KMYASAL TEPKME NEDR?

Modern kimyann en nemli kurucularndan biri hi phesiz John Daltondur.Daltona gre kimyasal tepkimeler maddeyi oluturan atomlarn dzenlenme trnn ve birleme eklinin deimesidir.Yani Dalton kimyasal tepkimeleri atomlarn dizili ekillerinin deimesine gre aklamtr. Daltonun atomlar ii dolu krelere benzettii dnlecek olursa bu aklama yaad a iin geerlidir.Ancak gnmzde atomlarn alt tanecikten olutuu varsayldndan bu aklama kabul edilemez.

Atomlar deerlik katmanndaki elektron saysna bal olarak elektron alma verme ya da ortaklaa kullanma eilimindedirler.Farkl eilimi olan atomlar bir araya geldiklerinde elektron alverii olur ve iyonlar oluur.Elektron alma eilimli atomlar bir araya geldiklerinde ise elektronlar ortaklaa kullanrlar.Atomlar arasnda ister elektronlar alnp verilsin isterse ortaklaa kullanlsn elektriksel ekim olur.Bu elektriksel etkileim Kimyasal Ba olarak tanmlanr. ...Kimyasal tepkimelere verilebilecek en iyi rneklerden biri yanma olaydr.Yanma olaynda maddeler kimlik deitirir.Dolaysyla kimyasal tepkimelerde kimlik zellikleri deimektedir... 1

FZKSEL VE KMYASAL ZELLKLERLE DEM 1)FZKSEL ZELLKLER Maddelerin duyu organlarmzla fark edilebilen ve kolay llebilir byklklerle ifade edilebilen zellikler fiziksel zellikler olarak adlandrlr.rnein younluk bunlardan biridir. Younluk maddelerin ktle ve hacimlerinin hesaplanr.Bu hesaplamada aadaki eitlik kullanlr: D(younluk)=M(ktle)\V(hacim) Ktle ve hacim maddelerin ayrt edilmesinde kullanlmayacak iki zelliktir.nk her maddenin ktle ve hacmi vardr.Dolaysyla bu byklklere ortak zellikdenilmitir. blnmesiyle

MADDENN AYIRT EDLMESNDE KULLANILAN ZELLKLER Fiziksel zellik KATI Erime scakl + Donma Scakl Kaynama Scakl Youma Scakl SIVI + + GAZ +

Yukardaki tabloda maddelerin fiziksel zelliklerinden bazlar gsterilmitir.Bu zellikler incelenirse hepsinin be duyu organyla fark edilebilecei anlalr.rnein erime olay,maddenin kat halden sv hale gemesidir.Bu olay kolaylkla gzlenebilir. 2

2)KMYASAL ZELLKLER Kimyasal zellik bir maddenin baka bir maddeye deime eilimi olarak tanmlanr.rnein oksijen gaznn hidrojen gazyla tepkimeye girip suyu oluturmasdr. O2(g)
+

2H2(g)

2H2O(s)

ok hzl

Kimyasal zellikler de gerekli nlemler alnarak fiziksel zellikler gibi alglanabilir ve llebilir.Ancak bu zelliklerin ortaya kabilmesi iin maddenin bir kimyasal tepkimeye girmesi gerekir.Yani kimyasal zellikler kimyasal tepkimelerle ortaya kmaktadr. Doadaki baz maddelerin tepkimeye girme eilimi dierlerine gre ok daha yksektir.Tepkime girme eilimi yksek olan maddelere reaktif madde denir. Reaktif maddelerin aksine baz maddelerin tepkimeye girme eilimi ok dktr.Bu tr maddeler neredeyse hibir madde ile tepkimeye girmez.te maddelerin tepkimeye girme yeteneklerinin hi olmamas ve ya ok dk olmasna asallk zelliidenir.

Paslanm demir kimyasal deiime rnektir.. Asal gazlar gibi baka maddelerle tepkimeye girme eilimi ok dk olan metaller de vardr.Bu maddeler Au(altn),Pt(platin) ve Pd(pladyum)dur.Au ounlukla tak olarak Pt ise zellikle vcudumuzun iskelet yapsnda meydana gelen krklarda kemikleri birbirine tutturmak iin kullanlmaktadr.

Reaktiflik ya da asallk gibi kimyasal zelliklerden biri de yanclktr.Yanclk maddenin yanma tepkimesi verme olarak tanmlanabilir.Yanma ilkretim fen ve teknoloji dersinden de hatrlayacanz gibi maddelerin O2 ile tepkimeye girmesidir.Bu tepkimenin en belirgin zelliklerinden biri tp gaznn yanmasdr.Bu tepkime sonunda yanan maddenin elementleri O 2 bileiklerini oluur.rnein baz evlerde yakt olarak kullanlan ve bir hidrokarbon olan metann yanmas sonucunda CO2 ve H2O aa kar.Doal gazn yanma tepkimesi aada gsterilmitir: CH4(g) + 2O2(g) CO2(g)
+2H2O(g)

Yanma tepkimesi denildiinde pek ok insan alevin kt olay dnmektedir.Pek ok yanma tepkimesinde alev kmayabilir. rnein gnlk yaamda ok sk karlatmz ve paslanma olarak adlandrdmz olay Fe(demir)in yanmasdr.Ag eyalarn zamanla kararmas da bir yanma olaydr.Bu yanma olaynn tepkime denklemi aada gsterilmitir: 4 Ag(k) + O2(g) 2Ag2O(k)

Metallerin yanmasna verilebilecek dier bir rnek Mg metalinin yanmasdr.Mg metali,dk scaklklarda alevsiz yanar.Yani Ag metalinde olduu gibi sadece d kararr. 4

Kimyasal zelliklerden bir dieri de asitlik-bazlktr.Hatrlayacanz gibi en genel tanmyla sulu zeltisine hidrojen(H+) iyonu veren maddelere asit,hidroksit iyonu (OH-) veren maddeler baz olarak tanmlanmtr.Asit zeltileri baz zeltileri ile kartrlrsa tuz ve su oluur.te bu ekilde oluan tepkimelere asit-baz tepkimeleri ad verilir. Aada baz yaygn asit baz tepkimelerinin denklemleri verilmitir.Bu tepkime denklemini inceleyerek asit-baz tepkimelerinin nasl denkletirildiini anlayabilirsiniz:

HCI(aq) + NaOH(aq) NaCI(aq) + H2O(s)

HNO3(aq) +KOH(aq)

KNO3(aq)

H2O(s)

H2SO4(aq)

2Na OH(aq) Na2SO4(aq) + 2H2O(s)

Asitler suda zndklerinden dolay iyonlarna ayrrlar.inde iyon barndran sv elektrik akmn iletir. Elektrik akmn ileten svlara elektrolit denir. Asitler metallerle tepkimeye girerek hidrojen gaz (H2) aa karrlar. Asitler metallere andrc etki yaparlar. Bu zelliinden dolay asitler metal kaplar ierisinde deil, cam ya da plastik maddelerde saklanr. 5

DOALGAZDA BULUNAN KMYASAL BLEKLER Doalgaz Nedir?

Doalgaz renksiz,kokusuz,havadan hafif ve balca metan,etan barndran yanc bir gazdr.Temizdir ve atk gazlar havay kirletmez.Tam yanmas mavi renkli bir alevle olur.Doalgaz rezervleri petrol yataklarna yakn veya onlarla birlikte bulunur.Doalgaz ok dk scaklklarda 160 derecede ve atmosfer basncnda svlaabilir.Dolaysyla yaanlabilir ortamlarn tamamnda gaz haldedir.

KMYASAL FORML BLEENLER Metan Etan Propan Btan Azot Karbondioksit CH4 C2H6 C3H8 C4H10 N2 CO2

ORANLARI

Min 85 Max. 7 Max. 3 Max.2 2,6 Max. 3

Doalgaz, bileiminde bulunan hidrokarbonlar nedeniyle ; sanayide amonyak, etanol,hidrojen ve petrokimya rnlerinin sentezinde, Mrrekkep,zamk,sentetik,fotoraf filmi,plastik vb. maddelerin retiminde hammadde olarak kullanlr...

AD :SERDAR SOYAD:TACI SINIF :9/A NO :203 DERS :KMYA KONU :Kimyasal Tepkimeler
Yanma Tepkimeleri Doalgazda Bulunan Bileikler