1

PHN M U
1. L do chn ti thc y pht trin kinh t trong nc v m rng hot ng xut khu, cc quc gia trn th gii u c nhng chnh sch v xy dng cc m hnh thc hin chnh sch ph hp vi iu kin ca mnh. Ngn hng pht trin Vit Nam - VDB (trc y l Qu h tr pht trin - DAF) l mt t chc ti chnh Nh nc c Chnh ph giao nhim v thc hin Chnh sch tn dng u t v tn dng xut khu ca Nh nc. Trong nhng nm qua Ngn hng pht trin Vit nam ng gp tch cc vo trin khai cc d n pht trin kinh t thuc cc lnh vc thy in, c kh, ng tu, giao thng, ch bin nng, lm, thy sn, tng nng lc cho mt s ngnh hng xut khu ng thi cng khng nh tn dng u t pht trin ca Nh nc l cng c quan trng ca Chnh ph trong ch o, iu hnh v trin khai cc d n ln, cc chng trnh trng im, gp phn chuyn dch c cu kinh t, xo i gim ngho. Song nhu cu vn cho u t pht trin t nc rt ln, nhng kh nng p ng li c hn, ngun vn u t t ngn sch cn rt hn hp, li b co ko bi nhiu nhu cu cp bch nn c nhiu hn ch trong vic b tr v chuyn i c cu u t. Cc B, cc a phng cha quan tm n vic to thm cc ngun vn khc ci thin c cu u t, cn trng ch, li ngun vn ngn sch Nh nc . Mc d Ngn hng pht trin c nhiu ng gp tch cc trong vic thc hin nhim v c Chnh ph giao, nhng thc t cho thy: S h tr ca Nh nc cn ln, trong u t c hin tng dn tri; cht lng tn dng thp v ri ro cao. S ph thuc nhiu ngn sch Nh nc cng nh cht lng tn dng km, ngy cng sa st ca Ngn hng pht trin Vit nam khng hon ton do t tng trng ch vo bao cp, nng lc chuyn mn, trnh qun l m cn ph thuc vo c ch chnh sch. Nhng bt cp trong c ch huy ng vn

v tnh km hp dn v thiu linh hot ca li sut huy ng lm cho Ngn hng pht trin gp kh khn trong vic thc hin nhim v huy ng vn. C ch cho vay cng bc l nhng tn ti. Chng hn, i tng c hng u i khng n nh, lc thu hp, lc m rng dn tri, gy tr ngi trong vic hoch nh k hoch; iu kin vay vn, c ch bo m tin vay cha ph hp lm phn ln cc doanh nghip ngoi quc doanh u gp vng mc, hu ht ch nhng doanh nghip Nh nc mi c c hi tip cn ngun vn u i ny. T nhng hn ch , chnh sch u t pht trin ca Nh nc khng th khai thc ht c nhng d n em li hiu qu cao. V vy, vic phn tch nhng yu t trong c ch huy ng vn v cho vay, tc ng n kt qu hot ng ca Ngn hng pht trin l ht sc cn thit. Trong phm vi nghin cu, bn thn mong mun gp thm li gii cho vn ny nn la chn ti Tc ng ca c ch huy ng vn v cho vay n kt qu hot ng ca Ngn hng pht trin Vit Nam 2. Mc ch nghin cu ca ti - Tm ra nhng kh khn, nhng yu t nh hng ca c ch huy ng vn, gy ra khng t tr ngi trong hot ng huy ng vn v lm hn ch nng lc ti chnh ca Ngn hng pht trin . - Phn tch nhng bt cp trong c ch cho vay cng nh thc tin ca qu trnh thc thi chnh sch tn dng u t v tn dng xut khu ca Nh nc, tm ra nhng tn ti v hn ch dn n tnh trng sa st v cht lng tn dng ca Ngn hng pht trin. - a ra mt s khuyn ngh nhm gp phn y mnh cng tc huy ng vn v nng cao cht lng tn dng, m bo nn tng cho pht trin kinh t Ngn hng pht trin Vit Nam thc s l mt cng c hiu qu ca Chnh ph. 3. i tng v phm vi nghin cu ca ti * i tng nghin cu

- Chnh sch tn dng u t v tn dng xut khu ca Nh nc, trng tm l chnh sch huy ng vn v cho vay. - Tc ng ca c ch chnh sch n kt qu hot ng huy ng vn v cho vay ca Ngn hng pht trin Vit nam. * Phm vi nghin cu - Phn tch, nh gi hot ng huy ng vn v cho vay (bng ngun vn trong nc) ca Ngn hng pht trin Vit Nam giai on 2003-2007 thng qua tc ng ca c ch huy ng vn v cho vay. - Chn mu 60 doanh nghip vay vn ca Ngn hng pht trin Vit Nam kho st, ly kin v nh gi qu trnh thc thi chnh sch tn dng u t v tn dng xut khu ca Nh nc thng qua Ngn hng pht trin Vit Nam . 4. Phng php nghin cu - Phng php thng k, so snh cng vi phn tch - tng hp. Trn c s phn tch s liu qu kh t cc thng tin, ti liu, bo co c cng b v nh hng pht trin ca Ngnh a ra xu hng vn ng v pht trin ca i tng nghin cu. - Phng php iu tra kho st thu thp thng tin t cc doanh nghip, c lin quan n ti nghin cu. 5. Kt cu ca lun vn Ngoi phn m u v kt lun, lun vn c trnh by gm 3 chng. - Chng 1: Tng quan v c ch huy ng vn v cho vay - Chng 2: Tc ng ca c ch huy ng vn v cho vay n kt qu hot ng ca Ngn hng pht trin Vit Nam giai on 2003 - 2007 - Chng 3: Gii php hon thin c ch chnh sch nhm nng cao hiu qu huy ng vn v cho vay ca Ngn hng pht trin Vit Nam

Chng 1: TNG QUAN V C CH HUY NG VN V CHO VAY

1.1. S cn thit ca tn dng Nh nc 1.1.1. Khi nim tn dng Nh nc Tn dng Nh nc l quan h tn dng, m trong Nh nc l ngi i vay m bo cc khon chi tiu ca Ngn sch Nh nc (NSNN), ng thi l ngi cho vay thc hin cc chc nng, nhim v ca mnh trong qun l kinh t - x hi v pht trin quan h i ngoi. Tn dng Nh nc l mt hot ng thuc lnh vc ti chnh - tin t, gn lin vi hot ng ca NSNN, c phm vi huy ng vn rng ln, va huy ng trong nc va huy ng ngoi nc. Trong nc, tn dng Nh nc huy ng tin nhn ri ca cc tng lp dn c, cc t chc kinh t, cc t chc ti chnh trung gian Ngoi nc, tn dng Nh nc vay ca cc nc giu, cc t chc ti chnh - tin t th gii v khu vc. Hnh thc huy ng vn ca tn dng Nh nc rt phong ph, a dng, c th huy ng bng tin, vng, ngoi t iu ny to cho Nh nc huy ng c vn i vi nhiu i tng, nhiu loi vn khc nhau. Tn dng u t (TDT) v tn dng xut khu (TDXK) ca Nh nc u l hnh thc ca tn dng Nh nc. Hot ng TDT nhm thc hin mc tiu u t cho pht trin kinh t - x hi ca t nc, h tr cho cc d n u t ca cc thnh phn kinh t thuc mt s ngnh, lnh vc quan trng, chng trnh kinh t ln c tc ng trc tip n chuyn dch c cu kinh t (CCKT), thc y tng trng kinh t bn vng. Hot ng TDXK nhm h tr cc doanh nghip, cc t chc kinh t v c nhn pht trin sn xut - kinh doanh hng xut khu theo chnh sch khuyn khch xut khu ca Nh nc. 1.1.2. S cn thit ca tn dng Nh nc

Cuc chuyn i nn kinh t ch huy sang nn kinh t th trng s to ra mi trng kinh doanh t do, to c hi cho mi ngi sng to, th trng nng ng hnSong, nn kinh t th trng cng cha ng nhiu khuyt tt, l vic t mc tiu li nhun ln hng u, vn hng ho cng (ng x, cc cng trnh vn ha, y t v gio dc ...) s khng c quan tm gii quyt. V vy, m bo hiu qu cho s vn ng ca th trng c n nh cn phi c s can thip ca Nh nc iu tit nn kinh t. Nh nc thng s dng cc cng c ti chnh nh thu, ph, chi NSNN thc hin vai tr iu tit nn kinh t. Ngoi ra, Nh nc cn s dng chnh sch tn dng u i h tr cho cc doanh nghip (DN) trong cc lnh vc trng yu, then cht ca nn kinh t hoc nhng lnh vc hot ng c tnh cht x hi. Tu theo iu kin lch s, c im kinh t tng thi k v yu cu pht trin kinh t t nc trong tng giai on m Nh nc c s h tr khc nhau. Thc t hu ht cc nc pht trin cho thy, trong giai on u, pht trin kinh t u c nhng c ch chnh sch h tr nhm thc y nhanh qu trnh u t cho nhng ngnh, vng kinh t trng im c tc ng chi phi tc tng trng kinh t ca quc gia. Do vy, chnh sch tn dng Nh nc l mt i hi khch quan, tt yu trong qu trnh pht trin kinh t ca mi nc. i vi mt nc ang pht trin nh Vit Nam, vi h tng c s kh lc hu, tim lc ti chnh ca cc th ch kinh t cn thp nn rt cn s can thip ca Nh nc iu tit kinh t, nhm xy dng nn tng h tng c s v phn no h tr cc n v kinh t i mi thit b cng ngh, nng cao cht lng hng ho, gp phn gim chi ph u vo, tng kh nng cnh tranh, duy tr th trng truyn thng v tip cn th trng mi. ng thi h tr cho nhng doanh nghip hot ng trn a bn kh khn trong thi gian nht nh nhm pht trin kinh t vng, to s n nh chung cho quc gia. Tuy nhin, hn ch ca chnh sch tn dng Nh nc l gy nn nhng tc ng, c kh nng lm lch lc th trng, gim hiu qu phn b ngun lc

ca th trng, bi u t pht trin (TPT) da trn nhng tnh ton ch quan m nhng tnh ton ny c kh nng khng ph hp vi thc tin th trng. H qu l u t khng hiu qu, khng dn n nhng thay i thc cht trong chuyn dch CCKT, lng ph ngun lc. Mc khc, vi c ch u i ca tn dng Nh nc s gia tng kh nng b lm dng, lm lch hng ti tr dn n st gim hiu qu thc hin mc tiu. Trong iu kin thng tin bt cn xng v c hi tip cn cc ngun ti tr u i i vi cc ch th kinh t khng c phn phi ng u, nhng hnh vi tiu cc cn gy ra mt hu qu ln hn nhiu, l ri ro v vic cc ngun ti chnh s khng n c nhng ni thc s cn thit s gia tng. Nh vy c th khng nh, vic iu tit kinh t l vic lm thit yu ca Nh nc trong nn kinh t th trng v tn dng u i Nh nc l mt cng c ti chnh nhm mc tiu thc y qu trnh chuyn dch CCKT. Song, cn nhn thc su sc c ch tc ng, tin lng y cc nh hng tch cc v tiu cc c th vn dng c cc kha cnh tch cc v hn ch n mc ti thiu nhng tc ng ng tiu cc qu trnh thc thi chnh sch tn dng Nh nc t hiu qu cao. 1.2. Phn bit tn dng Nh nc vi cc hnh thc tn dng khc So vi hnh thc tn dng khc (tn dng thng mi, tn dng ngn hng, tn dng quc t) tn dng Nh nc cng hot ng theo nguyn tc vay - tr. Tuy nhin,vi bn cht ring, tn dng Nh nc c nhng im khc bit sau: - Cc loi tn dng khc da trn c s tha thun, theo c ch th trng, mang tnh t nguyn v mang tnh li ch kinh t, cn tn dng Nh nc va mang tnh li ch kinh t, va mang tnh cng ch, tnh chnh tr, x hi. Tnh li ch kinh t th hin trc tip trn li tc tin vay, th hin gin tip qua vic hng th cc tin nghi cng cng, c thm vic lm do u t tn dng Nh nc mang li ; Tnh cng ch th hin vic Nh nc quy nh mc huy ng theo ngha v bt buc i vi cc ch th trong nc ; Tnh chnh tr, x

hi th hin lng tin ca dn chng vo Chnh ph, th hin trch nhim v s quan tm ca Chnh ph i vi dn chng, chng hn nh: hnh thc cho vay ti tr vi li sut thp, thm ch khng li sut gii quyt vic lm, xa i, gim ngho, u t d n kin c ho knh mng, giao thng nng thn - Vic huy ng vn v s dng vn ca tn dng Nh nc thng c s kt hp gia cc nguyn tc tn dng v cc chnh sch ti chnh ca Nh nc, m bo cho s n nh v pht trin ca mt th trng ti chnh lnh mnh. - Tn dng u t ca Nh nc gn vi vic iu tit kinh t v m v vn qun l hnh chnh theo ch trng ca Nh nc, tp trung ti tr cho cc ngnh kinh t mi nhn, vo cc lnh vc then cht, cn thit, c tc ng n tng trng kinh t. Hin ti, hot ng tn dng Nh nc do Ngn hng pht trin (NHPT) m nhn. y l mt t chc ti chnh Nh nc thc hin vic ti tr chnh sch. Vi nhim v tip nhn v huy ng cc ngun vn thc hin TDT v TDXK ca Nh nc cho mt s ngnh, lnh vc then cht ca nn kinh t, cc vng kh khn v cc chng trnh kinh t ln ca t nc. 1.3. C ch huy ng vn v cho vay ca Ngn hng pht trin Vit Nam 1.3.1. Khi nim c ch C ch l cch thc m theo mt qu trnh c thc hin (theo T in Ting Vit ca Vin Ngn ng hc bin son v xut bn nm 2000). Do , khi ni n trch nhim qun l ca b, ngnh v ca ngi ng u b, ngnh l ni n cch thc m theo vic qun l, iu hnh ca b, ngnh , ca ngi ng u thc hin vic qun l, iu hnh, l mi quan h iu phi, phi hp gia cc b, ngnh vi Chnh ph v cc c quan cng quyn cng nh vi ngi dn. Ni cch khc, c ch l tng th cc yu t c quan h hu c, tc ng vo s vn hnh ca mt h thng nht nh theo nhng mc tiu nht nh. Nh vy v c bn, c ch bao gm nhng yu t th hin nhng tc ng iu

khin ca ch th qun l i vi h thng nh: hnh thc, phung php, cng c tc ng theo quy lut vn hnh khch quan ca h thng. C ch tc ng ca ti chnh phi xut pht t vic nhn thc nhng tc ng khch quan vn c ca ti chnh hoch nh v trin khai nhng phng thc thch hp nhm t c hiu qu tc ng ti u. Tn dng u i l mt cng c ti chnh, ng vai tr quan trng i vi qu trnh chuyn dch CCKT. C ch tc ng ca cng c ny l thng qua cc u i v li sut, ni lng cc iu kin vay v nh hng i tng vay. Tc ng ch yu l b p s khim khuyt ca cc dng vn theo nguyn tc th trng i vi mt s i tng, mt s lnh vc khng tha mn nhng yu cu giao dch ca th trng ti chnh nh: ri ro v chi ph cao, s p ng khng y cc iu kin ca cc giao dch ti chnh, kh nng tip cn ca cc ch th km Nhng u i v li sut v iu kin vay cn c s dng nh mt n by li ch nhm khuyn khch cc ch th tch cc thc hin cc d n nhm mc tiu chuyn dch CCKT. 1.3.2. C ch huy ng vn ca Ngn hng pht trin Vit Nam 1.3.2.1. Quy nh chung v huy ng, qun l v s dng vn huy ng NHPT c huy ng vn ca cc t chc trong v ngoi nc thc hin TDT v TDXK ca Nh nc. Ngun vn huy ng c iu hnh theo nguyn tc tp trung, thng nht, c phn b, iu ha trong phm vi ton h thng. NHPT Trung ng l trung tm iu chuyn, iu ha vn; vic iu chuyn, iu ha vn khng thc hin trc tip gia cc Chi nhnh. Vic huy ng vn ti cc Chi nhnh phi m bo an ton, hiu qu, tit kim chi ph, ngun vn huy ng ti Chi nhnh c qun l tp trung thng nht, c s iu chuyn, iu ha trong ton h thng. Cc Chi nhnh phi m bo t cn i ngun vn cho vay xut khu ngn hn v cho vay u t trung, di hn theo phn cp, cn i gia ngun

vn v s dng vn ti Chi nhnh, m bo hon tr y , ng hn ngun vn huy ng khi n hn thanh ton. Li sut huy ng vn do Tng gim c NHPT quyt nh trong khung li sut do B trng B Ti chnh quy nh. nh k hng qu NHPT s thng bo li sut huy ng vn theo tng k hn bng vn bn lm cn c cho cc Chi nhnh huy ng vn. 1.3.2.2. Phn cp huy ng v s dng vn huy ng ti cc Chi nhnh Phn cp huy ng vn: Nm 2002 Chnh ph chnh thc giao nhim v huy ng vn cho NHPT (trc y l Qu HTPT) thc hin k hoch tn dng hng nm h tr cho u t pht trin v xut khu. Trn c s , Tng gim c NHPT phn cp cho Chi nhnh thm nh, quyt nh cho vay v qun l cc d n s dng vn tn dng TPT ca Nh nc gn vi huy ng vn trn a bn trong h thng. S dng vn huy ng: Chi nhnh c s dng vn huy ng k hn di 1 nm cho vay ngn hn xut khu theo hn mc tn dng thng bo. Bng vn huy ng tin gi k hn di 1 nm, Chi nhnh t cn i ngun vn cho vay ngn hn xut khu trn a bn. Hn mc tn dng ngn hn xut khu ca tng Chi nhnh trc ht ph thuc vo kh nng huy ng vn trn a bn ca Chi nhnh. Chi nhnh c s dng vn huy ng c k hn t 1 nm n di 3 nm cho vay cc d n u t trung, di hn c thi hn cho vay di 5 nm thuc din phn cp cho Chi nhnh thm nh, quyt nh cho vay. Trng hp Chi nhnh khng c nhu cu hoc khng s dng ht cho vay cc d n u t trung, di hn c thi hn cho vay di 5 nm thuc din phn cp th c th s dng cho vay ngn hn xut khu hoc iu chuyn v Trung ng. Chi nhnh c s dng vn huy ng c k hn t 3 nm tr ln cho vay cc d n u t trung, di hn c thi hn cho vay di 7 nm (thuc din phn cp v khng phn cp cho Chi nhnh thm nh, quyt nh cho vay).

10

Nu Chi nhnh khng c nhu cu s dng hoc s dng khng ht cho vay theo quy nh, s vn huy ng cn li phi iu chuyn v Trung ng. Trng hp pht sinh vn huy ng nhng Chi nhnh cha c nhu cu s dng trong vng 5 ngy lm vic th s vn huy ng cha s dng phi iu chuyn ngay v Trung ng s dng tp trung. 1.3.3. C ch cho vay ca Ngn hng pht trin Vit Nam 1.3.3.1. i tng vay vn - Cho vay tn dng u t: i tng vay vn l cc d n u t c kh nng thu hi vn trc tip thuc danh mc cc d n, chng trnh do Chnh ph quyt nh cho tng thi k. Danh mc i tng vay vn c th v thi hn u i cho tng loi i tng thc hin theo quyt nh ca B trng B Ti chnh. - Cho vay tn dng xut khu: i tng vay vn l cc n v, nh xut khu c HXK, nh nhp khu c HNK hng ho thuc Danh mc mt hng vay vn TDXK do Th tng Chnh ph quy nh hng nm hoc tng thi k. 1.3.3.2. Mc vn cho vay - Cho vay tn dng u t: Mc vn cho vay i vi tng d n ti a bng 70% tng mc vn u t ca d n . Cc trng hp mc vn vay cao hn 70% theo quy nh u phi thng qua Th tng Chnh ph xem xt, quyt nh. - Cho vay tn dng xut khu: Mc vn cho vay c xc nh trn gi tr L/C, gi tr HXK , nhp khu i vi cho vay trc khi giao hng hoc gi tr hi phiu hp l i vi cho vay sau khi giao hng. 1.3.3.3. Thi hn cho vay - Cho vay tn dng u t: Thi hn cho vay c xc nh theo kh nng thu hi vn ca d n v kh nng tr n ca ch u t ph hp vi c im sn xut, kinh doanh ca d n.

11

- Cho vay tn dng xut khu: Thi hn cho vay c xc nh theo kh nng thu hi vn ph hp vi c im ca tng hp ng v kh nng tr n nhng khng qu 12 thng.Trng hp cn thit, thi hn cho vay trn 12 thng mi iu kin thc hin hp ng th phi thng qua B ti chnh xem xt, quyt nh. 1.3.3.4. Li sut cho vay Li sut u i l mt hnh thc tr cp trc tip v cn phi c loi tr sau khi gia nhp WTO. Theo , li sut cho vay TDT v TDXK ca Nh nc cng c nhng thay i cho ph hp. Cho vay tn dng u t: - Trc khi gia nhp WTO: Li sut cho vay TDT ca Nh nc c xc nh trn c s bng 70% li sut cho vay bnh qun ca cc NHTM. - Sau khi gia nhp WTO: Li sut cho vay TDT ca Nh nc bng ng Vit Nam c xc nh bng li sut tri phiu Chnh ph k hn 5 nm cng 0,5%/nm. Cho vay tn dng xut khu: - Trc khi gia nhp WTO: Li sut cho vay TDXK tng ng bng 80% li sut cho vay TDT . - Sau khi gia nhp WTO: Li sut cho vay TDXK c xc nh theo nguyn tc ph hp vi li sut th trng. 1.3.3.5. Bo m tin vay Cho vay tn dng u t: V c bn, cc ch u t khi vay vn c dng ti sn hnh thnh t vn vay bo tin vay (BTV). Mt s trng hp phi s dng ti sn hp php khc BTV theo quy nh ca Chnh ph trong tng thi k. Cho vay tn dng xut khu: n v vay vn phi c ti sn cm c, th chp i vi cho vay trc khi giao hng. Trng hp cho vay sau khi giao

12

hng, n v phi xut trnh hi phiu hp l km theo b chng t hng xut chng minh cho vic vay vn. 1.4. Bi hc kinh nghim v tn dng u t v tn dng xut khu ca mt s Ngn hng pht trin trn th gii C nhiu NHPT trn th gii, ng u l WB - Ngn hng th gii, cc ngn hng pht trin khu vc (NHPT Chu , NHPT Chu u), cc ngn hng pht trin quc gia (NHPT Hn Quc, Nht Bn, Trung Quc). Mc tiu ca cc ngn hng ny u l ti tr cho pht trin kinh t bn vng thng qua cc chng trnh, d n xy dng c s h tng, chuyn dch c cu kinh t, to cng n vic lm, xo i gim ngho Nhn chung, vic hnh thnh NHPT u da trn cc tng cn c s can thip rt ln ca Nh nc vo pht trin kinh t nhm tng cng u t v phc v cc mc tiu kinh t - x hi. C th k ra mt s quc gia c xut pht im kh tng ng vi Vit Nam nh sau: 1.4.1. Ngn hng pht trin Nht bn (DBJ) Nm 1951, NHPT Nht Bn c thnh lp ti tr cho cc ngnh cng nghip c quy m ln, NHPT Nht Bn thuc s hu ca Nh nc. Qua 20 nm (1955 - 1975), tc tng trng ti sn ca ngn hng tng t 370 t Yn ln 2.917 t Yn (gn 8 ln), ngun tin ch yu l vay t Chnh ph di hnh thc Qu tn thc u t. (Ngun: Japan Development Bank) Trong giai on u sau chin tranh t 1953 n 1960, 87% khon cho vay ca WB cho Nht Bn u thng qua NHPT v Chnh ph tr thnh ngi bo lnh. Hn na, chnh sch ca Chnh ph Nht Bn l gii hn u t ca nc ngoi ch vo mt s ngnh nh in lc, ng st, khai khong v st. Phn ln ti sn ca ngn hng l cc khon cho vay pht trin (cho vay di hn). T l u t vo cc ngnh cng nghip then cht tng i cao trong giai on 56 - 60, ch yu l khi phc cc doanh nghip b tn ph sau chin tranh v to dng c s vt cht ban u. V sau t l ny gim dn do

13

cc ngnh ny sau khi ng vng trn thng trng th c ti tr t cc ngn hng cng nghip l ch yu. T l u t cho kt cu h tng c s, ci thin iu kin sng, ci tin nng nghip v doanh nghip nh rt ln so vi t l u t cc ngnh cng nghip then cht. Vic u t cho c s h tng va nng cao mc sng ca dn c, va to iu kin pht trin sn xut kinh doanh. Hn na, hiu qu ti chnh trc tip t cc khon u t ny rt kh xc nh trong ngn hn, do vy thng khng nm trong mc tiu cho vay ca cc ngn hng khc. Tr gip vn cho doanh nghip nhm gp phn trang tri chi ph nghin cu ban u i vi sn phm mi, cho vay u t vo ti sn lu ng trong giai on u ca cc d n Ngn hng ch trng cc khon cho vay h tr ban u, cho vay i vi cc lnh vc sinh li thp song c tc dng tng h rng i vi cc vn kinh t - x hi. 1.4.2. Ngn hng pht trin Trung Quc (CDB) tch bch hot ng ca cc NHTM ra khi cc khon vay chnh sch, Trung Quc quyt nh thnh lp NHPT Trung Quc (CDB) vo thng 03/1994. Ngn hng cho vay v qun l cc d n quy m va v ln, ti tr cho cc ngnh cng nghip v c s h tng. NHPT Nng nghip Trung Quc c tch khi Ngn hng Nng nghip (07/1994) thc hin vai tr Ngn hng chnh sch trong lnh vc nng nghip. Thng 12/1998, Ngn hng u t b gii th v sp nhp vo NHPT Trung Quc. Ngun vn ch yu ca ngn hng l do pht hnh tri phiu di hn. Nm 1996 ngun vn t pht hnh tri phiu l 87,27 t NDT, chim 82% tng ngun, vn do Nh nc cp l 10,09 t chim 10%. Hng nm, Nh nc cp thm vn cho ngn hng, v n nm 1998 t ti 46 t. Li sut tri phiu ca ngn hng l li sut th trng. cho vay vi li sut thp, Nh nc phi cp thm vn cho ngn hng. Cc NHTM khng c php pht hnh tri phiu di hn v coi tri phiu ca NHPT nh mt loi ti sn an ton. iu ny lm tng tnh thanh khon v gp phn gim chi ph giao dch ca tri phiu. NHPT

14

cng c th vay t Ngn hng Trung ng (NHTW) vi li sut thp hn cc NHTM nh c s h tr ca B Ti chnh. NHPT Trung Quc thc hin cho vay chnh sch i vi cc quy m ln v va mang tnh cht x hi quan trng i vi t nc, thc hin cho vay li cc ngun vn u t nc ngoi ca Chnh ph, cc t chc ti chnh quc t. i tng cho vay v bo lnh ca ngn hng l cc d n c s h tng, cc ngnh cng nghip then cht, cc vng cn pht trin. Cc d n ny c tho lun t trc gia cc c quan ca Chnh ph v ngn hng. Ngn hng c quyn t chi cho vay nu xt thy d n qu ri ro. Trong mt s trng hp ngn hng s ch cho vay nu c bo lnh ca Chnh ph. Chnh ph thc hin u i v li sut trc tip cho cc d n. Nh vy, ngn hng vn cho vay ch yu l theo li sut th trng v ngy cng thu hp din u i li sut qua ngn hng, nhiu ngnh khng c vay vi li sut u i mc d d n c Chnh ph ph duyt. 1.4.3. Ngn hng ti thit c (KfW) KFW l ngn hng chnh sch ca Chnh ph CH Lin bang c, thnh lp nm 1948 theo Lut KfW v khuyn khch ti thit nn kinh t. Mc ch ban u ca KfW l cung cp ngun ti chnh di hn cho cc ngnh cng nghip c bn nh than v thp. Nm 1952. KfW bt u cung cp ngun vn trung, di hn cho h tr xut khu. Nm 1961, KfW m rng hat ng, tham gia vo chng trnh cho vay pht trin cc vng trong nc, khuyn khch cc doanh nghip nh v va v cc d n c hiu qu kinh t. Ngn hng cng khi ng mt chng trnh cung cp cc khon vay ca Chnh ph cho cc nc pht trin; n nm 1973 thc hin thm chc nng bo lnh. T nm 1980, KfW duy tr c s cn bng gia cc hot ng kinh doanh cho vay trong v ngoi nc, tp trung cho vay trong nc i vi cc d n bo v mi trng v cho vay cc chnh quyn a phng m rng chng trnh h tr xut khu ti nc ngoi. Nm 1994, ngn hng thc

15

hin mt chng trnh mi nhm khuyn khch nghin cu v pht trin trong nc, qua tip tc cng c v th ca KfW nh mt t chc ti tr chnh sch tng hp c kh nng p ng tc thi v ph hp vi nhng thay i v chnh sch theo thi gian. KfW cng ti tr cho cc d n xut khu v cc nghip v ny thc hin tng t nh cc NHTM. i vi cc chng trnh, d n thuc lnh vc u tin, KfW duy tr li sut thp bng cch cn i cc ngun vn huy ng t cc qu cng cng. Ngoi ra c ngun vn cn thit, KfW dng vn vay vi li sut thp t qu c bit ca Chng trnh khi phc Chu u, ngn sch Lin bang, hoc pht hnh tri phiu huy ng vn trc tip t th trng, nhn vn u thc t Chnh ph Lin bang. Vi u th l t chc ti chnh ca Nh nc v c Chnh ph c bit hu thun, KfW c mc tn nhim c xp hng AAA, trung bnh hng nm KfW huy ng khong 55 t Euro. V qun l v iu hnh ngun vn, KfW thc hin chin lc qun l tp trung ngun vn; KfW khng phi ng thu, tt c li nhun c gi li di hnh thc d tr. Hin nay, KfW u tin ch yu cho cc d n thuc 3 lnh vc chnh: (1) thc y doanh nghip va v nh, (2) bo v mi trng, (3) ti c cu ngnh, ngh. 1.4.4. Bi hc kinh nghim trong vic thc hin chnh sch tn dng u t v xut khu i vi Vit Nam Nghin cu chnh sch TDT v TDXK ca cc NHPT nu trn, chng ta c th rt ra nhng bi hc kinh nghim ch yu nh sau: - Hot ng ca cc ngn hng u tp trung vo cc lnh vc quan trng ca quc gia nhm iu chnh c cu kinh t. Ban u ngun vn tn dng u t tp trung vo cc ngnh cng nghip then cht khi phc cc doanh nghip b tn ph sau chin tranh, v sau t l ny gim dn, thay vo , t l u t cho kt cu h tng, ci thin iu kin sng v bo v mi trng rt ln.

16

- Trong giai on u, khi sn phm xut khu v tim lc ti chnh cn yu, NHPT m nhn 2 chc nng: chc nng ngn hng pht trin v chc nng ngn hng xut nhp khu. Trong hot ng xut nhp khu, tp trung h tr cc doanh nghip va v nh, c bit l cc nh xut khu c kh nng cnh tranh vi cc i th cnh tranh nc ngoi trn th trng trong nc v quc t. - B ti chnh v cc c quan ca Chnh ph khng trc tip can thip vo hot ng tc nghip ca cc ngn hng nng cao tnh ch ng ca ngn hng. S gim st ca B Ti chnh m bo cho s hot ng ca cc ngn hng thng nht vi chnh sch v chin lc quc gia. - NHPT Vit Nam, bn cnh nhim v c Chnh ph quy nh trong Ngh nh 151/2006/N-CP , nn ch ng xut vi Chnh ph Chng trnh ti tr cho h thng doanh nghip nh v va (DNNVV), nhm gii quyt nhng vn mang tnh x hi cao nh: To cng n vic lm, gim tht nghip; To iu kin gim chnh lch v thu nhp gia cc vng min ca t nc thng qua pht trin doanh nghip nh v va; Tng sc cnh tranh ca cc doanh nghip nh v va, gp phn thc y tng trng kinh t v tng trng xut khu. - Ngun vn hot ng ch yu ca ngn hng l t pht hnh TPCP. Tuy nhin c ngun vn cho u t pht trin , cn a dng ho hnh thc huy ng bng cch t chc pht hnh thm cc loi: Tri phiu cng trnh, tri phiu xy dng, tri phiu vi li sut c iu chnh theo ch s gi. Ngoi vic y mnh huy ng ngun vn di hnh thc tri phiu trn th trng trong nc, cng cn khn trng tin hnh huy ng vn di hnh thc pht hnh TPCP.

17

KT LUN CHNG 1 Chng 1 ca lun vn c trnh by tng quan v chnh sch tn dng u t v tn dng xut khu ca Nh nc, c bit i su vo c ch huy ng vn v cho vay. ng thi, lun vn cng tham kho kinh nghim qun l v s dng vn tn dng u t v xut khu ca mt s quc gia trn th gii, qua rt ra bi hc kinh nghim cho qun l vn tn dng u t ca Nh nc ti Vit Nam.

18

Chng 2: TC NG CA C CH HUY NG VN V CHO VAY N KT QU HOT NG CA NHPT VN GIAI ON 2003-2007

2.1. Bi cnh chung ca nn kinh t Vit nam trong tin trnh hi nhp 2.1.1. Tnh hnh kinh t - x hi Vit nam 2003 - 2007 * Tng trng kinh t Bng 1: Tnh hnh tng trng GDP ca c nc t 2003-2007
n v: %

Nm
Tc tng GDP - Nng - Lm nghip - Thu sn - Cng nghip v xy dng - Dch v Ngun: Tng cc thng k

2003 7.26 3.62 10.48 6.45

2004 7.66 4.36 10.22 7.26

2005 8.43 4.02 10.69 8.48

2006 8.17 3.30 10.37 8.29

2007 8.48 3.00 10.40 8.50

Biu 1: Tc tng trng GDP ca c nc t 2003 - 2007

10
8.43

8 6 4 2 0

7.26

7.66

8.17

8.48

Nm 2003

Nm 2004

Nm 2005

Nm 2006

Nm 2007

Tc tng GDP (%)

Trong bi cnh y kh khn v thch thc, cng cuc pht trin kinh t x hi ca nc ta t c nhng thnh tu rt quan trng, tc tng GDP bnh qun giai on 2003 - 2007 l 8,04%. Nm 2007, tng sn phm trong

19

nc tng 8,48%, t k hoch ra (8,0 - 8,5%), l mc tng cao nht trong vng 11 nm gn y, ng v tr th 3 v tc tng GDP ca cc nc Chu , sau Trung Quc (11,3%) v n (khong 9%) v cao nht trong cc nc ASEAN (6,1%). Tc tng trng GDP c 3 khu vc kinh t ch yu u t mc kh cao. * C cu kinh t Bng 2: C cu GDP theo 3 khu vc kinh t t 2003-2007
n v: %

Nm
C cu GDP - Nng - Lm nghip - Thu sn - Cng nghip v xy dng - Dch v Ngun: Tng cc thng k

2003 100 22.54 39.47 37.99

2004 100 21.76 40.09 38.15

2005 100 20.90 41.03 38.07

2006 100 20.36 41.56 38.08

2007 100 20.08 41.48 38.44

Biu 2: C cu GDP theo 3 khu vc kinh t t 2003 - 2007

100% 80% 60% 40% 20% 0% 37.99 Nm 2003 38.15 Nm 2004 38.07 Nm 2005 38.08 Nm 2006 38.44 Nm 2007 22.54 21.76 20.9 30.36 20.08

39.47

40.09

41.03

41.56

41.48

Dch v

CN v XD

Nng-Lm-Thu sn

C cu kinh t tip tc chuyn dch theo hng CNH, HH. T trng ngnh nng nghip gim t 22.54% nm 2003 xung 20.08% nm 2007; t trng ngnh cng nghip tng t 39.47% nm 2003 ln 41.48% nm 2007 v t trng ngnh dch v tng t 37.99% ln 38.44%. Vn u t ton x hi tng kh nhanh, trong khi t l vn u t ton x hi trung bnh ca cc nc trn th gii thi gian qua ch t 16-18% GDP,

20

ca cc nc chu t 32-35%GDP, th t l ny ca Vit nam t 40% GDP. c bit nm 2007, vn u t trc tip nc ngoi (FDI) vo Vit nam t k lc trong vng 20 nm qua (t khi Lut u t c hiu lc vo nm 1988) l 20,3 t USD, gp 6,55 ln so vi nm 2003 v hn nm 2006 8,2 t USD. Th trng ti chnh bc u c hnh thnh, th trng chng khon v cc dch v ti chnh pht trin kh nhanh vi s tham gia ngy cng nhiu ch th thuc cc thnh phn kinh t. Phng thc v cng c huy ng ngun lc cho TPT tng bc c a dng ha theo nguyn tc th trng Hi nhp kinh t quc t v kinh t i ngoi t c nhiu thnh tu to ln v ton din, 10 nm hi nhp, m ca vi ASEAN, 5 nm thc hin thnh cng Hip nh thng mi Vit Nam-Hoa K v 11 nm m phn tr thnh thnh vin chnh thc ca T chc Thng mi Th gii (WTO). Sau khi gia nhp WTO, Chnh ph trin khai chung trnh hnh ng v hi nhp kinh t v m rng quan h hp tc vi nhiu quc gia trn th gii. Ngy 16/10/2007, Vit Nam c bu lm U vin khng thng trc ca Hi ng bo an Lin hp quc 2008-2009 vi s phiu tn nhim cao, nh du mt mc quan trng trong tin trnh ch ng v tch cc hi nhp quc t ca Vit Nam. Tuy nhin, tng trng kinh t trong thi gian qua ch yu da vo cc nhn t pht trin theo chiu rng, vo nhng ngnh v nhng sn phm truyn thng, cng ngh thp, s dng nhiu ti nguyn, vn v lao ng; quy m nn kinh t cn nh, thu nhp bnh qun u ngi thp; nng sut lao ng v hiu qu kinh t tng chm. Thu ngn sch cn ph thuc vo nhiu vo ngun thu t thu nhp khu v du th. Ngun lc ca t nc cha c s dng hiu qu cao, ti nguyn, t ai v cc ngun vn ca Nh nc cn b lng ph, tht thot nghim trng. C cu kinh t chuyn dch chm, mc d c tc tng cao trong nhng nm gn y, nhng t trng dch v trong GDP cn thp, cc loi dch v cao cp c gi tr tng thm ln cha pht trin mnh. Trong nng nghip, vic a

21

khoa hc, cng ngh vo sn xut cn chm. Trong cng nghip, t sn phm c hm lng cng ngh v tri thc cao. T trng lao ng trong nng nghip cn cao, lao ng thiu vic lm v khng c vic lm cn nhiu. T l lao ng qua o to rt thp. Vic sp xp, i mi, pht trin DNNN cn chm, hiu qu hot ng ca DNNN cn thp. Kinh t t nhn cha c to iu kin thun li pht trin. u t t NSNN v u t ca DNNN cn dn tri, tht thot, hiu qu thp, mt s cng trnh ln, quan trng cp quc gia cha hon thnh theo k hoch.. Ngoi ra, lm pht v nhp siu c xem l 2 vn nn ca nn kinh t Vit nam trong nm 2007 vi ch s CPI tng 12,63%, cao hn tc tng GDP v nhp siu ln ti 12,4 t USD, bng 25,6% kim ngch xut khu Nhn chung, nn kinh t c nc nm 2007 vn tng cao, x hi n nh, thu nhp v i sng dn c v c bn n nh v c ci thin. Theo Tng cc Thng k, thu nhp bnh qun u ngi nm 2007 tng 5,8% so vi nm 2006, sau khi tr i tc tng gi; tng sc mua x hi nm 2007 vn tng 22%. 2.1.2. Tc ng ca hi nhp kinh t n hot ng ca NHPT VN VDB c thnh lp v i vo hot ng trong bi cnh xu hng ton cu ho, c bit vic Vit nam gia nhp WTO c tc ng mnh m n hot ng ca h thng ngn hng Vit nam ni chung v VDB ni ring. Theo , VDB phi p ng cc yu cu tng qut tip cn v ho nhp vi xu hng pht trin chung ca t nc v th gii, gi gn vai tr ch o l cng c ca Chnh ph trong vic thc y u t, h tr pht trin, gp phn tng trng kinh t nhanh v bn vng. VDB chuyn sang phng thc hot ng mi trong bi cnh t nc ang c nhng bc chuyn mnh, i mi ng b v ton din, c bit l bi cnh ton cu ha ang din ra rt mnh, y cng ng thi l thch thc i

22

vi VDB. V th php l ca VDB r rng hn, v c bn tip cn vi thng l ca cc t chc ti tr trn th gii, c nn tng quan h hp tc vi mt s i tc nc ngoi, chng hn nh: VDB k vn bn hp tc pht trin vi KfW vo thng 9/2006, vi CDB vo thng 10/2006, vi Ngn hng XNK Hn Quc (KEXIM) thng 12/2006. Thng 5/2007,VDB tip tc k cc vn bn hp tc vi DBJ, vi Ngn hng XNK Trung Quc, Ngn hng Sec VDB cng ng ch tr vi Hip hi cc t chc ti tr pht trin Chu Thi Bnh Dng (ADFIAP) t chc Hi tho quc t ti H Ni t 7-8/5/2007 v c kt np, gia nhp ADFIAP nhn dp nyHin nay VDB vay c 100 triu USD t KfW, tip na l khon vay khng rng buc t CDB, t Ngn hng hp tc quc t Nht Bn (JBIC). VDB k tha thun hp tc vi CDB v tn dng thc hin chng trnh hai hnh lang, mt vnh ai- mt d n ln c ngha kinh t - x hi c bit vng ng Bc t nc. y chnh l n lc ca VDB trong vic nng cao uy tn i vi bn b trong nc v quc t. Bn cnh , di tc ng gia nhp WTO, th trng ti chnh tin t ca Vit Nam s phi m ca hn na ng ngha vi vic VDB chp nhn cnh tranh vi cc ngn hng, t chc ti chnh trong, ngoi nc trong lnh vc cho vay, huy ng vn v dch v thanh ton, k c cho vay u t i vi lnh vc c s h tng, cc lnh vc trng im vn c coi l i tng ch yu ca VDB hin ti v tng lai. ng thi, t to sc p ln v vic phi p dng cc chun mc v thng l quc t trong qun tr ngn hng nh: qun tr ri ro, qun l ti sn n c, xp hng khch hng, phn loi n, kim ton ni b 2.2. Gii thiu v Ngn hng pht trin Vit Nam 2.2.1. Vi nt v s hnh thnh v c im ca NHPT VN Ngn hng pht trin Vit Nam (Tn giao dch l The Vietnam Development Bank - VDB) c hnh thnh trn c s t chc li Qu H tr pht trin - DAF theo quyt nh s 108/2006/Q-TTg ca Th tng Chnh ph ban hnh ngy 19/05/2006.

23

VDB l mt n v cho vay chnh sch phi li nhun, vi s vn iu l l 5 nghn t ng (hin nay vn iu l c nng ln mc 10 nghn t ng theo quyt nh s 44/2007/Q-TTg ngy 30/03/2007) . Cng vi Ngn hng chnh sch x hi Vit nam, VDB c mc tiu ng gp vo qu trnh xo i gim ngho thng qua cc khon vay cho cc cng trnh xy dng thy li v giao thng nng thn, xy dng c s h tng cho cc lng ngh, xy dng c s h tng kinh t x hi cho cc vng su, vng xa v h tr xut khu. Hot ng ca VDB c mt s im khc bit so vi DAF, VDB c thnh lp da trn Lut cc t chc tn dng v Lut Ngn sch Nh nc (DAF ch da trn Lut Ngn sch Nh nc) nn VDB hot ng theo hnh thc ngn hng vi cc sn phm dch v ngn hng a dng hn, c tng quyn ch ng, tng tnh trch nhim trong nh gi, thm nh cho vay cc d n. Tuy nhin, do l ngn hng thc hin chnh sch nn VDB chu s iu chnh ca Lut Ngn sch v k tha mi quyn li, trch nhim t DAF. So vi cc NHTM khc, NHPT c s khc bit l t chc ti chnh thuc s hu 100% ca Chnh ph, khng nhn tin gi t dn c. Do hot ng ca NHPT khng v mc ch li nhun nn c hng mt s u i c bit nh: khng phi d tr bt buc, khng phi tham gia bo him tin gi, c Chnh ph m bo kh nng thanh ton, c min np thu v cc khon np NSNN theo quy nh ca php lut. Tuy nhin, NHPT vn chu s iu tit ca Lut cc t chc tn dng nn vn phi chp hnh cc quy nh trong vic thc hin chnh sch tin t, chnh sch tn dng v qun l ngoi hi ca NHNN. Doanh nghip vay vn ca NHPT vi li sut cho vay r hn vay ca cc NHTM khc. Bi v NHPT cho vay theo li sut th trng, theo thng l quc t l li sut TPCP k hn 5 nm cng thm mt khon ph nht nh (khong 1% nm), thi gian vay c th ln n 10 nm, 15 nm, iu m t NHTM c th lm c. iu ny cho thy s u i khng ch c vay r m thi hn cho vay di s gip cho i tng vay vn ch ng hn trong k hoch sn

24

xut kinh doanh. Ngoi ra, phn ln cc d n c dng ti sn hnh thnh bng vn vay m bo tin vay, trng hp phi th chp th ch cn th chp 15% trn s vn vay. 2.2.2. Nhng kt qu t c ca NHPT VN trong thi gian qua K tha hot ng ca Qy HTPT, NHPT VN chnh thc i vo hot ng t ngy 01/07/2006 vi tng s ti sn 105.000 t ng, ngun vn ch s hu gn 6.300 t ng. Hot ng ca NHPT VN c t chc rng khp vi mng li 62 Chi nhnh v S giao dch trong c nc, tp trung ti tr cho cc d n pht trin v cc doanh nghip xut khu thuc cc lnh vc c s h tng v cng nghip trng im, nng nghip nng thn v vng min kh khn theo chin lc pht trin kinh t-x hi ca t nc. Trong iu kin kh nng tch ly ca NSNN cho TPT c hn, cng vi cc chnh sch thu ht u t, Chnh ph c thm mt cng c khai thc cc ngun vn trong x hi h tr pht trin cc ngnh, cc vng, cc sn phm trng im, thc y chuyn dch c cu kinh t, y mnh xut khu v khai thc nhng tim nng to ln ca t nc cho s nghip CNH, HH; ng thi gp phn to nhiu cng n, vic lm cho ngi lao ng, o to ngun nhn lc, bo v mi trng sinh thi, bo v sc khe v nng cao mc sng cho ngi dn Vi th mnh l mt ngn hng ca Chnh ph v c quy m vn ln ti Vit Nam, c bit vn trung di hn; c Chnh ph m bo kh nng thanh ton; NHPT VN ang y mnh huy ng vn ca cc t chc trong v ngoi nc thc hin nhim v TDT v TDXK ca Nh nc vi cc hnh thc: cho vay u t, bo lnh tn dng u t, h tr sau u t, tn dng xut khu, bo lnh d thu v bo lnh thc hin hp ng xut khu Tnh n 31/12/2007, NHPT VN v ang cho vay bng ngun vn trong nc 7.125 d n (c trn 110 d n nhm A) vi tng s vn theo hp ng tn dng k gn 100.000 t ng, trong c nhng d n c bit

25

quan trng ca t nc nh: Thy in Sn La, Nh my lc du Dung Qut, cc nh my thy in, nhit in, cc nh my ng tu bin, c s h tng kinh t x hi NHPT cn ang lm ch u t d n ng t cao tc H Ni - Hi Phng, d n cu ng nh V - Lch Huyn v mt s d n trng im khc. Tng d n ca NHPT VN t 103.769 t ng, trong d n vn trong nc l 53.163 t ng, d n vn ODA l 50.607 t ng. NHPT VN cng cho hng trm doanh nghip vay khong 50.000 t ng thc hin cc hp ng xut khu cc mt hng theo quy nh ca Th tng Chnh ph. n nay c trn 3.500 d n, trong c 42 d n nhm A hon thnh ton b hoc tng phn a vo khai thc s dng, gp phn quan trng tng cng nng lc sn xut ca cc ngnh kinh t, thc y tng trng kinh t t nc theo hng CNH - HH. Cng vi v th l nh ti tr vn di hn hng u trong h thng cc t chc ti chnh- ngn hng trong nc vi d n chim khong 10,72% tng d n ton kinh t (d n cho vay ton nn kinh t 968.000 t ng). NHPT VN cng l nh pht hnh TPCP ln th hai sau Kho bc Nh nc, gp phn quan trng trong vic thc y s pht trin ca th trng ti chnh ni chung v th trng tri phiu ni ring. 2.3. Tc ng ca c ch huy ng vn v cho vay n kt qu hot ng ca NHPT VN giai on 2003-2007 2.3.1. Hot ng huy ng vn 2.3.1.1. Tnh hnh huy ng vn ca NHPT VN giai on 2003-2007 Ngun vn huy ng ca NHPT VN giai on 2003-2007 nh sau: Bng 3: Bng tng hp ngun vn huy ng giai on 2003-2007
n v: T ng Nm 1. Vn huy ng - Tri phiu Chnh ph - Bo him x hi 2003 24.086 5.781 1.900 2004 27.992 6.001 3.500 2005 30.589 3.325 3.000 2006 31.158 10.050 2.100 2007 35.339 24.095 50

26 - Tit kim bu in - Huy ng khc Trong , Chi nhnh huy ng 2. S d vn huy ng 1.800 14.605 10.200 22.734 3.100 15.391 8.426 33.664 13.013 2.800 21.464 8.072 47.845 16.303 2.700 16.308 7.782 48.774 25.753 2.500 8.694 6.756 62.231 49.848

Trong , Tri phiu Chnh ph 7.012 Ngun: Ngn hng pht trin Vit Nam

Biu 3:
40,000

Ngun vn huy ng qua cc nm

35,339 30,589 31,158 27,992 24,084

30,000 20,000 10,000 0

Nm 2003

Nm 2004

Nm 2005

Nm 2006

Nm 2007

Ngun vn huy ng

T nm 2002, Chnh ph chnh thc giao cho NHPT VN nhim v huy ng vn thc hin k hoch TDT v TDXK hng nm. Trn c s , ngy 20/12/2002 Tng gim c NHPT (trc y l Qu HTPT) ban hnh Quyt nh s 403/2002/Q-HTPT v phn cp thm nh, quyt nh cho vay v qun l cc d n s dng vn tn dng TPT ca Nh nc gn vi huy ng vn trn a bn trong h thng. Cc Chi nhnh cn c vo thng bo li sut huy ng v ch tiu huy ng vn hng qu ca NHPT VN giao thc hin nhim v huy ng vn. Bng 3 cho thy, ngun vn huy ng ca NHPT VN tng trng u qua cc nm vi mc tng bnh qun l 10.19%, ch yu tp trung t TPCP, mt s ngun truyn thng c xu hng gim dn (Tit kim bu in, Bo him x hi). Tnh n 31/12/2007, s d vn huy ng ca NHPT VN t 62.231 t

27

ng, tng 2,74 ln so vi nm 2003, trong ngun vn t pht hnh TPCP l 49.848 t ng, chim 80.1% tng s d vn huy ng. 2.3.1.2. Tnh hnh huy ng vn thng qua pht hnh TPCP Kt qu huy ng vn thng qua pht hnh TPCP t 2003-2007 nh sau: Bng 4: Kt qu pht hnh TPCP giai on 2003 - 2007
n v: T ng Nm - KH TTg Chnh ph giao (1) - Thc hin ca NHPT VN 2003 9.600 5.781 2004 7.550 6.001 79,48 2005 6.500 3.325 51,15 2006 12.000 10.050 83,75 2007 30.000 24.095 80,32

- Thc hin/k hoch (%) 60,21 Ngun: Ngn hng pht trin Vit Nam

Biu 4:
30,000 25,000 20,000 15,000 10,000 5,000 0

Kt qu pht hnh TPCP giai on 2003-2007

30,000

24,095

9,600 5,781 7,550 6,001 6,500 3,325

12,000 10,050

Nm 2003

Nm 2004

Nm 2005

Nm 2006

Nm 2007

KH TTg CP giao

Thc hin

Pht hnh TPCP c xem l knh huy ng vn ch lc v vng chc cho TPT. Ngay sau khi c B trng B Ti chnh cho php pht hnh TPCP (ti Quyt nh s 135/2001/Q-BTC ngy 14/12/2001 ca B trng B Ti chnh), NHPT VN tch cc phi hp vi U ban chng khon Nh nc, Trung tm giao dch chng khon v cc t chc bo lnh thng xuyn t chc cc t pht hnh TPCP.

28

C th ni , vic y mnh cng tc pht hnh TPCP c tc dng tch cc trong vic nng dn t trng ngun vn trung v di hn cho TPT, t 24% trong tng ngun vn huy ng vo nm 2003 ln 68% nm 2007. Th nhng, trong thi gian qua, NHPT VN gp khng t kh khn khi huy ng ngun vn ny v khng th hon thnh ch tiu k hoch do Th tng Chnh ph giao. 2.3.1.3. Phn tch tc ng ca c ch huy ng vn n kt qu huy ng vn ca NHPT VN * Giai on 2003-2005 Trong 3 nm t 2003-2005, ngun vn huy ng ca NHPT c tng trng nhng cha p ng c nhu cu vn cho TPT theo k hoch Th tng Chnh ph giao, cn ph thuc nhiu vo NSNN. Ngun vn t pht hnh TPCP c xem l ngun vn ch lc nhng li chim t trng khng ng k so vi tng ngun vn huy ng (bnh qun chim 18,76% tng ngun vn huy ng ). Kt qu huy ng vn t pht hnh TPCP nm 2005 ch t 51% k hach, mt s phin u thu tri phiu do NHPT (trc y l Qu HTPT) pht hnh khng nhn c s quan tm ca cc nh u t, c th: - Kt thc phin u thu tri phiu ti th trng giao dch chng khon H ni ngy 19/4/2005 ch c 35 t ng trong tng s 200 t ng a ra u thu c bn. Ngy 26/4/2005 ch c 20 t ng tri phiu c cc nh u t mua trong tng s 300 t ng c em bn. Nh vy qua 2 t u thu mi c 55 t ng tri phiu ca NHPT c cc nh u t mua trong s 500 t ng c a ra u thu. - Ngy 11/5/2005 200 t VND tri phiu do NHPT pht hnh k hn 10 nm v 15 nm di hnh thc u thu thng qua trung tm giao dch chng khan TP.H Ch Minh khng nhn c s quan tm ca cc thnh vin, kt qu khng pht hnh c. Ngy 29/8/2005 300 t VND tri phiu do NHPT pht hnh k hn 10 nm v 15 nm di hnh thc u thu thng qua trung tm giao dch chng khan H ni, kt qu cng khng pht hnh c.

29

Theo cc chuyn gia, vic mc li sut tri phiu ch trong "khung" do B Ti chnh quy nh nh vy l khng cn ph hp vi thc t th trng. Thm vo , cc mc li sut ny li b c nh trong vng 1-2 nm, sau mi c iu chnh mt ln lm gim sc ht i vi nh u t. C th thy, vng mc, kh khn trong cng tc huy ng vn t 20032005 l do c ch v phng thc huy ng vn ca NHPT (hnh thc, thi hn, li sut, i tng) cha a dng, cha tht s gn vi th trng; tnh thanh khon ca TPCP cn thp do th trng th cp cha pht trin, li cha c cm c, chit khu, ti chit khu ti NHNN. Mc khc, tnh hnh th trng vn bin ng bt thng, cc NHTM lin tc tng li sut cng vi cc hnh thc khuyn mi hp dn cng tc ng khng nh n hat ng huy ng vn ca NHPT. Cng vi tri phiu Chnh ph, NHPT xc nh ngun vn t tit kim bu in l mt trong nhng ngun vn lu di. Tuy nhin, vic vhuy ng vn t Cng ty dch v tit kim bu in trong nm 2005 cng ch t 64% k hoch do Cng ty huy ng t dn c theo li sut th trng, trong khi chuyn cho NHPT theo li sut TPCP. Ngun vn huy ng ca Chi nhnh c nhiu ng gp vo kt qu chung ca ton ngnh, gim bt p lc v ngun vn ca ton h thng. ng thi, thng qua vic phn cp trch nhim huy ng vn cho Chi nhnh cho vay u t theo phn cp v cho vay ngn hn xut khu gip cho vic iu hnh ca Lnh o NHPT linh hot trong tng thi k, hn ch kh nng thiu vn gii ngn cho cc d n v cc HXK. Ngun vn huy ng ca Chi nhnh c bc tng trng mnh. D bnh qun nm 2005 l 6.213 t ng. Nhn chung, li sut huy ng vn NHPT giao cho cc Chi nhnh thp hn li sut huy ng ca cc NHTM trn a bn. Do vy, ngun vn Chi nhnh huy ng c nu s dng ng, hp l s mang li hiu qu tng i tt v NSNN s gim c phn cp b chnh lch li sut i vi cc khan huy ng vn ny.

30

Tuy nhin, vic huy ng vn ca cc Chi nhnh trong thi gian qua bc l mt s hn ch: - Tn dng TPT ca Nh nc c c im khc bit so vi tn dng thng mi l thi hn cho vay ch yu trung, di hn vi li sut cho vay u i, nhng thc t thi hn huy ng vn ca cc Chi nhnh thng ngn hn thi hn cho vay rt nhiu, ngun vn huy ng ch yu l 12 thng tr xung ( chim 79% s d bnh qun), ngun vn Chi nhnh huy ng hu nh ch p ng c cho vay ngn hn. - Phn ln cc Chi nhnh ch tp trung huy ng hon thnh k hoch m cha thc s quan tm n vic tnh ton, cn i gia cc loi ngun vn huy ng v mc ch s dng ngun vn huy ng, c mt s Chi nhnh huy ng t cc NHTM vi li sut cao nhng cha c nhu cu s dng v li gi ti NHTM vi li sut thp hn. - Vic huy ng vn ca cc Chi nhnh thng da trn cc mi quan h qua - li v v cc mc tiu thi ua, tin lng, tin thng nn khng mang tnh bn vng chc chn. Nhn chung, giai on 2003-2005, ngun vn hot ng ca NHPT cha n nh: Ngun vn ngn hn chim trn 40% tng ngun vn hot ng; thi hn huy ng vn thng ngn hn thi hn cho vay rt nhiu, dn n vic huy ng thanh ton n n hn ngy cng tng, cng vi nhim v tn dng TPT Chnh ph giao ngy cng tng cao gy sc p rt ln i vi cng tc huy ng vn, iu tim n nguy c mt kh nng thanh ton ca h thng. * Giai on 2006-2007 T ngy 01/02/2006 NHNN cho php cm c, chit khu, ti chit khu TPCP do NHPT pht hnh, lm tng tnh thanh khon ca tri phiu, quy nh ny bt u tho g cho NHPT trong cng tc huy ng vn. V th, trong nm 2006, huy ng thng qua pht hnh TPCP trn th trng chng khon t

31

10.050 t ng, chim 32,3% tng s vn huy ng, gp 3 ln nm 2005, c cu ngun vn c bc chuyn bin tch cc. Trong nm 2007, NHPT huy ng c 35.339 t ng , cao nht k t khi Chnh ph giao nhim v huy ng vn, trong ch yu l huy ng t pht hnh TPCP, chim 68% tng ngun vn huy ng, NHPT cn i ngun vn thc hin nhim v Th tng Chnh ph giao. Tuy nhin, cng tc ngun vn vn bc l mt s tn ti: - Ngun vn huy ng cha a dng, ch yu tp trung vo pht hnh TPCP; cc hnh thc huy ng mi nh: chng ch tin gi, huy ng ngai t vn cha thc hin c do vng mc v c ch, chnh sch. - Cn i k hn c ci thin nhng vn cn chnh lch nhiu: k hn vn huy ng bnh qun l 58 thng, trong khi k hn s dng vn bnh qun l 71 thng. - Cng tc qun l, iu hnh ngun vn vn cn b ng, cha hiu qu do tnh k hoch ha trong s dng vn cn thp v khng c s h tr ca cng ngh thng tin trong gn nh ton b cc khu qun l v iu hnh ngun vn, qun l tn dng. Tn ngn cui nm 2007 kh cao (hn 11.000 t ng) 2.3.2. Hot ng cho vay 2.3.2.1. Hot ng cho vay vn tn dng u t 2.3.2.1.1. Vn bn php l * i tng vay vn - T nm 2000 n thng 04/2004: i tng vay vn c p dng theo quy nh ti Ngh nh 43/1999/N-CP ngy 29/6/1999 v tn dng TPT ca Nh nc phm vi hp. Tuy nhin, trong qu trnh trin khai thc hin, Chnh ph ban hnh nhiu vn bn m rng i tng c vay vn tn dng TPT nh: Quyt nh 103/2000/Q-TTg ngy 25/8/2000 v pht trin ging thu sn; Quyt nh 117/2000/Q-TTg ngy 10/10/2000 v c ch ti chnh ng tu bin; Quyt nh 132/2000/Q-TTg ngy 24/11/2000 v pht trin

32

ngnh ngh nng thn; Ngh quyt 11/2000/NQ-CP v Quyt nh 67/2000/QBCN ngy 20/11/2000 ca B cng nghip v sn phm c kh trng im; Quyt nh 02/2001/Q-TTg ngy 02/01/2001 v sn xut ch bin hng xut khu; Ngh quyt 03/2002/NQ-CP ngy 02/02/2002 v kinh t trang tri. - T 04/2004 n 01/2007: Xut pht t yu cu, mc ch ca chnh sch tn dng TPT ca Nh nc trong tng thi k, Ngh nh 106/2004/N-CP ngy 01/4/2004 thay th Ngh nh 43/1999/N-CP, quy nh li i tng c vay vn u t theo hng thu gn i tng tp trung h tr mt s ngnh, lnh vc quan trng, chng trnh kinh t ln c tc ng trc tip n chuyn dch CCKT, nhm thc y tng trng kinh t . - T 01/2007 n nay: S chuyn i m hnh hot ng t Qu HTPT sang NHPT theo xu hng hi nhp, km theo Ngh nh 151/2006/N-CP ngy 20/12/2006 v TDT v TDXK c ban hnh. i tng vay vn thng thong hn, khng c s phn bit a bn u t m ch tp trung vo mt s ngnh ngh, lnh vc. * Li sut cho vay - Trc khi gia nhp WTO: Li sut cho vay c xc nh trn c s bng 70% li sut cho vay bnh qun ca cc NHTM, c th : + T 01/2000 n 03/2000: Li sut cho vay c xc nh theo quy nh ti Ngh nh 43/1999/N-CP l 9%/nm. + T 03/2000 n 05/2001: Li sut cho vay iu chnh xung 7%/nm theo Quyt nh s 175/Q-TTg ngy 02/03/2000 v vic li sut cho vay tn dng TPT ca Nh nc. + T 05/2001 n 05/2004: Thc hin Ngh quyt 05/2001/NQ-CP v gii php iu hnh k hoch kinh t nm 2001, li sut cho vay tip tc iu chnh gim xung 5,4%/nm.

33

+ T 05/2004 n 07/2005: Khi Ngh nh 106/2004/N-CP c ban hnh thay th cho Ngh nh 43/1999/N-CP th li sut cho vay cng c iu chnh tng ln 6,6%/nm. + T 07/2005 n 01/2007: B ti chnh quyt nh tip tc nng li sut ln 7,8%/nm theo Quyt nh 41/2005/Q-BTC ngy 07/07/2005 - Sau khi gia nhp WTO: Cng vi vic thnh lp NHPT, Chnh ph ban hnh Ngh nh 151/2006/N-CP thay th Ngh nh 106/2004/N-CP, li sut cho vay TDT ca Nh nc bng ng Vit Nam c xc nh bng li sut TPCP k hn 5 nm cng 0,5%/nm l 9%/nm, p dng t thng 01/2007. * Bo m tin vay - T nm 2000 n 04/2004: Vic BTV c p dng theo quy nh ti Ngh nh 43/1999/N-CP: i vi ch u t l DNNN th c dng ti sn hnh thnh bng vn vay BTV; cn i vi ch u t khng phi l DNNN th ngoi vic dng ti sn hnh thnh bng vn vay, phi c ti sn th chp tr gi ti thiu bng 50% mc vn vay - T nm 04/2004 n 01/2007: p dng theo quy nh ti Ngh nh 106/2004/N-CP, cc ch u t (khng phn bit DNNN hay t nhn) c dng ti sn hnh thnh t vn vay BTV . - T nm 01/2007 n nay: p dng theo quy nh ti Ngh nh 151/2006/N-CP, cc ch u t khi vay vn c dng ti sn hnh thnh t vn vay BTV. Trng hp ti sn hnh thnh bng vn vay khng th ch u t s dng ti sn hp php khc BTV vi gi tr ti thiu bng 15% tng mc vay vn. 2.3.2.1.2. Tnh hnh cho vay, thu n giai on 2003-2007 Tnh hnh cho vay, thu n vn TDT giai on 2003-2007 nh sau: Bng 5: Tnh hnh cho vay, thu n vn tn dng u t 2003-2007
n v: T ng Ch tiu Nm 2003 Nm 2004 Nm 2005 Nm 2006 Nm 2007

34 - Doanh s cho vay KH TTg Chnh ph giao(2) - Doanh s thu n 13.510 13.750 3.381 10.573 13.400 4.143 7.826 14.400 4.993 6.100 41.228 1.726 4,19 9.834 18.400 5.674 6.800 45.388 3.086 6,80 21.877 22.200 7.104 9.228 53.163 3.084 5,80

KH TTg Chnh ph giao(3) 3.500 5.065 - D n vay 31.964 38.393 - D n qu hn 1.014 1.232 - T l n qu hn (%) 3,17 3,21 Ngun: Ngn hng pht trin Vit Nam

Biu 5: Doanh s cho vay, d n vay, n qu hn 2003-2007

60,000
53,163

50,000 40,000
31,964 38,393 41,228

45,388

30,000
21,877

20,000 10,000

13,510

10,573 1,014 1,232

7,826 1,726

9,834 3,086 3,084

0 Nm 2003 Nm 2004 Nm 2005 Nm 2006 Nm 2007

Doanh s cho vay

D n

D n qu hn

Doanh s cho vay c chiu hng gim giai on u, nm 2004 gim 21,7% so vi nm 2003; nm 2005 gim 26% so vi nm 2004. Sang nm 2006 doanh s cho vay tng 25,6% so vi nm 2005 v c bit nm 2007 doanh s cho vay tng hn gp 2 ln nm 2006. So vi ch tiu k hoch Th tng Chnh ph giao, ch c nm 2003 v nm 2007 doanh s cho vay ca NHPT t gn 100%, cc nm cn li t rt thp: nm 2004 t 79%; nm 2005 t 54% v nm 2006 t 53%. D n vay tng trng u qua cc nm vi mc tng bnh qun l 13,7%/nm. n cui nm 2007, d n cho vay TDT tng 66% so vi nm 2003. Tuy nhin, c th thy tng trng tn dng ca NHPT khng mang tnh

35

bn vng, bi cng tc thu n qua cc nm lun t thp so vi k hach, iu ny gp phn y d n ln cao. m bo hon thnh nhim v, hng nm NHPT u c lp k hoch thu n iu chnh theo tnh hnh v kh nng thc t di tc ng ca mt s yu t khch quan. D n qu hn v ang tr thnh vn nan gii i vi NHPT, xu hng n qu hn ngy cng gia tng. T l n qu hn trn tng d n t 3,17% vo nm 2003 ln 6,8% vo nm 2006, trong tp trung ch yu vo cc d n thuc chng trnh ma ng, nh bt xa b v cc d n thuc B Giao thng vn ti. Ring nm 2007, sau khi lai tr s n gc c x l l 723 t ng (khoanh n: 666 t; xa n gc: 57 t) n qu hn vn t mc cao l 3.084 t ng, chim 5,8% trn tng d n. (l ra s l 7,2% trn tng d n). Trong s n qu hn vo cui nm 2007, n qu hn ca ma ng v nh bt xa b l 1.153 t ng, chim 37% v cc d n giao thng l 1.153 t ng, chim 37,4%.

(1), (2), (3)

(trang 27,34): K hoch Th tng Chnh ph giao theo cc Quyt nh: s

181/2002/Q-TTg ngy 23/12/2002; s 242/2003/Q-TTg ngy 17/11/2003; s 209/2004/QTTg ngy 13/12/2204; s 1272/2005/Q-TTg ngy 06/12/2005 v s 1643/2006/Q-TTg ngy 14/12/2006.

2.3.2.1.3. Phn tch tc ng ca c ch cho vay n hot ng cho vay vn TDT ca NHPT VN * Doanh s cho vay: T nm 2000 n 04/2004, i tng vay vn phm vi hp, vi mc ch h tr cc d n ca cc thnh phn kinh t thuc ngnh, lnh vc, chng trnh khuyn khch ln ca Nh nc v cc vng kh khn cn khuyn khch u t. Tuy nhin, cng trong giai on ny, Chnh ph ban hnh hng lat vn bn m rng i tng vay vn TDT ca Nh nc

36

v nui trng thy sn, v sn phm c kh, v kinh t trang tri nn doanh s cho vay nm 2003 t cao 13.510 t ng. T 04/2004 n 01/2007 , i tng vay vn c iu chnh theo hng thu hp, nhm vo cc ngnh, lnh vc, chng trnh ln c tc ng trc tip n chuyn dch CCKT, thc y tng trng kinh t bn vng. iu ny c ngha l, hu ht cc doanh nghip trong lnh vc ch bin nng-lm-thu sn m trc y hi iu kin vay, hoc nhng d n ti nhng vng kh khn, nhng lnh vc thuc chng trnh khuyn khch u t ca Nh nc c th s khng cn c hng vn vay u i. Vic iu chnh i tng cho vay u i cng l gim bt nhng h tr trn lan ca Nh nc, tp trung vo nhng d n trng tm, cc ngnh cng nghip nng, ch lc. Chnh v th, doanh s cho vay trong cc nm t 2004-2006 gim hn so vi nm 2003. T 01/2007, i tng cho vay thng thong hn, khng c s phn bit a bn m ch tp trung vo mt s ngnh ngh, lnh vc nn doanh s cho vay nm 2007 tng vt, t 21.877 t ng, tng hn 2 ln so vi nm 2006. Ngoi ra, do phi hot ng trong iu kin c s hn ch v ngun lc, c th l ngun vn v cc quy nh g b trong vic huy ng vn nn cng tc gii ngn vn TDT ca Nh nc cng ph thuc t nhiu vo kh nng khai thc ngun vn ca NHPT. T nm 2006 tr v trc, ngun vn hot ng ca NHPT cn hn hp, khng p ng cho TPT. Thu n t cc d n cng l mt ngun vn quan trng i vi TDT ca Nh nc, vic thu n km s nh hng ngay n vic cho vay, h tr cho nhng d n khc. Mc d nm 2007 c doanh s cho vay cao nht trong giai on 20032007, th nhng cng tc gii ngn gp khng t kh khn. Qua 9 thng u nm 2007, VDB cho vay TDT ch hn 7.600 t ng trn 22.200 t ng. Khng t ngi lm tng rng, vic chm tin d n cng l do thiu vn, nhng trn thc t khng phi nh vy. Tng gim c VDB cho bit: Mc d chng ti chun b sn ngun vn nhng 9 thng qua, gii ngn cho vay u

37

t ch t 34% so vi ch tiu, nguyn nhn chnh l do vng mc t pha chnh sch. Th nht, ngun vn VDB hin ang nm gi c coi l ngun vn Nh nc, v vy qu trnh gii ngn phi chp hnh tuyt i cc quy nh nh gii ngn vn NSNN. Trong khi , c cu ngun vn mt d n khng ch t VDB m cn c vn vay NHTM; ngun vn NHTM chu s qun l vn hnh theo tha thun gia ch u t v cc NHTM, th tc vay cng khng nhiu kh nh vay vn VDB. Th hai, mc d cc quy nh v qun l chi ph u t xy dng cng trnh c ban hnh theo Ngh nh 99/2007/N-CP ngy 13/6/2007 nhng vn cha c thng t hng dn. Th ba, thc t vai tr t vn i vi s thnh cng ca d n l rt ln nhng cht lng thm nh d n ca t vn khng p ng c yu cu, nht l t vn d n a phng, khin cho d n phi lm i lm li nhiu ln, dn n chm tin thi cng v gii ngn. Mt trong nhng nguyn nhn khc khin vic gii ngn ngun vn TDT nm 2007 gp kh khn l do cc vn bn php quy ban hnh qu chm. Ngh nh 151/2006/N-CP thay th Ngh nh 106/2004/N-CP c hiu lc t ngy 01/01/2007, nhng phi n cui thng 6/2007, B Ti chnh mi ban hnh Thng t s 69/2007/TT-BTC hng dn Ngh nh ny. Mc d ngy 15/7/2007, Thng t 69 c hiu lc, nhng i vo cuc sng th phi mt thm 2 thng na, bi phi ch VDB ban hnh quy ch hng dn. D mun thc hin ngay chnh sch tn dng Nh nc, song VDB khng th thc hin c khi B ti chnh cha ban hnh Thng t hng dn, Tng Gim c NHPT VN ni. Nh vy, Ngh nh 151 b v hiu ha trong sut 6 thng u nm, iu ny l gii v sao vic gii ngn vn TDT ca Nh nc nm 2007 chm. NHPT phi n lc rt nhiu, ch ng xut cc bin php tho g kh khn,vng mc (Nng mc tm ng trang tri chi ph; Cho php gii ngn vn TDT trong mt s trng hp ch u t tm thi cha huy ng

38

ngun vn khc tham gia u t, k c vn t c; Cho gii ngn khi cha k hp ng BTV v ng k giao dch bo m (GDB) do nguyn nhn khch quan; Khng tm gi 5% ch quyt ton nu Ch u t c vn bn ngh v cam kt hon tr y s chnh lch sau khi c cp c thm quyn ph duyt quyt ton). Nh , qu 4/2007 gii ngn c trn 14.000 t ng v c nm t 98,5% k hoch Th tng Chnh ph giao (bao gm c Nh my lc du Dung Qut) N qu hn: T trng n qu hn trn tng d n qua cc nm ngy cng gia tng, bo hiu s sa st v cht lng tn dng. Trc ht c th ni, cht lng tn dng ngy cng gim l h ly ca i tng vay vn dn tri vi li sut cho vay u i v y l c hi cc Chi nhnh trong h thng y d n ln cao, trong khi d n l mt trong cc ch tiu c bn khen thng thi ua, lm c s xp h s lng cho n v; cha k n vic ny sinh nhng tiu cc trong cn b qun l v cn b tc nghip li dng li sut cho vay u i la chn cc ch u t (trong khi ngun vn cn hn hp) v li lng trong khu thm nh d n, nht l thm nh nng lc ch u t. Cng tc thu n kh khn dn n n qu hn ngy cng cao, c bn l do nh hng tnh hnh chung v s tht bi ca vic u t vo cc d n nh bt xa b, nui trng thy sn, trang tri chn nui, chng trnh ma ng Bn cnh , khng t khch hng vay vn thuc dng chy - thc tr n km m xut pht vn t li sut u i, bi cho d phi tr n vi li sut qu hn (bng 150% li sut trong hn) th vn thp hn li sut cho vay ca cc NHTM. Chng hn trong nm 2005, li sut cho vay trung, di hn ca Ngn hng Nng nghip l 1,18%/thng v 1,28%/thng (vn bn 1212_KH NHNo ngy 06/4/2005 v vic quy nh li sut cho vay i vi cc t chc kinh t v c nhn) cn li sut cho vay trung, di hn ca NHPT l 0,65%/thng (Quyt nh 41/2005/Q_BTC ngy 07/7/2005 v quy nh li sut cho vay tn dng TPT ca Nh nc) .

39

Gn lin vi c ch cho vay l vic thc hin BTV. Trong qu trnh thc hin cng tc ny, NHPT gp phi khng t kh khn, vng mc v c ch chnh sch: - Cc Chi nhnh gp kh khn khi cng chng cc hp ng BTV bng ti sn hnh thnh t vn vay do phng cng chng yu cu phi miu t chi tit cc ti sn hnh thnh t vn vay, km theo cc hp ng mua bn thit b, thit k d ton c duyt ca cc ti sn thuc hng mc xy lp - Ti cc a phng cha c c quan ng k GDB i vi ti sn l ng sn. Trong thc t, ch c 01 cc ng k GDB ti H Ni v 03 Trung tm ti 03 Thnh ph ln, cc a phng khc cha c phng ng k GDB nn nhiu Ch u t v Chi nhnh NHPT phi i n cc Thnh ph ln thc hin vic GDB. - V quy nh phi hon thnh vic ng k GDB trc khi thc hin gii ngn, nhng trong thc t, c nhiu d n vn cha m bo y h s lin quan n quyn s dng t (mi ch c bin bn bn giao). Do , i vi cc d n thuc dng ny, vic ng k GDB s mt nhiu thi gian, nh hng n vic gii ngn ca d n, nh hng n tin thc hin d n. V vy, m bo k hoch gii ngn, tin thi cng, khng trnh khi trng hp cc Chi nhnh gii ngn khi cha hon thnh th tc ng k GDB. - Theo quy nh, nh k cc Chi nhnh phi c nh gi li ti sn bo m. Tuy nhin, i vi mt s d n vay theo Ngh nh 43, tc l cc khon vay t 27/4/2004 tr v trc l rt kh do gi tr cn li ca ti sn hnh thnh t vn vay nh hn d n v n v sn xut kinh doanh thua l, c trch khu hao nhng khng c tin tht tr T nhng vng mc v c ch chnh sch cng thm s li lng trong qun l nn kt qu cng tc kim tra ni b ton h thng nm 2007 v cho vay TDT cho thy cn kh nhiu sai st ti cc Chi nhnh: C trn 100 d n thiu h s php l, h s gii ngn; khong gn 100 d n cha cng chng

40

hp ng th chp i vi ti sn bo m l quyn s dng t; 42 d n thiu giy chng nhn quyn s dng t (mi ch c bin bn bn giao t); 35 d n cha k hp ng BTV v khong gn 300 d n cha ng k GDB; Mt s d n chn nui b sa khng cn ti sn BTV do b b bnh cht; 73 d n thuc chng trnh nh bt xa b bn u gi tu khng cn ti sn bo m n vay cn li. V mt khi cc ch d n khng cn ngun thu tr n cho d NHPT tm mi gii php tn thu, th nhng tn ti kh khn v thc hin BTV s cng tr nn kh khn hn khi NHPT tin hnh x l ti sn BTV. 2.3.2.2. Hot ng cho vay vn tn dng xut khu 2.3.2.2.1. Vn bn php l Sc p ca cc cam kt quc t, c th l quy nh ca WTO s x pht nhng hnh vi tr cp trc tip cho hot ng xut khu. V vy, c ch chnh sch ca Nh nc v TDXK cng c nhiu thay i. * i tng cho vay - Trc khi gia nhp WTO: i tng vay vn theo Quyt nh 133/2001/Q-TTg ngy 10/9/2001, l cc n v thc hin xut khu bao gm : + Cc n v sn xut, ch bin, kinh doanh cc mt hng thuc chng trnh u tin khuyn khch xut khu do Th tng Chnh ph quy nh hng nm hoc trong tng thi k + Cc hp ng xut khu vo th trng mi hoc duy tr th trng truyn thng theo quy nh ca Th tng Chnh ph. + Cc n v c d n sn xut ch bin, gia cng hng xut khu m phng n tiu th sn phm ca d n t kim ngch xut khu t nht bng 30% doanh thu hng nm. - Sau khi gia nhp WTO: i tng vay vn c xc nh theo Ngh nh 151/2006/N-CP ngy 20/12/2006, bao gm nh xut khu c HXK v

41

nh nhp khu c HNK hng ho thuc Danh mc mt hng vay vn TDXK c ban hnh km theo Ngh nh ny. * Li sut cho vay - Trc khi gia nhp WTO: Li sut cho vay ngn hn xut khu tng ng bng 80% li sut cho vay TPT, tng ng bng 50-60% li sut cho vay ca cc NHTM, c th: + T nm 2001 n 05/2004 : Li sut cho vay l 0,36%/thng + T 05/2004 + T 07/2005 n 07/2005 : Li sut cho vay l 0,44%/thng n 01/2007 : Li sut cho vay l 0,52%/thng

- Sau khi gia nhp WTO: Li sut cho vay TDXK c xc nh theo nguyn tc ph hp vi li sut th trng. C th cc hp ng TDXK c k kt t ngy 16/01/2007 s p dng li sut theo quyt nh s 08/2007/Q-BTC ngy 02/3/2007 v li sut cho vay TDT v TDXK ca Nh nc, trong khng c s phn bit gia li sut cho vay u t v cho vay xut khu bng ng Vit Nam v u bng 0,75%/thng. * Bo m tin vay - Trc khi gia nhp WTO + Cho vay trc khi giao hng, n v vay vn phi c ti sn cm c, th chp tr gi ti thiu 30% s vn vay + Cho vay hi phiu hp l, n v phi xut trnh hi phiu hp l km theo b chng t hng xut chng minh cho vic vay vn - Sau khi gia nhp WTO: C ch bo m tin vay i vi TDXK nh c ch ang p dng cho h thng NHTM. 2.3.2.2.2. Tnh hnh cho vay, thu n giai on 2003-2007 Tnh hnh cho vay, thu n vn TDXK giai on 2003-2007 nh sau: Bng 6: Tnh hnh cho vay, thu n vn tn dng xut khu 2003-2007
n v: T ng

42 Ch tiu Nm 2003 Nm 2004 - Doanh s cho vay 6.298 10.142 - Thu n gc 6.180 9.388 - D n cui k 1.145 1.899 - D n bnh qun 1.546 2.652 - T l n qu hn (%) 1,5 2,69 Ngun: Ngn hng pht trin Vit Nam Nm 2005 10.755 9.483 3.171 2.775 1,73 Nm 2006 Nm 2007 8.248 9.563 8.424 6.900 2.996 5.658 2.977 2.878 3,44 0,81

Biu 6: Tnh hnh cho vay, thu n vn tn dng xut khu 2003-2007
12,000 10,000 8,000 6,000 4,000 2,000 0 Nm 2003 Nm 2004 Nm 2005
Thu n gc
1,546 2,652 2,775 2,977 2,878
6,298 10,755

10,142

9,388

9,483
8,248 8,424

9,563

6,900

6,180

Nm 2006

Nm 2007

Doanh s cho vay

D n bnh qun

Doanh s cho vay vn TDXK ngn hn t mc tng trng cao, giai an 2003-2005 lun vt k hoch Th tng Chnh ph giao t 1,5 n 2 ln. Doanh s cho vay trong 5 nm t 45.000 t ng. S thu n t cao, ph hp vi mc tng doanh s cho vay. Vng quay vn t 3-4 vng/nm (thi hn cho vay trung bnh ca mi mn vay khong t 3-4 thng) l mt trong nhng yu t dn n doanh s cho vay vn TDXK ngn hn t mc cao v tng trng lin tc qua cc nm. Ngy cng c nhiu DN c tip cn ngun vn TDXK ca Nh nc. T l n qu hn vo cui nm 2003 chim 1,5% trn d n, sang nm 2004 li tng ln 2,69%, n cui nm 2005 n qu hn c phn c ci thin, gim thp hn 2%, nm 2006 n qu hn li tng vt ln 3,44%. T l n qu hn trn d n vo thi im 31/12/2007 ch cn 0,81%.

43

2.3.2.2.3. Phn tch tc ng ca c ch cho vay n hot ng cho vay vn TDXK ca NHPT VN * Trc khi gia nhp WTO Doanh s cho vay: C ch cho vay TDXK ngn hn vi nhiu u i, c bit l li sut cho vay, trong sut giai on 2006 tr v trc mc li sut cho vay l 0,52%/thng, ch bng 50%-60% li sut cho vay ca cc NHTM. V th, doanh s cho vay trong giai on ny tng trng mnh, gp phn ng k vo vic tng kh nng cnh tranh ca hng ho v kim ngch xut khu , m bo mc tiu pht trin ca Chnh ph. Tuy nhin, t cui nm 2005, khi nhn thy cht lng TDXK c du hiu sa st, NHPT VN c vn bn ch o cc Chi nhnh khng c gii ngn vn vay TDXK ngn hn khi doanh nghip cn n qu hn nn doanh s cho vay trong nm 2006 gim st, ch t 8.248 t ng, v ng thi cng pht hin nhiu doanh nghip vay vn lm n thua l, khng c kh nng hon tr n. V th t l n qu hn vo thi im 31/12/2006 ln ti 3,44%, cao nht t khi NHPT nhn nhim v TDXK. C th ni, c ch u i v li sut to ra mt knh vay vn hp dn i vi cc doanh nghip, cc nh u t v cng l c hi thun li cc Chi nhnh m rng hot ng TDXK. Tuy nhin, chnh s li lng, ch quan trong cng tc qun l, cc Chi nhnh chy ua v doanh s cho vay m khng gim st c ng vn vay v c lung tin hng ca n v vay vn. vy, mt s Chi nhnh NHPT mc phi sai st ng k trong hot ng cho vay TDXK l khng k bin bn tha thun 3 bn vi Ngn hng u t v Pht trin cng n v vay vn trc khi cho vay theo hng dn, ch o ca NHPT bo m cho cng tc thu n, bi NHPT cha thc hin c thanh ton trc tip. T ch khng gim st c ngun thu ca n v vay vn nn cc doanh nghip c th che du s mong manh v kh nng ti chnh ca mnh bng cch vay vn t cc t chc tn dng khc thanh ton n n hn cho Chi nhnh NHPT, ri ngay sau c vay vn TDXK vi li sut u i trn c s

44

HXK k. Thc t cho thy, vic c HXK i vi doanh nghip khng phi l kh, h c th thng lng vi nh nhp khu k HXK vi gi tr ln hn kh nng thc nhp ca nh nhp khu, t doanh nghip vay vn c th hng li nh vo li sut u i. N qu hn: T l n qu hn trn d n ngy mt gia tng trong sut giai an 2003-2006 khng ch t nguyn nhn thua l ca cc doanh nghip vay vn m cn t thc tr n. Xut pht t li sut qu u i, thm ch cho d phi tr n vi li sut qu hn bng 150% li sut trong hn th vn thp hn li sut cho vay ca cc NHTM. T , mt s doanh nghip tranh th chim dng vn, thay v dng tin thu v t xut khu hng ha phi thanh ton cho NHPT th cc doanh nghip ny li chuyn tr cho cc NHTM khc gim p lc tr n vi li sut cao hn. * Sau khi gia nhp WTO Doanh s cho vay: T thng 01/2007, Vit Nam l thnh vin chnh thc ca WTO, theo hnh thc v mc h tr phi ph hp vi thng l thng mi quc t nn c ch chnh sch ca Nh nc v TDXK cng c sa i: Li sut cho vay c nng ln tim cn vi li sut th trng, mc 9%/nm; i tng vay vn v c bn m rng hn so vi trc y, bao gm: Cc doanh nghip Vit Nam tham gia vo vic xut khu hng ha, dch v thuc Danh mc khuyn khch xut khu, pht huy li th ca Vit Nam; Nh nhp khu nc ngoi c th c vay vn mua hng ha, dch v thuc Danh mc khuyn khch xut khu ca Vit Nam, nhng phi c Chnh ph hoc ngn hng trung ng ca nc bn nh nhp khu bo lnh. Vn BTV cng c sa i theo hng, cc ch u t khi vay vn c dng ti sn hnh thnh t vn vay BTV; trng hp ti sn hnh thnh t vn vay khng iu kin BTV, ch u t phi s dng ti sn hp php khc BTV vi gi tr ti thiu bng 15% tng mc vn vay.

45

Vi s iu chnh li sut cho vay TDXK trn th li sut cho vay ca cc NHTM khng cao hn nhiu so vi li sut tn dng Nh nc, y l nguyn nhn chnh khin TDXK ca Nh nc gim s hp dn. Bn cnh , trnh t th tc tn dng cha c ci thin nhiu, mt s Chi nhnh b dng cho vay xut khu (Lm ng, H Ty, Vnh Phc, Ho Bnh), mt s Chi nhnh c n qu hn ko di nn b ct phn cp (Bc Ninh Ninh Thun, Lm ng). Thm ch, c 8 Chi nhnh c n qu hn 100% ti thi im 30/6/2007: H Ty, Ph Th, Hi Phng, Bc Ninh, Ninh Thun, Ho Bnh, Vnh Phc, Lm ng. Do , 6 thng u nm 2007, ton h thng ch gii ngn c 2.512 t ng, bng 59% so vi cng k nm 2006. y mnh gii ngn cho vay TDXK, NHPT thc hin cc hot ng qung b hnh nh, tip th chnh sch, phn cp mnh hn cho cc Chi nhnh, y mnh cho vay theo hn mc, n gin ho th tc vay vn nn 6 thng cui nm doanh s cho vay xut khu c tng ln ng k, c bit l 4 thng cui nm gii ngn hn 6.000 t ng, nng doanh s cho vay TDXK nm 2007 ln 9.563 t ng. N qu hn: T l n qu hn gim mnh vo thi im cui nm 2007, ch cn 0,81%. iu ny khng phi nh vo hiu qu u t, kinh doanh tt ca cc DN vay vn m thc cht khng t trng hp cho vay o n (tp trung gii ngn vo nhng thng cui nm sch ha tnh hnh ti chnh). Vic phn cp mnh cho cc Chi nhnh, to iu kin thun li cho cc doanh nghip vay vn TDXK mt s trng hp c th s gip doanh nghip phc hi, ci thin cht lng tn dng, nhng mt s trng hp khc khng th ci thin c cht lng tn dng khi phn ln s tin cho vay ra c dng tr n cho nhng khon vay trc , v ri tnh trng n qu hn li ti din. 2.4. nh gi tc ng ca c ch huy ng vn v cho vay n vic thc thi Chnh sch TDT v TDXK ca Nh nc 2.4.1. Thnh tu:

46

2.4.1.1. Hiu qu u t vn tn dng Nh nc Bt u hat ng t ngy 01/01/2000 vi 2.970 d n, d n 20.082 t ng nhn bn giao t Tng cc u t pht trin, sau 7 nm hat ng, NHPT VN h tr c 7.125 d n, vi tng s vn theo hp ng tn dng k gn 100.000 t ng. Hin nay, NHPT VN ang qun l, cho vay u t bng ngun vn trong nc 5.922 d n, d n 53.163 t ng v 357 d n ODA, d n 50.607 t ng. Vi hn 3.500 d n hon thnh ton b hoc tng phn a vo khai thc s dng, to vic lm trc tip cho 460 nghn ngi lao ng v hng triu lao ng gin tip, tng thu NSNN hng nm trn 1.500 t ng v tng kim ngch xut khu c tnh hn 400 triu USD/nm. Vic thc thi mt cch c hiu qu chnh sch TDT v TDXK ca Nh nc gp phn thc y chuyn dch CCKT, y mnh xut khu v khai thc nhng tim nng to ln ca t nc cho s nghip CNH, HH; gp phn to ra nhiu cng n vic lm cho ngi lao ng. Bng ngun vn TDT, cc d n quan trng ca t nc ang tch cc c trin khai nh: Thu in Sn La, Nh my lc du Dung Qut, cc nh my thu in, nhit in, cc nh my ng tu bin, cc d n u t c s h tng kinh t-x hi. Cc d n ny c ngha quan trng trong vic lm tin cho s pht trin ca cc ngnh, vng trng im. T trng cho vay trong ngnh cng nghip v xy dng tng t 47% nm 2003 ln 76% nm 2007, nng phn ng gp ca ngnh cng nghip v xy dng vo tc tng trng ca GDP ln 2,34%. Cng vi cc ngun vn khc ca x hi, TDT ca Nh nc gp phn thc hin c mc tiu xa i, gim ngho thng qua u t xy dng cc cng trnh thy li, giao thng nng thn, h tng lng ngh, h tng nui trng thy sn, trong c s quan tm TPT khu vc min ni, ty nguyn v vng su, vng xa. Biu 7: T trng cho vay vn TDT theo cc ngnh kinh t

47

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Nm 2003 Nm 2004
CN, XD

Nm 2005
GT VT

Nm 2006

Nm 2007
Khc

N-L-T -Hi sn

Bn cnh TDT, hot ng TDXK cng c y mnh, NHPT VN thc hin cho hng trm doanh nghip vay vi s vn xp x 50.000 t ng thc hin cc HXK vi nhng mt hng theo quy nh ca Th tng Chnh ph bao gm c cho vay ng tu xut khu theo hp ng vi cc nc, th hin vai tr v s ng gp quan trng ca TDXK i vi m rng hat ng v gia tng kim ngch xut khu. C cu cho vay TDXK theo mt hng chuyn bin theo hng tch cc, ph hp vi ch trng chnh sch ca Chnh ph, c th: T trng cho vay theo mt hng cng nghip tng t 6% nm 2003 ln 18% nm 2007; NngLm-Thu sn t 84% nm 2003 xung 65% nm 2007. C cu cho vay theo th trng cng c m rng ch khng ch tp trung trong phm vi vi cc nc trong khu vc: T trng cho vay xut khu vo th trng Chu t 42% nm 2003 xung 28% nm 2007, thay vo , cho vay xut khu hng ha vo th trng Chu u t 10% nm 2003 ln 27% nm 2007; Cho vay xut khu sang th trng M t 24% xung cn 11% , nhng vo cc th trng khc th tng t 24% ln 34%. Biu 8: T trng cho vay vn TDXK theo cc mt hng

48

16% 1%

18% 65%

Nng-lm-thu sn

Cng nghip

My tnh

Go

2.4.1.2. Tnh minh bch ca chnh sch tn dng Nh nc thng qua s tip cn ngun vn t cc thnh phn kinh t Giai on u ca qu trnh thc thi Chnh sch TDT v TDXK, hu nh ch c nhng DNNN mi tip cn c ngun vn tn dng Nh nc, nhng cng v sau nhiu DN ngoi quc doanh cng tip cn c ngun vn u i ny. C cu cho vay c s chuyn bin theo hng a dng ho cc thnh phn kinh t, c th t trng cho vay i vi loi hnh DNNN gim dn t 72,2% nm 2003 xung cn 45% vo nm 2007, cn t trng cho vay i vi khi DN ngoi quc doanh (doanh nghip t nhn, cng ty c phn, cng ty TNHH) tng t 28,4% vo nm 2003 ln 52% vo nm 2007. T thng 4/2004, chnh sch u i v tn dng Nh nc c nhng thay i ng k, to iu kin thun li cho cc DN, c bit l cc DNNVV trong vic tip cn ngun vn u i ny, l vic xa b phn bit v BTV gia DNNN v cc thnh phn kinh t khc, khi vay vn TDT ca Nh nc u c s dng ti sn hnh thnh t vn vay BTV. c nhiu DNNVV c vc dy nh ngun vn vay TDT t NHPT. Tnh n cui nm 2007, c hn 10.000 DNNVV c h tr ti chnh bng ngun vn TDT ca Nh nc thng qua NHPT. Trong , c trn 6.500 DN vn TDT vi gn 30.000

49

t ng; 1.500 DN c h tr sau u t khong 1.150 t ng; 2.000 DN c vay vn TDXK vi 20.000 t ng v mt s t DN c bo lnh TDT. 2.4.1.3. Cht lng phc v ca Ngn hng pht trin NHPT VN qua 3 ln thay i tn gi, chuyn i m hnh v tnh cht hot ng, t Tng cc u t pht trin (1995-2000), Qu H tr pht trin (DAF) v nay l Ngn hng pht trin Vit Nam (VDB). Tht khng d dng cc nh u t, cc DN bit n VDB vi v th l mt ngn hng ca Chnh ph trong lnh vc TPT v xut khu. V vy, cc nh u t bit n mnh, NHPT c gng rt nhiu trong vic tm kim d n, phi hp vi UBND cc tnh v mt s B, ngnh c lin quan t chc cc hi ngh khch hng hoc tuyn truyn trn cc phng tin truyn thng i chng v chnh sch v hng dn trnh t, th tc vay vn. NHPT tch cc tham gia, kin ngh vi cc B, ngnh v cc chnh sch lin quan n tn dng TPT, xy dng v ban hnh nhiu quy nh nghip v (quy ch, quy trnh), to hnh lang php l p dng thng nht trong ton h thng. Ring trong nm 2007, NHPT ch ng a ra cc bin php tho g kh khn, vng mc y mnh gii ngn, qua cng to iu kin thun li cho cc ch u t thc hin ng cam kt gii ngn ng k v c ngun vn bo m cho tin thi cng cc d n, cng trnh. nng cao kin thc nghip v, trnh chuyn mn cng nh cht lng phc v, NHPT rt rt coi trng cng tc o to, bi dng cn b trong ton h thng, c bit nht l thi gian gn y: Trong nm 2006 t chc 42 lp o to, bi dng, tp hun cho 1.764 lt cn b vin chc; nm 2007 l 37 lp vi gn 1.500 lt cn b (t hn 50% tng s cn b ton ngnh). Cng tc xy dng kho qu cho hot ng thanh ton trc tip vi khch hng c trin khai nhanh chng trong nm 2007, n nay c 58/62 n v tham gia thanh ton trc tip vi khch hng. y l bc chuyn mi khng

50

nh v th ca NHPT v cng to nhiu thun li cho khch hng khi tham gia thanh ton. 2.4.2. Hn ch v nguyn nhn 2.4.2.1. Hiu qu u t vn tn dng Nh nc Nhng kt qu t c ca NHPT VN trong thi gian qua cho thy, chnh sch TDT v TDXK ca Nh nc c nhng bc i ng n. Tuy nhin, thng qua cuc kho st ti cc DN, nhiu bt cp, hn ch trong qu trnh thc thi chnh sch tn dng Nh nc cng bc l r nt. Thc hin c ch cho vay u i u t: u i cho ai? , y l phn ng ca cc DN khi B Ti chnh ng thc hin c ch cho vay u i u t i vi 5 d n u tin trong tng s 24 d n thuc ngnh c kh vi tng s tin c u i l 1.305 t ng, li sut 3%/nm trong vng 12 nm thng qua NHPT. iu ng ni, c 5 DN ny u l DNNN, c vay sn xut nhng sn phm nh ng c diesel lp rp cho t, hp s t, ch to thit b ton b phc v cho cc ngnh xi mng, giy, ha du Gim c mt DN ngoi quc doanh hot ng trong lnh vc c kh ni rng: Nu qu tht Nh nc thy phi u tin pht trin ngnh c kh cng nghip ha t nc th vic u tin nn lm l thng bo rng ri cho tt c DN thuc mi thnh phn kinh t tham gia hoc u thu tham gia. Nh nc ch chn nhng DN c sn phm cnh tranh nht v cho vay u i i vi nhng DN ny. Lin quan n cc d n c kh, n c mt v d: Cng ty c kh 19/8 l thnh vin ca Tng cng ty t Vit Nam (B Giao thng vn ti) c vay vn u i 21 t ng u t dy chuyn sn xut nhp t. Sau khi lp t, dy chuyn ch pht huy c 30% cng sut, Cng ty 19/8 khng bn c hng cho cc lin doanh lp rp t nh, ngay c cc DN lp rp t trong cng Tng cng ty cng khng mua hng ca 19/8. Mt nghin cu ca c quan USAID ca M trong khun kh D n nng cao nng lc cnh tranh Vit nam (VNCI) khng nh rng, a phng

51

no cng c nhiu DNNN th t l vn ca cc ngn hng dnh cho khu vc t nhn vay cng t. C v nh cc DNNN c c ming bnh to hn, v v vy DNNN ang c li th ln hn so vi khu vc t nhn, ng Nick Freeman, chuyn gia ca USAID nhn xt. Kinh nghim t chng trnh u t cho ma ng, xi mng l ng thay th hng nhp khu cho thy khi cc DNNN p ng c nhu cu trong nc th cng l lc ngi tiu dng phi mua vi gi cao hn hng nhp khu; cn NSNN, ngoi vic phi b li sut, cho doanh nghip vay tr n, cn phi duy tr mt lc lng ng o chng hng nhp lu, gi r hn. V sao cc DNNN c u t nhiu nhng hiu qu thp? Nguyn nhn chnh l do lng ph. Cc ng ch ng u trong cc DNNN thng khng c mt ng vn no trong DN nhng li c tiu tin tht. Mt trong nhng cch tiu tin quen thuc l thng qua vic u t mua sm vt t thit b nng gi khng. Nhng chuyn nh vy trn thc t din ra rt nhiu v iu ny tt yu lm tng chi ph v gim hiu qu u t. Thc t trn cho thy, khng nhng hiu qu u t vn tn dng Nh nc km m vic chn la cc DNNN cho vay u i l tri vi ch trng chnh sch khi vn cn s phn bit gia cc thnh phn kinh t. 2.4.2.2. Tnh minh bch ca chnh sch tn dng Nh nc thng qua s tip cn ngun vn t cc thnh phn kinh t Mt nghin cu c cng b vo cui nm 2006 v Chnh sch tn dng u i cho DNVVN ca VNCI phi hp vi khoa Kinh t-Trng i hc Quc gia TPHCM thc hin cho thy, nhiu vng mc cn tr kh nng tip cn ngun vn tn dng u i cho khu vc doanh nghip ny, khin chnh sch ngy cng xa ri i tng th hng. Th tc rm r, phc tp, yu cu c ti sn th chp v ph mi gii c hng khon vay u i cao khin cc DN c nhu cu vay vn nn lng. C n 40% trong s 230 DN 3 a phng l TPHCM, Bnh Dng v

52

Tin Giang c nhm nghin cu phng vn u khng nh: H c bit e ngi phi vt qua hng ro cc th tc qu rm r, ri rm, mt nhiu thi gian t pha t chc tn dng cho vay u i. Nguyn nhn c bn l do ngun cung tn dng hn ch trong khi li sut thp hn ng k so vi li sut vay NHTM nn dn n cnh tranh quyt lit gia cc DN i vay. T , ai mun tip cn v c hng li vay u i th phi tr chi ph mi gii cao hn. Thm vo , cc kt qu kho st cng cho thy tiu chun cc DN c nhn u i l cha minh bch v cng khng c cp nht mt cch cng khai. C ti 53% s DN tr li rng, h khng h c thng tin v cc khon vay u i v khng r th tc c xin vay nn khng th tip cn ngun vn ny. Mt cuc kho st khc 120 doanh nghip (trong 65 DN s dng dch v ca NHPT), ng Nicolas Stum, chuyn gia t vn d n Pht trin h thng ti chnh h tr xut khu pht hin khng c s qung b dch v trn cc phng tin thng tin i chng. DN c hi phn nn th tc vay vn phc tp, 28% DN tr li khng vay c vn v thiu ngun. Cc DN cn cho rng, th tc phc tp v chng nhn u i u t cng khin DN kh tip cn vi NHPT v cc nh u t phi xin Giy chng nhn u i u t t mt c quan c thm quyn ch khng phi c p ng cc iu kin t ra l nghim nhin c nhn u i u t.Chnh s bt cp trong qun l hnh chnh u i u t mang nng tnh ch quan ny tn ti k h cho cc hnh vi c hi, tham nhng do chnh sch thiu minh bch. V nhc im ca TDXK, Th trng B Ti chnh L Th Bng tm ti Hi ngh Th tng gp doanh nghip u nm cng 2006 tha nhn: i khi th tc, quy nh cha tt. C trng hp cn h tr ngay nhng cha p ng kp thi, h tr cn dn tri trong khi bn thn ngun lc ti chnh ca NHPT cn hn ch

53

2.4.2.3. Cht lng phc v ca Ngn hng pht trin NHPT VN nhn nhim v TDXK t nm 2001 nhng n nay vic thanh ton vn phi trin khai qua h thng cc NHTM, do lm gim hiu qu trin khai hot ng TDXK ca NHPT. iu ny khng ch lm tng chi ph hot ng m cn lm gim cht lng phc v ca NHPT trong hot ng cung cp dch v TDXK i vi khch hng Hat ng TDXK rt cn nhng ngi c trnh chuyn su v nghip v ngai thng. Th nhng rt t cn b c o to t cc ngnh ngn hng, ngai thng, gn 80% cn b vin chc tt nghip t cc trng kinh t, chuyn ngnh ti chnh-k ton, mt b phn khng nh c o to t cc trng k thut nh: xy dng, thy li, lc lng ny tn ti t h thng Tng cc u t chuyn sang. V vy tnh chuyn nghip, nng lc cn b ca NHPT cha cao, thiu kinh nghim, cha theo kp yu cu. Theo kho st, hn 50% DN nh gi thp v thi phc v ca cn b NHPT m ngun gc chnh l t tng bao cp vn cn ng tr, tht khng d thay i, v iu ny hon ton khng ph hp vi yu cu trong tnh hnh mi (hi nhp)

KT LUN CHNG 2 Chng 2 ca lun vn tc gi trnh by thc trng hot ng huy ng vn v cho vay (bng ngun vn trong nc) ca NHPT VN trong giai an 2003-2007 v phn tch nhng tc ng t c ch chnh sch n kt qu hat ng huy ng vn v cho vay ca NHPT VN trong tng giai on theo ch trng ca Chnh ph. ng thi tc gi cng nh gi qu trnh thc thi chnh sch tn dng u t v tn dng xut khu ca Nh nc thng qua NHPT VN, nhng mt t c, nhng hn ch v nguyn nhn, t lm c s ra nhng gii php nng cao hiu qu huy ng vn v cho vay chng 3.

54

Chng 3: GII PHP HON THIN C CH CHNH SCH NHM NNG CAO HIU QU HUY NG VN V CHO VAY CA NHPT VN

3.1. nh hng pht trin kinh t - x hi ca Vit Nam 3.1.1. Mc tiu tng qut y nhanh tc tng trng kinh t, t c bc chuyn bin quan trng v nng cao hiu qu v tnh bn vng ca s pht trin, sm a nc ta ra khi tnh trng km pht trin.

55

To nn tng y mnh CNH, HH v pht trin kinh t tr thc, a nc ta c bn tr thnh mt nc cng nghip theo hng hin i vo nm 2020. Nng cao v th ca Vit Nam trong khu vc v trn trng quc t. 3.1.2. Cc ch tiu nh hng pht trin kinh t - x hi ch yu Tng sn phm trong nc (GDP) nm 2010 theo gi so snh gp 2,1 ln nm 2000. GDP bnh qun u ngi nm 2010 theo gi hin hnh t khong 1.050-1.100 USD. C cu ngnh trong GDP nm 2010: khu vc nng nghip khong 15-16%; cng nghip v xy dng 43-44%; dch v 40-41%. Kim ngch xut khu tng 16%/nm. T l huy ng GDP vo ngn sch t 21-22%. Vn u t ton x hi t khong 40% GDP. 3.1.3. Chnh sch v gii php u t Pht huy cc ngun lc, to iu kin thun li cho cc loi hnh kinh t t nhn TPT theo quy nh php lut, khng hn ch v quy m, ngnh ngh, lnh vc a bn. Xa b mi hnh thc phn bit i x, thc s bnh ng, to thun li cc doanh nghip, nht l cc DNNVV, cc h kinh doanh c tip cn ngun vn ti cc t chc tn dng ca Nh nc, k c NHPT. Khuyn khch pht trin cc doanh nghip ln ca t nhn, cc tp on kinh t t nhn c nhiu ch s hu vi hnh thc cng ty c phn. Khuyn khch t nhn mua c phn ca ca cc DNNN, tham gia vo cc lnh vc sn xut kinh doanh quan trng ca nn kinh t. Chnh sch u t, tip tc hon thin th ch bo m u t ca Nh nc c hiu qu, khc phc tnh trng u t dn tri, tht thot, lng ph. Vn u t t NSNN tp trung cho kt cu h tng kinh t, x hi, pht trin vn ha, gio dc, khoa hc-cng ngh, y t v tr gip vng kh khn. Vn tn dng u i ca Nh nc dnh u tin cho vic xy dng cc c s thuc kt cu h tng c thu hi vn v h tr u t mt s d n quan trng thit yu ca nn kinh t. Vn khu vc dn doanh c khuyn khch u t vo cc lnh vc to nhiu sn phm xut khu v vic lm.

56

Tip tc ci thin mi trng u t trc tip nc ngoi; n gin ha th tc cp php u t i vi u t nc ngoi; to iu kin thun li cho cc nh u t nc ngoi u t pht trin cc lnh vc dch v theo cc cam kt quc t.
(Ngun: Bo co BCH TW ng kha IX v phng hng, nhim v pht trin kinh t-x hi)

3.2. Chin lc pht trin ca NHPT Vit Nam 3.2.1. nh hng v phng chm chin lc nh hng: L mt t chc c Chnh ph thnh lp nhm thc hin chnh sch tn dng u t v tn dng xut khu ca Nh nc, hot ng ca VDB phi ph hp vi ch trng, chnh sch, php lut hin hnh v cc cam kt quc t, c bit l cam kt gia nhp WTO. VDB phi tp trung huy ng ti a cc ngun lc trong v ngoi nc, bo m tnh cn i khoa hc; xy dng c s vt cht v cng ngh hin i thc thi nhim v; tng bc t ch v ti chnh. Phng chm: Do ngnh ti chnh gi v tr c bit quan trng trong nn kinh t quc dn, lng vn thng qua VDB dnh cho TPT rt ln nn vic m bo s an ton c ngha ht sc quan trng i vi c VDB ni ring v ton ngnh ti chnh cng nh nn kinh t ni chung. V vy, trong qu trnh pht trin, vic bo m an ton trong hot ng pht trin bn vng phi tr thnh mt phng chm chin lc quan trng nht. Cng vi vic m bo s an ton, hot ng ca VDB phi gp phn gii quyt nhu cu vn cho TPT cc lnh vc, ngnh ngh trng im v cc vng min kh khn ca t nc trong iu kin hi nhp kinh t quc t; ng thi phi m bo yu cu nng cao hiu qu u t, nng cao kh nng cnh tranh ca nn kinh t, bo m nn kinh t pht trin bn vng theo ch trng ca Chnh ph. Phng chm chin lc trong hot ng ca VDB l: An ton hiu qu - hi nhp quc t - pht trin bn vng 3.2.2. Mc tiu chin lc n nm 2010, nh hng n nm 2020

57

Mc tiu chung: Mc tiu tng qut n nm 2010, nh hng n nm 2020: VDB phi tr thnh mt ngn hng chuyn nghip ca Chnh ph trong lnh vc TPT v xut khu; b my tinh gn v hiu qu; nng lc qun l tin tin trn nn tng cng ngh hin i; tnh hnh ti chnh lnh mnh, cng khai minh bch; hng ti th trng v hi nhp quc t. Mc tiu c th trong giai on 2006-2010: Nhm hn ch cc ri ro tim n v tng cng ngun lc thc y TPT v xut khu, m bo yu cu pht trin bn vng, mt s ch tiu phn u l: - Tng vn cung ng cho nn kinh t giai on 2006-2010 khong 200.000 t ng, tng 60% so vi giai on 2001-2005. - Tng vn huy ng trong nc giai on 2006-2010 khong 123.000 t ng, trong : + Vn k hn 3-5 nm chim ti thiu 25% tng s vn huy ng. + Vn k hn trn 5 nm chim ti thiu 52% tng s vn huy ng - T l n qu hn/Tng d n n nm 2010: di 5% - T l an ton vn n nm 2010: t yu cu theo chun mc quc t (khng di 8%) 3.3. Gii php hon thin c ch chnh sch nhm nng cao hiu qu huy ng vn v cho vay ca NHPT VN 3.3.1. Nng cao hiu qu huy ng v qun l vn p ng cc yu cu nhim v c Chnh ph giao theo hng dn t ch v mt ti chnh, gim cp b ca NSNN v bo m tnh hnh ti chnh lnh mnh, vic hon thin c ch chnh sch huy ng vn cho TPT l cn thit, ng thi vi cc bin php to vn th vn qun l ngun vn sao cho c hiu qu, trnh tht thot cng cn c quan tm. Trong thi gian ti, cc c quan qun l Nh nc v NHPT VN cn thc hin tt mt s gii php ch yu sau:

58

3.3.1.1.i vi c quan qun l: 3.3.1.1.1. To iu kin thun li pht trin th trng TPCP C ch li sut: Cn xy dng mt c ch li sut ph hp v linh hot trong pht hnh TPCP, tuy nhin vn phi c li sut ch o nh hng li sut t thu tp trung hn. Thm d nhu cu, kh nng tham gia ca ngi u t, thnh vin u thu a ra mc li sut hp l. C s phi hp gia NHNN, B ti chnh, U ban chng khon Nh nc trong vic xc nh khung li sut v iu chnh li sut c bn, bin tng thi k, trn c s c hng dn ch o th trng v li sut th trng. Pht trin th trng th cp tng tnh thanh khon ca TPCP do NHPT pht hnh. U ban chng khon Nh nc cn nghin cu t chc tt vic thc hin giao dch TPCP nhm nng cao tnh thanh khon ca tri phiu. Hot ng ca th trng giao dch c nh hng rt ln n kh nng huy ng vn trn th trng pht hnh. Vi c ch mua bn, chuyn nhng thun li s lm tng tnh thanh khon ca TPCP, nh vy nh u t s sn sng mua tri phiu trung hn v di hn, bi n p ng c cc yu cu: m bo an ton, sinh li v d dng chuyn i ra tin mt hay cc hnh thc u t khc. 3.3.1.1.2. Nng cao nng lc ti chnh cho NHPT VN B sung vn iu l ca NHPT: Vi quy m hot ng hin nay ca NHPT th vic tng vn iu l l cn thit, bi iu ny s lm tng nng lc ti chnh cho NHPT. V vy, ngh B K hoch v u t, B Ti chnh xem xt bo co Th tng Chnh ph b tr vn NSNN b sung vn iu l cho NHPT theo l trnh m bo 10.000 t ng vo nm 2010, theo : Nm 2008: 2.000 t ng; Nm 2009: 1.500 t ng; Nm 2010: 1.500 t ng. B tr vn NSNN: Thu hi n vay l nhim v quan trng cn i v s dng ngun vn, ng thi gim bt p lc huy ng vn i vi NHPT. V th, to iu kin cho NHPT hon thnh nhim v trong thi gian sp ti, ngh lin B b tr vn NSNN tr n cho NHPT thanh ton dt im cc

59

khon n ca B Giao thng vn ti i vi cc d n h tng giao thng theo k hoch trong giai on 2007-2010 l 5.190 t ng, c th: Cn thiu nm 2007: 1.416 t ng; Nm 2008: 1.450 t ng; Nm 2009: 1.428 t ng; Nm 2010: 895 t ng (trong , n c khoanh l 1.569 t ng; n n hn: 3.621 t ng). 3.3.1.2. i vi Ngn hng pht trin 3.3.1.2.1. Hon thin c ch v phng thc huy ng vn C ch li sut: Li sut huy ng vn cn phi c iu chnh linh hot, ph hp theo din bin ca th trng. Vic NHPT VN a ra mc li huy ng qu thp, cha tht s gn vi th trng s gy kh khn cho cc Chi nhnh v S giao dch trong cng tc huy ng vn. (Dn chng: T gia thng 11/2007, cc NHTM bt u bc vo cuc ua tng li sut v c nhiu NHTM nng li sut huy ng ln hn 12%/nm. Trong khi , NHPT VN ban hnh vn bn s 4133/NHPT-NV ngy 17/12/2007 v/v thng bo li sut huy ng vn, c hiu lc t ngy 16/12/2007 vi mc li sut 7,5%/nm cho k hn 1 nm; 8%/nm cho k hn 3 nm; 8,5% cho k hn 5 nm) y mnh huy ng vn thng qua pht hnh tri phiu: - Phi hp vi NHNN Vit Nam, U ban chng khon Nh nc, Kho bc Nh nc v cc t chc kinh doanh chng khon xc nh cc phng thc pht hnh TPCP nhm tng bc nng quy m pht hnh, chun ho cc loi tri phiu pht hnh xy dng ng cong li sut chun v tng tnh thanh khon cho giao dch tri phiu ti th trng th cp. - Tng bc lnh mnh ha v ti chnh, m bo cng khai minh bch trong hot ng ca VDB nng cao h s tn nhim ca VDB trn th trng vn trong v ngoi nc. - Thng xuyn t chc i thoi vi cc nh u t tri phiu tht cht hn na mi quan h gia nh pht hnh v u t, trao i cc thng tin cn thit nhm y mnh hiu qu cng tc pht hnh TPCP.

60

- Xy dng phng n pht hnh TPCP gn vi cng trnh c th (cho cc d n, cng trnh c hiu qu, c kh nng thu hi vn nhanh). Vi vic pht hnh tri phiu ny, NHPT c th huy ng c lng vn tng i ln, vi mc li sut huy ng ph hp, bo m cho d n c th tr c n ng hn. - Nghin cu v chun b iu kin pht hnh tri phiu, k phiu ca VDB v pht hnh tri phiu c Chnh ph bo lnh th trng vn quc t Huy ng vn gn vi vic cung cp dch v thanh ton: - Huy ng vn ca cc ch u t, khch hng c quan h vi NHPT nh: Huy ng vn t cung cp dch v thanh ton; huy ng vn t ti khon tin gi thanh ton ca cc t chc kinh t c quan h tn dng vi NHPT . - Huy ng vn gn vi hp ng tn dng: Qun l vn t c tham gia u t ca ch u t; huy ng vn khu hao c bn dng tr n vn vay ca NHPT . K hoch ho tin gi c k hn: tng s thu ht trong hot ng huy ng vn , c th k hoch ha tin gi c k hn cn c theo tin s dng vn i vi cc ngun vn c th nh: tin gi vn u t, cc khon bo m tin vay, cc khon tin gi cp pht u thc, NHPT p dng tr li theo li sut k hn tng ng k hn gi tin. 3.3.1.2.2. i mi c ch iu hnh v qun l ngun vn huy ng Giao k hoch huy ng vn: NHPT nn cn c vo K hoch gii ngn cc d n u t trung, di hn v k hoch hn mc TDXK ca Chi nhnh giao ch tiu huy ng vn; khng nn giao k hoch huy ng vn theo hng qu sau cao hn tnh hnh thc hin ca qu trc. C nh vy th vic nh gi hot ng huy ng vn ca cc Chi nhnh mi chun xc. Gn huy ng vn vi hiu qu hot ng ca NHPT - Cc Chi nhnh cn nhn thc tm quan trng ca cng tc huy ng vn; khng nn ch tp trung vo vic huy ng c ngun, mang tnh i ph

61

hon thnh ch tiu k hoch m phi tnh ton, cn i gia cc loi ngun vn huy ng vi mc ch s dng. - VDB cn xy dng quy ch tin lng ph hp, gn kt qu huy ng vn vi c ch tin lng, thi ua khen thng to thm ng lc quan trng ng vin cc c nhn, n v trong ton h thng nhm khuyn khch hot ng huy ng vn, c bit l ngun vn trung v di hn. Qun l ngun vn huy ng: - Ngun vn c qun l tp trung ti Hi s chnh, mt phn c li cho Chi nhnh nhm m bo nhu cu TDXK v thanh ton n ngn hn. Hi s nn qun l ngun vn ti Chi nhnh bng cng c nh mc tn ngn. Tt c ngun vn huy ng v thu n gc Chi nhnh, sau khi cn i nh mc tn ngn li Chi nhnh, phi chuyn ngay v Hi s. - Kt qu huy ng vn ca Chi nhnh iu chuyn v Hi s chnh s c hng ph iu chuyn vn v tnh vo ch tiu thu nhp ca Chi nhnh. iu hnh ngun vn gia Hi s chnh v Chi nhnh cn c xy dng theo hng (i) xc nh hn mc s dng vn cho Chi nhnh cn c vo k hoch gii ngn; (ii) Chi nhnh s dng vn vt hn mc phi tr ph s dng vn; (iii) Ngun vn huy ng di hn ti Chi nhnh vt hn mc s dng vn, Chi nhnh chuyn v Hi s v c hng ph iu chuyn vn. Ph iu chuyn vn t Chi nhnh v Hi s c xy dng theo hng khuyn khch Chi nhnh huy ng di hn, NHPT qun l ngun vn ti Chi nhnh bng cng c nh mc tn ngn. 3.3.2. Nng cao hiu qu hot ng cho vay nng cao cht lng tn dng, khc phc tnh trng gii ngn v thu hi n chm, gim t l n qu hn trong hot ng cho vay ca NHPT VN, trc ht nhng vng mc v c ch chnh sch phi c gii quyt. Cc c quan qun l Nh nc v NHPT VN cn thc hin tt mt s gii php ch yu sau:

62

3.3.2.1. i vi c quan qun l 3.3.2.1.1. Hon thin c ch u t v xy dng Qun l d n u t xy dng cng trnh: C ch qun l d n u t xy dng cng trnh cn c b sung, sa i bi thc t cn nhiu vng mc trong trin khai cng tc xy dng cng trnh h tng nh: ph d cng trnh xy dng, yu cu nng lc i vi t vn qun l d n, thm quyn cp chng ch hnh ngh trong hot ng xy dng, iu kin nng lc ca t chc, c nhn trong hot ng xy dng c bit cn c mt c ch hiu qu, mang tnh nguyn tc gii quyt mt s vn ni cm nh iu chnh vn u t do bin ng gi c, x l chuyn tip i vi cc d n, xp hng nng lc ca t chc, c nhn trong hot ng xy dng, V vy, B Xy dng cn phi hp vi cc B, a phng v c quan c lin quan sa i, lm r cc quy nh v ni dung, thm quyn ph duyt thit k; trch nhim ca cc ch th, nht l ca t vn trong u t xy dng; vn bo co gim st, nh gi u t trong hot ng xy dng v nghin cu xem xt vn x l trt gi trong u t xy dng. Cng tc quy hoch: Cc B, ngnh v U ban nhn dn Tnh, Thnh ph cn u t nhiu hn na cho cng tc quy hoch, ph duyt quy hoch nh hng u t lu di ca ngnh, vng lnh th. Ngoi ra, cn hng dn v to iu kin v ti chnh khuyn khch cc ch u t lp d n u t trn c s quy hoch c ph duyt nhm thc y chuyn i c cu kinh t trn a bn. 3.3.2.1.2. i mi c ch tn dng Nh nc C ch tn dng Nh nc cn i mi theo hng gn trch nhim ca cc ch u t vi cc d n trong qu trnh vay v tr n; tng quyn hn, trch nhim v ngha v ca ch u t i i vi cc ch ti, hnh pht p dng cho ch u t nu vi phm.

63

C ch tn dng u i Nh nc cng cn c hon thin theo hng: cc d n u t thuc ngun vn tn dng u i ca Nh nc u phi ly hiu qu v kh nng hon vn lm tiu chun quyt nh u t. Cng tc k hoch ha tn dng u i cn phi xc nh c r ngun vn c tnh cht di hn cn i; cn r sot li i tng, m bo tp trung ng i tng ph hp vi kh nng v ngun vn cng nh hiu qu ca d n; mc vn vay cho thng nht tt c cc lnh vc, tt c cc a bn u t. Ci cch hnh chnh: Tng cng v y mnh vic ci cch hnh chnh trong th tc xt duyt u t v xt duyt cho vay, khc phc cc phin h dn n chm tr tt c cc khu trong qu trnh u t. Chuyn dn hnh thc cho vay theo d n sang cc hnh thc bo lnh tn dng u t v u i sau u t, khuyn khch cc thnh phn kinh t t b vn u t trc, Nh nc s h tr sau u t. n gin ha th tc gii ngn: Vic gii ngn i vi cc d n TDT cn c thng thong hn, nhm khuyn khch mi thnh phn kinh t tham gia u t vo cc lnh vc theo ch trng ca Nh nc nh: Khng tm gi 5% kinh ph ch quyt ton nu ch u t c vn bn cam kt hon tr s chnh lch sau khi cp c thm quyn ph duyt quyt ton; Cho php gii ngn vn TDT trong mt s trng hp cha k hp ng BTV v ng k GDB nguyn nhn khch quan. 3.3.2.1.3. Nng cao hiu qu iu hnh chnh sch tn dng Nh nc Ban hnh vn bn QPPL: ngh Th tng Chnh ph ch o su st hn na n cc B, ngnh c lin quan trong vic ban hnh vn bn hng dn c kp thi, khng tnh trng ngh nh ch thng t nh trong thi gian qua, y l mt trong nhng nguyn nhn lm chm tin gii ngn cc d n vay vn tn dng u t pht trin ca Nh nc. Cc chng trnh mc tiu ca Chnh ph: K hoch pht trin kinh t theo cc ngnh ngh, lnh vc phi ph hp vi chin lc pht trin kinh t-x

64

hi, th hin r nt nh hng di hn, khng nn thay i hng nm, dn tri, bi iu ny khng ch gy ra nhiu lung tng, b ng trong vic chun b cc d n u t v b tr ngun vn m cn hn ch kh nng tp trung ngun lc thch ng cho cc mc tiu chin lc, lng ph vn v cng d ny sinh nhng tiu cc trong hot ng cho vay, la chn d n u t, nh hng n hiu qu u t. C ch kim tra gim st NHPT: Cc B, ngnh cn tip tc hon thin c ch, chnh sch v qun l u t pht trin, tng cng cng tc kim tra, gim st cc hot ng cho vay i vi NHPT VN nhm pht hin nhng thiu st, sai phm trong qu trnh thc thi chnh sch TDT v TDXK ca Nh nc khc phc tnh trng u t dn tri, chng tht thot, lng ph v c hng khc phc kp thi. ng thi, thng qua cng tc kim tra, gim st, cc B, ngnh c th pht hin ra nhng bt cp trong chnh sch cho vay vn TDT v ly lm c s trnh Chnh ph sa i, hon thin chnh sch tn dng u t ca Nh nc t hiu qu hn. M rng danh mc mt hng: ngh cc B ngnh c lin quan tng hp bo co Chnh ph xem xt m rng danh mc mt hng hng chnh sch TDXK ca Nh nc ph hp vi n pht trin xut khu giai an 20062010 c Th tng Chnh ph ph duyt ti Quyt nh s 156/2006/QTTg ngy 30/06/2006. Chng hn nh: go, dt may, giy dp. trong , dt may v giy dp l nhng ngnh to cng n vic lm cho nhiu lao ng H tr thng tin: Cc B, ngnh cn h tr cc doanh nghip nhng thng tin v th trng, gi c sn phm, thit b cng ngh, nh mc kinh t k thut nhm gip cc nh u t c c s y hn khi lp d n u t cng nh trong qu trnh u t v a d n vo khai thc s dng. C ch li sut cho vay: ngh Chnh ph cho php NHPT p dng c ch li sut cho vay linh hat cho cc doanh nghip xut khu trn c s li sut sn do B Ti chnh thng bo trong tng thi k,ng thi cho php NHPT

65

cho vay bng ngai t i vi cc hp ng xut khu khng c nhu cu nhp khu my mc, thit b khi khch hng c kh nng cn i ngun ngoi t tr n. Thi hn cho vay tn dng xut khu: Cho php NHPT cho vay TDXK vi thi hn ph hp vi thi hn thc hin cc hp ng xut khu, ti a khng qu 24 thng. 3.3.2.1.4. Ci cch c ch qun l ti chnh i vi cc DNNN Hin nay, khu vc DNNN ang nm gi trong tay hu ht cc ngnh kinh t ch cht v khi lng vn, ti sn quc gia rt ln, k c vn vay ti NHPT VN cng chim mt t trng cao hn tt c cc thnh phn kinh t khc. Th nhng, theo nh gi ca cc chuyn gia: Tc tng trng ca cc DNNN cn chm, hiu qu s dng vn v sc cnh tranh ca cc DNNN cn thp, cha tng xng vi tim lc v li th sn c. Nhiu doanh nghip cha thc hin tt vic bo ton v pht trin vn, tnh trng n vo vn, mt vn vn cn. Chnh v vy, i mi cn bn chnh sch, hon thin c ch qun l ti chnh i vi DNNN l vn cn thit; nu khng s tr thnh lc cn ln nht i vi s ct cnh ca ton b nn kinh t v cng nh hng khng nh n hiu qu hot ng ca NHPT VN tin hnh ci cch c hiu qu i hi phi tip tc i mi trit trong nhn thc, t duy v khu vc DNNN, loi b s m m bt hp l ca Nh nc i vi khu vc kinh t ny. Cn phi sng phng hn trong chnh sch, bin php qun l DNNN nh cc thnh phn kinh t khc, nu thy khng hiu qu th khng nn tip tc u t. 3.3.2.2. i vi Ngn hng pht trin 3.3.2.2.1. i mi c ch qun l vn tn dng Nh nc C ch tn dng u i u t phi da trn c s k hoch ho v qun l theo phng thc cht ch nh i vi vn tn dng ngn hng. Trc ht l

66

phi thc hin vic phn loi khch hng, trn c s , chun ho li quy ch, quy trnh nghip v. Bn cnh , tn dng Nh nc cng cn i mi v mt t duy. Phn loi khch hng: y l mt trong nhng nhim v quan trng ca NHPT nhm nng cao cht lng tn dng, bo m an ton vn tn dng ca Nh nc. Mc ch ca vic chm im, xp hng doanh nghip l thit lp c s d liu ng b, thng nht trong h thng NHPT VN v cc khch hng vay vn TDT v TDXK phc v cng tc thm nh, cho vay, bo m an ton vn. V vy, thng tin xp hng doanh nghip vay vn TDT v TDXK ti h thng NHPT VN phi c thc hin hng nm cc Chi nhnh tham kho, lm c s xem xt v quyt nh cho vay. Thc hin tt cng tc phn loi khch hng cng l c s p dng cc chnh sch tn dng ph hp vi tng loi khch hng; theo nhng khch hng ln, c uy tn s c u tin. Chun ho quy ch, quy trnh nghip v to s thun li cho khch hng trong vic tip cn vi ngun vn TDT v TDXK ca Nh nc ph hp vi ch trng ci cch hnh chnh: - Quy nh hnh thc, mc bo m tin vay hp l, linh hot trn c s phn loi khch hng vay vn. i vi cc khch hng vay vn c uy tn, khon vay c an ton cao (hnh thc thanh ton m bo, nh nhp khu c uy tn) c th cho php p dng hnh thc cho vay khng c ti sn m bo, hoc p dng mt hnh thc m bo tin vay thp hn d n vay. - M rng hnh thc cho vay theo hn mc gim bt cc th tc cho vay i vi cc n v vay vn thng xuyn, c uy tn, ng thi y cng l bin php khuyn khch cc khch hng truyn thng. - Phn cp mnh m cho cc Gim c Chi nhnh trong vic quyt nh cho vay vi nhng quy nh c th v quyn hn trch nhim r rng trong vic cho

67

vay v bo m an ton tn dng trn c s xem xt nng lc ca Chi nhnh gn vi vic chm im tn dng v xp hng khch hng. - Tng cng cng tc qun tr ri ro, c c ch qun l gim st c bit, hiu qu i vi cc khon vay ln. Thay i t duy v tn dng Nh nc: Thay v thc hin theo k hoch c giao, nay cn cn c vo danh mc u t ca nh u t trong v ngoi nc lp ra k hoch u t, min sao u t ng mc ch, ng quy nh v bo m thu hi vn. VDB phi pht trin theo hng nh mt ngn hng xut - nhp khu, theo , khng ch cung cp tn dng cho ngi bn (doanh nghip trong nc) m cn tin ti cung cp c tn dng cho ngi mua (doanh nghip nhp khu nc ngoi) K hoch TDT v TDXK ca Nh nc phi c xy dng trn c s bo m an ton ngun vn, bo m cht lng tn dng, d n u t phi pht huy hiu qu, ch khng th ch da vo nhim v c Th tng Chnh ph giao cng hng nm. C th, d n no Chnh ph giao th buc phi thc hin, song c nhng d n m Chnh ph cha giao, VDB vn c th m rng cho vay, min l cho vay ng i tng, ng mc ch. 3.3.2.2.2. Tng cng c ch kim sot tn dng Qu trnh vn ng ca mt mn vay l khong thi gian c bt u t khi ngi vay c nguyn vng xin vay cho n khi hon tr n gc v li. Qu trnh i hi mt c ch kim sot cht ch t khu thm nh d n, quyt nh cho vay n khu thu hi n, x l n V vy nng cao hiu qu hot ng cho vay NHPT cn hon thin c ch kim sot tn dng. Nng cao cht lng thm nh: Thm nh d n l mt ni dung quan trng trong tn dng lin quan trc tip n ng vn u t, kh nng thu hi vn. V vy mi khon cho vay phi thc hin ng quy trnh thm nh; thm nh tnh kh thi ca phng n sn xut kinh doanh, thm nh th trng u vo, u ra. c bit phi ch n vic thm nh nng lc ch u t, la

68

chn nhng khch hng kinh doanh c hiu qu, lm n c uy tn v sn lng tr n ng hn, c th xem xt quan h kinh doanh ca khch hng vi cc t chc kinh t khc nhau nh gi uy tn ca khch hng trc khi ra quyt nh cho vay ; cng vi cng tc thm nh d n u t, Chi nhnh phi thn trng v tun th nhng quy nh v bo m tin vay mt cch cht ch, trnh tnh trng gii ngn trc ri hon chnh h s bo m tin vay sau. Cng tc d bo v thng tin phi c ch trng hn na c bit l thng tin v th trng, gi c. T chc khai thc thng tin phng nga ri ro ca h thng ngn hng. Vic chp hnh cc quy nh v thm nh, quyt nh cho vay s hn ch c tnh trng n xu xut hin trong qu trnh thu hi n vay, cng c ngha l gp phn nng cao cht lng cho vay vn TDT v TDXK ca Nh nc. Gim st vn vay: Gim st theo di cht ch qu trnh gii ngn v s dng vn vay ca khch hng. Sau khi cp khon vay tn dng, NHPT phi theo di, gim st cht ch vic s dng tin vay ca khch hng, tng cng kim tra s dng vn vay, trnh hin tng vay vn kinh doanh lng vng, s dng sai mc ch, cho vay mn sau o n mn trc ; ngn nga, x l kp thi nhng vi phm hoc nhng biu hin nh hng n an ton ca khon vay nh: chm tr trong vic np bo co ti chnh, bo co kt qu kinh doanh ca doanh nghip ; thoi thc, trn trnh khi Ngn hng ti kim tra; hon tr tin vay chm, qu thi hn, khng y nh cam kt. Vic kim tra s dng vn vay i vi TDXK khng ch dng li khu kim tra lng hng ho nhp kho ph hp vi s vn gii ngn theo phng thc cho vay trc khi giao hng (yu t u vo) m cn phi kim tra chng t hng xut (yu t u ra) v phi hp cng Ngn hng thanh ton thc hin cam kt tr n cho NHPT ngay khi tin thu v. Phn loi n v qun l ri ro: i mi hot ng TDT ca Nh nc theo thng l quc t l mt trong nhng cam kt ca Vit Nam v hi nhp

69

quc t trong lnh vc ti chnh-ngn hng. V vy qun l ri ro trong cho vay u t cng nh cc nghip v cp tn dng khc ca NHPT VN phi c thc hin ph hp vi thng l quc t, m trc ht l quy nh v phn loi n vay, ch trch lp v s dng d phng. i vi d n, NHPT cn thc hin theo tiu ch xp hng v phn loi n ca NHNN Vit Nam theo Quyt nh s 493/2005/Q-NHNN v phn loi n, trch lp v s dng d phng x l ri ro tn dng trong hot ng ngn hng nhm i ph vi ri ro do khng thu c n. Trch lp d phng ri ro tn dng phi bo m ngun x l ri ro (d phng chung v d phng c th). NHPT cn nghin cu ban hnh Quy trnh x l ri ro i vi cc khon n xu, trong c quy nh c th cc bin php v iu kin thc hin v phn cp trong x l ri ro.NHPT cng cn y nhanh qu trnh x l n xu bng nhiu bin php khc nhau khai thc ti a ngun thu t cc khon n gp ri ro. Lm tt cng tc ny s gip NHPT gim thiu nhng tn tht v ti sn cho NHPT. Ti c cu n: Cng vi vic ci tin phng php phn loi n cn xy dng n ti c cu n i vi TDT ca Nh nc. Vic ti c cu n s c tc dng tch cc nhm nng cao uy tn v cht lng tn dng, ci thin tn nhim ca VDB, qua cng gp phn quan trng tng cng huy ng vn trn th trng. Phn u n cui nm 2009, v c bn hon thnh vic x l n xu, ti chnh bt u c minh bch ho, ph hp vi tin minh bch ho hot ng ngn hng. D on giai on ny Chnh ph s x l n dt khot hn, trit hn do p lc hi nhp v thc hin k hoch ci cch h thng ti chnh-ngn hng, y l c hi tt NHPT thc hin x l n. 3.3.2.2.3. Xy dng, hon thin c ch kim tra kim sot ni b Ai cng c th nhn ra mt tri ca chnh sch u i l nhng vn tiu cc c th ny sinh.Vic NHPT VN t ra cng tc t kim tra Chi nhnh

70

khng th t hiu qu v khng c g m bo tnh trung thc ca cn b chuyn qun; cn cng tc phc tra ti Chi nhnh liu c cn khch quan khi bo co phc tra phi thng qua gim c trc khi gi v Hi s chnh, bi hu ht cc gim c Chi nhnh u khng mun bo co nhng sai phm ca n v mnh ln cp trn. Thm ch hng nm NHPT u c on kim tra v cc Chi nhnh r sot, chn chnh nhng sai st nhng vn khng ngn chn c tnh trng n xu, n qu hn ngy mt gia tng. cng tc kim tra, kim sot t hiu qu cn thc hin cc vn sau: - La chn nhng cn b c nng lc, c kinh nghim b sung cho h thng kim tra ni b ca Hi s chnh v cc Chi nhnh; c bit ch trng tp trung lc lng cho b my kim tra ni b ca Hi s chnh nhm p ng yu cu m rng phm vi, quy m kim tra, phc tra. - Tng cng nhim v quyn hn v trch nhim i vi kim sot ni b trong ton h thng, cng cn thnh lp b phn kim sot v thm nh li trc khi cho vay, nht l cc d n vay vn ln. - Trn c s cc quy ch, quy nh v s tay nghip v, NHPT h thng ha v ban hnh vn bn hng dn thng nht v cng tc t kim tra ti cc Chi nhnh; trong hng dn c th chi tit cc ni dung cn kim tra cng nh cch thc bo co kt qu kim tra, chn chnh sai st i vi tng loi nghip v ca Chi nhnh. - Cn c hnh thc khin trch, k lut c th bng cch hon nng lng khi n hn hoc h bc xp loi khen thng i vi nhng cn b c giao nhim v nhng khng thc hin nghim tc, che du nhng sai phm. 3.3.2.2.4. Nng cao hiu qu thc thi chnh sch TDT v TDXK Minh bch ha thng tin: Mi thng tin v chnh sch TDT v TDXK ca Nh nc cn phi c cng khai, minh bch, thng bo rng ri n cc doanh nghip thuc mi thnh phn kinh t c bit v tham gia (nu c kh nng v ng i tng), t nht cng c thng tin trn cc phng tin thng

71

tin i chng, trnh tnh trng che du thng tin nhm phc v li ch cho mt nhm khch hng. iu ny khng ch to ra mt sn chi bnh ng gia cc doanh nghip m cn c th la chn c nhng doanh nghip lm n tt, nhng d n mang li hiu qu cao. Cng tc thanh ton: Cn trin khai nhanh cng tc thanh ton quc t, y l gii php quan trng to thun li cho khch hng v gim st lun chuyn vn, thu hi n vay ca NHPT. Mc khc, cng tc thanh ton quc t s lm tng thm v th ca NHPT VN v cng to iu kin thun li cho khch hng vay vn tn dng xut khu. y mnh ng dng cng ngh thng tin: u t mnh v cng ngh thng tin nng cao cht lng thm nh, phn tch tn dng v chia s thng tin tn dng trong ton h thng; xy dng h thng thng tin lin tc cp nht v nh nhp khu, th trng nhp khu Tng bc hin i ha cng ngh thng tin, trang b y v nng cp cc trang thit b v mng, truyn thng phc v cng tc, m bo thng tin y , chnh xc v kp thi, p ng cc yu cu qun l ngy cng cao hn. Hon thin, nng cp v a vo ng dng rng ri cc phn mm ng dng phc v cc mt nghip v, theo hng c th khai thc chung thun tin trong cng tc bo co thng k, khai thc s liu phc v iu hnh hot ng ca ton h thng. i mi t duy, l li, tc phong lm vic: y l mu cht thu ht khch hng n vi NHPT. Khi s u i v mt li sut mt dn i th vic nng cao cht lng dch v, trong i mi tc phong, l li lm vic, thi phc v khch hng ng vai tr cc k quan trng. Tuyt i khng xy ra hin tng sch nhiu, gy phin h kh khn cho khch hng. Kin quyt x l k lut cc c nhn, n v vi phm cc quy nh ca NHPT, vi phm php lut. H thng NHPT xy dng c quan h truyn thng vi nhiu khch hng

72

ln, c uy tn, trong thi gian ti y phi tip tc cng c quan h vi khch hng truyn thng, ng thi m rng, thu ht thm nhiu khch hng mi. Chin lc marketing: Vn qung b hnh nh, dch v ca h thng NHPT cha c ch trng. Nhiu doanh nghip c iu kin nhng khng tip cn c dch v ca NHPT do khng nm bt thng tin. V vy cn phi u t tha ng vo hot ng qung b, marketing nng cao hnh nh ca NHPT , cc sn phm hin hnh cng nh lm cho cc doanh nghip bit v tm n dch v ca mnh. ng thi, qua cng cung cp thng tin v hot ng u t ca NHPT cc nh u t mun u t vo lnh vc ny nhm tng thm ngun vn huy ng. Vic qung b c th c thc hin di nhiu hnh thc, nhng cn thit nht l phi xy dng mt trang Web ring, qua gii thiu v cc dch v ca t chc cung ng, cc chnh sch mi Chnh sch gip doanh nghip phc hi: Trong mt s trng hp NHPT cng cn gia tng khon vay cho DN khi DN c phng n phc hi sn xut c tnh kh thi cao. Gii php ny ch thc s c hiu qu khi c NHPT v DN cng n lc vc doanh nghip i ln. Nu khng c s gia tng ca cc khon cho vay ca NHPT th cng lm cho mn n ca doanh nghip mt kh nng thanh ton v khi ri ro i vi NHPT c th s ln hn.

KT LUN CHNG 3 Chng 3 ca lun vn tc gi a ra nh hng pht trin kinh t-x hi ca Vit Nam n nm 2010 v chin lc pht trin n nm 2010, nh hng n nm 2020 ca NHPT VN. T nhng bt cp trong c ch huy ng vn v cho vay, nhng hn ch trong qu trnh thc thi chnh sch TDT v TDXK ca Nh nc, tc gi a ra mt s gii php nhm nng cao hiu qu huy ng vn v cho vay ca NHPT VN.

73

KT LUN
Kt qu hot ng ca NHPT VN trong thi gian qua em li nhiu ng gp tch cc vo trin khai cc d n pht trin kinh t v tng nng lc cho mt s ngnh hng xut khu. Qua cng khng nh, chnh sch TDT v TDXK ca Nh nc l cng c quan trng ca Chnh ph trong ch o, iu hnh v trin khai cc d n ln, cc chng trnh trng im, gp phn chuyn dch CCKT, xa i gim ngho nhm thc hin mc tiu cng nghip ha, hin i ha t nc. Tuy nhin qu trnh trin khai thc hin chnh sch

74

TDT v TDXK ca Nh nc cng bc l khng t tn ti, vng mc v c ch huy ng vn v cho vay nn ngun vn hat ng cha tht s n nh v mang tnh bn vng, hiu qu u t vn tn dng Nh nc cha cao, vic qun l v bo m an ton vn gp nhiu kh khn V vy, vic hon thin c ch chnh sch nhm nng cao hiu qu huy ng vn v cho vay cn phi c ch trng, y ci gc ca mi vn . Vi c ch chnh sch ph hp, r rng s to thun li cho NHPT thc hin nhim v TDT v TDXK t hiu qu cao; vi c ch kim sot tn dng cht ch th vic s dng vn tn dng Nh nc s m bo an ton, hiu qu hn.... Tc gi hy vng rng, vi cc nhm gii php ch yu c trnh by trong lun vn, khi c vn dng vo thc tin, vic thc thi chnh sch TDT v TDXK ca Nh nc s t hiu qu cao hn, hn ch c tnh trng s dng vn tn dng Nh nc mt cch lng ph; nhng vng mc v huy ng vn c tho g, cht lng tn dng c ci thin v gim thiu ri ro