VERENIGING "ORDE DER VERDRAAGZAMEN"” (GEVESTIGD IC "-GRAVENHAGE w Secrdstwat Buitenrsilein 21, Voorburp ~ Tel. 728315, Gio no. 468874 Low. de Ponniogm. der "ODV" ~ DEN HAAG nummer 15 tweede jaargang 13 dezemb. 1957 nadruk verboden xin de kantlijn betreft de vreag uo " " “hot antwoord Goeden avond, vrienden, Tk mag aannemen, dat U niet bijgelovig bent, aangezien U op vrij- dag de 13de present bent. 0, ik merk, dat U er niet aan gedacht hebt , dat is een twijfelgeval. Het is noodzekelijk, dat ik U erop wijs, dat wij nog stecds niet onfeilbaar of alwetend zijn, Wij hopen, dat U daarmede rekening houdt on dat U zelfetandig na ult denken. Het wordt U in de moderne tijd wel steeds moeilijker gemackt om zelfstandig ne te denken, macr wij ho~ pon, dat Udit in dit geval els uitzondering zoudt willen docn. De volgende week is er Ster-avond. Dat houdt in, dat de bijeen - komst zonder pauze zal vorlopen en dientengevolge waarschijnlijk ver- vroegd be¥indigd zal worden, \/ij menen, dat dit zal liggen rond half tion, Dan kunt U er rekening mede houden, Degenen, die niet van prognoses houden, kunnen beter de vrijdag né Kerstmis even laten ochieten, aangezien deze avond voornamelijk © aan prognoses over het komende jaar gewijd zal zijn. Tk zal hopelijk Uw aondacht kunnen krijgen voor mijn eigen onder- ~ werp. Er is gesproken over ridders on weet ik wat nog meer. Dat heeft mij er op gebracht om eens te spreken over: ACHTERGRONDEN VAN LEGENDEN EN SPROOKJES Ik ga proberen door te dringen Achter he? sprookje en U te laten zien, dat"Roodkapje en de Vol", "Blauwbaard en zijn Vrouwen" on vele~ I anderon slechts fontfiguren zijn voor een overlevering, die praktisch de hele wereld omvaamt en daar a.h.w, voor de ingewijden bewaart cen reeks van etische gedachten, cen aental moralistische besclouwingen. e De legende en het sprookje hebben één ding gemeen.Zij houden zich nict aan de werkelijkheid. HMoge-de legende dan worden toegeschreven aan bekonde figuren, go A la Karel en Edelgast, mag het sprookjc dan volle- dig in de fantasiewereld spelen, 2ij zullen te ellen tijde in de onwer- kelijkheia iets tot uitdrukking brengen van de verlangens en gevoelens van een volk, .verder ook iets van overleverde:: wijeheia, dic, ondanks alles, voortieeft in het volksbewustzijn van vele landen en staten.~ 255 - Vanneor wij tot ccn ontleding komen blijkt, dat in prektisch elk vorhaal van deze geeardheid con strijd tussen Goed on kwaad plaate vindt, Verder is het opvallend, det het element "goed" veelal overwint eng z0 het al niet overvint, uit zichzelf toch altijd weer sicun krijet van boveriiatuurlijke krachten. Deze bovennatuurlijke krachten berusten heel vaak op tocval, Het sprookje tn de legende in vele gevallen grijpen naar het tocvol als en leiding gevende faktor in het leven.van de mons. En zij gevon dearaan bovendien de cigenasrdige funktic: van rechtshandhaving. Wanner cen jongcling wredelijk door zijn broers wordt achtergele- ten, nadat 2ij hom de ogen hebben uitcestoken, dan zijn het do dieren, die spreken en dic hom hot goheim vertellen, hoc hij zijn gexichtsver— mogen terug kan krijgon, maar ook golijktijdig, hoe hij een schat kan ontdekken, In een sprookje is det aardig en boeiend, jo vraagt je cllcen af, of het voor de tere-kindorzicl, die in de moderne tijd liever droont von messanoorden per stengun, of vorre veroveringstochten per zuinte - raket, dan blijkt toch ~ wanneer je het goed ontleedt -, dat dit heeft. Wat is het geval? De jongeling in kvestic was edelmoedig,[ij deel- de zijn voedsel met zijn broers, hij was royaal; hij gaf bodolcars wat, tervij2 2ij gierig on ongstvallig hun bezit bewaarden, let veo dédrom, dat hij de ogen lict uiteteken, Want dat was de onige maniex, waarop zijn brocders hem nog wat ten wilde geven. Uenige mens zal schijnbaer cen dvaas zijn, wanneer hij ia zijn ro- yeliteit veelwegschenkt en goon rekening houdt mot de komende nood.Hij komt daardoor heel vack in eon rcar parket te verkeren. Nu geloof ik niet, dat men U tegenvoordig de ogen wit zal steken. ldeschien dat men volstaat not con faillissement, of cen uitcebreid lo- Gies op staatskosten, Maar wannecr je in deze toestand vorkeert, dus alles verloren hebt, Gon komt juist hot vrcomde moment, dat je je bewust wordt ven dingen , die je cerst voorbij bent gelopen. Wannecr dic jongeling de vogels. of de fectn kan verstacn,die in de boom 2itten, waarondcr hij ligt en wachten op de dood, den is dat een cigenschap, dic hij van te voren ook bezeten heeft, De mens heeft wel kvoliteiten, maar hij gobruikt ze mecstal niet. Kwaliteiten, die hom in staat zouden stellen zecx veel geestclijke in- vlocden to verstaan en 20 ecn beter inzicht to krijgon in de nogelijk- heden van zijn eigen beeld, Zoals deze jongcling dddrin het gehein vindt, dat hem het gezicht teruggecft. Maar niet slechts zoals het was, maar rijker en beter dan te voren, zo kan heel vaak het lijden en de arnoede, de verletenheid de mens brengen tot eon beschouven in het "IK", een erkennen ven geos- telijke wacrheden in cn buiten het "IX", waardoor het gozichtovermogen, de kracht om do wereld te beschouven, hernieuwd vordt gewekt. Deze nieuve kracht, wijne vrienden, gaat verder danwat Mj - de- zo mens ~ eons bezat, tant vanaf dit ogenblik is hij zich bewust van de levende faktoren, In zijn.onzelfauchtige acnvaarding heeft de sprok- Jesfiguur de oplossing gevonden voor zijn eigen problemen,jincr die op- lossing alleen is niet voldoende, Br méSt ook cen loon zijn. “r is een zokere rechtvaardigheid, die het evenwicht herstelt, Daarom hoort hij ook, waar rovers cen schat hebben vorborgen en denk zij deze schat kan hij zich later als vorst bewogon en zelfs een kleine, tameliji: odelmoe- digo wroak nemen op zijn el te weede on al te cierige broeders Er liggen in de wereld schatten te over. Dat gelooft U 1 niet; tdch is het 20,~ 256 = Laten wij nu eons nomen é6n geniaal idee op zakelijk terrein., bv. Er zijn mensen geweest..... Voorbeeld:Beruch,, de bekende beursmen , heeft can idee gekregen, waardoor hij in staat was - al heeft hij het nooit verraden - ccn rodelijke analyse te maken van de situctie van eon bepaalde maatscheppij. Aen de hand dacrven is hij rijk goworden . Voor die tijd heeft hij minstens 4 8 5 keer zijn cigen kapitecl verlo- ren en 66n keer bovendicn zijn ouders aan de rand van een faillisse - ment gebracht. Eerst, toon hij helomaal down and out was en zocht naar oon verklaring, kreeg hij het gezichtsvormogen terug, waardoor de ver~ blinding door de beurswinst gedaan raakte en hij daervoor ecn zakenman word met inzichten, die cebeseerd op rechtzinnice principes in het be~ gin,het hem mogelijk maal:te grote winsten te meen, o.a, in do zaak von Amalgamated Copper. Wat zoudt U zeggen van iemand, die de veiligheisspeld heoft uit - gevonden? Dat is ook cen schat, Hoe kom je aan zo'n schat? Door het botem inzicht, dat je in de woreld hebt. Het sprookje en ook de legende vertellen ons steeds weer, dat de~ gene, dic zich la.t leiden door edelmoedigheid, die nict zelfsuchtig is, wel in eon moeilijk parket terccht ken komen, mear daarin ~ steeds woer de kracht zal vinden om cr boven uit te stijgen, zich e.:.w, t.o.v. de woreld, zovel ais van de geest, te revancheren en,boter dan coit,verder te gaan. In de legende zion hotaelfde geval ook op de voorgrond*komen. Ka~ rel de Grote ligt te slapen, Hij schrikt wakker, omdat cen engel hem zegt, dat hij uit moet gaan om te gaan stelen. Er is natuurlijk nicts dwazer dan te gaan stelen. Zekcr als je ecn keizer bent, die allcon maar eondecreet hocft te tekenen om te vor- deren. Hij gaat weer slapen. Drie maal wordt het herhaald.De ochijn - ere dwaasheid van zijn dicfstal echter brengt hem in komtakt not de door hem vorstoten Bdelgast, Edelgast, de Zwarte Ridder, dic not hem somon op roof uitgaat on dic hem daarbij hetkruid verschaft,wacréoor je de dicren kunt leron vorstaan. Zo hoort hij, dat cen aanslag op zijn loven ontworpen is, ja, dat men hem en zijn gezin wil uitmoordon, Dit is het belangrijkste. De dwaze opdracht was con middol, Want men had Karel nooit zo vreomd, zo dwaas kunnen krijgen, dat hij zou goon zoeken naar een kruidje, warrmee hij dicren kon verstaan, [let be- lang zou hij nict inzion, Hon dergelijke waarschuwing zou hij vaarschin~ 1ijk als cen angstdroom terzijde hebben geworpen, Het was dus wel nood~ zokelijk, dat hij in eon dergelijke tocstand kwon. Nu weot ik, dat dit oon legende is, Laten wij de ain c: gan, Hoe vaak gebeurt het, dat U a.h.w. gedrevon wordt tot handclingen on daden, die abstrakt on irreéel zijn in Uw huidige positic,dic niet passon bij Uw wezen? Hoe vack voelt U zich nict genoopt om dingen te oon, die cigenlijk vreend zijn? Op het ogenblik, dat U'die doot, niet torwille van Uself, mocr terwille van anderen, verkeort U in dozelfde toestand als Karel, dic cing stelen, omdat het de wil Gods was, Dan mult U ongetwijfeld, evenals hij, de sombere rit meemaken door de vou- den, de begoocheling, de vreag: Is het mu wel goed? Ben ik mu cigenlijk niot eon kloin tikje .idioot? Wannecr U desondanks die wil uitvoert , dan krijgt U - 20 vortelt de sage - cen bekwaamheid, cen gave, waerdoor U in staat zulé zijn veel meer te docn, dan andcrs mogelijk is. U zult Uzelf en enderon voor schade kunnen behoeden on wat mecr is: - goals Karel deed - U mult de- gene, die Uw moordenaer vilde zijn, dus het kwaad in Uw wereld, ten goede kunnen venden, Het is vreemd, dat wij deze motioven stecds weer terug zicn keren, dat wij dit voor zien konen in elke overlevering, in elke legende? Dat mn even na=