Professional Documents
Culture Documents
t,f'Dwmhtmabmf (1)
(tufpf0dkifpDbD). aemufcHordkif;tusOf;/ &nf&G,fcsuf/ OD;wnfcsufESifhtzGJ@0iftzGJ@tpnf;rsm;? (2)
tESpf(50)jynfh Zlvdkif 7 &uftxdrf;trSwftjzpf jrefrmEdkifiHausmif;om;vli,frsm;uGef*&uf. t}uHay;yk*~dKvfrsm;&J@
trSmpum;? (4)
umwGef; (10)
uAsm
7 Zlvdkif txdrf;trSwf armif (13)
aoG;pD;aywJh vufawGeJ@ wdk;eD (jrif;+cH) (14)
wdk@ausmif;om; cGef;bkwf (15)
ZlvdkifarG;wJhpdwf"gwf udka'gif;av; (16)
,rf;wdrf+zdKausmif;awmfom; *s,f*s,f (17)
qJAif;*sLvdkifrarhEdkif e'D (18)
yef=um;v$m
ausmif;om;jynfolrsm;odk@ q&m}uD;'*kefwm&m. yef=um;v$m (19)
pum;0dkif;
7 Zlvdkif ESpf 50 jynfh txdrf;trSwf e,fpyftajcpdkuf ausmif;om;vli,frsm;. pum;0dkif;
(20)
tifwmAsL;
7 Zlvdkif ESpf 50 jynfh txdrf;trSwf vli,fwpfOD;. tjrifoabmxm;
(25)
(27)
"gwfyHk
orkdif;0ifrSwfwrf;"gwfyHkrsm; (30)
aqmif;yg;
usravhvmzl;wJh EdkifiHa&; odrfxGufrsm;ta=umif; aqmif;vJhESif; (TYO)
(32)
jrefrmjynfEdkifiHa&;&J hacwfumvrsm;
wifat;(jrefrmEdkifiHvHk;qdkif&mausmif;om;or*~rsm;tzGJ@csKyf(1988-89) (39)
0wKwdk
+ydKrSmavvm;rdk; (armifudk,k,) (41)
wdrf;apmif;aecJhaom jrLr_efar#mfvifhcsuftdrfrufrsm;xHrS
topf reufjzefrsm;qDodk@twloGm;&atmif cGefOD; (PYO) (44
xkwfa0onfh&ufpGJ
7 h7 h2012
pmtkyftjyiftqifrGrf;rHr_
&Jrif;Edkif
pDpOfol
jrefrmEdkifiH ausmif;om;vli,frsm; uGef*&uf
pmpDpmdkuf
rarZGef
aemfo'g;azm
t,f'Dwm
SYCB 7 Zlvdkif ESpf 50 jynfh a&$&wktxdrf;trSwf r*~Zif;
jzpfajrmufa&;tzGJ@
tkyfa&
500
t,f'Dwmhtmabmf
twdwfudk oifcef;pm,l/ ypPKy`efudkwnfhwnfh&_/ tem*wftwGuf taumif;qHk;jyifqif&rnfrSm
vl o m;wk d i f ; . wm0ef y if j zpf o nf ? tm%m&S i f q d k o l r sm;. tusif h p &d k u f / oabmobm0ud k
twdwfjzpf&yfrsm; wGif jyefvnfavhvmum vuf&Sdtcsdef ajymif;vJr_[kqkdaeaom t&mrsm;udk
,SOfxdk;oHk;oyf&ayrnf? odk@rSom tem*wftwGuf }udKwifarsSmfjrif owdjyKEkdifrnfjzpfonf?
,ckqdkvsSif 7 Zlvdkif ESpf (50) jynfhajrmufcJh+yD? xdkESpf (50) jynfhonf jrefrmEdkifiH. EdkifiHa&;
tvSnfh tajymif; tcsKd;auG@rsm;ESifh &ifqdkif}uHKawG@ae&aom tcsdefvnf;jzpf.? ppftm%m&Sifpepf.
zdEydS rf t
_ rsK;d rsK;d atmufwiG f ESpt
f wef=um v_y&f mS ;aecJ&h aom ausmif;om;or*~. v_y&f mS ;r_toHrsm;onf
vlxkvlwef;pm; tv$maygif;pHkESifh pkpnf;um jyefvnfwnfaqmufaeaom umvvnf;jzpf.?
vuf&Sd EdkifiHa&; tvSnfhtajymif;rsm;t=um; EdkifiHa&;t,ltqtcsKd@ uGJjym;aeaomfvnf;
ppftm%m&Sipf epf csKyf+idr;f a&; &nfreS ;f csuu
f awmh wlnaD eqJjzpfonf? rnfo@kd yif ppfwyfaemufct
H pk;d &ESihf
Ekid if w
H umtpd;k &rsm;rS tajymif;tvJrsm; jzpfay:ae+yD[k ajymaeaomfvnf; ausmif;om;xktcGit
hf a&;rsm;
qHk;&_H;aeqJ/ EkdifiHom;rsm;. vl@tcGifhta&;rsm; csKd;azmufcHae&qJ/ wkdif;jynfu qif;&JwGif;euffqJ/
'Drdkua&pDpepf qdwfokOf;aeqJ?
tajccHjy\emwlnDr_&Sd&Hkomru bHk&nfrSef;csufrsm;jzpfaom ppfrSefaomzuf'&,fjynfaxmifpk
wnfa qmufa &;/ trsKd;om;wef;wla&;/ +idrf;csrf;a&;ponfh atmifjrifr_rsm;&&SdEdkifa&;twGuf
em;vnf , H k = unf r _ w nf a qmuf j cif ; / twl w uG vuf w G J v k y f a qmif j cif ; jzif h vG w f a jrmuf E k d i f & ef
&nf&G,farsSmfrSef;vsuf h h h h h
jrefrmEdkifiHausmif;om;vli,frsm;uGef*&uf
Students and Youth Congress of Burma (SYCB)
aemufcHordkif;tusOf;
jrefrmEdik if aH usmif;om;vli,frsm;uGe*f &ufonf trsKd ;rsKd ;aomwdik ;f &if;om;rsm;ordik ;f . ausmif;om;ESihf vli,f
rsm; (13)zG@J rS yg0ifaeonfh tzG@J 0iftzG@J tpnf;wpf&yfjzpfonf? xkt
d wl xdik ;f -jrefrme,fpyfEiS hf tdE,
dN -jrefrme,fpyfw@kd
wGif tajccsv#uf&Sdonf? 4if;tzGJ@tpnf;udk tENd,EdkifiH&Sd e,l;a'vD+rdK@awmfwGif 1996ckESpf Zefe0g&Dv (8)&ufae@Y
pwifzGJ@pnf;cJhygonf? jrefrmEdkifiH ausmif;om;vli,frsm;uGef*&uf. &nfrSef;csufonf rwluGJjym;aom wdkif;&if;om;vlrsdK;rsm;twGif;Y
em;vnfrw
_ nfaqmuf&efEiS hf yl;aygif;yg0ifrw
_ ;kd wufvm&eftwGujf zpfonf? 4if;. ke;f uef}udK;yrf;r_rsm;onf 'Dru
kd a&pD tjynft
h 0&&Sjd cif;/
vl@tcGifhta&; tjynfht0 &&Sda&;ESifh jrefrmEdkifiHudk z,f'&,fjynfaxmifpktjzpf wnfaqmufjcif;twGuf OD;wnfonf?
jrefrmEdkifiHausmif;om;vli,frsm;uGef*&uff. (OD;wnfcsuf)
wdkif;&if;om;vlrsdK;pHkausmif;om;vli,fxk.nDnGwfr_jzifh
jrefrmjynf'Drdkua&pDwdkufyGJt&Sdeft[keftm; ydkrdkjrSifhwif&ef?
wdkif;&if;om;vlrsdK;pHkausmif;om;vli,fxk.nDnGwfr_jzifh
jrefrmjynfppftm%m&Sifpepftm; t+yD;wdkifcsKyf+idrf;ap&ef?
wdkif;&if;om;vlrsdK;pHkausmif;om;vli,fxk.nDnGwfr_jzifh
jynfwGif;ausmif;om;vli,fxk.v_yf&Sm;r_tm;wdk;jrSifhaqmif&GufoGm;&ef?
EdkifiHwumausmif;om;vli,frsm;ESifhywfoufI
jrefrmEdkifiHausmif;om;vli,frsm;uGef*&uf. &nf&G,fcsuf
jrefrmEdkifiHausmif;om;vli,ftzGJ@tpnf;
jrefrmjynf&Sdppftpdk;&tm;
awmifhwif;cdkifrmvmap&ef?
tem*wfzuf'&,fjynfaxmifpw
k nfaqmufEikd &f eftwGuf rwlujJG ym;jcm;em;aom wdik ;f &if;om;vli,frsm;twGi;f tjyeftvSef ,H=k unfr_
wnfaqmufoGm;&ef?
jrefrmEdkifiHausmif;om;vli,frsm;uGef*&uf. tzGJ@0iftzGJ@tpnf;rsm;
&cdkifjynfvHk;qdkif&mausmif;om;ESifhvli,frsm;tpnf;t&Hk;
All Arakan Students and Youth Congress (AASYC)
jrefrmEdkifiHvHk;qdkif&mausmif;om;ESifh'Drdku&ufwpfwyfOD;
All Burma Students Democratic Front (ABSDF)
ucsifwrsdK;om;vHk;qdkif&mausmif;om;ESifhvli,frsm;or*~
All Kachin Students and Youth Union (AKSYU)
uluD;ausmif;om;rsm;'Drdku&ufwpfwyfOD;
KuKi Students Democratic Front (KSDF)
vl@abmifopfvli,ftzGJ@
Youth for a New Society (YNS)
u,ef;rsdK;qufopfvli,frsm;tpnf;t&Hk;
Kayan New Generation Youth Organization (KNGY)
u&ifvli,ftpnf;t&Hk;
Karen Youth Organization(KYO)
wdk;wufaomrGefvli,frsm;tpnf;t&Hk;
Mon Youth Progressive Organization(MYPO)
trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf vli,f(vGwfajrmufe,fajr)
National League for Democracy-Liberated Areas Youth(NLD-LA-Y)
wtmif;ausmif;om;ESifhvli,frsm; tpnf;t&Hk;
Ta'ang Student and Youth Organization(TSYO)
ytdk0fhvli,ftpnf;t&Hk;
Pa.O Youth Organization(PYO)
xm;0,fvli,ftpnf;t&Hk;
Tavoyan Youth Organization(TYO)
ZdkrD;ausmif;om;vli,frsm;tpnf;t&Hk;
Zomi Student and Youth Organization(ZSYO)
3
aemifawmfausmif;om;awG&@J &nfreS ;f csujf zpfwhJ ppftm%m
&Sipf epf wku
d zf suaf &;/ 'Dru
dk a&pDynma&;/ ausmif;om;xktcGit
hf a&;
umuG,fa&;wdk@twGuf rdrdwdk@ 88 rsKd;qufrsm; tygt0if rsKd;quf
toD;oD;wdk@u qufvuf wkdufyGJ0ifcJh=uayrJh ,ae@ umvtxd
rdrdwdk@ &nfrSef;csufyef;wdkifudk ra&muf&Sdao;bl;/ ausmif;om;xk&J@
pkpnf;nDnGwfr_pGrf;tm;jzifh &nfrSef;csufyef;wkdifta&muf qufvuf
wkdufyGJ0if=u&r,f?
ausmif;om;&Sd&if ausmif;om;or*~&Sd&r,f/ ausmif;om;xk
tcGifhta&;jzpfwJh ausmif;om;or*~rsm; vGwfvyfpGmzGJ@pnf;cGifhudk
b,fol@qDrSmrS cGifhjyKcsuf awmif;p&mrvdkbl;?
&JabmfrsdK;0if;
jrefrmEdkifiHvHk;qdkif&m ausmif;om;rsm; 'Drdku&ufwpfwyfOD;
wd k i f ; jynf w pf c k z G H @ +zd K ;zd k @ qd k ynmwuf a wG & S d a ezd k @ vd k w ,f /
ynmwufawG&Sdzdk@qdk&if tajccHtm;jzifh ausmif;om;awG&Sdzdk@vdkw,f/
ausmif ; om;&S d & if ausmif ; om;or*~ & S d & r,f / or*~ & S d & if or*~ a wG
qHkpnf;&r,fhae&m/ taqmufttHkawG&Sd&r,f/ 'gawGu jrefrmhordkif;rSm
&Sx
d m;w,f/ ordik ;f rSm or*~rsm;qHpk nf;&mtaqmufO;D }uD;udk tm%m&Si&f @J
vufe@J zsuo
f rd ;f cJw
h ,f? ausmif;om;awG&@J 0n
d mOfawGukd olw@kd aoewfawG
eJ@ E_wfodrf;ypfvdkufw,f/ ppftm%m&Sif[m ordkif;w&m;cHjzpfw,f/
'Dw&m;cH awGu +idr;f csr;f a&;vkyif ef;pOfukd udik w
f ,
G v
f yk af qmifaew,fw/hJ
'Dawmh ordkif;rSm wifcJhwJhta=uG;awG olwdk@qyf&r,f/ ausmif;om;awGudk
'D 7 Zlvidk t
f a&;awmfyt
Hk a=umif;=um;rdwmeJ@ Edik if aH &;cH,cl sujf zifu
h sq;Hk avaom ausmif;om;acgif;aqmifrsm;udk &ifxrJ mS
xm0&av;pm;rdygw,f? *k%f,lxdkufwJh tmZmenfacgif;aqmifawGyg? &ufpufwJhpdwf"gwftjynfheJ@ ppftm%mpepfqkd;udk ,ae@
csdeftxd udkifpGJvmum usifhoHk;olawGa=umifh tjypfr&SdwJhjynfolawG aoG;ajruscJhonfhtjyif oef;aygif;rsm;pGmaom vli,f/
ynm&SifawG[mvnf; tjcm;EdkifiHrsm;wGif cdkv_Hae=u&w,f? odk@ayr,fhvnf; cH,lcsuftm;rmef ckdifrmpGmjzifh acgif;armh&ifaumhum
tm%m&Sifpepfqkd;uae ajymif;vJatmif enf;vrf;trsdK;rsdK; csrSwftaumiftxnfazmf+yD; usrwkd@apmifharSsmfaewJhyef;wkdifukd
twlwuGvufwGJ csDwuf&rnfukd vnf; ,kH=unfaeqJyg?
'ga=umifh awmfveS af &;aumifpv
D ufxufu &efuek w
f uUov
dk f ausmif;olausmif;om; &maygif;rsm;pGmukd 1962 ckEpS f Zlvidk v
f
(7) &ufae@rSm &ufpufpGmowfjzwfr_omru usrwdk@EdkifiHtwGuf wefzkd;rjzwfEdkifp&m tarGtESpfwpfckjzpfwJh ausmif;om;or*~
taqmuftODuydk g 'kid ;f erku
d ef @J +zdKcszsuq
f ;D cJw
h t
hJ a=umif;ukd pOf;pm;rdwidk ;f ,ckvkd pepfq;dk }uD; tkycf sKyfra_ tmufrmS Edik if o
H m;jzpf&wm
0rf;enf;vdk@rqkH;yg?
xdk@a=umifh jynfwGif;/ jynfya&mufaewJh usrwkd@nDtpfukdawG *kd%f;*% rpGJvrf;bJeJ@ pnf;vkH;zdk@vkdtyfae+yDqkdwmukd
wkdufwGef;yg&ap?
atmifyGJqDokd@
rdr&ufrl
'kOuUX
wkd;wufaomrGefvli,frsm;tpnf;t&kH;
7 Zlvdkif&J@ ESpf (50) ordkif;/ Armjynfordkif;/ e,fcsJ@
zufqpf qef@usifawmfvSefa&;ordkif;/ ArmhvGwfvyfa&;ordkif;&J@
txifu& rSwaf usmufjzpfwo
hJ r*~taqmuftOD; ppftm%m&Sif
awGa=umifh vJus+ydKysucf &hJ w,f/ 'gayr,fh usaemfw@kd &@J ausmif;
om;pdwf"gwf/ or*~pdwf"gwf/ cGyfa'gif;pdwf"gwf vJ+ydKjcif;
r&Sdyg/ udktmifqef;/ udkA[def;wdk@upvdk@ rif;udkedkif/ udkudk}uD;
tck ausmfudkudkwdk@ txdwdkif ArmjynfwGif;&Sd vlrsKd;aygif;pHk
wdkif;&if;om;jynfolawG tm;vkH;twGuf ay;qyfcJhwmyg?
udkrif;Ekdif
ArmEdkifiHvHk;qdkif&m ausmif;om;or*~rsm;tzGJ@csKyf
EdkifiHjcm;a&;&maumfrwD
1920 u pcJhwJhausmif;om;awG&J@ vGwfvyfa&;/
w&m;r#wa&;eJ@ +idrf;csrf;a&; tpOfa&SSKI 0dOmOfudk (42)
eSpft=umrSm ppftm%m&SifawGu or*~eJ@twl AHk;cGJ+yD; ajr
jrKyfzdk@=udK;pm;cJhw,f/ tJ'Dtcsdefp+yD; ausmif;om;awG&J@ ppf
tm%m&Sifqef@usifa&; urBm ra=uwdkufyGJudk rsdK;quftvdkuf
vufqifhurf; qifE$JcJh=uw,f/ ESpf(50)=umayrJh cGyfa'gif;awG&J@
pdw"f gwf/ tm;rmefe@J oHEdN mefukd b,fvt
kd =urf;zufru
_ rS racsr_
ef;edkifcJ@bl;/ ausmif;om;&Sd&if or*~ &Sd&r,fqdkwJh a=uG;a=umfoHeJ@
v_ y f & S m ;r_ a wG u ppf t m%m&S i f a wG u d k wk e f v _ y f a eapcJ h + yD ;
vmr,fh 2020 ckESpfrSm vGwfvyfaom ausmif;om;or*~rsm;
OD;aqmifusif;yr,fh ausmif;om;v_yf&Sm;r_ ESpf(100) jynfhudk
,Hk,Hk=unf=unfeJ@ apmifhar#mfaeyghr,f?
a'gufwmEdkifatmif
jrefrmEdkifiH'Drdku&ufwpftiftm;pk
wuotaqmufttkHukd jyefaqmuf&mrSm
wuotaqmuftODukd
trskdK;om;jyefvnfoifhjrwfa&; oauFwtjzpf
jyefvnf wnfaqmufoifhw,f
88 rsdK;qufausmif;om;acgif;aqmif ukdaX;=uG,f
ausmif;om;awG&J@ jidrf;csrf;pGm awmfvSefwJh ordkif;tquf
qufudk ppftm%m&SifawGu vufeuftm;udk;eJ@ enf;rsKd;pkHokH;um
aoG;acsmif;pD;pGmajz&Si;f cJ=h uw,f? ppftm%m&Sipf epfukd tjrpfrusef
awmfvSefcsifw,fqdk&if usaemftaeeJ@ajymcsifwmu ausmif;om;
vli,frsm;[m tcsdef&wdkif;rSm b0twGuf pmrsm;rsm;zwfjyD;/
vlrsKd; aygif;pHk aexdkif&ma'otoD;oD;odk h c&D;rsm;rsm;xGufum
wdkif;&if;om;awG&J@ b0eJ@vdktyfcsufawGudkavhvmjyD; tawG
t=uH K topf a wG u d k t+rJ w rf ; &S m azG j yD ; yl ; aygif ; aqmif & G u f z d k @
wdkufwGef;csifygw,f?
vufawG hrSm jrefrmausmif;om;vli,ftrsm;pk[m awm
awmifxrJ mS trsK;d om;wef;wla&;twGuf wdu
k yf aGJ ewJh wdik ;f &if;om;
ausmif;om;vli,frsm;ESifh rdom;pkpm;0wfaea&;twGuf jynfwGif;/
jynfyrSm kef;uefv_yf&Sm;ae=u&aom vli,frsm;taejzifh ol@wdk@
b0awG[m vGefpGmrScufcJ=urf;wrf;pGm &yfwnfaexdkif=u&wm
awG@ &ygw,f?
rnfhonfhtajctaewGifrqdk jrefrmausmif;om;vli,fxk
taejzifh rwlnu
D JGjym;r_&SdaeayrJh rdrdwdk@a&muf&SdaewJh taetxm;
ay:rSm rlwnfjyD; A[kokwESifhtawG@t=uHKrsm;udk =udK;pm;&SmazG
&ovdkyJ acwftqufqufwdkif;rSm ordkif;ay;wm0efudk ausyGefpGm
xrf;aqmifjyD; tkypf ;kd oltm%m&Sirf sm;udk qef u
h siu
f m 'Dru
kd a&pDa&;/
vGwfvGyfa&;/ trsKd;om;wef;wla&;ESifh ausmif;om;xktcGifhta&;
twGuf toufaoG;ay;qyf wdkufyJG0ifcJhjyD;jzpfw,f//
'Dae h 'D&uf 'Dtcsed rf mS jrdK jh yrSma&m aus;vufa'oygrusef
usaemfwdk htwlwuG qufvuf csDwuf wdkufyJG=uygpdk h?
udkaemfqef;
taxGaxGtwGif;a&;rSL;
jrefrmEdkifiH ausmif;om;vli,frsm; uGef*,uf
igwkd@onf igwdk@tm;udkaomfvnf;aumif;
igwdk@ aemifvmaemifom;ukdaomfvnf;aumif;
igwdk@.&mZ0ifajymifatmif
=udK;pm;onfhvkyfief;twGuf
tb,frnfaom oifcef;pmudk
urf;vSrf;EdkifawmhtHhenf;/
igwkd@um; vli,frsm;jzpf=u.?
vli,fyDyD ^m%fEkuao;.?
ukd,ftxifyif r}uD;xGm;vSao;
odk@&mwGif
igwdk@}uD;xGm;r_onf &yfaejcif;rwnf
a&S@odk@wdk;I jzpfvkd&m ZGwfeSpfjcif;wnf.?
ukdatmifqef;(OuUX)
ArmedkifiHvkH;qkdif&mausmif;om;rsm;or*~
(1938 ckepS f wwd,t}udrf ykord u
f eG zf &ifw
h iG f ajym=um;cJo
h nfh
rdef@cGef;rS)
9
10
11
12
a'gif;wkd hrmef
zufqpfbDvl;wkd h
usK;ausmf&rf;um;&m
trdwuUoDvm?
pdefyef;ra=uG wuUokdvfajr
jrufawGbma=umifheD&w,f?
&J&ifholwkd h&J hESvkH;om;rSm
vGwfvyfrSKtrSefw&m;twGuf
aoG;eJ hquf=uygw,f?
t&kd;awGawmifvkdykHrSvGwfvyfr,fqkd&if
igwkd hausmif;om;awG&J ht&kd;awG[m
atmufqkH;tvGmrSm&Sdaer,fqkdwJh opPmpum;[m
urBmwnfvsuf?
ausmif;eH&H w0kdufrSm
atmifqef;/A[def;rSonf
a'gif;tvHpkdufr,f
zufqpfbDvl;wkd hwkdufzkd h
or*~t&kd;wGefoHqufpkd h?
armif
13
&Jbufawmfwdk@
ckepf&ufae@u
}uHK&wJhtjzpf
ypfvkdufwJharmif;jyefaoewf
w&pyfqlnH
rkefwdkif;oH/ awmfvJoH
ausmif;om;awG w+yHKvkH;
wkH;t&kH;arSmufvSef
aoG;yGufyGuftefyga&mh
aoG;a&mifaemufcH
a'gif;tvHvJ
t0gcHa'gif;&kyfaysmuf
aemufusd ndKrnf;
aoG;cJaoG;wpf
aoG;tdkifrSm epfcJh&jyD &Jabmfwdk@?
aoG;tkdifyGufu
q,f,lvdk@&cJhwJh
or*~wHcGefawmf
igwdk@&J@tvHawmf
aoG;tkdifrSm jrKyfvdk@
a'gif;t&kyf ray:
tvHawmfwpfckvkH;
aoG;eDa&mifzkH;jyDvdk@
&kH;=u pk=u
igwdk@&J@r[mwkdufyGJ
vm=ua[h wyfvSef@ac:
tm;cJum tEkdifwdkufr,fy
&JbufawmfeJ@ &Jabmfwdk@nD=u
OD;ridkuf rqkwfwrf;
armif}uD;wdk@ESifh twly
atmifausmfvrf;rSm vlpk
usKyfESrawGvnf; twlvm
ausmif;om;xk tvHawmfudk
ta&;awmfr[m
acgif;ay:rSm yifhcsDoGm;wJhatmif
aoG;pnf;=u nDnDnm
a[h
aoG;pnf;awGaywJh vufeJ@
"g;qGJvdk@xGufcJh=u &Jabmfwdk@? ?
jyKwfrxGuf&atmif
vufcsif;quf vufcsif;wGJ
jrwfw&m;ygwJh
14
wdk;eD(jrif;jcH)
ppfzdeyfatmuf
&J&JawmufaoG;awGeJ h
igwkd htpfukd
igwkd htpfrawG &J&ifhcJhaygh?
ouU&mZfawGajymif;cJhyg&Jh
orkdif;a=umif;urajymif;Edkifbl;?
w&m;r_twGuf
usOfqHawG=um;
aoG;ajrccJh '%f&mrsm;eJ h
vufeufrJhvlom;
xkdausmif;om;rsm;&JhtoH
urBmwnfoa&G h&Sdaer,f?
(7 Zlvdkif trSwfw&)
cGef;bkwf
KNGY
15
ZlvdkifqdkwJhv
vGrf;rsuf&nf +zdKif+zdKifus&r,fh
vrsm;vm;
47 wkef;uav
vGwfvyfa&;twGuf}udK;yrf;cJhwJh
taz atmifqef;wdk@usqHk;oGm;vdk@
vGrf;rsuf&nfuscJh&w,f
tazwdk@aoG;awGawmif rajcmufao;bl;
jrifhjrwfolwdk@&J@rdcif
ausmif;om;wdk@&J@todkuft+rHK
or*~taqmufttHkudkzsuf
tm%m&Sifwdk@&rRufawGeJ@
ausmif;om;awGudk owfvdkufjyefawmh
igwdk@&J@ aoG;awGu
jynfolawG vGrf;rsuf&nfus&jyefjyDaygh
'Drdkua&pDvrf;udk cif;ay;aewm
tm%m&Sifwdk@a& ar;vdkufcsifyg&J@
'Drdkua&pDqdyfurf;udk a&mufzdk@twGuf
vlawGudkowf taqmufttHkawGudkom
igwdk@aoG;awG yifv,fvdkjzpfygap
zsufvdk@&r,f igwdk@&J@pdwf"gwfeJ@
jrifhjrwfwJhpdwf"gwfeJ@
tpOfay;qyfaer,fh pD;qif;v#ufaoG;awGudk
&Gufv$ifhaer,fh ausmif;om;awGudk
b,fvdkwm;rvJ
'Drdkqdyfurf;uvnf; at;csrf;pGm
rif;wdk@pdwfxJ pGJaeatmifrSwfxm;&rSm
}udKaeawmhrSm? ?
udka'gif;av;(772011)
16
&Gmvkdufprf;av
,rf;rkd;wdrf
rkd;wap>
=urf;w,fqkd?
'dk htumrvkd
b,fhrajy;bl;
paw;rnf
toifhygyJ?
rSef&mqkd
w&m;rSefzkd h
cGif;wdrfv$mqkd;
vif;atmifxGif; a[h
tvif;0Sufolukd
zwm0ef 'kd h
od,lESvkH;om;
ausmif;awmfom;?
*s,f*s,f
KNGY
17
tapmqkH;qef@usif tm%mSif
orkdif;wGifonfh
oydwfwkdufyGJ
bDvl;&kyfeJ@ tm%mSif
ESifzkd@wkdufonfh
orkdif;wkdufyGJ
&ufpufvSonfh
tm%mSif
wGef;vSefcJhonfh
oydwfwkdufyGJ
aoewfra=umuf
ausmif;om;awG
&mausmfausmif;om; toufpaw;um
aoG;ajrusonfh
oydwfwkdufyGJ
wkdufyGJ0ifcJhwJh
ausmif;om;xk&J
rSwfausmufwkdif
rkdif;cGJ+zdKzsuf or*~aqmif
+ydKysufroGm;wJh
+zdKcGif;cJhonfh oydwfwkdufyGJ
oydwfwkdufyGJ
or*~pdwf"gwf? ?
cE<mukd,f&J aoG;eJa&;
rarhtyfonfh
oydwfwkdufyGJ
e'D
18
Armjynf}uD;[m vGwfvyfa&;&wm=umyg+yD?
'gayr,fh 'Duae@txd ynma&;[m rvGwfvyfbJ
taqmuftOD;ukdom +zdKvdk@&r,f?
u|efynma&;ukdyJ zmax;okH;pGJaeygw,f?
tarmifwkd@&ifxJu
tpdk;&tqufquf[m
or*~pdwf"gwfukdawmh
ynma&;pepfukd rajymif;vJbJ
b,folrS+zdKvdk@r&ygbl;
ynma&;pepfudk ajymif;vJzkd@
awmif;qkdwJh ausmif;om;awGukdom
enf;trsdK;rsdK;ajymif;vJ+yD; zdESdyfcJhygw,f?
q&m}uD; ocifukd,fawmfrd_if;
ukdAaqGav;(OuUX)
wuUokdvfausmif;om;rsm;or*~(wuo)
(771962 ae@ wuo taqmuftOD;wGifajym=um;cJhaom rdef@cGef;rS)
19
aumif;jrwfxuf? ? vuf&SdjrefrmedkifiH&J@ynma&;tajctaeu
wtm;usaew,f/ 'DjynfybufrmS &Sw
d yhJ nma&;eJ@ E_id ;f ,SOrf ,fq&kd if
awG ; ac:r_ y d k i f ; wk d @ &J & J 0 H h 0 H h a jymqd k e d k i f r _ w d k @ r&S d b l ; aygh / tJ ' gawG
vdktyfw,f/ a&;w,f/usufw,f/ ajzw,f/ pOf;pm;Om%frygbl;/
tJ'aD wmh ynm a&;rSm wtm;qkw,
f w
k Ef idk w
f ,f/ 'DbufrmS uawmh
udk,fvkyfrSudk,f& r,f/ udk,fhbmompOf;pm;Om%f&dS&r,f/ jyD;awmh
jynfwGif;rSmu tpdk;&u csay;wJh oif&dk;n$ef;wrf;twdkif;yJoif&
w,f/ 'DbufrSmu a&G;cs,fp&m &Sdw,fav?
rif;rif;OD;? ? ynma&;urSmtrsm;}uD;edrfhusw,fvkd@u|efawmf
jrifw,f/ tck bke;f }uD;ausmif;oifynma&;ay:vmw,f/ rsm;jym;vm
w,fqdkwmuvnf; ynma&;uudk tpdk;&urvkyfay;awmh 0dkif;
vkyfae&wJhtajctaersKd;jzpfaewmaygh/rdbawGtaeeJ@pD;yGm;a&;
&ke;f uefae&wJt
h ajctaerSm/ wpfae@pmwpfae@renf;f &Smpm;ae&wJh
tcsed rf mS ud,
k u
fh av;udak usmif;yd@k Eikd zf @kd qw
kd m tcuftcJ&w
dS ,f/ pD;yGm;
a&; edru
fh sw,f/ pD;yGm;a&;edru
hf sawmh ynma&;bufurkd vkyEf ikd b
f ;l /
ynma&;bufudkrvkyfEkdifwJhtwGuf EkdifiHzGH@+zdK;r_udkyg edrfhusapw,f/
rlvwef;tcrJhynma&;vdk@ajymxm;ayr,fhvnf; ausmif;awG/
q&m/q&mrawG t aeeJ @ pm&G u f p mwrf ; zd k ; awmif ; wmwd k @
ausmif ; oH k ; ypP n f ; awG e J @ ywf o uf j yD ; awmif ; wmwk d @ rvk y f
oif h b l ; av/ 'gawG t m;vH k ; ud k v nf ; tpd k ; &uaxmuf y H h a y;&
rSmyJjzpfw,f/ jrefrmEdkifiHynma&;u edrfhusaeawmh vl@tzGJ@
tpnf ; u Ed k i f o avmuf u l a eayr,f h v nf ; tpd k ; &taeeJ @
ynma&;toH k ; pm;&d w f u d k yd k r d k o H k ; pG J a y;oif h w ,f x if w ,f /
t"d u taeeJ @ vl o m;t&if ; tjrpf u ta&;}uD ; w,f a v/
ppftoHk;pm;&dwftwGuf oHk;aewmxuf ynma&;bufudk ydkjyD;
oHk;ay;oifhwmayghAsm/ tckcsdefuwnf;urS rvkyfbl;qdk&if olwdk@
ajymaewJh 2030rSm bmjzpf&r,fnmjzpf&r,f/ u|efawmfawmh
txifr}uD;bl;/ u|eaf wmfh taeeJ@awmh 'Djrefrmedik if &H @J ynma&;pepf
ajymif;r,fq&kd if q&m/q&mrawGuv
kd nf; aocsmoifwef;awGay;zd@k
vdv
k rd rfh ,f/ edik if w
H um u ynma&;pepfawG/ oif&;kd n$e;f wrf;awGukd
olw@kd avhvmoifw
h ,f/ ausmif;om;awGukd =uufwal &G;pmoifovdk
tvGwfusuf jyefajymqdkwmxuf
tawG ; tac:awG xuf o ef v m
atmif avhusifhay;&r,f/ q&mudk
A[dkjyK jyD;oGm;aewmxuf ausmif;
om;udk A[dkjyKwJhpHepf jzpfvmzdk@
vnf; vdktyfw,f?
pm;&dwfoufomwmaygh/ ausmif;aewJhuav;awGvnf;rsm;vm
awmh tawG @ t}uH K / A[k o k w / ynma&;tajrmf t jrif v nf ;
rsm;vmw,f/ ausmif;om;awGtwGuv
f nf; tcGit
hf a&;awGtrsm; }
uD;&Sdw,f/ ausmif;om;ausmif;oludkyJ A[dkjyKwJhtcgusawmh udk,fh
aumif;jrwfxuf? ? EkdifiHwumuausmif;awGeJ@ zvS,fr_&Sd&r,f/ tawG;tjrifudk vGwfvGwfvyfvyf ajymEkdifawG;Ekdifwmaygh?
ynma&;0ef}uD;awGeJ@vnf; aqG;aEG;wdkifyifoifhw,f/ ausmif;om; rif;rif;OD;? ? jynfyrSmu ud,
k w
f ikd af vhvmwJph eH pfukd ydt
k m;ay;w,fAs/
awG@qHkyGJawGvnf; vkyfay;oihfw,f/ jyD;awmh pmar;yGJ pepfrSmqdk tJvdktavhtusihaf wG jzpfvmatmifvnf; jyKpkysdK;axmifay;w,f/
vnf; pmydk'f}uD;awG tvGwfusufqdkwmrsdK;xuf wu,f em; 'DrmS u yHpk cH u
G x
f rJ mS xm;w,f/ q&mzwfcidk ;f wJt
h wdik ;f zwfr,f/ q&m
vnfrvnf ar;wmrsdK;jzpfoifhw,f/ trSm;trSefawG rsm;rsm; ay;wJhtwdkif;,lr,f/ tvGwfusufr,f/ tJ'Dawmh udk,fydkifpOf;pm;
ajzckdif;wmrsdK;aygh?
qifjcifrt
_ m;enf;wmaygh/ jyD;awmhAsm u|eaf wmfw@kd qu
D bG@J vufrw
S f
aqmif;OD;ar? ? pmudktvGwfusufawmh awG;ac:r_odyfr&Sdbl;aygh/
pmar;yGJeD;vm&if pmawGrSwfrdatmifusufr,f/ wu,fwwfvm;
rwwfvm;awmhrodbl;/ tcsdefwefpmar;yGJawmh atmifaewmyJ/
ocFsmwpfy'k u
f akd wmif q&mroifay;wJeh nf;twkid ;f rwGu&f if eif ighukd
ausmw
f mvm;qd+k yD; txifvcJG &H w,fav/ ausmif;om;wpfa,muf&@J
tawG;tac: rvGwv
f yfawmhb;l av/ 'DbufrmS uawmh pmwpfcu
k kd
zwfckdif;w,f/ jyefaqG;aEG;w,f/ rSm;w,f rSefw,fqdkwm r&Sdbl;/
ud,
k hf tjrifukd vGwv
f w
G v
f yfvyf ajymvd@k &w,f/ tJ'aD wmh orD;wd@k
EdkifiHu q&m/q&mrawGtaeeJ@vnf; ausmif;om;awG&J@ tjrifudk
vufcH ay;ekdifwJh/ em;vnfay;ekdifwJh pdwfoabmxm;&Sd&r,f/
ausmif;om;awG udk 'gyJoif/ 'gyJvkyfqdkwmrsdK;rjzpfap&bl;av?
ausmif;om;vli,fawG[m "reufcif;rSmxGef;opfvmwJh
aerif; }uD;eJ@ wlw,f/ tem*wfudk rif;wdk@ydkifw,f"vdk@
ta&S@wdkif;u xif&Sm;wJh tbd"rRmq&m}uD;wOD;u
ajymcJhzl;ygw,f? rSefygw,f?
or*~ q k d w m&S d o if h w ,f x if y g
w,f/ jyD;awmh orD;wdkEdkifiH&J@
oifdk;n$ef;wrf;u t&rf;edrfhus
aeawmh Ekid if w
H umpHe@J rw
D o
hJ if;kd
wpfck jzpfvmatmifvnf;awmif;
qdk ay;apcsifygw,f?
jrefrmEdkifiH&J@ordkif;opf[m vli,fawGjzpfwJh
ausmif;olausmif; om;awG&J@vufxJrSmyJ&Sdygw,f?
a&S@udkom&J&J}uD;wuf+yD; &J&J acgif;aqmif=uzdk@/
tvkyfvkyf=uzdk@/ cifAsm;wdk@ rzefwD;EdkifwJh t&mr&Sdbl;vdk@
wdkufwGef;ajym=um;vdkygw,f?
wifarmifa0? ? ausmif;om;or*~
v_yf&Sm;r_uawmh t&rf;aumif;
w,faygh/ tckcsdefqdkausmif;om;or*~tzGJ@eSpfq,favmuf zGJ@
pnf;xm;w,fvkd@=um;w,f/ ckausmif;om;or*~v_yf&Sm;r_rSm
tck 40 qd&k if ausmif;om;or*~rmS ausmif;om;nDvmcHvyk rf ,f/
u|eaf wmfw@kd owif;awGrmS zwf&w,f/ ausmif;om;or*~qw
kd m
1936 avmuf u wnf ; u t&S d e f [ k e f a umif ; aumif ; v_
yf&Sm;r_awGeJ@ tpOftvm&SdcJhwmyJ/ jyD;awmh ausmif;om;
&S d & if ausmif ; om; or*~ & S d & r,f q d k w mrsd K ;u aumif ; wm
aygh?ausmif;om; tcGit
hf a&;awG awmif;qdak y;wm aumif;w,f/
tckqdk&if wuUodkvfawGu +rdK@jyifa&mufae=uw,f/ tJ'D+rdK@
jyifausmif;udkoGm;r,fqdk&if ausmif;om;wpfa,muf wpfae@
udk av;em&Davmuf um;ay:rSm tcsdefukefw,f?vrf;pm;&dwf
vnf; &Sdao;w,f/ ynma&;rSm tJ'gawGuvnf; tcuftcJ
awG jzpfaewmaygh/ ausmif;om;or*~&J@ tajccHrlig;csufrSmygwJh
'Dru
dk a&pDynma&; qkw
d mudv
k nf; t&ifO;D qH;k awmif;qdak pcsif
w,f/ tpd;k &taeeJ@vnf; ausmif;om;or*~ukd yGiyhf iG v
hf if;vif;
vkyaf qmifEikd af tmif cGiahf y;r,fq&kd if ynma&;twGuf ydak umif;
wmaygh?
olwdk@eJ@twl rwfv-ZGefv-Zlvdkifv-=o*kwfv
ausmif;om;eJ@ jynfolwdk@&J@ vlxktHk=uGr_}uD;rSm
ausmif;om;axmifaygif;rsm;pGm wdk@[m jynfoleJ@
ausmif;om;xktusdK;twGuf &J&J0Hh0Hh touf pGef@
oGm;=uyg+yD/ aoG;pufawGpGef;aewJh olwdk@&J@vrf;twdkif;
&J&J0hH0Hh csDwuf=uygpdk@?
24
7 *sLvdkif ESpf(50)jynfhtxdrf;trSwf
vli,fwpfOD;. tjrifoabmxm;
twef;udkwufcsifwmaygh?
ajymjyygvm;?
u|efawmfhemrnfu[efolyg/ jynfwGif;rSmaq;wuUodkvf'kwd,
ESpfajzxm;wmyg/ ynma&;tajctaeu b,fvdkjzpfaevJqdkawmh
pmoifwmu wwfatmifroifbJ pmar;yGt
J wGuo
f ifovdyk /J pmudk
aocsm em;vnfatmifoifwmrsKd ;r[kwb
f J 'gudk tvGwu
f su/f 'gudk
jyefajz/ em;rvnfawmh pdwfr0ifpm;bl;av/ ausmif;wuf&wm
raysmfawmhbl;? tJ'Dawmh wuUodkvfrSm 75(&mcdkifE_ef;)qdkwmawG
vkyfvmw,f/ u|efawmfodoavmufawmh b,fEkdifiHrSmrS tJvdkrsdK;
r&Sdygbl;/ ausmif;om;qdkwm vGwfvGwfvyfvyf pdwf0ifpm;wJh
25
aq;wuUodkvfausmif;om;wpfa,mufeJ@ynma&;
tajctaeudk b,fvdkjrifvJ?
ynma&;tajctaeuvnf; wjcm;Edik if aH wGeEhJ i_d ;f ,SO&f if
t&rf ; ed r f h w maygh / ppf w yf x J r S m xnf h x m;ovd k y J /
'gyJvkyf&r,f/ 'gyJusuf&r,f/ ppfyHkpHvdkyJ 'gvkyfqdk
tonf;toefvyk w
f m ar;cGe;f ar;w,fqv
kd nf;aocsm
jyef&iS ;f jywmrsKd ; r&Sb
d ;l / olw@kd u,
kd w
f ikd u
f yJ rajzcsiv
f @kd
vm;/ rodvdk@bJrajzwmvm;udk,fhar;cGef;&Jtajz udk
b,fawmhrS r&bl;/ tajccHynmrSma&mwuUodkvf
ynma&;rSma&m tpp t&m&mtm;vHk;tukeftuscH&
w,f/ tpk;d &u wm0ef,w
l mrsKd ; r&Sd oavmufy/J vpfv#L&_xm;w,f/
oifaxmufulypPnf;vnf;r&Sd/ oif&dk;n$ef;wrf;pmtkyfawGvnf;
vHkavmufr_r&Sd/ 'D=um;xJausmif;awGuvnf; oJuEWm&xJ oGm;
xm;xm;ovdkyJ/ aea&m/ ava&m/ a&a&mtukefylaewmyJ/ vlu
oHk;&mausmfausmfavmuf jynfh=uyfaewmygyJ?
jynfwGif;uynma&;pepfeJ@ tck'Dbufuynma&;pepf b,fvdk
uGmjcm;csufawG&Sdw,fxifvJ?
'D b uf r S m oif w muawmh vG w f v G w f v yf v yf a r;vd k @ &w,f ?
ynmwpf c k u d k ol u wwf a tmif o if r ,f / od a tmif o if r ,f /
u|r;f usio
f mG ;atmif oifay;w,f/ pdw0f ifpm;zd@k vnf;aumif;w,f/
jrefrmEkdifiHrSmuawmh usuf+yD;ajzyJav/ ajz+yD;arhoGm;wmyJ/ pdwf
0ifpm;p&mvnf;raumif;bl;/ tJawmhAsm ausmif;aeaysmfI pm
awmfaomausmif;om;awG jzpfrvmawmhbl;aygh?
acwftqufqufuausmif;om;or*~&J@v_yf&Sm;r_tay: b,fvdk
jrifygovJ/ tckvuf&SdvSkyf&Sm;rSkawGa&m b,fvdkjrifygovJ?
ausmif;om;or*~qw
kd muawmh t*Fvyd af cwfrmS uwnf;u &Scd w
hJ m
aygh/ tck jyefz@JG pnf;vm=uw,f/ ausmif;om;tcGit
hf a&;awG awmif;
qkv
d m=uw,f/ aumif;ygw,f/ 'gayr,fh ausmif;om;xk}uD; yg0ifvm
atmifvdk@ pnf;&Hk;&r,fvkd@u|efawmfxifw,f/ u|efawmfoli,fcsif;
vli,fawGtaeeJ@bmjzpfvdk@ udk,f0goemrygwJhar*smawGudk ,l
ae&wmvdk@xifvJ?
t}uHOm%fay;csiw
f muawmh q,fwef;pmar;yGt
J rSwef @J b,far*sm
&rvJqw
kd mrsKd ;rowfrf w
S af pcsib
f ;l Asm/ ar*smtvdu
k f 0ifciG x
hf yfajz
ckid ;f aygh/ 'gqdk ud,
k pf w
d 0f ifpm;wJah r*smudk ud,
k af ocsma&G;edik w
f maygh/
0goemygrSyJ wd;k wufrmS aygh/ u|eaf wmfqkd aq;ynmudk pdwrf 0ifpm;
bl;/ 'gayr,fh q,fwef;trSwaf umif;awmh rdbawGu 'gud,
k al pcsif
w,f/ ,lvdkuf&w,f/ tJ'Dausmif;uxGufr,fqdk&ifvnf; wjcm;
ud,
k 0f goemygwmudk wufz@kd black list jzpfomG ;w,f/ ta0;oifyJ
wufvdkh&awmhr,f/ wu,fvdk@ ar*smtvdkuf0ifcGifhajzwmrsdK;om
&Sdr,fqdk u|efawmf0goemygwJh ar*smudk 0ifcGifhxyfajzvdk@ &wmaygh/
+yD;awmh tckacwfrmS u wu,fawmfygvsuef @J aiGa=u;rwwfeidk v
f @kd
pmar;yGu
J sae&wJo
h al wG/ trSwef nf;&wJo
h al wGvnf; trsm;=u;D av/
'gawGudk EdkifiHawmfu jyef=unfhay;&rSmaygh/ vli,fqdkwm EdkifiH&J@
tem*wfyJav/ vli,fawG&J@ 0goemudk*&krpdkufbJ 'DavmufyJ
tqifhrD w,fvdk@owfrSwfwmrsdK;awmh rjzpfoifhygbl;?
vli,fqdkwm edkifiH&J@tem*wfyJav
26
vli,fawG&J@ 0goemudk*&krpdkufbJ
'DavmufyJ tqifhrDw,fvdk@
owfrSwfwmrsdK;awmh rjzpfoifhygbl;?
bmrsm;xyfjznfh+yD;ajymcsifwm&SdygovJ//
u|efawmfawmh tpdk;&urajymif;vJao;bl;vdk@jrifw,f/ ynm
a&;taeeJ@a&m/ ekdifiHa&;taeeJ@a&m/ pD;yGm;a&;taeeJ@a&m rajymif;
vJao; bl;/ jzpfcJhwJhv_yf&Sm;r_awG/ ta&;tcif;awGudkvnf; olwdk@
aocsmrajz&Si;f Ekid b
f ;l / wu,fajymif;vJaew,fv@kd xifeikd af vmufwhJ
tqiffh a&mufatmif olw@kd trsm;}uD;vky&f OD;r,f/ vkyo
f ifw
h ,fAsm?
udkvif;xufEdkif
ArmEkdifiHvHk;qdkif&m ausmif;om;or*~rsm;tzGJ@csKyf ay:aygufa&;
7 &uf & v 1962 rSpwifwJh ppftkyfpk&J@ ausmif;om;xk
tay: +idK;ol&efbufvdk oabmxm;vmr_[m ESpf 50 vHk;vHk;
wpfpuf rS avsmhroGm;bl;vdk@ jrifw,f? 'Dumvwpfav#mufvHk;
ausmif;om;xk tcGifhta&;omru jynfolwpf&yffvHk;&J@ tcGifh
ta&;awGtm;vHk; [m aysmufqHk;aecJhw,f? ,ae@umvrSmvnf;
ausmif;om;eJ@ jynfolvlxk&J@ tcGifhta&;aygif;pHk[m qufvuf
xdef;odrf;xm;jcif;udk cHae&qJygyJ? bma=umifh 'DvdkqdkovJqdk&if
tcktcsdeftxd tpdk;&[m Oya'uJhodk@aom tmrcHr_&SdwJh tajymif;
tvJrsK;d udv
k yk w
f m rawG@& ao;ygbl;/ tpd;k &&J@ oabmxm;tay:rSm
wnfrSDaewJh tajymif;tvJrsKd; uGsefawmfwdk@ rvdkvm;bl;/ ckdifrmwJh
Oya'eJ@ *k%foduQm&SdwJh tcGifhta&;rsKd;udkyJ vdkcsifw,f?
ausmif;om;or*~qw
kd m wdik ;f jynfwpfjynftwGuf r&Srd jzpf
vdktyfaewJh tzGJ@tpnf;wpf&yfyg? Txl;ojzifh uGsefawmfwdk@
wd k i f ; jynf r S m qd k & if yd k r S e f y gw,f ? uG s ef a wmf h t jrif t &uawmh
ausmif; om;or*~awG&J@ v_yf&Sm;r_awGomr&SdcJh&if uGsefawmfwdk@
wdkif;jynf&J@ vGwfvyfa&;[m 1948 ckxufydkaemufusrSm tao
tcsmygyJ? tJovdkyJ 1988 ckrSmvnf; ausmif;om;awG&J@ v_yf
&Sm;r_ ray:aygufcJh&if wpfygwD tm%m&Sifpepf}uD;u oufqdk;
&SnfaerSmyJvdk@ jrifw,f? 'gawGu ausmif;om;or*~awG&Jausmif;
tjyifudkausmfvmwJh jynfol@twGuf v_yf&Sm;r_awGxJuwcsKd@
27
qGwfedef*sm
jrpf}uD;em;wuUodkvf('\eduar*sm)ta0;oif
7 ZlvdkifrSpI eSpfig;q,ftwGif; jrefrmEdkifiH ausmif;om;
tcGihfta&;[m ausmif;om;rsm;wGif r&Sdoavmufjzpfaeygw,f/
u|eaf wmfu ta0;oifqakd wmhyq
kd ;kd w,f/ (10)&ufom ausmif;wuf
&jyD; vufawG@vkyfaqmifwJhtcsufvnf; r&Sdbl;/ ausmif;qdk&if
vmcsif vm rvmcsifvnf;ae/ qdkif;(Sign)xdk;xm;jyD;qdk&if&w,f/
Day wufwJhvlawGvnf; twlwlyJvkd@=um;&w,f/ olwkd@awGvnf;
tcGifh ta&;awG qH;k &_;H ae&rSmtrSeb
f v
J @kd xifw,f/ 7 Zlvikd rf wdik rf u
D
ausmif;om;or*~tcGifhta&;ESifh vuf&SdtcGifhta&;tajctae[m
uGmjcm;vGef;vSygw,f//
vuf&Sdausmif;om;or*~v_yf&Sm;r_aumif;ygw,f/ =um;rd
oavmuf ausmif;om;tcGit
hf a&;awG/ ausmif;om;or*~z@JG pnf;cGifh
awG awmif;qdak ew,fv@kd =um;ygw,f/ u|eaf wmfuawmhvufcw
H ,f/
'Dausmif;om;or*~tzGJ@ jyef+yD;wnfaxmifr,fqdk&if ausmif;om;
tcGifhta&;ESifh ausmif;ol/ ausmif;om;rsm;twGuf tcGifhtvrf;
wpf & yf jzpf v mr,f v d k @ ,H k = unf y gw,f / ausmif ; om;or*~ u d k
vlrsKd ;pHek iS hf zG@J pnf;+yD; pkaygif;yg0ifr,fq&kd iftvGeaf umif;rGerf ,f vk@d
xifygw,f?
ynma&;udk wdk;wufaumif;rGefzdk@u atmufajcrlvwef;
uae p+yD;awmh oif&;dk nGe;f wrf;awGajymif;vJ&r,f/ q&m/q&mrrsm;
vnf; ydrk ekd m;vnfoabmaygufwhJ oif&;dk nGe;f wrf;awGukd oif=um;&
r,f? wuUov
kd rf mS vufawG@avhusichf ef;ESifh oif&;dk nGe;f wrf;awGukd
ydkem;vnfatmif oifjy&ygvdrfhr,f//
7 Zlvdkif ESpfig;q,fjynfh txdrf;trSwftjzpf tckvdk
jyKvkyfwm t&rf;aumif;ygw,f/ 'g[maemifwcsdefrSm ausmif;om;
tcGifhta&;awGudk jyefvnf&&Sd&ef taxmuftul trsm;}uD;jzpf
r,fvkd@ ,Hk=unfygw,f/ jrefrmEdkifiH oifnGef;aumif;vmzkdtwGuf
qdk&if ynma&;0ef}uD;XmerSmvnf; wm0ef&Sdovdk ausmif;ol/
ausmif ; om;rsm;rS m vnf ; trsm;qH k ; wm0ef & S d y gw,f t ck v d k
pma&;+yD;azmfjycGi&fh wJt
h wGuf aus;Zl;wifryd gw,f/ wzufwpfvrf;
uae }udK;pm;aqmif &Guaf y;ygr,fv@kd uwdjyK ajym=um;vdyk gw,f//
28
tm;eef;
(Law)rue(wuUodkvf)
ucsifjynfe,f-jrpf}uD;em;+rdK@
'D ESpfig;q,ftwGif; jrefrmEdkifiH ausmif;om; tcGihfta&;
tajctaeudk oH;k oyf=unhv
f u
kd &f if vGecf w
hJ hJ 7 Zlvikd rf wdik cf ifwek ;f u
ausmif;om;awG&@J tcGit
fh a&;udo
k wdjyef&w,f/ bma=umifv
h q
J &kd if
,cku|efrwkd@ wpfawGcHpm;ae&wJh ausmif;om;tcGihfta&;qdkwm
b,frSm&Sdvdk@vJ/ olwkd@&J@atmufrSmbJ olwkd@oifwJhtwdkif;/ t&Gwf
cdkif;wmaygh/ u|efrwdk@ i,fpOfumvrS,ckxd ausmif;jyD;bGJ@&cJhjyD
ausmif; om;awG&J@ tcGifhta&;qdkwm wpfcgudkrS rcHpm;zl;ygbl;/
'DtcGit
hf a&; awG b,frmS a&mufaevJocd siyf gw,f/ vdck siw
f maygh?
vuf&Sdausmif;om;or*~v_yf&Sm;r_tay:rSm trSefwu,f
oabmus ydwjd zpf&ygw,f/ qufjyD;awmh }udK;pm;zd@k EiS hf wd@k wpfawG
vnf; aemufrSmaxmufcHzkd@ tiftm;tjynhf&Sdygw,f/ u|efrwdk@
tv,fwef; ausmif;om;b0rSm ausmif;om;awG 0dkif;jyD;oydwf
arSmuf=uonfukd th=H ordw,f/ bma=umifh wpfEikd if v
H ;kH aomausmif;
om;awGu pnf;vH;k edik =f uvJaygh/ u|erf wd@k acwfrmS awmh wpfcef;ESihf
wpfcef;awmif rpnf;vHk;Edkifbl;/ ausmif;om;awG&J@pnf;vHk;r_udk
tiftm;}uD;}uD;rm;rm; zsucf o
hJ nfukd ordik ;f a=umif;t& pdwef mrdyg
w,f/ ,ckausmif;om; or*~awG OD;aqmifaejyDvdk@ od&wJhtwGuf
tm;&rdonf//
jrefrmedkifiHynma&; wdk;wufaumif;rGefvmap&eftwGuf
qdk&ifawmh 1-q&mA[dkjyKoif=um;enf;udkausmif;om;A[dkjyKoif=um;enf;
odk@ ajymif;apcsifw,f?
2-ausmif;om;awG&J@ udk,fydkifOm%ft&nftaoG;ay:vmap&ef
vGwf vGwfvyfvyfawG;ac:apcsifygw,f?
3-pmoifcef;rsm;wGif ausmif;om;ta&twGuf enf;enf;ESifh oif
axmufulypPnf;rsm; jynhfpHkpGm oif=um;apvdkw,f?
4-q&m/q&mrrsm;uvnf; usifh0wfeSifhtnDoif=um;apcsifw,f?
5-ausmif;olausmif;om;rsm;. use;f rma&;twGuf ausmif;ywf0ef;
usifoef@&Sif;om,mzkd@ vdktyfw,f//
7 Zlvdkif jzpfyGm;jyD; eSpfaygif;ig;q,f=umcJhaomfvnf;
u|efrwdk@wpfawG ordkif;a=umif;t&qdk&if cHpm;cJhaom temawG
rusuaf o;ovdk emwke;f aygh/ 'ga=umihf wk@d wpfawGqufjyD; aqmif&u
G f
oGm;zkd@ ta&;}uD;ygw,f/ ,ckvdkowdw& 7 Zlvdkiftxdrf;trSwf
tjzpfjyKvkyaf y;wJh tpfukd tpfrwd@k uv
kd nf; onfxufru qufjyD;
vkyaf qmifomG ;Edik yf gap tm;xkwEf ikd yf gapvd@k qkawmif;arwmyd@k &if;
7 Zlvikd rf mS uG,v
f eG o
f mG ;&Smaom tmZmenfacgif;aqmif ausmif;ol
rdk;Zuf
lyaA' 'kwd,ESpf
armfv+rdKifwuUodkvf
7 ZlvdkifrSpI ESpfig;q,ftwGif; jrefrmEdkifiHausmif;om;
tcGifhta&; A[dkjyKoif=um;enf;pepfudk oif=um;ay;apvdkygw,f/
,ckjrefrmedkifiHrSm rlvwef;tcrJhynma&;[mvnf; trSefwu,f
[kwrf nf[rk xifyg/ ausmif;om;rsm; t&nftcsi;f tppftrSejf zpfap
&ef enf;pepftrSefjzifh oif=um;ay;apvdkygw,f?
7 Zlvikd ef pS if g;q,fjynhef iS yhf wfouf+yD;awm 'Dta&;awmfykH
}uD;rSm usq;kH cJ&h aom ausmif;om;rsm;ESit
hf wl xyfwx
l yfr#a=uuGJ
0rf;enf;rdygw,f/ 'ga=umifh 'Dvt
kd jzpftysurf sKd ; aemufxyfrjzpfap&ef
vuf&t
dS pd;k &tay:rSmrlwnfovdk ausmif;om;or*~rsm;ay:xGe;f +yD;
pnf;vH;k r_uckd ikd +f rJatmif xde;f odr;f oifyh ga=umif; ajym=um;vdyk gonf?
aEGOD;ar
yxrESpf English Major ta0;oif/
ppfawGwuUodkvf/
ausmufjzL+rdK@/&ckdifjynfe,f
vuf&dS jrefrmedik if .
H ynma&;pepf[m q&mA[djk yKoif=um;
aewm jzpfonft
h wGuf ausmif;om;rsm;zG@H +zdK;wd;k wufrr_ &Syd g/ tajccH
ynma&;rSm rlvwef;ynmtcrJjh zpf&rnf[k olw@dk .a=u;G a=umfr[
_ m
tajymoufoufomjzpfw,f/ ausmif;om;rsm;eSifhywfoufaom
tcGihfta&; bmwckrSr&&Sdyg//
vuf&Sdausmif;om;or*~[m eSpfjcrf;uGJaeygojzifh tzGJ@
tpnf;twGif;wGif yxrqHk; pnf;vHk;r_&Sdatmif vkyfoihfygw,f/
or*~ pnf;vHk;jyD; wnf+rJrSom atmifjrifedkifygvdrhfrnf//
ynma&;pepfEiS hf ausmif;om;tcGiahf &;awGtjynft
h 0 &&S&d ef
vdt
k yfygw,f/ ynma&;pepfuv
kd nf; ajymif;vJatmifvyk o
f ihyf gw,f/
t&nftcsif;&SdwJh ausmif;om;rsm;ay:xGef;apvdkygw,f?
a&S@u&J&J0Hh0HhwdkufyGJ0ifoGm;wJh tpfudk}uD;/ tpfr}uD;wdk@&J@
&JpGrf; owdudk av;pm;*k%f,l+yD; xm0&*k%fjyKv#uf&Sdygw,f/
aemufydkif;rsdK; qufvli,frsm;udkvnf; rav#mhaom ZGJ/vHk@veSifh
qufvuf}udK;pm; apcsifygw,f?
jrefrmedkifiHrSm ynmoif=um;aewJh ausmif;om;ausmif;ol
awG[m ausmif;rSm q&m/q&mrawG&@J zdEydS jf cif; csKyfjc,fjcif;rsm;pGm
wkd@ukd cHpm;ae=u&ygw,f/ ausmif;om;rsm; toif;tyif;zGJ@
pnf;cGifh/ vGwfvyfpGm ynmoif=um;r_qdkif&m tcGifhta&;rsm;ESifh
tjcm;jcm;aom tcGifhta&;aygif;rsm;pGmwdk@ csdK;azmufjcif;rsm;udk
cHpm;ae=u&yg w,f?
vuf&jdS refrmedik if aH &;tajctaetajymif;tvJrmS ausmif;
om;or*~pum;oHrsm; jyefvnfxu
G af y:vmjyDjzpfwt
hJ wGuf 0rf;om
rdygw,f/ ausmif;om;or*~rsm;rS ausmif;om;tcGifhta&;rsm;
awmif; qdkum ausmif;om;rsm;.b0rsm;jyefvnf+yD; taxmuf
tyHhjzpfvm vdrhfrnfvdk@ xifrdygw,f?
1-ynma&;bwf*sufudkjyifqifay;&ef?
2-ausmif;om;OD;a&ESifhvdkufav#mnDaxGaom q&mq&mrOD;a&
jyifqif&ef?
3-ausmif;om;ausmif;olrsm; pdw}f udKufwuUov
kd f a&G;cs,w
f ufciG fh
&&ef?
4-toif;tzGJ@rsm; ausmif;om;ausmif;olrsm; pdwf}udKufzGJ@pnf;cGihf
ay;&ef?
5-wuUokdvfwpfckESifhukdufnDaom ywf0ef;usifudkjyifqifay;&ef/
ponfhtcsufrsm;jyifqif&efvkdtyfygw,f?
twdwfu orkdif;tjzpfqkd;rsm;/ aemufrsdK;qufvli,frsm;
xyfrHIr}uHKawG@apcsifyg/ orkdif;udk ausmif;om;ausmif;olrsm;
rarh=u ygeJ@vkd@ ajymcsifygw,f?
29
orkdif;0ifrSwfwrf;"gwfyHkrsm;
7 h 7 h 1962
31
7 h 7 h 1963 tvSL'gejyKvkyfpOf
tm;jydKifaewJt
h csed rf mS yJ awmxJawmifxrJ mS aewJh (Auy)Armjynf
uGefjrLepfygwDukdawmh acsr_ef;a&;pwifvkyfvmygw,f/ +rdK@ay:ae
ausmif;om;jynfolawGukdawmh AuywHqdyfawGuyfjyD; owfjzwf
zrf;qD;aewJhtcsdefvnf; jzpfygw,f?
tJ'Dcsdefwkef;u ausmif;om;v_yf&Sm;r_ukd +zdKcGJowfjzwfzkd@
r0Hhr&JjzpfaewJh ykvdyfrsm;ukd pwif;*ef;ukd,fwkdifudkifjyD; ypfcwf
owfjzwf+zdKcGif;jyvdkufwJh Akdvfcifarmifav;[mvnf; wuo
odrfxGufjzpfa=umif; od&Sd&ygw,f?
1962 rSmawmh ae0if;ESiahf tmif}uD; odrx
f u
G Ef pS Of ;D aygif;jyD;
awmhvnf; +rdK@ay:ae ausmif;om;jynforl sm;ukd Auy[ka=ujimjyD;
zrf;qD;owfjzwfcJh+yD;awmh (wuo)taqmuftOD;ukd +rdKay:
Auyrsm; ckdatmif;wJhae&m/ 'DvkdtaqmuftOD;&Sdae&if igwdk@udk
qufjyD;'kuaQ y;aeOD;r,fqw
dk hJ &nf&,
G cf suef @J +zdKcGzJ suq
f ;D vku
d yf gawmh
w,f?
'gayr,fh Armjynfausmif;om;or*~taqmuftOD;udk
om +zdKzsuv
f @kd &ayvdrrhf ,f/ ausmif;om;xk&@J &ifxrJ mS awmh wuo
taqmuftOD; (okd@r[kwf) EdkifiHa&;odrfqdkwm &SdaeqJjzpfovdk
tm%m&Sipf pftyk pf u
k dk pdraf c:&Jorl sKd ;qufrsm;[mvnf; tm%m&Sif
ppftyk pf &k adS eoa&G@ rsKd ;qufawG[m wokwjf yD;wokwf xGuaf y:vm
aetHk;rSm jzpfygw,f?
acwftqufqufrpS I 'Duae@tcsed t
f xd ausmif;om;xk&@J
cHpm;csuf jynfolvlxkxH &ifzGifhajymqkdwkdif;rSm t+rJajymjzpfonfh
pum;uawmh tkyfpkd;oltqufquf[m[kqkdaom uwm;yk'fyif
jzpfygw,f?
'gukd ,cktpdk;&uawmhtodqkH;yif jzpfygvdrfhr,f/ e,fcsJ@
qef@usifa&;acwfu ukdatmifausmf/ udkbaX;/ armifwifatmifESifh
&Jabmfajrmufjrm;pGm usqkH;cJh&ygaomfvnf; e,fcsJ@awG&Jvufcsuf
jzpfaoma=umifh axGaxGxl;xl; ajymp&mrvkdbl;vdk@qdkay r,fh
qkd&S,fvpfacwf 1953 atmufwkdbmv_yf&Sm;r_/ 1956 pdefaygvf
ausmif ; om;[,f & D w ef (qk d & S , f v uf y g;apjyLapmxD ; rsm; &J @
owfjzwfjcif;cH&)/ ausmif;om;xk&J@ v_yf&Sm;r_wkdif;rSm Arm jynf
EdkifiHa&;odrfxGuf tm%m&Sifrsm;&J@owfjzpfr_a=umifh ausmif;om;
tjrm;tjym; aoG;ajruscJh&onfrSm emusnf;p&mtaumif;qkH;yif
jzpfygw,f?
tm%m&ppf a cgif ; aqmif r sm;&J @ tmabmf u k d = unf h + yD ;
vufyg;apwynfhrsm;uvnf; t+ydKiftqkdifvufpGrf;jyaewmukd
32
wa,mufrrS &Sw
d t
hJ xdatmif wuUov
dk 0f ifwef; (10) wef; pmar;yGJ 'DvdkvlrsdK;u taqmifo[m,eJ@ pmzwftoif;OuUX tjzpfxkduf
f meJ@ taqmifo[m,eJpmzwfoif;
[m cufccJ yhJ gw,f? 'Dawmh tvGet
f ifrwef cufcufccJ J }udK;pm;+yD;rS qk;H yg? wuotzG@J 0if r[kww
wuUokdvfa&mufcJh=u&aom wuUokdvfausmif;om;jzpf&wmukd OuUX wm0efray;Edkifbl; qkdawmh a'goxGufovdk rcHcsifpdwfvnf;
tvGe*f %
k ,
f cl =hJ uygw,f? ta&S@awmiftm&SrmS omruyJ tm&Swu
dk f ay:vmygw,f?
rSmyg emrnfausmf=um;cJhwJh &efukefwuUokdvf e,fajrudkajccs/
taqmifom;awGeJ@vnf;&if;ESD;ygw,f?
pnf;k;H / pm;yGu
J v
k m;xkid af wGuefausmuf+yD; xrif;pm;cef;r}uD;xJu
tJ'Dwkef;uowif;pmawGeJ@ 'Duae@tifwmeufpmrsufESm
ausmif;om;wa,mufu
usiw
f hJ tkypf v
k @dk xifrw
S =f uw,f? wu,fawmh u|eaf wmfw@dk u b,f
tusF DuGswfeJ@/
vkHcsnfuawmif;usdKuf+yD;
vufoD;vufarmif;wef; atmfaewm
wmyg?
1962ck/ *sLvdik v
f (7)&ufae@rmS emrnfausmf yk &f iS rf if;om;
jrif&ygw,f
ausmaf qGu,
kd w
f idk f okyaf qmifu
kd u
f ;l wJh ykvrJ su&f nf &ky&f iS o
f pf
vufeufudkif
ppfom;/ &Jom;awGvnf;
awG@&ygw,f
,leD,H taqmuftOD}uD;
ae&mrSmawmh
[mvm[if;vif;}uD;
bJ ydwx
f m;wm}uHK&ygw,f? 'geJ@ jynfvrf;twkid ;f vrf;av#mufc&hJ
jzpfoGm;yg+yD
&ifxJrSm [m+yD;
qkd@eifhoGm;cJhygw,f?
jypfrSm;cJh=uvkd@jzpfcJhwmvkd@ajym=uygw,f? bmjyKvdk@vJqkdawmh
aq;ody/H` pufro
_ yd /H` pD;yGm;a&;/ vlra_ &;odyH` pwJh XmecGaJ wGe@J
&efukefwuUokdvf&J@ *k%ftjrifhqkH;taqmuftODjzpfwJh
tckawmh tem*wfrmS Edik if &H @J acgif;aqmifawGudk avhusiyhf sKd ; bmom&yfawGudk jrefrmpmeJ@ oifc=hJ u&jyefygw,f? 'DEpS f 20 twGi;f rSm
wuUov
dk q
f w
dk m pmoifay;&k/H bG@J ay;&ko
H ufouf r[kwyf g
+ydKuGJysufpD;oGm;cJhwJh jrefrmhtrsdK;om;ynma&;ukdtcktcsdefu
p+yD; jyefvnf0kdif;0ef;jyKjyif=u&ygr,f? AdkvfcsKyfatmifqef;eJ@ EdkifiH
acgif;aqmifawG arG;xkwfay;cJhwJh u|efawmfwkd@cspfwJh &efukef
wuUov
dk f }uD;&J@ xnf0gcef@nm;wJh *k%o
f u
d mQ udk urBm@tv,frmS
jyefvnfwifhw,fvmatmif }udK;yrf;=u&ygr,f?
38
cJwHcGsef+yD;+yD
ausmif;oifcef;yHk qGJcsif qGJ
0wfvpfpvpfyHk qGJcsif qGJ
oabmyJav?
'DajrrSm
"m;vSHawG }uJcsif }uJ
csKd;iSufawG 0Jvdk 0J
oabmyJav?
pdwfcs uav;a&
ppfwdkufcef;awGr}udKufvdk@
xdk;}udwfcef;awG r=unfhvdk@
ol&Jabma=umifw,f rpGGyfpGJbl;?
'gayr,fh uav;a&
udk,fqGJ&m udk,fhum;csyf
udk,fhvwfrSwfawmh xdk;&r,f? ?
rif;udkEdkif
ausmif;om;acgif;aqmif
88 rsKd;quf
ausmif;om;v_yf&Sm;r_orkdif; aumufcsufrsm;
Armjynfausmif;om;v_yf&Sm;r_onf Arm
jynforl sm;. e,fcs@J qef@usiaf &;ESihf trsKd ;om;vGwf
ajrmufa&;wkdufyGJorkdif;rSm ta&;}uD;tpdwftykdif;?
ppftm%m&Sipf epfqef@usiaf &;eJ@ 'Dru
dk a&pD
a&; wkdufyGJorkdif;rSm ta&;}uD;tpdwftykdif;?
u|eyf nma&;pepfuzdk suo
f rd ;f jyD; trsKd ;om;ynm
a&;twGuf wku
d yf 0JG ifcw
hJ o
hJ rkid ;f / uarmufur ynm
a&;pepfukd zsufodrf;+yD; 'Drkdua&pDynma&;pepf
twGuf wkdufyGJ0ifcJhwJhorkdif;?
ausmif;om;xktcGifhta&;twGuf awmif;qkd
wkdufyGJ0ifcJhwJhorkdif;?
+idrf;csrf;a&;twGuf wkdufyGJ0ifcJhwJhorkdif;?
vlxkwkdufyGJeJ@qufpyfcJhwJhorkdif;?
vufeufukdifwkdufyGJeJ@qufpyfcJhwJhorkdif;?
ekid if w
H umausmif;om;v_y&f mS ;r_. tpdwt
f ykid ;f ?
ArmjynfekdifiHa&;orkdif;&J@acwfumvrsm;
ArmrsdK;cspf vufeufukdifykefuefr_ (1885 1905)
0Homekv_yf&Sm;r_ (1906 - 1930)
ocifv_yf&Sm;r_ (1930 - 1942)
zufqpfqef@usifa&; (1942 - 45)
vkH;0 vGwfvyfa&;umv (1945 - 48)
ygvDref 'Drkdua&pDacwf (1948 - 1962)
ck)
'kwd, ausmif;om;oydwf (1936 ck/ Zefe0g&Dvxkwf
tkd;a0r*~Zif; twGJ 5/ trSwf 1 t*FvdyfurSm Hell Houng
at large
ArmEkdifiHvkH;qkdif&m ausmif;om;rsm;or*~
1300 jynfhta&;awmfykHeSifh wwd,ausmif;om;oydwf (1938
ck/ 'DZifbmv 20 &uf?)
1936ck/ arv(8)&ufrSmzGJ@pnf;?
yxrqkH; OuUX OD;&m&Spf/ 'kwd,OuUX ukdatmifqef;?
1951 ckeSpfrSm ArmekdifiHvkH;qkdif&mausmif;om;or*~rsm;tzGJ@csKyf
jzpfvmcJh+yD;(6)}udrfajrmuf nDvmcHusif;yjyD;?
rl(5)csuf
wuUokdvfwGifusifvnfusufpm;cJholwkd@.
b0a[mif;ukd jyefvnfwrf;wp&m
(armifukd,k,&J h0wKpmtkyfrdwfqufpum;rS)
41
taqmifjyefa&mufcsdefwGifawmh cifndKpm=unfhvkd@
r&? reufjzefae@cif; (wuo)tpnf;ta0;rSm bmawGqkH;
jzwf=u rvJ/ +rdK@e,ftoif;tr_aqmif tpnf;ta0;aum
ausausvnfvnf jyD;yghrvm;?
cifndK awG;aeqJrSmyif yifrausmif;aqmifrsm;qDrS
toHawG qlvmonf/ cifndK em;pkdufaxmifvkdufrSyif
toHawGu ydkjyD;us,f vmonf?
"axmifvkdcsKyfxm;wmrvkdcsifbl;uG"
"a[;"
a[; qkdaomtoHxk=uD;u =uufoD;xrcef;?
"rD;awGydwfuG"
"yJcl;aqmifu&JabmfawGqif;cJhuG"
cifndK taqmifoHpum=um;u=unfhrdonf?
A[kdaqmifrsm;wGif arSmifESifhrJrJ rD;ysufonfupjyD;
ql=u[efwlonf/ jyD;awmh tjyifukdjydKxGufvm=u[efwlonf?
rEW a v;aqmif w G i f ; rS m awmh taqmif r S L ; q&m
OD;cifarmif0if;wdk@/ OD;xGef;OD;wkd@ysmae=ujyD/ napmifharmif
aomif;yif rsufvkH;jyL;jyD; bmvkyf&rSef;rod/ wjznf;jznf;ESifh
ausmif;om;awG tm;vkH;vkdvkd taqmif0wHcg;r=uD;wGif pkrd=u
onf?
tr&aqmifavScg;atmufwGif taqmifom;awG pkjyKH
ae=ujyD; jzpfonf/ pkd;vGif*syku a&S@qkH;rSm oHwHcg;ESifhuyfvkd@?
ar;onf?
"a[;" wHcg;=uD;vefoGm;ayjyD?
rSmyg"
rwwfomawmhonfhtqkH; q&mu+yHK;+yHK;yif vufav#mh
"&Jabmfwkd hxGufcJhyg/ usKyfwdk hzdESdyfcsKyfcs,fr_ukd uef@ vkdufonf?
uGufzkd@ qdwfjidrfqENjyr,f"
"vm=ua[h/ t0kid ;f av;rSmpkr,f/ waumif;wk@d jynfw@dk u
"ra=umufygeJ@ vmomvmcJhyg"
&JabmfawGvJqlaejyD/ olwdk@eJ@oGm;aygif;r,f"
armifaomif;u vef@jyD; aomhtm;vkH;ukd q&mOD;cif
ausmif;om;acgif;aqmifwa,muf vufajrmuf&if; atmf
armif0if; vuftyfvkdufonf/ wHcg;uydwf+rJ?
ajymonf?
"a[h rdef;r&SmawGvm;uG"
"at;a[h/ aumif;w,f"
ay:wD*dkatmufwGif&yfaeaom &Jabmfwa,mufu
ausmif;om;xktoHu qlnHoGm;onf/ jyD;awmh wa&G@
atmfonf?
a&G@ESifh t"dywdvrf; wHcg;0em;a&mufvmonf/ q&mOD;pHxGef;
onf ausmif ; om;xk . a&S @ uajy;jyD ; t0k d i f ; av;ajrjrif h a y:
"csvGrf" cifndKu tHukd}udwfjyD; vufoD;udkuspfuspf
qkyfxm;csdef bmukdpvkyf&rSef;rodcsdefrSmyif b,ftcsdefu tjyif wuf v k d u f o nf / jyD ; awmh ol @ acgif ; u uuf O D ; xk y f u av;uk d
a&mufaerSef; rodaom rEWav;aqmifom; pdeftpfu rD;acsmif; jrifhaqmif;vkdufjyD; rsufrSefatmufu jyKH;aomol@rsufvkH;ukd
xkwfjy&if; ausmif;om;xkukd vufESifh t&Sdef&yfvkdufonf?
ukd ypfcGJvkdufonf? ay:wD*dk wckvkH; arSmifoGm;ayjyD?
tm;vkH;&yfoGm;rS-
"xGufa[h/ xGufa[h"
ajymajymqkdqkdESifhtjyifwGif&Sdaom ausmif;om;xku
oHqGJwHcg;ukd 0kdif;ronf? a=umifjyD;=unfhae&mrS touf0if
vmaom cifndKwkd@ taqmifom;awGu ckrS wHcg;ukd0kdif;wGef;
onf? r=umvSyg/ wHcg;=uD; aumhvefoGm;onf?
ausmif;aqmifom;tm;vkH;vkdvkd ikH@+yD;xGufvkduf=u
onf? tkd ausmif;om;xkurenf;ygvm;?
"ykvdyfum;awGa&mufae+yDa[h"
"AaqGav;wkd@qGJoGm;jyDAs/ cifAsm;ukdwifxGef;=uD;vnf;
ygoGm;jyD"
cifndKvnf; bmvkyf&rnfrodawmh?
tcef;jyifa&mufaomtcgwGifum; ,leD,Hbufukdai;=unfh
aeonfh ausmif;om;rsm;ukdawG@&onf?
"[if"
(wuo)taqmuftOD;=uD;r&SdawmhjyD?
cifndK&ifxJwGif[moGm;awmhonf?
"zkd;cifndK tay:xyf oGm;=unfh&atmif"
om;b0atmifjrifcsifw,f/ vGwfvyfr_r&Sd/ atmifjrifr_
r&EdkifwJh&GmudkpGefhcGm+yD; atmifjrifaysmf&Gifr_udk zefwD;csifw,f?
cspfom; rkd;atmif
"om; rif;tdrjf yeft+rJaemufusaew,faemf/ tusKd ;r&Sw
d m
awGudk vkyfraeprf;ygeJ@ om;/ rif;abmvkH;uefcsifwmawGudk "awmuf rkd;atmif rif;rajymrqkdeJ@xGufoGm;awmh 'g rif;
acgif;xJuae xkwyf pfprf;uGm/ ighom; rif; 'DrmS quf&adS ecsiaf o;w,f Zmwfvrf; rif;yJzefwD;jyD;a&; rif;b0eJ@rif;ayhguGm qdk+yD; ol@taz
44
apcsifyg w,f"
"1 ESpfavmufawmh =umygjyD"
"vl}uD;rif;a& h h hom;uawmh tjyifa&mufaew,f/
"u|eaf wmfw@dk jrefrmEdik if [
H m taemufEikd if aH wGvkd 'Dru
kd a&pD
jyefrvmao;bl;"
xGef;um;zkd@twGuf u|efawmfwkd@tpGrf;ukefzefwD;yhgr,f/ okd@ayr,fh
v0utzG J @ uvnf ; om;&J @ "gwf y k H e J @ trnf u k d , l j yD ;
taemufEdkifiHvdkrsdK; xyfwlawmhrusedkifygbl;/ vmbfay;vmbf,lr_
xGufoGm; ygw,f?
awG udk yaysmufatmifvkyfaqmifr,f" qdkwJhpum;?
'Dpum;awGukd OD;ode;f pdef ajymcJah yr,fh ud,
k yf ikd t
f yk cf sKyfciG fh
wpf a e@ uG s ef a wmf &G m ud k a &muf c sd e f &G m om;awG u &wJh qDqkdifa'otwGuf rygbl;/ wkdif;&if;om;a'oawGtwGuf
a&G ; aumuf y G J t a=umif ; / pD ; yG m ;a&;ta=umif ; eJ @ uav;awG rygbl;? zG@J pnf;yHrk mS ygovdv
k kd vkyx
f m;ayr,fh vufawG@rmS rygwm
ppfxJa&muf oGm;wJhta=umif;awGudk ajymae=uwmu ydkqkd;w,f?
"a&G;aumufyGJvJ jyD;jyD/ qDqkdifajrtwGuf PMO rS
u|efawmfwkd@ qDqkdife,fajru tajymif;tvJumvrSm
0if; atmif t zG J @ 2010 a&G;aumufyGJrSm tEdki f&&Sd oG m ;w,f / emrnf}uD;aew,f? 'gayr,fv
h nf; tajctaer[efb;l ? SSA-S eJ@
wjcm;ygwDr&Sdygbl; jydKifbufvnf; r&Sdygbl;/ b,fvkd EdkifwmvJ PMO uvnf; wdkufyGJawGjzpffaew,f? ydkcufwmu PMO tzGJ@u
rodbl;/ rJvnf;rxnfhvdkuf&ygbl;/ 'gayr,hf (100) &mcdkifE_ef; ud,
k yf idk t
f yk cf sKyfciG &fh w,fomajymw,f jrefrmppftpk;d &wyfuv
kd nf;
45
"a[haumif jrihEf ikd f rif;acgif;ay:rSmeJ@ yg;rSmu aoG;awGe@J /
prf;=unfhvdkufawmh rsufESmuvnf; a,mifudkif;vdk@"
u|efawmfvnf; rsufpdxJ vif;ceJ vufceJ jrifvdkuf&wm
ygyJ? bmrS aocsmrod&ayr,fh aoewfoHa=umihf xGufajy;cJhw,f?
&GmtjyifawmxJudk xGufajy;vmvkdufw,f?
wpfcsdefwnf;rSmyJ azmif;-azmif;-azmif;-
"a[haumif ajy;-ajy;-----"
"u|efawmf 'Dae@ tpnf;ta0;ac:&wJh ta=umif;&if;u
awmh jynfwiG ;f uvli,fe@J jynfyrSm&Sad ewJv
h il ,fawG tvkyt
f wlwl
wJGvkyf+yD;awmh PMO rSm&SdwJh vli,fawGeJ@vnf; b,fvdk tvkyfwJG
vkyo
f iho
f vJ/ qufvyk o
f mG ;oiho
f vJ qdw
k u
hJ pd yP gyJ/ 'Dvyk if ef;twGuf
tusO;f axmifuae r=umao;cifurS vGwaf jrmufvmwJh rk;d atmifrS
OD;pD;OD;aqmifjyD; yg0ifapcsifygw,f"
uGsefawmfjyef=um;&wmu aemufwpfae@reuf jrifhEdkif
tdrfrSm vli,fawGudk &Gmxdyfppfwyfu ac:,lppfaq;ar;jref;r_awG
vkyfvdk@ vlpnfum;aeygw,f? vli,fawGudkvnf; ajray:rSm
'l;axmufxkdif cdkif;ygw,f? ppfom;(4)a,mufu ywfywfvnf
vrf;avsSmuf+yD; ar;aew,f? vli,fawG&J@ tazawGeJ@ wjcm;vl
=uD;awG &yf=unfhaeygw,f? jrifhEdkiftazuvnf; vli,fawG
rkd;atmif[m vGefcJhwJh(2) ESpfausmfu (v0u)eJ@ ppfom; tawmfq;dk oud;k ? qufvuf +yD; wzGzeG @J bmawG&w
G af erSe;f rodb;l
vl0wfwcsdK@ vdrfvnfjyD; axmifxJrSm nif;yef;ESdyfpufcHcJh&wJholyg/ wJh?
ta=umif;&if;awmh aocsmrod&yg/ odz@kd vrJ vdo
k vdk odvrJ od&ygbl;/
tjzpftysufu------?
rkd;atmifaxmifxJuae tpkd;&&J@ vGwfjidrf;csrf;omcGihfa=umihf
rae@nu ppfwyf*dwfa&S@rSm qkdifu,foHtus,f=uD; }
vGwfajrmufvmwmyg/ olqufjyD;awmh EdkifiHa&;jyoemxuf
vli,feJ@ vl}uD; twlwltvkyfwJGvkyfEkdifzkd@ pdwftm;xufoefolyg/ um;&+yD;aemuf ppfom;eJ@t&yfom;&efjzpfwm/ xGuaf jy;vGwaf jrmuf
oljynfwGif;rSm tcGihfta&;enf;cJhayr,fh jynfyrSm aumif;rGefpGm oGm;wJh t&yfom;udk tjypfay;zdk@ od&atmif vli,fawGudk ac:,l
avhvmoihf,lcGihf &cJhwmyg/ tdrfrSm tazeJ@ &Gmtokdif;t0dkif;u vl ar;jref;wmygyJ?
}uD;awGeJh em;vnfr_ tqifajyr_r&SdcJhovkd/ jyifyudk a&mufaom
b,folurS taotcsmrod&ovdk acgif;vJrarmh&Jygbl;?
tcgrSmvJ vli,fe@J v}l uD; tvkyw
f v
GJ yk jf cif;tm;enf;vd@k atmifjrifr_ &Gmxdyfppfwyfu ppfom;rsm;tjyif v0ueJ@ PMO tzGJ@rS yg0if+yD;
r&&SdwmawGudkvJ awG@&qJygyJ?
vli,frsm;udk 0efcv
H matmif [de;f a[muf ajymqkcd =hJ uw,f? vl}uD;
rdk;atmif jyefa&muf+yD;aemuf vli,fawGeJ@ ol pum;
trsm;}uD; ajymjzpfw,f/ vl}uD;awGuv
kd nf; o}uFet
f wGi;f rSm vdu
k f
uefawmhw,f/ ulnDw,f? ol@taz nnf;nLrae&awmhatmif
vlr_a&;vkyfief;awGudk}udK;pm;jyD; vkyfjyaew,f?
wpfnrSm jrihfedkifu
wdwq
f w
d af ewJh vlawG=um;xJu toHwpfoH =um;vdu
k &f
wmu
"tJ'Dnuu|efawmfygyJ"
vvv
cGefOD;
"bmjzpfvdk@vJ a,mufz&J@"vdk@ qdk+yD; ol@udk aocsm=unhf
awmh ntarSmifxJrSmrdk@vdk@ aumif;aumif; rjrif&bl;?
ol uGsefawmfhudk ajy;zufvdkufawmh u|efawmfhvufay:
t&nfpufawGusvmw,f? ap;uyfuyfvkdrsdK; cHpm;&w,f?
46
ytdk@0fvli,ftpnf;tHk;
aus;Zl;wifv$m
r*~Zif;jzpfajrmufa&;twGuf tzufzufrS 0dik ;f 0ef;tultnDay;cJ=h uaom tzG@J 0iftzG@J tpnf;rsm;tm;vH;k udk
aus;Zl;wifygonf? aiGa=u;taxmufftyHhtulnDay;cJhaom SDS tm;vnf;aumif;/ awmfvSefopPmjzifh
pmrlrsm;tm; tcrJch s;D jriahf y;cJo
h nfh pmrl&iS rf sm;tm;vH;k udk vnf;aumif;/ 'DZikd ;f tjyiftqif/ pmpDpmdu
k af y;cJh
aom SYCB rS &Jabmfrsm;tm;vHk;udkvnf;aumif; aus;Zl;txl;wif&Sdygonf?
r*~Zif;jzpfajrmufa&;aumfrwD
(tufpf0dkifpDbD)0dkif;awmfom;rsm;