Professional Documents
Culture Documents
Banka Sistemleri Banka sistemi; farkl alanlarda alan btn bankalar topluluunun yapsal dzen ve ilikilerini ifade eder.
Banka Sistemleri
Bazen bu dzen ve iliki istee bal bir ekilde, yani devletin hibir mdahalesi olmadan kurulur. Bazen de, devlet yasalar aracl ile bir banka sistemi kurar ve eitli bankalar arasndaki ilikiyi dzenler. eitli lkelerdeki banka sistemleri birbirlerinden az veya ok deiik yaplar gsterirler.
Banka Sistemleri
eitli banka sistemleri incelendii zaman zellikle unsur dikkati eker. Banka sistemlerine zelliklerini veren etmenlerde bunlardr; -Kk, Orta ve Byk Banka Tipi -Uzmanlam veya Uzmanlamam Banka Tipi -Devlet Bankacl ve zel Sektr Bankacl
Bankalar; i hacmi, sermaye bykl, istihdam edilen personel saysna gre, kk, orta ve byk banka olarak snflandrlr. Ancak lek kavram bankalar iin grecelidir. rnein uluslararas dzeyde kk saylan bir banka ulusal veya blgesel dzeyde orta veya byk banka saylabilir. Byk bankalar yaptklar i hacminin eitlilii, ube says ve gvenilirlii ile kk bankalar karsnda byk bir ayrcala sahiptirler. Bundan dolay mali piyasada belirleyicilik roln ellerinde tutarlar.
Ekonomik dngnn karmaklamas ve artan retim hacminin bir sonucu olarak mali piyasann kapitalist sistem ierisindeki nemi de artmtr. Bunun sonucunda sistemin en nemli kurumu niteliindeki bankalar yaptklar hizmetlerde uzmanlamaya gitmeye balamlardr.
Uzmanlam veya Uzmanlamam Banka Tipi Uzmanlam bankalar, bankaclk hizmetlerinin sadece bir ksmn yaparlar. zellikle gelimi lkelerin banka sistemlerinde uzmanlam banka tipi yaygndr. Bu tr bankalara genel olarak yatrm ve kalknma bankalar rnek gsterilmektedir.
zellikle gelimekte olan lkelerde, bankalar uzmanlamamlardr. Bu lkelerde bankalar byk lde perakende bankaclk olarak adlandrdmz ok ube ile her trl banka hizmetini yapmay amalarlar.
zellikle zel teebbsn yeterli sermaye birikimine sahip olmad dnemlerde, banka kurulular devlet eliyle gereklemekte ve sermayesi devlete ait olmak zere bankalar kurulmaktadr. lkemizde de Cumhuriyetin ilanndan sonra ve 1930'lu yllarda devlet eliyle kurulan bankalar sreci yaanmtr.
Banka Trleri
Gnmzde tm lkelerde, mali yapy oluturan kurumlarn tepesinde merkez bankas yer almaktadr. Bankalar st banka olarak da ifade edilen merkez bankasnn dier bankalardan ayr olarak detayl bir ekilde incelenmesi gerekmektedir.
Ticaret (Mevduat) Bankalar Ticari bankaclk terimi genel olarak mevduat kabul eden kredi kurumlar olarak adlandrlr. Ticari bankalar; nakit, tahvil, banka z sermayesi ve zellikle kredileri deerlendiren ve bu ilevler karlnda eitli adlar altnda gelir elde eden kurumlardr.
Ticaret (Mevduat) Bankalar Ticaret bankalar, vadesiz mevduat hesaplarnn bir toplumda atl bekleyen retim kaynaklarnn harekete geirilmesini saladklar iin, piyasaya yeni mal arzn mmkn klmak suretiyle, toplumun genel ekonomik refahn salamaya yardm etmi olurlar.
Ziraat Bankalar
Tarmsal retimin dier ticari ve endstriyel faaliyetlerden tamamen farkl bir nitelik tamas, dnyann her lkesinde hkmetleri tarmsal kredi ile uraan zel bankalar kurmaya ya da bu amala kurulan kurumlara geni yardmlar yapmaya itmitir.
Ziraat Bankalar
Tarmsal retimin birok risklerde dolu oluu, kuraklk, yangn, don, uzun k, su baskn, zararl hayvan vb. nedenlerin rnn mahvolmasna yol amas tarm kredilerine fazla ilgi duyulmamasna neden olmaktadr. Tarmsal rne kar talebin esnek olmamas tarma verilen kredilerin baka bir riskini meydana getirir.
Ziraat Bankalar
iftilerin, tarmsal ara ve gereleri satn almak, gerekli bina ve tesisleri meydana getirmek iin uzun vadeli, Topra ilemek, meyve baheleri yetitirmek, hayvan ve mallarn almak iin orta vadeli, mahsul kaldrmak iin de ksa vadeli krediye ihtiyalar vardr.
Ziraat Bankalar
Gerek tarmsal kredinin bu tr zellikler tamas, gerek dier banka faaliyetlerinin tarm alanlarna uygulanmamas, gerekse iftilerin pek ok durumda dk faizli ve tarmsal retimin bir yldan dierine istikrarl olmayan gidiine kolayca uyacak zel bir kredi kurumuna ihtiya duyulmas, zel kurumlarn kurulmasna yol amtr.
Ziraat Bankalar zellikle gelimekte olan lkelerde, borlunun byk bir ksmnn kyl olmas bu tr kurumlarn nemini daha ok artrmaktadr.
Halk Bankalar
Halk bankalar, kk esnaf ve zanaatkarlarn, ksa ve orta vadeli mesleki kredi ihtiyacn karlamak zere kurulmu zel yapl bankalardr. Bu yolla kk esnaf ve zanaatkara, orta vadeli, ara ve gere kredisi ile ksa vadeli alma kredisi salanarak, ilerinin gelimesi, retimin veriminin artrlmas ve deerlendirilmesi salanm olmaktadr.
Merkez Bankas Para, ekonomik deikenlerle, ekonominin sal iin etkili bir kpr vazifesi grr. Modern bankacln bir gerei olarak para basma fonksiyonu merkez bankalar tarafndan yerine getirilir.
Merkez Bankas
T.C. Merkez Bankasnn kurulu amac, lkemizin ekonomik kalknmasna yardmdr. Bankaya, bu amac gerekletirilmek iin iskonto fiyatn tespit ve para piyasasn ve tedavln tanzim etmek, hazine muamelelerini ifa etmek, hkmetle mtereken Trk Parasnn deerinin korunmasma ynelik btn tedbirleri almak grev ve yetkileri verilmitir.
Kalknma Bankalar
Kalknma bankacl, yatrm bankaclna ok benzemekle birlikte baz noktalarda bu bankalardan ayrlmaktadr. Yatrm bankaclnn gelimi lkelerde ortaya kmasna karn kalknma bankacl daha ok sermaye piyasas gelimemi, sermayenin kt olduu lkelerde ortaya kmtr. Yeni adyla Trkiye Kalknma Bankas, eski adyla DESIYAB ncelikle yurt dnda alan iilerin ve halkn birikimlerini deerlendirmek amacyla kurulmutur.
Perakendeci Bankaclk
Perakendeci bankalar; kk ve byk montanl vadeli, vadesiz mevduat hesaplar, ek tahsilat, akreditif, bireysel krediler, kambiyo ilemleri, havale gibi tm bankaclk hizmetlerini vermektedir. Perakendeci bankalar organizasyon yaplar iinde kurduklar birimlerle toptanc bankaclk ilemleri de yapabilmektedir.
Toptanc Bankaclk
kinci Dnya Savandan sonra, bankalar byk altyap, inaat ve endstriyel yatrm projelerine fon salayarak bu gelimede yer almlardr. Daha sonra ekonomik faaliyetlerin gelimesi, byk lekli firmalarn ortaya kmasyla, belirli konularda uzmanlam bankalara ihtiya duyulmaya balanmtr. Byk firmalarn finansal ihtiyalarn karlayabilecek, sorunlarna zmler nerebilecek, hzl alan banka araylar artmtr.
Toptanc Bankaclk
Toptanc bankalar az sayda ubeye sahip olmalar nedeniyle almalarn byk lde belirli finansal merkezlerde srdrmektedir. rnein, lkemizde toptanc bankalar faaliyetlerinin byk ounluunu stanbul'da srdrmektedir.
Bir banka sistemi ierisinde her ne kadar toptanc ve perakendeci bankaclk faaliyetleri zerinde uzmanlam ayr ayr bankalar olmu olsa da bu iki bankaclk sistemini birbirinden tamamen ayrmak olduka zordur.
Holding Bankacl
Bir bankann dorudan veya dolayl olarak bir veya daha ok bankaya sahip olmas veya kontrol etmesi, holding bankacl olarak tanmlanr. lkemizde de zellikle 1980 sonras holding bankaclna ynelme grlmtr.
rnein; 1998 yl sonunda ve 1999 yl balarnda Bank Ekspres ile nterbark'n sahipleri holdingin iletmelerine byk lde fon aktarmlardr. Bunun sonucunda; z sermayelerinin eksiye dnmesi nedeniyle ilgili bankalar, TMSF'na devredilmitir. Yine 1999 ylnda ayn gerekelerle; Smerbank, Esbank, Egebank, Yaarbank, Yurtbank TMSF'na devredilmitir.
Uluslararas Bankaclk
Dnya ekonomisinde grlen kreselleme eilimleri, bankaclk faaliyetlerinin uluslararas bankaclk hizmetleri vermeye balamasmda etkili olmutur. zellikle ok uluslu irketlerin faaliyetleri arttka, bu art paralelinde uluslararas bankaclk hizmetleri hacminde arta yol amtr.
Uluslararas Bankaclk
Uluslararas bankaclk, bankalar iin kaynaklarn ve krlln artrmaya ynelik bir ans olarak grlebilir. Ancak bankalarn, kur riski, faiz oran riski, kredilerin geri dnmeme riski ve lke riski gibi risklere maruz kalaca da bir gerektir.
Uluslararas Bankaclk
Btn bankaclk hizmetlerinin sunulduu ube eklindeki ve tacir bankaclk eklindeki organizasyonlarda daha ok interbank para piyasas ilemleri yaplarak toptanc bankaclk hizmetleri sunulmaktadr.
Uluslararas Bankaclk
Konsorsiyum eklinde yaplan organizasyonlar, bir lke bankasnn byk bir projeyi finanse etmek veya byk fonlar idare etmek iin baka bir lkenin bankas ile anlamas ile oluturulur.
Uluslararas Bankaclk
Temsilcilik brolar, bir bankann ulusal kredi retim brolarnn dardaki personel says az, mevduat toplayamayan ancak blgesel krediler verebilen paralardr.
Uluslararas Bankaclk
Muhabir bankaclk ise, bankalarn mtekabiliyet esasna dayal ola-rak aralarnda kalc ilikiler kurarak uzun vadeli gelir elde etmeyi amalayan ve btn bankaclk hizmetlerinin yaplabildii bir sistemdir.
Sanal Bankaclk
nternet bankacl ksaca; klasik bankaclk hizmetlerinin internet zerinden verilmesidir. letiim teknolojisindeki gelimeyle birlikte, bankalar nakit ekme dnda her trl bankaclk hizmetini internet zerinde sunabilmektedir. Banka mterisine, istemesi halinde bir internet ifresi vermektedir.
Sanal Bankaclk
ifreyi alan mteri internet balants ile her trl yatrm, havale, fatura deme, tketici kredisi bavurusu gibi pek ok hizmeti alabilmektedir. Ayrca bankalarn internet ubelerinden sanal alveri te yaplmaktadr. zellii, ube ana gre ok daha fazla sayda mteriye ulama olana salamasdr.
Sanal Bankaclk
nternet bankaclnn ev ve ofis bankaclndan ayran zellik, ev ve ofis bankaclnda, evinde bilgisayar olan her mteri, bir modem araclyla banka bilgisayar ile iletiim kurabilir, nternet bankaclnda banka, gnn her saatinde milyonlarca mteriye hizmet verebilmektedir.
TEEKKRLER