I.

Tng quan v thoi ha khp

Thoi ha khp l bnh l ph bin nhng ngi ph n ln tui. Bnh c th xy ra trn bt k khp no trn c th nh khp hng, khp gi, khp c chn, khp c tay. ph bin nht l khp gi. Thoi ha khp gi l trnh trng bo mn mt sn khp ca u xng i, mn chy v c khi c xng bnh ch, lm cho khp gi khng cn kh nng chu trng lc khi i dng hoc ngi xm. Khp b thoi ho s c qu trnh vim km theo nn khp thng b sng to gy ra triu chng au n, kh khn vn ng khp

1. Qu trnh thoi ha khp nh th no? d hiu v qu trnh ny, chng ta cn bit cu trc bnh thng ca khp gi: Khp gi l mt khp ln nht v phc tp nht trong c th bi v n c nhiu chc nng quan trng. N c sc mnh nng trng lng c th ca chng ta khi i, ng thi gi vng khi ta ng tr. Bnh thng khp gi hot ng nh mt khp bn l khi con ngi i ng, ngoi ra n cn c chc nng xoay khi chng ta xoay ngi trong cc ng tc chi th thao hc sinh hot hng ngy. Khp gi l ni tip gip ca ba xng: xng i, xng chy v xng bnh ch. Mi u xng c ph bi mt lp sn khp rt trn lng, khng c ma st.

Lp sn ny s gip cho khp c ng d dng. Ngoi ra khp gi cn c hai mnh sn chm nm xen k gia hai u xng. Sn chm ging nh mt b phn gim sc ca khp gi. Khi khp gi b vim thoi ha, lp sn t t mng dn i v tr nn x x. Qu trnh ny xy ra ch yu phn chu lc nhiu ca li cu xng i, mn chy hoc xng bnh ch. Phn xng xung quanh s phn ng li bng cch dy ln, n s to thnh cc gai

xng vin khp. Mng hot dch cng gy ra phn ng vim, tit ra nhiu cht dch trong khp lm cho khp gi b sng to hn, c nhiu dch bn trong Bao khp b dy ln nh th n c gng gip gi vng khp gi, cc c xung quanh b yu dn i cho nn khp gi ngy cng khng vng. Ngi bnh kh c th chng chn chu lc. Thoi ho khp l mt qu trnh din tin chm chp theo thi gian. Sau nhiu nm n tr nn nng n hn. Trong nhng trng hp nng, lp sn b bo mn gn hon ton, n khng cn che ph u xng, lm cho hai u xng lin tc b c st nhau mi khi c ng. Mi ln c st nhau s gy au cho ngi bnh, nht l nhng lc i ln cu thang, hoc lc ngi xm. Lu dn xng s b bo mn nhiu hn, gy bin dng hnh th khp gi, thng l b vo vo trong. 2. Cc biu hin ca bnh thoi ho khp: Ngi b bnh thoi ho khp thng c cm gic au vng khp gi, lc u au nh nhng, au ch yu v m. i khi cm gic cng khp gi, nht l sng sm lc va ng dy, sau mt lc i li thy d chu hn. au quanh khp gi, i khi ch mt vi im, au tng hn khi i ln cu thang hoc khi ngi xm xung. Ngh ngi thy au hn. C khi khp gi b sng ln, cha nhiu dch bn trong m nhiu ngi gi l trn dch khp. Nu chc ht th au s gim xung nhng my ngy sau khp sng tr li. Nhng trng hp nng khp gi b bin dng vo vo trong, m nhiu ngi gi l chn vng king. Ngi bnh i ng rt au, phi dng khung hoc nng h tr. Gp dui gi b hn ch. 3. iu tr nh th no? Ty theo giai on bnh m c nhng phng php iu tr khc nhau. Trong giai on u, thong thng l p dng nhng bin php khng phu thut nh sau: - Thuc khng vim: cc thuc ny gip gim qu trnh vim, gim sng v gim au cho bnh nhn. Tuy nhin thuc ny thng gy tc dng ph trn ng tiu ho cho nn khi dng phi theo di cn thn - Thuc b sung sn nh: Glucosamin, chondroitin.Mc d ngi ta vn cha thy bng chng ci thin lp sn b bo mn sau khi dng thuc b sn. Tuy nhin cho ngi bnh dng thuc ny thy c hiu qu gim au hn so vi nhm gi dc. - Tim thuc corticoide: em li hiu qu r rt v c th ko di tc dng n vi thng. Tuy nhin rt thn trng khi dng thuc ny v nguy c nhim trng khp gi rt ln. Mt khi khp gi b nhim trng th rt kh cha tr. - Tim thuc Hyarulonic acid: em li hiu qu gim au ko di vi thng, tuy nhin n ch c tc dng trong giai on u ca bnh v c cn thn nguy c nhim trng do tim Np gi: gip khp gi vng vng hn PHNG PHP PHU THUT:

Khi bnh thoi ho khp gi chuyn sang giai on nng, sau khi dng thuc mt thi gian m khng thy hiu qu th cc bc s s p dng phng php phu thut. C nhiu phng php phu thut khc nhau tu thuc vo mc ca bnh. 1. Ni soi: Sau khi v cm, bng vi ng rch da nh, bc s s a dng c ni soi vo trong khp gi kim tra v lm sch khp gi. Ct hot mc ang b vim bng dao t in, ly b nhng mnh sn b bong ra c th gy kt khp, lm sch nhng ch rch ca sn chm Phu thut ni soi c th gip gim au mt thi gian, tuy nhin n khng th p dng cho tt c mi trng hp. 2. c xng chnh trc: Nu qu trnh thoi ho lm bo mn lp sn c khu tr trong mt ngn ca khp gi ( c th l ngn trong hoc ngn ngoi) ng thi gy bin dng

vo trong hoc vo ra ngoi th bc s s p dng phng php c xng chnh trc. Thay i trc c hc ca khp gi, lm cho khp go chu lc ln ngn cn li khng b mn lp sn. Phu thut ny thng p dng cho nhng ngi cn tr tui, n gip gim au ko di mt thi gian kh lu. 3.Thay khp nhn to: Nu khp gi b h trm trng, lp sn b bo nhiu th bc s s p dng phng php thay khp nhn to. Sau khi ct b phn sn b bo mn, cc bc s s t mt khp nhn to mi vo trong khp gi. Thay khp thc s l thay b mt sn khp b bo mn bng mt lp nha cao phn t nhn to. Cho nn mi vn ng v chu lc ca

khp gi by g s do lp nha nhn to ny m trch. Chnh v vy ngi bnh i ng chu lc khng au, vn ng khp gi c ci thin r rt.

Theo TS-BS Nguyn Vnh Thng, Nguyn Trng khoa Chn thng chnh hnh, Bnh vin Ch Ry TP.HCM, Gim c Bnh vin Quc nh TP.HCM th thay khp gi nhn to c ch nh khi mt khp gi khng cn bnh thng do nhng bnh l nh vim khp dng thp; chn thng gy bin dng v lng lo khp; thoi ha khp ngi c tui; au khi vn ng v c lc ngh ngi Hai ngy sau phu thut, bnh nhn (BN) s c rt ng thng tiu v ng dn lu vt m. Ngy th 2 s c tp gng c chn v tp ngi. Thi gian nm vin sau khi m khong 7 ngy, v trong thi gian ny, BN s c hng dn tp vt l tr liu. u im ca phng php ny l gim au, trc khp gi dn li, phc hi chc nng i li, tui th ca khp gi nhn to t 15 -20 nm. Gii php thay khp gi c xem l gii php sau cng cho nhng bnh l nng v khp gi, mang li c nng i li khng au Tuy nhin, khi thay khp gi nhn to, BN nn trnh nhng mn th thao c sc va chm nng nh bng , bng chuyn. Bn cnh , nhng bin chng c th xy ra nh nhim trng (tng i him), thuyn tc phi do huyt khi tnh mch; lng khp nhn to (qua thi gian, b phn nha polyethylene c th b mn gy lng khp; s xy ra chn thng nu khng tun th theo hng dn ca bc s khi chi cc mn th thao c va chm mnh II. Tng quan v t bo gc trung m