Mc lc

Ni Dung
Phn I: Gii thiu chung v ng c hai cp tc

Trang
4

1. L lun chung v tnh ton thay i tc .

1.1 L lun chung v tnh ton thay i tc ng c ba

pha.
1.1.1 i cng.

1.1.2 Nguyn tc c bn.

1.1.3 Phng php xy dng s dy qun cho ng c hai

cp tc .

Phn II. Tnh ton sa cha cun dy

15

1. Khi qut.

15

2. Cc thng s k thut c bn v kch thc kt cu li

thp.

15

2.1 Thng s k thut

15

2.2 Cc kch thc kt cu.

16

3. S liu khi o li thp Stato thc t ng c hai cp tc

trn xng.

18

3.1 Cc bc tnh ton mt mu.

18

4. Cc phng php tnh ton khc.

22

4.1 Phng php 12 bc.

22

4.2 phng php 29 bc.

30

-1-

Phn I: Gii thiu chung v ng c hai cp tc

1. L lun chung v tnh ton thay i tc
1.1 L lun chung v tnh ton thay i tc ng c ba pha.
1.1.1 i cng.
Trong thc t ng c khng ch c s dng chy mt tc m n cn c
chy cc cp khc nhau trong cng mt ng v vy vic thay i hay ch
to ng c nhiu cp tc c ngha rt thc t.
Theo nguyn tc c bn, quan h gia tn s f, tc ng b nb ca ng c v
s i cc p l: f=p.nm/60, do khi tn s ca ngun in khng thay i gi s
f=50 Hz th ta c p.nb = 3000.
Vy mun thay i tc ng c ta ch cn thay i s cc t to bi b dy
stato bng phng php i cch u cc nhm bi dy ca mt pha.
S thay i tc n do s thay i s c 2p thng c thc hin theo t s 2/1
trong 1 ng c. Tuy nhin chng ta cng c th thay i t 2 n 4 cp tc
trong cng 1 ng c.
Nu trong ng c c hai tc s thay i s c chc chn phi tho mn mt
trong cc diu kin sau:
a. Stato ch c duy nht mt b dy, s thay i s cc l do s u li tng pha
( cc nhm bi dy) ca b dy trong mi pha.
b. Stato cha hai b dy c lp nhau, mi b dy c mt tc ring bit.
Ring i vi ng c c kh nng thay i t 3 n 4 cp tc b dy stato c
th c t 1 n 2 b dy.
Vi ng c khng ng b ba pha th ng c rto dy qun khi thay i s cc
ca ca stato th phi thay i bn rto sao cho tng ng, v th n gin cho
cch u li b dy qun trong vn hnh th ng c c s dng thng l ng
c rto lng sc.
Ngy nay, ta c nhiu phng php u khc nhau bin tc ng c nh:

-2-

 S cu Dahlander (loi 2 tc t l 2/1).

S Weinert (loi 4 tc cho 1 b dy).
Cc s thng dng bin i cho ng c dng 1 b dy qun hai cp
tc (t s vn tc 2/1) theo M. Kos-tenko v L. Piotrovsky nh sau.
Trong cc s i tc t hnh 1 n hnh 5 k hiu I v II tng ng vi loi
ng c c tc cao (I) v tc thp (II), lun trong 1 pha b dy qun c hai
nhm bi dy dng u thnh Y hay tam gic hay YY song song hay Y ni
tip, hai tam gic hay tam gic ni tip.

-3-

Ngoi vic nm vng phng php u dy u i cc nhm thay i tc ,

khi tnh ton dy qun ng c mi s ta cn ch thm cc vn sau:
+ in th ba pha a vo ng c.
+ Mmen quay trc ng c khi thay i tc .
+ Cng sut ca ng c trong mi tc thay i nhiu hay t.
1.1.2 Nguyn tc c bn.
a, Nguyn tc c bn i cch u gia hai nhm bi trong mt pha i cc.
thay i tc bng cch u li cc nhm bi dy trong mt pha, trng hp
mt ng c c hai tc , ta c bn cch u c bn

X1

A1

X1

A2

X2

A1

X1

A2

A1

X2

X1
X2
A1

A2

X2

A2

Hnh1:Trng hp u i cc vi cc nhm bi dy u ni tip trong mt pha

Hnh2: Trng hp u i cc vi cc nhm bi dy u song song trong cng mt pha.

-4-

b, Nguyn tc u i cc gia cc pha:

Vi bn nguyn tc u gia hai nhm bi dy trong 1 pha nh trn thay
i tc ng c, mun m bo cc iu kin:
- ngu lc quay khng i
- Cng sut khng i
Ngu lc thay i, gia cc pha thng tun theo mt trong cc cch u c bn
sau.
b1- Phng php u gia cc pha m bo ngu lc quay khng i(p
dng cho ng c l ngun ng lc ko ti c mmen cn ln)

Hnh 3: S u i cc

Trong phng php u ny ta c.

Pmtdt
. cos th
= 0,866. th
Pmtdc
c . cos c

th , c : hiu sut ng c khi dng tc thp (th) v tc cao(c).

Cos th , Cos c : h s cng sut ca ng c ti tc thp v tc cao.

ctdt
. cos th
(c: ngu lc quay)
= 1,732. th
ctdc
c . cos c

Mt cch gn ng:

th . cos th
= 0,7 nn ta c:
c . cos c

Pm tc thp = 0,6 Pm tc cao v ctc thp=1,21ctc cao

-5-

Do tuy rng ti tc thp, ngu lc c c cao hn ngu lc tc cao 1,21

ln nhng ta xem nh khng i. Lc cng sut Pm trn u trc ng c ti
tc thp bng khong 0,6 ln Pm trn u trc ng c tc cao(hay Pm
tc cao = 1,5 n 1,6 Pm tc thp) vi s ny hiu in th ba pha a
vo ng c khng i.
b2- Phng php u gia cc pha m bo cng sut khng thay i khi
thay i tc :
S u dy tng t nh phng php trn nhng ch cc tnh ca cc nhm
bi dy khi thc hin u i cc. (S c dng cho my cng c v n cn
ngu lc ln khi s dng tc thp)

Hnh 4: S u i cc

Theo phng php ny th nh s trn kt qu nhn c nh sau:

Pmtdt
. cos th
= 1,15. th
= 1,15.0,7 = 0,8
Pmtdc
c . cos c

Trong thc hnh t s cng sut ti hai tc trong trng hp ny xem nh

khng i (Pm tc thp= 0,8 Pm tc cao)
ctdt
. cos th
= 2,3. th
= 2,3.0,7 = 1,5
ctdc
c . cos c

Khi p dng phng php u dy ny hiu in th ba pha a vo ng c

khng i.

-6-

b3- Phng php u gia cc pha va thay i ng lc va thay i cng

sut. (p dng cho cc qut gi hay trong cc ph ti c yu cu ngu lc gim
khi cng sut gim)
Phng php ny c thc hin vi s nh sau:
A
Tc thp
X2

A1

A1
A

Tc cao

X2
A

C
C2

X1

Z1

A2

x1

Y1
B2

Z1
B1

Y1
B2

Z2
B1

B
Y2

A2

C2

Z2
C1

C1

Y2

Hnh 5: S i cc

Theo phng php ny th nh s trn kt qu nhn c nh sau:

Pmtdt
. cos th
= 0,5. th
= 0,5.0,7 = 0,35
Pmtdc
c . cos c
ctdt th . cos th
=
= 0,7
ctdc c . cos c

Hiu in th cung cp cho hai s m bo cho cun dy vn hnh c c

khc nhau. Ti s tc cao hiu in th b hn nhiu tc thp
3 = 1,73 ln.

1.1.3 Phng php dng s qun dy cho ng c c hai tc .

Khi ng c dng hai cp tc theo t l 2/1, dng s dy qun cho b
dy, ta p dng theo nguyn tc sau:
Bc 1:Xc nh tng s rnh Z ca Stato. S cc t 2p1 ( tc cao), v s cc
t 2p2 tc thp.
Bc 2: Xc nh s rnh ca mt pha di 1 cc t (xc nh q). Cng thc tnh
c khc bit so vi trng hp ng c thng thng ch dng mt loi tc .
Ta s dng Z v s cc t b 2p1.
-7-

q=

Z
2 p1 .m

- m: s pha
Bc 3: Xc nh bc dy qun y.
Khi xc nh y v s cc t 2p2 (s cc ln).
y=

Z
k
2 p2

k: l s hiu chnh lm y tr thnh bc , bc ngn hoc di.

Bc 4: Xc nh tng nhm bc dy qun v nh s cho mi nhm bi dy.
a, Khi dng dy qun 2 lp.
Phng php xc nh bi dy trong tng nhm bi dy c thc hin nh sau:
+Lp cc nhm bi dy, vi lng bi dy trong nhm xc nh nh sau:
S nhm bi dy trong c b dy:

Z
= 2mp1 s bi dy trong mi nhm bi l q.
q

+Ta ghi s th t cho mi nhm bi dy, quy tc nh s th t nh trong ng

c 3 pha loi b tc khong cc gia du vo hai nhm bi mang s th t lin
tip nhau l q rnh. thng nht k hiu khi dng s , u vo (u u) ca
nhm bi c ghi thm k hiu V cnh s th t ca nhm v u ra ca nhm
c ghi thm k hiu R cnh s th t ca nhm. Th d nh nhm bi dy 2 c
u vo l 2V v u ra l 2R.
b, Khi dng dy qun 1 lp:
Ta tin hnh lp cc nhm bi dy, tuy nhin ta ch cc im sau dy.
S bi dy trong nhm bi:

q
2

S nhm bi dy trong c nhm bi dy: 2mp1

Cch thnh lp nhm bi dy v nh s tng t nh trnh by mc a cho
loi dy qun 2 lp.
Bc 5: p dng cc quy tc v s khai trin ca dy qun xy dng s
dy qun dy cho ton b cc nhm bi dy trong ba pha.

-8-

Bc 6: u cc u ra dy ca cc nhm tng kt cc u ra ca b dy. Vi

s thng thng th tc thp ngi ta u cc pha thnh (trong cc pha 2
nhm bi dy chnh u lin tip nhau theo li u cc gii). Ti tc cao cc
pha u thnh hnh YY song song.
Ngoi ra ty theo yu cu ring ta c th u i tc cc s nu trong
hnh 1 n hnh 3 lc ta quy nhm bi ca 1 pha thanh hai nhm chnh v p
dng theo s trn.
Bc 7: Phng php kim tra cc tnh ca b dy khi b tr xong s khai
trin.
a. Nu trng hp kim tra li u ,
ta tch ly ri 3 nhnh ca , v cho dng

in ba pha qua tng nhnh ca , cho

dng in vo cc u A, B trong ba u
A, B, C (c th chn hai u bt k trong

3
2

ba u A, B, C) cho dng in ra u C
cn li. Kim tra cch thnh lp cc t
ca stato c ph hp vi yu cu thc
hin hay khng.
b. Trong trng hp dng li
u Y hay YY song song ta tch
ly theo phng php nh sau ri
p dng cch kim tra li s cc
t hnh thnh trong stato tng
t nh trn.
CH :
Khi mt ng c dng mt b dy qun c hai tc bng cch u i cc, b
dy s to phn b cc t tt mi tc , v ti tc cn li s phn b cc t
khng tt lm v s xut hin ti vng trung tnh cc t mt s rnh cha cc cnh
-9-

tc dng c dng in chy ngc chiu kh t vi nhau (kim tra li mt s thi

im).
Th d: Dng s dy qun ba pha cho ng c khng ng b, roto lng sc c
24 rnh stato, s cc t thay i t 2 n 4 cc.
a. Thc hin vi dy qun l loi 1 lp.
b. Thc hin vi dy qun l loi 2 lp.
-Giia. Vi loi dy qun 1 lp.
Bc 1: Z=24, 2p1=2, 2p2=4
Bc 2: q =

Z
24
=
=4
2 p1.m 3.2

Bc 3: y =

Z
24
k =
k =6k
2 p2
4

Chn y=6 bc
Bc 4: S bi trong 1 nhm bi:

q 4
= =2
2 2

S nhm bi cho c b dy 2mp1=3.2=6

Bng s xc nh cc nhm bi dy:
Nhm 1

q=4

Nhm 2

Nhm 3

10

11

12

15

16

Nhm 4 q=4

Nhm 5 q=4

Nhm 6

13

14

17

12

21

22

19

20

23

24

Bc 5: V s khai trin dy qun.

- 10 -

Bc 6:
B dy c 6 nhm bi c lp nhau v trong mi pha c hai nhm bi. Khi nhm
c u theo cp thp(2p2=4), ta c s dng sau, v u YY song song ti
tc cao.

Bc 7: Cho dng in chy qua tng s khai trin theo tng l u ti mi

tc kim tra li cc tnh.
b. Loi 2 lp.
Cc bc thc hin t bc 1 bc 3 nh dy qun 1 lp.
Bc 8: S bi dy trong mi nhm bi. q=4.
S nhm bi dy trong c b dy y=2mp1=6
Bng s quy nh cch thnh lp cc nhm bi dy qun hai lp nh sau:

- 11 -

Bc 9: S khai trin c dng:

1

10

1V

5R

2V

6R

3V

1R

2R

4V

5V

6V

3R

10

4R

1V

d
5R

b
2V

6R

3V

1R

2R

4V

5V

3R

6V

4R

- 12 -

Phn II
tnh ton sa cha cun dy
ng c in khng ng b ba pha khng cn s liu
1. Khi qut:
Hin nay thng dng loi ng c khng ng b ba pha rto lng sc, mt s t
vi rto dy qun. Song hu ht cc h hng ng c l do cun dy b chp v
chy cn phi qun li.
Chng ta thng gp cc trng hp sau:
1- ng c in cn cun dynhng chy hng, ta c th cn c vo tnh trng
c th xc nh s liu k thut cun dy v v s u dy.
2- ng c in cn nhn hiu ng c cnd i sang in p hoc tc quay
khc.trng hp ny nu cn bi dy c, ta tnh ton thay i n gin hn,
nu ch cn li thp th vic tinh ton li c khi phc tp hn song vn
thun li v c th kim tra d dng s liu c vi yu cu mi da vo cc
thng s ghi trn nhn
3- ng c in khng cn dy qun stato(ch cn li thp) nhng cn nhn
hiu vi yu cu sa cha khi phc li nh trc. Trng hp ny ta bit
cc thng s l in p, cng sut, tc quay ca ng c.
4- ng c in khng cn dy qun, li mt c nhn hiu, lc ny ta c hai
trng hp thng gp:
a) Cn khi phc li ng c nh c, ta cn c vo li thp c sn
xc nh tc quay v cng sut ca ng c tnh ton xc nh li
cun dy Stato cn qun li.
b) Cn sa cha ng c theo in p v tc quay yu cu cn thit.
2. Cc thng s k thut c bn v kch thc kt cu li thp phc v cho tnh
ton:
2.1 Thng s k thut:
U1

l in p nh mc ca li a vo Stato, [V].

U2

l in p gia cc vnh trt Rto, [V].

- 13 -

i1
i2
P1
P2=Pm

l dng in trong bi dy Stato, [A],

l dng in Rto, [A].
l cng sut ca ng c tiu th ly t li in n, [Kw].
l trn trc c hi trn nhn hiu, l cng sut nh mc ca
ng c.
tc quay ng b ca Stato, [v/ph], chnh l tc quay ca
n1
t trng quay
m1
l s pha ca Stato.
q1
s phn t di mt cc ca mt pha.
f=f1
l tn s dng in ca li [Hz], tn s dng in ua vo
Stato

l hiu sut ng c, [%].

P
l s i cc ca cun day Stato.
l h s cng sut ca ng c.
Cos
B
l cm ng t , [gt hay Wb/m2].
Bgl
l cun t i vi gng Stato.
Bz
l cm ng t i vi rng.
cm ng t i vi khe h gia Rto v Stato.
B
l t thng.[Mx] hay [Wb].

F
sc t ng [A, vng].
H
cng t trng, [A vng/cm].
dng in t ho,[A].
i
2.2. Cc kch thc kt cu:
D1

l ng knh trong ca Stato.

Dng1, Dng2

l ng knh ngoi ca Stato v Roto.

hg

chiu cao ca gng(i vi Stato hg1 rto hg2)

br

l chiu rng rng.

chiu di li thp.

L0

chiu di li thp stato khng k rnh thng gi.

St

l tit din rnh: dng ly k ly vung mit vo mt rnh

m s ly trong rnh ta c din tch rnh, St1 l ca stato, St2 l
ca roto, St hu ch l din tch c rnh.

Z1

l s rnh stato

Z2

l s rnh rto

hz1

l chiu cao rng stato; hz2 l chiu cao rng roto.

nv

l s rnh thng gi ; hv l chiu rng ca rnh thng gi.

l khe h khng kh gia roto v stato.

- 14 -

l chiu dy l thp.

l din tch dy dn tc dng k c lp sn cch in.

l tit din ca dy trn, q, la tit din ca dy dn k c sn

cch in

l ng knh dy dn trn d, l ng knh dy k c cch

in

ph ti ng

Wif

l s vng dy c tc dng trong 1 pha.

l din tch bc cc.

Sz1

l tit din rng stato.

l bc cc (tnh bng cm).

bzf1
hg1

brf1

bzH1
Dng1

br1

hz1

bzr1

hg1

brv1
bzr2
D1

hz2

bzf2
hg2

Hnh 1.

- 15 -

brf2

3. S liu khi o li thp Stato thc t ng c hai cp tc trn xng.

ng knh ngoi ca Stato: Dng1=11,156(cm)
ng knh trong ca Stato : D1 =7(cm)
Chiu cao gng: hg1=1(cm)
Chiu di li thp: L= 6,355(cm)
Chiu rng Rng: dl=0,412(cm);db=0,354(cm)
S rnh Z1=36
dy l thp Stato: 0,5(mm)
Chiu su rnh hz1=1,1
3.1 Cc bc tnh ton mt mu.
Tnh ton theo phng php Mmen khng i.
Bc 1: Tnh 2pmin:
2 pmin = (0,4 0,5)

D1
7
= (0,4 0,5) = 2,8 3,5
hg
1

Bc 2: Xc nh mi quan h gia v B
+ Vi tc cao: 2p1=2:
C =

D1
2 p1

7
= 10,996(cm)
2

C = 1. C .L.BC = 0,637.10,996.6,355.10 4.BC = 44,513.10 4.BC

Trong h s bc cc
1 = 0,637

+Vi tc thp 2p2=4:

th =

D1
2 p2

7
= 5,498(cm)
4

th = 1. th .L.Bth = 0,637.5,498.6,355.10 4.Bth = 22,257.10 4.Bth

Bc 3:
Xc nh quan h gia Bg v B ;
Vi tc cao 2p1=2:
- 16 -

BgC =

44,513.10 4.BC 44,513.10 4.BC

=
= 3,502 BC
2.hg .L
2.1.6,355.10 4

Vi tc thp 2p2=4:
Bgth =

22,257.10 4.Bth 22,257.10 4.Bth

=
= 1,751Bth
2.hg .L
2.1.6,355.10 4

Bc 4: Xc nh quan h gia Br v B :
Br =

D1.B
Z .d b

7. .B
= 1,7256.B
36.0,354

V quan h gia Br v B c lp nhau nn:

BrC = 1,7256 BC V Brth = 1,7256 Bth

Bc 5: Xc nh h s dy qun mi cp tc v lp t s gia hai gi tr h s

dy qun.
+ Bc dy qun:
y=

Z
36
=
=9
2 p2
4

+ S rnh phn b trong 1 pha:

q=

Z
36
=
= 6 (rnh)
2.m. p1 6

+H s dy qun ti tc cao 2p1=2:

C =

Z
36
=
= 18 (rnh/bc)
2 p1 2

c =

k dqC

180
18

= 10

0E

10
Sin q. c
Sin 6.
2 .Sin y .90 o =
2 .Sin 9 .90 o = 0,478
=

18
C
c
10

6.Sin
q.Sin
2
2

+H s dy qun ti tc thp 2p2=4:

th =

Z
36
=
= 9 (rnh/bc)
2 p2
4

- 17 -

 th =

k dqth

180o
= 200 E
9

20
Sin q. th
Sin 6.
2 .Sin 6 .90o = 0,7198
2 .Sin y .90o =
=

th
6.Sin 20
q.Sin th
2
2

k dqC
k dqth

0,478
= 0,664
0,7198

Bc 6: Xc nh: BC ; Bth ;C ;th

Bgth
BgC

3 k dqC
3
=
.0,664 = 0,575
2 k dqth
2

Bgth = 0,575.BgC
k
Brth Bth
=
= 3. dqC = 3.0,664 = 1,15
BrC BC
k dqth
Brth = 1,15.BrC

Nu ly BrthMax=1,5(T)
1,5
= 1,304T
1,15
Brth
1,5
=
= 0,869T
B th =
1,7256 1,7256
B
B C = th = 0,756T
1,15
Suy ra: BgC = 3,502.BC = 2,648T
BrC =

Bgth = 1,751.B th = 1,522T

th = 22,257.10 4.B th = 22,257.10 4.0,869 = 19,34.10 4 (Wb)

C = 44,513.10 4.B C = 44,513.10 4.0,756 = 33,652.10 4 (Wb)

Bc 7: Xc nh s vng trn mt pha khi vn hnh.

+ Tc thp: S u dy l ba pha tam gic l 380(V) mt nhnh // .
N fth =

k Eth .U dmf
4.k s . f .th .k dqth

0,75.380
= 956(vng )
4.1,07.50.19,34.10 4.0,7198

V th .L = 5,498.6,355 = 34,939 nn ta chn kE= 0,75

Ks=1,07

- 18 -

Vy mt bi dy c N b =

N fth
12

956
= 79,66 80 (vng)
12

+ Tc cao: S u dy l ba pha sao kp l 220(V) 2 nhnh // .

N fC =

k EC .U dmf
4.k s . f .C .k dqC

0,86.220
= 549,6(vng )
4.1,07.50.33,652.10 4.0,478

chn kEC=0,86
V mt pha c hai nhnh mi nhnh c 6 bi nn:
Nb =

N fC
6

549,6
= 91,6 90(vng )
6

chn Nb=85(vg/bi) v trng hp tc cao cc gi tr mt t thng cn

thp nn c th gim Nb nng cc gi tr ny ln cao hn.
Bc 8:tnh tit din rnh v ng knh dy:
d
d + d l
Ss = b
h l
2
2

0,412 .0,412
d l 0,354 + 0,412
=
= 40,906(mm)
+
1,1 +
+
8
2
2
8

chn kl=0,46
S cd =

kld .S r 0,46.40
=
= 0,11(mm 2 )
u r .N b
2.85

vi ur=2 cnh tc dng trn 1 rnh.

ng knh dy k c cch in:
d cd = 1,128 S cd = 1,13. 0,11 = 0,375(mm )

ng knh trn khng c cch in:

d = d cd cd = 0,375 0,05 = 0,325(mm) ,quy chun chn d=0,35mm

Bc 9: Tnh ton dng in:

chn mt dng in J=5,5A/mm2
.d 2
.0,35
.J =
.5,5 = 0,529 A
4
4

suy ra, I dm =

Bc 10 :lng gn ng cng sut ng c:

+ cng sut khi vn hnh tc cao, u YY:
PC = 3.220.I dmc .c . cos c = 3.220.(2.0.529).0,85.0,85 = 504,5073( w)

vi Idmc=2.0,529 =1,058A
- 19 -

 c =0,85- hiu sut ca ng c khi chy tc cao

cos c =0,85 - h s cng sut khi chy tc d cao.

+ cng sut ca dng c khi vn hnh tc d thp, u tam gic:

Ta c,

th . cos th
0,7
c . cos c

Pth= 3.380.0,529.(0,85.0,85).0,7=304,998(w)
Bc 11:dng in dy nh mc (qua mi dy ngun vo ng c):
Idmth=0,529 3 = 0,916A
Tm li
Ta c cc thng s c bn nh sau:
+ ng knh dy: d = 0,35mm
+tc cao: Pdmc=504w
Idmc = 1,058A
+ tc thp: Pdmt = 305w
Idmth = 0,916A
4. Cc phng php tnh ton khc.
Ngoi phng php tnh ton vi ng c 2 cp tc nh trn ,i vi ng c
khng ng b 3 pha thng thng ta cn hai phng php tnh ton mt mu
nh sau:
4.1- phng php tnh ton mt mu 12 bc:
Bc1. Xc nh tc quay (s cc)v c tnh gn ng cng sut ca ng
c. Trong trng hp ny vic xc nh cng sut nh mc ca ng c phi cn
c vo hnh dng v kch thc ca li thp.Nhng s liu ban u c tnh
cng sut l chiu di li thp l, ng knh trong stato D1 v tc quay n hoc
s i c p.Sau y l cc phng php xc nh cng sut ca ng c theo kch
thc:
a)Dng s : S cho sau y (hnh 1) thch hp vi cc loi ng c c, vi
mt t l thit k gia ng knh trong v chiu di li thp stato bin i trong
mt gii hn nht nh.
- 20 -

Cch dng s : u tin trong s hnh a v c kim tra, quan h gia

ng knh trong D1, chiu di l ca li thp v s i cc p. K mt ng thng
ni lin s m ch s i cc p v chiu di l. Nhng tr s ca D tra c khng
khc tr s o c trong thc tmy th c th tra tip s hnh b hoc d tm
ra cng sut ng c. K ng thng ni hai im c s m l s i cc p v
ng knh trong D1 trn h thang p v D, giao im ca ng thng vi thang p
ch cng sut ca ng c cn tm.
u im ca phng php ny l khng cn phi tnh ton, nhng ch p dng
c cho cc ng c c mt t l thit k thch hp vi s .

p
10
9
8
7
6
5

D (cm )

P (k w )
10
9
8

50
46
38
34

7
6

30
28
24

18

5
4 .5

15
14

22

12

3 .5
3

10
8

2 .5

7
6 .2 7
6

2
1 .5
1

0 .7 5
0 .5
Hnh 1 .a S tm ddng knh trong D1 khi bit s i cc p v chiu di stato

- 21 -

10
9
8
7

10
9
8

50
46
38
34

7
6

30
28

6
5

24

18

5
4.5

15
14

22

12

3.5
3

10

2.5

7
6.27
6

2
1.5
1

0.75
0.5
Hnh 1.b S tm ng knh trong D1 khi bit s i cc v ng knh trong stato.

b)Tnh cng sut ng c theo cng thc:

P=

0,723.D 2,4 .l1,2

.103
p

u im ca phng php ny l ch cn dng mt cng thc, khng phi tra cc

s liu khc. Trong cng thc c s lin h gia cng sut vi ng knh trong,
chiu di li thp v s i cc. Cng thc ny cho kt qu ln hn phng php
dng s , nn c th p dng cho cc loi ng c thit k mi, cch in cp
A, thng gi bnh thng. Khuyt im ca phng php ny l phi dng bng
lgarit hoc thc tnh.

- 22 -

c. Tnh cng sut ng c theo cng thc:

P=C.D2.l.n (kw)
Trong : C l hng s cng sut trn hnh 2.

x10-6
C
4

p=12
p=3

p=2
p=6

p=1

p=4

1
45

10 15 20

30 40 50 6070
buoc cuc
(cm)

Hnh 2. Hng s cng sut ca ng c khng ng b.

Mun tnh c hng s C, cn tnh chiu di bc cc.

Bc 2. tnh bc cc.
=

D
(cm)
2p

Phng php ny cho kt qu tng i chnh xc i vi cc loi ng c thit k

mi, cch in cp A hoc E, thng gi bnh thng.
Bc 3. tnh t thng mi cc :
= 0,637. .B .lt .10 4 ( wb)
B l cm ng t trong khe h khng kh tra theo bng 1 v tnh bng tesla(T)

- 23 -

Bng 1: tr s cm ng t cho ng c khng dng b loi ph thng:

on mch t

Cm ng t (T)
(vi 2p=2) 0,60 0,70

Khe h khng kh( B )

(v 2p>2) 0,65 0,85

(vi 2p=2) 1,20 1,70

Gng stato ( B g1 )

(vi 2p>2) 1,00 1,50

Rng stato on hp nht(rnh ch nht)

1,60 2,10

Rng stato trung bnh(rnh qu l hoc hnh

1.30 1,70

thang)
1,00 1,10

Gng rto (Bg2)

Bc 4. Nghim li cm ng t gng stato:
Bg =

2hg .l 0 .0,95

10 4 (T )

Bc 5. Nghim li cm ng t rng stato:

Br =

1,57
10 4 (T )
Z
.br .l 0 .0,95
2p

Cc tr s ca Br v bg ph ph hp vi bng 1. Nu kt qu chnh lch t , c th

iu chnh li cm ng t khe h khng kh B . Nu chnh lch nhiu, cn iu
li s cc v tnh li.
Bc 6. S vng dy ni tip cho 1 pha w1 :
w1 =

U l .10 2
(vg / pha )
2,22

- 24 -

Nu l dy qun bc ngn, s vng thc t s bng s vng tnh ton chia cho h
s bc ngn. H s bc ngn bng h s dy qun khi h s qun ri bng 1
( q= 1), ng vi cc t s bc ngn khc nhau(bng 2 dng 1).
Bng 2: h s dy qun k dq ca dy qun ba pha:
S
bi
trong
mt
t
bi

H s
phn
b ri
kph

H s bc ngn ky

0,95

O,90

O,85

0,80

0,75

1.000

0.997

0.988

0.972

0.951

0.968

0.963

0.954

0.939

0.960

0.957

0.948

0.958

0.955

57

0.957

0.70

0.65

0,60

0,55

0,50

0.924

0.891

0.853

0.809

0.760

0.700

0.919

0.893

0.861

0.824

0.781

0.734

0.676

0.933

0.913

0.887

0.855

0.819

0.777

0.730

0.672

0.947

0.931

0.911

0.885

0.854

0.817

0.775

0.728

0.671

0.954

0.946

0.930

0.910

0.854

0.853

0.816

0.774

0.727

0.670

0.956

0.953

0.945

0.929

0.909

0.853

0.852

0.815

0.773

0.727

0.669

0.955

0.952

0.944

0.928

0.908

0.852

0.851

0.814

0.773

0.726

0.668

Bc 7. s dy dn tc dng trong mt rnh Nz1:

N z1 =

6w1
Z

Nz1 phi l s nguyn. Nu dy qun hai lp th Nz1 phi l s chn.

Bc 8. tit din dy dn S1:
S1 =

f r .S r
(mm 2 )
N z1

Sr l tit din ca rnh.

Fr l h s li dng rnh theo bng 3.
Bng 3. h s l dng rnh fr:
Loi dy dng

fr

Dy ng trn bc hai lt si

0,28 0,30

Dy ng trn bc lt si

0,30 0,33

Dy ng trn trng men

0,34 0,36

- 25 -

Cn c vo bng quy cch dy, chn m hiu v kch thc dy thch hp. Nu
tit din S1 yu cu ln, c th dn nhiu si chp li hoc ni thnh nhiu mch
nhnh.
Bc 9. Dng in pha cho php ip:
ip=S1.i1 (A)
i1 l mt dng in- theo bng 4.
S1 l tit din thc t ca dy dn sau khi chn.
Bng 4. mt dng in trong dy qun stato ng c khng ng b dy qun mm (A/mm2):

Kiu ng c
ng c kiu h,

Cng sut ng c (Kw)

6,00 6,50

5,50 6,50

5,00 6,00

1,50 5,00

1,50 5,00

3,50 4,50

thng gi dc
ng c kiu kn,
thng gi ngoi
Vi nhng my nh (di 0,6k) nu ph ti ng A thp, mt dng in c
th ly n 8,5 A/mm2
Bc 10. kim tra li h s ln dy f1:
N z1.d c
St

f1 =

Vi dc l ng knh dy dn k c cch in; St l khong trng trong rnh cn

lng dy( a tr cch in rnh, nm tre.)
Bc 11. nghim li ph ti ng A:
A=

N z 1 Z .I p

( A / cm)

tr s A phi ph hp vi hnh 3. nu ph ti ng cao qu, phi h thp mt

dng in.

- 26 -

500
A/cm

400

300
1
3
200

4
2

100

P
0,1

0,2 0,4 0,6 1

10

20

40 80 100 Kw

Hnh 3. ph ti ng ca ngc khng ng b.

1-Kiu bo v, thi gi mnh;
2-Kiu bo v thi gi bnh thng; 3-Kiu kn, thi gi mnh;4-Kiu kn thi gi bnh thng

Bc 12. cng sut nh mc ca ng c in P:

P= 3Up.ip.cos . .10-3 (Kw)
Cos v tham kho cc ng cong trn hnh (4) v (5).
0,95
0,90
0,85
0,80
0,75
0,70

Pdm
0,5 0,7 1

2 3

5 7 10

20

30

50 70

Hnh 4. Hiu sut ca ng c khng ng b ba pha kiu bo v.

- 27 -

0,95

cos

0,90

p=1
2

0,85

0,80

p=4

0,75
0,70

Pdm
0,5 0,7 1

2 3 5

7 10

20

30

50

70 Kw

Hnh 5. cos ca ng c khng ng b ba pha kiu bo v.

4.2 Phng php 29 bc.

Bc 1. Trn cm ng t khe h khng kh B : theo bng 5:
Bng 5:
Tn

K hiu

n v

Kch thc my(cng sut gn ng)

Ln
Trung bnh
Nh va
Nh
>100Kw
n 100kw n 10kw
n 1kw

Cm ng t
trong khe
h khng
kh
Cm ng t
gng stato
Cm ng t
rng stato
Mt
dng in
Ph ti
ng ca
cun dy
stato

Gt

9000 - 10000

7000-9000

6000-8000

3000-6000

Bgt

Gt

13000-15000

12000-15000

11000-15000

10000-14000

Bz

Gt

18000-20000

14000-18000

14000-16000

13000-15000

A/mm2

3-5

4- 4,5

5-6

6-8

A/cm

350-600

250-400

200-300

100-200

Bc 2.Cm ng t gng stato Bgt tra theo bng 1.

Bc 3. Chiu di tnh ton ca li thp stato: l = L nvbv(cm).
Bc 4. Bng h s p cht li thp Kfe. Chm bng 6.
Bng 6
- 28 -

Chiu dy l thp
stato
Giy
0,50
0,90
0,35
0,87
Bc 5. Xc nh s cc t:

Dng cch in
Sn
093
0,90
2 p1

1.B . .D1.L
2.Bg1.hg1.l.k Fe

Mng oxit
0,95
0,93

y, 1 l h s cung cc, khi cm ng t trong khe h khng kh bin thin theo

quy lut hnh sin th 1 = 0,637.
T dy s vng quay ca ng c tnh bng:
n =60f/p.
f: tn s li in Hz; n tnh bng(v/ph). P: tnh l s i cc.
Trng hp bit tc quay ghi trn nhn hiu tc l biy s cc 2p, th t
tr s2p v Bgt tra bng bit, ta tnh c tr s t cng thc 3.2 chnh xc hn.
Bc 6. Chiu rng rng trung bnhca stato: (hnh 1).
bz1b1 =

2bzf 1 + bzv1
3

Bc 7.Bc rng:

t=

D1
Z1

Bc 8. Cm ng t ca rng stato:
Bz = .

t.L
l.k Fe .bzbt1

Nu tr s Bz tnh c ph hp vi tr s trong bng 1 th vic chn B l

c.Nu c gi tr Bz ln hn bng 1 th cn gim bt tr s B , hoc ngc li.
Bc 9.Xc nh t thng ca my in:
= 1. . p .L

:Tnh bng mc xoen [Mx].

p =

.D1
2p

: Tnh bng [cm], l bc cc.

- 29 -

Bc 10. La chn kiu dy qun.

a- Chn kiu dy qun mt lp hay hai lp sao cho thun li khi qun v lng.
Cun dy mt lp c kiu ng tm, kiu vnh d, loi mt mt bng, hai mt
bng. Cun dy hai lp thng c kiu qun xp (xp kp).
b- Xc nh s bi dy trong mt t bi dy ( lm khun qun).
Z1
.
2 p.m1

q1 =

c- Xc nh s t bi dy N trong c my:
* Trng hp dy qun xp n:
N1lp =

Z1
= 3n1lp
2q1

Vi N1lp l s t bi trong mt pha i vi dy qun xp n.

*Trng hp qun dy xp lp:
N2lp =

Z1
= 3n2 lp
q1

Vi N2lp l s t bi trong mt pha i vi dy qun xp kp.

d- Xc inh bc bi dy ( lm khun v lng dy). Thng dng bc
v bc ngn.
Bc :y =

Z1
l bc bi dy(theo rnh).
2p

Bc ngn: y = 0.8

Z1
(theo rnh).
2p

e- Xc nh cch u cc t bi dy trong mt pha, tu theo s mch nhnh song

song trong mt pha (s xc nh sau).
f- V s tri cun dy: Cn c s liu tnh ton c trn mt dy, ta c th v
s tri cun dy Stato cn sa cha li.
Bc 11. Xc inh s vng dy xc nh trong mt pha.
W1f =

U
.108
4,44 f 1 .k1 .

Trong , Uf in p pha ca my in, bit theo yu cu hay tr s ghi trn nhn

hiu, [V].
- 30 -

k1 l h s dy qun , ph thuc vo h s bc ngn ky ca cun dy v h s

phn b ri kpb, ta c th kim tra theo bng 2.
Nu l ta ly k1=kpb.
Bc 12. S dy dn tc dng trong mt rnh:
2m1 .W1 f

N 1r =

Z1

Bc 13. Tit din hiu dng ca rnh

Sf.hu ch=k1.Sf1
Trong k1 l h s lp y rnh bng dy dn bc cch in. C th ly cc tr
s trung bnh ca n bng 0,37 0,45 i vi my c cng sut trung bnh v
nh.
Bc 14. Tit din ca mt dy dn tc dng k c cch in dy:
S=

S f .huuich
N1r

Bc 15. xc nh s dy dn song trong mt dy dn tc dng n1r v s mch

nhnh song song a1 trong mt pha. tr s s v s, tnh ln c n dy dn lng st
qua c ming rnh, lc ny: s , n1 .a1 = s (vi s, l tit din ca dy dn tnh bng
q,).
S dy dn song song trong mt dy dn tc dng n1r khng nn qu 3 i vi
my c cng sut n 10Kw v qu 4 i vi my c cng sut ln hn 10 Kw. S
mch nhnh song song a1 c th tham kho bng 7:
Bng 7: s mch nhnh song song a1:
S cc ca my
in
S nhnh song
song cho php

10

12

1;2

1;3

1;2;4

1;2;5

1;2;3;4;6

Bc 16.tnh chnh xc tit din mt dy dn c bc cch in trong trng

hp c mch r song song v s dy dn song song.
q, chnh xc=

S
(mm 2 )
n1r .a1

Bc 17.ng knh dy dn k c cch in:

- 31 -

'
d ' = 1,14. qchx
(mm)

Bc 18.ng knh dy dn trn:

d=d, - cd
Trong cd l chiu dy cch in c hai pha ca cun dy dn, n tu theo m
hiu v ng knh dy.
Bc 19. ng knh d v tit din tiu chun q chn theo ng knh dy
trn, tra bng 9 ly xp x ch s tnh ton.
Bng 9: Tiu chun ng knh v tit din dy dn qun my in
d

0.51

0.2043

0.83

0.541

1.35

1.431

2.26

4.01

0.53

0.22

0.86

0.581

1.40

1.54

2.44

4.075

0.55

0.2576

0.90

0.636

1.50

1.67

2.63

5.432

0.57

0.265

0.93

0.673

1.53

1.767

2.83

6.29

0.59

0.2734

0.96

0.724

1.56

1.91

3.05

7.306

0.62

0.302

1.00

0.785

1.62

2.06

3.28

8.48

0.64

0.322

1.04

0.85

1.68

2.21

3.53

9.78

0.67

0.352

1.08

0.916

1.74

2.378

3.80

11.34

0.69

0.374

1.12

0.985

1.81

2.57

4.10

13.20

0.72

0.407

1.16

1.057

1.88

2.77

4.50

15.1

0.74

0.430

1.20

1.131

1.95

2.936

4.8

18.10

0.77

0.465

1.25

1.230

2.02

3.205

5.2

21.2

0.80

0.503

1.30

1.327

2.10

3.646

Bc 20. Dng in pha:

I f q.n1r .a1. j[ A]

Vi j l mt dng in chn theo bng 5.

Bc 21. Tnh ph ti ng theo cng thc:
A=

I f N 1r .Z 1

D1

( A / cm)

tr s A phi nm trong gii hn ca bng 5; nu tr s A tnh c khc vi tr s

cho trong bng 5 th ta cn thay i tr s mt dng in j trong cun stato v
tnh li.
- 32 -

Bc 22. Tnh cng sut biu kin ca my ( dung lng my ).

S1=m1.Uf.if.10-3 [KVA]
Bc 23.Cng sut gn ng trn trc ng c:
P2 = S1. cos . (kw)

i vi ng c in khng ng b xoay chiu 3 pha cng sut t 1 100 Kw v

tc quay 1000 1500 v/ph ta ly:
= 0.77 0,91

cos = 0,70 0,89

hoc c th tra theo bng 10. H s v h s cng sut cos ly cng ln khi
cng sut v tc quay ca ng c cng ln.
Bng 10. Nhng tr s kinh nghim i vi ng c rto ngn mch
Cng

Tc quay ng b[ vng/phut]

sut
nh

3000

1500

750

3000

1500

1000

750

3000

15000

mc
Pm

Khe h nh mc b nht

(kw)

min (mm)

Hiu sut b nht

H s Cos

1000

750

3000
v 1500

m kd

1000

3000

1000

3000

1000

750

750

750

1500

M max
M
= kd mmax =
M dm
M dm

k kd

750

I
= kd
I dm

b nht

b nht
1

0.35

0.25

77.0

77.0

76.0

0.850

0.785

0.715

1.7

0.35

0.25

79.0

79.0

77.0

0.860

0.815

0.745

2.8

0.40

0.35

83.5

83.5

81.5

79.5

0.870

0.835

0.775

0.710

4.5

0.50

0.35

83.0

85.0

85.5

82.5

0.875

0.895

0.795

0.775

0.50

0.40

84.5

86.5

85.0

84.0

0.875

0.855

0.810

0.770

10

0.65

0.40

86.5

87.0

85.5

85.0

0.880

0.865

0.815

0.795

14

0.80

0.40

87.0

87.5

86.5

86.0

0.890

0.870

0.820

0.800

20

0.80

0.50

87.5

88.5

87.5

87.0

0.890

0.875

0.835

0.810

28

0.80

0.50

88.0

89.0

88.5

88.0

0.895

0.875

0.845

0.820

40

1.00

0.50

89.0

89.5

89.0

89.0

0.900

0.885

0.850

0.830

55

1.00

0.50

89.5

90.0

90.0

90.0

0.905

0.885

0.860

0.835

75

1.25

0.60

90.0

90.5

90.5

0.910

0.885

0.865

0.75

90.5

91.0

0.910

0.895

100

1.2

1.0

0.9

0.9

1.7

Bc 24. Tnh ton dng in t ho I

a- sc in ng tng trn mt cc, tnh theo cng thc:
F= F + Fz1 +Fg1+ Fz2 +Fg2 = Fd + Fstato +Froto [A.vng]
y ch s 1 k hiu cho stato, ch s 2 k hiu cho roto.
b- Sc t ng khng kh trn mt i cc:
F = 1,6. B . k . [A.vng].

Trong : - l khe h khng kh gia rto v stato

- k l h s khe h khng kh, tnh bng cng thc:
k =

t + 10
bzf 1 + 10

- 33 -

6.5

c- Sc in ng rng stato:
Fz1 =2Hzhz1
Hz =

H z1 + 4 H ztb + H z 2
6

[A.vng/cm]

Hz1, Hztb, Hz2, l cng t trng rng, ch chiu rng ln nht, chiu rng
trung bnh, chiu rng b nht, xc nh tng ng cc tr s cm ng t rng .
Trong , cc tr s cm ng t rng tnh bng cc cng thc sau:
B z1 = B .

tL
k Fe .l.bzv1

B ztb = B.

t.L
k Fe .l.bztb

B z 2 = B.

t .L
k Fe .l.bzf 1

d- Sc t gng stato:
Fg1= Hg.Lg [A.vng]
Hg l cng t trng gng tra bng 11 theo tr s cm ng t gng B
tng ng.
Bng 11.Bng cng t ho ca thp l k thut in 11, 12, 21 B = f(H)
B*
(wb/m2)

0.40
0.50
0.60
0.70
0.80
0.90
1.00
0.10
0.20
1.30
1.40
4.50
1.60
1.70
1.80
1.90
2.00
2.10
2.20
2.30
2.4

0.01

0.02

0.03

0.04

0.05

0.06

0.07

0.08

0.09

1.4
1.5
1.7
2.0
2.4
3.0
3.7
4.8
6.1
8.2
12.0
19.0
32.0
58.0
100
180
280
500
1200
2000
2800

1.41
1.52
1.73
2.04
2.46
3.07
3.81
4.93
6.31
8.58
12.7
20.3
34.6
62.2
108
190
295
560
1280
2080
2890

1.42
1.54
1.76
2.08
2.52
3.14
3.92
5.06
6.52
8.96
13.40
21.6
37.2
66.4
116
200
310
620
1360
2160
2980

1.43
1.56
1.79
2.12
2.58
3.21
4.03
5.19
6.73
9.34
14.1
22.9
39.8
70.6
124
210
325
680
1440
2240
3070

1.44
1.58
1.82
2.16
2.64
3.28
1.14
5.32
6.94
9.72
14.8
24.2
42.4
74.8
132
220
340
740
1520
2320
3160

1.45
1.60
1.85
2.02
2.70
3.35
4.25
5.45
7.15
10.1
15.5
25.5
45
79
140
230
360
800
1600
2400
3250

1.46
1.62
1.88
2.24
2.24
2.76
3.42
4.36
5.58
7.36
10.48
16.2
26.8
83.2
148
240
390
880
1660
2480
3310

1.47
1.64
1.91
2.28
2.82
3.49
4.47
5.71
7.57
10.86
16.9
28.1
50.2
87.4
156
250
420
960
1745
2560
3370

1.48
1.64
1.94
2.32
2.88
3.56
4.58
5.84
7.78
11.24
17.6
29.4
52.8
91.6
164
260
450
1040
1830
2640
3440

1.49
1.68
1.97
2.36
2.94
3.63
5.69
5.97
7.99
11.62
18.3
30.7
55.4
95.8
172
270
480
1120
1915
2720
3500

- 34 -

2.50

3575

3640

3720

3790

3870

3950

4020

4090

4170

4240

B c th tnh vi n v Gt: lc 1Wb/m2 = 104 Gt.

Lg l chiu di ng sc t trong gng stato:

Lg =

( D1 + 2hz1 + hg1 )
2p

(cm)

e-Sc t ng trong mch t stato:

Fstato = Fz1 + Fg1

[A.vng]

f- Sc t ng gn ng trong mch t rto: Frto = 0,9Fstato Ta c th tnh chnh

xc tng t nh tnh vi stato.
g- Dng in t ho ca mt pha:
I =

p.F
(A)
0,9.m1 .W1 f .k1

Tnh ra tr s phn trm theo nh mc;

i =

I
If

.100

Tr s i % tnh c nm trong khong 20% n 50% l ng; tr s cng b, cht

lng sa cha cng tt.
Bc 25. Chiu rng trung bnh ca bi dy stato y :
y =

( D + h z1 )
Z1

. y (cm)

Trong y l bc bi dy theo rnh.

Bc 26. Chiu di phn u ni ca bi dy stato : lf tnh nh sau:
lf = k. y + lhc [cm]
k l h s sa cha, tra theo bng 10.
lhc l hng s iu chnh, tra theo bng 10.

- 35 -

Bng 10: H s sa cha k v hng s hiu chnh lhc :

S cc 2p

Li thp stato khng thn, khi qun

Li thp stato c thn, khi qun

lhc

lhc

1.25

1.30

1.30

1.35

1.40

1.45

1.50

1.55

Bc 27. Chiu di trung bnh ca mt na vng ca bi dy stato:

L1/2vng = if + L
Bc 28. Trng lng ng ca cun dy stato khng k cch in:
G , cu = 8,9.q.l1 / 2vong .n1r .a1 .Z 1 .10 5

[kg]

y 8,9 l t trng ca ng.

Bc 29. Trng lng ng ca cun dy stato k c cch in v dy dn ra.
Gcu = 1,04G, cu

[kg].

- 36 -