FOREX DLA BYSTRZAKW

Spis treci
Przykadowy rozdzia

Katalog online
Zamw drukowany
katalog

Autor: Mark Galant, Brian Dolan

ISBN: 978-83-246-2453-9
Tytu oryginau: Currency Trading for Dummies
Format: 180x235, stron: 352

CENNIK I INFORMACJE:
Zamw informacje
o nowociach
Zamw cennik

CZYTELNIA:
Fragmenty ksiek
online
do przechowalni
do koszyka

Jak kupowa pienidze i zarobi na tym?

Forex. Pod t sympatyczn nazw kryje si najwikszy rynek finansowy wiata. Kiedy
dostpny tylko funduszom hedgingowym, bankom i midzynarodowym korporacjom,
dla niewielkich inwestorw by odlegy niczym terra incognita. Jednak wraz z rozwojem
internetu moliwo aktywnego uczestniczenia w grze na rynku walutowym zapukaa
do drzwi dziesitek tysicy indywidualnych uytkownikw komputerw.
Dlaczego warto podj wyzwanie i zacz inwestowa na tym rynku? Oprcz tego,
e dostp do niego jest wrcz dziecinnie prosty i e jest on czynny 24/7 (jak dobry
sklep spoywczy), Forex jest te miejscem, gdzie mona zarabia zarwno przy
trendach zwykowych, jak i znikowych. Rwnie atwo mona na nim jednak straci.
Chcesz przekona si, jak wyj na swoje i nie zaprzepaci rodzinnych oszczdnoci?
Zaufaj dowiadczonym inwestorom!
Dowiedz si:
skd si bior kursy walut;
jakie strategie sprawdzaj si na tym rynku;
jak wyszukiwa dane o rynku finansowym;
w czym moe Ci pomc analiza techniczna;
jak przygotowa spjn strategi handlu walutami;
czy da si oceni ryzyko inwestycyjne i ograniczy potencjalne straty.

Wydawnictwo Helion
ul. Kociuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 032 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl
e-mail: septem@septem.pl
redakcja: redakcjawww@septem.pl
informacje: o ksigarni septem.pl

DODATKI SPECJALNE:
Wskazwki dla traderw rynku walutowego, praktyczne propozycje planw gry,
uniwersalne zasady zarzdzania ryzykiem

Spis treci
O autorach .............................................................................................................................. 13
Podzikowania od autorw ..................................................................................................... 15
Wstp ...................................................................................................................................... 17
O ksice ..................................................................................................................................................... 18
Konwencje zastosowane w ksice .................................................................................................................. 19
Czego nie czyta ........................................................................................................................................... 19
Naiwne zaoenia .......................................................................................................................................... 20
Jak podzielona jest ksika ............................................................................................................................. 20
Cz I: Handel na najwikszym wiatowym rynku finansowym ................................................................... 21
Cz II: Waluty w ruchu: co powoduje zmiany kursw? ............................................................................. 21
Cz III: Opracowanie planu ................................................................................................................... 21
Cz IV: Realizacja planu ....................................................................................................................... 21
Cz V: Dekalogi .................................................................................................................................... 21
Ikony uyte w ksice .................................................................................................................................... 22
Co dalej ....................................................................................................................................................... 22

Cz I: Handel na najwikszym

wiatowym rynku finansowym ...........................23
Rozdzia 1: Rynek walutowy podstawy .............................................................................. 25
Na czym polega handel walutami? ................................................................................................................. 25
Spekulacja jako przedsiwzicie biznesowe dziaalno handlowa ................................................................ 26
Waluty jako rodek wymiany handlowej .......................................................................................................... 26
Co wpywa na kurs waluty? ........................................................................................................................... 27
Czynniki fundamentalne maj wpyw na rynek walutowy ............................................................................. 28
chyba e to technikalia wpywaj na kurs waluty ........................................................................................... 28
albo zupenie co innego ......................................................................................................................... 29
Tworzenie planu dziaa na rynku walutowym ..................................................................................................... 29
Okrelenie stylu gry na rynku walutowym ................................................................................................... 30
Planowanie gry ......................................................................................................................................... 30
Wykonanie planu gry od A do Z ................................................................................................................... 31

FOREX dla bystrzakw

Rozdzia 2: Czym jest rynek Forex? .......................................................................................... 33
Rynek wymiany walut w liczbach ................................................................................................................... 34
Transakcje typu spot ................................................................................................................................. 35
Spekulacja na rynku walut ......................................................................................................................... 35
Skorzysta na pynnoci tak, by przy tym nie przemokn do suchej nitki ...................................................... 36
Roboczy dzie na rynkach walutowych na caym wiecie .................................................................................. 37
Otwarcie tygodnia rynkowego .................................................................................................................... 37
Transakcje na azjatyckich rynkach walutowych ........................................................................................... 38
Transakcje w czasie sesji na rynkach europejskich ....................................................................................... 39
Transakcje w czasie sesji na rynkach pnocnoamerykaskich ....................................................................... 39
Kluczowe godziny i wydarzenia ................................................................................................................. 40
Indeks dolara amerykaskiego .................................................................................................................... 41
Rynek walut i inne rynki finansowe ................................................................................................................ 42
Zoto ....................................................................................................................................................... 43
Ropa naftowa ........................................................................................................................................... 43
Giedy papierw wartociowych ................................................................................................................. 43
Obligacje ................................................................................................................................................. 44
Zaczynamy przygod z rachunkiem demonstracyjnym ...................................................................................... 44

Rozdzia 3: Kto handluje walutami? Poznajmy graczy z rynku Forex ........................................ 47

Rynek midzybankowy .................................................................................................................................. 47
Czym jest rynek midzybankowy? .............................................................................................................. 48
Z banku do banku i dalej .......................................................................................................................... 49
Zabezpieczajcy a spekulanci ........................................................................................................................ 50
Zabezpieczanie pozycji ............................................................................................................................. 51
Przepywy o charakterze globalnym ............................................................................................................ 53
Spekulanci .................................................................................................................................................... 53
Fundusze hedgingowe ............................................................................................................................... 54
Day-traderzy duzi i mali ............................................................................................................................ 56
Rzdy i banki centralne ................................................................................................................................. 56
Zarzdzanie rezerwami walutowymi .......................................................................................................... 56
Bank Rozrachunkw Midzynarodowych ................................................................................................... 58
Grupa G7 ............................................................................................................................................... 58

Rozdzia 4: Mechanizm handlu walut .................................................................................... 61

Zakup i sprzeda dokonywane jednoczenie ........................................................................................... 61
Waluty chodz parami .............................................................................................................................. 62
Krtkie i dugie pozycje ............................................................................................................................. 64
Zysk i strata ................................................................................................................................................. 66
Rachunki depozytowe i likwidacja pozycji .................................................................................................. 66
Niezrealizowany oraz zrealizowany zysk (strata) ......................................................................................... 67
Obliczanie zysku i straty na podstawie pipsw ............................................................................................ 67
Uwzgldnianie zysku i straty w obliczeniu depozytu ........................................................................................ 68
Rolowanie a stopa procentowa ....................................................................................................................... 69
Waluta to przecie nic innego jak pienidze ................................................................................................ 69
Data waluty i rozliczenie transakcji ............................................................................................................ 70
Dni witeczne na rynku walutowym a data waluty .......................................................................................... 71
Stosowanie rolowania ............................................................................................................................... 71

Spis treci
O tym, jak naley rozumie kursy par walutowych ....................................................................................... 73
Kupno i sprzeda ..................................................................................................................................... 73
Wideki cenowe ........................................................................................................................................ 74
Dokonywanie transakcji ................................................................................................................................. 74
Transakcje w czasie rzeczywistym .............................................................................................................. 75
Zlecenia oczekujce .................................................................................................................................. 77

Cz II: Waluty w ruchu: co powoduje zmiany kursw? .....83

Rozdzia 5: Poznajemy bliej gwne pary walutowe ........................................................................85
Wielki dolar: para EUR/USD ...................................................................................................................... 86
Podstawy handlu na parze EUR/USD ..................................................................................................... 86
Zachowanie si pary EUR/USD .............................................................................................................. 89
Kilka uwag na temat taktyki handlu dla pary EUR/USD ........................................................................... 91
Gdzie Wschd spotyka si z Zachodem: USD/JPY ....................................................................................... 93
Podstawy handlu na parze USD/JPY ....................................................................................................... 93
Zachowanie si kursu pary USD/JPY ....................................................................................................... 96
Taktyka handlu par USD/JPY ............................................................................................................... 98
Pozostae gwne pary: Sterling i Swissy ......................................................................................................... 99
Funt brytyjski: GBP/USD ..................................................................................................................... 100
Bezpieczna przysta czy rdo paniki? Para USD/CHF ......................................................................... 102
Zachowania kursw par walutowych GBP/USD i USD/CHF ................................................................ 104
Taktyka handlu na parach GBP/USD i USD/CHF ............................................................................... 105

Rozdzia 6: Mniej popularne pary walutowe i transakcje na krosach ................................... 109

Transakcje na mniej popularnych parach dolarowych: USD/CAD, AUD/USD i NZD/USD .......................... 109
Kwestie fundamentalne pary USD/CAD ................................................................................................ 110
Fundamenty dla pary AUD/USD .......................................................................................................... 113
Fundamenty dla pary NZD/USD .......................................................................................................... 115
Rozwaania na temat przebiegu transakcji par USD/CAD, AUD/USD i NZD/USD ............................ 117
Pary krzyowe krosy ............................................................................................................................... 119
Dlaczego warto gra na krosach? ............................................................................................................. 120
Obliczanie kursw krzyowych ................................................................................................................ 121
Krosy ladami dolara .............................................................................................................................. 121
Transakcje dotyczce krosw z jenem ....................................................................................................... 123
Transakcje dotyczce krosw z euro ......................................................................................................... 123
Transakcje na parach walutowych z polskim zotym: EUR/PLN i USD/PLN ......................................... 124
Kwestie fundamentalne par EUR/PLN i USD/PLN ............................................................................. 124
Transakcje na parach EUR/PLN i USD/PLN w liczbach ...................................................................... 126
Krajowe wydarzenia i raporty z danymi ekonomicznymi
mogce mie wpyw na notowania par EUR/PLN i USD/PLN .......................................................... 126
Rozwaania na temat przebiegu transakcji par USD/PLN i EUR/PLN .................................................. 127
Analiza techniczna na parach z PLN: nie bd aptekarzem ...................................................................... 127

FOREX dla bystrzakw

Rozdzia 7: Spojrzenie na rynek walutowy z szerszej perspektywy ....................................... 129
Waluty a stopy procentowe .......................................................................................................................... 130
Wanie nadesza przyszo: oczekiwania wobec stp procentowych .......................................................... 131
Rnice w wysokoci stp procentowych ................................................................................................... 132
Polityka monetarna podstawy .................................................................................................................. 133
Przygldamy si bazowym stopom procentowym ....................................................................................... 133

atwy i trudny pienidz .......................................................................................................................... 134

Identyfikacja cyklw polityki monetarnej ........................................................................................................ 135
Obserwujemy dziaania przedstawicieli bankw centralnych ....................................................................... 137
Interpretacja komunikatw dotyczcych polityki monetarnej ....................................................................... 139
O kwestii oczekiwa ............................................................................................................................... 141
Oficjalna polityka walutowa i retoryka .......................................................................................................... 142
Polityka walutowa czy stanowisko w sprawie waluty? ................................................................................ 142
Kto rozdaje karty w rodowisku instytucji zwizanych z zarzdzaniem walutami? ........................................ 143
Interwencja na rynku walutowym ............................................................................................................. 145
Ryzyko geopolityczne i wane wydarzenia na wiecie ..................................................................................... 148

Rozdzia 8: Rozumienie i praktyczne zastosowanie wiadomoci z rynku,

danych i informacji ............................................................................................. 151
rda informacji rynkowych ....................................................................................................................... 152
Sztuka wsiadania do odjedajcego pocigu ............................................................................................ 152
Badajc puls rynku ................................................................................................................................. 152
Analitycy, ekonomici, stratedzy co ich odrnia? ................................................................................ 154
Pogoski: tam, gdzie jest dym, musi by ogie ........................................................................................... 155
Wiadomoci z rynku z pewnej perspektywy skupmy si na gwnych tematach ............................................ 156
Tematy fundamentalne ........................................................................................................................... 157
Analiza tematw technicznych ................................................................................................................. 160
Sprawdzian oczekiwania versus rzeczywisto ....................................................................................... 161
Rola oczekiwa konsensusu ..................................................................................................................... 162
Gra na prognozach ................................................................................................................................. 163
Kiedy dobre prognozy zmieniaj si w ze ................................................................................................. 164
Przewidywanie alternatywnych scenariuszy ............................................................................................... 164

Rozdzia 9: Koncentrujemy si na danych fundamentalnych ................................................. 167

Wyszukiwanie danych ................................................................................................................................. 168
Ekonomia podstawy przydatne traderowi walut: rozumienie danych gospodarczych .................................... 169
Rynek pracy ........................................................................................................................................... 169
Konsument ............................................................................................................................................ 170
Sektor przedsibiorstw ............................................................................................................................ 170
Wska niki strukturalne ............................................................................................................................ 170
Ocena raportw gospodarczych z perspektywy tradera ................................................................................... 171
Rozumienie i analiza danych historycznych .............................................................................................. 171
Docieramy do sedna ............................................................................................................................... 172
Dane poruszajce rynek Stany Zjednoczone ............................................................................................ 173
Raporty z rynku pracy ............................................................................................................................ 173
Wska niki inflacyjne ............................................................................................................................... 176
Produkt krajowy brutto (znaczenie: due) ................................................................................................ 177
Bilans handlowy i saldo na rachunku obrotw biecych ............................................................................. 178

Spis treci
Wiodce wska niki ekonomiczne (znaczenie: mae) ....................................................................................... 179
Instytut Zarzdzania Poda i raporty na temat zakupw przedsibiorstw .................................................. 179
Raporty dotyczce nastrojw konsumenckich ............................................................................................ 180
Dochd i wydatki osobiste (znaczenie: rednie) ........................................................................................ 180
Sprzeda detaliczna (znaczenie: due) ..................................................................................................... 181
Zamwienia na dobra trwaego uytku (znaczenie: rednie) ....................................................................... 181
Wska niki koniunktury na rynku nieruchomoci ........................................................................................ 181
Wska niki regionalne Rezerwy Federalnej ................................................................................................ 182
Beowa ksiga FED (znaczenie: due) ................................................................................................. 183
Najwaniejsze raporty midzynarodowe ........................................................................................................ 184
Strefa euro ............................................................................................................................................. 184
Japonia .................................................................................................................................................. 185
Wielka Brytania ..................................................................................................................................... 185
Kanada .................................................................................................................................................. 186
Australia ............................................................................................................................................... 186
Szwajcaria ............................................................................................................................................. 187
Nowa Zelandia ...................................................................................................................................... 187

Rozdzia 10: Rozwiewamy mg niepewnoci za pomoc analizy technicznej ...................... 189
Filozofia analizy technicznej ......................................................................................................................... 190
Czym jest analiza techniczna? .................................................................................................................. 190
Czym nie jest analiza techniczna? ............................................................................................................ 190
Formy analizy technicznej ....................................................................................................................... 191
Identyfikacja poziomw wsparcia i oporu .................................................................................................. 191
W oczekiwaniu na potwierdzenie ............................................................................................................. 193
Sztuka analizy technicznej ........................................................................................................................... 194
Wykresy supkowe i wiecowe .................................................................................................................. 194
Rysowanie linii trendu ............................................................................................................................ 196
Rozpoznawanie formacji na wykresie ....................................................................................................... 197
Zniesienia Fibonacciego ......................................................................................................................... 207
Nauka o analizie technicznej ........................................................................................................................ 208
Oscylatory i badania impetu .................................................................................................................... 209
Wska niki identyfikacji trendu ................................................................................................................. 212

Cz III: Opracowanie planu ......................................215

Rozdzia 11: Szkolenie i przygotowanie do bitwy .................................................................. 217
Szukamy najlepszego stylu gry ..................................................................................................................... 217
Rozwaania bazujce na rzeczywistoci i stylu ycia gracza ........................................................................ 218
Znale  czas na analizy rynkowe ............................................................................................................. 219
Analiza techniczna a analiza fundamentalna ............................................................................................. 219
Dla kadego co dobrego ......................................................................................................................... 220
Krtkoterminowy, regularny day-trading ................................................................................................... 221
rednioterminowa gra na zmiany trendu .................................................................................................. 223
Dugoterminowy handel na podstawie danych makroekonomicznych .......................................................... 225
Tworzenie dyscypliny gry ............................................................................................................................ 227
Jak wyzby si wpywu emocji? ................................................................................................................ 229

10

FOREX dla bystrzakw

O tym, czego si spodziewa ................................................................................................................... 230
Oszczdzaj amunicj ............................................................................................................................... 231

Rozdzia 12: Planowanie transakcji ...................................................................................... 233

Rutynowa analiza danych rynkowych ........................................................................................................... 233
Analiza techniczna w rozbiciu na rne interway .......................................................................................... 234
Rozpoznawanie waciwych poziomw wsparcia i oporu ................................................................................ 238
Linie trendu ........................................................................................................................................... 239
Szczyty i doki ........................................................................................................................................ 240
Przedziay konsolidacji ............................................................................................................................ 240
Zniesienia .............................................................................................................................................. 240
Szukamy symetrii z kanaami i formacjami .................................................................................................... 240
Wytyczanie kanaw cenowych ................................................................................................................ 241
Identyfikacja wsparcia i oporu z wykorzystaniem zniesie Fibonacciego ...................................................... 242
Z impetem za rynkiem ................................................................................................................................ 244
Wczenie analizy siy trendu (impetu) do rutynowej analizy technicznej .................................................... 244
Obserwacja siy trendu w perspektywie czasowej ....................................................................................... 245
Gra na podstawie rozbienoci pomidzy kursem i si trendu ................................................................. 245
Wykorzystywanie impetu do oceny optymalnego momentu otwarcia i zamknicia pozycji ............................. 246
Gra na bazie formacji wykresw wiecowych ..................................................................................................... 248
Strategia gry od A do Z .............................................................................................................................. 249
Fundamenty i technika mog i ze sob w parze! ......................................................................................... 252
Wykorzystaj trend ....................................................................................................................................... 254
Banki centralne mog namiesza rwnie na parach krzyowych ................................................................. 255
Nie wszystkie wybicia pozwalaj zarobi ....................................................................................................... 257
Formacja harmoniczna na USD/CAD ........................................................................................................ 258
GBP/USD lubi si cofa ............................................................................................................................ 260
Oscylator stochastyczny na rynku USD/PLN .............................................................................................. 262
Urywamy kawaek wikszego ruchu na USD/CHF ...................................................................................... 263

Rozdzia 13: Rozwaania na temat zarzdzania ryzykiem ....................................................... 265

Zarzdzanie ryzykiem to co wicej ni tylko unikanie strat ............................................................................ 265
Ryzyko zwizane z pynnoci, zmiennoci i lukami cenowymi ................................................................. 266
Mechanizm d wigni finansowej zwiksza zyski i straty a take oczekiwania ............................................ 269
Jak rozumie wymagania dotyczce depozytu ............................................................................................ 270
Mamy zwycizc! Ochrona zyskw .......................................................................................................... 271
Efektywne plasowanie zlece ................................................................................................................... 271
Zarzdzanie ryzykiem podczas gry na rynkach walutowych ............................................................................ 274
Analiza strategii handlu w celu okrelenia rozmiaru pozycji ....................................................................... 275
Matematyka czyli ryzyko przybiera realny ksztat .................................................................................. 276
Opracowanie planu gry z uwzgldnieniem poziomu ryzyka ........................................................................ 276
Wybr brokera ............................................................................................................................................ 278
Rne modele biznesowe firm brokerskich ................................................................................................ 278
Brokerzy a ryzyko finansowe .................................................................................................................... 280
Zawodna technika a planowanie awaryjne .................................................................................................... 280

Spis treci

Cz IV: Realizacja planu ...........................................283

Rozdzia 14: Naciskamy spust ............................................................................................... 285
Otwieranie pozycji ...................................................................................................................................... 285
Kupowanie i sprzedawanie po biecej cenie rynkowej .............................................................................. 285
Urednianie pozycji ................................................................................................................................ 286
Spekulacja na przeamaniach ................................................................................................................... 290
Poprawne przeprowadzenie transakcji .......................................................................................................... 294
Kupowanie i sprzedawanie online ............................................................................................................ 294
Skadanie zlece ..................................................................................................................................... 296

Rozdzia 15: Aktywne zarzdzanie otwart pozycj ............................................................... 297

Monitorowanie rynku po otwarciu pozycji ..................................................................................................... 298
ledzenie zmian na rynku za pomoc alarmw cenowych ........................................................................... 298
Czujne monitorowanie nowych danych i rozwoju wydarze ........................................................................ 299
Obserwujemy inne rynki finansowe .......................................................................................................... 300
Aktualizacja planu gry w miar upywu czasu .................................................................................................... 301
Linie trendu z czasem zmieniaj si ........................................................................................................... 302
Zbliajce si terminy wydarze mog wymaga modyfikacji planu gry ....................................................... 304
Aktualizacja poziomw zlece w lad za zmianami cen .................................................................................. 304
Podnoszenie poziomw realizacji zysku .................................................................................................... 305
Zacienianie poziomw aktywacji zlece typu stop-loss w celu ochrony zyskw ............................................ 306

Rozdzia 16: Zamknicie pozycji i ocena efektw transakcji ................................................ 307

Zamykanie pozycji ...................................................................................................................................... 308
Realizacja zysku i zamknicie ze strat ..................................................................................................... 308
Ustal i zapomnij: niech rynek sam uaktywni Twoje zlecenie ....................................................................... 310
Wyrwnywanie pozycji po fakcie .................................................................................................................. 311
Wyjcie z rynku we waciwym czasie ....................................................................................................... 311
Wyjcie po najlepszej cenie ...................................................................................................................... 312
Ocena strategii gry ...................................................................................................................................... 313
Identyfikacja dobrych i zych posuni ...................................................................................................... 313
Aktualizacja rejestru transakcji ................................................................................................................. 314

Cz V: Dekalogi .......................................................317

Rozdzia 17: Dziesi nawykw skutecznych traderw rynku walutowego .......................... 319
Handel wedug planu .................................................................................................................................. 319
Przewidywanie konsekwencji wydarze ......................................................................................................... 319
Zachowanie elastycznoci ............................................................................................................................ 320
Przygotowanie do tradingu .......................................................................................................................... 320
Uwaga powicona analizie technicznej ........................................................................................................ 321
Dryfowanie z fal trading w kanale oscylacji kursw .................................................................................. 321
Skupienie uwagi na ograniczonej liczbie par .................................................................................................. 321
Ochrona zyskw ......................................................................................................................................... 322
Handel oparty na stop-lossach ..................................................................................................................... 322

11

12

FOREX dla bystrzakw

Obserwacja innych rynkw .......................................................................................................................... 322

Rozdzia 18: Dziesi najwikszych bdw pocztkujcych traderw ................................ 323

Przeduanie czasu aktywnoci pozycji generujcych straty i zbyt szybkie zamykanie pozycji przynoszcych zysk ...........323
Spekulowanie bez planu ............................................................................................................................... 324
Spekulowanie bez stop-lossw ...................................................................................................................... 324
Przenoszenie zlece typu stop-loss ................................................................................................................ 324
Overtrading ................................................................................................................................................ 325
Nie przesadzaj z d wigni ........................................................................................................................... 325
Nieprzystosowanie do zmieniajcych si warunkw rynkowych ....................................................................... 326
Niewiadomo znaczenia nowych informacji i danych gospodarczych ............................................................. 326
Gra defensywna .......................................................................................................................................... 326
Realistyczne oczekiwania ............................................................................................................................. 327

Rozdzia 19: Dziesi zasad zarzdzania ryzykiem ................................................................. 329

Wykorzystuj zlecenia typu stop-loss .............................................................................................................. 329
Korzystaj z d wigni, ale rozsdnie ................................................................................................................ 330
Graj z planem ............................................................................................................................................. 330
Bd na bieco .......................................................................................................................................... 330
Graj uwanie i krok po kroku ....................................................................................................................... 330
Spjrz na rynek z szerszej perspektywy ......................................................................................................... 331
Regularnie realizuj zyski .............................................................................................................................. 331
Uwzgldnij ryzyko typowe dla pary walutowej ............................................................................................... 331
Przed przekazaniem zlecenia do realizacji sprawd je dwa razy ................................................................. 331
Wypacaj pienidze z rachunku brokerskiego .................................................................................................... 332

Rozdzia 20: Dziesi najlepszych rde wiedzy ................................................................... 333

Analiza techniczna rynkw finansowych, John Murphy .............................................................................. 333
wiece i inne japoskie techniki analizowania wykresw, Steve Nison ......................................................... 334
Teoria fal Elliotta, Alfred J. Frost, Robert R. Prechter jr. .......................................................................... 334
Podstawy analizy technicznej, Martin J. Pring ........................................................................................... 334
Technical Analysis for Dummies, Barbara Rockefeller .............................................................................. 335
Ksiga piciu krgw, Musashi Miyamoto ................................................................................................. 335
Wspomnienia gracza giedowego, Edwin Lefvre ....................................................................................... 335
Mistrzowie rynkw finansowych, Jack D. Schwager ................................................................................... 336
Thirty Days of Forex Trading, Raghee Horner ......................................................................................... 336
Come into My Trading Room, Alexander Elder ....................................................................................... 336

Skorowidz .............................................................................................................................. 337

Rozdzia 17: Dziesi nawykw skutecznych traderw rynku walutowego

Rozdzia 17

Dziesi nawykw skutecznych

traderw rynku walutowego
W tym rozdziale:
 Przyswoisz sobie pozytywne nawyki.
 Dowiesz si, dlaczego warto ledzi wydarzenia rynkowe i poziomy cenowe.
 Nauczysz si ogranicza zainteresowanie rynkiem do wybranych par walut.
 Przekonasz si, jak due znaczenie ma plan, ktrego nie zmienia si pod byle pretekstem.

tym rozdziale zamieszczamy dziesi zasad, ktre wedug nas definiuj najlepszego
tradera na rynku walutowym. Wiele z tych regu rwnie dobrze moe dotyczy graczy
na dowolnym rynku finansowym, niektre jednak odnosz si wycznie do rynku wymiany
walut. Zanim zaczniemy, warto wspomnie o jednej sprawie: Nikt nie rodzi si z wpojonymi
nawykami. Jedynym sposobem na ich opanowanie jest naladowanie innych efektywnych
graczy, ktrzy uczyli si dziki cierpliwoci i zdyscyplinowaniu, z czasem nabierajc dowiadczenia.

Handel wedug planu

aden, nawet najbardziej skuteczny trader, nie przetrwaby dugo na rynku walutowym bez
dobrze przemylanego planu realizacji kadej transakcji. Oczywicie moe zdarzy si, e
Twj entuzjazm napdzaj ostatnie spektakularne sukcesy, ale prdzej czy p niej nadejdzie
dzie ostatecznych rozlicze. Efektywni traderzy posiadaj plan dziaa dla kadej pozycji,
przygotowujc zawczasu zaoenia dotyczce jej wielkoci, momentu wejcia, wyjcia ze zleceniem
typu stop-loss lub take-profit.
Podchodz elastycznie do kwestii realizacji zyskw, czasami godzc si na mniej, jeli wydaje
im si, e tylko tyle mog zyska w biecej sytuacji, a czasami podnoszc poziomy punktw
aktywacji zlece realizacji zyskw, jeli rynek reaguje zgodnie z ich oczekiwaniami. Niemniej
jednak nigdy nie modyfikuj kocowych stop-lossw, chyba e z myl o przesuniciu ich
w stron, w ktr zmierzaj kursy, tak aby zabezpieczy zysk.

Przewidywanie konsekwencji wydarze

Handel walutami przypomina szachy, gdzie najlepsi gracze myl o kilku ruchach wprzd,
rozwaajc z gry moliwe zachowanie swoich przeciwnikw. Skuteczni traderzy patrz
w przyszo, oceniaj wpyw wydarze, ktre maj dopiero nadej, i zastanawiaj si,

319

320

Cz V: Dekalogi
jak bardzo rynek zdyskontowa ju (lub nie) ewentualne ich konsekwencje. Rozpatruj
wszystkie moliwe reakcje rynku w sytuacji, gdy nowe informacje oka si zgodne lub
niezgodne z powszechnymi oczekiwaniami. Nastpnie konstruuj strategie gry bazujce na
alternatywnych wynikach. Kiedy reszta rynku zastanawia si, jak wykorzysta dane wydarzenie,
analizujc wykresy i wykrelajc linie trendw, gracz patrzcy w przyszo zaczyna realizowa
przygotowany zawczasu plan.

Zachowanie elastycznoci
Skuteczni traderzy z rynku walutowego opieraj si pokusie emocjonalnego zaangaowania
w zwizku z zajmowan pozycj. Rozumiej, e na rynku chodzi przecie o zarabianie pienidzy,
a nie o to, kto ma racj. Reaguj na napywajce informacje i szybko zamykaj pozycje, jeli
nowe dane s niezgodne z ich oczekiwaniami, nie czekaj, a niekorzystny ruch cen sam zmusi
ich do opuszczenia rynku. Jednoczenie zawsze s gotowi wykorzysta wiee informacje i okazje,
ktre mog si pojawi. Jeli maj by gotowi do dziaania, to znaczy, e zawsze dysponuj jak
czci depozytu, ktr mona wykorzysta na dodatkowe pozycje. Co wicej, s mentalnie
przygotowani do reakcji w dowolnym miejscu na rynku, jeli tylko pojawia si okazja
wykorzystania tam wiedzy o nowych danych. Dla przykadu, nawet jeli nie spekuluj aktywnie
na parze AUD/USD, wiedz, jak wyglda sytuacja gospodarczo-polityczna Australii i jak
wyceniana jest waluta tego kraju.

Przygotowanie do tradingu
Skuteczni traderzy z rynku walutowego zawsze s przygotowani przynajmniej do pewnego
stopnia, tak dobrze, jak tylko pozwala im na to rynek otwarty przez 24 godziny na dob, wraliwy
na wydarzenia z rnych czci globu. Aby trzyma rk na pulsie rynku, kady skuteczny
trader:

9 Zapoznaje si z kalendarzem publikacji wanych danych gospodarczych tydzie

lub dwa wprzd. Dowiedz si, jakie informacje zawiera wczeniejszy raport i jakie s
oczekiwania wobec kolejnego.

9 Jest przygotowany na wystpienia rzecznikw najwaniejszych instytucji

wiata finansw. Dowiedz si, kto bdzie przemawia. Kto z banku centralnego
czy moe przedstawiciel rzdu lub wielkiego banku inwestycyjnego? Jak postaw
prezentowa dawniej i co moe powiedzie teraz?

9 Pamita o terminach spotka przedstawicieli bankw centralnych, na ktrych

poddaje si pod dyskusj wysoko stp procentowych i po ktrych wygasza
si oficjalne stanowiska. Sprawd , kiedy odbywaj si posiedzenia i jakich informacji
spodziewa si rynek.

9 Zna terminy wanych zgromadze liderw wiata finansw, na przykad

przedstawicieli krajw czonkowskich grupy G7 lub ministrw finansw

krajw czonkowskich Unii Europejskiej. Dowiedz si, czy podczas spotkania
bdzie poruszany temat walut i jakich efektw spotka spodziewa si rynek.

9 Analizuje pynno. Trzymaj si z dala od okresw, gdy spada pynno rynku

na przykad pod koniec miesica, w czasie zamykania sesji lub w przeddzie dni
witecznych i w niektrych porach dnia (godziny bliskie zamknicia sesji europejskiej,
wygasania opcji czy kontraktw terminowych).

Rozdzia 17: Dziesi nawykw skutecznych traderw rynku walutowego

9 Reaguje na niespodziewane wydarzenia. Wykorzystaj alarmy cenowe, eby by na

bieco informowanym o zmianach cen, gdy kursy przebij granice kanaw cenowych.
Po alarmie dowiedz si, jakie wydarzenie spowodowao ruch cen, i zastanw si, czy
okrelona sytuacja wie si z okazj do zysku.

Uwaga powicona analizie technicznej

Nawet jeli skuteczni traderzy nie realizuj strategii opartej wycznie na narzdziach analizy
technicznej, zawsze uwzgldniaj w swoich planach istot wanych poziomw technicznych
dla par walutowych, na ktrych si skupiaj. Na przykad potrafi okreli poziomy zniesienia
Fibonacciego, wiedz, w jakim miejscu znajduj si rednie kroczce, wane krtkoi dugoterminowe linie trendw, istotne maksima i minima (patrz rozdzia 10.).
Moesz koncentrowa si na grze opartej na obserwowaniu ruchw cen czy analizie impetu,
ale zawsze pamitaj o tym, aby w swojej strategii uwzgldni znaczenie kluczowych poziomw
technicznych.

Dryfowanie z fal
trading w kanale oscylacji kursw
Skuteczni traderzy potrafi oceni, czy kursy znajduj si w trendzie, czy te oscyluj w gr
i w d w ograniczonym zakresie. Jeli wydaje im si, e maj do czynienia z trendem,
podporzdkowuj si i pyn z prdem czciej ni pod prd. Gdy krtkoterminowy trend ma
szans osign wysokie poziomy, otwieraj pozycje dugie, jeli maj do czynienia z trendem
spadkowym, zajmuj pozycje krtkie. Jednoczenie wietnie wiedz, e trend moe zosta
zahamowany lub moe zdarzy si korekta, dlatego aktywnie realizuj zyski na kluczowych
poziomach w odpowiedzi na zmiany kursw.
Jeli okolicznoci skaniaj ku grze wykorzystujcej oscylacje cen, skuteczni traderzy gotowi s
zmieni styl gry (interpretujc sygnay z rynku na sposb kontrariaski), sprzedajc w pobliu
grnej granicy kanau, wtedy, gdy wszyscy inni kupuj, albo te kupujc w pobliu dolnej
granicy cenowej kanau, kiedy wszyscy inni sprzedaj. Rwnie wane jest to, eby w sytuacji,
gdy decydujemy si na gr w kanale oscylacji, ustali poziom kursw, ktry, gdy jest osignity,
oznacza, e granica zostaa przeamana. A w takim przypadku rzucaj rcznik, poddajc si bez
wyrzutw sumienia, czasami nawet odwracajc kierunek pozycji i apic si na nowy trend.

Skupienie uwagi na ograniczonej liczbie par

Wielu skutecznych traderw przez wikszo czasu skupia swoj uwag tylko na jednej lub
dwch parach walutowych. Takie dziaanie sprawia, e lepiej rozumiej wydarzenia w tym
wycinku rynku w kontekcie poziomw cenowych i zachowania kursw. W ten sposb
redukuje si take ilo informacji i danych, ktre trzeba monitorowa. Skuteczni traderzy
maj przede wszystkim wiadomo unikatowych cech kadej z par walutowych i potrafi
dostosowa do nich strategi i taktyk gry.

321

322

Cz V: Dekalogi
Staraj si gromadzi dowiadczenie i osiga sukcesy w zakresie gry na jednej lub dwch
gwnych parach, zanim zdecydujesz si rozszerzy zakres zainteresowania i szuka okazji
na szerszym rynku. Kieruj uwag na inne pary tylko wtedy, gdy kursy znajduj si w silnym
trendzie lub osigaj kluczowe poziomy cenowe.

Ochrona zyskw
Istnieje wiele aforyzmw, nawizujcych do kwestii realizacji zyskw, takich jak: Nie stracisz
wszystkiego, jeli realizujesz zyski. Jedno z naszych ulubionych powiedzonek tego typu brzmi:
Byki i nied wiedzie maj swoje miejsca przy stole, a tylko osy zostaj o suchym pysku.
Skuteczni traderzy regularnie realizuj zyski, niezalenie od tego, czy s to zyski czciowe
(efekt redukcji pozycji nabierajcej wartoci), czy ostateczne, trafiajce na konto po zamkniciu
pozycji i wyjciu z rynku po pozytywnych zmianach. Najwaniejsza umiejtno polega na
ochronie zyskw, ktrych nie oddaje si kosztem nadziei na jeszcze wiksze profity.
Jeli od czasu do czasu nie zdejmiesz ze stou, na ktrym odbywa si gra, troch gotwki,
rynek zrobi to za Ciebie.

Handel oparty na stop-lossach

Wszyscy, nawet najskuteczniejsi traderzy, od czasu do czasu trac pienidze. To, co sprawia,
e ich gra jest mimo wszystko efektywna w duszym okresie, to fakt, e ponoszone straty s
mimo wszystko do mae w porwnaniu z przecitnie osiganym wynikiem. Absolutnie
niezbdnym elementem kadej strategii musi by ustanawianie stop-lossw, ktre chroni
przed magicznym przeksztaceniem transakcji przynoszcej strat w prawdziwego morderc
naszego rachunku brokerskiego.
Nikt nie lubi traci pienidzy, ale najlepsi traderzy potrafi zaakceptowa strat, jako koszt
swojej aktywnoci na rynku. Jedynym sposobem osodzenia sobie goryczy poraki jest przede
wszystkim sprawienie, by straty byy minimalne. wicz si w ograniczaniu strat, a osigniesz
perfekcj w realizacji zyskw.

Obserwacja innych rynkw

Waluty nie istniej w prni, a mdry trader regularnie kontroluje to, co dzieje si na innych
rynkach finansowych. Zalicza si do nich przede wszystkim: rynki obligacji skarbowych
pastw emitujcych najwaniejsze waluty wiata (obligacje dziesicioletnie Stanw
Zjednoczonych, Niemiec, Wielkiej Brytanii i Japonii), rynek ropy, zota oraz rynki akcji.
Podczas trwania handlu najlepsi traderzy analizuj inne rynki, szukajc w nich potwierdzenia
krtkoterminowych ruchw na Foreksie. Jeli na przykad waluta amerykaska umacnia si,
stopy dochodowoci dziesicioletnich obligacji rzdu USA rosn, a ceny zota spadaj, to jest
to potwierdzenie, e inne rynki nie maj nic przeciwko wzrostowi wartoci dolara. Jeli stopy
te utrzymuj si na tym samym poziomie, albo malej, cena zota ronie, wzrost kursu dolara
moe okaza si krtkotrway. W duszej perspektywie traderzy analizuj inne rynki
finansowe, szukajc wanych poziomw technicznych i oglnych trendw analogicznych
do tych obserwowanych na rynkach walutowych.
Nie wahaj si wyda paru zotych na dodatkowe usugi analityczne, zawierajce podawane na
bieco informacje (np. o aktualnych stopach zwrotu) z innych rynkw finansowych.

Rozdzia 18

Dziesi najwikszych bdw

pocztkujcych traderw
W tym rozdziale:
 Dowiesz si, jak rozpoznawa sygnay zych nawykw.
 Jak unika typowych bdw strategicznych popenianych podczas gry.
 Jak zapobiega wyomom w dyscyplinie gry.
 Jak radzi sobie z trudnociami z adaptacj do zmieniajcych si warunkw rynkowych.

hocia w tytule tego rozdziau sugerujemy, e zajmiemy si bdami osb pocztkujcych,
to w rzeczywistoci popeniaj je wszyscy zarwno prawdziwi nowicjusze, jak i starzy
wyjadacze z wieloletnim dowiadczeniem na rynkach. Niewane, jak dugo zajmujesz si
rynkami walutowymi, amanie dyscypliny gry jest grzechem powszednim, a u jego rde
znajduj si zarwno nietypowe zachowania kursw, jak i ludzkie emocje.

Sposobem radzenia sobie z tego rodzaju bdami jest intuicyjne rozumienie najwikszych
problemw zwizanych z gr na rynku walutowym, umiejtno wczesnego rozpoznawania
gro nych sytuacji, ktre mog prowadzi do osabienia dyscypliny. Jeli zaczynasz dostrzega
ktre z opisanych w tym rozdziale zachowa, najlepiej bdzie, jeli zamkniesz pozycje i zrobisz
krok wstecz, eby z bezpiecznej odlegoci spojrze na swoje zachowanie, zebra siy i energi,
skoncentrowa si, przypominajc sobie podstawowe zasady skutecznego tradera.

Przeduanie czasu aktywnoci pozycji

generujcych straty i zbyt szybkie
zamykanie pozycji przynoszcych zysk
Najczciej powtarzanym bdem jest przywizywanie si do pozycji, ktre generuj straty,
i zbyt szybkie realizowanie zysku na pozycjach przynoszcych zysk. O ile zamykanie pozycji
z zyskiem nie wie si z adn strat mwilimy przecie, e nie da si straci wszystkiego,
jeli realizuje si zyski to musisz pamita, e stracisz swj kapita, jeli pozwolisz sobie na
zbyt dugie przetrzymanie pozycji generujcych strat.

324

Cz V: Dekalogi
Kluczem do ograniczenia strat jest stosowanie si do planu gry, uwzgldniajcego kwestie
zarzdzania ryzykiem, zastosowania zlece typu stop-loss i przestrzegania ustalonych zasad.
Nikt nie ma zawsze racji, dlatego im szybciej zaakceptujesz fakt, e mae straty s czci
codziennej gry, tym szybciej skupisz si na rozpoznawaniu nowych okazji do zysku i realizacji
sprawdzajcych si strategii.

Spekulowanie bez planu

Otwarcie pozycji bez konkretnego planu jest niczym proba skierowana do rynku, by inni gracze
wzili sobie Twoje pienidze. Jeli kursy nie zachowaj si zgodnie z Twoimi przypuszczeniami,
to kiedy zamkniesz przynoszc straty pozycj? Jeli rynek zachowa si tak, jak prognozowae,
kiedy zrealizujesz zysk? Jeeli zawczasu nie okrelie tych poziomw, to jak moesz wierzy,
e uda Ci si wymyli co w pospiechu, gdy du rol w procesie decyzyjnym odgrywa bd
Twoje emocje?
Pokonaj w sobie skonno do dziaania pod wpywem chwili, bez jasno zdefiniowanego planu
zarzdzania ryzykiem. Jeli masz mocne podstawy, by upiera si przy konkretnym scenariuszu,
dziaaj, ale zrb wszystko, jak naley. Przemyl zawczasu, kiedy chcesz wej i na jakim poziomie
wyj z zajmowanej pozycji korzystajc ze zlece stop-loss i take-profit.
Pamitaj o zwikszonym ryzyku zwizanym z gr w czasie poprzedzajcym i nastpujcym po
publikacji wanych danych i informacji. Wykorzystaj kalendarz wydarze w celu identyfikacji
ryzyka zwizanego z najbliszymi wydarzeniami oraz uwzgldniaj je w swoim planie dziaania,
nawet jeli bdzie to decyzja o wyjciu z rynku, zanim zacznie si reakcja na napywajce
informacje.

Spekulowanie bez stop-lossw

Powtarzamy raz za razem, e gra bez stop-lossw jest przepisem na katastrof, poniewa to
wanie w ten sposb mae straty, nad ktrymi moemy zapanowa i przej nad nimi do
porzdku dziennego, zamieniaj si w pustoszc Twj rachunek klsk. Gra bez stop-lossw
przypomina powtarzanie do znudzenia: Wiem, wiem, bd mia racj to tylko kwestia
czasu. By moe to prawda, ale zanim bdziesz mia racj, Twj depozyt moe wyparowa.
Wykorzystanie zlece ograniczenia straty jest czci dobrze przygotowanego planu, w ktrym
oczekiwania bazuj na obliczeniach i wykonanej przez Ciebie analizie. Punkt aktywacji zlecenia
stop-loss jest punktem, w ktrym Twoje zaoenia ostatecznie uznane zostaj za bdne.

Przenoszenie zlece typu stop-loss

Zmiana poziomw stop-lossw z celu uchronienia si od automatycznego zamknicia pozycji
ze strat nie rni si waciwie od gry bez stop-lossw. Co gorsza, jest wiadectwem braku
dyscypliny i staje si potencjalnym rdem powaniejszych kopotw. Jeli nie decydujesz si
na zamknicie zlecenia z ma strat, dlaczego miaby zdecydowa si na zamknicie wtedy,
gdy strata jest ju bardzo dua? Jeli nie rnisz si zbytnio od innych ludzi nie zrobisz
tego i bdziesz przenosi swj stop-loss coraz dalej, unikajc pogodzenia si ze strat a
do czasu, gdy ju nic nie zostanie z Twojego depozytu.

Rozdzia 18: Dziesi najwikszych bdw pocztkujcych traderw

Przenoszenie zlece typu stop-loss dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy zmienia si poziomy
w kierunku zgodnym z ruchem kursw w celu zabezpieczenia osignitego zysku. Nigdy nie
przeno stop-lossw w kierunku, w jakim poda pozycja przynoszca straty.

Overtrading
Overtrading moe przybra jedn z dwch form:

9 Zbyt czstych transakcji. Zbyt wielka liczba operacji moe sugerowa, e zawsze co

godnego uwagi dzieje si na rynku i zawsze wiesz, co to jest. Jeli zawsze masz jak
otwart pozycj, jeste przez cay czas naraony na straty. A istot zdyscyplinowanej
gry jest minimalizacja ekspozycji na niepotrzebne ryzyko rynkowe. Powiniene raczej
skoncentrowa si na okazjach, gdy uwaasz, e masz przewag nad reszt graczy, i wtedy
wanie stosowa zasady strategii.

9 Operowanie zbyt wielk liczb pozycji jednoczenie. I w tym przypadku mogoby

si wydawa, e jeste w stanie przygotowa si na wiele rnych okazji i wszystkie
je wykorzysta. Bardziej prawdopodobne, e w takiej sytuacji liczysz na ut szczcia
to tak, jak gdyby miota rzutkami do celu, liczc, e ktra z nich wbije si w sam
rodek tarczy. Zbyt dua liczba otwartych rwnoczenie pozycji wpywa na wielko
dostpnego depozytu, redukujc Twoj poduszk bezpieczestwa, chronic Ci przed
nieoczekiwanymi stratami.

Staraj si nie duplikowa pozycji i nie otwiera wzajemnie uzalenionych od siebie pozycji.
Pozycja duga na parze USD/CHF jest bardzo podobna do krtkiej EUR/USD lub GBP/USD
(chodzi o to, e w obu przypadkach zakadasz wzrost wartoci dolara amerykaskiego w stosunku
do walut europejskich), a krtka EUR/USD i duga EUR/JPY nie rni si zbytnio od dugiej
USD/JPY.

Nie przesadzaj z d wigni

Przelewarowanie (ang. overleveraging) to dziaanie polegajce na otwarciu pozycji, ktrej rozmiar
jest zbyt duy w stosunku do dostpnego na rachunku brokerskim depozytu. W takiej sytuacji
nawet maa zmiana kursw na niekorzy moe spowodowa sytuacj, w ktrej Twj depozyt
nie bdzie wystarczajco wysoki, by kontrolowa pozycj, ktra w zwizku z tym zostanie
automatycznie zlikwidowana, przynoszc Ci ogromne straty.
Ten czsto popeniany bd ma swoje rdo w kuszcych obietnicach niektrych brokerw,
oferujcych due d wignie. Nawet jeli moesz skorzysta z d wigni o wartoci 100:1 lub 200:1,
nie znaczy to wcale, e musisz ich uywa. Nie uzaleniaj swojej decyzji od maksymalnej
wartoci, na jak zezwala Ci broker. Zamiast tego zastanw si nad czynnikami specyficznymi,
takimi jak blisko poziomw technicznych czy wiarygodno sygnau systemu analitycznego.

325

326

Cz V: Dekalogi

Nieprzystosowanie do zmieniajcych si

warunkw rynkowych
Warunki rynkowe ulegaj nieustannym zmianom, co oznacza, e Twj stosunek do gry take
musi by na bieco modyfikowany. Trendy prowadz do powstania kanaw konsolidacyjnych,
a przeamania mog by pocztkiem nowych trendw. Staraj si zachowa elastyczno w zakresie
oceny oglnych warunkw rynkowych (identyfikacji trendw i zakresw oscylacji kursw).
Jeli mamy do czynienia z wyra nym trendem, zastosowanie strategii sprawdzajcej si wtedy,
gdy kursy oscyluj w kanale, nie powiedzie si. I odwrotnie strategia dobra dla trendw nie
sprawdzi si w sytuacji, gdy kursy oscyluj w trendzie bocznym. Do stwierdzenia, z ktrym
przypadkiem mamy wanie do czynienia, wykorzystaj analiz techniczn.
Jednoczenie pamitaj o elastycznym stosowaniu wska nikw technicznych. aden pojedynczy
wska nik nie sprawdza si we wszystkich przypadkach, dlatego uywaj kombinacji rnych
narzdzi analizy technicznej. Nasze dowiadczenie podpowiada nam, i warto skupi si na
analizach linii trendw, oscylatorach impetu, wykresach wiecowych oraz rozpoznawaniu
formacji, zapowiadajcych pojawienie si interesujcego ukadu.

Niewiadomo znaczenia
nowych informacji i danych gospodarczych
Nawet jeli jeste traderem przekonanym o przewagach analizy technicznej, musisz mie
wiadomo tego, co dzieje si w realnym wiecie. By moe wanie udao Ci si zidentyfikowa
interesujcy ukad na parze AUD/USD, ale gdy za kilka godzin opublikowany zostanie raport
dotyczcy bilansu handlowego Australii, Twoje wyliczenia mog by ju nic niewarte.
Uczy zerkanie do kalendarza wanych wydarze staym elementem Twojego planu dnia.
Rynek i tak rzuca do Ciebie wiele podkrconych piek, przybierajcych posta nieoczekiwanych
zdarze wpywajcych, czsto istotnie, na ogln sytuacj, dlatego nie sta Ci na ignorowanie tych,
o ktrych wiesz na pewno, e si pojawi. Chwila zastanowienia nad przyszymi wydarzeniami
pozwoli Ci take przewidzie potencjalne reakcje rynku i uwzgldni je w swoim planie gry.

Gra defensywna
aden trader nie wygrywa za kadym razem i wszyscy dowiadczylimy serii nieudanych
transakcji. Po takiej serii moesz spostrzec, e zaczynasz gra bardziej zachowawczo, skupiasz
si na unikaniu strat, a nie wyszukiwaniu transakcji, mogcych przynie zysk. W takiej sytuacji
najlepiej zrobi krok wstecz i zastanowi si, co ostatnio poszo nie tak. Skoncentrowa energi
na zwikszeniu pewnoci siebie, dziki ktrej ponownie zaczniesz podchodzi z wikszym
zaufaniem do wynikw swoich analiz.

Rozdzia 18: Dziesi najwikszych bdw pocztkujcych traderw

Realistyczne oczekiwania
Staw czoo prawdzie: nie bdzie Ci sta na ufundowanie sobie emerytury po pojedynczej
udanej transakcji. W tej grze chodzi o to, eby jak najczciej podejmowa waciwe decyzje
i jak najduej utrzyma si na rynku. Ustalajc parametry planw gry, staraj si zachowa
realizm, bazujcy na historycznych reakcjach rynku w rednich zakresach zmian cen. Unikaj
poszukiwania perfekcji jeli kursy zmieniy si zgodnie z Twoimi oczekiwaniami i dotary
do poziomu zapewniajcego Ci 80% zaoonych dochodw, nie moesz popeni bdu
zaniechania i nie zrealizowa zysku, udzc si nadziej na dodatkowe 20% i oczekujc idealnego
spenienia Twoich prognoz, gdy nagle moe okaza si, i notowania rynkowe powdruj
w niepodanym przez Ciebie kierunku.

327