Akademia Grniczo- Hutnicza im.

Stanisawa Staszica w Krakowie

Wydzia Wiertnictwa Nafty i Gazu
PK Krakw
Pomiar wspczynnika przepuszczalnoci
absolutnej skay


Nowak Tomasz
Petrykowski Dariusz
Punda Grzegorz
INiG, rok III
1. Wstp teoretyczny
Zdolno ska porowatych do przepuszczania przez ich pory cieczy, gazw i
mieszanin tych dwch faz nazywamy przepuszczalnoci. Definicja wspczynnika
przepuszczalnoci opiera si na prawie przepywu liniowego cieczy nieciliwej przez
orodek porowaty, czyli tzw. prawie Darcyego.
1
]
1

s
m
L
P F k
Q
3

W warunkach zoowych pory skay nasycone s czsto dwoma lub trzema

skadnikami rwnoczenie (rop i gazem; rop i wod; rop, wod i gazem). Mamy,
wic do czynienia
z przepywem wielofazowym. Jedna i ta sama skaa porowata posiada rn
przepuszczalno dla kadego ze skadnikw mieszaniny cieczy i gazw
wystpujcych w jej porach, zalenie od nasycenia porw tym skadnikiem.
Charakteryzuje j tzw. wspczynnik przepuszczalnoci efektywnej dla ropy (k
R
),
wody (k
W
), gazu (k
G
). Jednostk wspczynnika przepuszczalnoci efektywnej jest
rwnie 1m
2
. Wspczynnik przepuszczalnoci efektywnej danej skay dla ropy, gazu,
wody zaley, wic od nasycenia porw skay rop, gazem i wod oraz
przepuszczalnoci absolutnej tej skay. Stosunek wspczynnika przepuszczalnoci
efektywnej dla okrelonej fazy do wspczynnika przepuszczalnoci absolutnej tej
samej skay porowatej nosi nazw wspczynnika wzgldnej przepuszczalnoci
fazowej skay, np.:
[ ] % 100 '

,
_

k
k
k
w
w
[ ] % 100 '

,
_

k
k
k
R
R
2
[ ] % 100 '

,
_

k
k
k
G
G
Metody okrelania wspczynnika przepuszczalnoci ska zbiornikowych
Wspczynnik przepuszczalnoci ska zbiornikowych mona okreli na podstawie:
a) pomiarw metodami geofizycznymi,
b) pomiarw parametrw hydrodynamicznych w odwiertach eksploatacyjnych w
warunkach
ustalonych i nieustalonych,
c) pomiarw metodami laboratoryjnymi.
Wspczynnik przepuszczalnoci (k) badanej prbki przy przepywie cieczy
nieciliwej okrelamy wzorem:
[ ]
2
2 1
) (
m
P P F
L Q
k

gdzie: Q wydatek przepywu cieczy, [m
3
/s];
wspczynnik lepkoci dynamicznej cieczy, [Ns/m
2
];
L dugo prbki, [m];
F powierzchnia przekroju poprzecznego prbki, [m
2
];
P
1
, P
2
cinienie przed i za prbk, [Pa];
Przy przepywie gazu jako medium roboczego wspczynnik przepuszczalnoci
obliczamy wzorem:
[ ]
2
2
2
2
1
) (
308 . 742
m
P P F
V L T
k
n r

gdzie: T
r
rednia temperatura przepywajcego gazu, [K];
V
n
objtociowy wydatek przepywu gazu, [nm
3
/s];
wspczynnik lepkoci dynamicznej gazu, [Ns/m
2
]
(dla powietrza = 0.017 * 10
-3
[Ns/m
2
)

3
1
]
1

s
nm
T t
P V
V
x r
x x
n
3
) ( 0026925 . 0
gdzie: V
x
objto gazu przepywajcego przez gazomierz w warunkach pomiaru,
[m
3
];
t
r
redni czas przepywu gazu przez gazomierz w warunkach pomiaru, [s];
T
x
temperatura pomiaru, [K];
P
x
cinienie panujce w gazomierzu, [Pa];

P
x
= B + h
gdzie: B cinienie barometryczne, [Pa], 1mmHg = 133.322 [Pa]
h cinienie odczytane podczas pomiaru na manometrze, zamontowanym na
gazomierzu, [Pa]; 1mmH
2
O = 9.80665 [Pa].
Schemat aparatury uytej w wiczeniu:

1
2
3
4
5
7
6
Schemat aparatury do okrelania wspczynnika przepuszczalnoci ska
4
W skad zestawu laboratoryjnego do badania wspczynnika przepuszczalnoci
ska zbiornikowych wchodz: butla stalowa ze spronym powietrzem(1), zawr
redukcyjny(2), kolumna osuszajca(3) (zawierajca suchy chlorek wapnia), zawr
regulacyjny(4), manometr(5) do pomiaru cinienia przed prbk ( p.), komora(6), w
ktrej umieszcza si badany rdze, odpowiednio uszczelniony wzgldem cian
komory, oraz gazomierz(7).
Dla wykonania pomiaru wspczynnika przepuszczalnoci badanego rdzenia
dla przepywajcego medium (np. powietrza) naley otworzy zawr na butli ze
spronym powietrzem. Za pomoc reduktora cinienia oraz zaworu redukcyjnego
ustalamy przepyw powietrza tak, aby cinienie na manometrze wynosio
odpowiednio: 50, 100 oraz 150 mm Hg i przepuszczamy przez rdze sta objto
(4l) powietrza mierzc czas przepywu sekundomierzem (3 pomiary).
Dugo

rdzenia
L [m]
rednica
rdzenia
d [m]
Cinienie
Objto
przepyw
u medium
V
x
[m
3
]
redni
czas
przepyw
u medium
t
r
[s]
rednia
temp.
pomiaru
T
sr
[K]
Cinienie
barom.
B [N/m
2
]
Wsp.
lepk.
dynam.
[Ns/m
2
]
Wsp.
przepuszcz.
absol. dla
powietrza
k [m
2
]
Przed
prbk
p
1
[N/m
2
]
Za
prbk
p
2
[N/m
2
]
0,025 0,028 50*133,322 0 0,004 68,13 295,15
761*133,32
2
0,017*10
-3
5,882*10
-12
0,025 0,028
100*133,32
2
0 0,004 39,00 295,15
761*133,32
2
0,017*10
-3
4,979*10
-12
0,025 0,028
150*133,32
2
0 0,004 28,87 295,15
761*133,32
2
0,017*10
-3
4,350*10
-12
2. Wyniki pomiarw:
h = 50mm Hg
5
t
1
= 312 [s]
t
2
= 308 [s]
t
3
= 293 [s]

h = 100mm Hg t
1
= 186 [s]
t
2
= 185 [s]
t
3
= 182 [s]

h = 150mm Hg t
1
= 125 [s]
t
2
= 126 [s]
t
3
= 126 [s]

3. Wnioski
Ewentualne bdy pomiaru czasu, oraz przepywu gazu wynika mog z
niedokadnoci odczytu osoby wykonujcej wiczenie. Metoda laboratoryjna
wyznaczania przepuszczalnoci moe by wykorzystywana do okrelania
przepuszczalnoci prbek rdzeni wiertniczych. Przepuszczalno w naszym
przypadku wynosi okoo 4,998*10
-5
przy zaoeniu cinienia P
1
i P
2
rwnego 1.
6