Hèt Nederlandstalige horlogeforum voor de echte liefhebber van horloges

ETA 2408 uitgekleed.....:D (geduld, !...)..

Gepost door: Morse (IP gelogd)
Datum: 31 januari 2009, 23:12

Beste Horlogeliefhebbers,

Toevallig zag ik deze ochtend een post van Mathias met de vraag naar een service-manual voor een ETA 2409.

Nu had ik die niet bij de hand, maar wat er vandaag wél op m'n programma stond was het onderhoud van een
2408 (quasi identisch, doch met een iets gewijzigd datum-mechanisme).

Dus, dacht ik zo, laat ik er vandaag gewoon wat fotootjes van nemen, misschien helpt het Mathias en wie weet
zijn er ook andere forumleden geïnteresseerd.

Zowel de 2408 als de 2409 waren immers zeer populaire werkjes die in een heleboel goedkope vintages werden
gebruikt.

Voor het materiaal en de standaard-procedures verwijs ik naar m'n vorige "striptease", dus kon ik deze keer wat
"korter door de bocht".. Deze heeft een datum mechanisme en dat maakt de assemblage altijd wat "leuker"
(zeker bij ETA's)..

Sorry voor de soms wat onscherpe foto's, maar zoals geweten: met één hand (de verkeerde dan nog) een
horloge servicen en met de andere op het "ontspanner-knopje" duwen is echt lastig.. Ook gebruik ik niet steeds
de "standaard" benamingen voor de onderdeeltjes, sorry..

Hier gaan we ...

1
Het "slachtoffer":

2
We starten uiteraard met het verwijderen van de wijzerplaat (de vijsjes daarvoor zitten niet loodrecht maar 90
graden gedraaid tov het plateau.

3
Wijzerplaat eraf en omdraaien:

4
Om te beginnen halen we het uurwiel (dat tevens het transmissie-wiel voor de datum-verandering is) eraf:

Eerst moet de datum-schijf eraf. Daartoe dienen volgende onderdelen verwijderd:

Een afdekplaatje:

5
Dan komt het uurverstel-mechanisme bloot:

6
We verwijderen het verstel-rad:

7
En halen het verstel-rondsel eruit:

Vervolgens het afdekplaatje van het mechanisme voor de datum-wissel verwijderen:

8
En dan komt het volledige mechanisme te voorschijn:

We verwijderen vervolgens systematisch alle onderdelen van dit mechanisme, inclusief de datumschijf:

9
10
11
Het datum-wisselrad is bij dit model opgespannen met een onderliggende rond veer die we eerst "ontspannen".
Daarna verschuiven we het vollige mechanisme wat achterwaarts en komt het vanzelf los:

12
Hier zie je de veer:

Alle onderdelen die we totnogtoe verwijderd hebben zij beland in de stolp:

13
Vervolgens draaien we het werkje om en begint de standaard-ontmanteling.

Eerst de balans-brug met balans verwijderen:

Eraf halen en onmiddellijk op z'n rug leggen:

14
Daarna is het de beurt aan het anker:

15
En na zorgvuldig "liften" belandt het ankertje ook in de stolp:

Daarna is het de beurt aan het "motor-mechanisme": veertonbrug

16
Dan het palrad..

17
En het kroonwiel (OPGELET: LOSVIJZEN IN WIJZERS-ZIN !!):

18
Vergeet het tussenrondsel niet !:

Daarna pal en palveer:

19
En alles belandt weer in een vakje van onze stolp:

Daarna kunnen we de veertonbrug verwijderen (drie schroefjes):

20
21
Daarna is het de beurt aan de middenbrug en gaan de overbrengings-raderen eruit:

22
En zo komen de raderen vrij. We verwijderen die in de correcte volgorde:

23
Centraal secondenwiel:

Tussenrad:

24
Ankerrad:

Dan verwijderen we de losgekomen veerton:

25
En het transmissierad ..

Alle verwijderde radertjes samen:

26
Dan volgt het opwindmechanisme:

Tige losmaken..

27
Opwindrondsel en koppelrondsel eruit:

28
Daarna draaien we het (bijna kale) werkje om en halen de minuutpijp met dubbele functie eraf..

29
Tenslotte wordt het knipveer-mechanisme verwijderd..

30
31
De knip of "tirette" blijft gewoon zitten (na terug vastvijzen)..

32
Wat rest is een quasi "naakt" basisplateau:

Nu kan alles de ultrasoon in:

33
Eerst in de reinigingsvloeistog (zo'n 10 minuten, aanegzien dit werkje niet echt erg vuil is)..

Daarna eruit.., even drogen en terug in de ultrasoon, ditmaal met spoelvloeistof..

34
Na 10 minuutjes eruit, en drogen.. Elk onderdeeltje wordt daarna met de "peer" nogmaals extra gedroogd..

35
36
Alle as-tapjes worden meteen gecontroleerd op hun goede staat...

De balansbrug mét balans wordt apart gereinigd met Bergeon "One Dip"..

37
38
En onmiddellijk gedroogd..

Noot: Een werkje kan (mits vooraf verwijderen van veerton en anker) ook geassembleerd gereinigd worden in
een professionele reinigingsmachine.
De meeste uurwerkmakers doen dat trouwens zo.
In dat geval laten we de balans gewoon op het basis-plateau zitten en is de reiniging van de balans zelfs nog
beter)

39
Nu kan de rassemblage beginnen:

We beginnen hier met het opwindmechanisme:

40
Opwindrondsel en koppelrondsel worden in de juiste positie gebracht en de tige wordt erin geschoven.

41
We geven het geheel onmiddellijk wat vet (in dit geval gebruik ik Microgliss D5, maar een iets steviger vet is nog
beter):

42
Daarna plaatsen we de "bascule" terug:

En de "bascule-veer": (Opgelet: dit is een echte "springer". Dus als je niet op handen en voeten wil gaan
zoeken achter dit veertje, hou het dan goed in bedwang met desnoods een tandenstoker of beter nog, wat
Rodico.. )

Zorg er tegelijkertijd voor dat de bascule netjes in de uitsparing van het koppelrondsel ligt..

43
Nu plaatsen we de knipveer terug. Eerst even wat smeren..

Test nu eerst even het geheel door de kroon uit te trekken en in te duwen. Alles moet vlot en makkelijk
werken..

44
Vervolgens draaien we het werkje en kan het transmissierad geplaatst worden, gevolgd door de veerton in dit
geval..

Vooraleer we de veerton plaatsen wordt de as ervan aan beide zijde geolied (in dit geval ook met Microgliss)

45
46
Daarna kunnen we de andere raderen terugplaatsen.

Ankerrad:

Tussenrad:

47
En centrale secondenrad:

Het geheel ziet er dan zo uit:

48
Als alle raderen mooi in het basisplateau gelagerd zijn plaatsen we de bijhorende brug erop.
We fixeren die brug eerst door de vijsjes HALF-LOS (of half-vast, zo je wil) te bevestigen (dit maakt het
makkelijker om de astapjes in de juwelen te plaatsen, zonder dat we daarop extra hand-kracht op moeten
uitoefenen:

49
Pas als alle astapjes exact gelagerd zijn en alle radertjes vrij draaien, vijzen we deze brug vast. Dit is
makkelijk te testen door een korte draai aan de opwindstift. Die gaat namelijk voldoende kracht geven om
alle radertjes een mooie "loop" te geven.

Daarna plaatsen we de veerbrug terug op z'n plaats en vijzen die vast..

50
Dan volgen tussenrondsel, palrad en kroonwiel,:

Maar eerst geven we de brug op die plaatsen nog wat extra olie:

51
Tussenrondseltje niet vergeten..

52
Kroonwiel:

Daarna Pal en Palveer plaatsen:

53
Palrad plaatsen:

54
Kroonwiel vastvijzen (DENK AAN DE OMGEKEERDE VIJSRICHTING !):

En Palrad vastvijzen (deze vijs is meestal langer):

55
Denk er ook aan dat je bij het vastvijzen ervan het kroonwiel met de hand tegenhoud, want vermits het
échappements-mechanisme (anker/balans) nog niet aangebracht zijn gaat anders het hele raderwerk als
een gek meedraaien en krijg je deze vijs niet goed vast.

Nu kan je even testen of alles normaal werkt door kort met de opwindstift te bewegen. Alles moet vloeiend
bewegen..

56
Nu kunnen we eindelijk de lagersteentjes (juwelen) olie geven (ik gebruik voor dit soort werkjes meestal de
standaard Moebius Synta-Lube type 9010/2)
Met een automatische oliegever (ingesteld op minimum hoeveelheid, want "minder is beter") worden alle
juwelen geolied, BEHALVE die van het anker.

Nadien wordt het ankertje apart gereinigd in wasbenzine en zorgvuldig met de "peer" gedroogd. Tevens worde
de asjes ervan zorgvuldig geïnspecteerd..

57
Anker geplaatst in de onderste lagersteen..

58
Positie nogmaals horizontaal controleren..

En de ankerbrug wordt geplaatst, gecentreerd en vastgevezen..

59
Daarna plaatsen we de balans en z'n brug: (zie m'n vorige post voor wat meer uitleg)..

60
Als de balans mooi begint te oscilleren nadat we een korte draai aan de opwindstift gegeven hebben, vijzen we
deze brug ook vast:

NU draaien we het werkje terug om en beginnen de lagersteentjes aan deze zijde te oliën:

61
Het lagersteentje van het ankerrad zit onder een vastgevezen deksteenplaatje en dus mogen we dat ook niet
vergeten te oliën:

62
Daarna komen de lagersteentjes van de balans (zowel onder als boven) aan de beurt:

Eerst reinigen, daarna (heel spaarzaam..) olie geven:

63
64
Nu plaatsen we de minuutpijp (tegelijk wisselrad voor het datum-mechanisme):

65
Vervolgens starten we met de assemblage van het datum-mechanisme.

Beginnend met de spanveer voor het datum-verstelrad:

66
Dan het verstelrad erin schuiven en de veer opspannen:

67
68
We geven het asje voor het minuterie-rondsel nog wat olie (microgliss):

En plaatsen het rondsel:

69
Daarna plaatsen we het tussenrad voor het datum verstelrad (dit kaliber had nog geen snel-verstel, dus het
"verstellen" van de datum volgde gewoon de beweging van het minutenrad via dit tussenstukje):

We geven dit tussenrad nog wat olie..

70
En dan plaatsen we de datumschijf terug..

Daarna volgt het palletje dat de datumschijf in positie houdt:

71
En het bijhorende veertje (opgelet, dit veertje kan hééél ver weg springen als je niet oplet ):

Vervolgens het afdekplaatje:

72
Asje van het minuterie-wieltje olie geven en het wieltje erop plaatsen:

73
Het tweede afdekplaatje over het geheel:

74
en vastvijzen..

Tenslotte het uurwiel terug plaatsen..

75
Et Voilà !! Deze 2409 is klaar voor de testbank..

Bedankt voor het lezen, en hopelijk hebben jullie hier wat aan

Met Vriendelijke Groeten,

Chris.

76
Re: ETA 2408 uitgekleed.....:D (geduld, !...)..

Gepost door: MartinB (IP gelogd)

Datum: 01 februari 2009, 09:53

Hoi Chris,

Bedankt voor deze wederom fantastische 'stap voor stap' uiteenzetting. Ik heb het met bewondering doorgelezen.

Eén ding vroeg ik me af; Het valt me wel vaker op dat zowel veerton als balansbrug met balans niet verder uit
elkaar gehaald worden, terwijl de rest tot de laatste schroef uiteen gaan. Is dat omdat dat erg ingewikkeld en niet
noodzakelijk is?

Ooit ga ik het zelf proberen....

Groeten,

Martin

Ga naar discussie: Vorige Volgende

Opties: Reageren•Reageren met quote •Privé reageren•Discussie volgen•Bericht rapporteren

Re: ETA 2408 uitgekleed.....:D (geduld, !...)..

Gepost door: Morse (IP gelogd)

Datum: 01 februari 2009, 11:04

Jullie hebben gelijk, de veer moet inderdaad apart gesmeerd worden.

Voor het werk in kwestie moet ik de veer zelfs vervangen (uit voorzorg) en die is in bestelling, vandaar dat ik
gisteren de moeite niet gedaan heb om ze eruit te halen.
Had ik dus beter wel gedaan, al was het maar om het verhaal volledig te maken.

Nu, ik plan om binnenkort in een topic een automaat te "strippen" en zal daar zeker de veer niet vergeten, beloofd !

Voor wat de balansbrug met balans betreft: in dit werkje was de balans perfect vlak en waren de astapjes in goede
staat.
Dan volstaat het om alles in één geheel te reinigen.

Zoniet moet de balans los van de brug (als de as moet vervangen worden of als het spiraaltje moet gerecht worden
bvb ), maar da's niet steeds nodig.

MVG,

Chris.

Ga naar discussie: Vorige Volgende

Opties: Reageren•Reageren met quote •Privé reageren•Discussie volgen•Bericht rapporteren

Re: ETA 2408 uitgekleed.....:D (geduld, !...)..

Gepost door: Freddy (IP gelogd)

Datum: 01 februari 2009, 20:22

Weeral een mooie reportage, uitleg en foto's, ik heb er de tijd niet voor om er zoveel te maken en te plaatsen, is
een enorm werk..
Professionals kunnen uurwerken GEDEELTELIJK gemonteerd reinigen, bv. balans en de vier wielen, in een
reinigingsmachiene die aan hoge frequentie draait en trilt, zoals een ACS 900. Als het uurwerk niet oud is en om
bv een snelle reiniging te doen bij een relatief zuiver uurwerk, dan is het toegestaan MAAR na reiniging Altijd een
demontage om kontrole van de tappen toe te laten en de ruby's aan de binnenkant te kunnen zien.
Bij dit systeem zijn de rubi's beter gereinigd dan gedemonteerd doordat door de trillingen de asjes in de rubi's
bewegen en zo een beter resultaat geven.

77
Mijn horloge is een verlengstuk van mezelf.
Groetjes,
Freddy

Ga naar discussie: Vorige Volgende

Opties: Reageren•Reageren met quote •Privé reageren•Discussie volgen•Bericht rapporteren

78