HOMEOSTAZE- Kod prosjecne osobe teske 70kg ukupna tjelesna tezina cini oko 60% tjelesne mase tj 42l.

Procentualna zastupljenost tekucine zavisi od razlicitih faktora kao sto su pol dob BMI. Sto je osoba starija ima manji procenat tekucine u svom tijelu. Ukupna tjelesna tekucina rasporedjena je u 2 osnovna odjeljka : odjeljak ekstracelularne tekucine i odjeljak intracelularne tekucine. Odjeljak ekstracelularne tekucine dijeli se dalje na dva dijela : interstecijsku tekucinu i krvnu plazmi. Postoji jos jedan odjeljak koji se zove transcelularna tekucina. Taj odjeljak obuhvata tekucinu u sinovijalnim, peritonealnom, perikardijalnom i intraokularnom prostoru te cerebralni likvor. Volumen svih transcelularnih tekucina zajedno iznosi oko 1 do 2l. Ekstracelularnu i intracelularnu tekcucinu razdvaja celijska membrana a aintersticijsku tekucinu i krvnu plazmu kapilarna membrana. Kroz kapilarnu i celijsku membranu odvijaju se intenzivni prometi tekucine i njenih sastojaka razlicitim mehanizmima transporta. VRSTE TRANSPORTA Osmoza- Voda iz odjeljka u kome je manja osmolarnost odnosno manji osmotski pritisak transportuje u drugi odjeljak u kome je veca osmolarnost kroz semipermeabilnu celijsku membranu sve dok se ne uspostavi ravnoteza osmolarnosti sa obje strane. Dizufija- Razlicite supstance se iz odjeljka sa njihovim vecim koncentracijama transportuju kroz semipermeabilnu celijsku membranu u odjeljak sa njihovom manjom koncenrtacijom bez utroska energije. Aktivni transport- je nacin transporta gdje se supstanca transportuje iz odjeljka gdje je njena manja koncentracija kroz semipermeabilnu celijsku membranu u odjeljak sa njenom vecom koncentracijom. Ovoj vrsti transporta potrebna je energija izadenozintrifosfata (ATP). Obicno ovu vrstu transporta obavljaju trasporteri koji su po hemijskom sastavu proteini a po funkciji enzimi ATP-aze koji kataliziraju degradaciju ATP-a iz kojeg se dobija energija za taj transport. Olaksana difuzija- Ovaj nacin transporta je slican difuziji samo sto je ona potpomognuta transporterima. Dakle, supstanca se prebacuje iz jednog odjeljka u drugi iz podrucija vece u podrucije manje koncentracije uz pomoc proteinskih transportera uz utrosak energije iz ATP-a.

srca. Sastoji se iz faze relaksacije nazvane dijastola i kontrakcije nazvane sistola. Dijastola Izometrijska relaksacija je prva faza dijastole. Predstavlja razdoblje od zatvaranja semilunarnih valvula do odtvaranja AV valvula. Nastaje nagli pad pritiska bez promjene volumena ventrikula. Javlja se progresivno kroz ejekcionu fazu. Faza brzog punjenja- Obuhvata period od otvaranja mitralne valvule do momenta kada ventrikluarno punjenje dostize maximum. Najveci dio oko 80% punjenja lijevog ventrikula se desava za vrijeme ove faze dijastole. Dijastaza- faza sporog punjena ventrikula kada su pritisci u lijevom atriju i lijevom ventrikulu u ravnotezi. Atrijumska koncentracija daje dodatnih 20-25%punjenja ventrikula. Nije neophodna za punjenje ventrikula ali znacaj dobije kod razlicitih oboljenja srca. Sistola prolazi kroz dvije faze : izovolumna kontrakcija i ejakcija. Izovolumna kontrakcija kontrakcija pocinje porastom pritiska u komorama uslijd zatvaranja AV valvula.Semilunarne valvule nisu otvorene jer mora biti savladan pritisak u aorti i arteriji pulmonis.Komore se kontrahuju ali se ne prazne.Ejakciona faza pocinje kada se preotisak u lijevoj komori poveca iznad 80mmHg a u desnoj iznda 8mmHg. Cime se otvaraju semilunarne valvule. Oko 70% krvi izadje u prvoj trecini sistole a preostalih 30 % u naredne dvije trecine. ARTERIJSKI PRITISAK Krvni pritisak je pritisak krvi na zidove krvnih sudova. Predstavlja potencijalnu energiju koju srce predaje krvi za vrijeme sistole. Najvisa vrijednost krvnog protiska je u aorti i velikim arterijama. Najveci pad je u arteriolama koje predstavljaju mjesto najveceg otpora u cirkulaciji. U aorti i u velikim arterijama pritisak raste do najvise vrijednosti sistolni pritisak, i pada do najnize vrijednosti- dijastolni pritisak. Normalne vrijednosti su 120/80 mmHg. Srednji pritisak je vremenski integrisan arterijski pritisak u toku srcanog rada. Nesto je nizi od aritmicne sredine sistolnog i dijastolnog pritiska zbog toga sto sistola traje krace u odnosu na dijastolu. 3 najvece varijable koje uticu na vrijednost krvnog pritiska su srcana frekvenca, udarni volumen i ukupni periferni otpor. Povecanje bilo koje varijable bez kompenzatornog smanjenja ostalih varijabli dovest ce do povecanja KP. Mjerenje krvnog protiska moze biti direktnom i indirektnom medodom. ERITROCITI to su celije bez jedra. Eritrociti zive oko 120 dana a razgradnja eritrocita je posljedica starenja eritrocita. Eritrociti su crvene krvne stanice koje nastaju u kotanoj sri, a razgrauju se u stanicama histiomonocitnog sustava u kotanoj sri, slezeni i jetri. Uloga eritrocita je: u prenoenju kiska, u prenoenju CO2 koji se najveim dijelom nalazi u vidu bikarbonata kao i u regulaciji PH krvi.Broj eritrocita kod zdravih osoba iznosi 45.000.000 u jednom mm krvi i najbrojnije su krvne stanice. Kod mukaraca (4,6-6,2x1012 ) je ovaj broj neto vei nego kod ena (4,2-5,4x1012). Broj se poveava boravkom na velikim visinama i miinom radu.U litri krvi mukarca ima ih oko 51012, a u litri krvi ene oko 4,51012. Razgradnja se vri u jetri. Najvaniji sastojak je hemoglobin koji ini 90% svih vrstih tvari eritrocita. Hemoglobin je crveni pigment eritrocita. Hemoglobin takoer podlijee procesu raspadanja te prelazi u boju bilirubin koja se izlui u u, a osloboeno eljezo se moe iskoristiti za sintezu novih molekula hemoglobina ili se moe pohraniti u skladitima eljeza u tijelu.

MEMBRANSKI POTENCIJAL Velicina membranskog potencijala zavisi od broja naelektrisanih celija koje su razdvojene membranom. Posto se ugl radi o malom broju cestica veclicina se izrazava u milivoltima. U stanju mirovanja membranski potencijal ima negativnu vrijednost. Promjena vrijednosti potencijala - aktivni potencijal, omogucava nervnom i misicnom tkivu prenos informacija sa jedne na drugu celiju. Nastanak mirovnog membransko potencijala zavisi od distribucuje i propustljivosti membrane za razlicite vrste jona Na+, K+ i aniona. Negativno naelektrisani, anioni su uglavnom proteini, nalaze se samo u unutrasnjosti celije. Plazmatska membrana je u stanju mirovanja 50-70 puta propustljivija za jone K+ u odnosu na Na. Za anione membrana je nepropusna. Na+K+ pumpa je veoma bitna za stvaranje mirovnog potencijala. Za svaki potroseni molekul ATP-a pumpa izbaci tri pozitivna Na+ iz celije a ubaci dva pozitivna K+ u celiju. Tako membrana postaje blago pozitivna sa vanjske strane a negativna sa unutrasnje.

SRCANI CIKLUS Srcani ciklus je period od zavrsetka jedne kontrakcije srca do zavrsetka slijedece kontrakcije

ANTITJELA- su imunoglobulini nastali u jetri. Utvrdjeno je da se anttijela nalaze medju gamaglobulinima. Molekula

antitijela imao blik slova Y a sastoji se iz 2 teska i dva laka lanca koji su medjusobno povezani disulfatidnim vezama. Imunoglobulin G (IgG) je najzastupljeniji imunoglobulin u izvanstaninoj tekuini i serumu. To je jedini imunoglobulin koji prolazi placentalnu barijeru. Antitijela IgG klase stvaraju se kao odgovor na antigene veine bakterija i virusa, te topljive proteinske antigene kao to su razni toksini. IgA je osnovni imunoglobulin u mlijeku suzama te u izluevinama dinog, probavnog i genitalnog sustava. titi sluznice od virusa i bakterija. IgM ne prolazi kroz placentu, a sintetizira se pet dana nakon roenja. Imunoglobulin M (IgM) je prisutan na povrini gotovo svih nezrelih limfocita B. Najefikasnije je u obrani organizma od bakterijskih zaraza. IgE je najmanje zastupljen razred u serumu.Posreduje u atopicnim alergijslim reakcijama. Sinteza (IgE) odvija se uglavnom u respiratornom i probavnom traktu, te u limfnim vorovima. IgD nalazi se u serumu samo u tragovima. Kao receptor za antigen ukljucen je u aktivaciju ljudskih limfocita B. TRANSPOTR KISIKA- Normalno se oko 97% kisika iz pluca u tkiva hemijski vezano za hemoglobin u eritrocitima, dok se ostatak 3% transportuje rastvoren u vodi plazme i celija. Prema tome u normalnim uslovima sav kiseonik se transportuje do tkiva vezan za hemoglobin. Oko 98% krvi koja dolazi u lijevu pretkomoru iz pluca prolazi kroz alveolarne kapilare i u potpunosti se oksigenise do pO2 od oko 104mmHg.Preostala 2%krvi koja dolazi direktno iz aorte u bronhijalnu cirkulaciju vaskularizuje uglavnom duboka tkiva i ne dolazi u kontakt sa alveolarnim vazduhom. Protok krvi kroz bronhijalnu cirkulaciju predstavlja protok u vidu anta tj onaj dio koji zaobilazi oblasti u kojima se vrsi razmjena gasova. Pri izlasku te krvi iz pluca njen pO2 je isti kao u normalnoj venskoj krvi oko 40mmHg. Ta se krv mjesa u pulmonarnim venama sa oksigenisanom kvlju iz alveolarnih kapilara, ona predstavlja vensku primjesu krvi i izaziva pad pO2 na 95mmHg u krvi koja se iz lijevog srca pumpa u aurtu. GLOMERULARNA FILTRACIJA- Stvaranje mokrace pocinje filtracijom velike kolicine tekucine kroz glomerularne kapilare u Bowmanovom ahuru. Tekucina koja nastaje glomerularnom filtracijom naziva se glomerularni filtrat koji je po stastavu isti kao i sastav ekstracelularne tekucine bez proteina. Velicina glomerularne filtracije je 125ml/min sto iznosi oko 20% bubreznog protoka krvne plazme. Kao i u ostalim kapilarima GF odreduje : ravnoteza izmedjuhidrostatskih i koloidno-osmatskih sila koje djeluju na kapilarnu membranu i kapilarni filtracijski koeficijent sto je umnozak propusnosti kapilara i njihove filtracijske povrsine. Velicina filtracije u glomerularnim kapilarima je mnogo veca nego u vecini drugih kapilara zato sto je glomerularni pritisak visok i sto je Kf velik. Udio bubreznog protoka plazme koje filtrira u prosjeku je oko 0,2. To znaci da se u glomerularnim kapilatrima filtrira oko 20% plazme koja protjece kroz bubrege.

masti u tijelu. On je transporter koji omoguava glukozi da iz krvi prodre u tjelesne stanice gdje se pretvara u energiju za tijelo. Glukoza je groani eer u kojeg se, prilikom probave, rascijepe namirnice koje sadre ugljikohidrate. Inzulin takoer omoguava da se prekomjerna glukoza sprema u miiima i u jetri (glikogeneza), te regulira sintezu novoga eera koji ulazi iz jetre u krvotok (glikogenoliza). Ako inzulina uope nema ili ako ga je premalo, eer ne moe nikako, ili samo djelomino, dospjeti u tjelesne stanice. Ostali eer se zadrava u krvi, to se moe izmjeriti. Normalna koncentracija eera u krvi natate iznosi 3,75 - 6,0 mmol/L. Inzulin je peptid koji se sastoji od 51 aminokiseline, a izgraen je u obliku dva lanca, meusobno povezana s dva disulfidna mosta. Proizvodi se u beta stanicama Langerhansovih otoka guterae. HORMONI STITNJACE -. Normalna je funkcija titnjae stvaranje i izluivanje hormona u krv to je ini lijezdom s unutarnjim izluivanjem (endokrina lijezda). Ti se hormoni nazivaju jodtironini i od ukupne koliine izluenih hormona 90% ini tiroksin ili T4, 10% trijodtironin ili T3. Tiroksin (T4) najvaniji je proizvod titne lijezde. Integralni je dio osovine hipotalamus-hipofiza-titnjaa. Anaboliki djeluje na metabolizam. Sinteza i izluivanje T4 dogaa se postepeno - jodiranje, sparivanje, pohrane te izluivanje. Otputanje hormona titnjae u krvotok javlja se po potrebi i pod utjecajem TSH. Odreivanje T4 vrlo je vano u procjeni funkcije titnjae. Ukoliko u anamnezi ili u klinikim nalazima postoji poviena razina TSH u serumu koja upuuje na poremeaj u radu titnjae, trebali bi se odreivati hormoni titnjae kako bi se utvrdilo povienje ili snienje tih hormona. Glavni dio ukupnog T4 (>99%) u serumu vezano je za transportni protein. Vezanje na transportne proteine omoguuje brzu eliminaciju T4; njegovo vrijeme polu-ivota je 8 dana. Trijodtironin je hormon titnjae zaduen za regulaciju metabolizma. Odreivanje njegove koncentracije u serumu je vano za dijagnostiku diferencijaciju funkcijskih stanja titnjae (eutireoza, hipotireoza, hipertireoza). Najvei dio ukupnog trijodtironina se vee na transportne proteine (prealbumin, TBG, albumin). Slobodni trijodtironin (fT3) je fizioloki aktivan oblik trijodtironina (T3), a prednost odreivanja fT3 lei u injenici da je nezavisan od promjena koncentracije transportnih proteina. ANTIDIURETSKI HORMON - Antidiuretski hormon (ADH) ili vazopresin ljudski hormon kojeg izluuje stranji reanj hipofize, zapravo ivani zavreci neurona ije se jezgre (supraoptike i paraventrikularne) nalaze u hipotalamusu.Po hemijskom sastavu je polipeptid sastavljen od 9 aminokiselina Djeluje na bubreg, arteriole i ima ulogu u sredinjem ivanom sustavu:U bubregu uzrokuje "tednju" vode, koncentriranjem urina i smanjenjem volumena urina. Taj uinak postie poveavanjem reapsorpcije vode u distalnim kanaliima i sabirnim cijevima nefrona. Podraaji za luenje su smanjenje volumena krvne plazme i poveanje osmolarnosti krvne plazme.Izaziva konstrikciju arteriola.Uloga u sredinjem ivanom sustavu povezan je s: dnevnim ritmovima, agresijom, regulacijom krvnog tlaka i regulacijom temperature i procesima pamenja.

INZULIN - Inzulin je hormon koji lui lijezda guteraa (pankreas), a slui za regulaciju eera u krvi, te metabolizam ugljikohidrata i

KALCITONIN- je polipeptidni hormon, linerani koji se sastoji od niza 32 aminokiseline. Kalcitonin sudjeluje u odravanju homeostaze kalcij i fosfata (te u manjoj mjeri magnezija) zajedno sa paratiroidnim

hormonom (PTH). Kalcitonin su 1962. otkrili Copp i Cheney.Kalcitonin nastaje cijepanjem prepropeptida (prokalcitonina) koji je nastaje transkripcijom gena CALC1. Izluivanje kalcitonina stimulira porast koncentracije iona kacija u krvnom serumu, te gastrin i pentagastrin.Mnogi uinci kalcitonina suprotni su uincima paratireoidnog hromona (PTH). Kalcitonin djeluje tako da:smanjuje apsorpciju kalcijevih iona iz probavnog sustava,inhibira aktivnost osteoklasta u kostima, inhibira reapsorpciju kalcijevih iona u bubregu,utjee na vitamin D. PARATHORMON - Paratireoidni hormon (PTH) se sintetie u elijama paratireoidne lezde i deponuje u vezikulama. Glavni faktor kontrole sekrecije PTH je nivo koncentracije kalcijuma u plazmi. Manja koncentracijuma kalcijuma u plazmi stimulie sekreciju. PTH je vaan fizioloki regulator metabolizma kalcijuma. On odrava koncentraciju kalcijumovih jona u plazmi, mobiliuui kalcijum iz kostiju, pospeujui reapsorpciju kalcijuma u bubrezima i posebno, stimuliui sintezu kalcitriola. Kalcitriol dalje poveava intestinalnu apsorpciju kalcijuma i sinergiki deluje sa PTH u mobilizaciji kalcijuma iz kostiju. PTH ubrzava ekskreciju fosfata, pa je njegov zbirni efekat da poveava koncentraciju kalcijuma i smanjuje koncentraciju fgosfata u plazmi. HORMONI SRI NADBUBRENE LIJEZDE : Sr nadbubrene lijezde lui adrenalin i noradrenalin. Adrenalin je jedan od hormona stresa. Usljed stresne reakcije dolazi do luenja adrenalina iz nadbubrene lijezde i izaziva ubrzanje rada srca, poveanje snage srca, vazokonstrikcija perifernog tkiva, ali vazodilatacija krvnih sudova srca, mozga, nekih miia, irenje bronhija,stvaranje toplote, razgradnja glikogena i poveanje koncentracije glukoze u krvi, razgradnja masnog tkiva i poveanje koncentracije slobodnih masnih kiselina u krvi, proirenje zjenica. Noradrenalin uslijed stresne reakcije dolazi do aktivacije simpatikog sustava i luenja noradrenalina. Pod utjecajem ovog neurotransmitera dolazi do aktivacije modanih struktura i usmjeravanja panje, ubrzanje rada srca, poveanja snage srca vazokonstrikcija perifernog tkiva, proirenja zjenica, inhibicije rada crijeva i mjehur, i pojaavanja tonusa miia sfinktera, sudjeluje u regulaciji sna i raspoloenja.