Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

2.1. §Þa chØ Internet
2.1.1 M« h×nh tham chiÕu tíi OSI
M« h×nh tham chiÕu APRA tíi m« h×nh OSI gåm cã 4 líp chøc n¨ng ® îc chØ ra
trªn h×nh 2.1 sau ®©y.

OSI ARPA
Giao thøc øng dông trong internet
Líp øng dông
Líp xö lý v, øng dông HTTP, FTP, SMTP...
Líp tr×nh diÔn
Líp phiªn
Líp truyÒn t¶i Líp truyÒn t¶i TCP, UDP

Líp m¹ng Líp internet IP, ARP, RARP, ICMP

Líp liªn kÕt sè liÖu Giao diÖn m¹ng NIC, Ethernet, MAN, WAN,
Líp vËt lý c¸p, v..v.

H×nh 2.1: M« h×nh ARPA víi m« h×nh OSI

Líp thÊp nhÊt trong m« h×nh ARPA l, líp giao diÖn m¹ng hay cßn ® îc gäi l, líp
m¹ng côc bé bao gåm liªn kÕt vËt lÝ gi÷a c¸c thiÕt bÞ. Líp giao diÖn m¹ng cã mÆt ë
tÊt c¶ c¸c thiÕt bÞ m¹ng (c¸c Host, c¸c tr¹m trung chuyÓn). Nã bao gåm tÊt c¶ c¸c
th,nh phÇn phÇn cøng cña c¬ së h¹ tÇng m¹ng v, cã chøc n¨ng t ¬ng øng víi tÇng
vËt lÝ v, tÇng liªn kÕt d÷ liÖu trong m« h×nh OSI, nã t¹o c¸c kÕt nèi vËt lÝ ®Õn hÖ
thèng c¸p trong thêi gian thÝch hîp, t¹o khung th«ng tin. Giao tiÕp m¹ng cã thÓ bao
gåm mét ch ¬ng tr×nh ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ hay mét hÖ con phøc t¹p sö dông c¸c giao
thøc kÕt nèi d÷ liÖu riªng.
Líp Internet cña m« h×nh ARPA t ¬ng øng víi líp m¹ng trong m« h×nh OSI. Nã
c¸ch ly c¸c Host víi c¸c chøc n¨ng chi tiÕt cña m¹ng, vÝ dô nh ph ¬ng ph¸p ®¸nh
®Þa chØ ®Ó thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng ®Þnh tuyÕn v, chuyÓn m¹ch th«ng tin qua m¹ng.
Cô thÓ líp Internet gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò: ®¸nh ®Þa chØ, ph©n phèi gãi tin, ®Þnh
tuyÕn. Giao thøc IP ® îc ph¸t triÓn ®Ó cung cÊp c¸c dÞch vô ®Çu cuèi tíi ®Çu cuèi
cho líp Internet, göi v, nhËn c¸c th«ng ®iÖp kiÓm so¸t v, xö lý lçi ICMP (Internet
Control Message Protocol).
NhiÖm vô c¬ b¶n cña líp truyÒn t¶i l, cung cÊp ph ¬ng tiÖn liªn l¹c tõ mét ch ¬ng
tr×nh øng dông n,y tíi mét ch ¬ng tr×nh øng dông kh¸c. Trong khi líp Internet thùc
hiÖn chøc n¨ng ph©n phèi b¶n tin tõ ®Çu cuèi ®Õn ®Çu cuèi v, kh«ng ®¶m b¶o cho sù
ph©n phèi ®ã. Møc truyÒn t¶i cã thÓ ®iÒu chØnh luång th«ng tin, nã cã thÓ cung cÊp
qu¸ tr×nh truyÒn cã ®é tin cËy, b¶o ®¶m d÷ liÖu ®Õn n¬i kh«ng cã lçi v, ®óng thø tù.

Hoang Trong Minh 30

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

§Ó l,m ® îc ®iÒu ®ã phÇn mÒm giao thøc sÏ göi l¹i n¬i nhËn b¶n tin x¸c nhËn, Cã
hai giao thøc ® îc ph¸t triÓn ®Ó hç trî líp n,y l,: Giao thøc ®iÒu khiÓn truyÒn dÉn
TCP (Transport Control Protocol) - hç trî c¸c øng dông yªu cÇu dÞch vô tõ ®Çu cuèi-
tíi - ®Çu cuèi cã ®é tin cËy. Giao thøc l îc ®å d÷ liÖu ng êi dïng UDP (User
Datagram Protocol)- hç trî c¸c øng dông kh«ng yªu cÇu ®é tin cËy cao. Ngo,i ra
giao thøc b¶n tin ®iÒu khiÓn ICMP cho phÐp c¸c Host v, c¸c tr¹m trung chuyÓn trao
®æi c¸c th«ng tin qu¶n lÝ v, ®iÒu khiÓn b»ng c¸c b¶n tin.
Líp cao nhÊt trong m« h×nh ARPA l, líp øng dông/xö lÝ , chØ cã mÆt ë c¸c Host
®Ó hç trî qu¸ tr×nh xö lÝ hay øng dông tõ ng êi dïng - tíi - host v, tõ host - tíi -
host. Cã nhiÒu tiªu chuÈn øng dông ® îc ph¸t triÓn bao gåm øng dông cho m¹ng
viÔn th«ng, cho c¸c truy nhËp thiÕt bÞ ®Çu cuèi ë xa (TELNET), giao thøc FTP (File
Transfer Protocol) ®Ó truyÒn file, giao thøc truyÒn th ®¬n gi¶n SMTP (Simple
Mesage Transfer Protocol) cho th ®iÖn tö. Líp n,y t ¬ng ® ¬ng víi 3 líp trªn cïng
cña m« h×nh OSI.
2.1.2 Tiªu ®Ò IPv4
Tiªu ®Ò IP ® îc thªm v,o sau khi nã nhËn ® îc th«ng tin cña líp chuyÓn vËn
hoÆc tõ líp øng dông, sau ®ã nã ® îc ® a xuèng tÇng liªn kÕt d÷ liÖu ®Ó truyÒn ®i
trªn mét ph ¬ng tiÖn nhÊt ®Þnh. CÊu tróc tiªu ®Ò IPv4 ® îc chØ râ trªn h×nh 2.2.
00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Version IHL TOS Total length

Identification Flags Fragment offset

TTL Protocol Header checksum

Source IP address

Destination IP address

Options and padding

:::

H×nh 2.2: Tiªu ®Ò IPv4

C¸c tr êng chøc n¨ng cña tiªu ®Ò gãi tin IP gåm cã:
Version: ChØ ra phiªn b¶n cña giao thøc hiÖn h,nh (IPv4), ® îc sö dông ®Ó m¸y göi,
m¸y nhËn, c¸c bé ®Þnh tuyÕn cïng thèng nhÊt vÒ ®Þnh d¹ng datagram.
IHL (Identifed Header Length): Tr êng x¸c nhËn ®é d,i tiªu ®Ò cung cÊp th«ng tin
vÒ ®é d,i tiªu ®Ò cña gãi tin, th«ng th êng tiªu ®Ò cã ®é d,i 20 octets.
TOS (Type Of Service): Tr êng kiÓu phôc vô d,i 8 bit gåm 2 phÇn: tr êng u tiªn v,
kiÓu phôc vô. Tr êng u tiªn gåm 3 bit dïng ®Ó g¸n møc u tiªn cho c¸c gãi tin,
cung cÊp c¬ chÕ cho phÐp ®iÒu khiÓn c¸c gãi tin qua m¹ng. C¸c bit cßn l¹i dïng x¸c
®Þnh kiÓu l u l îng gãi tin khi nã chuyÓn qua m¹ng, nh ®Æc tÝnh trÔ, ®é th«ng qua
v, ®é tin cËy. V,o kho¶ng cuèi n¨m 1990, IETF ®o ®Þnh nghÜa l¹i ý nghÜa cña c¸c
bÝt trong tr êng TOS ®Ó thÓ hiÖn mét tËp hîp c¸c dÞch vô kh¸c biÖt. Th«ng qua 6 bit

Hoang Trong Minh 31

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

®Çu tiªn thiÕt lËp 64 ®iÓm mo (codepoint) ®Ó ¸nh x¹ v,o mét sè dÞch vô c¬ së, 2 bit
cßn l¹i ®Ó trèng. Tuy nhiªn tr êng d÷ liÖu n,y ® îc sö dông nh thÕ n,o? th× cßn
tuú thuéc rÊt nhiÒu v,o kiÕn tróc m¹ng, v× chÝnh b¶n th©n m¹ng Internet kh«ng ®¶m
b¶o chÊt l îng phôc vô QoS, nªn ®©y ®¬n thuÇn chØ l, tiªu chÝ yªu cÇu chø kh«ng
ph¶i l, tiªu chÝ ®ßi hái ®èi víi c¸c bé ®Þnh tuyÕn. ViÖc sö dông tr êng TOS ®Ó n©ng
cao chÊt l îng dÞch vô sÏ ® îc ®Ò cËp trong c¸c phÇn sau cña luËn v¨n.
TL (Total length): Tr êng hiÓn thÞ tæng ®é d,i gãi tin d,i 16 bit, sö dông ®Ó x¸c ®Þnh
chiÒu d,i cña to,n bé gãi IP. ChiÒu d,i lín nhÊt mét gãi IP cho phÐp l, 65535 octets.
Identification: Tr êng nhËn d¹ng d,i 16 bit, ® îc m¸y chñ sö dông ®Ó ph¸t hiÖn v,
nhãm c¸c ®o¹n bÞ chia nhá cña gãi tin. C¸c bé ®Þnh tuyÕn sÏ chia nhá c¸c gãi tin
nÕu nh ®¬n vÞ truyÒn tin lín nhÊt cña gãi tin MTU (Maximum Transmission Unit)
lín h¬n MTU cña m«i tr êng truyÒn. MTU cña m«i tr êng truyÒn ® îc ®Þnh nghÜa
nh l, kÝch cì cña gãi IP lín nhÊt m, nã cã thÓ ® îc mang trong mét khung liªn kÕt
d÷ liÖu. ViÖc hîp l¹i c¸c ®o¹n tin ® îc thùc hiÖn t¹i m¸y chñ ®Ých. Sù chia c¾t gãi
tin t¹o thªm c«ng viÖc cho c¸c bé ®Þnh tuyÕn v, c¸c m¸y chñ ®Çu cuèi. Mét kü thuËt
cã tªn l, t×m tuyÕn ® êng cho ®¬n vÞ truyÒn gãi tin lín nhÊt (Path MTU Discovery)
® îc ® a ra, t¹o kh¶ n¨ng cho mét m¸y chñ göi tin cã thÓ t×m ra mét MTU lín nhÊt
cã thÓ, theo con ® êng tõ nguån tíi ®Ých m, kh«ng cÇn bÊt kú qu¸ tr×nh chia c¾t gãi
tin n,o kh¸c.
Flags : Tr êng cê chøa 3 bÝt ® îc sö dông cho qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn ph©n ®o¹n, bÝt
®Çu tiªn chØ chÞ tíi c¸c bé ®Þnh tuyÕn cho phÐp hoÆc kh«ng cho phÐp ph©n ®o¹n gãi
tin, 2 bÝt gi¸ trÞ thÊp ® îc sö dông ®Ó ®iÒu khiÓn ph©n ®o¹n, kÕt hîp víi tr êng nhËn
d¹ng v, tr êng ph©n ®o¹n ®Ó x¸c ®Þnh gãi tin nhËn ® îc sau qu¸ tr×nh ph©n ®o¹n.
Fragment Offset : Tr êng ph©n ®o¹n mang th«ng tin vÒ sè lÇn chia mét gãi tin, kÝch
th íc cña gãi tin phô thuéc v,o m¹ng c¬ së truyÒn tin, tøc l, ®é d,i gãi tin kh«ng
thÓ v ît qua MTU cña m«i tr êng truyÒn.
TTL (Time-to-live): Tr êng thêi gian sèng cña gãi tin sö dông ®Ó ng¨n c¸c gãi tin
lÆp vßng trªn m¹ng, cã vai trß nh mét bé ®Õm ng îc nh»m tr¸nh hiÖn t îng trÔ gãi
tin qu¸ l©u trªn m¹ng. TTL còng sö dông ®Ó x¸c ®Þnh ph¹m vi ®iÒu khiÓn, qua viÖc
x¸c ®Þnh xem mét gãi cã thÓ ®i ® îc bao xa trong m¹ng. BÊt kú gãi tin n,o cã vïng
TTL ®¹t gi¸ trÞ b»ng 0 th× gãi tin ®ã sÏ bÞ bé ®Þnh tuyÕn huû bá v, th«ng b¸o lçi sÏ
® îc göi vÒ tr¹m ph¸t gãi tin.
Protocol : Tr êng n,y ® îc dïng ®Ó x¸c nhËn giao thøc líp kÕ tiÕp møc cao h¬n
®ang sö dông dÞch vô IP, thÓ hiÖn d íi d¹ng con sè thËp ph©n.

Hoang Trong Minh 32

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

H-Check sum: Tr êng kiÓm tra tæng d,i 16 bit, ® îc tÝnh to¸n trong tÊt c¶ c¸c
tr êng cña tiªu ®Ò IPv4 (TOS, HL, TTL...). Mçi khi gãi qua bé ®Þnh tuyÕn, c¸c
tr êng lùa chän cã thÓ bÞ thay ®æi v, tr êng TTL sÏ bÞ thay ®æi gi¸ trÞ. Cho nªn mét
gãi tin khi qua c¸c bé ®Þnh tuyÕn th× tr êng kiÓm tra tæng cÇn ph¶i ® îc tÝnh to¸n v,
cËp nhËt l¹i ®Ó ®¶m b¶o ®é tin cËy cña th«ng tin ®Þnh tuyÕn.
Source Address- Destination Address : Tr êng ®Þa chØ nguån v, ®Þa chØ ®Ých ® îc
c¸c bé ®Þnh tuyÕn v, c¸c gateway sö dông ®Ó ®Þnh tuyÕn c¸c ®¬n vÞ sè liÖu, lu«n
lu«n ®i cïng víi gãi tin tõ nguån tíi ®Ých.
Options v2 Padding: Cã ®é d,i thay ®æi, dïng ®Ó thªm th«ng tin chän v, chÌn ®Çy
®¶m b¶o sè liÖu b¾t ®Çu trong ph¹m vi 32 bit.
2.1.3 Tiªu ®Ò IPv6
DiÔn ®,n IP phiªn b¶n 6 ® îc b¾t ®Çu v,o th¸ng 7-1999 bëi 50 nh, cung cÊp
Internet h,ng ®Çu víi môc ®Ých ph¸t triÓn giao thøc IPv6, nã sÏ c¶i thiÖn chÊt l îng
v, b¶o mËt cña Internet, thiÕt lËp mét c¬ cÊu cho thÕ kû míi. IPv6 ®Æc biÖt quan
träng khi c¸c thiÕt bÞ tÝnh to¸n di ®éng tiÕp tôc gia t¨ng trong thËp kû tíi.
Do sù thay ®æi vÒ b¶n chÊt cña internet v, m¹ng th ¬ng m¹i m, giao thøc liªn
m¹ng IP trë nªn lçi thêi. Tr íc ®©y, Internet v, hÇu hÕt m¹ng TCP/IP cung cÊp sù
hç trî c¸c øng dông ph©n t¸n kh¸ ®¬n gi¶n nh truyÒn file, mail, truy nhËp tõ xa qua
TELNET, song ng,y nay internet ng,y c,ng trë th,nh ®a ph ¬ng tiÖn, m«i tr êng
gi,u tÝnh øng dông, dÉn ®Çu l, dÞch vô WWW (World Wide Web). TÊt c¶ sù ph¸t
triÓn n,y ®o bá xa kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c chøc n¨ng v, dÞch vô cña m¹ng IP. Mét
m«i tr êng liªn m¹ng cÇn ph¶i hç trî l u l îng thêi gian thùc, kÕ ho¹ch ®iÒu khiÓn
t¾c nghÏn linh ho¹t v, c¸c ®Æc ®iÓm b¶o mËt m, IPv4 hiÖn kh«ng ®¸p øng ® îc ®,y
®ñ.
00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Version Traffic Class Flow Label

Payload Length Next Header Hop Limit

Source address
:::

Destination address
:::

Data
:::

H×nh 2.3: Khu«n d¹ng tiªu ®Ò IPv6

Version: ChØ ra phiªn b¶n IPv6 (4 bits).
Traffic Class: Líp l u l îng (8 bits), sö dông ®Ó ph©n phèi møc u tiªn l u l îng
Internet.

Hoang Trong Minh 33

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

Flow Label: Nhon luång (20 bits), ® îc dïng ®Ó x¸c ®Þnh c¸ch xö lý ®Æc biÖt tõ
nguån tíi ®Ých theo thø tù gãi.
Payload Length: §é d,i t¶i tin (16 bits). X¸c ®Þnh ®é d,i cña sè liÖu trong gãi. Khi
thiÕt lËp vÒ 0 th× ®ã l, c¸ch chän t¶i lín khi chuyÓn theo tõng chÆng .
Next Header: Tiªu ®Ò kÕ tiÕp (8 bits). X¸c ®Þnh giao thøc ®ãng gãi tiÕp theo. C¸c
gi¸ trÞ t ¬ng thÝch víi c¸c gi¸ trÞ dïng trong tr êng giao thøc IPv4.
Hop Limit: Giíi h¹n b íc nh¶y (8 bits), ë mçi bé ®Þnh tuyÕn, khi chuyÓn gãi gi¸ trÞ
n,y sÏ gi¶m ®i 1, nÕu gi¸ trÞ cña tr êng n,y l, 0 th× gãi sÏ bÞ lo¹i bá. Tr êng chøc
n¨ng giíi h¹n b íc nh¶y thay cho tr êng TTL trong tiªu ®Ò IPv4.
Source address: §Þa chØ nguån IPv6 (16 bytes).
Destination address: §Þa chØ ®Ých IPv6 (16 bytes).
ThÕ giíi ®ang ®èi mÆt víi viÖc thiÕu ®Þa chØ IP cho c¸c thiÕt bÞ m¹ng, ®Þa chØ d,i
32 bit kh«ng ®¸p øng ® îc sù bïng næ cña m¹ng. Thªm n÷a, IPv4 l, giao thøc cò,
kh«ng ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu míi vÒ b¶o mËt, sù linh ho¹t trong ®Þnh tuyÕn v, hç
trî l u l îng, IPv6 ® îc thiÕt kÕ bao gåm nh÷ng chøc n¨ng v, ®Þnh d¹ng më réng
h¬n IPv4 ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò n,y. TÊt c¶ c¸c ®Þa chØ sö dông trong Internet ®Òu ph¶i
duy nhÊt. Víi ph ¬ng thøc ®Þnh ®Þa chØ hiÖn nay th× viÖc thiÕu ®Þa chØ sÏ x¶y ra sím
h¬n. IPv6 l, mét giao thøc thay thÕ cã kh¶ n¨ng duy tr× sù ph¸t triÓn cña Internet,
gi¶i quyÕt vÊn ®Ò kh«ng gian ®Þa chØ IP: 3,4x1038 so víi kho¶ng 4 tØ ®Þa chØ IPv4 v,
nh÷ng thuéc tÝnh kh¸c cña Internet.
IPv6 kh«ng chØ cã kh¶ n¨ng më réng ®Þa chØ m, cßn hç trî kiÕn tróc m¹ng
h×nh thang, ph¸t triÓn b¶o mËt v, tÝnh to,n vÑn d÷ liÖu, n©ng cao chÊt l îng dÞch vô
QoS v, tÝnh b¶o mËt, ®Þnh tuyÕn ®¬n gi¶n v, ®Æc tÝnh tù ®éng ®Þnh cÊu h×nh.
Víi kh«ng gian ®Þa chØ v« cïng lín nã cho phÐp c¸c nh, th ¬ng m¹i triÓn
khai c¸c hÖ thèng thiÕt bÞ m¹ng ®Ó b,n v, di ®éng mét c¸ch hiÖu qu¶. Sù linh ho¹t
trong ®Þnh tuyÕn víi c¸c ®Þa chØ cña nót, thiÕt bÞ ®Þnh vÞ theo cÊu tróc c©y v, kh¶
n¨ng tù ®Þnh cÊu h×nh v, ph¸t hiÖn c¸c thiÕt bÞ xung quanh.
Tæng hîp ®Æc ®iÓm cña IPv 6:
o Kh«ng gian ®Þa chØ cho phÐp ph©n cÊp v, gi¶i quyÕt ® îc sù thiÕu ®Þa chØ.
o §Þnh d¹ng tiªu ®Ò v, kÝch cì chuÈn ®Ó dÔ d,ng xö lý gãi trong kiÕn tróc phÇn
cøng 64 bit.
o NÐn tiªu ®Ò v, d÷ liÖu.
o ChuÈn vÒ QoS v, c¸c dÞch vô kh¸c.
o B¶o mËt (chøng thùc, tÝnh to,n vÑn, sù tin cËy v, qu¶n lý kho¸).
o Tù ®éng ®Þnh d¹ng cÊu h×nh.

Hoang Trong Minh 34

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

o CËp nhËt c¸c giao thøc ®Þnh tuyÕn (RIPv6, OSPFv6, BGP4+, IDRPv6).
o C¸c kh¶ n¨ng Multi-homing.
o Ng¨n xÕp ®èi ngÉu ®Ó ho¹t ®éng t ¬ng thÝch víi IPv4.
o Hç trî m¹ng th«ng tin di ®éng.
2.1.4 §Þa chØ Internet (IP v4)
Mçi tr¹m trong m¹ng internet ®Òu ® îc ®Æc tr ng bëi mét sè hiÖu nhÊt ®Þnh gäi
l, ®Þa chØ IP. §Þa chØ IP ® îc sö dông trong líp m¹ng ®Ó ®Þnh tuyÕn c¸c gãi tin qua
m¹ng. Do tæ chøc v, ®é lín cña c¸c m¹ng con trong liªn m¹ng kh¸c nhau nªn ng êi
ta chia ®i¹ chØ IP th,nh c¸c líp ABCD.
Líp A: cho phÐp ®Þnh danh tíi 126 m¹ng, víi tèi ®a 16 triÖu host trªn mçi m¹ng.
Líp n,y ® îc dïng cho c¸c m¹ng cã sè tr¹m cùc lín.
Líp B: cho phÐp ®Þnh danh tíi 16384 m¹ng víi tèi ®a 65534 host trªn mçi m¹ng.
Líp C: cho phÐp ®Þnh danh ® îc kho¶ng 2 triÖu m¹ng víi tèi ®a 254 host trªn mét
m¹ng. Líp n,y ® îc dïng cho c¸c m¹ng cã Ýt tr¹m.
Líp D: ® îc dïng ®Ó göi c¸c IP datagram tíi mét nhãm c¸c host trong liªn m¹ng.

0 7 8 15 16 23 24
Líp A 0NNNNNN Host Host Host

0 7 8 15 16 23 24
Líp B 10NNNNNN Network Host Host

0 7 8 15 16 23 24
Líp C 110NNNNN Network Network Host

0 7 8 15 16 23 24
Líp D 31 1110NNNN Multicast Multicast Multicast

H×nh 2.4: Ph©n líp ®Þa chØ IP

Ph©n m¹ng l, mét c«ng nghÖ ® îc sö dông ®Ó chia mét ®Þa chØ m¹ng IP ®¬n ra
th,nh mét sè c¸c m¹ng con. §©y l, mét h×nh thøc më réng m« h×nh ®Þa chØ. §iÒu
n,y cho phÐp mét ®Þa chØ IP líp ®¬n ® îc chia nhá h¬n v, ® îc ph©n ®Õn nhiÒu vÞ
trÝ kh¸c nhau m, kh«ng gÆp khã kh¨n g× so víi viÖc yªu cÇu mét ®Þa chØ líp m¹ng
riªng cho mçi vÞ trÝ. C¸ch xö lý ph©n m¹ng n,y ® îc thùc hiÖn b»ng c¸ch ph©n chia
phÇn m¸y chñ cña líp ®Þa chØ IP cho tõng m¹ng con. Còng nh ®Þa chØ ph©n líp cæ
®iÓn, ranh giíi gi÷a phÇn m¹ng (tiÒn tè m¹ng+ m¹ng con) v, c¸c phÇn m¸y chñ th×

Hoang Trong Minh 35

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

® îc x¸c ®Þnh bëi mét mÆt n¹ che m¹ng con. Khi ®ã cÇn cã thªm mét vïng nhËn
d¹ng ph©n m¹ng subnetID (subnet IDentifier) ®Ó ®Þnh danh c¸c m¹ng con ®ã. Vïng
subnetID sÏ n»m trong vïng nhËn d¹ng m¸y chñ hostID cò. VÊn ®Ò m¹ng con sÏ
gãp phÇn gi¶i quyÕt cho c¸c b¶ng ®Þnh tuyÕn trong c¸c bé ®Þnh tuyÕn thùc hiÖn ®¬n
gi¶n h¬n trong qu¸ tr×nh t×m kiÕm ®Þa chØ.
Sù ph©n m¹ng chia mét ®Þa chØ IP ®¬n th,nh c¸c m¹ng con. Mét m¹ng siªu nhá l,
1 m¹ng ®éc lËp víi mét m¹ng con v, chóng ® îc t¹o th,nh bëi viÖc tæng hîp nhiÒu
m¹ng líp con, t¹o th,nh mét ®Þa chØ chung cho c¸c m¹ng thuéc líp ®ã. ViÖc tæng
hîp n,y t¹o ra hai u ®iÓm sau:
Gi¶m kÝch cì cña c¸c b¶ng ®Þnh tuyÕn ® îc duy tr× bëi c¸c bé ®Þnh tuyÕn cïng
víi viÖc gi¶m sè l îng c¸c ®Çu v,o m¹ng trªn líp riªng biÖt.
T¹o ra kh¶ n¨ng sö dông hiÖu qu¶ kh«ng gian ®Þa chØ IP ch a ® îc sö dông b»ng
c¸ch chØ cÊp ®Þa chØ cho mét m¹ng khi nã cÇn.
Khèi c¸c ®Þa chØ líp con gÇn nhau th× ® îc biÓu diÔn l¹i b»ng mét ký hiÖu “tiÒn tè
mang” v, khèi n,y ® îc gäi l, khèi ®Þnh tuyÕn liªn vïng kh«ng ph©n líp CIDR
(Classess Inter Domain Routing). CIDR cã t¸c dông :
Gi¶m tèc ®é cÊp, ph¸t c¸c ®Þa chØ IP cña m¹ng Internet cho c¸c m¹ng con.
Gi¶m sè ® êng v,o c¸c bé ®Þnh tuyÕn cña m¹ng to,n cÇu.
C¸c tæ chøc mong muèn r»ng mét ®Þa chØ Internet sÏ ® îc ph©n chia th,nh c¸c khèi CIDR h¬n
l, c¸c ®Þa chØ ® îc chia líp nh truyÒn thèng ®o ® îc m« t¶ trªn.
2.1.5 §Þnh tuyÕn trong Internet víi c¸c ®Þa chØ IP
Tr íc hÕt chóng ta xem xÐt hai c¬ chÕ ph¸t chuyÓn tin trong m¹ng IP, c¬ chÕ ph¸t
chuyÓn trùc tiÕp v, ph¸t chuyÓn kh«ng trùc tiÕp. Trong c¬ chÕ ph¸t chuyÓn trùc tiÕp,
qu¸ tr×nh truyÒn mét gãi tin tõ mét m¸y qua mét m¹ng vËt lý tíi mét m¸y kh¸c kh«ng
cÇn ®ßi hái sù tham gia cña c¸c bé ®Þnh tuyÕn. Ph¸t chuyÓn kh«ng trùc tiÕp yªu cÇu sù
tham gia cña c¸c bé ®Þnh tuyÕn, nh vËy nhÊt thiÕt ph¶i thùc hiÖn mét qu¸ tr×nh ®Þnh
tuyÕn. QuyÕt ®Þnh ®Þnh tuyÕn cã thÓ dùa trªn hai tiªu chuÈn: tr¹ng th¸i cña c¸c nót, liªn
kÕt hoÆc kho¶ng c¸ch tíi ®Ých. Mét khi tiªu chuÈn kho¶ng c¸ch tíi ®Ých ® îc lùa chän,
th× c¸c tham sè kh¸c nh : ®é trÔ, ®é th«ng qua, ®é tin cËy cña tuyÕn sÏ ® îc tÝnh ®Õn
chØ khi tuyÕn ®o ® îc chän. NÕu nh , tiªu chuÈn ® îc ®Æt ra ®Çu tiªn l, tiªu chuÈn vÒ
tr¹ng th¸i liªn kÕt, th× c¸c bé tham sè liªn quan tíi liªn kÕt sÏ ® îc ®Æt ra tr íc nhÊt, sau
®ã míi ®Õn tiªu chuÈn kho¶ng c¸ch. Cã mét v,i kiÓu th«ng tin ®Þnh tuyÕn cho c¸c øng
dông kh¸c nhau th êng sö dông nh sau:
§Þnh tuyÕn nguån: Víi ph ¬ng ph¸p ®Þnh tuyÕn n,y, c¸c tr¹m chñ t×m h íng ®i cã thÓ
sö dông ®Ó chuyÓn gãi tin th«ng qua ®Þa chØ IP n»m trong tiªu ®Ò gãi tin. T¹i tr¹m chñ

Hoang Trong Minh 36

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

ph¸t l u tr÷ to,n bé ®Þa chØ IP cña c¸c nót trung gian trªn con ® êng tíi ®Ých, c¸c th«ng
tin n,y nhËn ® îc tõ c¸c nót l©n cËn ph¸t tíi v, th«ng th êng chØ mang néi dung vÒ
kho¶ng c¸ch. Kü thuËt n,y th êng ® îc sö dông trong m¹ng côc bé, cßn ®èi víi m¹ng
Internet kiÓu ®Þnh tuyÕn n,y kh«ng hiÖu qu¶. Trong m«i tr êng Internet c¸c quyÕt ®Þnh
®Þnh tuyÕn dùa trªn ®Þa chØ ®Ých, v, thùc hiÖn theo tõng chÆng, c¸c th«ng tin ®Þnh tuyÕn
® îc duy tr× trong c¸c bé ®Þnh tuyÕn däc theo tuyÕn. Ph ¬ng ph¸p n,y rÊt hiÖu qu¶
trong m«i tr êng Internet, v× nã cho phÐp tÊt c¶ c¸c bé ®Þnh tuyÕn trung gian t¹o ra
quyÕt ®Þnh ®Þnh tuyÕn dùa trªn tr¹ng th¸i ®éng cña m¹ng m, kh«ng cÇn biÕt tr¹m chñ
ph¸t tin.
§Þnh tuyÕn lÆp vßng: §Þnh tuyÕn lÆp vßng th êng x¶y ra ®èi víi bÊt kú lo¹i m¹ng hçn
hîp n,o, cã mét v,i gi¶i ph¸p chèng l¹i qu¸ tr×nh ®Þnh tuyÕn vßng nh , gi¶i ph¸p ® êng
c¾t ngang, h¹n chÕ phßng ngõa, v, cËp nhËt tøc thêi b¶ng ®Þnh tuyÕn.
§Þnh tuyÕn IP theo b¶ng: Th«ng th êng c¸c thuËt to¸n t×m ® êng sÏ dùa trªn c¬ së
th«ng tin trong b¶ng ®Þnh tuyÕn, trong ®ã sÏ l u tr÷ th«ng tin v, c¸ch thøc tíi c¸c ®Ých
cã thÓ ®Õn. C¸c th«ng tin ®éng sÏ ® îc cËp nhËt v,o b¶ng ®Þnh tuyÕn theo c¸c giao thøc
®Þnh tuyÕn cÇn thiÕt.
§Þnh tuyÕn tíi nót kÕ tiÕp: §Ó gi¶m kÝch th íc cña b¶ng ®Þnh tuyÕn, còng nh ®Ó che
dÊu c¸c th«ng tin mang tÝnh côc bé, c¸c b¶ng ®Þnh tuyÕn cã thÓ chØ l u c¸c ®Þa chØ cho
b íc kÕ tiÕp trong qu¸ tr×nh ®Þnh tuyÕn v, kh«ng biÕt to,n bé con ® êng tíi ®Ých.
§Þnh tuyÕn mÆc ®Þnh: Mét kü thuËt kh¸c ® îc sö dông ®Ó che dÊu th«ng tin v, l,m
gi¶m b¶ng ®Þnh tuyÕn b»ng c¸ch hîp nhÊt nhiÒu th«ng tin ®éng v,o mét tr êng hîp
ngÇm ®Þnh. NÕu trong tr êng hîp kh«ng t×m kiÕm thÊy ®Þa chØ ®Ých phï hîp trong b¶ng
®Þnh tuyÕn th× tuyÕn ® êng ngÇm ®Þnh ® îc sö dông, hoÆc tÊt c¶ c¸c h íng ®i ®Òu ® îc
ngÇm ®Þnh tr íc. §iÒu n,y còng cã nghÜa l, con ® êng tíi ®Ých ® îc x¸c ®Þnh tr íc.
Tem thêi gian: Tem thêi gian cho phÐp mçi mét bé ®Þnh tuyÕn l u tr÷ th«ng tin liªn
quan ®Õn ®é trÔ gãi tin khi ®i qua bé ®Þnh tuyÕn. Th«ng tin n,y liªn quan ®Õn viÖc sö
dông giao thøc ®Þnh tuyÕn, ® îc t¸ch ra t¹i tr¹m ®Ých v, thªm v,o b¶ng ®Þnh tuyÕn. Tuy
nhiªn, ®©y kh«ng ph¶i l, kü thuËt ho,n h¶o v× nh÷ng biÕn sè khi tÝnh ®é trÔ cã thÓ thay
®æi hoÆc chØ tån t¹i trong mét kho¶ng thêi gian t¹m thêi (vÝ dô, hiÖn t îng t¾c nghÏn),
®Ó t¨ng tÝnh hiÖu qu¶ c¸c b¶n ghi n,y ph¶i ® îc tÝnh theo thêi gian thùc, ®iÒu n,y rÊt
khã thùc hiÖn ®èi víi hÇu hÕt c¸c giao thøc ®Þnh tuyÕn hiÖn nay. Trong bé giao thøc IP,
giao thøc thêi gian m¹ng NTP (Network Time Protocol) ® îc sö dông ®Ó ®ång bé ho¸
thêi gian, nã cho phÐp c¸c nót trao ®æi th«ng tin thêi gian víi môc ®Ých ®ång bé. Mét
khi nót gèc ®¶m b¶o cã ® îc thêi gian chÝnh x¸c th× nã cã thÓ trao ®æi th«ng tin thêi
gian tíi c¸c nót kh¸c theo giao thøc NTP. Tuy nhiªn, ®èi víi c¸c nót c,ng xa nót gèc th×
®é chÝnh x¸c c,ng gi¶m xuèng v× ®é trÔ cña m¹ng.

Hoang Trong Minh 37

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

Mét sè tiªu chÝ kh¸c ®Ó ph©n biÖt mét giao thøc ®Þnh tuyÕn n,y víi mét giao thøc ®Þnh
tuyÕn kh¸c bao gåm :
Kh¶ n¨ng më réng: Tøc l, c¸c giao thøc ®Þnh tuyÕn cho phÐp cung cÊp mét sè lín c¸c
bé ®Þnh tuyÕn v, c¸c m¹ng trong khi gi¶m thiÓu l u th«ng ®iÒu khiÓn t¹i c¸c c¸c bé
®Þnh tuyÕn (tøc l, gi¶m viÖc cËp nhËt c¸c d÷ liÖu ®Þnh tuyÕn) v, c¸c nguån ®Þnh tuyÕn
cÇn ph¶i ® îc tÝnh to¸n c¸c b¶ng ®Þnh tuyÕn míi.
Tr¸nh viÖc lÆp vßng: Khi mét giao thøc truyÒn tÝnh to¸n mét b¶ng ®Þnh tuyÕn míi, sÏ l,
rÊt khã kh¨n ®Ó ng¨n c¶n mét gãi, truyÒn qua 1 bé ®Þnh tuyÕn hay mét m¹ng h¬n mét
lÇn. Bëi v× rÊt khã ®Ó cã thÓ ® a ra th«ng b¸o vÒ sù thay ®æi cÊu tróc m¹ng trong mét
kho¶ng thêi gian nã truyÒn b¸.
§é héi tô: Khi mét liªn kÕt gi¶m xuèng, mét m¹ng míi ® îc thªm v,o, tøc l, cã sù
thay ®æi vÒ m¹ng th× c¸c giao thøc ®Þnh tuyÕn ph¶i th«ng b¸o c¸c b¶n tin mang th«ng
tin n,y tíi c¸c bé ®Þnh tuyÕn trªn to,n bé m¹ng v, tÝnh to¸n mét b¶ng ®Þnh tuyÕn míi
t¹i mçi bé ®Þnh tuyÕn v, nã ph¶i ph¶n ¸nh th«ng tin míi n,y. Qu¸ tr×nh xû lý n,y gäi l,
héi tô m¹ng. C¸c tuyÕn héi tô trªn cÊu tróc chÝnh x¸c c,ng nhanh th× c¸c gãi tin sÏ
truyÒn ®Õn ®Ých c,ng nhanh.
C¸c tiªu chuÈn: C¸c giao thøc ®Þnh tuyÕn ® îc ph¸t triÓn trong IETF ® îc chøng minh
b»ng mét v¨n b¶n RFC, cho phÐp c¸c nh, cung cÊp kh¸c nhau thùc hiÖn c¸c giao thøc
®Þnh tuyÕn trªn c¬ së riªng cña hä....
CÊu tróc më: Nã ® îc ®Þnh nghÜa kh¶ n¨ng cña mét giao thøc truyÒn cã thÓ thªm v,o
c¸c chøc n¨ng míi m, kh«ng ph¶i thay ®æi to,n bé ho¹t ®éng c¬ së cña nã v, kh¶ n¨ng
t ¬ng thÝch mét u ®iÓm cña giao thøc ®Þnh tuyÕn l, OSPF c¸c chøc n¨ng ® îc thªm
v,o OSPF l, ®a d¹ng, ®Þnh tuyÕn chÊt l îng phôc vô, hç trî viÖc ®Þnh ®Þa chØ tÇng liªn
kÕt.
HÖ ®o lSîng : §©y l, nh÷ng tham biÕn hay nh÷ng gi¸ trÞ m, ® îc göi ®i cïng víi m¹ng
®Ých v, ® îc xem nh kÕt qu¶ tÝnh to¸n b¶ng ®Þnh tuyÕn. VÝ dô , sè b íc nh¶y, gi¸ trÞ
liªn kÕt, d¶i tÇn, ®é trÔ.
ThuËt to¸n t×m ®Sêng: C¸c giao thøc ®Þnh tuyÕn sö dông mét trong hai thuËt to¸n t×m
® êng c¬ b¶n l, vecto kho¶ng c¸ch v, tr¹ng th¸i liªn kÕt.
2.2 Mét sè giao thøc c¬ b¶n trong bé giao thøc TCI/IP
2.2.1 Giao thøc ph©n gi¶i ®Þa chØ ARP.
Sau khi host göi d÷ liÖu, ®Þa chØ IP cÇn ph¶i ® îc chuyÓn th,nh ®Þa chØ LAN vËt lý
t ¬ng øng v× ® êng truyÒn vËt lý kh«ng thÓ nhËn biÕt ® îc ®Þa chØ IP. Qu¸ tr×nh chuyÓn
®æi n,y ® îc thùc hiÖn nhê mét giao thøc gäi l, giao thøc ARP (Address Resolution

Hoang Trong Minh 38

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

Protocol). VÒ mÆt kh¸i niÖm, viÖc chän mét m« h×nh sè ho¸ l,m cho vÊn ®Ò gi¶i ®Þa chØ
® îc hiÖu qu¶ cã nghÜa l, chän mét h,m f ¸nh x¹ theo c«ng thøc sau:
PA = f (IA) ; ( ®Þa chØ vËt lý PA, ®Þa chØ internet IA)
NÕu ®Þa chØ vËt lý kh«ng bÞ r,ng buéc bëi c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c, th× h,m f sÏ ® îc tÝnh
rÊt nhanh v, râ r,ng. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ c¸c m¹ng kÕt nèi th êng rÊt phøc t¹p v×
ch¹y trªn nhiÒu c«ng nghÖ phÇn cøng kh¸c nhau. VÝ dô, khi sö dông IP trªn m¹ng kÕt
nèi cã ®Þnh h íng nh ATM, ng êi ta kh«ng thÓ chän c¸c ®Þa chØ vËt lý tõ c¸c luång sè
liÖu m, ATM cung cÊp. Tèt nhÊt, c¸c b¶ng ¸nh x¹ ®Þa chØ n,y ® îc n»m t¹i m¸y chñ
cña c¸c m¹ng riªng.
Ph©n gi¶i ®Þa chØ th êng th«ng qua liªn kÕt ®éng, khã kh¨n lín nhÊt l, c¸c ®Þa chØ
Ethernet ® îc g¸n mét ®Þa chØ vËt lý 48 bit, v, khi thay ®æi ®Þa chØ n,y còng sÏ mÊt ®i.
Tuy nhiªn, ¸nh x¹ trùc tiÕp nhanh v, hiÖu qu¶ nh ng kh«ng thÓ mo ho¸ tõ 48 bit sang
32 bit. Mét gi¶i ph¸p cÊp thÊp ®Ó kÕt hîp c¸c ®Þa chØ trªn c¸c m¹ng cã kh¶ n¨ng qu¶ng
b¸ rÊt ®¬n gi¶n, b»ng c¸ch göi gãi tin ®Æc biÖt ®Ó x¸c ®Þnh xem m¸y n,o ®ã tr¶ lêi t ¬ng
øng. Sau ®ã c¸c th«ng tin ®ã ® îc l u v,o vïng nhí, khi cÇn chuyÓn sè liÖu c¸c bé ®Þnh
tuyÕn sÏ kiÓm tra kho chøa v, nhËn ® îc c¸c gi¸ trÞ ®Þa chØ trªn nã. Tuy nhiªn, nÕu sau
khi ph¸t tr¶ lêi ®Þa chØ th× m¸y ®ã cã sù cè, vÊn ®Ò l, c¸c m¸y kh¸c kh«ng biÕt v, vÉn
göi gãi tin v, nh vËy lçi sÏ x¶y ra. Mét gi¶i ph¸p ®Ò ra l, thùc hiÖn kü thuËt tr¹ng th¸i
mÒm ®Ó ®Õm thêi gian, th«ng th êng v,o kho¶ng 20 phót, néi dung cña bé ®Öm sÏ ® îc
xo¸ bá v, cËp nhËt l¹i tõ ®Çu. Thªm v,o ®ã l, c¸c gi¶i ph¸p nh giao thøc ph©n gi¶i ®Þa
chØ ARP. Trong qu¸ tr×nh nhËn c¸c gãi ARP ®Õn tõ m¹ng, nÕu trong ®ã chøa c¸c th«ng
tin liªn quan tíi chÝnh m¸y nhËn (®Þa chØ ®Ých) th× phÇn mÒm ARP sÏ cÊp l¹i m¸y göi
th«ng tin vÒ ®Þa chØ phÇn cøng cña nã. NÕu ®Þa chØ IP kh«ng trïng víi m¸y nhËn th«ng
tin n,y cã thÓ bá qua. Th«ng th êng ARP sÏ ® îc nhóng trong c¸c khung truyÒn v, sÏ
rÊt tæng qu¸t ®èi víi nh÷ng ®Þa chØ vËt lý bÊt kú v, giao thøc ®Þa chØ bÊt kú.
Cïng víi giao thøc ph©n gi¶i ®Þa chØ l, giao thøc ph©n gi¶i ®Þa chØ ng îc. RARP yªu
cÇu ph¶i cã mét m¸y chñ RARP, m¸y chñ tr¶ lêi b»ng c¸ch ®iÒn v,o ®Þa chØ ®Ých thay
®æi b¶n tin trë th,nh b¶n tin tr¶ lêi víi lêi ®¸p trùc tiÕp, cã thÓ cã rÊt nhiÒu m¸y chñ tr¶
lêi, m¸y sÏ nhËn lêi ®¸p ®Çu tiªn. Kh«ng thÓ qu¶ng b¸ qu¸ nhiÒu th«ng tin RARP trªn
m¹ng v× nh vËy cã thÓ g©y ra t¾c nghÏn hÖ thèng. Th«ng tin ®Þnh tuyÕn ® îc yªu cÇu
tõ m¹ng ®Ó dÉn c¸c gãi tin ®Õn ®Ých cuèi cïng cña nã n»m trong tiªu ®Ò.
2.2.2 Giao thøc b¶n tin ®iÒu khiÓn Internet ICMP
§Ó cho phÐp c¸c bé ®Þnh tuyÕn trong internet th«ng b¸o lçi hoÆc cung cÊp c¸c th«ng tin
vÒ nh÷ng t×nh huèng kh«ng mong ®îi, c¸c nh, thiÕt kÕ hÖ thèng ®o thªm v,o mét c¬
chÕ th«ng b¸o cã môc ®Ých ®Æc biÖt cho c¸c giao thøc TCP/IP. C¬ chÕ n,y thÓ hiÖn qua
giao thøc b¶n tin ®iÒu khiÓn internet ICMP ( Internet Control Message Protocol, ® îc

Hoang Trong Minh 39

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

xem nh l, mét phÇn b¾t buéc cña giao thøc IP. Gièng nh c¸c lo¹i b¶n tin kh¸c, ICMP
® îc chuyÓn qua internet trong phÇn d÷ liÖu cña gãi tin IP. Tuy nhiªn, ®Ých ®Õn cuèi
cïng cña b¶n tin n,y l, phÇn mÒm IP v, ® îc xö lý ®Ó x¸c ®Þnh nguyªn nh©n lçi.
VÒ mÆt kü thuËt, giao thøc b¶n tin ®iÒu khiÓn internet l, mét c¬ chÕ th«ng b¸o lçi. Nã
cung cÊp cho c¸c bé ®Þnh tuyÕn mét ph ¬ng ph¸p ®Ó khi gÆp lçi th× sÏ th«ng b¸o lçi cho
nguån ph¸t ®Çu tiªn, v× chØ cã th«ng tin vÒ ®Þa chØ nguån ph¸t l, æn ®Þnh cßn c¸c bé
®Þnh tuyÕn trung gian sÏ thay ®æi v× c¸c b¶ng ®Þnh tuyÕn sÏ lu«n ® îc cËp nhËt theo
tr¹ng th¸i cña m¹ng. Nh vËy, giao thøc b¶n tin d÷ liÖu internet cung cÊp th«ng tin liªn
l¹c h¬n møc b×nh th êng gi÷a c¸c bé ®Þnh tuyÕn v, m¸y tÝnh; nã l, mét phÇn tæng hîp
b¾t buéc cña IP. Mét b¶n tin ICMP di chuyÓn trong phÇn d÷ liÖu cña gãi tin IP v, cã ba
tr êng d÷ liÖu cã ®é d,i cè ®Þnh n»m trong phÇn ®Çu cña b¶n tin : Tr êng kiÓu b¶n tin
ICMP, tr êng mo, v, tr êng tæng kiÓm tra.
2.2.3 Giao thøc ®iÒu khiÓn truyÒn t¶i TCP
T¹i møc m¹ng cña m« h×nh APRA cung cÊp dÞch vô ph¸t chuyÓn kh«ng tin cËy, c¸c
gãi d÷ liÖu cã thÓ bÞ mÊt hoÆc háng khi lçi ® êng truyÒn t¸c ®éng lªn d÷ liÖu, hoÆc khi
phÇn cøng cña m¹ng bÞ háng, hay trong nh÷ng tr êng hîp qu¸ t¶i v× l îng giao dÞch
v ît qu¸ kh¶ n¨ng cña m¹ng. C¸c hÖ thèng m¹ng ph¸t chuyÓn tù ®éng ®Òu xuÊt hiÖn
kh¶ n¨ng truyÒn t¶i kh«ng ®óng thø tù, ®é trÔ lín, hay trïng lÆp gãi tin, còng nh ¶nh
h ëng cña c¸c r,ng buéc kh¸c trªn m¹ng. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò n,y giao thøc TCP ra
®êi v, ph¸t triÓn nh l, mét giao thøc m¹ng chung ®Ó cung cÊp c¸c dÞch vô ph¸t chuyÓn
dßng tin ®¸ng tin cËy, hç trî cho c¸c ch ¬ng tr×nh øng dông ra khái chi tiÕt m¹ng.
a) C¸c tÝnh chÊt cña dÞch vô ph¸t chuyÓn tin cËy.
Sù giao tiÕp cña c¸c ch ¬ng tr×nh øng dông v, ph¸t chuyÓn tin cËy cã thÓ ®Æc tr ng bëi
5 khÝa c¹nh sau:
§Þnh hSíng luång (stream): Khi hai ch ¬ng tr×nh øng dông truyÒn nh÷ng khèi l îng
lín d÷ liÖu, chóng ta xem d÷ liÖu n,y nh l, mét dßng bÝt, ® îc chia th,nh c¸c octet 8
bit, dÞch vô ph¸t chuyÓn dßng cho phÐp truyÒn mét c¸ch chÝnh x¸c chuçi c¸c octet n,y.
KÕt nèi m¹ch ¶o: Trong kiÓu truyÒn theo dßng cÇn cã sù tho¶ thuËn cña c¶ hai thiÕt bÞ
®Çu cuèi, c¸c b¶n tin sÏ ® îc trao ®æi v, tho¶ thuËn qu¸ tr×nh truyÒn tr íc khi viÖc
truyÒn d÷ liÖu ® îc thùc hiÖn. Trong suèt qu¸ tr×nh truyÒn c¸c module phÇn mÒm giao
thøc tiÕp tôc liªn l¹c víi nhau ®Ó gi¸m s¸t d÷ liÖu truyÒn. M¹ch ¶o ë ®©y ® îc hiÓu nh
l,: c¸c ch ¬ng tr×nh øng dông xem kÕt nèi n,y nh mét m¹ch phÇn cøng ® îc d,nh
riªng, tÝnh tin cËy l, ¶o do chØ ® îc cung cÊp bëi phÇn mÒm kÕt nèi.
TruyÒn cã vïng ®Öm: C¸c ch ¬ng tr×nh øng dông cã thÓ sö dông bÊt kú mét kiÓu kÝch
th íc gãi tin n,o ®Ó giao dÞch, phÇn mÒm giao thøc ® îc tù do ph©n chia dßng d÷ liÖu

Hoang Trong Minh 40

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

th,nh c¸c gãi tin ®éc lËp ®Ó thùc hiÖn truyÒn, c¸c gãi tin n,y th êng phô thuéc rÊt lín
v,o tr¹ng th¸i cña m¹ng hiÖn thêi. NÕu trong tr êng hîp gãi tin cña ch ¬ng tr×nh øng
dông kh«ng ®iÒn ®Çy gãi tin c¬ së truyÒn, dÞch vô ph¸t chuyÓn theo dßng hç trî c¬ chÕ
®Èy gióp cho d÷ liÖu cña c¸c ch ¬ng tr×nh øng dông buéc ph¶i truyÒn ®i.
Dßng kh«ng cÊu tróc: DÞch vô chuyÓn dßng TCP/IP kh«ng x¸c ®Þnh c¸c dßng d÷ liÖu
cã cÊu tróc. C¸c ch ¬ng tr×nh øng dông sö dông dÞch vô chuyÓn ph¸t theo dßng ph¶i
hiÓu néi dung dßng v, thèng nhÊt víi nhau vÒ ®Þnh d¹ng dßng tr íc khi khëi ®éng kÕt
nèi.
KÕt nèi 2 chiÒu: C¸c kÕt nèi ® îc cung cÊp bëi dÞch vô dßng TCP/IP cho phÐp truyÒn
d÷ liÖu ®ång thêi tõ hai phÝa, kiÓu kÕt nèi n,y gäi l, full duplex. C¸c dßng d÷ liÖu ch¹y
ng îc chiÒu nhau kh«ng t ¬ng t¸c hay va ch¹m. DÞch vô dßng cho phÐp chÊm døt mét
h íng trong khi vÉn tån t¹i h íng chuyÓn cßn l¹i. u ®iÓm chÝnh cña kÕt nèi hai chiÒu
l, phÇn mÒm giao thøc c¬ së cã thÓ göi th«ng tin ®iÒu khiÓn cho nh÷ng gãi tin ®ang
chuyÓn trªn h íng cßn l¹i cho phÐp ®iÒu khiÓn l u l îng truyÒn.
b) Giao thøc ®iÒu khiÓn truyÒn.
Giao thøc TCP ®Æc t¶ ®Þnh d¹ng cña d÷ liÖu v, lêi ®¸p( acknowledgement) m, hai m¸y
tÝnh trao ®æi ®Ó ®¹t ® îc viÖc truyÒn ®¸ng tin cËy, còng nh nh÷ng thñ tôc ®Ó ®¶m b¶o
viÖc truyÒn d÷ liÖu mét c¸ch chÝnh x¸c, ®óng thø tù. Nã ®Æc t¶ c¸ch phÇn mÒm TCP
ph©n biÖt trªn c¸c ®Ých cña mét m¸y cô thÓ, v, c¸ch thøc phôc håi c¸c lçi nh mÊt d÷
liÖu hay trïng lÆp d÷ liÖu. Giao thøc n,y còng x¸c ®Þnh c¸ch khëi ®éng v, ho,n tÊt qu¸
tr×nh truyÒn d÷ liÖu. MÆc dï vËy, giao thøc TCP kh«ng chØ ra chi tiÕt vÒ mét øng dông
cô thÓ giao tiÕp gi÷a ch ¬ng tr×nh øng dông v, giao thøc TCP.
TCP sö dông gi¸ trÞ cæng ®Ó x¸c ®Þnh ®Ých cuèi cïng trong mét m¸y, mçi cæng ® îc
g¸n cho mét gi¸ trÞ sè nguyªn nhá, v, ®©y chÝnh l, ®Þnh danh cña giao dÞch. Gi¸ trÞ
cæng cña TCP kh«ng t ¬ng øng víi mét gi¸ trÞ ®¬n, thay v× vËy, TCP ® îc x©y dùng
trªn c¸c kÕt nèi trõu t îng, m, trong ®ã c¸c ®èi t îng ® îc x¸c ®Þnh l, c¸c liªn kÕt
m¹ch ¶o chø kh«ng ph¶i l, tõng cæng, v× vËy nã thÓ hiÖn cho c¸c cÆp ®iÓm cuèi. D íi
quan ®iÓm cña ng êi lËp tr×nh, sù kÕt nèi trõu t îng l, rÊt cã ý nghÜa, nã cho phÐp
ng êi lËp tr×nh cã thÓ t¹o ra ch ¬ng tr×nh cung cÊp dÞch vô song song nhiÒu kÕt nèi
®ång thêi m, kh«ng cÇn mét cæng côc bé duy nhÊt cho mçi kÕt nèi.
Giao thøc TCP l, giao thøc kÕt nèi ®Þnh h íng ®ßi hái hai ®iÓm cuèi cïng ®ång ý tham
gia. C¸c hÖ ®iÒu h,nh cña hai phÝa sÏ ph¶i më c¸c kÕt nèi ( kÕt nèi chñ ®éng v, kÕt nèi
thô ®éng). Trong c¬ chÕ truyÒn cña giao thøc TCP cã sö dông kü thuËt cöa sæ tr ît ®Ó
gi¶i quyÕt hai vÊn ®Ò quan träng: hiÖu qu¶ qu¸ tr×nh truyÒn d÷ liÖu v, ®iÒu khiÓn tèc ®é
dßng d÷ liÖu. L u ý, c¬ chÕ cöa sæ tr ît TCP ho¹t ®éng theo octet, kh«ng ph¶i theo
segment hay gãi d÷ liÖu. C¸c octet cña dßng d÷ liÖu ® îc ®¸nh sè tuÇn tù, v, duy tr× t¹i

Hoang Trong Minh 41

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

n¬i göi ba con trá phèi hîp víi mçi kÕt nèi. Con trá thø nhÊt ®¸nh dÊu biªn bªn tr¸i cña
cöa sè tr ît, Con trá thø hai ®¸nh dÊu biªn bªn ph¶i cña cöa sæ tr ît, con trá thø ba
®¸nh dÊu biÕn bªn trong cña cöa sæ ®Ó ®¸nh dÊu c¸c octet ®o göi ®i v, c¸c octet ch a
göi ®i. KÝch th íc v, tèc ®é tr ît cña cöa sè sÏ quyÕt ®Þnh l u l îng truyÒn theo dßng
gi÷a hai m¸y tÝnh.
Mét trong nh÷ng ý t ëng quan träng v, phøc t¹p nhÊt trong TCP ® îc g¾n s©u v,o c¸ch
xö lý viÖc hÕt h¹n v, truyÒn l¹i. Còng giång nh nh÷ng giao thøc ®¸ng tin cËy kh¸c,
TCP mong ®îi m¸y ®Ých göi l¹i lêi ®¸p bÊt cø khi n,o nã nhËn th,nh c«ng nh÷ng octet
tõ dßng d÷ liÖu. Mçi khi nã göi mét segement. TCP khëi ®éng mét bé dÕm thêi gian v,
®îi lêi x¸c nhËn göi vÒ. NÕu bé ®¸p thêi gian hÕt h¹n tr íc khi cã líi ®¸p x¸c nhËn,
TCP gi¶ ®Þnh gãi tin ®o bÞ mÊt hoÆc háng v, thùc hiÖn truyÒn l¹i. Trong thùc tÕ trÔ trªn
m¹ng l, kh«ng thÓ dù ®o¸n tr íc ® îc nªn TCP th êng xuyªn kiÓm tra b¶n chÊt cña
mçi kÕt nèi v, hiÖu chØnh bé ®Õm thêi gian hîp lý. §Ó tËp hîp sè liÖu cÇn thiÕt cho gi¶i
thuËt cËp nhËt th«ng sè, TCP ghi nhËn thêi gian göi ®i v, thêi gian nhËn ®¸p øng trªn
h íng vÒ. Dùa v,o hai thêi ®iÓm n,y TCP tÝnh lÊy ra mÇu thêi gian ®i trän mét vßng,
khi cã mÉu thêi gian ®i trän mét vßng míi, TCP ® a ra ý niÖm thêi gian ®i trän mét
vßng míi trung b×nh cho kÕt nèi n,y. Tuy nhiªn, c¸c gi¸ trÞ x¸c nhËn cho c¸c segment
göi ®i ®«i khi l, lêi ®¸p m¬ hå, v× nÕu thêi gian truyÒn cho mét gãi tin ®o hÕt v, giao
thøc TCP cho phÐp truyÒn l¹i gãi tin ®ã, lêi ®¸p sÏ kh«ng chØ ra chÝnh x¸c ®©u l, x¸c
nhËn cña gãi tin göi ®i lÇn thø nhÊt hay lÇn truyÒn l¹i. NÕu lÇn truyÒn ®Çu tiªn v, lÇn
truyÒn gÇn nhÊt ®Òu kh«ng cung cÊp chÝnh x¸c mÉu thêi gian ®i trän mét vßng th× TCP
sö dông mét c¬ chÕ ho¹t ®éng theo thuËt to¸n Karn ®Ó tr¸nh vÊn ®Ò x¸c nhËn m¬ hå.
NÕu mét m¸y tÝnh göi ®i mét gãi tin sau khi cã sù gia t¨ng cña ®é trÔ trong m¹ng, TCP
tÝnh thêi gian hÕt h¹n th«ng qua íc l îng hiÖn t¹i, dÜ nhiªn gi¸ trÞ n,y nhá h¬n so víi
®iÒu kiÖn thùc tÕ v, m¸y tÝnh buéc ph¶i truyÒn l¹i, v, nÕu TCP bá qua nh÷ng lêi ®¸p
t ¬ng øng víi gãi tin truyÒn l¹i th×, nã ch¼ng bao giê cËp nhËt thêi gian ®i trän mét
vßng v, chu tr×nh c tiÕp tôc moi. ThuËt to¸n Karn yªu cÇu n¬i göi ph¶i kÕt hîp thêi
gian hÕt h¹n theo mét chiÕn l îc ®Õm thêi gian cã nh îng bé, th«ng th êng thêi gian
hÕt h¹n míi gÊp 2 lÇn thêi gian hÕt h¹n cò. Trong tr êng hîp ®é trÔ v ît qu¸ thêi gian
hÕt h¹n cña lÇn truyÒn l¹i, TCP sÏ gi¶ ®Þnh m¹ng bÞ r¬i v,o tr êng hîp nghÏn m¹ch. §Ó
gi¶i quyÕt vÊn ®Ò n,y TCP sö dông mét chÝnh s¸ch h,ng ®îi kÕt hîp víi m« h×nh huû
bá sím ngÉu nhiªn (RED). Bé ®Þnh tuyÕn c,i ®Æt RED sö dông hai gi¸ trÞ chÆn trªn v,
chÆn d íi ®Ó ®¸nh dÊu vÞ trÝ h,ng ®îi: Tmin v, Tmax. Mét c¸ch tæng qu¸t RED m« t¶
bëi ba quy t¾c ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña mçi gãi tin göi ®Õn:
T¹i thêi ®iÓm hiÖn t¹i, h,ng ®îi chøa Ýt h¬n Tmin gãi tin, th× tiÕn h,nh bæ sung
gãi tin v,o h,ng ®îi.

Hoang Trong Minh 42

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

T¹i thêi ®iÓm hiÖn t¹i, h,ng ®îi ®Çy chøa nhiÒu h¬n Tmax gãi tin, th× tiÕn h,nh
huû bá c¸c gãi tin míi tíi h,ng ®îi
NÕu h,ng ®îi ch a ®Çy nh ng v ît qua giíi h¹n chÆn trªn, nÕu ® îc yªu cÇu bé
®Þnh tuyÕn cã thÓ huû bá c¸c gãi tin mét c¸ch ngÉu nhiªn theo h,m x¸c suÊt P.
§iÓm mÊu chèt trong m« h×nh n,y l, chän ® îc gi¸ trÞ Tmin, Tmax v, h,m x¸c suÊt
P. §Ó x¸c ®Þnh h,m P, thay v× sö dông mét h»ng sè, mét gi¸ trÞ míi cña P ® îc tÝnh cho
mçi gãi tin: gi¸ trÞ n,y phô thuéc v,o mèi quan hÖ gi÷a kÝch th íc cña h,ng ®îi hiÖn
t¹i v, c¸c gi¸ trÞ chÆn trªn v, chÆn d íi. RED tÝnh kÝch th íc h,ng ®îi trung b×nh cã
träng sè v, sö dông kÝch th íc trung b×nh n,y ®Ó tÝnh träng sè, gi¸ trÞ trung b×nh sÏ
® îc cËp nhËt mçi khi cã gãi tin göi ®Õn theo ph ¬ng tr×nh sau:
Avg=( 1- )* Old_avg + * kÝch th íc h,ng ®îi hiÖn t¹i
Avg : Gi¸ trÞ trung b×nh; Old_avg : Gi¸ trÞ trung b×nh cò
Víi cã gi¸ trÞ tõ 0 ®Õn 1; nÕu gi¸ trÞ ®ñ nhá, th× gi¸ trÞ trung b×nh Ýt cã khuynh
h íng thay ®æi v, Ýt bÞ ¶nh h ëng víi nh÷ng ®ît göi sè liÖu ng¾n.
2.2.4 Giao thøc l<îc ®å d÷ liÖu ng<êi dïng UDP
Trong bé giao thøc TCP/IP, giao thøc l îc ®å d÷ liÖu ng êi dïng UDP cung cÊp c¬
chÕ chÝnh yÕu m, c¸c ch ¬ng tr×nh øng dông sö dông ®Ó göi ®i c¸c gãi tin tíi c¸c
ch ¬ng tr×nh øng dông kh¸c. UDP cung cÊp c¸c cæng ®Ó ph©n biÖt c¸c ch ¬ng tr×nh
øng dông trªn mét m¸y ®¬n. NghÜa l,, cïng víi mçi mét b¶n tin göi ®i, mçi b¶n tin
UDP cßn bao gåm mét gi¸ trÞ cæng nguån v, gi¸ trÞ cæng ®Ých, gióp cho phÇn mÒm
UDP t¹i ®Ých cã thÓ ph¸t chuyÓn gãi tin tíi ®óng n¬i nhËn v, cho phÐp n¬i nhËn göi tr¶
l¹i x¸c nhËn tin.
UDP cung cÊp dÞch vô ph¸t chuyÓn kh«ng ®Þnh h íng, kh«ng ®¶m b¶o ®é tin cËy
nh IP. UDP kh«ng sö dông c¬ chÕ x¸c nhËn ®Ó ®¶m b¶o gãi tin ®Õn ®Ých hay kh«ng?,
kh«ng thùc hiÖn s¾p xÕp c¸c b¶n tin v, kh«ng cung cÊp th«ng tin ph¶n håi ®Ó x¸c ®Þnh
møc ®é truyÒn th«ng tin gi÷a hai m¸y. ChÝnh v× vËy, mét ch ¬ng tr×nh øng dông sö
dông giao thøc UDP chÊp nhËn ho,n to,n tr¸ch nhiÖm cho vÊn ®Ò xö lý ®é tin cËy.
2.2.5 Giao thøc th«ng tin ®Þnh tuyÕn miÒn trong RIP
Víi c¸c môc ®Ých vÒ ®Þnh tuyÕn, mét nhãm c¸c m¹ng v, c¸c bé ®Þnh tuyÕn ® îc kiÓm
so¸t bëi mét ®¬n vÞ qu¶n trÞ gäi l, hÖ tù qu¶n (AS anomous system). C¸c bé ®Þnh
tuyÕn trong mét hÖ tù qu¶n ® îc tù do chän nh÷ng c¬ chÕ riªng cña nã cho viªc ph¸t
hiÖn, nh©n b¶n kiÓm ®Þnh v, kiÓm tra tÝnh nhÊt quan cña tuyÕn ® êng. Mét trong c¸c
bé giao thøc ®Þnh tuyÕn miÒn trong th êng sö dông l, giao thøc th«ng tin ®Þnh tuyÕn
RIP. Ph ¬ng ph¸p ®Þnh tuyÕn c¬ b¶n sÏ ® îc tr×nh b,y trong c¸c phÇn sau, chñ yÕu
® îc chia th,nh ph ¬ng ph¸p ®Þnh tuyÕn tÜnh v, ®éng. §Ó tù ®éng ho¸ c¸c c«ng viÖc

Hoang Trong Minh 43

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

duy tr× tÝnh chÝnh x¸c cña th«ng tin trong qu¸ tr×nh th«ng tin liªn l¹c trong m¹ng, c¸c
bé ®Þnh tuyÕn th êng trao ®æi víi nhau c¸c d÷ liÖu vÒ kh¶ n¨ng ®Þnh tuyÕn. RIP l, mét
bé giao thøc ®Þnh tuyÕn b¾t ®Çu tõ rÊt sím v, dùa v,o kh¶ n¨ng qu¶ng b¸ phÇn cøng ®Ó
thùc hiÖn viªc trao ®æi th«ng tin ®Þnh tuyÕn.
a) Ho¹t ®éng cña giao thøc th«ng tin ®Þnh tuyÕn RIP
Giao thøc th«ng tin ®Þnh tuyÕn RIP dùa trªn thuËt to¸n vector kho¶ng c¸ch ®Ó tÝnh
to¸n tuyÕn. Nã chi c¸c th,nh phÇn tham dù th,nh hai phÇn m¸y chñ ®éng v, bÞ ®éng,
Bé ®Þnh tuyÕn chñ ®éng th«ng b¸o c¸c tuyÕn ® êng cña nã cho m¸y tÝnh (bÞ ®éng) ®Ó
cËp nhËt th«ng tin ®Þnh tuyÕn trªn c¬ së b¶ng ®Þnh tuyÕn. Bé ®Þnh tuyÕn ë chÕ ®é chñ
®éng sÏ qu¶ng b¸ b¶n tin cËp nhËt ®Þnh tuyÕn theo thêi gian ®Þnh kú 30s. CËp nhËt
th«ng tin ®Þnh tuyÕn lÊy tõ mét phÇn cña c¬ së d÷ liÖu ®Þnh tuyÕn hiÖn t¹i cña c¸c bé
®Þnh tuyÕn. Mçi cËp nhËt sÏ lÊy mét tËp hîp c¸c cÆp, trong ®ã mçi cÆp chøa mét ®Þa chØ
m¹ng IP v, mét sè nguyªn l, kho¶ng c¸ch tíi m¹ng ®ã. Trong c¸ch tÝnh cña RIP, mét
bé ®Þnh tuyÕn l, mét tr¹m kÓ tõ m¹ng ®Êu nèi trùc tiÕp v, kho¶ng c¸ch l, gi¸ trÞ sè
tr¹m cña tuyÕn ®i qua. L u ý ®©y chØ l, mét tham sè trong bé tham sè chän ® êng tèi
u.
RIP x¸c ®Þnh mét v,i quy t¾c ®Ó ho,n thiÖn hiÖu n¨ng v, ®é tin cËy. NÕu cã nhiÒu
tuyÕn ® êng cã cïng chi phÝ, th× RIP lu«n lu«n chän tuyÕn ® êng ®o biÕt tr íc, ®©y
còng l, nh îc ®iÓm cña giao thøc th«ng tin ®Þnh tuyÕn RIP v× kh«ng thùc hiÖn ® îc
chøc n¨ng chia t¶i. NÕu xuÊt hiÖn lçi trªn tuyÕn th× c¸c bé ®Þnh tuyÕn ® îc cËp nhËt
th«ng tin v, khëi t¹o mét ®ång hå ®Õm thêi gian cho tuyÕn, mét khi qu¸ 180 phót
tuyÕn ® êng n,y kh«ng ® îc th«ng b¸o l¹i, tuyÕn ® îc n,y sÏ kh«ng cßn gi¸ trÞ.
RIP ph¶i xö lý ba lo¹i lçi do thuËt to¸n g©y ra: Vßng lÆp, tÝnh bÊt æn, §Õm ®Õn v«
h¹n. V, mét vÊn ®Ò rÊt quan träng kh«ng chØ xÈy ra ®èi víi RIP m, ®èi víi tÊt c¶ c¸c
giao thøc ®Þnh tuyÕn sö dông vector kho¶ng c¸ch l,m ph ¬ng ph¸p tÝnh to¸n tuyÕn, ®ã
l, b¶ng ®Þnh tuyÕn kh«ng nhÊt qu¸, mét khi c¸c b¶n tin cËp nhËt chØ chuyÓn t¶i mét cÆp
m¹ng ®Ých v, kho¶ng c¸ch tíi m¹ng ®ã. Mét sè gi¶i ph¸p ® a ra nh»m h¹n chÕ c¸c lo¹i
lçi nh : ®Æt gi¸ trÞ nhá cho kho¶ng c¸ch tèi ®a (16) ®Ó ng¨n ngõa vßng lÆp v, tÝnh bÊt
æn. Còng nh kü thuËt ® êng c¾t ngang ®Ó tr¸nh nh©n b¶n vÒ tuyÕn ® êng ng îc trë l¹i
bé ®Þnh tuyÕn m, tuyÕn ® êng n,y ®o ®Õn, tuy nhiªn kü thuËt n,y kh«ng gi¶i quyÕt
triÖt ®Ó ®èi víi mét sè m« h×nh mang. Mét kü thuËt kh¸c còng ® îc sö dông ®Ó gi¶i
quyÕt vÊn ®Ò ®Õm v« h¹n l, sö dông biÕn gi÷ chËm. BiÕn gi÷ chËm buéc bé ®Þnh tuyÕn
tham gia bá qua th«ng tin vÒ m¹ng trong mét thêi gian cè ®Þnh ngay sau khi nhËn ® îc
b¶n tin r»ng tuyÕn ® êng kh«ng cßn gi¸ trÞ. Th«ng th êng biÕn gi÷ chËm n,y cho phÐp
bé ®Þnh tuyÕn ®îi trong kho¶ng thêi gian 60s. ý t ëng c¬ b¶n cña ph ¬ng ph¸p kü thuËt
n,y l, ®Ó bé ®Þnh tuyÕn ®îi ®ñ l©u trong khi nhËn tin lçi v, kh«ng v« ý nhËn c¸c th«ng

Hoang Trong Minh 44

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

tin cò. KhuyÕt ®iÓm chÝnh cña gi¶i ph¸p kü thuËt n,y l, nÕu x¶y ra c¸c vßng lÆp ®Þnh
tuyÕn chóng sÏ tån t¹i trong suèt thêi gian gi÷ chËm, quan träng h¬n l, kü thuËt n,y
gi÷ l¹i tuyÕn ® êng cò trong thêi gian gi÷ chËm ngay c¶ khi ®o cã tuyÕn ® êng míi
thay thÕ. Mét kü thuËt cuèi cïng ® îc ®Ò xuÊt l, kü thuËt ng¨n ngõa lçi. Mét khi kÕt
nèi biÕn mÊt, bé ®Þnh tuyÕn n¬i th«ng b¸o kÕt nèi vÉn gi÷ l¹i tuyÕn ® êng n,y trong
mét kho¶ng thêi gian v,i lÇn cËp nhËt, v, l,m gi¶m gi¸ trÞ trong nh÷ng lÇn qu¶ng b¸.
Tuy nhiªn ®Ó ®em hiÖu qu¶ trong kü thuËt n,y th êng ® îc kÕt hîp víi kü thuËt cËp
nhËt tøc th×, kü thuËt cËp nhËt tøc th× buéc bé ®Þnh tuyÕn göi tøc th× mét th«ng tin
qu¶ng b¸ khi nhËn ® îc th«ng tin lçi. Tuy nhiªn chÝnh b¶n th©n c¸c kü thuËt nªu trªn
l¹i g©y ra mét sè vÊn ®Ò cña m¹ng vÝ dô nh : vÊn ®Ò qu¶ng b¸ th«ng tin trªn m¹ng sÏ
tèn b¨ng th«ng g©y ra nh÷ng l u l îng ®Ó trao ®æi th«ng tin ®Þnh tuyÕn t¨ng lªn khi sè
bé ®Þnh tuyÕn t¨ng lªn.
b) §Þnh d¹ng b¶n tin RIP
C¸c b¶n tin RIP cã thÓ chia th,nh hai lo¹i: c¸c b¶n tin vÒ th«ng tin ®Þnh tuyÕn v, c¸c
b¶n tin ® îc sö dông ®Ó yªu cÇu th«ng tin.
Cïng víi c¸c ®Þa chØ IP th«ng th êng RIP quy íc ®Þa chØ 0.0.0.0 l, chØ tuyÕn ® êng
mÆc ®Þnh, RIP ® a gi¸ trÞ kho¶ng c¸ch cña mäi tuyÕn ® êng m, nã th«ng b¸o kÓ c¶
tuyÕn ® êng mÆc ®Þnh. Nh vËy, cã thÓ bè trÝ ®Ó hai bé ®Þnh tuyÕn th«ng bao tuyÕn
® êng mÆc ®Þnh theo nh÷ng gi¸ trÞ kho¶ng c¸ch kh¸c nhau, t¹o ra mét con ® êng chÝnh
v, con ® êng dù phßng. RIP 2 më réng c¸c tr êng chøc n¨ng h¬n so víi RIP1, thÎ ®Þnh
tuyÕn cung cÊp mét ph ¬ng tiÖn ®Ó nh©n b¶n c¸c th«ng tin phô kh¸c cña tuyÕn ® êng,
vÝ dô nh mo sè cña hÖ tù qu¶n. C¸c b¶n tin RIP kh«ng chøa vïng ®é d,i t êng minh
v, còng kh«ng chøa t êng minh biÕn ®Õm c¸c môc. Thay v× vËy, RIP gi¶ ®Þnh c¬ chÕ
ph¸t chuyÓn c¬ së sÏ b¸o cho n¬i nhËn ®é d,i cña b¶n tin göi ®Õn. Khi sö dông víi
TCP/IP c¸c b¶n tin RIP dùa v,o UDP ®Ó th«ng b¸o th«ng qua cæng 520.
2.2.6 Giao thøc t×m ®<êng ng¾n nhÊt OSPF
IETF thiÕt kÕ giao thøc miÒn trong dùa trªn kü thuËt tr¹ng th¸i liªn kÕt nh»m gi¶i
quyÕt mét sè môc tiªu sau:
OSPF bao gåm viÖc ®Þnh tuyÕn theo kiÓu dÞch vô, ng êi qu¶n lý cã thÓ c,i ®Æt
nhiÒu tuyÕn ® êng ®i ®Õn mét ®Ých n,o ®ã, mçi tuyÕn ® êng ® îc sö dông riªng
cho mét ®é u tiªn hay mét lo¹i dÞch vô. Khi göi gãi tin ®i, bé ®Þnh tuyÕn ch¹y
OSPF sÏ sö dông c¶ ®Þa chØ ®Ých v, vïng kiÓu dÞch vô trong phÇn ®Çu IP ®Ó chän
tuyÕn ® êng.

Hoang Trong Minh 45

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

OSPF cung cÊp c¬ chÕ c©n b»ng l u l îng. NÕu nh nh, qu¶n lý x¸c ®Þnh nhiÒu
tuyÕn ® êng ®i ®Õn môc ®Ých n,o ®ã v, víi cïng mét gi¸ trÞ bé ®o l îng, th× bé
®Þnh tuyÕn cã thÓ chän ph ¬ng ph¸p chia t¶i ®Ó göi gãi tin.
§Ó cho phÐp sù ph¸t triÓn v, l,m cho c¸c m¹ng t¹i c¸c ®¬n vÞ dÔ qu¶n lý, OSPF
cho phÐp ph©n chia c¸c m¹ng v, c¸c bé ®Þnh tuyÕn th,nh c¸c tËp hîp con ( khu
vùc). Mçi khu vùc l, riªng biÖt, cÊu h×nh còng ® îc che dÊu víi c¸c khu vùc
kh¸c, nh vËy tÝnh mÒm dÎo cña m¹ng sÏ ® îc t¨ng lªn.
Giao thøc OSPF x¸c ®Þnh r»ng tÊt c¶ nh÷ng trao ®æi gi÷a c¸c bé ®Þnh tuyÕn cã
thÓ ® îc x¸c minh. OSPF cho phÐp cã nh÷ng m« h×nh kh¸c nhau, v, thËm chÝ
cho phÐp mét khu vùc ® îc quyÒn chän mét m« h×nh riªng biÖt víi m« h×nh
kh¸c.
OSPF bao gåm viÖc hç trî ®Þnh tuyÕn kh«ng ph©n líp, theo m¸y cô thÓ v, theo
m¹ng con cô thÓ.
OSPF cho phÐp c¸c m¹ng ®a truy xuÊt cã mét cæng ® îc chØ ®Þnh, ®Ó göi ®i c¸c
b¶n tin tr¹ng th¸i liªn kÕt, ®¹i diÖn cho tÊt c¶ c¸c bé ®Þnh tuyÕn ®Êu v,o m¹ng
n,y.
§Ó cho phÐp ®é æn ®Þnh tèi ®a, OSPF cho phÐp ng êi qu¶n lý m« t¶ cÊu h×nh
m¹ng ¶o t¸ch biÖt víi m¹ng vËt lý.
OSPF cho phÐp bé ®Þnh tuyÕn trao ®æi th«ng tin ®Þnh tuyÕn häc ® îc tõ bªn
ngo,i. §Þnh d¹ng cña b¶n tin cho phÐp ph©n biÖt ® îc th«ng tin häc tõ m¹ng
ngo,i hoÆc tõ néi bé m¹ng.
2.2.7 Giao thøc cæng biªn giíi BGP
Giao thøc cæng biªn giíi cã mét sè tÝnh chÊt kh¸c biÖt víi c¸c bé giao thøc ®o giíi
thiÖu trªn ®©y, quan träng nhÊt BGP kh«ng ph¶i thuÇn tuý l, mét giao thøc vector
kho¶ng c¸ch v, còng kh«ng thuÇn tuý l, giao thøc tr¹ng th¸i liªn kÕt. Nã ®Æc tr ng bëi
mét sè tÝnh chÊt sau:
Sö dông ®Ó th«ng tin liªn l¹c víi c¸c hÖ tù qu¶n AS .
Phèi hîp gi÷a nhiÒu bé ®Þnh tuyÕn sö dông BGP.
Nh©n b¶n th«ng tin vÒ tÝnh liªn kÕt.
Cung cÊp th«ng tin vÒ m« h×nh tr¹m kÕ tiÕp theo vector kho¶ng c¸ch.
Hç trî tuú chän c¸c chÝnh s¸ch cho ng êi qu¶n trÞ m¹ng.
Giao thøc cæng biªn giíi sö dông TCP trong th«ng tin liªn l¹c ®Ó chuyÓn t¶i
®¸ng tin cËy.
Giao thøc BGP cho phÐp th«ng tin vÒ con ® êng ®i tõ nguån tíi ®Ých.

Hoang Trong Minh 46

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

Hç trî ®Þa chØ kh«ng ph©n líp v, ®Þnh tuyÕn liªn vïng CIDR .
TÝch luü th«ng tin vÒ tuyÕn ® êng ®Ó b¶o vÖ b¨ng th«ng cña m¹ng qua viÖc göi
mét lÇn cho nhiÒu ®Ých ®Õn.
BGP cho phÐp c¬ chÕ x¸c minh b¶n tin; kiÓm chøng tªn cña n¬i göi tin.
Mét sè giíi h¹n c¬ b¶n cña giao thøc cæng biªn giíi nhS sau:
Mét giao thøc cæng biªn giíi kh«ng th«ng tin hay diÔn dÞch c¸c gi¸ trÞ vÒ kho¶ng
c¸ch ngay c¶ khi c¸c gi¸ trÞ n,y tån t¹i, v, thªm v,o ®ã l, kh«ng cã sù so s¸nh
vÒ gi¸ cña c¸c tuyÕn ® êng.
BGP th«ng b¸o nhiÒu tuyÕn ® êng tíi ®Ých nh ng kh«ng cung cÊp c¬ chÕ chia
t¶i.
BGP kh«ng hç trî viÖc chia xÎ giao dÞch ra ®Òu trªn c¸c bé ®Þnh tuyÕn trªn c¸c
hÖ tù qu¶n bÊt kú.
§Ó cã ® îc sù ®Þnh tuyÕn hîp lý ho¸, tÊt c¶ c¸c hÖ tù qu¶n trong m«i tr êng
m¹ng internet ph¶i thèng nhÊt víi nhau vÒ mÆt m« h×nh cho viÖc th«ng b¸o vÒ
tÝnh kÕt nèi. NghÜa l,, b¶n th©n BGP kh«ng ®¶m b¶o cho thèng nhÊt to,n côc.
2.3 m« h×nh ChÊt l%îng dÞch vô IP
2.3.1 DÞch vô tÝch hîp (IntServ)
§øng tr íc nhu cÇu ng,y c,ng t¨ng trong viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô thêi gian thùc
(tho¹i,Video) v, b¨ng th«ng cao (®a ph ¬ng tiÖn) dÞch vô tÝch hîp IntServ ®o ra ®êi.
§©y l, sù ph¸t triÓn cña m¹ng IP nh»m ®ång thêi cung cÊp dÞch vô truyÒn thèng nç lùc
tèi ®a v, c¸c dÞch vô thêi gian thùc (minh ho¹ trªn h×nh 2.5). §éng lùc thóc ®Èy m«
h×nh n,y chñ yÕu do nh÷ng lý do c¬ b¶n sau ®©y:
DÞch vô nç lùc tèi ®a kh«ng cßn ®ñ tèt n÷a: ng,y c,ng cã nhiÒu øng dông kh¸c
nhau cã nh÷ng yªu cÇu kh¸c nhau vÒ ®Æc tÝnh l u l îng ® îc triÓn khai, ®ång
thêi ng êi sö dông ng,y c,ng yªu cÇu cao h¬n vÒ chÊt l îng dÞch vô.
C¸c øng dông ®a ph ¬ng tiÖn c¶ gãi ng,y c,ng xuÊt hiÖn nhiÒu: m¹ng IP ph¶i cã
kh¶ n¨ng hç trî kh«ng chØ ®¬n dÞch vô m, ph¶i hç trî tÝch hîp ®a dÞch vô cña
nhiÒu lo¹i l u l îng kh¸c nhau tõ tho¹i, sè liÖu ®Õn Video.
Tèi u ho¸ hiÖu xuÊt sö dông m¹ng v, t,i nguyªn m¹ng: ®¶m b¶o hiÖu qu¶ sö
dông v, ®Çu t . T,i nguyªn m¹ng sÏ ® îc dù tr÷ cho l u l îng cã ®é u tiªn cao
h¬n, phÇn cßn l¹i sÏ d,nh cho sè liÖu nç lùc tèi ®a.
Cung cÊp dÞch vô tèt nhÊt: m« h×nh dÞch vô IntServ cho phÐp nh, cung cÊp m¹ng
cung cÊp ® îc dÞch vô tèt nhÊt kh¸c biÖt víi c¸c nh, cung cÊp c¹nh tranh kh¸c.

Hoang Trong Minh 47

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

C¸c b¶n tin setup ®Æt tr íc

øng dông Setup Giao thøc ®Þnh

Setup tuyÕn/Databas

§iÒu khiÓn chÊp

Data nhËn/c ìng bøc

LËp lÞch IP Data Ph©n lo¹i LËp lÞch

Ph©n lo¹i

H×nh 2.5 : M« h×nh dÞch vô tÝch hîp

Trong m« h×nh n,y cã mét sè th,nh phÇn tham gia nh sau:
Giao thøc thiÕt lËp: Setup cho phÐp c¸c m¸y chñ v, c¸c router dù tr÷ ®éng t,i
nguyªn trong m¹ng ®Ó xö lý c¸c yªu cÇu cña c¸c luång l u l îng riªng, RSVP,
Q.2931 l, mét trong nh÷ng giao thøc ®ã.
§Æc tÝnh luång: x¸c ®Þnh chÊt l îng dÞch vô QoS sÏ cung cÊp cho luång riªng biÖt.
Luång ® îc ®Þnh nghÜa nh mét luång c¸c gãi tõ nguån ®Õn ®Ých cã cïng yªu cÇu
vÒ QoS. VÒ nguyªn t¾c cã thÓ hiÓu ®Æc tÝnh luång nh b¨ng tÇn tèi thiÓu m, m¹ng
b¾t buéc ph¶i cung cÊp ®Ó ®¶m b¶o QoS cho luång yªu cÇu.
§iÒu khiÓn lSu lSîng: trong c¸c thiÕt bÞ m¹ng (m¸y chñ, router, chuyÓn m¹ch) cã
th,nh phÇn ®iÒu khiÓn v, qu¶n lý t,i nguyªn m¹ng cÇn thiÕt ®Ó hç trî QoS theo yªu
cÇu. C¸c th,nh phÇn ®iÒu khiÓn l u l îng n,y cã thÓ ® îc khai b¸o bëi giao thøc
b¸o hiÖu nh RSVP hay nh©n c«ng. Th,nh phÇn ®iÒu khiÓn l u l îng bao gåm:
§iÒu khiÓn chÊp nhËn: x¸c ®Þnh thiÕt bÞ m¹ng cã kh¶ n¨ng hç trî QoS theo yªu
cÇu hay kh«ng;
ThiÕt bÞ ph©n lo¹i (Classifier): nhËn d¹ng v, lùa chän líp dÞch vô dùa trªn néi
dung cña mét sè tr êng nhÊt ®Þnh trong m,o ®Çu gãi;
ThiÕt bÞ lËp lÞch (Scheduler): cung cÊp c¸c møc chÊt l îng dÞch vô QoS trªn kªnh
ra cña thiÕt bÞ m¹ng.
C¸c møc chÊt l îng dÞch vô cung cÊp bëi IntServ bao gåm:
DÞch vô b¶o ®¶m GS: b¨ng tÇn d,nh riªng, trÔ cã giíi h¹n v, kh«ng bÞ thÊt tho¸t
gãi tin trong h,ng. C¸c øng dông cung cÊp thuéc lo¹i n,y cã thÓ kÓ ®Õn: héi nghÞ
truyÒn h×nh chÊt l îng cao, thanh to¸n t,i chÝnh thêi gian thùc,...
DÞch vô kiÓm so¸t t¶i CL: kh«ng ®¶m b¶o vÒ b¨ng tÇn hay trÔ nh ng kh¸c nç lùc
tèi ®a ë ®iÓm kh«ng gi¶m chÊt l îng mét c¸ch ®¸ng kÓ khi t¶i m¹ng t¨ng lªn. Phï

Hoang Trong Minh 48

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

hîp cho c¸c øng dông kh«ng nh¹y c¶m l¾m víi ®é trÔ hay mÊt gãi nh truyÒn
multicast audio/video chÊt l îng trung b×nh.
DÞch vô nç lùc tèi ®a.
2.3.2 DÞch vô DiffServ
ViÖc ® a ra m« h×nh IntServ ®o cã vÎ nh gi¶i quyÕt ® îc nhiÒu vÊn ®Ò liªn quan ®Õn QoS
trong m¹ng IP. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ, m« h×nh n,y kh«ng thùc sù ®¶m b¶o ® îc QoS
xuyªn suèt (End-to-end). §o cã nhiÒu cè g¾ng ®Ó thay ®æi ®iÒu n,y nh»m ®¹t ® îc mét
møc QoS cao h¬n cho m¹ng IP v, mét trong nh÷ng cè g¾ng ®ã l, sù ra ®êi cña DiffServ.
DiffServ sö dông viÖc ®¸nh dÊu gãi v, xÕp h,ng theo lo¹i ®Ó hç trî c¸c dÞch vô u tiªn qua
m¹ng IP. HiÖn t¹i IETF ®o cã mét nhãm l,m viÖc DiffServ ®Ó ® a ra c¸c tiªu chuÈn RFC vÒ
DiffServ. Nguyªn t¾c c¬ b¶n cña DiffServ nh sau:
§Þnh nghÜa mét sè l îng nhá c¸c líp dÞch vô hay møc u tiªn. Mét líp dÞch vô
cã thÓ liªn quan ®Õn ®Æc tÝnh l u l îng (b¨ng tÇn min- max, kÝch cì burst, thêi
gian kÐo d,i burst..).
Ph©n lo¹i v, ®¸nh dÊu c¸c gãi riªng biÖt t¹i biªn cña m¹ng v,o c¸c líp dÞch vô.
C¸c thiÕt bÞ chuyÓn m¹ch, router trong m¹ng lâi sÏ phôc vô c¸c gãi theo néi
dung cña c¸c bÝt ®o ® îc ®¸nh dÊu trong m,o ®Çu cña gãi.
Víi nguyªn t¾c n,y, DiffServ cã nhiÒu lîi thÕ h¬n so víi IntServ:
Kh«ng yªu cÇu b¸o hiÖu cho tõng luång;
DÞch vô u tiªn cã thÓ ¸p dông cho mét sè luång riªng biÖt cïng mét líp dÞch vô.
§iÒu n,y cho phÐp nh, cung cÊp dÞch vô dÔ d,ng cung cÊp mét sè l îng nhá c¸c
møc dÞch vô kh¸c nhau cho kh¸ch h,ng cã nhu cÇu;
Kh«ng yªu cÇu thay ®æi t¹i c¸c m¸y chñ hay c¸c øng dông ®Ó hç trî dÞch vô u
tiªn. §©y l, c«ng viÖc cña thiÕt bÞ biªn;
Hç trî rÊt tèt dÞch vô VPN.
Tuy nhiªn cã thÓ nhËn thÊy DiffServ cÇn v ît qua mét sè vÊn ®Ò nh :
Kh«ng cã kh¶ n¨ng cung cÊp b¨ng tÇn v, ®é trÔ ®¶m b¶o nh GS cña IntServ hay
ATM;
ThiÕt bÞ biªn vÉn yªu cÇu bé Classifier chÊt l îng cao cho tõng gãi gièng nh
trong m« h×nh IntServ;
VÊn ®Ò qu¶n lý tr¹ng th¸i classifier cña mét sè l îng lín c¸c thiÕt bÞ biªn l, mét
vÊn ®Ò kh«ng nhá cÇn quan t©m;
ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch kh¸ch h,ng trªn c¬ së gi¸ c íc cho dÞch vô cung cÊp
còng ¶nh h ëng ®Õn gi¸ trÞ cña DiffServ.
M« h×nh DiffServ t¹i biªn v, lâi ® îc m« t¶ trong h×nh 2.6 sau ®©y.

Hoang Trong Minh 49

 Ch ¬ng 2: C«ng nghÖ IP

Ph©n lo¹i ®a ChÝnh §¸nh dÊu H,ng ®îi, qu¶n

byte gãi lý lËp lÞch
s¸ch

Router biªn Ph©n lo¹i DS H,ng ®îi, qu¶n

byte lý
LËp lÞch
Router lâi
H×nh 2.6 : M« h×nh DiffServ t¹i biªn v2 lâi cña m¹ng
M« h×nh DiffServ bao gåm mét sè th,nh phÇn nh sau:
DS-Byte: byte x¸c ®Þnh DiffServ l, th,nh phÇn TOS cña IPv4 v, tr êng lo¹i l u
l îng IPv6. C¸c bÝt trong byte n,y th«ng b¸o gãi tin ® îc mong ®îi nhËn ® îc thuéc
dÞch vô n,o.
C¸c thiÕt bÞ biªn (router biªn): n»m t¹i lèi v,o hay lèi ra cña m¹ng cung cÊp
DiffServ.
C¸c thiÕt bÞ bªn trong m¹ng DiffServ.
Qu¶n lý c ìng bøc: c¸c c«ng cô v, nh, qu¶n trÞ m¹ng gi¸m s¸t v, ®o kiÓm ®¶m b¶o
SLA gi÷a m¹ng v, ng êi dïng.

Hoang Trong Minh 50