Ano ang

planggana. Kaya laganap ito sa tag-ulan dahil naiipon ang tubig ulan at baha sa maraming lugar. Sa gabi ba ito nangangagat? Hindi katulad ng mga karaniwang lamok, tuwing madaling araw at bago magtakipsilim madalas mangagat ang Aedes aegypti.

Madalas ganito ang nangyayari sa mga batang nagkakasakit ng dengue. Paano masisigurado na may dengue ang isang tao? Mabuting magpunta sa pinakamalapit na ospital o health care center para sa isang blood test.

Ang dengue ay sakit na nakukuha mula sa kagat ng lamok na Aedes aegypti. Tinatawag din itong break bone fever dahil isa sa mga sintomas nito ang matinding pananakit ng katawan. Sa panahon ng tag-ulan, Hunyo hanggang Setyembre, dumarami ang mga kaso ng dengue sa Pilipinas. Itoy endemic o lumalaganap sa loob ng isang rehiyon, lugar o populasyon.

Maaari bang magamot ang dengue? Saan madalas pumunta ang mga ito? Kapag sa loob ng bahay, namamalagi sila sa mga aparador at madidilim na lugar. Kapag sa labas ng bahay, sa malalamig at malililim na puwesto naman sila tumitigil. Paano malalaman kung ang mga ito ay sa loob ng bahay tuwing tag-araw? Pinturahan ng itim ang isang lalagyan, lagyan ng konting tubig at isang lawanit. Lalapitan ito ng mga Aedes aegypti. Anu-ano ang mga sintomas ng dengue? Mataas na lagnat Pagsakit ng ulo at likod ng mata Matinding pananakit ng kalamnan at kasukasuan Pagsusuka Kawalan ng panlasa at ganang kumain Ang sakit sa likod ng mata at pananakit ng katawan ang pangunahing pinagiba ng dengue sa mga karaniwang lagnat. Posible ba na may dengue ang isang tao pero walang lumalabas sa mga sintomas na nabanggit? Oo, may mga nagkakadengue pero hindi kinakikitaan ng mga karaniwang sintomas. Hindi. Wala nabibiling gamot sa botika na direktang nagpapagaling sa dengue. Wala ring bakuna para maiwasan ito. Pwede bang gamutin ang dengue sa bahay? Oo. Marami sa mga nagkakadengue fever ang nananatili lang sa bahay. Kailangan lang nilang magpahinga, matulog, uminom ng maraming tubig at kumain ng masusustansyang pagkain. Maaari rin silang uminom ng gamot para matanggal ang sakit ng katawan at mapababa ang lagnat tulad ng paracetamol. Ngunit hindi dapat uminom ng aspirin dahil pinalalala nito ang dengue. Kailan dapat dalhin sa ospital ang pasyente o magpakonsulta sa doktor? Dapat nang tumakbo sa ospital kapag may mga pulang pantal sa balat, pagdudugo ng gilagid at ilong at pagiging kulay itim ng dumi. Itoy hudyat na may dengue hemorrhagic fever na ang isang tao. Pag itoy sinundan ng pamumutla, pagkauhaw, panlalamig at panghihina, ito ay tinatwag nang dengue shock syndrome. Nakakamatay ba ang dengue? Hindi nakakamatay ang dengue fever. Pero kapag itoy lumala at naging dengue

Ano ang Aedes aegypti? Ito ang babaeng lamok na nagdadala ng dengue virus. Nakukuha nito ang virus mula sa pagkagat sa taong may dengue.Tinatawag din itong tiger mosquito dahil sa mga puting linya sa paa at likod. Kasinglaki ito ng isang butil ng bigas. Saan nangingitlog ang mga ito? Nangingitlog at nagpaparami ang mga ito sa mga lugar kung saan naiipon ang tubig. Halimbawa nito ang mga timba, lumang gulong, drum, bote, plorera, lata, palayok at

hemorrhagic fever at dengue shock syndrome, maaari na itong makamatay. Nakakahawa ba ito? Hindi nakakahawa ang dengue. Lumalaganap lang ito dahil sa kagat ng lamok. Epektibo ba ang malawakang pagspray ng pampuksa ng lamok? Hindi nito napapatay ang Aedes aegypti. Sa halip, umaalis lang ang mga lamok at lumilipat ng lugar. Wala rin itong epekto sa mga itlog ng lamok. Paano maiiwasan ang dengue?

Huwag pabayaang nakatambak ang basura sa likod bahay.

Iwasan ang kagat ng lamok. Gumamit ng kulambo sa pagtulog. Gumamit ng katol o spray na pampatay ng lamok. Maglagay ng kurtina at screen sa mga bintana. Magsuot ng light colored na damit. Lapitin kasi ng lamok ang maiitim na kulay.

Magsuot ng long sleeves, pantalon at medyas para sa karagdagang proteksyon.

GROUP 4 BSN 4-AE UPHSD BATCH 2009

Pigilan ang pagdami ng mga lamok. Takpan ang mga lalagyan ng tubig. Siguraduhing walang naiipon na tubig sa ibat ibang sulok ng bahay. Kung may lalagyang hindi na ginagamit at maaaring pangitlugan ng lamok, itapon na ito. Panatilihing malinis ang loob at labas ng bahay.