Professional Documents
Culture Documents
Przegląd Zachodni 2008.3, Źródła
Przegląd Zachodni 2008.3, Źródła
ro ro Z da Z da
NOWE DOKUMENTY DOTYCZA CE UDZIAU MILICJI OBYWATELSKIEJ SKIM CZERWCU 1956 ROKU W POZNAN
z Poznan ski Czerwiec 1956 r. wcia jest zagadnieniem nieopracowanym caos ciowo, sie nowe dokumenty 1, relacje 2 czy monograficznie. Choc w ostatnim okresie pojawiaja bionych syntez. Te juz ce wymaga poge istnieja inicjatywy 3, to nadal wiele zagadnien weryfikacji w zwia zku z odkrywaniem coraz to nowych z wymagaja ro de, kto re nie przyniosa bynajmniej rewolucyjnej zmiany w postrzeganiu Poznan skiego Czerwca 1956 r. jako demonstracji na tle ekonomicznym, przeksztaconej w zamieszki zbrojne o podoz u politycznym, w kto rych s mierc ponioso 57 oso b, a liczba rannych nie przekroczya zapewne 650. bione studia nad Poznan Apelowaem w 2006 r. o poge skim Czerwcem 4. Jednym z zagadcego nien , na kto re wo wczas wskazywaem jest brak kompleksowego opracowania dotycza udziau Milicji Obywatelskiej. W dotychczasowej historiografii Poznan skiego Czerwca cych o Milicji Obywatelskiej. Sa to: 1. Charak1956 r. jest bardzo mao dokumento w traktuja zanej z tym dziaalnoterystyka przebiegu wypadko w poznan skich w czerwcu 1956 r. i zwia dzy funkcjonariuszami MO i WUdSBP s ci MO, WUdSBP, KBW, WP i SW 5; 2. Nastroje mie ci Komisji Ministerstwa w Poznaniu 6; 3. Raport Pietrzaka 7; 4. Sprawozdanie z dziaalnos
1 ak, Wybo M. Wodejko, W. Wo jcik, A.M. Zaj as, A.Cz. Z r dokumento w dotyczacych wydarzen poznan skich 1956 r. w zasobie Centralnego Archiwum Wojskowego im. mjr. Bolesawa Waligo ry, d Historyczno-Wojskowy 2006, nr specjalny 5(215) Rok 1956 w Polsce i na We grzech, Przegla s. 115-199. 2 b, Poznan d Historycz. Jastrza ski czerwiec w relacji ppk. Feliksa Dwojaka, Przegla no-Wojskowy 2006, nr 4(214), s. 134-162. 3 ci Narodowej w Poznaniu pod kierownictOddziaowe Biuro Edukacji Publicznej Instytutu Pamie cych proceso wem dr. Waldemara Handke przygotowuje zbio r dokumento w dotycza w poznan skich. dzie to zapewne cenne i wartos Be ciowe z ro do do badan nad zagadnieniem oskarz onych za Poznan ski Czerwiec 1956 r. 4 b, Poznan d . Jastrza ski Czerwiec 1956 roku w s wietle badan nad stratami osobowymi, Przegla Zachodni 2006, nr 3, s. 64-66. 5 gowa Komisja S. Jankowi ak, E. Makowski, Poznan ski Czerwiec 1956 w dokumentach, Okre ci Narodowej w Poznaniu, Poznan Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Instytut Pamie 1995, s. 45-77. 6 Tamz e, s. 167-169. 7 Karta 1991, nr 5, s. 134-143 sprawozdanie ppk. Tadeusza Pietrzaka, w 1956 r. Komendanta Wojewo dzkiego MO w Poznaniu.
220
ro Z da
trznych powoanej zarza dzeniem Ministra z dnia 2.07.1956 r. dla zbadania Spraw Wewne dziaalnos ci suz b MSW w okresie 28-30 czerwca 1956 roku w Poznaniu 8; 5. Stanowisko Komendy Go wnej w sprawie bicia zatrzymanych 9. Zaprezentowane poniz ej dokumenty odnalazem podczas prowadzenia badan w Arci Narodowej w Warszawie w styczniu 2007 r. Przy okazji chiwum Instytutu Pamie Go MO w 1956 r., natrafiem na zbio r dokumento w wytworzonych przez Komende wna cych Poznan to nieznane, nigdy niepublikowane i niecytodotycza skiego Czerwca 1956 r. Sa nieznanych wczes wane z ro da. Zaprezentowane sprawozdania dotycza niej fakto w dotycza cych udziau w Poznan skim Czerwcu 1956 r. kursanto w z Obozu Przeszkolenia Nr 2 MO w Obornikach Wielkopolskich oraz elewo w ze Szkoy Podoficerskiej MO w Pile. Na uwage zasuguje raport z udziau elewo szczego lna w z Piy, kto rzy przebywali w Poznaniu od dzynarodowych Targo 11 czerwca 1956 r. w celu ochrony XXV Mie w Poznan skich oni to tkowym marazmie 10 suz li najaktywniejszy udzia w tumieniu po pocza b milicyjnych wzie obecnie przechowywane w Instytucie Pamie ci Narodowej zamieszek. Oba dokumenty sa cznikami do raportu z dziaania pododdziao w Obozu Przeszkolenia MO w Warszawie 11. Zaa sprawozdania 12 kompanii, kto te w Obornikach Wielkopolskich sa re zostay pominie tos oryginau. z powodo w obje ciowych 12. Zachowano pisownie ukasz Jastrzab Poznan Poznan ; dnia 5.07.1956 r. 13 WNEGO Z-ca KOMENDANTA GO MILICJI OBYWATELSKIEJ 14 WARSZAWA
Dot.: Dziaania pododdziao w Obozu Przeszkolenia M. O. Nr. 2 w dniach 28.06.1956 r.
ro Z da
221
cy sie na terenie Obozu Pluton K. B. W. 17 Celem przewiezienia ludzi kursanto w, oraz znajduja przysane miay byc z Poznania do Obozu samochody. O powyz szym powiadomiony zostaem przez Oficera Dyz urnego Obozu o godz. 10,00 przebywaem na kontroli strzelania 5 km. od dzony alarm dla pododdziao Obozu. Natychmiast zarza w 2 bat. 18, oraz dla 1 i 2 kompanii I Bat., stan kto rych wynosi ogo em 41 oficero w 511 kursanto w zasta te pododdziay w rejonie strzelnicy i po l c wiczebnych oddalonych od obozu 2 Bat. 1,5 km 1 Bat. 5 km strzelnica cy sytuacji zadanie wyjez cej grupy, uzbrojenie, umundurowanie, zaopatSztab obozu nie znaja dz aja cznos rzenie. Usiowa telefonicznie dane te uzyskac , lecz nie mo g z powodu uszkodzenia a ci z Poznaniem. O godz. 10,45 pododdziay 2 Bat. o stanie 26 oficero w, 296 kursanto w gotowe byy do wyjazdu. Kompania 1, 2 I Batalionu o stanie 9 oficero w ; 119 kursanto w gotowe byy do wyjazdu o godz. 11,30. du na brak s Ze wzgle rodko w transportu, kto ry zgodnie z otrzymanymi danymi mia nadejs c z Poznania pododdziay oczekiway wyjazdu na placu alarmowym. Okoo godz. 11,30 przyby do Obozu z sytuacja kpt. Biczysko 19 z K. M. M. O. 20 kto ry zorientowa w ogo lnej sytuacji. Po zapoznaniu sie to decyzje przerzucenia do Poznania wie kszej ilos powzie ci ludzi 2 Bataliony s rodkami lokomocji gnie tymi z pobliskich zakado zatrzymanymi na drogach oraz s cia w pracy. Dla organizowania dowodzecymi do Poznania pododdziaami, wysany zosta Szef SZTABU Obozu wraz z Kwaternia przybywaja pi o godz. 12,10. Naste pne wyjez pach mistrzem. Wyjazd pierwszych pododdziao w nasta dz ay w odste uzalez nionych przybywaniem do Obozu s rodko w transportu. Ostatni Pluton Bat. 2 przyby do Poznania okoo godz. 14,30. Do godz. 16,00 przybyy 1 i 2 kompania 1 Bat., a okoo godz. 16,30 komp. 3 i 4 I Bat. ce do K dy Miasta MO pododdziay 1 i 2 Batalionu o stanie 12 oficero w ; 117 kursanto w. Przybywaja puja co: byy kierowane przez Sztab w Komendzie Miasta Poznan , naste 2 1 Batalion 5 kompania 6 kompania 7 kompania 8 kompania cinie, K. P. M. O. Poznan magazyny w Gole , teren M. T .P. 21 cin koszary K. B. W., magazyny Gole koszary K.B.W., Komisariat MO Wilda, lotnisko awica rejon bloko w mieszkalnych prac. M.S.W.
Batalion yce 1 kompania Wojew. Urz. ds. B. P. 22, KDMO 23 Jez 2 kompania KDMO Nowe Miasto, KW. PZPR 3 kompania K. P. M. O. Poznan , KM. PZPR. Kwatermistrzostwo KWMO, rejon M. T. P. 4 kompania K. D. M. O. Jez yce, Prasa i Drukarnia, rejon parku im. Kasprzaka to decyzje wa czenia do Okoo godz. 15,00 w uzgodnieniu ze Sztabem w K dzie Miasta MO przyje dziaan ro wniez Bat. 3. Wyjazd 11 kompanii w skadzie 2 Plutono w o stanie 4 oficero w, 58 kursanto w pi okoo godz. 15,00. Okoo godz. 16,00 wyjechao z Obornik 2 Plutony 9 kompanii z Obornik nasta czone zostay do o stanie 3 oficero w ; 45 kursanto w. Pododdziay te po przybyciu do K. M. M. O., wa puja co: dziaan naste trznego. Korpus Bezpieczen stwa Wewne Batalion. 19 Gen. bryg. w st. spocz. dr Stanisaw Biczysko w 1958 r. (w stopniu majora) zosta komendantem Szkoy Oficerskiej MO w Szczytnie, po z niej w latach 1975-1989 by komendantem trznych im. gen. Franciszka Jo Wyz szej Szkoy Oficerskiej Ministerstwa Spraw Wewne z wiaka Witolda w Szczytnie. Zmar 24.03.2005 r. 20 Komenda Miejska Milicji Obywatelskiej. 21 dzynarodowe Targi Poznan XXV Targi. Mie skie. W 1956 r. odbyway sie 22 d ds Bezpieczen Wojewo dzki Urza stwa Publicznego w Poznaniu przy ul. Jana Kochanowskiego. 23 Komenda Dzielnicowa Milicji Obywatelskiej.
18 17
222
ro Z da
9 kompania rejon M. T. P. 11 kompania Komiet. Miejsk. PZPR Okoo godz. 18,00 wyjechaa z Obozu 12 kompania 3 Bat. o stanie 6 oficero w ; 66 kursanto w, kto ra magazyno cin be da c jednoczes wzmocnia ochrone w Gole nie odwodem dla K. M. M. O. Ogo em z Obozu Przeszkoleniowego M.O. Nr.2 Oborniki w dziaaniach na terenie m. Poznania brao udzia: 67 oficero w ; 701 kursanto w 7 ofic. ze Sztabu Obozu. Pozostaych 296 kursanto w nie wykorzystano w dziaaniach z uwagi nieposiadania na cay stan obozu broni bojowej 200 szt. broni pozostawienia ludzi w Obozie celem jego ochrony. c wicz.oraz potrzeba c gotowos obozu na podstawie przeprowadzonego alarmu dla cze s Oceniaja c bojowa ci Obozu oraz dzonego pogotowia pozostaym pododdziaom, nie biora c pod uwage zdolnos zarza ci przerzucenia du na brak transportu, ocenic . pododdziao w ze wzgle ja nalez y jako dobra dzy innymi podyktowana bya zaleceniami Z cy Komendanta Go Gotowos c ta mie wnego M. O., kto ry w czasie kontroli wskaza Kierownictwu o moz liwos ci przerzucenia Obozu w inne miejsce, celem wykonania okres lonego zadania.
ro da Z
223
z y na osabienie ducha bojowego ws Cie kie warunki bytowe podczas akcji nie wpyne ro d kurs., czeni do akcji jak i pozostaja cy w Obozie da z a przeciwnie kursanci, kto rzy byli wa yli i prosili czenie ich do bezpos o wa rednich dziaan przeciwko prowokatorom. Bohaterstwo, odwaga i wysokie poczucie odpowiedzialnos ci za wykonawstwo rozkazo w cechowao wszystkich funkcjonariuszy Obozu. W czasie likwidacji prowokatoro w szereg funkc. wyro z nio sie z pos ro d zaogi Obozu. 28.06.56 r. okoo godz. 16,00 do podpalonego czogu przez prowokatoro w dobieg lekarz obozowy pi do ppor. Brodzinski Sylwester przykomenderoway z K. B. W., kto ry z naraz eniem z ycia przysta cego czogu. Pomimo porwania go przez grupe prowokatoro gaszenia pona w z zamiarem zabicia go, ki interwencji ludnos cej udziau we wrogich wysta pieniach zosta uratowany i ponownie dzie ci nie biora pi do gaszenia czogu ratuja c tym samym od zniszczenia czog. przysta do zaogi czogu Kursant Plewczyn ski Henryk z 7 komp. w pierwszym dniu dziaania zgosi sie do bronia cego sie W. U. ds. BP. i wspo lnie z nimi pod obstrzaem prowokatoro w dowozi amunicje W akcji tej przebywa bez przerwy przez 16 godzin. przy K. W. M. O. zatrzyma i rozbroi grupe prowokatoro St. sierz . Okon Antoni peni suz be w c 2 pistolety wz. 33. W nocy z 2829.06.56 r. zlikwidowa 2 ch bandyto , kto zdobywaja w z bronia rzy z domo ostrzeliwali sie w przy ul. Kochanowskiego. c udzia w odpieraniu atako St. Sierz . Nowak Stanisaw biora w na WU ds. BP. w dn. 28.06.56 r. 2 ch uzbrojonych bandyto w godz. poudni. uja w, kto rych przekaza do K. M. M. O. Sierz . Przybylski Stan. w dn. 28.06.56 r. doprowadzi do KWMO 2 ch groz nych bandyto w, ostrzeliwuja cego z RKM. natomiast w dn. 26.06.56 r. przy udziale grupy kurs. zlikwidowa bandyte KW. PZPR. cych Plut. Blaszczak Edmund 29.06.56 r. o godz. 20,00 zatrzyma 2 osobniko w nie dopuszczaja cych na ul. tramwaji 1 z nich z bronia . Ponadto bra aktywny udzia do uruchomienia stoja z budynko w likwidacji bandy w sile 3, kto rzy ostrzeliwali sie w przy ul. Matejki. Podobnych cej. Nie notowano natomiast wypadko przykado w zostao zanotowanych wie w amania dyscypliny, ani objawo w tcho rzostwa. szczego W czasie dziaan kurs. wraz z kadra lnie uz yci byli do likwidacji poszczego lnych punkto w oporu, do penetracji terenu suz b konwojowych i patrolowych, do rewizji i wspo dziaania z wydz. operac. W wyniku bezpos redniej dziaalnos ci pododdziao w Obozu zatrzymay one i doprowadziy do zienia oraz bezpos puja cych z bronia w re ku, jednostek MO 153 osobniko w zbiegych z wie rednio wyste cych sklepy pan lub grabia stwowe i spo dz., a takz e zdobyy na prowokatorach w ro z nych okolicznos ta przez ciach 79 jednostek ro z nej broni. Bron ta zostaa przekazana do miejsc. jednostek MO wzgl. przeje ce w tym rejonie jedn. W.P. dziaaja Na szczego lne podkres lenie zasuguje s cise wspo dziaanie funkc. M.O. z z onierzami W.P. i odwrotnie przez cay czas dziaan .
III. ZAOPATRZENIE
wyjazdu pododdziao pio do niezwocznego Z chwila w do Poznania, Kwatermistrz Obozu przysta c z zaopatrzenia ich dowoz a ywnos c z terenu Obozu 30km. terminowe dostarczanie z ywnos ci oraz jej tu kuchnie jakos c napotykao na duz e trudnos ci z powodu braku potrzebnego w takich warunkach sprze polowe, termosy Trudnos ci zaopatrzeniowe wypyway ro wniez z braku transportu oraz dowoz enia wszy od dn. 30.06.56 r. po ustabilizowaniu sie z ywnos ci do duz ej ilos ci rozrzuconych grup. Pocza sytuacji zaopatrzenie zostao unormowane.
224
ro Z da
WNIOSKI
1. Obo z jako jednostka organizacyjna nie powinna by dzielona na poszczego lne grupy i podgrupy c do wykonania konkretne z oddaniem ich do dyspozycji innej jednostce, lecz uz yta w caos ci, otrzymuja zadania. pi 2. W dziaaniach bojowych Milicji w mies cie moz e i powinna w niekto rych sytuacjach nasta decentralizacja dowodzenia nawet do Plutonu, jednak z zachowaniem moz liwos ci wpywu na przebieg dziaan tego pododdziau, przez wyz szego d-ce. 3. Uz ycie Obozu Szkol. MO z daniem mu okres lonego zadania, moz liwe jest przy oddaniu do jego cych moz dyspozycji odpowiedniej ilos ci s rodko w transportu, zapewniaja liwos c przeprowadzenia kszaja cych manewrowos szybkiej dyslokacji jednostki, jak ro wniez zwie c pododdziao w w akcji. cznos 4. Jednostka organ. taka jak Obo z Szkoleniowy, winna posiada s rodki a ci radiowej, umoz rodki te moga by odkomenderowane na Obo ce dowodzenie pododdziaami w akcji. S z przez liwiaja poszczego lne W. K. M. O. 24 w celu przejs cia przeszkolenia obozowego po linii swej specjalnos ci. c broni kro puja cych w skadzie pododdz. skadac 5. Uzbrojenie funkc. MO nie licza tkiej wyste sie powinno: KBK z bagnetem-50% -pist. maszyn.-43% -R.K.M.-7% kszenia swobody dziaania wyjez cych na inny teren milic., czy pododdz. Milicji 6. Dla zwie dz aja oraz zabezpieczenia ich w czasie dziaan , wyposaz enie pro cz dotychczasowego, jakie posiada funkc. : MO, winno skadac sie hem plecak maska P-gaz. 7. Obozy Szkoleniowe i ro z nego rodzaju zgrupowania MO winny by wyposaz one w kuchnie polowe typu wojskowego przynajmniej na 23 stanu oraz termosy do przewoz enia strawy na 13 stanu osobowego. W magazynach tych jednostek winna by w rezerwie jednodobowa racja suchego prowiantu. 8. Programy szkoleniowe, a szczego lnie programy Obozo w Letnich winny obejmowac tematyke dniaja ca dziaania zwartych pododdz. MO przy uz cy, woda uwzgle yciu ro z nych s rodko w gaz zawia i w ro z nych sytuacjach: rozpraszanie wrogich demonstracji walki uliczne pos cig zasadzki likwidacja punkto w oporu band w ro z nych okolicznos ciach czeniu sprawozdanie z dziaalnos W zaa ci poszczego l. Kompanii, na 30 ark. Komendant Obozu Przesz. MO Nr. 2 Oborniki - GODLEWSKI M, ppk. Poznan , dnia 5 lipca 1956 r. Sprawozdanie z dziaalnos ci 4-ch kompanii Szkoy Podoficerskiej MO w Pile w czasie zajs c w Poznaniu.
24
225
Szkoa Podoficerska MO w Pile otrzymaa polecenie oddelegowania do suz by w Poznaniu 4-ry kompanie w celu udzielenia pomocy KMMO Poznan w czasie trwania MTP. Przybycie kompanii pio w dniu 11 czerwca 1956 r. Zgodnie z planem KWMO rozstawienie suz nasta by od dnia 11.06. do puja ce: 28.06.1956 r. byo naste
Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8
Jednostka MO Komis. Targowy KMMO KRK MO 26 KD Stare Miasto KD Nowe Miasto KD Grunwald KD Jez yce KD Wilda
Ilos c ludzi i godzin 5-15 2;38 25 2;45 1;25 1;22 1;5 1;23 1;10 1;10 1;18 1;17 1;19 1;20 1;25 6-18 7-19 8-20 11-21 3;60 18-6 19-5 2;20 2;45 19-7 20-8 Razem 7;118 4;90 2;50 2;45 2;15 1;10 2;37 2;37 22;402
Ludzie ci byli przekazywani na czas suz by do dyspozycji Kierowniko w odpowiednich jednostek patrolowa . Oficerowie Szkoy, kto z ludz milicyjnych, kto re organizoway z nich suz be rzy udawali sie mi wykonywane przez kursanto na odpowiednie jednostki milicyjne mieli zadanie kontrolowac jak sa w polecenia wydawane kursantom bezpos rednio przez kierowniko w miejscowych jednostek milicyjnych, lub wyznaczonych do tego miejscowych oficero w. Kierownikami suz b byli oficerowie miejscowych jednostek terenowych. W tym czasie ja osobis cie przebywaem zwykle w pokoju Sztabu Zabezpieczenia MTP na terenie da sytuacja oraz jakie sa uwagi Sztabu Zabezpieczania MTP KMMO aby by zorientowanym jak wygla w stosunku do pracy kursanto w. W okresie tym jez dziem takz e do terenowych jednostek milicyjnych, aby zebrac materiay i uwagi o sposobie penienia suz by przez kursanto w. Dokonywaem takz e indywidualnych kontroli patroli i posterunko w realizowanych przez kursanto w. W tym czasie w miejscu skoszarowania kursanto w przebywa zawsze upenomocniony przeze mnie oficer, oraz oficer dyz urny. Wszelkie zmiany w suz bie byo ich dwie byy dysponowane przez Sztab Zabezpieczania MTP. Szkoa bya uzbrojona w PW wz 33 i po 8 sztuk amunicji, oraz dysponowaa 5-cioma samochodami z sanitarka . Pojazdy te byy przeznaczone wya cznie do cie arowymi, jednym osobowym i jedna is ganie ze suz rozwoz enia ludzi na suz be cia by. Do dnia 28 czerwca 1956 r. postawa kursanto w bya dobra i mieli oni szereg powaz nych wyniko w w suz bie, za co udzieliem 69 pochwa. Trzech kursanto w z rejonu zakwaterowania i wprowadzio sie w stan w czasie odpoczynku samowolnie oddalio sie nietrzez wy za co zostali wydaleni ze szkoy. Nastroje ws ro d kursanto w do dnia 28 czerwca 1956 r. byy
25 26
oficero Pierwsza liczba oznacza liczbe w, druga elewo w. Komisariat Kolejowy Milicji Obywatelskiej.
226
ro Z da
dobre. O spodziewanych wydarzeniach w Poznaniu nie byem zorientowany. Jedynie w dniu 27 czerwca adnych przygotowan wiadomos le. Z 1956 r. po poudniu otrzymaem luz na c , z e w ZISPO 27 jest z politycznych, ani organizacyjnych przed spodziewanymi wypadkami Szkoa nie dokonywaa, gdyz nie znaem sytuacji i nie otrzymaem z adnych nastawien .
ro Z da
O godzinie 20-tej puja co: naste 1. KW PZPR 2. KWMO 3. KMMO 4. KBW 5. MTP 6. KRKMO 7. Zgrupowanie 8. PWRN 30 Razem:
227
dnia 28 czerwca 1956 r. rozstawienie kursanto w z Piy przedstawiao sie 40 ludzi 80 ludzi 50 ludzi 110 ludzi 50 ludzi 25 ludzi 10 ludzi 40 ludzi 405 ludzi
wspo Niekto re z wymienionych wyz ej grup peniy suz be lnie z kursantami Obozu dzyczasie nadjechali. Ten ukad suz w Obornikach, kto rzy w mie by z niewielkimi zmianami trwa do poudnia 30 czerwca 1956 r.
15*
228
ro Z da
ca dworzec po ostrzelaniu jej zostaa pocza tkowo s gnie ta do jednostki f Grupa zabezpieczaja cia a normalne zabezpieczanie dworca. Szczego milicyjnej, a po godzinie 14-tej rozpocze lnych wydarzen grupa nie miaa. dzyn g Grupa na ulicy Pra skiego atakowana nie bya. Jedynie przypadkowo s cigaa strzaami sanitarka zrabowana z wie zienia i z kto li bandyto w, kto rzy w pobliz u rozbili sie rej po rozbiciu zacze ucieka. Sanitarka zostaa zabezpieczona przez doprowadzenie na teren zgrupowania. gnie ciem ich do KMMO, w trakcie s gania oraz h Grupy na Komendach Dzielnicowych przed s cia cia pojedynczy kursanci, kto rzy nie mogli dotrze do KMMO z powodu atakowania Komisariatu, lub cznie z kursanto z powodu zaskoczenia ich w czasie suz by na mies cie, a takz e grupy zoz one wya w z Piy wytypowane do suz by, miay kilka szczego lnych wydarzen : Kurs. Chmielarski i Holak w dniu 28 czerwca wieczorem wspo lnie z milicjantami KD Stare Miasto li sie na grupe bandycka , kto . Z grupy tej zatrzymali natkne ra w wyniku wymiany strzao w rozproszya sie trzech osobniko w ze zrabowanym upem, przy czym jeden posiada bron . Komisariatu znajdowao sie w nim trzech W czasie napadu na VIII Komisariat poza zaoga kursanto w. W czasie rozbrajania Komisariatu zostao rozbrojonych takz e dwo ch kursanto w bron , PW kawie, wz 33meldunki u Komendanta Wojewo dzkiego, a jeden z nich kurs. Bonczak bron ukry w re w wyniku czego nie zosta rozbrojony. gania go z posterunku zosta zaatakowany i pobity przez Kurs. Wro blewski Czesaw w czasie s cia ludzi, lecz bron grupe ukry i nie zosta rozbrojony. uzbrojonych Kurs. Waroch Czesaw w czasie suz by na posterunku zosta zaatakowany przez grupe wycofa sie ostrzeliwuja c do jednostki MO. bandyto w i z uwagi na ich przewage cych bandyto Kurs. Lichorowiec i Holak w czasie suz by patrolowej zatrzymali uciekaja w z upem, . przy czym jednemu z bandyto w odebrano bron kro tka W czasie przewoz enia milicjanto w samochodem w pobliz u zgrupowania miejsce zakwaterowacy z tyu samocho su i zahamowania postrzeli sie nia Szkoy kurs. Ryfa ubezpieczaja d, w wyniku wstrza bronia to jest pist. maszynowym. Protoko dzin broni wykaza, z wasna ogle e bezpiecznik nie zabezpiecza nalez ycie zamka w przednim pooz eniu. Kurs. Nykiel Leon zatrzyma i doprowadzi do Komendy Rejonowej Kolejowej MO osobnika, za pracownika Urze du Bezpieczen da c i rozsiewa kto ry podawa sie stwa w rzeczywistos ci nim nie be nieprawdziwe wiadomos ci. o osobniku, kto wydawaniem Kurs. Kozio Henryk otrzyma i przekaza informacje ry zajmowa sie w celu podpalania czogo butelek z benzyna w. o osobniku, kto Kurs. Lichorowiec Tadeusz uzyska i przekaza informacje ry w dniu 28.06.1956 r. niszczy akta w prokuraturze. cego szpetna propagande Kurs. Charczuk zatrzyma i doprowadzi do jednostki MO rozsiewaja cego do dalszej walki i nawouja sniak Jan, kto Kurs. Szcze ry zosta uprzednio rozbrojony w Komisariacie VIII-mym o wypadku wyz podaje ej rozpozna i zatrzyma prowokatora napadu na Komisariat MO. Kurs. Wierzbicki Jo zef rozpozna i zatrzyma aktywnego uczestnika napadu na Komitet Wojewo dzki PZPR. Kurs. Kowalski Henryk w czasie interwencji na miejscu wamania do PDT odzyska zrabowany , lecz sprawca mu uciek. radioodbiornik poplamiony krwia Kurs. Goszka Eugeniusz wspo lnie z kpr. Giesielskim z VII Komisariatu na podstawie uzyskanej w Gospodzie Targowej, w wyniku, kto cy informacji przeprowadzi rewizje rej znalaz up pochodza dzy innymi mundury i inne przedmioty z rabunku i zatrzyma sprawco w. upem tym byy mie ce z rabunku w domach pracowniko pochodza w BP. cego 28 sztuk amunicji. Kurs. Hawro i Nowak zatrzymali osobnika posiadaja Grupa oficero w i kursanto w Szkoy w czasie domarszu do wyznaczonego miejsca zatrzymaa 8 osobniko w, a w miejscu penetracji Gmach Studento w Politechniki Poznan skiej i WRN dalszych 8-miu osobniko w z dowodami rzeczowymi amunicja, rakiety, motki, noz e itp. i zbiegego z wie zienia. Por. Martyna zatrzyma osobnika rannego w noge
ro Z da
229
Kurs. Lichorowiec i Domagaa w wyniku uzyskanej informacji zatrzymali w mieszkaniu 2-ch osobniko w w czasie rewizji znalez li pistolet wz.33. cego przy sobie Kurs. Motyka i Mro z Jerzy zatrzymali i doprowadzili osobnika posiadaja . bron kro tka Ppor. Misztal w czasie kontroli wasnych patroli, w wyniku uzyskanej informacji zatrzyma dwo ch dachami do innego budynku broni przy nich nie znaleziono. obywateli, kto rzy przedostawali sie bandyci chcieli napeni Kurs. Koszela Marian bra udzia w likwidacji cysterny straz ackiej, kto ra . W wyniku wymiany strzao pozostawiaja c wo benzyna w bandyci wycofali sie z. W celu niedopuszczenia zosta on zabrany do KD Nowe Miasto. Z uwagi na to, z do ponownego napenienia go benzyna e cymi go kierowca wozu milicyjnego odjecha wozem straz ackim kurs. Koszela wraz z ubezpieczaja samochodem milicyjnym. W trakcie pracownikami operacyjnymi odjecha, oddanym mu pod opieke , w wyniku czego uderzy w drzewo. Be da cy jazdy kurs. Koszela straci panowanie nad kierownica w samochodzie dwaj pracownicy KD Nowe Miasto zostali ranni i odwiezieni do szpitala 33. Kurs. Koszela posiada prawo jazdy na prowadzenie pojazdo w mechanicznych. Wyz ej nie podano szczego lnych wyniko w i zatrzyman , kto re byy realizowane z wojskiem, lub milicjantami z Obornik oraz z KMMO. Wszystkie podane wyz ej wyniki byy natychmiast przekazane do odpowiednich terenowych jednostek milicyjnych. Zestawienie strat wasnych: ranni 3 kursanto w Gibas, Klima, Ryfa 34 rozbrojonych 3 kursanto w Wrona, Szczes niak, Domagaa jeden kursant utraci magazynek bez amunicji
33 wersje wypadku przedstawi syn rannego w tym wypadku milicjanta Henryk Krystek. Inna ro cej o o godz. 15.00 przez S jechaa cysterna, w kto Mniej wie dke rej kabinie siedziao kilku cywilo w. ciga ja milicyjny gazik. Po chwili cywile zatrzymali cysterne i przesiedli sie do innego samochodu. S . Cae zdarzenie widziao kilku milicjanto Milicjanci porzucili gazik i kontynuowali pos cig cysterna w ro dce. By ws ro d nich 31-letni st. sierz ant Franciszek Krystek z KD MO Nowe Miasto z komisariatu na S w Poznaniu (starszy referent operacyjno-s ledczy Sekcji Dochodzeniowej) oraz st. sierz . Tadeusz czyli do pogoni. Kilkaset metro Kapus cin ski. Wsiedli oni do pozostawionego gazika i doa w dalej mieli z gosupem trafi do Szpitala wypadek samochodowy. Cie ko ranny Franciszek Krystek ze zamanym kre kowej relacja Henryka Krystka syna Franciszka z dnia 31 I 2000 r. (w posiadaniu MSW przy ul. a autora) oraz S. Jankowiak, E. Makowski, op. cit., s. 100-101. Dnia 17 X 1956 r. o godzinie 8.55 w III zgonu lekarze wpisali Klinice Chirurgicznej Szpitala MSW umar Franciszek Krystek. Jako przyczyne gosupa z uszkodzeniami rdzenia kre gowego; poraz stan po urazie kre enie kon czyn dolnych patrz Akt zejs cia i karta zgonu nr 1341 Franciszka Krystka z dnia 17 X 1956 r., Archiwum USC w Poznaniu, USC d Stanu Poznan Stare Miasto, Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Poznan Stare Miasto, Urza ga zgono Cywilnego, Ksie w, rok 1956, tom III (nr 1001-1500), Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej d Stanu Cywilnego, akta zbiorowe do ksie gi zgono Poznan Stare Miasto Urza w za rok 1956 t. III i t. IV. zgonu wystawi Wojewo d W akcie zgonu brakuje tylko nazwiska panien skiego matki. Karte dzki Zarza trznych, z przyczyna zgonu: stan po urazie Suz by Zdrowia w Poznaniu Ministerstwa Spraw Wewne gosupa z uszkodzeniami rdzenia kre gowego. Poraz ga zgono kre enie kon czyn dolnych; Ksie w za lata 1953 (od nr 1) 1957 (do nr 35) parafii p. w. Matki Boskiej Bolesnej przy ul. Gogowskiej w Poznaniu, dza Mariana Frankiewicza. rok 1956, s. 177, nr 158, wpis z dnia 18 X 1956 r. dokonany przez ksie gosupa, uszkodzenie rdzenia kre gowego. Pochowany jest na Przyczyna zgonu: stan po urazie kre w. Barbary przy ul. Cmentarnej w Luboniu kPoznania, pole N2, gro b 123, cmentarzu parafii p. w. S d 9, gro kwatera 2 od lewej, rza b 8. 34 Porucznik Tadeusz Ryfa, ur. 14.04.1932 r. Postrza twarzy, hospitalizowany w okresie 29 VI -31 kowej i sta d ba d w niekto cych na VIII 1956 r. w Szpitalu MSW przy ul. a rych publikacjach, wskazuja jako funkcjonariusza Urze du Bezpieczen por. Tadeusza Ryfe stwa.
230
Zestawienie Zdobytej broni: PM wz 41 KBK PW wz 33 inna bron kro tka
ro Z da
2 1 2 2
pio s gnie cie oficero W dniu 30 czerwca 1956 r. wieczorem nasta cia w i kursanto w z Piy do miejsca Pra dzyn to realizowac suz wg planu z przed dnia zakwaterowania na ulice skiego i rozpocze normalna be 28 czerwca 1956 r. od grup natychmiast wracali na punkty zborne, gdzie byli Wszyscy kursanci, kto rzy oderwali sie organizowani w nowe grupy. adnych przejawo od suz Z w uchylania sie by nie byo. Komendant Szkoy Podoficerskiej MO w Pile - WIERZBICKI W. mjr. 35 Wadysaw Wierzbicki w 1954 r. zosta komendantem Szkoy Podoficerskiej MO w Pile, pca komendanta Szkoy Oficerskiej MO w Supsku. wczes niej by zaste
35