ORNOGABEAK

ORNOGABEEN EZAUGARRIAK :
EZ DUTE BIZKARREZURRIK BATZUEK EZ DUTE ESKELETORIK, BESTE BATZUEK EXOESKELETOA DUTE. PORIFEROAK ETA ZELENTERATUAK HARRAK MOLUSKUAK ARTROPODOAK eta EKINODERMOAK PORIFEROAK (BELAKIEK) ZAKU ITXURAKO GORPUTZA DUTE POROZ ZULATUTA POROAK LOTUTA DAUDE KANAL BATZUEN BIDEZ GORPUTZAREN BARRUAN ATRIO-BARRUNBEA DAGO BARRUNBEAK OSKULU IZENEKO ZULOA DU KANPOALDEAREKIN KOMUNIKATZEKO GEHIENAK ITSASTARRAK ZELENTERATUAK: ANEMONAK, POLIPOAK (KORALAK) ETA MARMOKAK URTARRAK SIMETRIA ERRADIALA GORPUTZ BIGUNA ZULO BAKARRA DU (AHOA) GARROZ INGURATUTA AHOA BARRUNBE GASTROBASKULARRAREKIN DAGO LOTUTA (URDAILA) HARAGIJALEAK DIRA o BI MOTA 1. POLIPOAK ZAKU TUBULARREN ITXURA DU ITSAS HONDOAN FINKO BIZI DIRA BATZUEK KOLONIAK ERATZEN DITUZTE (KORALAK)

BOST TALDE DAUDE:

1. 2. 3. 4. 5.

1. PORIFEROAK ETA ZELENTERATUEN EZAUGARRIAK

2. MARMOKAK ATERKI ITXURAKOAK URETAN FLOTATZEN DIRA IREKIGUNEA GORPUTZAREN BEHEKO MUTURREAN DUTE.

2. HARREN EZAUGARRIAK
GORPUTZ BIGUNA

 ALDEBIKO SIMETRIA EZ DUTE ESKELETORIK MOTAK: PLATIHEMINTEAK, NEMATODOAK ANELIDOAK PLATIHELMINTEAK HAR SOILENAK GORPUTZ ZAPALA, MEHEA, BIGUNA, SEGMENTUTAN BANATUTA EZ LOKOMOZIO-ORGANORIK EZ DIGESTIO ORGANOA EZTA ARNAS APARATURIK HERMAFRODITA (AUTOERNALKETA) URETAN EDO INGURUNE HEZEETAN BIZI PARASITOAK DIRA (TENIA) NEMATODOAK GORPUTZA ZILINDRIKOA ETA BIGUNA EZ DAGO ERAZTUNETAN BANATUTA MUTURRAK PUNTAN BUKATU EZ ARNAS APARATURIK URETAN EDO LEHORREAN ASKE BIZI BATZUK PARASITOAK DIRA ANELIDOAK GORPUTZ BIGUNA, ZILINDRIKOA ETA ERAZTUNETAN BANATUTA ERAZTUN GUZTIAK ORGANO BERDINAK DUTE (HORRI METAMERIA ESATEN ZAIO) LOKOMOZIO APARATUA: ERAZTUN BAKOITZEAN KETA IZENEKO APENDIZE TXIKIAK DUTE MUGITZEKO. UGALKETA: BATZUK KLITELO IZENEKO ORGANOA DUTE BESTE BATZUK HERMAFRODITAK dira, IA GUZTIAK GAI DIRA ZATI BATETIK HAR BERRIA SORTZEKO GEHIENAK URTARRAK DIRA (ZAKATZEZ ARNASTU) BATZUK PARASITOA DIRA BESTE BATZUK LEHORTARRAK (AZALEZ ARNASTU)

3. MOLUSKUEN EZAUGARRIAK
ALDEBIKO SIMETRIA GORPUTZ BIGUNA, MANTU IZENEKO MINTZ MEHE BATEZ ESTALITA, ASKOTAN, MANTUAK, MASKOR BAT ERATZEN DU. 3 ATAL: BURUA: ZENTZUMEN ORGANOAK ETA AHOA DAUDE. MASA BISZERALA: IA ORGANO GUZTIAK DAUDE. OINA: GIHARTSUA DA ETA MOLUSKU MOTAREN ARABERA HERRESTAN IBILTZEKO, ZULATZEKO EDO IGERI EGITEKO ERABILTZEN DUTE. MASKOR BATZUEK KUSKU IZENEKO PIEZA BAT DUTE BESTE BATZUEK BI KUSKU ETA BESTE BATZUEK KUSKURIK EZ URTARRAK ZAKATZEN BIDEZ ARNASTU LEHORTARRAK BIRIKEN BIDEZ ARNASTU

 ERA ASKOTAKO ELIKADURA DIGESTIO-APARATUA ONDO GARATUA GEHIENAK HERMAFRODITAK BATZUK SEXUBAKARRAK ERNALKETA: KANPOKOA EDO BARNEKOA OBIPAROAK METAMORFOSIAREN BIDEZ HELDU BIHURTU HIRU TALDE: GASTEROPODOAK, BIBALBIOAK ETA ZEFALOPODOAK GASTEROPODOAK Barraskiloak, bareak eta lapak. EZAUGARRIAK LEHORTARRAK EDO URTARRAK BURUA OSO GARATUTA LAU GARRO DITU. (2 GARRO HANDIAK BEGIAK DIRA) OIN GIHARTSUA HERRESTAN IBILTZEKO AHOAK ERRADULA IZENEKO MIHIA DU, JANARIA URRATZEKO BALIO DU. GEHIENEK MASKORRA DUTE MASA BISZERALA BABESTEKO (BARRASKILOAK). BAREEK EZ DUTE MASKORRIK ITSASTARREK ZAKATZEZ ARNASTU, LEHORTARREK BIRIKEZ. GEHIENAK BELARJALEAK DIRA BIBALBIOAK: MUSKUILUAK, TXIRLAK ETA BERBERETXOAK MASKORRA BI KUSKU ARTIKULATUAZ OSATUTA. KUSKUAK GIHAR BATEZ IXTEN DIRA BURUA EZ ZAIE NABARITZEN OINA AZKORA EMATEN DU ETA ZULATZEKO BALIO DU ZAKATZEZ ARNASTU URA IRAGAZTEN DUTE ELIKATZEKO ZEFALOPODOAK OLAGARROAK, TXIBIAK ETA TXIPIROIAK ITSASTARRAK DIRA. BURUA OSO GARATUTA BEGI HANDIAK DITU OINA GARRO BIHURTU DA ETA AHOA INGURATZEN DU GEHIENEK EZ DUTE MASKORRIK ZAKATZEN BIDEZ ARNASTEN DUTE HARAGIJALEAK DIRA

4. ARTROPODOEN EZAUGARRIAK
ALDEBIKO SIMETRIA GORPUTZA HIRU ATAL DITU: BURUA TORAXA ETA SABELALDEA. Burua eta toraxa batuta egon daiteke (zefalotoraxa) BURUAN: ANTENAK, BEGIAK (bakunak edo konposatuak) ETA AHO PIEZAK DITUZTE. BEGIAK : BAKUNAK BADIRA OZELO IZENA DUTE, APENDIZE ARTIKULATUAK DITUZTE (HANKAK, ANTENAK, HEGOAK, ..) EXOESKELETOA DUTE (KITINA IZENEKO SUBSTANTZIAZ OSATUA) OBIPAROAK DIRA (GEHIENAK), BARNE ERNALKETA DUTE. HAZTEKO MUDA EGITEN DUTE (EXOESKELETOA ALDATU) LAU TALDE: INTSEKTUAK, ARAKNIDOAK, KRUSTAZEOAK ETA MIRIAPODOAK INTSEKTUAK: MATXINSALTOAK, KAKALARDOAK, TXIMELETAK, EULIAK. BURUAN: 2 BEGI KONPOSATU, BI OZELO, BI ANTENA (USAIMENERAKO EDO UKIMENERAKO) ETA AHOA. TORAXEAN 3 PARE HANKA ARTIKULATU, ETA HEGO PARE BAT EDO BI. SABELALDEA SEGMENTATUTA DUTE. ERA EZBERDIN ASKO DAUDE. TRAKEA BIDEZ ARNAS EGITEN DUTE. METAMORFOSIA EGITEN DUTE.

ARAKNIDOAK: ARMIARMAK, ESKORPIOIAK ETA AKAROAK. LEHORTARRAK. GORPUTZA BI ATALETAN (ZEFALOTORAXA ETA SABELALDEA) ZEFALOTORAXEAN BI KELIZERO (JATEKO) BI PEDIPALPO (BABESERAKO ETA UKIMENERAKO) ETA 4 HANKA PARE. TRAKEA BIDEZ ARNASTU. GEHIENAK HARAGIJALEAK (AZAZKALAK, KAKOAK ETA GURUIN POZOITSUAK)

KRUSTAZEOAK: ABAKANDOAK, TXANGURRUA ETA LANPERNAK ITSASTARRAK GEHIENAK, UR GEZAKOAK ETA LEHORATARRAK ERE BADIRA. GORPUTZA HIRU ATALETAN (BURUA, TORAX ETA SABELALDEA)

BURUAN 2 ANTENA PARE, BI BEGI ETA BARAILA MASTEKATZAILEAK, TORAXEAN 5 HANKA PARE. SABELALDEA SEGMENTATUA. ZAKATZEN BIDEZ ARNASTU (BATZUK LARRUAZAL BIDEZ). METAMORFOSIA EGITEN DUTE.

MIRIAPODOAK: EHUNZANGOAK (BELARJALEA) ETA MILAZANGOAK (HARAGIJALEA) LEHORTARRAK, LEKU ILUN ETA HEZEETAN BIZI. GORPUTZA 2 ATALETAN (BURUA ETA ENBORRA) ENBORRA SEGMENTUTAN BANATUTA, HAUETAKO BAKOITZEAN HANKA PARE BAT EDO BI. BURUAN BI ANTENA, BEGI BAKUNAK ETA BARAILA MASTEKATZAILEA. TRAKEA BIDEZ ARNASTU.

5.

EKINODERMOAK :

ITSASTRIKUAK, ITSASIZARRAK ETA HOLOTURIAK. ITSAS ONDOAN BIZI DIRA, BATZUK FINKO, BESTEAK POLIKI MUGITZEN. SIMETRIA ERRADIALA (LARBEK ALDEBIKO SIMETRIA). BATZUK GORPUTZ BIRIBILA, BESTEEK ZILINDRO ITXURAKOA ETA BESTE BATZUEK IZAR ITXURAKOA. BARNE ESKELETOA DUTE. EZ ZAIE BURUA ANTZEMATEN, AHOA GORPUTZAREN BEHEKALDEAN DUTE. LOKOMOZIORAKO APARATU ANBULAKRALA DUTE (UREZ BETETAKO HODIAK), OIN ANBULAKRALAK ERATZEN DITUZTE. GEHIENEK AZALETIK ARNASTEN DUTE. HARAGIJALEAK DIRA. GEHIENAK SECUBAKARRAK DIRA, BATZUK HERMAFRODITAK. OBIPAROAK DIRA ERA KANPO ERNALKETA DUTE. METAMORFOSIA EGITEN DUTE. BATZUK GALDUTAKO GORPUTZ ATALAK BIRSORTZEKO GAI DIRA.