IES Xesús Taboada Chivite

CONMEMORACIÓNS Avda. Portugal, 116. C P 32600 Verín

Teléfono: 98841004164
Este ano, desde a biblioteca escolar, participamos en varias conmemoracións das http://centros.edu.xunta.es/iesxesustaboadachivite/
que vos lembramos unha pequena mostra. bibliotecachivite@gmail.com
http://bibliochivite.blogia.com/
DÍA DE SAN VALENTÍN

LETTERAE
Conmemoramos este día cuns paneis con poemas en
distintos idiomas (galego, castelán, inglés e grego) para
que os alumnos os leran e votaran na urna situada na
biblioteca aquel poema que máis lles gustara.
Co poema gañador, deseñouse un marcapáxinas que
foi entregado coas cualificacións de Semana Santa. REVISTA LITERARIA DA BIBLIOTECA ESCOLAR
Nº 1. Verán 2009
DÍA DA MULLER
TRABALLADORA PRESENTACIÓN:

Alá polo 8 de marzo Presentámosvos a nova revista literaria da biblioteca escolar. Que é?, que ofrece? Pois é un
fixemos unha triple
medio a través do cal os alumnos deste centro podédesvos informar das novas da biblioteca,
conmemoración do Día da
Muller Traballadora. das actividades que se levaron a cabo ao longo do curso escolar: das mochilas viaxeiras, do
Por un lado, os paneis de club de lectura ... ademais das diferentes conmemoracións do curso escolar.
“Mulleres con mérito e sen E, desde logo, non podían faltar as vosas creacións, para que quede constancia do que fixestes
fama”, narracións feitas polos
no curso e que os vosos compañeir@s podan gozar delas.
alumnos sobre mulleres da súa
familia (ver unha pequena Polo tanto esta revista é, non só para vós, senón tamén feita por vós.
mostra na páxina 5 da revista). Descúbrea!!
Por outro, dous paneis sobre
vidas paralelas en que
comparabamos a vida dun
home coa dunha muller do seu ÍNDICE:
tempo. Finalmente un papel
con mulleres galegas ilustres.
Club de lectura 2
DÍA DO LIBRO
Rincón poético 3-4
E como non, o 23 de abril celebramos o Día do Libro cun concurso e exposición de
Mulleres con mérito sen fama 5
microrrelatos na propia biblioteca escolar. Unha selección deses figura nesta revista nas
Cuaderno de bitácora 6
páxinas 7 e 8. Destacaron, non só polo seu valor literario, senón tamén por presentacións
Microhistorias 7-8
moi orixinais.
Entrevista con Caneiro 9-12
CAMPAÑAS DE LECTURA Medio lleno 13
E tamén fixemos dúas campañas de lectura, unha na segunda avaliación e outra na terceira Pasatempos 14
avaliación, nas que seguindo a idea dun relato de Agustín Fernández Paz (“Un río de palabras”) Novas da biblio 15
distribuímos, por distintos lugares do instituto, “anuncios” de diversos libros.
Conmemoracións 16
O resultado foi bastante bo, pois moitos deses libros despois foron pedidos por alumnos para a
súa lectura.

16
 CLUB DE LECTURA
NOVAS DA BIBLIO.
Por segundo ano consecutivo, neste curso estivo funcionando o club de lectura. As
BIBLIOTECAS DE AULA:
lectoras que formamos parte del lemos, comentamos, vemos vídeos e escoitamos música
Coa implantación do Proxecto lector iniciouse no primeiro ciclo da ESO a actividade de Ler
todos os xoves, de 16:30 a 17:30 e de 17:30 a 18:30. todos xuntos consistente en dedicar 25 minutos semanais á lectura, con independencia do
Algúns dos libros que temos lido son: O curioso incidente do can a medianoite de tempo dedicado nas distintas materias.
Mark Haddon, La invención de Hugo Cabret de Brian Selznick, Persépolis de Marjane Para facilitar o desenvolvemento desta actividade, en cada curso do primeiro ciclo da ESO
Satrapi, Maus de Art Spielgerman, O vixía no centeo de J. D. Salinger, ... instalouse unha pequena biblioteca de aula, que pretendía facilitar aos alumnos materiais
axeitados para o desenvolvemento desta actividade.
Tamén proxectamos curtametraxes como La ruta natural de Alex Pastor, Cores de
Jairo Iglesias e un documental sobre a emigración despois de ler a novela gráfica BLOG:
Emigrantes de Shaun Tan, da que tamén fixemos unha presentación en power point para E intentando adaptarnos aos novos tempos, xa temos blog da biblio. No enderezo:
acompañar a lectura. Sobre o tema da emigración tamén versou o discurso de Todorov http://bibliochivite.blogia.com/ podedes acceder ao noso blog. De momento estamos a funcionar
nos premios Príncipe de Asturias deste ano que os participantes leron e viron ao mesmo en plan experimental, pero trataremos que o vindeiro curso estea xa a pleno rendemento.
tempo. Que veremos nel? Pois esperamos poñer as novidades recibidas na biblioteca, as actividades que
Do mesmo autor de Emigrantes é A árbore vermella. Lémolo-vímolo coas rapazas sexan promovidas desde esta, as conmemoracións, etc, etc.
Ao mesmo tempo, pretendemos que tanto no blog, como no noso enderezo de correo, que figura
que asisten ó club, e a un profesor do centro, Víctor, de Plástica, gustoulle moito o libro e
no encabezado da revista, podades facer as vosas suxestións sobre material para adquirir,
fixo cos seus alumnos de 1º de ESO un traballo sobre el. Elaboraron un camiño de ramas actividades para desenvolver, etc.
e palabras que sobe polas escaleiras da parte de atrás do centro ata a biblioteca, na que
hai dúas "árbores" que teñen penduradas as versións do conto de Shaun Tan que fixeron
os alumnos.
Visitounos no centro a directora do CRA Monterrei Teresa Santamarina para
falarnos do libro A bolboreta Doreta e do proceso que levou a súa elaboración e
publicación, con asistencia de alumnos e profesores interesados nesta experiencia.
Previamente algúns dos integrantes do club de lectura visitamos a escola unitaria de
Vilaza na que se xestou o libro.
As alumnas de bacharelato do club de lectura asistiron en Ourense á ópera
Rigoletto que previamente tiña sido explicada no club de lectura polo profesor de música
do instituto D. David Rodríguez Rivada.
Estas mesmas alumnas son as que, tras a lectura da novela curta de Xosé Carlos
Caneiro Blue Moon, lle fixeron a entrevista da que tedes un fragmento nas páxinas 9 a 12
desta mesma revista.
Alumnos, tanto participantes no club de lectura, como alleos a este, escribiron
textos que estiveron expostos en distintos paneis da biblioteca e da que tamén aparece
unha pequena mostra no rincón poético desta revista, nas páxinas 3 e 4. MOCHILAS VIAXEIRAS:
Co gallo da semana da muller traballadora, proxectouse na biblioteca do instituto a Tamén, neste último trimestre, iniciamos a posta en marcha desta iniciativa. Comezamos con
película Orgullo e prexuizo baseada na novela de Jane Austen. Os alumnos e profesores tan só tres mochilas que conteñen distintos materiais (1 cómic, 1 libro en galego e 1 en
que asistiron á proxección leron un texto sobre a vida e a obra da autora inglesa e tamén castelán, 2 películas en DVD...) e para primeiro de ESO, pero o vindeiro curso esperamos que
sexan máis mochilas e axeitadas para cursos superiores.
sobre a situación da muller no seu tempo.
A mediados de maio fóisenos o gran Mario Benedetti e no club de lectura REVISTAS MENSUAIS:
fixémoslle a nosa pequeniña homenaxe lendo coas alumnas de bacharelato algunhas das Este ano comezamos unha nova experiencia coa colocación na biblioteca de 3 revistas mensuais:
súas poesías e artigos sobre el nos xornais. Tamén elaboramos un mural que está exposto Revista 40 sobre música, National Geographic e Muy interesante con temática diversa. Pensamos
na parte exterior da biblioteca. que son revistas amenas que permiten que os alumnos accedan a unha lectura amena ao tempo
que formativa.
2

15
 PASATEMPOS
Dous sudokus para facer boca. RINCÓN POÉTICO

OS TEUS OLLOS SON

Os teus ollos son

grandes corazóns brillantes.
Cando te vin
gustáchesme.
O meu corazón latexaba forte.
Gústame a túa voz
cando les os poemas.
Gustaríame coñecerte mellor.

Manuel Salgado Teixeira

E outra adiviña matemática O CAMIÑO DO AMOR TRES SEGUNDOS

Quérote tanto que Oh amor cuánta es tu maldad

un bico teu me
enfeitizaría o corazón,
rexurdindo con
outros sentimentos
todo o amor,
eternamente teu.
Son teu dende que
aquel día nos vimos.
Nada máis verte
díxenme unicamente,
roubáchesme o
amor para sempre.
Por último algo para as linguas en castelán: Mario Sergio Miranda
1. ¿Qué palabra es dos veces esdrújula?
2. ¿Qué palabra de cuatro letras, si le quitas una queda una?
3. ¿Cuál es la palabra más erótica que existe?
4. Encuentre una palabra que signifique lo mismo que las dos que se indican: SIMPLE - PEZ.
5. ¿Qué emparienta a todas estas palabras? SER - NÓEL - NÓTAR - ARROZ
6. ¿Qué palabra tiene 5 sílabas y más de 20 letras? 1. esdrújula
2. L-una, D-una, C-una, T-una, etc.
Cando resolvas, busca as solucións na páxina 3. 3. Camareros. Está formada por cama y Eros.
14
en aquellos que te añoran y no te pueden sentir.
Para mí el día es el tiempo que paso a tu lado,
y la noche la angustia de pensar en ti,
que se hace larga, dolorosa, eterna…
Tres segundos a tu lado
calman un año de tempestades.
Oh amor cuánto amarga el sabor de tu recuerdo,
Como el de un beso dado sin sentimiento.
Qué triste la vida de aquellos que esperan tu llegada,
pero más triste será cuando te vayas.
Amor, poco dura tu alegría
mas tu recuerdo
se hace largo, doloroso, eterno…
Jessica Prieto Simón
4. Mero
5. Son palabras que leídas al revés dan nombres de
animales: RES, LEÓN, RATÓN Y ZORRA.
6. Abecedario.
3
 SENTIMENTOS
Por que?
Por que me pasa isto?
Que fixen?
Son inocente!
Non entendo os maiores,
eu moléstome nas cousas,
que é o que queren eles,
eu sufro, e non se dan conta.
Xa non podo,
isto rematou,
non sei se morrer,
ou temer.
Non sei se vivir,
nin sei afrontar
a vida, ao escribir.
Síntome coma un gato sen miañar,
coma un peixe sen mar,
coma un corazón sen latexar,
coma un barco sen navegar.
Gustaríame ser coma outros,
pero a envexa é mala,
que lle podo facer a esta vida,
se é o meu corazón o que aguanta.
O que aguanta este sentimento,
ese que levo dentro.
É mellor soltar ese lamento
e deixar que o leve o vento.
Gustaríame olvidar todo o malo,
e comezar de cero,
iso é o máis complicado,
pero o que máis desexo
Aquí estiven e estou,
aquí estarei se dou,
hai que probar sorte,
do que teño recordos de épocas pasadas,
mal sexa que non toque!
Sandra Gómez
4
Subín, subín e subín…
Cheguei ata o máis alto
e alí…paz, luz, cor e son.
Aquilo era tan fermoso
que apareceron en min
novas ilusións.
Os sons das campás
espertáronme á vida…
a un mundo de cor…
Lara Losada Fernández
O RÍO
Aquel, ese, este río,
este río que encheron as miñas bágoas,
este río que non é doce nin salgado,
este río que me trae entristecido.
Que pasou co meu río?
Ese que estaba cheo de felicidade,
ese que non encheron as miñas bágoas,
ese que se secou.
Que pasaría?
Eu sei que non está seco,
que habita no meu interior,
pero, en que lugar do meu interior?
Non podo sacalo,
xa sei onde está,
pero non podo sacalo,
é coma un castigo sen fin.
Se o puidese sacar…
cantas cousas faría,
volvería verse un brillo nos meus ollos,
ese brillo que desapareceu.
E, que pasou con aquel río?
Aquel da miña infancia
no que xogaba cos meus amigos,
no que non tiña pensamentos infelices.
Aquel río
épocas máis felices,
épocas nas que o meu corazón latexaba
con máis intensidade.
Iago Medeiros González
MEDIO LLENO
Un juego de niños. Eso es todo. Un juego de niños.
La vida se plantea en términos derivados de las reglas de juego, “triunfo”, “fracaso”,
“victoria”, “derrota”...Pero qué es lo que se gana y qué es lo que se pierde. ¿Alguien le pregunta
a un niño eso? Eso sería lo más legítimo, ya que para otras cosas sí nos apropiamos de lo que
dicen, de lo que hacen, de lo que dejan entrever cuando hablan o lloran.
Pero el mundo pertenece a los adultos, se rige por sus normas, se deja explicar, catalogar,
etiquetar, atrapar con marbetes que sólo personas con cierto nivel de “madurez” pueden
seleccionar.
¿Por qué? ¿Qué sentido tiene una vida vivida entre palabras que, concebidas como metas o
puntos que hay que esquivar, son propias de otra fase de madurez? ¿ Por qué nos dejamos
embelesar por la palmadita en la espalda tras el trabajo bien hecho, por qué nos sentimos
desmoronados ante la regañina que sigue a un desliz, por qué nos conformamos con ese huesito
que se le da al perro por haber puesto la patita en la mano del entrenador?
Porque en el fondo no somos tan distintos de los niños como nos gustaría, porque en el fondo
no somos tan diferentes al perrito domado, porque en el fondo nos satisface el calor de una
arenga, el ( a veces ) bochornoso y sonrojante halago que nos esforzamos en rechazar a pesar
de que, en el fondo, muy en el fondo, nos llena más que muchas otras cosas. Porque necesitamos
sentir que somos piezas que “encajan” en un puzzle que “otros” han diseñado para nosotros, en
un juego al que nadie nos ha preguntado si queríamos jugar, a una partida de ajedrez en la
que sólo somos peones, y de la que en el mejor de los casos saldremos felices y “realizados” por
haber podido otear la figura de un alfil o incluso de un rey.
Nadie nos ha preguntado nada porque a nadie le interesa ninguna respuesta, ya que tener
la opción de responder libremente es demasiado arriesgado, demasiado peligroso, ofrece
posibilidades no estudiadas. Somos felices en la medida en que nos hacen ver lo infelices que son
otros, en la medida en que nos demuestran nuestra propia felicidad a través de la consecución
de pequeñísimos objetivos que (se supone) harían enloquecer de felicidad a cualquiera.
Pero es que ni tú ni yo somos cualquiera. Nadie lo es. Porque cualquiera no existe, o es
alguien o no es nadie. Cualquiera es una ficción que encaja perfectamente en este entramado
de trampas y minas “antipersonal”, bombas que rápidamente saltan en cuanto alguna ficha
deja de ser peón, alfil, rey o torre, detonadores que resuenan en el vacío de la impersonalidad,
que evaporan más rápidamente cualquier forma de vida que una tos, que en menos de lo que
tarda un suspiro en desterrar una intención nos deja fuera de juego, ¿por qué?, porque nos
obliga a estar “dentro” del juego.
Nuestra vida no es nuestra, porque nosotros no nos atrevemos a ser nuestros, queremos
“pertenecer” a los demás porque así nos llenan de sentido, de realidad, de peso, de forma, de ser,
y curiosamente ese es el proceso en que yo dejo de ser yo y paso a ser “tu amigo”, “tu hermano”,
“tu pareja”... Tú das sentido a mi vida en la medida en que encajemos en este terrorífico juego
de rol, de papeles asignados, de personalidades clicheadas, de cartas (sota, caballo, rey) que
están jerarquizadas, ordenadas, “ordeñadas”, exprimidas, borradas, vaciadas y completamente
inertes. Tanto lo están que necesitan alimentarse de vidas, de personas que asuman
estoicamente “dar vida” a una función extraída de un tetrabrik, de un cartón trasnochado que
se supone mejor que el ridículo de la originalidad no consumada, no reconocida, un ataúd
donde se mete a gente viva para que se mantenga el sinsentido del “trabajo bien hecho”, el
dolor de la vida con objetivos cumplidos, con un buen currículum y unas expectativas vitales
plenamente satisfechas.
Mi vida debería ser mía, pero si yo no lo soy, ¿cómo lo va a ser ella? Reivindico la plenitud
del ser humano entendido no como un peón que come al rey , sino como un rey que abandona
la partida para ser algo más que una ficha. Quiero ser el peón que abandona el tablero y no
acaba en la caja de las fichas perdedoras. Quiero vivir. ¿Y tú?
13
Os que pelexabamos pola liberdade de expresión, os que pelexabamos pola rebelión
chegamos a ver que os que gobernaban pedían exactamente o contrario, a aquiescencia e
a mansedume, e iso non o pode soportar ningún intelectual. Ningún intelectual pode
soportar nin a mansedume nin o aplauso, como fixeron moitos dos meus colegas, por
certo, pasan a vida aplaudindo os deles e criticándoos outros, pero ese non é o camiño, o
camiño é ser fiel á túa conciencia, e esa é a gran liberdade do intelectual. Moitas veces é
moi custosa. Costa moito interior e exteriormente.
i) No club de lectura temos lido a Huxley (Un feliz mundo novo), a Salinger (O
vixía no centeo), e tamén banda deseñada (Maus, de Art Spiegelman), unha
novela como O curioso incidente do can a medianoite, de Mark Haddon, novela
gráfica como Emigrantes, de Shaun Tan, poesía (de Cunqueiro, Celso Emilio
Ferreiro, dalgún poeta descoñecido (Flavie Doye)) ……………Que opina das nosas
eleccións? Que suxestións nos faría vostede?
Estupendas, eu aplaudo as lecturas. Suxestións podo facervos moitas, o que pasa é que o
mundo está tan cheo de grandes libros, de libros marabillosos, que hai que ir pouco a
pouco e sempre teremos pouco tempo para ler todas as marabillas que están escritas. Eu
teño moitos libros de cabeceira, o que pasa é que cando o digo por aí sempre me critican,
“pero como van ler isto os rapaces de dezaseis anos?”. Eu cando cheguei á universidade
tiña lido a todos os clásicos ou a case todos os clásicos, polo menos algunha obra deles
porque tiven a fortuna de pasarme durante toda a miña vida dúas horas e media diarias
nunha biblioteca, a biblioteca do colexio onde estudaba que era o dos Salesianos de
Ourense. Na miña casa non había moitos libros. Na biblioteca si e durante dúas horas e
media dende EXB ata COU, que era o que é agora segundo de bacharelato, daba tempo de
ler centos e centos de libros. Lin libros clásicos que agora recomendas e a xente bota as
mans á cabeza. Vós ides na boa liña, con Cunqueiro que era un dos máis grandes. Entre os
galegos teño predilección por Torrente Ballester, por Cunqueiro, por Camilo José Cela,
por Valle Inclán e por Eduardo Blanco Amor. Eu creo que son cinco piares básicos para
nós, uns escriben en galego e outros en castelán. Hai centos de novelas que vos podería
recomendar. Gústame moito A morte de Virxilio, de Hermann Broch. Gústame toda a
literatura clásica, os rusos do século XIX parécenme extraordinarios, tamén os das
vangardas do século XX. Agora se lle dis a alguén que ten que ler Á procura do tempo
perdido, de Marcel Proust, bota as mans á cabeza.
Eu o que non soporto son esas novelas nas que o lector non ten nada que dicir, que vos
dan unha historia feita para que pasedes ben unhas cantas horas e non tedes máis que
dicir. Creo que as novelas deben quedar abertas para que nas clases haxa discusión, para
que se poidan manter puntos de vista entre os lectores e coa axuda inestimable da
persoa que dirixe esas lecturas, que é o profesor. Deberían ler máis libros tamén os
profesores. Sempre se fan campañas de lectura para os alumnos e eu sempre insisto á
Consellería e ós conselleiros do ramo que empecen a facer campañas entre os docentes,
que é o fundamental. A literatura ten escaso prestixio pero moito valor.
Se queres ler ou ver (esta en vídeo) a entrevista completa visita
http://bibliochivite.blogia.com/2009/051303-entrevista-a-xose-carlos-caneiro.php
12
MULLERES CON MÉRITO E SEN FAMA
UNHA MULLER FANTÁSTICA
Naceu en Aldán (Cangas do Morrazo) no ano mil novecentos dez. Aos sete anos íana buscar á escola para
sementar o trigo. Aos dez anos marchou a traballar nunha fábrica de peixe en Cangas. Aos trece anos
mudouse a outra fábrica de peixe en Bueu, á que tiña que ir andando polo monte. Despois de saír da
fábrica tiña que ir traballar ao que ela lle chamaba o xornal, é dicir, ó campo para os señoritos e gañar
cartos para a familia. Ao chegar á casa tiña que facer as súas tarefas e traballar nas leiras da súa familia.
Aos dezaoito anos casou e tivo o seu primeiro fillo, co meu bisavó Xosé, que era mariñeiro. Despois tivo
seis fillos máis, dous deles morreron cando eran moi pequeniños.
Cando o meu bisavó tiña que ir traballar ó mar, ao mellor nove ou dez meses, ela tiña que facerse cargo
dos fillos, do campo e da casa.
Xa de adulta (30 anos), comezou a sementar millo para facer fariña e elaborar produtos como o pan de
millo e empanadas co peixe que traía o bisavó.
Na súa vellez (55 anos) tivo unha enfermidade nos ósos e non podía camiñar. Cando o seu marido tivo
unha enfermidade, ela foise vivir cunha das súas fillas e pasouno moi mal. Despois de morrer o bisavó
(1978), foi todo o tempo vestida de negro, por iso, chamabámoslle sempre “avoa negra”.
Era forte e ancha. O seu pelo era negro, tiña a cara alongada e os ollos castaños. Era unha muller baixa e
con problemas nos ósos.
Tiña unha personalidade forte, aínda que se enfadaba, pronto volvía a calmarse. Era amable e moi
traballadora.
Ata pouco antes de morrer (2002) seguiu traballando nas súas leiras sementando patacas, fabas, leitugas,
tomates, pementos que repartía cos seus fillos.
Non dixen o seu nome, chamábase LOLA.
Alejandro Portomeñe González
A MIÑA BISAVOA TERESA
A miña bisavoa Teresa naceu o 13 de xaneiro de 1919 en Martos (Jaén). Foi a maior de oito irmáns
e quedou orfa con 17 anos.
Aos 18 anos casou con Antonio e tivo sete fillos e marchou a vivir a Madrid, morrendo o 18 de
decembro de 2007.
A miña bisavoa Teresa era de baixa estatura, de pelo negro e ollos azuis. Tiña un duro carácter e un
bo corazón.
Cando contaba 17 anos, morre seu pai de súpeto e tres meses máis tarde súa nai por mor dunha
infección en plena guerra do 36. Como irmá maior doutros sete, tivo que mantelos e para iso precisou
vender todo o que tiñan. Un ano despois casou con Antonio que a axudou moito, xa que tiña un bo capital
do seu pai e vendeuno todo para poder darlles de comer aos seus cuñados e así sobrevivir á guerra e á
gran pobreza que a seguiu.
A miña bisavoa traballaba como podía, lavando a roupa para os señoritos a cambio dun puñado de
garavanzos para levar á boca.
Segundo pasaron os primeiros anos, os varóns maiores comezaron a traballar e así contribuír con
algúns cartiños. Antonio traballaba de sol a sol na recollida da oliva e cando non había ía ás minas. Pasaba
meses sen volver á casa pero mandaba sempre os cartos.
Así transcorreron os anos e os seus irmáns foron marchando e eles puideron descansar.
Ela contaba que cando soaban as sirenas durante a guerra, tiñan que baixar aos refuxios e para
protexer os seus irmáns facía unha ponte cos brazos e alí os acochaba.
Tamén nos contaba que unha vez un vagabundo veu á súa casa pedindo e, aínda que case non
tiñan nada deulle de comer e como aquela era unha noite fría, fixo que o seu marido se espise para que o
vagabundo puxese as roupas quentes e así entrase en calor.
Sergio Portela Ruíz
5

Marzo 2009
Me encontré todos los tesoros en casa del Capitán Nemo.
La casa del agua en los ojos de la Sirena, en ella sopla el viento submarino.
Es la casa de la Anémona enamorada de la caracola.
El laberinto del Minotauro florido que lleva al estanque de los peces-hoja.
A veces nieva allí abajo pétalos con olor a cereza.
Luciérnagas de arena bajo la escala, iluminan todos los pasos.
Lágrimas rojas de pasión encendida en todas las puertas.
Y medusas como antiguas Lágrimas azules de corazón transparente que cayeran desde el
techo.
Hay un rincón silencioso en las penumbras donde duermen seres que hablan lenguas
extrañas, un puente de enamorados abrasados de silencio, el silencio quieto entre los
árboles y el balcón apaciguado de ausencia.
Los colores de los sueños se han posado en las paredes, unas veces ocres y otras
luminosas.
Allí los gigantes se hacen pequeños: Picasso cabe en una mano, Frida en una mesilla.
El puesto de mando huele a las madres y te abrazan lirios marinos a la hora del café
mientras canta el arrecife un arrullo de algas y la luz se filtra mágica al ritmo.
Exóticos pájaros vigilan al visitante. Animales muy quietos que esperan a su dueño.
Y un pez-gato sigiloso que embauca a los marineros.
En casa del capitán Nemo no existe el tiempo, como si las esponjas gigantes se hubieran
tragado las horas y sólo existiera el espacio en la ingravidez del agua. Los cofres esconden
leyendas de Oriente y de Celtia y el fuego luce en vidrios de la perdida Atlántida.
Cuando el abismo se oscurece se reúnen los seres abisales, cuentan historias de playas
donde las estrellas de mar se hacen aéreas, donde las flores duran un día, donde encallan
los naufragios del oro, y hay cientos de diarios de a bordo que narran cientos de historias
distintas.
Conchas luminosas me despidieron en hilera y no abandoné nunca realmente la gruta de
cristal porque aún llega a mis sueños en espiral de brillos, en eco de palabras y músicas
profundas, me subyuga para siempre el olor a flores innombradas y la Sirena de agua y
viento seguirá cantando melodías ninfeas en mi mundo sin mástiles.
Antonia Roncero
6
f) Ernesto T. proponse escribir unha novela F.F. (con final feliz). Acádao?
Dirédelo os lectores. El quere escribir unha novela con final feliz e o último capítulo da novela
titúlase así. Eu creo que a novela acaba ben, acaba ben fundamentalmente porque a muller do
protagonista adoita unha postura de renuncia. Ás veces a renuncia no amor é o acto máis
xeneroso e é o que sucede ó final desta novela. Quedan moitas cousas aí, probablemente por
contar, nos últimos seis ou sete capítulos e iso responde á personalidade do narrador. Tiña que
rematar así, con tanta celeridade, incluso con policías polo medio, algo que nunca sucede nas
miñas novelas, ata ten un hálito de intriga a novela.
g) Vostede é novelista e tamén poeta. Ten preferencia por algún xénero? Pola poesía
talvez, dado que temos a sensación de que tamén fai poesía cando escribe prosa, coa
súa preocupación pola música e a beleza dos seus textos?
Si, a poesía ten que estar presente en todas as partes, non só na propia poesía senón nas
novelas e se eu fose gobernante tentaría que a poesía estivese presente en todas as partes,
incluso nos discursos dos políticos. A poesía, como vos dicía antes, é ritmo e harmonía, é
procura constante da beleza e procura constante na revelación dos misterios, desvelar os
misterios é o que pretende a poesía e por tanto está presente en toda a miña obra. Tamén
escribo poemas e gústame moito recitalos por aí e pásoo moi ben recitándoos cun guitarrista
extraordinario de Verín tamén, Xosé Manuel Salgado. Pasámolo moi ben compartindo emocións
e sentimentos coa xente. O que pasa é que eu son un poeta nefasto, creo. Son un poeta
bastante frouxo. Son un poeta da experiencia, escasamente atento a esa poesía elitista e
culturalista que tanto se leva. Eu creo que a poesía ou é emoción ou é mentira e eu escribo
poesía dende a emoción e para a emoción. Iso é o que fago eu con Xosé Manuel Salgado. Agora
debemos volver recitar con xente nova. Hai que regresar ós institutos para levantar a
bandeira da emoción e da humanidade, agora que están as Humanidades tan vexadas no sistema
educativo, as literaturas a penas cotizan, parece que todo é TIC e o espírito parece que cada
vez ten menos importancia. Hai que regresar coa poesía ós institutos de inmediato.
h) Lemos en www.biblosclube.com: “ Caneiro tense caracterizado tamén por ser un
gran polemista.” Contra que se rebela vostede?
Contra as cousas que me parecen mal. Creo que o silencio é un grande aliado da inxustiza, e os
que temos o privilexio de poder escribir en medios de comunicación de amplo espectro, como
no meu caso en La Voz de Galicia, ou na Radio Galega, estou no Diario Cultural da Radio Galega,
temos o deber de dicir que é o que nos parece mal e non comungar con rodas de muíño, non
aplaudir sempre o politicamente correcto e sobre todo, creo que un intelectual debe estar per
se en contra do poder. Aquí sucede ó contrario, os intelectuais están sempre a favor dos seus
e en contra dos que non son seus. No meu caso sempre tiven a fortuna ou “desfortuna” de
andar ó revés e creo que debe ser así. Débese estar sempre en oposición permanente ó poder
porque o poder succiona, destrúe intelectualmente e tende a ser acomodaticio. No momento en
que tocas o sillón do poder a única razón é a túa. Aquí en Galicia acabámolo de vivir co goberno
recente que acaba de saír. Hai algúns que durante moitísimos anos levabamos esperando que
cambiasen os gobernos, levabamos dezaseis anos cun goberno de dereitas e esperabamos que
chegasen uns novos tempos, e foi unha decepción terrible, foron catro anos terribles .
11
É curioso o que acabades de dicir sobre o éxito. Eu son probablemente o escritor galego
que máis premios acadou, pero premios co meu nome tapado. Os meus premios foron
sempre baixo plica, premiaron os xurados a miña obra sen coñecer o meu nome, non
obstante, en correspondencia dos premios que teño a cara descuberta cos que teño a
cara tapada son mínimos, un de periodismo, o Xosé Aurelio Carracedo, polas miñas
colaboracións en La Voz de Galicia e outro é o Premio Nacional da Crítica. Nunca máis me
premiaron a cara descuberta, debe querer dicir iso que cando te premian moito baixo
plica estás condenado a que non te premien coa cara descuberta. Unha das miñas maiores
decepcións é que A vida nova de Madame Bovary fose completamente desprezada polo
sistema literario galego porque creo que é unha novela que non o merece, paréceme unha
novela o suficientemente digna para ter certo mérito, non entre os lectores, que si lles
gusta, senón entre iso que se denomina sistema literario galego, que está formado por
contubernios, por conspiracións de todo tipo, onde a literatura deixa de ter importancia.
d) A loucura. Bruno T., o protagonista, é un ser cunha particular visión da
realidade. Recentemente vimos unha película, Revolutionary Road, na que a
personaxe ingresada nun psiquiátrico, o tolo, é, curiosamente, quen di as grandes
verdades. Pasa algo semellante con Bruno T.?
Si, a loucura e a verdade están máis unidas do que parece, lembrade a Alonso Quijano.
Alonso Quijano é un deses personaxes que na súa loucura dixo máis verdades sobre as
emocións e os sentimentos do ser humano e cando se volve cordo, curiosamente, é cando
a verdade deixa de ter importancia para el.
Nas miñas obras están moi presentes os desequilibrados, a xente que roza ese límite
entre a cordura e o desasosego perpetuo e creo que nese estado de consciencia se
producen revelacións e esas revelacións son as que intento contar nas miñas novelas.
A min non me interesa contar a realidade senón o que está detrás da realidade, e a xente
que vive nese límite, nesa liña tan fina, tan delgada, acostuma ser máis interesante que os
que viven no éxito ou procurando enigmas ou santos griales e todas estas cousas que a
min horrorízanme. Din que xa se chegou a ese punto álxido onde ás novelas de intriga
histórica con asunto vaticano por medio só lles queda ir decaendo. Desexo
absolutamente, con vehemencia, que se borre toda esta bazofia do mundo da literatura.
e) As poéticas do autor que consideran que a obra é un síntoma do autor están
superadas pola crítica literaria actual. Estariamos equivocadas se vísemos detrás
dalgún dos narradores desta novela a Carlos Caneiro a persoa?
Probablemente estariades moi equivocadas. Non está ben que eu o diga porque aínda que
me pase a vida negándoo, que eu estou á marxe dos meus personaxes, os lectores pasarán
a vida afirmando que eu estou presente neses personaxes, polo tanto quen ten sempre
razón son os lectores e non o autor. Claro que hai moito de min en moitos dos meus
personaxes e iso non é bo literariamente. O autor ten que dar un paso atrás e non
sucedeu habitualmente na historia da literatura. Eu creo que ningún autor estivo fóra da
súa obra, que todos dun modo ou doutro están reflectidos nos personaxes e aínda que
pase toda a miña vida dicindo que non estou presente, probablemente quen teñan razón
sexan os lectores, que son os que máis entenden de literatura, non os que escribimos.
10
MICROHISTORIAS
EL CAMINANTE SOLITARIO
El caminante solitario salió de paseo con su única amiga, que sin saber por qué, durante toda su vida le
acompañaba fuese a donde fuese. Se sentó a observarla y de repente vio cómo se iba haciendo más y más
pequeña. Al ver que su única amiga desaparecía empezó a llorar.
El caminante no se dio cuenta de que eran las doce del mediodía y su sombra descansaba bajo sus pies.
Iker Solís Antúnez
A LA SOMBRA DEL MANZANO
Era tarde, demasiado tarde.
Ella esperaba impasible bajo el manzano.
Contaba con impaciencia los minutos de su espera hasta que él apareciese a lo lejos del camino.
Y esperaba.
Temía que aquella tarde no apareciese por allí.
Se preguntaba si se habría olvidado de ella y se hacía muchas más preguntas que, con un ritmo frenético,
una tras otra, pasaban por su cabeza.
Y seguía esperando.
Se arreglaba el pelo constantemente. Quería tenerlo lo mejor posible antes de que él llegase, pero el viento
no la dejaba. Esperaba.
Se tumbó bajo la sombra del árbol. Su mirada se perdía entre las ramas que se dividían en otras más
pequeñas. Las manzanas aún verdes se confundían con las hojas y se repartían por todo el árbol.
De verdad, le gustaba ese lugar.
Pero en poco tiempo volvieron sus pensamientos y con ellos sus miedos. Miedos que temía que se hiciesen
realidad.
Ya no quería esperar más. Se sentía tonta y ridícula.
Ya no le importaba cómo tuviese el pelo. Ni cómo estuviesen las ramas ni las manzanas.
Ese lugar ya no le gustaba. Se quería ir, marchar corriendo.
Pero antes de hacerlo, casi sin darse cuenta, allí estaba él, a lo lejos del camino, caminaba rápido y se dirigía
hacia el manzano.
María González Cid
EL ABETO DE NAVIDAD
Un día por la noche un abuelo vivía con su nieto y su nieto le pidió que le contara la historia de un abeto y
su abuelo empezó a contarle la historia:
“Había una vez un árbol, un abeto que había nacido en un país frío del norte de Europa. Era el abeto más
grande del bosque, porque crecía para buscar sol en las alturas del bosque. Un día un hombre decidió
arrancarlo para plantarlo en su jardín y el abeto se puso tan contento que cada vez crecía más. Lo
transportaron al jardín y en dos días ya estaba plantado donde toda la gente se quedaba observándolo por su
gran altura. Cuando llegó la Navidad, su dueño lo adornó de arriba abajo. El dueño también quería llenarlo
de nieve el día de Nochebuena, y el pobre abeto no estaba dispuesto a aguantar todo aquel peso. Cuando le
echaron la nieve, al anochecer, enrolló todas sus ramas alrededor del tronco. Después, las desenrolló con
todas sus fuerzas de forma que copos de nieve fueron la mayoría a países muy lejanos y produjeron curiosas
historias. Los copos que quedaron se convirtieron en estrellas fugaces que concedían pequeños deseos a los
que estaban tristes y no podían dormir.
A la mañana siguiente todo el mundo estaba maravillado porque nunca habían visto un abeto tan verde y
resplandeciente como aquel.”
Santiago González Barreira
7
 UNHA BONECA ESPECIAL
Había unha vez unha boneca moi fermosa. Era pequecha, cun vestido e un gorriño delicado. Tiña os ollos azuis
e o cabelo louro, pero estaba moi triste e soa dende que a súa dona morrera, xa que era moi maior.
Dende aquel día ninguén lle fixera caso, e como fora tratada con tanto agarimo, agora estaba moi mal e moi
descoidada.
Un día a neta e a bisneta da súa dona volveron a aquela casa. A bisneta, que era apaixonada polos bonecos,
quedou abraiada coa súa fermosura, sentía unha atracción inimaxinable.
Pediulle á súa tía se se podía quedar con ela, e a tía aceptou.
A nena, que agora era a máis feliz, levouna moi contenta para a súa casa.
Alí lavoulle a roupa, o corpo e o gorriño (este con moito coidado, xa que lle dixera a tía que estaba feito a man
pola irmá da bisavoa).
Cando acabou foi ata a súa habitación, buscarlle o lugar máis axeitado para ela. Atopouno enriba do radio na
mesa de cabeceira.
A boneca sentiu que non lle podía tocar mellor substituta, que a quixera tanto, que a coidase e que lle dera tanto
cariño. Agora si volvería a ser feliz.
A nena sentíase moi oufana de encontrar unha boneca tan linda, que pertencera á súa bisavoa había xa tantos
anos.
Dende aquel día a boneca foi para a nena un amuleto da boa sorte, e cada noite dáballe un bico de boas noites.
Cristina Barreira
LOS NIÑOS TAMBIÉN HACEMOS ¡GRACIA!
Hoy voy a hablar de una cosa muy común pero de la que nadie suele hablar: las estanterías que hay al lado de
las cajas de los supermercados. Ahí hay de todo, desde pilas, pasando por juguetes hasta gominolas de todo tipo.
La mayoría de las personas al coger los artículos se pueden confundir, por ejemplo: el otro día estaba yo
pagando en la caja cuando pasaron dos niños y exclamaron: “mira qué chicles más raros, no saben a nada, pero
hacen unos globos…” Eso les pasa a los del supermercado por colocar las cosas por orden de elasticidad, o sea,
preservativos, chicles…
También otro artículo son los recambios para mopas. Por cierto, las mopas presumen de atrapar pelusas pero
nooo… A esas no hay quien las atrape. Empiezas encontrando al tío borracho, o sea, el que se atreve a pasar por
el medio del salón, luego encuentras a los padres y luego a los hijos al lado de la mesilla de noche, pero tenía
que seguir viva la abuela (muy dicharachera), se casó con la pelusa polaca (alto, cachas y guapo) y tienen hijos
y la cadena vuelve.
Hablando de familias, vamos a hablar de los titulares:
El PADRE: Generalmente es un hombre, puede llevar gafas o no. Se le reconoce por frases como: “te voy a dar
un guantazo que se te van a quitar las ganas de todo.”
LA MADRE: Generalmente mujer, suele llevar unos macarrones gigantes en el pelo. Sus frases son:” yo soy
como una esclava” o “me vais a quitar la vida.”
PERRO: Saco peludo que el primer mes de vida es mono pero depués sólo sirve para que los niños le peguen
patadas y para que la madre tropiece con él al venir con la comida desde la cocina.
BEBÉ FEO: Generalmente a los primeros hijos se les suele decir: “qué cosa más bonita” pero al segundo o
denominado “bebé feo” la frase que le suelen decir es “qué original.”
EL ABUELO: Generalmente hombre rechoncho que lleva caramelos en los bolsillos para sus nietos. Suele oler
raro y escupir al hablar.
Pero en todas las familias hay una ¡OVEJA NEGRA!, normalmente es el hijo de tu prima segunda Idelfonsina,
va vestido de negro, lleva pendientes, es el más listo pero suspende todas y se trae a todas las chicas locas por su
pinta de malote.
Bueno, ya saben, si me encuentran en un supermercado no me saluden porque puedo hablarles de las estanterías
de los supermercados pasando por las pelusas hasta de mi familia.
Gracias y ¡Buenas noches!
Esto se lo dedico a todas las personas que son humoristas pero no lo saben, como Manuel, Roberto, Susu, Lucía,
César, José Antonio, Álvaro, María Álvarez, David, Álvarez, Huevo, Pablo Penelas y a todos a los que os salto
porque no me acuerdo.
Alejandro Rodríguez Leone
8
Entrevista co escritor Xosé
Xos Carlos Caneiro.
Caneiro
No CEFORE de Verín tres alumnas de bacharelato, Patricia, Lara e Claudia,
entrevistaron o escritor verinés Xosé Carlos Caneiro antes da presentación en Verín da súa
última obra, a novela curta Blue Moon.
Esta é parte da entrevista que lle fixeron Claudia, Lara e Patricia:
a) Proximamente terá lugar a presentación da súa última obra, a novela curta Blue
Moon. Segundo o que lemos, ten como protagonista un trompetista cunha obsesión: A
BUSCA DA ESENCIA DA ARTE. Que é para vostede o que fai dun texto literario unha
obra de arte?
Fundamentalmente o estilo. Eu creo que arte e estilo van moi ligados e que en función do estilo
existe a xerarquía nas artes. Os escritores que escriben para as modas, para as actualidades
rara vez pasan á historia da literatura. Eu pretendo escribir non para as modas nin para as
actualidades senón para que as miñas novelas poidan lerse dentro duns anos tamén, polo tanto
escribo dos asuntos que sempre preocuparon os escritores: o amor, o fracaso, a procura
constante da felicidade e, como neste caso, en Blue Moon, a procura constante da beleza. Eu
creo que a esencia deste libro é a procura da beleza, a procura da cerna da arte. Un individuo
frustrado que non é capaz de chegar a ser escultor, que é o que quere ser, dedícase a tocar a
trompeta, enlouquece, e durante toda a súa vida o único que procura é a beleza ou esa
correspondencia tan marabillosa da beleza que é o amor.
b) O título Blue Moon fai alusión á melodía de Richard Rodgers (letra de Lorenz Hart)
que soa na historia de amor entre Bruno T. e Clara. A música ten un papel importante
na súa obra. Cal é a que máis lle emociona?
Moitas músicas. A literatura é música e as grandes obras de arte, cando se len en voz alta, son
moito mellores. Eu creo que estamos perdendo de vista ese sentido musical da prosa, non só da
poesía, que per se debe ser puro ritmo, pero a prosa precisa tamén ser lida cunha certa
melodía e, en función da beleza desa melodía adquire carácter e rango a propia obra literaria.
Todas as músicas fermosas interésanme, eu son un devoto de Bach e a Bach dediqueille a que
segue sendo unha das miñas novelas máis queridas, que é Un xogo de apócrifos, pero en xeral
toda a música clásica me fascina, Mahler é marabilloso, Wagner é marabilloso, Beethoven,
Mozart, e hai moitas músicas populares que tamén están presentes nos meus libros, A vida
nova de Madame Bovary era unha novela onde os boleros adquirían unha certa prevalencia e
aquí hai música tamén de fondo e o tema estrela é Blue Moon, que é unha canción moi vella, que
creo que é adecuada para o carácter do protagonista.
c) O éxito é outro dos temas que se tratan nesta novela breve. É vostede un autor
que atesoura moitos premios literarios importantes. Que é o éxito para vostede e que
importancia lle dá?
Dicía Albert Camus: “ O éxito é fácil de obter, o difícil é merecelo.” Eu creo que, a estas
alturas, xa non espero demasiado da literatura e creo que é a única forma na que poderei ser
feliz, se non espero demasiado, se non espero o éxito e continúo facendo o que debo facer que
é escribir.
9