Professional Documents
Culture Documents
Resume os teus coecementos sobre as biomolculas. Responde as seguintes preguntas: Que son os principios inmediatos?
Rodea cun crculo vermello as biomolculas inorgnicas e con azul as biomolculas orgnicas. Glcidos, Auga, cidos nucleicos, Lpidos, Sales, Protenas.
Indica a biomolcula que predomina en cada alimento (auga, sales minerais, glcidos, lpidos, protenas ou cidos nucleicos).
Barra de pan Aceite Leituga Vaso de leite Tomates Patacas Peixe Costeleta de tenreira Manteiga
Completa o pargrafo axudndote das seguintes palabras: nutricin, mamferos, clulas, pluricelulares, reproducin, unicelulares, funcins, bacterias, procede, microscopio e relacin.
Todos os seres vivos estn formados por denomnanse , como por exemplo as , os mis sinxelos por unha soa clula e , os paramecios e as amebas.
Estes seres s se poden ver utilizando un aparello chamado . Chmanse seres aqueles que estn formados por infinidade de clulas, como son as plantas, os insectos e os . A clula realiza as e propias de todos os seres vivos: . ,
Toda clula
doutra clula.
Indica o tipo de clula que corresponde cada debuxo (eucariota animal/eucariota vexetal/procariota) e escribe as caractersticas que as diferencian.
Nutricin celular.
Cal dos dous debuxos corresponde a unha clula hetertrofa? En que consiste a nutricin hetertrofa?
Que o catabolismo? 3
Define e explica en das lias como mximo os seguintes conceptos: traquea, uretra, sacos areos, branquias internas e ril.
Poden vivir as plantas nun chan sen sales minerais? Poden tomar as plantas sales minerais se no chan non hai auga? Por que?
Numera as frases que resumen o proceso de nutricin auttrofa nas plantas. A continuacin sinala no debuxo, mediante frechas de das cores, o percorrido que seguiran o zume bruto e o zume elaborado.
___ Fabricacin nas follas de substancias orgnicas, mediante a fotosntese, utilizando o zume bruto. ___ Formacin de zume bruto. ___ Transporte do zume elaborado cara s partes do vexetal onde se precise. _1__ Absorcin de auga e sales minerais polas races da planta. ___ Formacin do zume elaborado (substancias orgnicas e auga). ___ Transporte do zume bruto ata as follas.
Inxestin
Eliminacin de todos os residuos de alimentos que non foron dixeridos. Son transformados en feces fecais e expulsados ao exterior do organismo. Paso de nutrientes desde o aparello dixestivo ata o sangue, que os conducir ao interior das clulas do organismo. Primeira fase do proceso dixestivo que consiste na toma de alimentos do exterior.
Absorcin
Exestin
Transformacin dos alimentos en nutrientes que ocorre fra das clulas, no tubo dixestivo
Dixestin extracelular
O tubo dixestivo:
Describe brevemente o proceso dixestivo dos vertebrados. Cales son os tipos de respiracin nos animais?
a) : b) : c) : d) :
Corazn:
Completa o seguinte pargrafo para que tea sentido, coas palabras seguintes: zume elaborado, cloroplasto, clorofila, Sol, materia orgnica, fotosntese, sales minerais.
As plantas verdes son capaces de realizar a , proceso mediante o que producen alimento a partir de auga, e dixido de carbono, utilizando enerxa lumnica do . A que se encontra no captura as radiacins lumnicas e transfrmaas en enerxa que a planta utiliza para realizar o proceso fotosinttico. Nos procesos da fotosntese prodcense osxeno e que constiten o zume elaborado.
10
Para que serve a funcin de relacin nos seres vivos? Que elementos interveen na relacin?
11
Completa o seguinte cadro sobre os tipos de estruturas nerviosas presentes nos vertebrados.
Que vantaxes lles d aos insectos o feito de que o seu exoesqueleto, ademais de duro e rxido, sexa lixeiro nas articulacins?
12
As respostas que implican desprazamentos diferncianse en respostas positivas (cara ao estmulo) e respostas negativas (afastndose do estmulo). Que tipo de resposta ten o leopardo? E a gacela?
Lembra que...
As plantas tamn responden a estmulos (funcin de relacin). Poden moverse pero non desprazarse. Os tropismos (cambios na direccin do crecemento das plantas e as nastias (movementos transitorios nonrelacionados co crecemento) son os dous tipos de resposta que se poden dar nunha planta ante un estmulo.
13
Relaciona ambas as columnas sobre os tropismos. Na columna da esquerda tes os diferentes tipos de tropismos, e na columna da dereita, as definicins correspondentes.
Resposta a accins mecnicas. Resposta a unha substancia qumica. Resposta luz. Resposta gravidade.
Os tropismos poden ser positivos (se a planta medra cara ao estmulo) ou negativos (se se afasta do estmulo). Observa o seguinte esquema onde aparece un pieiro e imaxina como reacciona ante a luz.
Cal o estmulo? Clasifica este tropismo se positivo ou negativo para O talo As races
14
Relaciona ambas as columnas sobre as nastias. Na columna esquerda tes os diferentes tipos de nastias, e na columna da dereita, as definicins correspondentes.
Respostas ao estmulo de substancias qumicas. Respostas a estmulos luminosos. Prodcense cando os estmulos son golpes ou sacudidas.
Completa o seguinte esquema empregando as palabras que se dan a continuacin: nervios motores, encfalo, sistema nervioso central, nervios sensitivos, sistema nervioso perifrico.
Procura a definicin de receptores e efectores. Relaciona as columnas que tes a continuacin empregando frechas.
15
Rodea cun crculo vermello as palabras que poden relacionarse cos receptores e cun crculo azul as que estean relacionadas cos efectores.
Lingua
Orgnulos celulares.
Paisaxe Comida Rudo dunha moto Cambio de temperatura Msica Abrazo Animal en descomposicin Olfacto Gusto Audicin Tacto Vista
Completa o seguinte esquema empregando estas hormonas, sos, tendns, msculos, sistema endcrino
palabras:
sistema
locomotor,
16
Cigoto:
vulo:
Espermatozoide:
17
Os gametos nense dentro do Corpo da nai. Os grans de pole son transportados desde os estames ata os ovarios da planta. Os gametos nense fra do Corpo dos proxenitores.
Polinizacin
Bulbos
Estolns
Tubrculos
Talos subterrneos, que cada certo tramo fabrican talos e races para unha nova planta (exemplo: o cspede).
18
Rotula o debuxo coas palabras seguintes: estames, ptalos, corola, cliz, pistilo, spalos, pednculo.
CADEA TRFICA
20
Completa o texto para que tea sentido utilizando as seguintes indirectamente, medio, ambientais, vexetais, auttrofos e enerxa.
palabras:
Todos os seres vivos, desde os microorganismos ata os e animais mis grandes, dependen do externo. Del conseguen a materia e a que necesitan para vivir, directamente como os ou, en dependencia destes, como os hetertrofos. Por iso estn supeditados a el: s se desenvolven e reproducen ben nos lugares onde as condicins son adecuadas.
Completa as seguintes frases para que tean sentido utilizando as palabras: biocenose, relacins, ecosistemas, condicins, bitopo, seres vivos e biticas.
A natureza est formada por que son: grupos de seres vivos, condicins ambientais e as relacins que se establecen entre eles. Os ecosistemas pdense dividir en: A biocenose o conxunto de fungos e microorganismos). O bitopo est formado polo conxunto de ecosistema (clima, solo, correntes de auga, etc.). e .
non
do
Dentro dos ecosistemas establcense unha serie de entre os seres vivos (alimentarias, defensivas, etc.) e entre estes e as condicins que os rodean.
21
Organiza en dous grupos os seguintes conceptos segundo se trate de compoentes do bitopo ou da biocenose.
Conceptos: Aire Vexetal Fungo Humidade Temperatura Rocha Animal Vento Microorganismo Solo
Bitopo
Biocenose
Biocenose:
Bitopo:
22
Axudndote do libro de texto define a palabra . Ecosistema: Observa o mapa dos ecosistemas da Terra e responde.
23
b) Bentos.
c) Zona nertica.
d) Estepa.
24
b) A tundra e a taiga.
c) O deserto e a sabana.
25
b) Sarabia.
c) Ventos.
d) Precipitacins. 26
e) Nboa.
Cando quenta mis o Sol: pola ma, ao medioda ou pola tarde? Razoa a resposta. 27
A que se debe que cando no hemisferio norte vern, no hemisferio sur sexa inverno?
Cubre o seguinte esquema que representa o ciclo da auga axudndote das seguintes palabras: atmosfera, ocanos, nubes, terra, evaporacin.
Evaporacin:
Corrente maria:
Precipitacin: 28
a) Inversins trmicas:
b) Ventos:
c) Brisa maria:
d) Ascendencias trmicas:
e) Nubes:
Terremotos
Augas subterrneas
Seres vivos
29
AS AUGAS SALVAXES
Busca no libro de texto as definicins dos seguintes termos, consulta o diccionario se necesario.
Paisaxe:
Erosin:
Cordilleira: 30
Transporte:
Sedimentacin:
O debuxo representa varias partes dun ro. Sita correctamente os procesos de transporte, sedimentacin e erosin.
Campo empedrado. Formacin sedimentaria elica. Zona rida da Terra. Axente que produce cambios na paisaxe. Varrido realizado polo vento. 31
Lembra que...
A auga un axente moi importante na modelaxe da paisaxe. A accin da auga como modelador do relevo dbese a tres procesos: a erosin, o transporte e a sedimentacin
Completa o seguinte texto sobre os glaciares. Utiliza as palabras que se dan a continuacin: vales, xeo, altas, polares, fras, baixas, materiais, forma, montaa.
Nos glaciares, o avanza moi lentamente, desde as zonas mis s mis . Durante o seu camio arrastra gran cantidade de . Os glaciares caracterzanse por ter a tpica de U. Encntranse en zonas moi , como na alta e nas rexins . 32
Como xa deduciras, a accin erosiva da auga e o xeo producen distintas paisaxes. Relaciona con frechas estas das columnas. Augas salvaxes Ros Torrentes Mar Glaciares Val glaciar Barrancos Val en V Acantilado Crcavas
33
Identifica cada caso cos procesos que se dan no ro, dicir, se se refiren erosin, transporte ou sedimentacin. Arranca fragmentos de rocha Delta Depsitos de arxilas e areas Materiais flotando Materiais mis pesados debaixo dos lixeiros Garganta ou desfiladeiro Sedimentacin Transporte Erosin
Identifica cada movemento das augas marias coas correspondentes. Relaciona as columnas mediante frechas.
sas
caractersticas
Desprazamentos da auga dentro da masa do mar. Movementos superficiais debidos ao vento. Ascensos e descensos do mar cada seis horas.
Rodea cun crculo vermello as formacins que se deben accin do mar (hai formas erosivas e formas de sedimentacin). Albufeira Crcava Corgo Acantilado Meandro Praia Dunas Barranco Cordn litoral
34
Granito Xisto Volcnica Plutnica Metamrfica Basalto Pedra pmez Cuarcita Gneis Mrmore
35
b) Epicentro.
c) Ondas ssmicas.
d) Escala de Richter.
e) Tsunami.
36
Cono:
Crter:
Cmara magmtica:
Hipocentro:
Tsunami:
Escala de Richter: 37
Rocha magmtica:
Rocha metamrfica:
Completa o seguinte texto para que tea sentido utilizando as seguintes palabras: volcnicas, magma, funden, plutnicas, magmtica.
Cando os materiais da Terra se fundida que denominamos e transfrmase nunha rocha por arrefriamento rpido da lava, e as lento do magma dentro da codia terrestre.
convrtense nunha masa pastosa . Ao arrefriar o magma, modifcase . As rochas prodcense proceden do arrefriamento
38
Completa as seguintes frases: a) A enerxa solar chega Terra en forma de radiacin . b) A enerxa elica transfrmase en enerxa elctrica nas dispositivos chamados . mediante uns
39
c) A auga encorada a certa altura pose enerxa enerxa . d) Nas centrais nucleares emprgase a enerxa nuclear de . e) Os
. En movemento pose
Completa o cadro seguinte escribindo as principais fontes de enerxa que estudaches. Sinala se son renovables ou non renovables.
O joule (J) unha unidade empregada para medir a enerxa. Outras unidades moi utilizadas son a calora (cal) e a quilocalora (kcal). Tendo en conta que 1 cal = 4,18 J e que 1 kcal = 1 000 cal, contesta s seguintes preguntas: A cantos joules equivalen 1 000 caloras?
Imaxina que para merendar comes un bocadillo de queixo manchego con aceite de oliva. Que cantidade de enerxa medida en kcal incorporars ao teu organismo? 40
Relaciona, mediante frechas, cada tipo de enerxa coas sas caractersticas: Sonora Elctrica Qumica Trmica
a que transportan as cargas elctricas que percorren un circuto. Pdena almacenar os combustibles e as pilas. a que transporta o son. Enerxa que se intercambia ao entraren en contacto dous sistemas con distinta temperatura. Posena os corpos debido ao seu movemento ou sa posicin. transportada pola luz.
Luminosa Mecnica
Completa o esquema, referente transformacin da enerxa, coas seguintes locucins: enerxa luminosa-enerxa qumica. Coas locucins do esquema completa o enunciado final.
As plantas captan da luz do Sol a , que se converte en ao pasar aos animais. Estes, pola sa vez, transformarn esta enerxa en ou .
41
Responde s cuestins sobre as fontes de enerxa. Para que se utilizan as seguintes fontes de enerxa? O gas natural:
O petrleo:
O carbn:
42
Na seguinte listaxe sublia con cor vermella os inconvenientes que presenta a utilizacin do petrleo, con cor negra os do carbn e con cor azul os do gas natural. Contesta tamn pregunta final.
A sa combustin xera gases que contriben a incrementar o efecto invernadoiro. As verteduras ao mar, producidas por accidentes, prexudican enormemente os ecosistemas. Os seus residuos poden perdurar miles de anos. Os escapes de gas poden ser perigosos. A sa extraccin pode dar lugar a accidentes, como derrubamentos de minas. As perdas de combustible polos oleodutos ocasionan graves alteracins no ambiente. Debido aos accidentes pdense dispersar substancias radioactivas. A inhalacin do gas, por escapes, resulta txica para os seres vivos. A sa extraccin das minas ocasiona impactos na paisaxe. As persoas que traballan no lugar da extraccin poden contraer enfermidades.
Cita outros tipos de enerxa alternativa que coezas. Escribe algunha caracterstica deles.
43
CAMBIOS DE ESTADO
Une con frechas cada cartel da parte esquerda cos tres rectngulos que lle correspondan. Realiza as seguintes conversins de unidades:
b) 100 J en caloras.
Para medir a temperatura emprganse os termmetros; pero que o que mide un termmetro de mercurio?
c) 37 C en graos Kelvin.
Explica cal das seguintes expresins a correcta e por que. a) Dous obxectos que se atopan nun mesmo cuarto non poden estar a distinta temperatura. b) Dous obxectos que se atopan nun mesmo cuarto non poden estar a distinta temperatura indefinidamente.
Une con frechas cada FRASE da esquerda cos tres que lle correspondan da dereita.1 Aumento da enerxa interna. Diminucin do movemento das partculas.
Absorcin de calor
Diminucin da temperatura.
Cesin de calor
45
Ordena as frases relativas calor para crear un pargrafo con sentido e vlveas escribir. se transfire desde os corpos cunha temperatura mis elevada a calor unha enerxa en trnsito que ata os corpos cunha temperatura mis baixa.
Realiza as seguintes cuestins: Sublia as frases que fan referencia ao concepto de calor. Exprsase de forma habitual en graos centgrados. unha forma de enerxa. unha magnitude fsica relacionada coa cantidade de calor que pode absorber ou ceder un corpo ao poelo en contacto con outro. Pode transformarse noutros tipos de enerxa. a enerxa que pasa duns corpos a outros.
46
Responde as seguintes cuestins: O barmetro, o higrmetro e o termmetro miden variacins nas condicins ambientais. Busca no dicionario a utilidade destes aparellos. Barmetro:
Higrmetro:
Termmetro: Cal utilizaras para medir a temperatura do teu corpo? Le o seguinte pargrafo e responde as preguntas que se propoen a seguir: Os termmetros mis habituais constan dun tubo de vidro colocado xuntoa unha escala graduada, no que o extremo inferior est ensanchado e contn mercurio ou alcohol coloreado. Cando a temperatura aumenta, o lquido (mercurio ou alcohol) diltase, ascendendo polo tubo; cando a temperatura dimine ocorre o contrario, o lquido contrese e descende. A temperatura lese pola altura que acada o nivel da columna de mercurio ou alcohol na escala graduada. Por que se emprega mercurio na fabricacin dos termmetros? A temperatura pdese expresar empregando distintas escalas. Rodea cun crculo as escalas que se refiran temperatura.
Relaciona mediante frechas as das columnas. Consulta co teu profesor se preciso. 1 000 C 36,5 C Temperatura de ebulicin da auga. Temperatura do corpo humano. 47
0 C 100 C 15 C
Temperatura media do noso planeta. Temperatura aproximada do magma. Temperatura de fusin do xeo.
Lembra o que aprendiches e escribe un exemplo dunha situacin coti onde se produza a propagacin da calor por: Conducin: Conveccin: Radiacin: As queimaduras poden clasificarse en tres graos segundo a sa gravidade. Une mediante frechas as das columnas. Queimaduras de primeiro grao. na pel. Queimaduras de segundo grao. Queimaduras de terceiro grao. Son curables, a calor produce unha lesin profunda
Son as mis leves. Son as mis graves, xa que se danan todas as capas da pel.
48
Rodea cun crculo os consellos que seguiras para evitar as queimaduras solares na praia. Utilizar gafas de sol apropiadas. Protexer a pel cunha crema bronceadora cun factor protector baixo, para poerte rapidamente moreno. Poerte sombra. Evitar tomar o sol a medioda. Aplicar unha crema protectora soamente despois do bao. Non permanecer moito tempo seguido ao sol. Protexer a pel cunha crema bronceadora cun factor apropiado, antes e despois do bao.
49
50
a) Eclipse.
b) Espectro visible.
c) Cor pigmento.
d) Cristalino.
e) Onda.
f) Espello cncavo.
a) Eco e reverberacin.
b) Reflexin e refraccin.
d) Corpos transparentes e corpos translcidos. Marca as seguintes frases con V ou F, segundo sexan verdadeiras ou falsas. A luz e o son propganse sen que haxa desprazamento de materia. O son necesita reflectirse nos obxectos para chegar ao noso odo. A luz un tipo de onda electromagntica. Os raios X e as microondas son ondas mecnicas. A luz que chega aos nosos ollos desde os obxectos permtenos velos.
Relaciona a columna de fontes luminosas coa da enerxa que utiliza esa fonte para producir luz.
FONTE LUMNOSA Sol Qumica Fogueira Lmpada Vela Nuclear Pantalla de televisor Lapa Elctrica Lstrego
ENERXA
Qumica
Nuclear
Elctrica
52
Agrupa en cada columna os seguintes sons relacionndoos coa intensidade, o ton e o timbre. Sons: forte, ultrasn, nota de piano, rudo de 80 dB, asubo de 20 000 Hz, nota de frauta, murmurio de 10 dB, nota de guitarra e golpe de 10 000 Hz.
TON
INTENSIDADE
TIMBRE
Relaciona as situacins propostas coa forma de propagarse a luz. Mrome nun espello Vexo uns peixes dentro do ro Utilizo lentes para corrixir a miopa Nos refrescos vexo a pallia quebrada Na superficie da auga, as cousas vense ao revs Vemos os obxectos iluminados Refraccin Reflexin
Define brevemente os dous tipos de lentes e intenta facer un debuxo de cada unha. Lentes converxentes:
Lentes divergentes
53
Coloca os nomes que faltan nos debuxos. Axdate das seguintes palabras: incidente, refractado, reflectora, normal, de refraccin, reflexin.
O son propgase por medios materiais pero non o fai sempre mesma velocidade; esta maior canto mis denso o material. Une mediante frechas os medios que atravesa o son e a velocidade de propagacin.
Busca no teu libro de texto ou nun dicionario o significado das seguintes palabras. Eco:
Reverberacin
Relaciona as partes do ollo coa funcin que realizan. Crnea Iris interior. Capa interna en que se proxecta a imaxe. Protexe a parte dianteira do ollo deixando pasar a luz ao 54
Abre e pecha a pupila para regular a cantidade de luz. Comunica ao cerebro a informacin visual. unha lente branda que ao deformarse enfoca a imaxe.
Completa o seguinte pargrafo para que tea sentido utilizando as seguintes palabras: retina, cerebro, pupila, nervio, refracta. A luz entra no ollo pola Ao atravesar o cristalino, chama formando o . que regulada polo iris. se e enfcase na capa interna do ollo, que se . Da retina parten moitas terminacins nerviosas que se unen ptico que enviar a informacin visual ao
Rotula as partes do seguinte debuxo e colorea os diferentes rganos do odo medio e do odo interno. 2 1
55