Ún dos principales retos d’Asturias quizabes sía a cohesión territorial.

Anque teña úa
superficie relativamente pequena (10.603,57 km²), a diversidá de territorios, a orografía tan difícil
y, sobre todo, a concentración de población y actividá nel Área Central provocan qu’úa búa parte
dos conceyos das alas queden fora dos polos d’atracción y centros de decisión en materia
económica, política o cultural. Asturias é pequena, peró diversa y complexa, y entre os sous 78
conceyos muitos luitan sin máis por nun quedar a mercé da despoblación ou el enveyecemento,
convertíndose nun deserto verde chen d’historias veyas, con máis pasao que futuro. É verdá que
nos últimos anos muito se fexo pra revalorizar el mundo rural asturiano y que, ademáis, a
fendedura por causa das dificultades nas infraestructuras de comunicación pouco a pouco vai
zarrándose. Peró a dinámica pinta mala de resistir pra muitos lugares y vilas que, axeitín, ven
escapar el sou alento.
A esta tendencia cua que tanto caro costa luitar xúntaseye, en dalgús casos, una sensación
de desamparo institucional y d’indiferencia del resto da Comunidá. Quizabes esto pase muito máis
nel Occidente asturiano, que dalgún chamóu con un aquel de retranca como el noso Far West
particular. A comarca entre el Eo y el Navia, Entrambasauguas einda ye chaman os románticos,
ten un territorio ben grande y úa población menguante, sobre todo nel interior peró tamén na
marina. As infraestructuras de tresporte son, con muito, as piores d’Asturias, anque miyoraran y
as perspectivas sían máis halagüeñas. A dotación en equipamentos y servicios públicos é digna peró
insuficiente pra toda a súa estensión. Peró el pior nun son estas carencias, inevitables en búa
medida, senón a impresión que muitos dos ciudadanos d’esta parte d’Asturias nun poden evitar:
síntense de dalgún xeito fora de xogo, ayíos al discurrir da vida pública, social y económica
asturiana,

un pouco deixaos da mao de Dios, dirían os máis pesimistas; y, polo tanto, cada vez máis cansaos
d’esa desidia que los pon non sólo na periferia xeográfica senón tamén na periferia da axenda
política.
É lo que máis esmole y seguramente teñan abonda razón. El discurso oficial y a imaxe
promocional que s’estila en Asturias ten máis que ver cua Asturias central y oriental que cua del
Navia-Eo. A falta d’aprecio polos poderes públicos é un feito. Y a desatención a os problemas
comunes y a os rasgos identificativos d’este territorio é común na xeneralidá dos dirixentes
rexonales. Ben deitamos de qu’esto nun menguara el sentimento d’asturianía dos eonaviegos,
reforzao einda por oposición a determinadas veleidades que vein del outra veira da Ría del Eo –
qu’agora dalgús queren rebautizar cua tautolóxica denominación Ría de Ribadeo– y pola activa
militancia asturiana de dalgús colectivos culturales como Xeira (A Caridá) ou Rapalacóis (As
Figueiras). Mención aparte merez a situación da fala ou gallego-asturiano, denominación ésta
última utilizada pola Lei d’Uso y Promoción del Bable/Asturiano; trátase d’úa lingua de transición
que sigue ben viva y que s’usa como vehículo normal d’espresión por muitos habitantes d’esta
zona. Así y todo, as administracióis públicas escoyeron esqueicela, bien subsumíndola
directamente na lingua galega, ou ben considerándola úa variante da lingua asturiana, sin analizar a
súa especificidá nin darye a protección que merez como instrumento d’espresión oral de miles
d’asturianos del Occidente.
É hora, polo tanto, de reforzar a integración de todas as Asturias y de fer partícipes a todos os
territorios que la compóin del mesmo proyecto común. Quizáis pra eso faga falta que muitos
asturianos reconozan –reconózamos– que nin sequera fomos quen a andar y conocer as múltiples
caras y realidades da nosa propia terra.

Gonzalo Olmos Fernández-Corugedo

Artículo sacao da web Falaviva