Saneringsgolf papierindustrie houdt aan
PAUL BAETEN
WAPENVELD — De sluiting van de
Berghuizer Papierfabriek in het
Overijsselse Wapenveld kondigt
een nieuwe en onvermijdelijke golf
van reorganisaties aan in de papier-
en kartonindustrie, vreest FNV
Bondgenoten.
Ook branchevereniging Konink-
lijke VNP houdt er sterk rekening
mee dat de sanering niet ophoudt
met Berghuizer. ‘De trend van con-
solidatie en concentratie zal zich
voortzetten’, zegt directeur Gerrit
Jan Koopman van de VNP.
De klappen zullen dan waar-
schijnlijk vooral vallen in Gronin-
gen en Gelderland, waar het
zwaartepunt van de industrie in
Nederland ligt.
Berghuizer — onderdeel van het
concern Stora Enso — slaagde er
niet in om winstgevend te worden
vanwege de hoge energieprijzen.
De fabricage van papier en karton
is van oudsher een energievretend
productieproces. Maar nooit eerder
in de lange geschiedenis van de
papierindustrie overstegen de kos-
ten voor gas en elektriciteit de
arbeidskosten.
pagina 13, 06-10-2006 © Het Financieele Dagblad
Vorig jaar luidde VNP al de
noodklok over de energiekosten,
die voor de hele branche vanaf
midden 2004 ruim verdubbelden
van € 150 mln tot € 320 mln.
De sluiting van de Berghuizer
Papierfabriek in het Gelderse
Wapenveld was niet de eerste sane-
ring in de sector. Bondsbestuurder
Monique Daamen van FNV Bond-
genoten somt vlot een reeks recen-
te reorganisaties op die al honder-
den werknemers hun baan kostten:
de sanering bij Favini in het Lim-
burgse Meerssen (140 banen), de
reorganisatie bij Smurfit Kappa
Attica in Oude Pekela (40 banen)
en het faillissement van kartonfa-
briek De Eendracht in Appingedam
(260 banen).
Ze vreest voor ingrepen bij Sappi
in Nijmegen en houdt rekening met
een nieuwe golf van reorganisaties
en bedrijfssluitingen. ‘We weten al
jaren dat er een gigantische overca-
paciteit en een moordende concur-
rentie is in de papier- en kartonin-
dustrie. De grote, internationale
moederbedrijven hebben lang hun
verlies genomen en gewacht tot
zwakkere broeders het veld moes-
ductie van oudsher is geconcen-
treerd. Van de 27 Nederlandse pro-
Kommer en kwel ductielocaties zijn er zes te vinden
in Groningen als uitvloeisel van de
t Papierindustrie staat voor
strokartonindustrie en elf in Gel-
nieuwe saneringsgolf
derland, waar eeuwenlang papier-
t Voornaamste oorzaak: hoge fabrikanten profiteerden van het
prijzen voor gas en elektra zuivere grondwater van de Veluwe
en de snelstromende beken die de
t In papierindustrie werken nu
papiermolens energie leverden.
nog 5700 mensen
De saneringen komen in sociaal
t Reorganisaties zijn sociale opzicht hard aan, verzekert Daa-
drama’s, omdat vaak hele men. ‘Veel werknemers werken al
families in de papier werken heel hun leven, en vaak van gene-
ratie op generatie in deze industrie.
t Klappen gaan vooral in Gel-
De mobiliteit is niet groot en we
derland en Groningen vallen
zullen er hard aan moeten trekken
om ze elders weer aan het werk te
krijgen.’
Directeur Chris de Hollander van
ten ruimen. Maar de hoge energie- Berghuizer noemde sluiting van
kosten zorgen nu voor een omslag- zijn fabriek gisteren ‘een ramp voor
punt waardoor nu de ene reorgani- de streek’. Bij Berghuizer werken
satie op de andere volgt, aldus Daa- bijna driehonderd mensen.
men, die zich niet zonder meer Volgens directeur Koopman van
neer wil leggen bij de aangekondig- brancheorganisatie VNP zijn perso-
de ontslagronde in Wapenveld. neelsreducties soms nodig om de
Saneringen in de papier- en kar- concurrentiekracht van de sector te
tonindustrie zijn vooral slecht versterken. Er werken momenteel
nieuws voor de provincies Gronin- circa 5700 mensen in de papier- en
gen en Gelderland, waar deze pro- kartonproductie. Inclusief indirecte
werkgelegenheid is de sector goed
voor 18.000 volledige arbeids-
plaatsen.
De hoge energielasten zijn een
belangrijke, maar niet de enige fac-
tor die de sector momenteel onder
druk zet. Koopman wijst op de hoge
waterkosten, die in Nederland twee
tot drie keer zo hoog zijn als in
andere Europese landen en de sterk
gestegen prijzen van celstof, de
belangrijkste grondstof voor hoog-
waardige papierproducten.
‘Wereldwijd maken de grote
papier- en kartonconcerns momen-
teel strategische keuzes. Soms
betekent dat desinvesteringen in
bestaande fabrieken terwijl elders
juist weer geïnvesteerd wordt om
meer efficiency te bereiken en de
productiekwaliteit te verbeteren.
Voor de Nederlandse industrie ligt
de uitdaging vooral in het terug-
dringen van het energieverbruik.
10% tot 15% zal nog niet voldoen-
de zijn om de internationale con-
cerns ervan te overtuigen dat hier
efficiënt geproduceerd kan wor-
den. We zullen naar besparingen
van 20% tot 30% moeten om inter-
nationaal concurrerend te zijn.’