Professional Documents
Culture Documents
1968
Τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στη Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Τσεχοσλοβακίας, τον Αύγουστο του 1968, έγιναν
και συνεχίζουν και σήμερα να γίνονται αντικείμενο της μαύρης αντισοσιαλιστικής προπαγάνδας και μέσο αξιοποίησης
για την ενίσχυση του αντικομμουνισμού, από τις αστικές και οπορτουνιστικές δυνάμεις, που αποτελούν ένα από τα πιο
επιθετικά ιδεολογικοπολιτικά όπλα της αστικής ιδεολογίας. Είναι γεγονός ότι η προπαγάνδα των μονοπωλίων και του
ιμπεριαλισμού έδωσε όλα τα χρόνια μετά το 1968 έως την ανατροπή του σοσιαλισμού στην Κεντρική και Ανατολική
Ευρώπη και την ΕΣΣΔ λυσσασμένη μάχη, προκειμένου να περάσει στις συνειδήσεις των λαϊκών μαζών στον
καπιταλιστικό κόσμο την άποψη ότι τα συγκεκριμένα γεγονότα του Αυγούστου αποτελούσαν πάλη του λαού ενάντια στο
σοσιαλισμό, αποκρύπτοντας τη διεθνή ιμπεριαλιστική υπονομευτική δράση.
Σήμερα θα σταθούμε σ' αυτά καθεαυτά τα γεγονότα, τα οποία επίσης δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Η αντιπαράθεση σε
διεθνές επίπεδο, ανάμεσα στον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό, είχε από τη σκοπιά των ισχυρών ιμπεριαλιστικών
κρατών και στόχους συγκεκριμένους και διεξαγόταν με συγκεκριμένα μέσα. Ο ιμπεριαλισμός είχε επεξεργασμένη
ευέλικτη στρατηγική για την ανατροπή του σοσιαλισμού, ενιαία στρατηγική ενάντια στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα.
Και αυτό θα αποδείξουμε παρακάτω με ντοκουμέντα.
Από το Φλεβάρη ακόμη του 1948, όταν η εργατική τάξη της Τσεχοσλοβακίας με τους συμμάχους της μετέτρεψαν την
κρίση που δημιουργήθηκε σε πάλη για το πέρασμα στο σοσιαλισμό, η Τσεχοσλοβακία έγινε αντικείμενο ενός
εκτεταμένου πολιτικού και ιδεολογικού πολέμου από το διεθνή ιμπεριαλισμό, με στόχο την ανατροπή της εργατικής
εξουσίας. Σ' αυτόν τον πόλεμο, σημαντικό ρόλο έπαιζαν και οι πρώην καπιταλιστές που έφυγαν μετά την επανάσταση
από τη χώρα και ζούσαν σαν «πρόσφυγες» στην καπιταλιστική Δύση, οι οποίοι συνέχιζαν να διατηρούν σχέσεις με
αντιδραστικές δυνάμεις μέσα στην Τσεχοσλοβακία. Ουσιαστικά, μέσα στη χώρα, διεξαγόταν στην πορεία οικοδόμησης
του σοσιαλισμού ταξική πάλη με την αμέριστη βοήθεια των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Πάλη, η οποία το 1968
εκφράστηκε από οργανώσεις που είχαν συγκροτηθεί ενάντια στη σοσιαλιστική εξουσία. Και έφεραν τη χώρα στα
πρόθυρα ανατροπής του σοσιαλιστικού καθεστώτος. Αλλά τόσο η ηγεσία του ΚΚ Τσεχοσλοβακίας, όσο και η κυβέρνηση
δεν αντιμετώπιζαν την αντεπαναστατική πάλη. Στο κόμμα διείσδυσαν οπορτουνιστικές και αντισοσιαλιστικές δυνάμεις.
Στην απόφαση της ΚΕ του ΚΚ Τσεχοσλοβακίας το Δεκέμβρη του 1970 με θέμα: «Μαθήματα από την Κοινωνική και
Κομματική κρίση μετά το 13ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Τσεχοσλοβακίας», γίνεται η εκτίμηση: «Είχε
υποτιμηθεί ο κίνδυνος να διεισδύσει στις γραμμές μας ο δεξιός οπορτουνισμός και ο αναθεωρητισμός. Η ιδεολογική
δραστηριότητα χαρακτηριζόταν από αμυντικό πνεύμα και επιείκεια... Το κόμμα αφοπλίστηκε σιγά - σιγά στον ιδεολογικό
τομέα... Γύρω από το διασπαστικό πυρήνα των δεξιών αναθεωρητικών δυνάμεων μέσα στο κόμμα σχηματίστηκε ένα
αντιπολιτευτικό ρεύμα, που σιγά - σιγά εισέδυε όλο και σε μεγαλύτερο αριθμό οργανώσεων. Το ρεύμα αυτό έκανε δική
του πολιτική πλατφόρμα και οργανωτική δομή... Οταν οι οπορτουνιστικές και αντισοσιαλιστικές δυνάμεις ανέλαβαν να
κάνουν στην Τσεχοσλοβακία ανοιχτό πόλεμο ενάντια στις βασικές αρχές του κόμματος και του σοσιαλισμού και όταν το
διαβρωτικό αυτό έργο δε συναντούσε πια αποφασιστική αντίσταση, ο ιμπεριαλισμός, που δρούσε από το εξωτερικό,
πέρασε κι αυτός στην επίθεση. Εδώ βρίσκεται και το μυστικό της βιαιότητας της ταξικής πάλης...».
Τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο εμφανίστηκαν ανοιχτά να δρουν ενάντια στο σοσιαλιστικό κράτος και το ΚΚ
Τσεχοσλοβακίας, με σκοπό την παλινόρθωση του καπιταλισμού, αντικομμουνιστικές οργανώσεις, όπως η Κ-231 και η
Λέσχη των λεγόμενων ακομμάτιστων ΚΑΝ, με επικεφαλής τον Β. Χάβελ, ο οποίος διατέλεσε και Πρόεδρος της Τσεχίας
μετά την αντεπανάσταση στα 1989, που είχαν διασυνδέσεις με διάφορα ιμπεριαλιστικά επιτελεία. Και που έκαναν
δυναμική εμφάνιση την Πρωτομαγιά του 1968 στην Πράγα, με αντισοσιαλιστικά - αντικομμουνιστικά συνθήματα και
διακηρύξεις για εγκαθίδρυση αστικού πολιτικού συστήματος. Στην ουσία, η αντεπανάσταση έκανε ανοιχτά την
εμφάνισή της. Στην ίδια κατεύθυνση άρχισαν να δρουν, τόσο το Σοσιαλιστικό Κόμμα Τσεχοσλοβακίας, που
καθοδηγούνταν από τη Σοσιαλιστική Διεθνή, όσο και το Λαϊκό Κόμμα, ενώ ανάλογη δραστηριότητα ανέπτυσσε και η
εκκλησιαστική οργάνωση «Εργο της Εκκλησιαστικής Αναγέννησης». Ολες αυτές οι οργανώσεις ενοποίησαν τη δράση
τους, ανεξάρτητα από τις επιμέρους διαφορές τους σ' ένα σκοπό: Την ανατροπή της σοσιαλιστικής εξουσίας.
Η αντεπανάσταση, που ξέσπασε τον Αύγουστο του 1968, οδηγούσε τη χώρα στον εμφύλιο πόλεμο με την αποφασιστική
συνδρομή του διεθνούς ιμπεριαλισμού μέσω των αντισοσιαλιστικών δυνάμεων. Στην ίδια απόφαση της ΚΕ του ΚΚ
Τσεχοσλοβακίας, γίνεται η εξής εκτίμηση: «Τον Αύγουστο του 1968, η αντεπανάσταση πήρε επικίνδυνη έκταση στην
Τσεχοσλοβακία και η χώρα βρέθηκε στο χείλος του εμφυλίου πολέμου. Το ερώτημα "ποιος θα επιβληθεί" γινόταν
πιεστικό. Θα επικρατούσε η αντεπανάσταση με τη βοήθεια της διεθνούς αντίδρασης και θα ολοκλήρωνε το ολέθριο έργο
της ή οι σοσιαλιστικές δυνάμεις θα κατάφερναν να αποκρούσουν την αντεπανάσταση και να σώσουν την υπόθεση του
σοσιαλισμού;».
Ηδη από τις 12 του Μάη 1968 ο Βασίλ Μπίλακ, μέλος του Προεδρείου του ΚΚ Τσ., είχε δηλώσει μιλώντας σ' ένα αχτίφ
των Α΄ Γραμματέων των Περιφερειακών και Νομαρχιακών Επιτροπών του Κομμουνιστικού Κόμματος: Επιτρέπουμε «να
γίνεται επίθεση ενάντια στον κομματικό μηχανισμό, ενάντια στα όργανα ασφαλείας, στα δικαστήρια, στην εισαγγελία,
στα πολιτικά στελέχη. Προσβάλλονται μήπως οι στρατηγοί, οι στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες κλπ., προσβάλλονται οι
διοικητές συνταγμάτων; Οχι, μόνον οι πολιτικοί συνεργάτες του στρατού είναι στόχοι της επίθεσης, με λίγα λόγια, ό,τι
μυρίζει κομμουνισμό πρέπει να υποσκαφθεί. Οι κλασικοί δίδαξαν ότι αν θέλουμε να πάρουμε το κράτος και την εξουσία,
πρέπει να συντρίψουμε τον παλιό κρατικό μηχανισμό. Αυτό κάνουν τώρα. Εμείς όμως κάνουμε σαν να μη βλέπουμε ότι
εδώ γίνεται αγώνας για την εξουσία» (Βασίλ Μπίλακ: «Η αλήθεια παραμένει αλήθεια. Επιλογή ομιλιών και άρθρων»,
1967-1970, Βερολίνο, 1973, σελ. 75).
Το ΝΑΤΟ εν δράσει
Οι ιμπεριαλιστές σύνδεσαν στενά τα σχέδια της παραπέρα έντασης της δράσης του επιθετικού συνασπισμού του NATO,
με την εξέλιξη των γεγονότων στην Τσεχοσλοβακία.
«To NATO ετοίμασε σχέδια για την έξοδο της Τσεχοσλοβακίας από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας». Μ' αυτόν τον τίτλο η
εφημερίδα του Λιβάνου «Αντ - Ντουνιά» της 11ης του Σεπτέμβρη δημοσίευε ανταπόκριση από τις Βρυξέλλες για
μυστικές αποφάσεις του Συμβουλίου του NATO. Η εφημερίδα γράφει: «Το Συμβούλιο του Βορειοατλαντικού
Συνασπισμού επεξεργάστηκε ειδικό πρόγραμμα για την Τσεχοσλοβακία με το κωδικοποιημένο όνομα "Ζέφυρος". Το
Συμβούλιο διαπίστωσε την ύπαρξη μερικών μεταρρυθμιστών, οι οποίοι επιθυμούν τη διεύρυνση των σχέσεων της
Τσεχοσλοβακίας με την Ευρώπη σ' όλους τους τομείς, και υπάρχει η δυνατότητα να εκμεταλλευτούμε τις υπηρεσίες
αυτών των μεταρρυθμιστών.
Στη διάρκεια πλατιάς μελέτης της κατάστασης της Τσεχοσλοβακίας, το Συμβούλιο διαπίστωσε ότι τα μη ορθόδοξα
στοιχεία άρχισαν να παίζουν μεγάλο ρόλο στην εξασθένιση της κομμουνιστικής ιδεολογίας στην Τσεχοσλοβακία και ότι
στο μέλλον θα μπορέσουμε να στηριχτούμε σ' αυτά τα στοιχεία. Τα μέλη του Συμβουλίου του NATO πείστηκαν ότι
ύστερα από τα γεγονότα του 1948 στην Τσεχοσλοβακία παρέμειναν ομάδες του πληθυσμού, που δεν αναγνώρισαν την
κομμουνιστική ιδεολογία και γι' αυτό τρέφουν εχθρικές προς αυτήν διαθέσεις. Αυτές οι ομάδες ασχολούνται με μυστική
δράση, που κατευθύνεται ενάντια στο σοσιαλιστικό δρόμο ανάπτυξης της Τσεχοσλοβακίας».
Οπως τονίζεται σε συνέχεια στην ανταπόκριση, «στο φως αυτών των πληροφοριών και των προτάσεων, το Συμβούλιο
του NATO επεξεργάστηκε το πρόγραμμα "Ζέφυρος", που έχει σκοπό τη δημιουργία στο εσωτερικό της Τσεχοσλοβακίας
και γύρω από αυτήν κατάστασης, η οποία θα μπορούσε να συμβάλει στην ανακήρυξη ουδετερότητας και στην έξοδο της
Τσεχοσλοβακίας από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας».
Τέλος, η εφημερίδα υπογραμμίζει: «Το Συμβούλιο του NATO θεώρησε σκόπιμο να συνεχίσει τη δουλειά της "ζεύξης
γεφυρών" με τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Είχε προβλεφτεί ότι η Τσεχοσλοβακία θα μπορούσε να ετοιμαστεί για
ανακήρυξη ουδετερότητας τον ερχόμενο χρόνο, αν τα γεγονότα εκεί εξελίσσονταν προς όφελος της αντιπολίτευσης, στην
οποία το NATO έτρεφε μεγάλες ελπίδες, υπολογίζοντας να τη χρησιμοποιήσει για τον προσανατολισμό της γενικής
πολιτικής της Τσεχοσλοβακίας προς το συμφέρον του».
Η φινλανδική εφημερίδα «Πιαβιάν Σανομάτ» στις 6 του Σεπτέμβρη δημοσίευσε άρθρο, όπου ξεσκεπάζει το ρόλο του
NATO στα γεγονότα της Τσεχοσλοβακίας. Στο άρθρο, αίφνης, αναφέρεται: «Δεν είναι καθόλου μυστικό ότι το γενικό
επιτελείο του NATO "ανέλαβε την προετοιμασία" του τσεχοσλοβάκικου ζητήματος μερικούς μήνες πριν από τα γεγονότα
του Αυγούστου. Πρώτα απ' όλα, ενδιαφέρθηκε για το δυνάμωμα της έντασης στην Τσεχοσλοβακία.
Σύμφωνα με θετικές πηγές από τις Βρυξέλλες, κάτω από τις διαταγές του γενικού επιτελείου του NATO, εργάζεται ειδική
οργάνωση, που διαθέτει στελέχη και τεχνικά μέσα για μόνιμη δουλειά πάνω στο τσεχοσλοβάκικο πρόβλημα.
Το γενικό επιτελείο αυτής της ειδικής οργάνωσης, όμως, δε βρίσκεται στις Βρυξέλλες, αλλά στη Δυτική Γερμανία στην
περιοχή του Ρέγκενσμπουργκ. Από τον Ιούλη άρχισε να δρα ειδικό Κέντρο παρατήρησης και διεύθυνσης, το οποίο οι
Αμερικανοί στρατιωτικοί αντιπρόσωποι ονομάζουν "Επιτελείο της Ομάδας Κρούσης" και το οποίο έχει δικό του σύστημα
κώδικα και περισσότερους από 300 συνεργάτες, μεταξύ των οποίων βρίσκονταν και αξιωματικοί της υπηρεσίας
κατασκοπίας και πολιτικοί σύμβουλοι του NATO.
Σύμφωνα με βελγικές πηγές πληροφοριών, αυτό το κέντρο το καθοδηγεί ο Δυτικογερμανός αντιπρόσωπος του NATO, ο
οποίος κατάγεται από την Τσεχοσλοβακία, και έτσι είναι άριστα πληροφορημένος γι' αυτούς τους δραστήριους
παράγοντες, που έχουν πρωταρχική σημασία. Το «Επιτελείο της Ομάδας Κρούσης» συνεχίζει και τώρα να κρατάει γερά
στα χέρια του όλες τις συνδέσεις με την Τσεχοσλοβακία, και το Γενικό Επιτελείο του NATO παίρνει κωδικοποιημένες
πληροφορίες, το λιγότερο τρεις φορές το εικοσιτετράωρο».
Στο Βέλγιο, σχετικά μ' αυτήν την περίπτωση, «αφομοίωσαν» με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την άποψη των αντιπροσώπων
του Γενικού Επιτελείου του NATO, ότι παρά την είσοδο των στρατευμάτων του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην
Τσεχοσλοβακία και τη σύναψη της συμφωνίας της Μόσχας και παρά το γεγονός ότι το ειδικό κέντρο δεν
πραγματοποίησε τα καθήκοντα που του είχαν ανατεθεί, ωστόσο η δράση του ήταν και συνεχίζει να παραμένει
«πολύτιμη πείρα για το μέλλον».