TURSKI JEZIK

SADRAJ
NOVE REI, GRAMATIKA: PRISVOJNE ZAMENICE ............................................................... 3 PORODICA I FAMILIJA - AILE VE AKRABA......................................................................... 5 PRISVOJNE ZAMENICE - YELIK ZAMIRLERI ......................................................................... 5 JEZICI, GRAMATIKA: GLAGOLI, SADANJE VREME - IMDIKI ZAMAN ................................ 8 MDK ZAMAN -SADANJE VREME ..................................................................................... 9 PADEI .....................................................................................................................................12 GEMI ZAMAN - DI...............................................................................................................20 GELECEK ZAMAN - BUDUE VREME ..................................................................................23 PRISVOJNI SUFIKS I PADE ..................................................................................................26 EV VE DAIRE KUA I STAN ....................................................................................................28 BROJEVI ..................................................................................................................................32 ZAPOVEDNI NAIN (IMPERATIV) ...........................................................................................37 ABLR - EBLR - MOI ...........................................................................................................38 GENI ZAMAN- SADANJE VREME .......................................................................................41 GEMI ZAMAN - MI- PROLO VREME .............................................................................46 DNYA- MAVI GEZEGEN ........................................................................................................49 NSANLAR - LJUDI ...................................................................................................................51 BITKILER - BILJKE ..................................................................................................................55 MEYVELER - VOE ................................................................................................................56 SEBZELER - POVRE ............................................................................................................57 HAYVANLAR - IVOTINJE .......................................................................................................59 NERELI NEREDE YER EDATLARI - ODAKLE GDE PRILOZI ZA MESTO ....61 YEMEK 69

NOVE REI, GRAMATIKA: PRISVOJNE ZAMENICE

Merhaba :) evet - da hayr - ne var - ima yok - nema Yok se moe koristiti i kao ne. Uostalom, i kod nas ne i nemam mogu biti odgovori na pitanje: Ima li tu knjigu? Ne/Nemam Ne? ta? Neden? Zato? doru - tano, ispravno yanl - netano, pogreno
DANI

gn dan gnler - dani Hafta - nedelja, sedmica pazartesi ponedeljak sal utorak aramba sreda perembe etvrtak cuma petak cumartesi subota pazar - nedelja bugn - danas dn - jue yarn - sutra evvelki gn, evvelsi gn - prekjue br gn prekosutra Bugn gn ne? Koji je danas dan? ki gn nce. Pre dva dana.

gn - dan (24 sata) gnduz - dan, dok ima svetla gece - no sabah - jutro le - podne leden sonra - posle podne akam - vee gece - no gece yars - pono dn akam - jue uvee yarn sabah - sutra ujutru Hafta ii radna nedelja Hafta sonu vikend Geen hafta prola nedelja Gelecek hafta sledea nedelja Tarih - datum Bugnn tarihi - dananji datum (todays date) Bugnn tarihi ne? Koji je danas datum? GODINJA DOBA I MESECI mevsim - godinje doba mevsimler - godinja doba ay - mesec aylar - meseci yl, sene - godina asr, yzyl - vek (arap. sene)

Prolee i jesen, moe i ovako da se kae: ilkabahar - bahar sonbahar - gz Bu ay hangi ay ? Koji je ovo mesec? be ay nce - pre pet meseci yarm sene - pola godine geen yl - prole godine

PORODICA I FAMILIJA - AILE VE AKRABA

nine anne anne day ujak teyze tetka

dede

nine baba anne baba otac hala tetka

dede

anne majka

amca stric

oul - sin kz- erka

abi stariji brat

abla starija sestra

erkek karde mlai brat

kz karde mlaa sestra

ocuk - dete kz se koristi i za: devojica, devojka torun - unuk,unuka

PRISVOJNE ZAMENICE - YELIK ZAMIRLERI

Bez poznavanja prisvojnih zamenica nemogue je sastaviti i prostu reenicu: Kako se zove? U turskom se to pitanje postavlja kao u engleskom: What is your name ( Koje je tvoje ime) Da bi mogli da zaponemo razgovor- upoznavanje, moramo da nauimo prisvojne zamenice. Naravno, i prisvojne zamenice su u formi sufiksa. Nije teko, videete.
5

Prisvojni sufiksi - yelik ekler

a) re na koju dodajemo sufiks se zavrava suglasnikom

a e i o u - poslednji samoglasnik u rei na koju dodajemo prisvojni sufiks Primeri za prvu kolonu iz tabele ( a ) arkada - drug Benim arkadam. Senin arkadan. Onun arkada. Bizim arkadamz. Sizin arkadanz. Onlarn arkadalar. ad - ime Benim adm Onur. Senin adn Kerem. Onun ad Deniz. Moj drug. Tvoj drug. Njegov drug, Njen drug. Nai drugovi. Vai drugovi. Njihovi drugovi.

Moje ime je Onur. Tvoje ime je Kerem. Njeno ime je Deniz.

Za persiranje se koristi sizin, mnoina, kao u srpskom. Sizin adnz Nadida. Vae ime je Nadida. Benim arkadalarm. Moji drugovi. arkadalar- drugovi b) re na koju dodajemo sufiks se zavrava samoglasnikom

Primer za drugu kolonu iz tabele ( e i ) anne - majka Benim annem Senin annen Onun annesi Bizim annemiz Sizin anneniz Onlarn anneleri Moja majka Tvoja majka Njegova, njena majka Naa majka Vaa majka Njihova majka

Negacija Na kraju reenice se doda re deil na koju su zalepljeni lini sufiksi (ei kolona). Ben senin arkadan deilim. Sen benim arkadam deilsin. O benim arkadam deil. Biz sizin arkadanz deiliz. Siz bizim arkadamz deilsiniz. Onlar bizim arkadamz deiller. Ja nisam tvoj drug. Ti nisi moj drug. On nije moj drug. Mi nismo vai drugovi. Vi niste nai drugovi. Oni nisu nai drugovi.

Upitni oblik Zavisno od poslednjeg samoglasnika u prethodnoj rei na kraju reenice se dodaju: m mi mu m a ei ou + lini sufiksi m mi mu m = da li

Sen benim arkadam msn? Ben senin arkadan mym? Deilsin! O senin arkadan m? teyze - tetka Sen benim teyzem misin?

Da li si ti moj drug? Da li sam ja tvoj drug? Nisi! Da li je on tvoj drug?

Da li si ti moja tetka?

Senin annen retmen mi? Sen doktor musun?

Da li je tvoja majka uitelj? Da li si ti doktor?

Da vidimo kako izgleda to tursko skraivanje reenica korienjem sufiksa: Benim arkadam. Sen benim arkadamsn. Moj drug. Ti si moj drug.

Arkadamsn drug moj si

Benim annem. Sen benim annemsin. Moja majka Ti si moja majka.

Annemsin majka moja si

Upoznavanje yi gnler. Benim adm Onur. Sizin adnz ne? Benim adm Sedef. Memnum oldum. Ben de memnum oldum. Sizin adnz ok gzel. Teekkrler. Dobar dan. Moje ime je Onur. Kako se Vi zovete? Moje ime je Sedef. Drago mi je. I meni je drago. Vae ime je veoma lepo. Hvala.

JEZICI, GRAMATIKA: GLAGOLI, SADANJE VREME - IMDIKI ZAMAN

lke - drava bakent - glavni grad millet - narod,nacija dil - jezik Hangi dil konuuyorsun? Koji jezik govori? konumak - govoriti, priati, razgovarati 8

Drave - jezici Engleska panija ngiltere spanya ngilizce spanyolca Almanca talyanca Turska Srbija Egipat Rusija Trkiye Srbistan Msr Rusya Trke Srpa Arapa Rusa

Nemaka Almanya Italija talya

Nastavci ca ce a e se dodaju u skladu sa vokalnom harmonijom. aou e i - poslednji samoglasnik u rei na koju dodajemo nastavak ca ce a e F P K H S T, posle ovih suglasnika dodaju se nastavci a e. Ova slova ete lake zapamtiti koristei reenicu: Fe paa ok hasta.Fe paa je mnogo bolestan. (sigurno ne postoji ime Fe, ali, reenica pomae da se zapamte ovi suglasnici) Fe Paa oK HaSTa GRAMATIKA-FLLER - GLAGOL fiil glagol U turskom jeziku glagoli se zavravaju sa mak i mek. Deo ispred mak i mek je koren glagola. Na koren se dodaju razliiti sufiksi. aou e i - poslednji samoglasnik u korenu glagola mak mek yaamak okumak yazmak almak iveti itati pisati raditi sevmek renmek istemek bilmek voleti uiti eleti znati

MDK ZAMAN -SADANJE VREME

imdi - sada imdiki zaman se gradi tako to se na koren glagola dodaju odreeni sufiksi na koje se zalepe lini sufiksi. Sufiksi za imdiki zaman su: yor, yor, iyor, uyor, yor. Razlikujemo dva sluaja: kada se koren glagola zavrava suglasnikom i kada se koren glagola zavrava samoglasnikom. 1. Koren glagola se zavrava suglasnikom glagol + yor iyor uyor yor + lini sufiksi 9

Vokalna harmonija - pravilo a ei ou yor iyor uyor

yor

a ei ou - poslednji samoglasnik u glagolu na koji dodajemo sufikse. Lini sufiksi su uvek iz tree kolone (o u) jer je poslednji vokal o u nastavku yor. sevmek - voleti sev - iyor um Ben seviyorum Sen seviyorsun O seviyor Biz seviyoruz Siz seviyorsunuz Onlar seviyorlar Seni seviyorum. Volim te. gelmek -doi Ben geliyorum komak - trati Ben kouyorum Ja volim Ti volis On,ona,ono voli Mi volimo Vi volite Oni vole

Ja dolazim

Ja trim

2. Koren glagola se zavrava samoglasnikom glagol + yor + lini sufiksi yrmek - hodati Ben yryorum Sen yryorsun O yryor Biz yryoruz Siz yryorsunuz Onlar yryorlar

Ja hodam Ti hoda On hoda Mi hodamo Vi hodate Oni hodaju

2* Kada se koren zavrava samoglasnicima a, e oni se izbace iz korena i ispred yor se ubaci samoglasnik u skladu sa vokalnom harmonijom. Slova a,e ne mogu biti ispred y.

balamak - poeti 10

Ben balyorum Sen balyorsun

Ja poinjem Ti poinje

Ne moe da se kae: Ben balayorum. Negacija ispred yor se dodaju m a m ei mi ou mu mi mu m m

Ben gelmiyorum Sen komuyorsun O sevmiyor Upitni oblik glagol + yor ...

Ja ne dolazim Ti ne tri On ne voli

mu + lini sufiksi

Uvek je mu zbog o u yor. bilmek - znati Sen biliyor musun? O biliyor mu? Trke biliyor musun? Da li zna turski? Evet, biliyorum. Da, znam. Hayr, bilmiyorum. Ne, ne znam. Ako pitanje ne poinje sa da li ve sa ta ... Ne yapyorsun? ta radi? Kitap okuyorum. itam knjigu. Kada u reenici postoje dva glagola, prvi je u infinitivu a drugi u odreenom obliku (vreme, lice) 11

Da li ti zna? Da li on zna?

Ben renmek istiyorum. Ja uiti elim

PADEI
tur: smin halleri isim-imenica, hal-stanje U turskom jeziku postoji 5 padea i ne zovu se kao nai padei. (na kraju lekcije sam postavila sliku sa nazivima turskih padea) Meutim, osim ovih pet, ima jo sluajeva kada se na imenicu dodaju nastavci. Da bi bilo jednostavnije za razumevanje, padee u objasniti koristei nau podelu. Padei u srpskom jeziku su: nominativ, genitiv, dativ, akuzativ, vokativ, instrumental, lokativ. Ovoj listi emo dodati jedan turski pade - ablativ. 1. Nominativ ta? Ko? Ne? Kim? Nema nastavke (sufikse) Bu bir ev. Ovo je kua. ev - kua srp: ne naglaavamo da je to jedna kua. tur: ako se izbaci bir menja se znaenje. Bu ev. Ova kua. 2. Genitiv Pade koji oznaava pripadnost. Od koga? Od ega? iji? Kimin? Marko'nun evi. Markova kua. a n nn ei in nin ou un nun - poslednji samoglasnik u rei na koju se dodaje sufiks n nn

U prvom redu su nastavci koji se dodaju na re koja se zavrava suglasnikom a u drugom redu su nastavci za re koja se zavrava samoglasnikom. Nastavci se stavljaju iza apostrofa. Tarkan'n en gzel arks. 12

Tarkanova najlepa pesma. ark - pesma gzel - lepa en gzel - najlepa Kod nas je prevedeno : ta je skrivila Fatmagul? Prevod od rei do rei bio bi: su - krivica, greka Benim suum - moja krivica Senin suun - tvoja krivica Onun suu - njegova, njena krivica ne -ta abi- stariji brat yenge snaja koca mu, suprug kar ena, supruga Umesto koca i kar moe da se kae i e (mu, ena) Rahmi'nin ei, Mukaddes'in ei (Rahmijeva ena, Mukadesin mu) 3. Dativ Oznaava kretanje ka neemu. Kome? Ka emu? (Gde) Kime? Nereye? a o u a ya na e i - poslednji samoglasnik u rei na koju se dodaje sufiks e ye ne

gitmek - ii Yarn stanbul'a gidiyorum. Sutra idem u Istanbul. Trkiye'ye gidiyorum. Idem u Tursku. Trkiye - Turska, zavraava se samoglasnikom zato se koristi sufiks ye. Eve gidiyorum. Idem kui. Evime gidiyorum. (im prisvojni sufiks, e kretanje ka...) 13

Idem mojoj kui. Marko nereye gidiyor? Gde ide Marko? *Ne moe da se kae gitiyorum. gitmek, u sadanjem vremenu (imdiki zaman) kada je iza t neki samoglasnik t prelazi u d. To nije uvek sluaj, npr kapatmak zatvoriti Ben kapatiyorum ja zatvaram. Nastavci na ne se dodaju iza prisvojnih sufiksa koji se zavravaju samoglasnikom (tree lice jednine i mnoine). araba - auto, kola arabama arabana arabasna arabamza arabanza arabalarna ka mom autu ka tvom autu ka njegovom autu ka naem autu ka vaem autu ka njihovom autu

4. Akuzativ Koga? ta? a ei i ou u

grmek - videti Evi grdm. Videla sam kuu.

(neku odreenu kuu, ne bilo koju)

Bir ev grdm. Videla sam kuu. (neku, bilo koju) Kediyi grdm. Videla sam maku. kedi-maka kedi-y-i 14

(odreenu, ne bilo koju maku)

ubacuje se y jer dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga. Bir kedi grdm. Videla sam (jednu) maku.

(bilo koju)

Kada sufiks za pade dodajemo iza prisvojnih sufiksa koji se zavravaju samoglasnikom (tree lice jednine i mnoine) pre sufiksa za pade ubacuje se slovo n. Evlerini grdm. Video sam njihovu kuu. ev-leri-n-i 5.Lokativ Pade za lokaciju, gde se neko, neto nalazi.. Gde? Gde je? Nere? Nerede? a o u da ta nda e i de te nde

Kitap masada. Knjiga je na stolu. kitap - knjiga masa - sto Anne nerede? Anne evde. Gde je majka? Majka je u kui. Hasan okulda deil. Hasan nije u koli. okul - kola Nastavci ta te kada se re zavrava slovima f p k s t. (Fe Paa oK HaSTa) Belgrat'ta yayorum. ivim u Beogradu. yaamak - iveti Snfta oturuyorum. Sedim u uionici. snf - uionica 15

Nastavci nda nde, ako postoje dve imenice onda se drugoj imenici dodaje nastavak. Dil kursunda. Na kursu jezika. ocuk parknda. U dejem parku. Ben neredeyim? Sen neredesin? O nerede? Biz neredeyiz? Siz neredesiniz? Onlar neredeler? Ben okuldayim. Ja sam u koli. 6. Vokativ Dozivanje, pozivanje, uzvik, obraanje nekome. Ne postoji u turskom. Kada se nekome obraamo, kada nekoga zovemo, kaemo: Milan gel - Milane doi Hasan gel - Hasane doi Abla gel - Sestro doi 7. Instrumental S kim? S im? a o u la yla Gde sam ja? Gde si ti? Gde je on? Gde smo mi? Gde ste vi? Gde su oni?

e i le yle

Hasan Aye'yle konuuyor. Hasan razgovara sa Aje. Aye, zavrava se samoglasnikom pa se ubacuje y ispred sufiksa. Arabalaryla gidiyoruz. Idemo sa njihovim kolima. araba-lar-yla ile- sa Hasan ile Aye tv seyrediyor. Hasan gleda tv sa Aje.

16

8. Ablativ Od koga? Odakle? Od kada, iz, kroz Kimden? Nereden? (u govornom jeziku nereden =nerden) a o u dan tan ndan e i den ten nden

evden - iz kue evimden - iz moje kue Nastavci ndan nden se dodaju iza prisvojnih sufiksa koji se zavravaju samoglasnikom (tree lice jednine i mnoine). evlerinden - iz njihove kue ev-leri-nden dan, den, tan, ten + beri = od (since) Sabahtan beri yamur yayor. Od jutros pada kia. Jo nekoliko primera: Hasan Trkiye'den geliyor. Hasan dolazi iz Turske. gelmek-doi Aye tatlden dnd. Aje se vratila sa odmora. tatl - odmor dnmek - vratiti se Tren tnelden geiyor. Voz prolazi kroz tunel. Line zamenice se menjaju po padeima.

17

*instrumental: moe da se kae na oba napisana naina. ben - ja benim - moj bana - meni beni - mene bende - kod mene benimle - sa mnom benden - od mene Beni seviyor musun? Da li me voli? Gel benimle. Poi sa mnom. E sad, zato je ovo ovako, ne znam, ali sufiksi za ablativ se koriste i u ovim reenicama: Senden nefret ediyorum. Mrzim te. Ne moe da se kae: Seni nefret ediyorum. Benden neden nefret ediyorsun? Zato me mrzi? Senden nefret etmiyorum. Ne mrzim te. Pazartesi'den nefret ediyorum. Mrzim ponedeljak.

18

Dodavanje sufiksa u skladu sa vokalnom harmonijom. Koja reenica je tana? 1. Sutra idem u Bodrum. a) Yarn Bodrum'ta gidiyorum. b) Yarn Bodrum'e gidiyorum. c) Yarn Bodrum'ya gidiyorum. d) Yarn Bodrum'a gidiyorum. 2. On ivi u Ankari. a) O Ankara'ya yayor. b) O Ankara'da yayor. c) O Ankara'dan yayor. d) O Ankara'de yayor. 3. Dolazim iz Izmira. a) b) c) d) zmir'de geliyorum. zmir'dan geliyorum. zmir'e geliyorum. zmir'den geliyorum.

19

GEMI ZAMAN - DI
gemek - proi I prolo vreme se gradi dodavanjem nastavaka na koren glagola. Nastavci za prolo vreme su d di du d. glagol + d di du d + lini nastavci Lini nastavci za prolo vreme nisu isti kao lini nastavci iz prve lekcije: Ben - m Sen -n O-/ Biz - k Siz - nz niz nuz nz Onlar - lar ler Vokalna harmonija a ei ou - poslednji samoglasnik u glagolu d di du d aou lar eiou ler nastavci su t ti tu t.

Kada su poslednja slova u korenu glagola: f p k h s t anlamak - razumeti anla-d-m Ben anladm Sen anladn O anlad Biz anladk Siz anladnz Onlar anladlar sevmek - voleti Ben sevdim Sen sevdin O sevdi Biz sevdik Siz sevdiniz Razumeo sam Razumeo si Razumeo je Razumeli smo Razumeli ste Razumeli su

Voleo sam Voleo si Voleo je Voleli smo Voleli ste 20

Onlar sevdiler gelmek -doi Ben geldim Sen geldin O geldi Biz geldik Siz geldiniz Onlar geldiler komak - trati Ben kotum Sen kotun O kotu Biz kotuk Siz kotunuz Onlar kotular almak - raditi Ben altm Sen altn O alt Biz altk Siz altnz Onlar altnlar Negacija

Voleli su

Doao sam Doao si Doao je Doli smo Doli ste Doli su

Trao sam Trao si Trao je Trali smo Trali ste Trali su Radio sam

glagol + ma me + d di

+ nastavci m n / k nz niz lar ler

Nastavci za negaciju su ma me. Po vokalnoj harmoniji iza ma me slede nastavci za prolo vreme d di. Znai, u negaciji nemamo nastavke du d, zato u drugom licu moine (siz-vi) nema nastavaka nuz i nz. Vokalna harmonija a ou ei ma me Primeri: anlamak Ben anlamadm Sen anlamadn O anlamad Biz anlamadk Siz anlamadnz Onlar anlamadlar sevmek Sevmedim Sevmedin

- poslednji samoglasnik u glagolu

Nisam razumeo Nisi razumeo Nije razumeo Nismo razumeli Niste razumeli Nisu razumeli

Nisam voleo Nisi voleo 21

Sevmedi Sevmedik Sevmediniz Sevmediler

Nije voleo Nismo voleli Niste voleli Nisu voleli

napomena: nema potrebe da se koriste ben,sen,o,biz,siz,onlar zato to se po nastavku vidi o kojem licu se radi, sevdim, sevmedim, zbog slova m na kraju jasno je da je u pitanju prvo lice jednine. Isto je i u srpskom, ne moramo da kaemo ja nisam voleo, dovoljno je rei nisam voleo. Upitni oblik Gradi se veoma jednostavno. Posle pozitivnog oblika dodaju se rei m mi mu m (da li) Ben anladm m? Ben sevdim mi? Ben kotum mu? Ben grdm m? grmek - videti Tabela linih sufiksa za prolo vreme olmak - biti Da li sam razumeo? Da li sam voleo? Da li sam trao? Da li sam video?

zengin - bogat Zengin oldum - Bio sam bogat Moe i ovako da se kae: Ben zengindim Nije potrebno govoriti ben,sen...jer se po sufiksu vidi o kojem licu se radi. Zengin deildim. Zengin miydim? Evdeydik. Evde deildik. Evde miydik? Nisam bio bogat. Da li sam bio bogat? Bili smo u kui Nismo bili u kui Da li smo bili u kui?

22

gen - mlad, mlada Gentm. Gen deildim. Gen miydim? Bio sam mlad, bila sam mlada Nisam bio mlad Da li sam bio mlad?

FPKHST posle ovih slova, slovo d prelazi u t pa su lini sufiksi: tm tim tum tm Reenica koja moe da vam pomogne da zapamtite ova slova: fe paa je mnogo bolestan. FePaaoKHaSTa

itd...

GELECEK ZAMAN - BUDUE VREME Budue vreme se gradi tako to se na koren glagola dodaju nastavci acak, ecek i na njih se zalepe lini sufiksi. glagol + acak, ecek + lini sufiksi Vokalna harmonija aou ei acak ecek Kada se koren glagola zavrava suglasnikom k - kada lini sufiks poinje samoglasnikom, slovo k u acak ecek se pretvara u . kapatmak - zatvoriti kapat - aca - m
Ben kapatacam Sen kapatacaksn O kapatacak Biz kapatacaz Siz kapatacaksnz Onlar kapatacaklar gelmek - doi gel - ece - im 23 Ja u zatvoriti Ti e zatvoriti On e zatvoriti Mi emo zatvoriti Vi ete zatvoriti Oni e zatvoriti

(lini sufiksi, lekcija turski 1)

Ben geleceim Sen geleceksin O gelecek Biz geleceiz Siz geleceksiniz Onlar gelecekler

Doi u Doi e Doi e Doi emo Doi ete Doi e

t- d u glagolu gitmek, ako je iza t samoglasnik, t prelazi u d. gitmek - ii, otii gid - ece - im Ben gideceim Sen gideceksin O gidecek Biz gideceiz Siz gideceksiniz Onlar gidecekler Otii u Otii e Otii e Otii emo Otii ete Otii e

U govornom jeziku kae se: Ben gidicem Biz gidicez Kada se koren glagola zavrava samoglasnikom Dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga pa se ubacuje slovo y izmeu. aramak - traiti ara-y-aca-m Ben arayacam Sen arayacaksn O arayacak Biz arayacaz Siz arayacaksnz Onlar arayacaklar sylemek - priati syle-y-ece-im Ben syleyeceim Negacija glagol + ma me + acak, ecek + lini sufiksi 24 Ja u traiti Ti e traiti On e traiti Mi emo traiti Vi ete traiti Oni e traiti

Ja u priati

aou ma

ei me

Poto su sufiksi za negaciju ma me, uvek se ispred acak, ecek ubacuje slovo y. gelmek gel-me-y-ece-im Ben gelmeyeceim Sen gelmeyeceksin O gelmeyecek Biz gelmeyeceiz Siz gelmeyeceksiniz Onlar gelmeyecekler unutmak - zaboraviti unut-ma-y-aca-m Ben unutmayacam Sen unutmayacaksn O unutmayacak Biz unutmayacaz Siz unutmayacaksnz Onlar unutmayacaklar Ja neu zaboraviti Ti nee zaboraviti On nee zaboraviti Mi neemo zaboraviti Vi neete zaboraviti Oni nee zaboraviti Ja neu doi Ti nee doi On nee doi Mi neemo doi Vi neete doi Oni nee doi

Seni unutmayacam - Neu te zaboraviti Upitni oblik glagol + acak, ecek ...... m mi + lini sufiksi gelmek Ben gelecek miyim? Sen gelecek misin? O gelecek mi? Biz gelecek miyiz? Siz gelecek misiniz? Onlar gelecekler mi? zengin - bogat olmak - biti

Da li u doi? Da li e doi? Da li e doi? Da li emo doi? Da li ete doi? Da li e doi?

Zengin olacam. Biu bogat. ol - aca - m Zengin olmayacam. Neu biti bogat. ol-ma-y-aca-m 25

Zengin olacak mym? Da li u biti bogat? PRISVOJNI SUFIKS I PADE iine, evine i - posao iin - njegov posao iine - ka njegovom poslu ( mi kaemo - na posao) ev - kua evin - njegova kua evine - ka njegovoj kui Padei okulda, evde u koli, u kui (lokativ) okula ka koli, u kolu (dativ) Glagoli u sadanjem vremenu, imdiki zaman gitmek - ii gidiyor, gitmiyor yemek - jesti yiyor gelmek - doi geliyor yapmak - raditi, praviti yapyor, yapmyor okumak - itati okuyor dinlemek - sluati dinliyor oturmak - sedeti oturuyor resim yapmak - crtati, slikati resim yapyor Moda su vas zbunile rei yiyor- on jede, dinliyor- on slua. Podseanje, trea lekcija, slova a,e ispred yor postaju i. yemek - jesti Ben yiyorum Ja jedem Sen yiyorsun Ti jede O yiyor On jede Biz yiyoruz Mi jedemo Siz yiyorsunuz Vi jedete Onlar yiyorlar Oni jedu Ne moe da se kae Ben yeyorum, ben dinleyorum. yemek je takoe i hrana, jelo yemek yapmak - praviti jelo, yemek piirmek - kuvati jelo

26

Novi momenat koji se pojavio u audio lekciji, sufiks dir. retmendir Reeno je da tree lice jednine glagola biti nema sufikse. Nema ih u govornom jeziku. Nije greka ako se sufiks ne koristi. Ipak, ova audio lekcija bi trebala da prikae turski jezik sa gramatikim pravilima i zato je korien sufiks dir. Tree lice jednine, sufiksi za glagol biti: dr dir dur dr. Ben retmenim - Ja sam uitelj retmen-im uitelj-sam Sen retmensin - Ti si uitelj retmen-sin uitelj-si O retmen - On je uitelj (u govornom jeziku - On uitelj) retmen-dir uitelj-je Nove rei u lekciji: her- svaki, svakog eng:every le yemeini - ruak (podnevno jelo) le - podne hi -nita hi bir ey - nita ey -neto, stvar yorgun - umoran Ben yorgunum, sen yorgunsun, o yorgun(dur) yalnz - samo kapal - zatvoren resim yapmak - crtati, slikati Prevod teksta Gospodin Bari Gospodin Bari ide na posao svakog jutra u 8 sati. On je nastavnik u koli. Gospodin Bari rua u koli. Dolazi kui u 6 sati. Kui nita ne radi, zato to je veoma umoran. Samo ita novine, slua radio. Gospodin Bari subotom i nedeljom ne ide u kolu,zato to je kola zatvorena. Subotom i nedeljom on sedi u kui, ita knjige, crta crtee.

27

EV VE DAIRE KUA I STAN ev - kua

at - krov kiremit - crep baca - dimnjak duman -dim

tavan aras - potkrovlje

bodrum - podrum pencere - prozor kap - vrata garaj - garaa

bahe - bata bahe kaps - kapija it -ograda eme - esma ip - konopac mandal - tipaljka hortum - crevo za zalivanje avlu - bata ispred kue, okruena zidom visine 2m apartman - zgrada daire - stan kat - sprat zemin kat -suturen, prizemlje en st kat - poslednji sprat asansr - lift merdiven - stepenice balkon teras Ova zgrada ima deset spratova (ova zgrada je desetospratnica). Bu apartman on katl. U ovoj zgradi ima 40 stanova. Bu apartmanda krk daire var. Svaki sprat ima etiri stana. Her katta drt daire var. Eyalar - nametaj Sajt: Ikea Turska oda - soba, prostorija Mutfak - kuhinja buzdolab - friider frnl ocak - poret 28

ocak - plinski poret bulak makinesi - maina za pranje sudova tezgah - element gde je sudopera, radna ploa mutfak lavabo - sudopera musluk - slavina, esma deterjan, snger p kutusu, p kovas - kanta za ubre Yemek odas - trpezarija masa - sto sandalye - stolice Pribor za jelo kak - kaika atal - viljuka bak - no bardak - aa fincan - olja tabak - tanjir cezve - dezva aydanlk - ajnik tencere - erpa, lonac tepsi posluavnik Oturma odas - dnevna soba oturma grubu, koltuk takm garnitura (trosed, dvosed, fotelja) ke takm - ugaona garnitura kanepe - kau, kanabe koltuk - fotelja sehpa - stoi, klub sto televizyon sehpas - stoi za TV ifonyer - komoda sa fijokama ekmece - fijoka bfe, vitrin - vitrina (bfe nije bife!) kitaplk - polica za knjige tablo - slika

29

avize - luster plafonyer avize - plafonjera lamba - lampa masa lambas - stona lampa hal - tepih perde - zavese mine - kamin televizr - televizor kl tablas - pepeljara Yatak odas - spavaa soba karyola- krevet yatak - duek (ali i krevet) yastk yorgan araf battaniye - ebe dolap, gardrop - orman alma odas - radna soba bilgisayar kompjuter alma masas - radni sto alma masalar - radni stolovi blgsayar masas - sto za kompjuter ocuk odas - deja soba ocuk karyolas - deiji krevet Banyo - kupatilo Tuvalet - toalet, wc lavabo kvet - kada du kabin klozet - wc olja sifon - vodokotli fayans - ploice kombi - bojler amar makines maina za ve sa kurutma makinasi - fen za kosu kurutmak suiti havlu - pekir pekr - stara re, nije vie u upotrebi di fras etkica za zube 30

di macunu - pasta za zube ampuan ampon tra kp pena za brijanje traolmak brijati se kait papir tuvalet kaidi toalet papir Hol, koridor - hodnik asklk - iviluk ask - vealica ayna - ogledalo t masas - daska za peglanje t -pegla

31

BROJEVI
say - broj saylar - brojevi saymak - brojati rakam - cifra

0 sfr 1001 binbir 2000 iki bin 10.000 on bin 1.000.000 bir milyon 1.000.000.000 bir milyar buuk - polovina, pola virgl - zarez 1,3 - bir virgl 1,5 - bir buuk 0,5 - sfr virgl be ( ovo je izuzetak ) buuk se koristi i za vreme, tada oznaava polovinu sata, 30 min. yarm - polovina, pola, koristi se kao pridev, ne koristi se sa brojevima. yarm saat - pola sata yarm ekmek al - kupi pola hleba Zbirni brojevi na broj se dodaju prisvojni sufiksi (tabele u lekciji 2), obratite panju na vokalnu harmoniju. 32

bir-imiz

-mz

birimiz - jedan od nas ikimiz - nas dvoje mz - nas troje drdmz - nas etvoro beimiz - nas petoro altmz - nas estoro biriniz - jedan od vas ikiniz - vas dvoje nz - vas troje drdnz - vas etvoro beiniz - vas petoro altnz - vas estoro birleri - jedan od njih ikileri -. njih dvoje leri - njih troje drtleri - njih etvoro beleri - njih petoro altlar - njih estoro Sadece ikimiz - Samo nas dvoje U kombinaciji sa padeima nominativ: ikimiz mz genitiv: ikimizin mzn dativ: ikimize mze akuzativ: ikimizi mz lokativ: ikimizde mzde instrum: ikimizle mzle ablativ: ikimizden mzden kimize biletleri aldm. Kupio sam karte za nas dvoje. almak - kupiti Beinizi seviyorum, ama onu sevmiyorum. Vas petoro volim ali njega/nju ne volim. Ikimizden biri - jedan (neko) od nas dvoje hepimiz - mi svi 33

hepiniz - vi svi hepinize selam - pozdrav svima vama biri, birisi, birileri - neko Redni brojevi - Sra say broj - nc - samoglasnik po vokalnoj harmoniji Ako se broj zavrava suglasnikom dodaje se odgovarajui samoglasnik ispred nc birinci - prvi ikinci - drugi nc - trei drdnc - etvrti beinci - peti altnc - esti yedinci - sedmi sekizinci - osmi dokuzuncu - deveti onuncu - deseti

drt, t prelazi u d jer je ispred samoglasnika

yirmi beinci - dvadeset peti ellinci - pedeseti sonuncu - poslednji (son - kraj) Na alteru za karte U koliko sati ima voz za Ankaru? Uvee u 21h, ujutru u 08:15. Podnevni nema? Ne gospodine. Molim jednu kartu za jutarnji voz. Uredu gospodine. Koliko kota? 700 lira. Izvolite, hiljadu lira. Vaa karta i kusur. Hvala. Nema na emu. rei: bilet giesi - alter za karte sabah treni iin - za jutarnji voz para st - kusur Tekst je u starim lirama, pre odbacivanja nula. Kurs: 1 evro=2 lire

34

Da su ovo cene sa novim novanicama, ispalo bi da karta do Ankare kota 350 evra :) Saat ka? Koliko je sati saat - sat dakika -minut saniye sekunda eyrek - 15 minuta buuk - 30 minuta Kada se govori vreme re saat moe da se izostavi. 07:00 - saat yedi 07:05 - yediyi be geiyor 07:15 - yediyi eyrek geiyor 07:20 - yediyi yirmi geiyor 07:30 - yedi buuk 07:40 - sekize yirmi var (do osam dvadeset ima) 07:45 - sekize eyrek var 07:55 - sekize be var 08:00 - sekiz 08:05 - sekizi be geiyor 08:15 - sekizi eyrek geiyor 08:20 - sekizi yirmi geiyor 08:30 - sekiz buuk 08:40 - dokuza yirmi var 08:45 - dokuza eyrek var 08:55 - dokuza be var 09:00 - dokuz Za okrugle sate i pola sata nema nastavaka, u ostalim sluajevima ima. Kada se broj zavrava samoglasnikom, ubacuje se slovo y pre nastavaka. Do tridesetog minuta na sat se lepe sufiksi za akuzativ. sat + , i, u, ... minut geiyor a ei ou - poslednji samoglasnik u broju i u Od tridesetog minuta na sat se lepe nastavci za dativ. sat + a, e ... minut var aou a e i - poslednji samoglasnik u broju e

Saat kata? U koliko sati? Konser saat kata? Yarn akam sekiz buukta. U koliko sati je koncert? Sutra uvee u 20:30.

35

aou da ta

e i - poslednji samoglasnik u broju de te

Nastavci ta te se stavljaju kada se re/broj zavrava nekim od slova: f p k h s t (Fe Paa oK HaSTa) birde ikide te drtte bete altda yedide sekizde dokuzda onde on birde on ikide eyrekte buukta 08:00 - sekizde (u 8 sati) 08:05 - sekizi be gee, sekiz bete (u ovoj varijanti sat nema sufiks ve minut) 08:15 - sekizi eyrek gee, sekiz eyrekte, sekiz on bete 08:20 - sekizi yirmi gee, sekiz yirmide 08:30 - sekiz buukta 08:40 - dokuza yirmi kala, sekiz krkta 08:45 - dokuza eyrek kala 08:55 - dokuza be kala 09:00 - dokuzda (u 9 sati) Do tridesetog minuta: sat + i u ... minut gee Od tridesetog minuta sat + a, e ... minut kala Moe da se kae: 08:30 - sabah sekiz buukta 20:30 - akam sekiz buukta Napomena: Nekada vreme govore i ovako: 18:20 - on sekiz yirmi 27 - yirmi yedi 51 - elli bir 87 - seksen yedi 104 - yz drt 138 - yz otuz sekiz 229 - iki yz yirmi dokuz 300 - yz 1765 - bin yedi yz altm be 25.000 - yirmi be bin 3.000.000 - milyon 8,52 - sekiz virgl elli iki 14,8 - on drt virgl sekiz 48,012 - krk sekiz virgl sfr on iki 104,25 - yz drt virgl yirmi be 36

ZAPOVEDNI NAIN (IMPERATIV)

kae se zapovedni nain, ali, to nije uvek forma nareivanja, to moe da bude i savet, preporuka, molba. Evo tabele i par primera.

ei

ou

- poslednji samoglasnik u glagolu

Ben, Biz - ne postoji imperativ za prvo lice jednine i mnoine Sen - nema sufiks, samo se koristi koren glagola (deo ispred mak i mek). O - ima sufiks koji je inae sufiks za sen - ti. Ovo moe malo da vas zbuni. Siz - krai sufiksi se koriste u svakodnevnom govoru, dui sufiksi se koriste u nekom formalnom obraanju, npr: Molimo vas veite pojaseve. kapatmak - zatvoriti Kapat Zatvori Kapatsn Neka zatvori Kapatn Zatvorite Kapatsnlar Neka zatvore gelmek - doi Gel Doi Gelsin Neka doe Gelin Doite (mnoina i jednina, persiranje) Gelsinler Neka dou gitmek - otii Git Idi,Odlazi Gitsin Neka ide, Neka ode Gidin Idite, Odlazite Gitsinler Neka idu, Neka odu Bana bir kahve getir. Donesi mi kafu. Lepe zvui ako se doda i re molim - ltfen. getirmek - doneti, poneti Negacija 37

glagol + ma me + nastavci iz tabele (kolone a ei) Poto se ma i me zavravaju sa a i e, u negaciji se ne koriste sufiksi iz kolona o u . Kapatma Gitme Gelme Ne zatvaraj Ne idi Ne dolazi

BU

U O - POKAZNE ZAMENICE

Bu - ovo (neto to je blizu, moe da se dodirne) u - to (neto to je malo dalje) O - ono (neto to je daleko) mnoina: bunlar, unlar, onlar prisvojni oblik: bunun, unun, onun, bunlarn, unlarn, onlarn Bu ne? ta je ovo? u ne? ta je to? O ne? ta je ono?

Koristi se za stvari i ivotinje. Bu ne? Bu bir kitap. ta je ovo? Ovo je knjiga Bu kim? Ko je ovo? u kim? Ko je to? O kim? Ko je ono?

Koristi se za ljude. Bu kim? Bu bir yazar. Ko je ovo? Ovo je pisac. yazmak pisati

ABLR - EBLR - MOI

eng: can, be able, be capable, to know how Kada neto moemo, znamo da radimo, uradimo, napravimo... glagol + abilir, ebilir + lini sufiksi (kolona ei) abilir aou ebilir ei

- poslednji samoglasnik u rei na koju dodajemo abilir, ebilir

38

Lini sufiksi su iz ei kolone zato to se rei abilir i ebilir zavravaju slovom i. konumak - priati konu-abilir-im Ben konuabilirim Sen konuabilirsin O konuabilir Biz konuabiliriz Siz konuabilirsiniz Onlar konuabilirler

Ja mogu da priam Ti moe da pria On moe da pria Mi moemo da priamo Vi moete da priate Oni, one mogu da priaju

ngilizce konuabilirim. Ja mogu da priam engleski. (I can speak english) gitmek - ii (kada je iza slova t neki samoglasnik, t prelazi u d ) gid-ebilir-im Ben gidebilirim Ja mogu da idem Sen gidebilirsin Ti moe da ide O gidebilir On moe da ide Biz gidebiliriz Mi moemo da idemo Siz gidebilirsiniz Vi moete da idete Onlar gidebilirler Oni, one mogu da idu Negacija glagol + ama, amaz, eme, emez + lini sufiksi (kolone a ei) U negaciji nema rei abilir, ebilir. Ben nema sufiks im ve je sufiks samo slovo m. Ben, Biz - ama, eme Sen, O, Siz, Onlar - amaz, emez ama, amaz aou eme, emez ei

konumak konu-ama-m Ben konuamam Sen konuamazsn O konuamaz Biz konuamayz Siz konuamazsnz Onlar konuamazlar

Ja ne mogu da priam Ti ne moe da pria On ne moe da pria Mi ne moemo da priamo Vi ne moete da priate Oni, one ne mogu da priaju

Hayvanlar konuamazlar. ivotinje ne mogu da priaju. 39

gitmek - ii gid-eme-m Ben gidemem Sen gidemezsin O gidemez Biz gidemeyiz Siz gidemezsiniz Onlar gidemezler

Ja ne mogu da idem Ti ne moe da ide On ne moe da ide Mi ne moemo da idemo Vi ne moete da idete Oni,one ne mogu da idu

Kada se koren glagola zavrava samoglasnikom, onda se slovo y ubacuje ispred ama, amaz, eme,emez (poznat razlog, dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga). yalan sylemek - lagati syle-y-eme-m Ben yalan syleyemem Sen yalan syleyemezsin O yalan syleyemez Biz yalan syleyemeyiz Siz yalan syleyemezsiniz Onlar yalan syleyemezler Upitni oblik glagol + abilir, ebilir + mi + lini sufiksi ( ei kolona) m mi mu m - da li Sada se u upitnom obliku gitmek Ben gidebilir miyim? Sen gidebilir misin? O gidebilir mi? Biz gidebilir miyiz? Siz gidebilirmisiniz? Onlar gidebilirler mi?

Ja ne mogu da laem Ti ne moe da lae On ne moe da lae Mi ne moemo da laemo Vi ne moete da laete Oni, one ne mogu da lau

koristi samo mi jer je poslednji samoglasnik u abilir i ebilir slovo i. Da li mogu da idem? Da li moe da ide? Da li moe da ide? Da li moemo da idemo? Da li moete da idete? Da li mogu da idu?

Satran oynayabilir misin? Ume li da igra ah? (Can you play chess?) oynamak - igrati umak - leteti ku - ptica Kular uabilirler. Ptice mogu da lete. Kartal uabilir. Orao moe da leti. Her ku uabilir mi? 40

Da li svaka ptica moe da leti? Hayr. Ne. Hangi kular uamazlar? Koje ptice ne mogu da lete? Deve kuu uamaz. Noj ne moe da leti. deve kuu - noj lat: Struthio camelus, eng: ostrich Penguenler uamazlar. Pingvini ne mogu da lete. Kivi umak istedi Kivi je eleo da leti yapmak, etmek - raditi, uraditi, napraviti... yapabilmek, edebilmek, abilmek, ebilmek - moi raditi, moi uraditi, moi napraviti... yapmak je obian glagol ali i pomoni glagol (yemek yapmak - napraviti jelo) etmek je pomoni glagol (dans etmek -igrati).

GENI ZAMAN- SADANJE VREME (ako znate engleski razlika izmeu geni i imdiki zamana e vam biti lako razumljiva, pogledajte kraj lekcije)
geni - irok ovo sadanje vreme se koristi za radnje koje se ponavljaju: svakog dana - her gn, svake nedelje - her hafta, svakog jutra, meseca, godine... Ide uz rei: uvek - her zaman esto - sk sk ponekad - bazen nikad - asla uglavnom - genellikle

Her gn st ierim. Svakog dana pijem mleko. imek - piti Genellikle ie otobsle giderim ama bazen yrrm. Uglavnom idem autobusom na posao ali ponekad hodam (idem peke). yrmek - hodati
41

Geni zaman moe da se koristi i za dogaaje koji e se desiti u budunosti ( i u srpskom imamo tu varijantu). Na kraju razgovora, kada se pozdravljaju Turci kau: Grrz. Vidimo se. grmek - videti se, sastati, se, nai se I mi se nekada tako pozdravljamo, ne kaemo videemo se, ve kaemo, vidimo se. Evo jo jednog primera gde se sadanje vreme koristi za neto to e se desiti u budunosti: Snav yarn 10'da balar. Ispit poinje sutra u 10. U ovom sadanjem vremenu postoje etiri grupe glagola: 1) Jednosloni glagoli iji se koren zavrava samoglasnikom. glagol + r + lini sufiksi okumak - itati oku -r-um Ben okurum Sen okursun O okur Biz okuruz Siz okursunuz Onlar okurlar

Ja itam (I read) Ti ita On ita Mi itamo Vi itate Oni,one itaju

2) Jednosloni glagoli iji se koren zavrava suglasnikom. glagol + ar, er + lini sufiksi ar aou er ei

bakmak - gledati bak-ar-m Ben bakarm Sen bakarsn O bakar Biz bakarz Siz bakarsnz Onlar bakarlar

Ja gledam Ti gleda On gleda Mi gledamo Vi gledate Oni gledaju

42

komak - trati Biz her sabah koarz. Mi trimo svako jutro. yapmak - raditi (eng: to do) Ne yaparsn? ta radi? ofr ne yapar? ofr araba srer. ta radi voza? Voza vozi kola. srmek- voziti

Ne yapyorsun? (im.zam) ta sada radi?

Za oekivati je da e glagol grmek - videti imati ovakav oblik: Ben grerim Ali, nije tako! Idemo na treu grupu glagola :)

3) Jednosloni glagoli iji se koren zavrava slovima l, r, n. glagol + r ir ur r + lini sufiksi r a ir ei ur ou r

Ovo ne vai za sve glagole iji se koren zavrava slovima l, r, n. Ima ukupno 13 ovakvih glagola: almak - kupovati bilmek - znati bulmak - nai gelmek - doi kalmak - ostati olmak - biti lmek - umreti durmak - stati grmek - videti varmak - stii (negde) vermek - dati vurmak - kucati, lupati, pucati sanmak-misliti almak- kupovati al-r -m Ben alrm Ja kupujem Sen alrsn Ti kupuje
43

O alr Biz alrz Siz alrsnz Onlar alrlar

On kupuje Mi kupujemo Vi kupujete Oni kupuju

grmek - videti, gledati gr-r-m Ben grrm Ja vidim Sen grrsn Ti vidi O grr On vidi Biz grrz Mi vidimo Siz grrsnz Vi vidite Onlar grrler Oni vide Sk sk rya grrm. esto sanjam. rya grmek - sanjati (videti san) sk sk - esto 4) Viesloni glagoli Ako se koren glagola zavrava samoglasnikom: r + lini sufiksi Ako se koren glagola zavrava suglasnikom: r ir ur r + lini sufiksi yaamak - iveti yaa-r-m Ben yaarm Ja ivim Sen yaarsn Ti ivis O yaar On ivi Biz yaarz Mi ivimo Siz yaarsnz Vi ivite Onlar yaarlar Oni ive Nerede yaarsn? Belgrat'ta yaarm. Gde ivi? ivim u Beogradu. horlamak - hrkati horla-r-m Ben horlarm Ja hrem almak - raditi (eng: to work) al-r-m Ben alrm Ja radim Sen alrsn Ti radi O alr On radi Biz alrz Mi radimo Siz alrsnz Vi radite
44

Onlar alrlar

Oni rade

gndermek - slati, poslati gnder-ir-im Ben gnderirim Ja aljem Negacija glagol + ma, maz, me, mez + lini sufiksi (kolone a ei) Ben nema sufiks im ve je sufiks samo slovo m. Ben, Biz - ma, me Sen, O, Siz, Onlar - maz, mez ma maz aou gitmek-ii git-me-m Ben gitmem Sen gitmezsin O gitmez Biz gitmeyiz Siz gitmezsiniz Onlar gitmezler O bira imez. On ne pije pivo. imek - piti Primeujete da vam je ova negacija nekako poznata...to je zato to lii na negaciju odmoi. Razlika je samo u jednom slovu i na osnovu toga postoji razlika u reenicama. Primer: Ben ingilizce konuamam - Ja ne mogu da priam engleski (abilir ebilir) Ben ingilizce konumam - Ja ne priam engleski (geni zaman) me mez ei

Ja ne idem (I don't go) Ti ne ide On ne ide Mi ne idemo Vi ne idete Oni ne idu

Upitni oblik glagol + r, ar, er, r, ir, ur, r ..... m mi mu m + lini sufiksi okumak - itati oku-r mu-y-um Ben okur muyum? Sen okur musun? O okur mu?

Da li ja itam? Da li ti ita? Da li on ita?

45

Biz okur muyuz? Siz okur musunuz? Onlar okurlar m?

Da li mi itamo? Da li vi itate? Da li oni itaju

Onlar, lini sufiks ide uz glagol. Jo jednom da napomenem, nema potrebe da se govori ben, sen,o, biz, siz onlar, zato to je iz sufiksa jasno o kojem licu se govori. I u srpskom ne mora da se kae ja, ti... Gazete okur musun? Evet, her gn okurum. Sen? Hayr, gazete okumam. Da li ita novine? Da, svakog dana itam. Ti? Ne, ne itam novine. Gramatiki bi bilo ispravnije rei gazete'yi... ali, u govoru nekada nema sufiksa za pade. ( u ovom sluaju akuzativ -koga,ta). Turci nekada koriste idiki zaman i kada bi po gramatici trebalo koristiti geni zaman, pa tako uz rei her gn, her hafta... moe da stoji glagol u imdiki zamanu. Gore napisan dijalog moe da se odvija i korienjem imdiki zamana. Gazete okuyor musun?

GEMI ZAMAN - MI- PROLO VREME

Ovo je poslednje vreme od pet glavnih vremena koja postoje u turskom jeziku. Ovaj oblik prolog vremena lako ete prepoznati u govoru jer ima specifian nastavak mi. E sad, kada se koristi ovo "pripovedako" vreme... Koristi se kada se pria o neemu to nismo videli ili uli lino pa prenosimo ta smo uli od drugih, ili ta smo proitali u novinama, videli na televiziji. Koristi se i kada priamo o neemu ali nismo sasvim sigurni da li je tako bilo. Znai, pretpostavlja se da je neto bilo, da je neko neto rekao, uradio...ali, moe da postoji dilema, sumnja... glagol + m mi mu m + lini sufiksi gitmek - ii, otii Ben gitmiim Otiao sam, valjda, verovatno Sen gitmisin Otiao si, valjda, verovatno O gitmi Otiao je, otila je, valjda, verovatno Biz gitmiiz Siz gitmisiniz
46

Onlar gitmiler U prvom licu ovo deluje malo apsurdno jer valjda znamo ta smo radili, uradili, ali, ovaj oblik se koristi u sluaju kad nismo sasvim sigurni da smo to neto uradili. Kada nas neko podseti da smo to neto uradili, onda to kaemo u obinom prolom vremenu. To bi bilo neto u ovom stilu: Da li si u ponedeljak otiao kod Marka posle kole? Otiao sam. (gitmiim, nisi sasvim siguran, prisea se) Marko mi je rekao da si bio kod njega.. Kazim: Sedef: Kazim: Sedef: Kazim: Sedef: Kazim: Sedef: Kazim: Merhaba. Nasilsin? Iyiyim, sen? Ben de iyiyim saol. Ali neden gelmedi? Onu aradm, annesiyle konutum. Okula gitmi. Ama bugn cumartesi?! aramba gun okulda yangn kt ve ders yoktu. Vay, inanamyorum! Yangn neden kt? Yangn elektrik kontandan km.

Be dakika sonra... Sedef: Kazim: Sedef: Kazim: Bugn hava ok souk. Ali'nin ablas hastaym. Nerden biliyorsun? Nurcan teyze dedi.

yangn - poar kmak - izai yangn kmak - izbijanje poara vay - oh! (eng: wow!) inanmak - verovati inanmyorum - ne verujem inanamyorum - ne mogu da verujem hastaym - bolesna je (reeno je u prolom vremenu a odnosi se na sadanje) Nurcan teyze - Ali'nin annesi demek - rei Kazim je priao sa Alijevom majkom, to je injenica, on je priao i zato je to izreeno u obinom prolom vremenu koje ima sufikse - d di du d konutum podseanje, lekcija 5 kada su poslednja slova u korenu glagola f p k h s t, nastavci su t ti tu t. Verovatnoa je velika da je Ali otiao u kolu, ali, ko zna, moda i nije...moda je
47

njegova majka slagala, moda je Ali slagao majku... zato nije reeno gitti ve gitmi. U Alijevoj koli je u sredu izbio poar, to je injenica, yangn kt. Kau da je poar izbio zbog elektrinih instalacija, da li ba zato? Zato je yangn km. Evo jo jednog primera sa glagolom kmak: Kerem evden kt m? Da li je Kerem izaao iz kue? Evet, kt. Izaao je. (lino si video da je izaao iz kue) Evet km. Izaao je. (nisi video momenat kada je Kerem izaao ali pretpostavlja da je izaao jer ga nema u kui). Zeynep Aliden ayrlm. Zejnep je raskinula sa Alijem (razila se od Alija). ayrlmak - razii se, razdvojiti se, rastati se, Pria se da su se razili, ali, da li je stvarno tako ili je ogovaranje u pitanju... Negacija glagol + ma me + m mi + lini sufiksi okumak - itati Ben okumamm Sen okumamsn O okumam Upitni oblik glagol + m mi mu m .... m mi mu m + lini sufiksi okumak Ben okumu muyum? Sen okumu musun? O okumu mu?

Nisam itao Nisi itao Nije itao

Da li sam itao? Da li si itao? Da li je itao?

Tek ynm sendin izini kaybettim Bir iz bir yn olmadan dtm yollara Bir saa arptm, bir sola arptm Savrulduka savruldum hep kmazlara nladka adn kulam kapattm Bir son veremedim iimdeki tiz lklara Hep sendeydi aklm, bedeni aldattm
48

Savrulduka savruldum koldan kollara Bakmad gitti dnmedi bile arkasna Edim boynumu aresizce galip gelen gururuma of Duydum ellere yarm yerini yeller alm oktan Bense kendimi salm yreini yaralar sarm yoktan Bir kz bir olu varm kendi hayatna dalm En acs da beni hatrlamam unutmu oktan. hatrlamak - seati se O hatrlamam - Ne sea se (ne moe se garantovati da se ne sea, moda se i sea) unutmak - zaboraviti unut-mu-um Ben unutmuum - Zaboravio sam, verovatno Sen unutmusun - Zaboravio si O unutmu - Zaboravio je, zaboravila je, verovatno Beni unutmu - Zaboravila me je On tako misli, tako je uo, ali to moda nije tano.

DNYA- MAVI GEZEGEN

Re dnya ima dva znaenja: dnya - svet Dnya - Planeta Zemlja Mavi gezegen - plava planeta Byk patlama - veliki prasak uzay - kosmos, svemir Uzay ne kadar byk? Koliki je velik svemir? Gne sistemi ve gezegenler Sunev sistem i planete Merkr, Vens, Dnya, Mars, Jpiter, Satrn, Urans, Neptn (Pluton se vie ne ubraja u planete) gne - sunce kamer, ay - mesec yldz - zvezda yldzlar - zvezde gk nebo
Dnya haritas harita - mapa

49

Ktalar ve okyanuslar kta - kontinent okyanus - okean ktalar: Avrupa, Asya, Amerika, Afrika, Avustralya, Antarktika okyanuslar: Byk okyanus, Pasifik - Tihi okean, Pacifik Atlas okyanusu, Atlantik - Atlantski okean Hint okyanusu -Indijski okean Kuzey buz okyanusu, Arktik okyanusu - Severni ledeni okean, Arktiki okean Gney okyanusu - Juni okean (severni i juni okean se po nekim podelama ne smatraju zasebnim okeanima) kuzey kutbu - severni pol gney kutbu - juni pol kutup - pol ada - ostrvo deniz - more nehir - reka gl - jezero da - planina l - pustinja Dnya'nn en byk adas - Grnland Najvee svetsko ostrvo - Grenland Dnya'nn en uzun nehirleri - Nil ve Amazon Najdue reke na svetu - Nil i Amazon Dnya'nn en byk gl - Hazar gl, Hazar denizi Najvee svetsko jezero - Kaspijsko jezero-more Dnya'nn en derin gl - Baykal gl Najdublje jezero na svetu - Bajkalsko jezero En byk derinlik - 1637m (najvea dubina) Dnya'nn en yksek da - Everest Da, 8848m Najvia planina na svetu - Mont Everest Dnya'nn en byk l - Sahra l, Byk Sahra Najvea pustinja sveta - Sahara Komparacija prideva pozitiv gzel byk komparativ daha gzel daha byk superlativ en gzel en byk

Kada se neto poredi (komparativ) dodaje se dan, den. Lepi, vei...od koga, ega... 50

Sedef Leyla'dan daha gzel. Sedef je lepa od Lejle. Sedef en gzel kz. Sedef je najlepa devojka. Dnya'nn en gzel plajlar. Najlepe plae sveta. doa - priroda insan, insanlar - ovek, ljudi bitki, bitkiler - biljka, biljke hayvan, hayvanlar - ivotinja, ivotinje

NSANLAR - LJUDI
insan - ovek erkek - mukarac kadn - ena bebek - beba ocuk - dete olan, erkek ocuk - deak kz - devojica, devojka gen - mlad yal - star iyi - dobar kt - lo zeki, akll - pametan aptal, salak, beyinsiz, mal - glup, tupav zayf - mrav iman - debeo uzun - visok ksa - nizak gzel - lep (za ene) yakkl - lep, zgodan ( za mukarce) irkin - ruan davran - ponaanje karakter - karakter mutlu - srean mutsuz - nesrean neeli - veseo zgn - tuan sinirli - nervozan kzgn - ljut kskan - ljubomoran gerizekal - idiot, moron 51

Sen bir gerizekalsn. Ti si idiot. deli, lgn - lud Sen deli misin? Da li si lud? Are you crazy?

Vcut vcut - telo vcudumuz - nae telo can - dua ruh - duh

52

kafa, ba - glava yz - lice sa - kosa aln - elo gz - oko gzler - oi ka - obrva kirpik - trepavica gz bebei - zenica burun - nos kulak - uho az - usta dudak - usna di - zub dil -jezik yanak - obrazene - brada chin byk - brkovi sakal - brada beard srt - lea karn - stomak kala - kuk popo - zadnjica bacak - noga diz - koleno ayak - stopalo topuk - peta ayak parmaklar - noni prsti

boyun - vrat omuz - rame kol - ruka dirsek - lakat el - aka parmak - prst ba parmak - palac trnak - nokat ggs - grudi kara gzl - crnook gzluk - naoare

53

nsan anatomisi deri - koa iskelet - skelet kemik - kost kafatas - lobanja omurga - kima omur - prljen kaslar - miii

beyin - mozak kalp - srce akcierler - plua sa akcier - desno pluno krilo sol akcier - levo pluno krilo mide - eludac karacier - jetra safra kesesi - u pankreas - pankreas barsak - crevo ince barsak - tanko crevo kaln barsak - debelo crevo bbrek - bubreg mesane, idrar kesesi - beika rahim - materica rahim boynu - grli materice Srtnz m aryor? Da li vas bole lea? Srtm aryor. Bole me lea. evlenmek - udati se, oeniti se bekar - slobodan, neoenjen, neudata evli - oenjen, udata

single

54

boanmak - razvesti se boanm - razveden, razvedena

BITKILER - BILJKE

bitki - biljka kk - koren gvde - stablo yaprak - list iek - cvet imen - trava aa -drvo orman - uma Amazon yamur ormanlar Amazonska kina uma Amazon rainforest oksijen - kiseonik Yaprak dken aalar - listopadno drvee mee- hrast kayn - bukva hlamur - lipa hu - breza akaaa - javor nar - platan akasya - bagrem kavak - topola Yaprak dkmeyen aalar - zimzeleno drvee ne yaprakl aalar, ibreli aalar - etinarsko drvee ine yaprakllar, ibreliler - etinari ine - igla gknar, kknar - jelka ladin - smreka am - bor karaam - crni bor saram - beli bor servi - tuja defne - lovor (nije etinar ali je zimzelena biljka)

55

MEYVELER - VOE

56

ceviz - orah fndk - lenik badem - badem fstk - pista yer fst - kikiriki kestane - kesten hindistan cevizi kokos

SEBZELER - POVRE
karpuz - lubenica kavun - dinja

57

buday - penica msr - kukuruz eker pancar - eerna repa Buday ekmei - penini hleb
58

HAYVANLAR - IVOTINJE
hayvan - ivotinja yavru - mladunac etiller - mesojedi otullar - biljojedi hem etil hem otul hayvanlar - svatojedi omurgallar - kimenjaci memeliler - sisari kular - ptice srngenler - gmizavci balklar - ribe amfibiler - vodozemci evcil hayvanlar - domae ivotinje kpek - pas yavru kpek - tene kedi - maka at - konj inek - krava koyun - ovca kuzu - jagnje kei - koza domuz - svinja domuzcuk - prase eek - magarac tavuk - kokoka horoz - petao civciv - pile hindi - urka rdek - patka kaz - guska kurt - vuk ay - medved tilki - lisica geyik - jelen tavan - zec kirpi - je fil - slon zrafa - irafa deve - kamila maymun - majmun empanze - impanza goril - gorila orangutan - orangutan su aygr - nilski konj
59

kanguru - kengur kemiriciler - glodari sincap - veverica kunduz - dabar inilla - inila hamster, crlak san - hrak fare - mi san - pacov Byk kediler - velike make aslan - lav erkek aslan - lav mujak dii aslan - lavica kaplan - tigar kular - ptice Kuadas - ostrvo ptica gvercin - golub (ostrvo/poluostrvo u Kuadasiju na turskom se zove Gvercin adas) kartal - orao bayku - sova kuu - labud papaan - papagaj karga - vrana srngenler - gmizavci ylan - zmija kertenkele - guter timsah - krokodil kaplumbaa - kornjaa amfibiler - vodozemci kurbaa - aba semender - dadevnjak

Deniz hayvanlar - morske zivotinje balk - riba balina - kit mavi balina - plavi kit katil balina - kit ubica (orka) yunus - delfin kpek bal - ajkula byk beyaz kpek bal - velika bela ajkula deniz yldz - morska zvezda midye - koljka deniz anas - meduza ... omurgaszlar - beskimenjaci
60

bcekler - insekti ar - pela yaban aris - osa sarca, eek ars - strljen bombus - bumbar uur bcei - buba mara sinek - muva sivri sinek - komarac kelebek - leptir akrep - korpija rmcek - pauk karnca - mrav salyangoz - pu solucan - glista, crv

NERELI

NEREDE YER EDATLARI - ODAKLE ZA MESTO

GDE

PRILOZI

Nereli odakle Nerelisin? Odakle si? imenica + l li lu l + lini sufiksi Ben nereliyim? Sen nerelisin? O nereli? Biz nereliyiz? Siz nerelisiniz? Onlar nereliler? Trkiye Ben Trkiyeliyim Sen Trkiyelisin O Trkiyeli Biz Trkiyeliyiz Siz Trkiyelisiniz Onlar Trkiyeliler Odakle sam Odakle si Odakle je Odakle smo Odakle ste Odakle su

Ja sam iz Turske Ti si iz Turske On je iz Turske Mi smo iz Turske Vi ste iz Turske Oni su iz Turske

Ben Trkiyeliyim. Sen nerelisin? Ben ngiltereliyim. Ja sam iz Turske. Odakle si ti? Ja sam iz Engleske.

61

Ben Belgratlym. Ja sam iz Beograda. Kada pitamo nekoga odakle je, moe da se koristi i re nereden. Nereden odakle Neredensin (nerdensin)? Odakle si? Ben Trkiye'denim. Ja sam iz Turske. Ben ngiltere'denim. Ja sam iz Engleske. Ben Amerika'danm. Ja sam iz Amerike. Nerede gde Ben neredeyim? Sen neredesin? O nerede? Biz neredeyiz? Siz neredesiniz? Onlar neredeler? Gde sam ja? Gde si ti? Gde je on? Gde smo mi? Gde ste vi? Gde su oni?

Razgovor preko mobilnog: Selam, neredesin? Evdeyim. Ne yapyorsun? Hi, oturuyorum. Sen? Ben de evde oturuyorum. Zdravo, gde si? U kui sam. ta radi? Nita, sedim. Ti? I ja sedim u kui. ben de - i ja, i meni, i meni takoe Glagoli oturmak i yaamak oturmak - sedeti, stanovati negde
62

yaamak - iveti, iveti negde zmir'de yayorum. ivim u Izmiru. zmir'de oturuyorum. Stanujem u Izmiru. Znai, kada je znaenje - stanovati, svejedno je koji e se od ova dva glagola upotrebiti. Sedef nerede yayor? Sedef stanbul'da yayor. Gde ivi Sedef? Sedef ivi u Istanbulu.

YER EDATLARI - PRILOZI ZA MESTO

edat - prilog edatlar prilozi stnde - na altnda - ispod zerinde - iznad, na yannda - pored arkasnda - iza nnde - ispred yakn, yaknnda - blizu arasnda - izmeu ortasnda - u sredini neega (npr. u sredini prostorije) karsnda - naspram kesinde - u oku (ke - oak) iinde - u , unutra dnda - napolju, izvan napomena: kada je neto na neemu, u govoru ne prave razliku izmeu stnde i zerinde. imenica + n in un n ..... lokacija + lini sufiksi nn nin nun nn ei in nin ou un nun n nn

a n nn

masa - sto Pored stola. Masann yannda.

63

Ti si pored stola. Sen masann yanndasn. aa - drvo Ispod drveta. Aacn altnda. Ti si ispod drveta. Sen aacn altndasn. sinema - bioskop Ispred bioskopa. Sinemann nnde. Mi smo ispred bioskopa. Biz sinemann nndeyiz. nnde-y-iz ev - kua Pas je ispred kue. Kpek evin nnde. Knjiga je na stolu. Moe da se kae na tri naina: Kitap masada. Kitap masann stnde. Kitap masann zerinde. yldz - zvezda yldzlar - zvezde Ispod zvezda. Yldzlarn altnda.

(kada je ispred samoglasnika --> c)

YEMEK- HRANA
Turska kuhinja je prilino opirna tema, ovo je lekcija o hrani uopteno. isto da napomenem, Turska je raj za vegetarijance. yemek - jelo, hrana yemek - jesti imek - piti kahvalt - doruak le yemei - ruak akam yemei - veera yemek yapmak - pripremati jelo yemek piirmek - kuvati jelo
64

sebzeli yemekler - jela sa povrem, vegetarijanska hrana etli yemekler - jela sa mesom abuk hazrlanan yemekler - brza hrana su - voda ekmek - hleb ya - ulje zeytinya - maslinovo ulje zeytin - maslina yumurta - jaje pirin - pirina (ria) bal - med reel - dem marmelat - marmelada kuburnu reeli - dem od ipka kuburnu marmelat - marmelada od ipka margarine - margarin mayonez - majonez st rnleri - mleni proizvodi st - mleko kei st - kozje mleko peynir - sir kaymak tereya - puter (maslac) yourt Re yourt je turskog porekla. Ono to Turci zovu yourt kod nas je kiselo mleko. ayran je tean, podsea na na jogurt, mea se sa hladnom vodom, obino se doda i so. Kuvana jela Za nazive kuvanih jela potrebno je da znate nazive povra dolmak - napuniti, popuniti dolma - re dolma se odnosi na jelo gde je neto napunjeno, sa mesom, bez mesa. punjene paprike, punjene tikvice, punjen patlidan... biber dolma - punjena paprika biber - paprika Na slici: etli kabak dolmas - punjena tikvica (fil sa mesom) sarmak - uviti, zaviti sarma od listova groa, kupusa yaprak sarma - sarma od lista vinove loze yaprak - list Yaprak sarma nasl yaplr? et - meso
65

tavuk eti, pili eti - piletina civciv - pilence, malo uto pili - kad poraste pile tavuk - kokoka dana eti - teletina sr eti - govedina domuz eti - prasetina koyun eti - ovetina kuzu eti - jagnjetina kei eti - kozje meso balk eti, balk - riba Zaini tuz - so eker - eer toz biber - mlevena paprika (aleva paprika) karabiber - biber tarn - cimet kimyon - kim zencefil - umbir soya sosu maydanoz - perun bir demet maydanoz - vezica peruna Tatllar - slatkii ikolata pasta - torta kek - kola ikolatal pastalar ve kekler - okoladne torte i kolai meyveli pastalar ve kekler - vone torte i kolai baklava, kurabiye dondurma - sladoled stla = st + pirin (sutlija) ecekler - Pia Alkolsz iecekler - bezalkoholna pia scak iecekler - topla pia kahve - kafa Trk kahvesi cappucino espresso nescafe nescafe stl - nes sa mlekom ay - aj od biljke aj bitki ay - biljni aj (nana, ipak, kamilica...) scak ikolata - topla okolada souk iecekler - hladna pia meyve suyu - sok limonata - limunada

66

Alkoll iecekler (iki) - alkoholna pia alkol - alkohol bira - pivo rak arap - vino krmz arap - crveno/crno beyaz arap - belo pembe arap - roze viski, rom, gin, brendi, likr, votka, ampanya, kokteyl Spremanje hrane mangal, zgara,barbek - rotilj elektrikli mangal,elektrikli zgara - elektrini rotilj tost makinesi soymak - ljutiti doramak - sei tartmak - izmeriti kartrmak - meati kzartmak - priti blmek - presei na pola, prepoloviti tatmak - probati srmak - gristi, zagristi inemek - vakati

Lokanta - restoran yemek listesi, yemek mens, men iecek mens tatl men fiyat listesi - cenovnik hesap - raun garson - konobar afiyet olsun - prijatno erefe! iveli! Kada zovete konobara: Garson, bakar msnz. Yemek listesi ltfen. Trk mutfa Turska kuhinja yemek tarifleri - recepti tarif - recept malzemeler - sastojci yapl - priprema

67