Working

Paper
2013ko azaroaren 19a

EUSKARA TOKI GARAPENEAN (III):

PROZESU ESTRATEGIKOA ETA ERAGILEAK

BASQUE LANGUAGE AND LOCAL

EL EUSKERA Y EL DESARROLLO LOCAL (III): PROCESO
DEVELOPMENT (III) STRATEGIC PROCES AND
ESTRATÉGICO Y AGENTES
AGENTS

Eñaut Apaolaza Amenabar

As a Working Paper, it does not reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities.
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we may
have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only a single
factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICentre scribd.com/EKAICenter

1. Euskarak toki garapenean izan beharreko
lekuaz eta toki garapenari egiten dion ekarpenaz
jarduterakoan hainbat eragile aipatu ditugu
funtsezko modura. Honela, zer esanik ez, eragile
sozio-ekonomikoak ditugu tarteko, enpresak,
sindikatuak eta ekintzaileak alegia.
2. Enpresek, lehendik ere aipatu bezala,
gaur egun hizkuntzaren normalizazioan partaide
izateko behar gutxi sentitu izan dute ez bada
barne eskari bati erantzun behar izan diotelako,
ala araubidezko kanpo eskari bati erantzun behar
izan diotelako –batez ere kontsumo arloan-.
Zentzu honetan beraien ekoizpenari eta etekinari
dagozkionak aztertuta, euren esparrua, euren
enpresa, euskalduntzeak izan dezakeen etekina
kalkulatzerakoan garbi eduki dute –edo hala
dirudi behintzat- eskatzen duen inbertsioak ez
duela behar besteko etekinik ematen.
3. Bestalde, enpresa jardunean eta gestioan
aldaketa asko ez dira epe laburreko etekinari
begira eginak, baina epe laburrekoak garrantzia
handiagoa hartzen du, eta epe ertain-luzekoek
berriz estimulu handiagoa behar dute. Azken
hauen artean kokatzen dira euskararen erabilera
areagotzeko egitasmoak. Estimulu hau normalean
erakunde publikoek egindakoa izan ohi da.
4. Eragile sozio-ekonomikoen artean
sindikatuak jarrita, sindikatuek, eta batez ere
eremu euskaldunetan, bultzatu izan dituzte
sakonera handiagoko edo txikiagoko prozesuak,
baina hauen kasuan baita ere beraien jarduera
eremu klasikotik, langileen interesen defentsatik,
irteteko zailtasunak erakutsi dituzte, izan ere, eta
batez ere gaur egun bizi dugun egoeran, nahiko
lan edukitzen ari dira beraien funtsezko zeregina
duten arlo horrexetan.
5. Eragile ekonomikoen jarduera falta hau –
zenbaiten kasuan, interes falta hau- hau nolabait
konpentsatzeko erakunde publikoen estimulua
As a Working Paper, it does not reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities.
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we may
have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only a single
factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICentre scribd.com/EKAICenter
EUSKARA TOKI GARAPENEAN (III):
PROZESU ESTRATEGIKOA ETA
ERAGILEAK
eta jarduna ezinbestekoa dela aipatu izan dugu.
Behin onartuz gero euskal garapenaren
etorkizuneko gakoak orain arteko hainbat gabezia
zuzentzea dela, gure enpresen garapen
teknologikoa eta langileen prestakuntzari
dagokionean besteak beste, eta garapenaren
ezaugarri kualitatiboak, hau da gizartearentzat
kohesionatzaileak direnak, zaindu egin behar
direla, tartean identitate konpartitu bat sortzeko
lagungarri izan daitezkeenak, euskararen
erabileraren inguruko egitasmoak, bai hizkuntza
bera identitate ezaugarri modura hartua leku
batzuetan (euskaldun dentsitate handia
denetan), baita prozesuak berak daukan indar
motibatzailea eta mobilizatzeilea oso presente
eduki beharko dira, izan ere, garapen kualitatibo
horretan oso lagungarri izan baitaitezke, eskualde
kohesiorako tresna modura, eta partekatutako
identitate baterako funtsezko osagai modura.
6. Lidergo politikoa toki garapenean
beharrezkoa den osagaia izanda, euskararen
berreskurapenak, beste zenbait alderdik bezala,
duen potentziala ez du kontutan izan lidergo
honek, eta bada garaia aintzatesteko. Esan dugu
prozesuak izan dezakeen epe laburreko
erakarmen urria konpentsatzeko botere
publikoen esku hartzea beharrezko ikusten
dugula.
7. Langileen kualifikazioan eta
prestakuntzan diharduten eragileen kasuan ere
(trebakuntza profesionala, lanbide heziketa,
unibertsitateak…), dela eskaintzarik egon ez
delako, dela horretarako behar besteko bultzada
publikorik izan ez delako, edo beste hainbat
arrazoirengatik, ez dute ezagutza berria sortzeko
gauza diren zikloak eta ikastaroak
planteatzerakoan ezagutza hau euskaraz
jasotzeko modurik ezarri. Kasu hauetan gainera
entitate publikoek askotan zentro hauen jabetzan
eta zuzendaritzan partaide dira, eta aukera dute
 EUSKARA TOKI GARAPENEAN(III):
PROZESU ESTRATEGIKOA ETA
ERAGILEAK

arlo honetarako politika bat diseinatu eta
martxan jartzeko.
8. Azkenik, eta eragile sozio-ekonomiko
izanda ere, normalizazioan eskarmentua duten
enpresak –normalizazio planak aurrera eraman
dituztelako edo beraien jarduna eta produktua
hizkuntza normalizazioa delako- bereziki aipatu
beharrekoak dira eragileen zerrendatze honetan.
9. Herri eta eskualde guztiek ez dituzte
jarduera ekonomikoa duten euskalgintzako
enpresak, baina badaudenetan hizkuntzaren
berreskurapenarekin lotutako prozesuen
ahalmena prozesu estrategikoan txertatzeko
ezagutza handia duten eragileak dira, eta garapen
kualitatiborako ezagutza handia txertatzea izan
daiteke berauen ekarpena.
10. Hauez gain ordezkaritzadun erakundeak,
bai esparru sozio-ekonomikoak, baita
normalizazio prozesuetan dihardutenenak ere
gehitu beharko dira. Azken hauen lana eta
eskarmentua ez dira, lan munduko ekintzara
jotakoan, behar bezala baloratu, eta berauen
ekarpenak ez du eduki beharko lukeen adinako
pisurik izan. Horrek noski, prozesuarengan eragin
negatiboa izan du, eta oztopatu egin du ekimenak
gehiago hedatzea.
11. Toki garapenarekin zerikusia duen
prozesu estrategikorako eragileak dira aurkeztu
ditugunak. Hizkuntza normalizazioa bilduko duen
prozesuak ohiko eragileez gain (politikoak,
hezkuntza eta trebakuntzari lotuak, jarduera
ekonomikoan dihardutenak, sozialak…),
euskalgintzakoak –enpresa zein elkarte- biltzea
planteatzen da berezitasun moduan beraz, batik
bat ekarpen handia egin dezaketelako toki
garapen kualitatiboan gizartearentzat elementu
kohesionatzaile baten gaineko beraien ezagutza
dela-eta, batez ere elementu horrek honelako
hausnarketetan orain arte ez duelako izan lekurik.
12. Aipatzen ari garen erakunde hauek
gainera, profesionalizazio maila altua edo ez hain
altua eduki arren, azken hamarkada honetan
planifikazio estrategikoaren nondik norakoetan
trebatu egin dira, dela euskalgintzaren esparru
hutsean, dela hedabideen esparruan, edo oro har
eskualdeetako hizkuntza egoeraren inguruko
hausnarketetan. Beraz honelako prozesuak ez
zaizkie arrotz.
13. Prozesu hauetan sortzen diren helburu
estrategiko, ildo, estrategia eta abarrak toki
garapenaren ikuspegitik oso garrantzitsuak dira,
baina hauek bezain garrantzitsuak dira toki
garapenaren ikuspegitik prozesuak berak sortzen
dituen harremanak. Azkenean harreman hauek
izango dira eskualde mailako sareak sortzerakoan
ernamuin modura funtzionatuko dutenak.

As a Working Paper, it does not reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities.
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we may
have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only a single
factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICentre scribd.com/EKAICenter