Ksiega Sedziow

wedug w. Jana
przekad ks. J. Wujka, wraz z tekstem aciskim Vulgatam Clementinam

WSTP (1,1-3,6) Stan polityczny i religijny Izraela po mierci Jozuego. 1. STAN POLITYCZNY: STOPNIOWE ZAJMOWANIE ZIEMI CHANAAN (1,1-2,5).

1
1 Po mierci Jozuego radzili si synowie Izraelowi Pana mwic: "Kto pjdzie przed nami przeciw Chananejczykom, i bdzie hetmanem wojny?" 2 I rzek Pan: "Juda pjdzie; otom da ziemi w rce jego." 3 I rzek Juda Symeonowi, bratu swemu: "Pjd ze mn do dziau mego i walcz przeciw Chananejczykom, a ja te pjd do dziau twego." 4 I poszed z nim Symeon. I wycign Juda, i da Pan Chananejczykw i Ferezejczykw w rce ich, i pobili w Bezek dziesi tysicy mw. 5 I znaleli Adonibezeka w Bezek, i walczyli przeciw niemu, i porazili Chananejczykw i Ferezejczykw. 6 A Adonibezek uciek, lecz oni dogoniwszy pojmali go i obcili koce rk i ng jego. 7 I rzek Adonibezek: "Siedemdziesiciu krlw z obcitymi kocami rk i ng zbierao pod stoem moim odrobiny pokarmw; jakom czyni, tak mi Bg odda." I przywiedli go do Jeruzalem, i tam umar. 8 Dobywajc tedy synowie Judy Jeruzalem, wzili je i pobili je mieczem, wydajc na spalenie wszystko miasto. 9 A potem wyszli i walczyli przeciw Chananejczykom, ktrzy mieszkali na grach i na poudniu, i na polach. 10 I wycignwszy Juda przeciw Chananejczykom, ktrzy mieszkali w Hebron (ktrego imi ze starodawna byo Kariat Arbe), zabi Sesaja, Ahimana i Tolmaja; 11 a stamtd ruszy i poszed do mieszkacw Dabiru, ktrego imi stare byo Kariat Sefer, to jest miasto ksig. 12 I rzek Kaleb: "Kto zdobdzie Kariat Sefer i spustoszy je, dam mu Aks, crk moj, za on." 13 A gdy je zdoby Otoniel, syn
1

1
1 Post mortem Josue, consuluerunt filii Isral Dominum, dicentes : Quis ascendet ante nos contra Chananum, et erit dux belli ? 2 Dixitque Dominus : Judas ascendet : ecce tradidi terram in manus ejus. 3 Et ait Judas Simeoni fratri suo : Ascende mecum in sortem meam, et pugna contra Chananum, ut et ego pergam tecum in sortem tuam. Et abiit cum eo Simeon. 4 Ascenditque Judas, et tradidit Dominus Chananum ac Pherezum in manus eorum : et percusserunt in Bezec decem millia virorum. 5 Inveneruntque Adonibezec in Bezec, et pugnaverunt contra eum, ac percusserunt Chananum et Pherezum. 6 Fugit autem Adonibezec : quem persecuti comprehenderunt, csis summitatibus manuum ejus ac pedum. 7 Dixitque Adonibezec : Septuaginta reges amputatis manuum ac pedum summitatibus colligebant sub mensa mea ciborum reliquias : sicut feci, ita reddidit mihi Deus. Adduxeruntque eum in Jerusalem, et ibi mortuus est. 8 Oppugnantes ergo filii Juda Jerusalem, ceperunt eam, et percusserunt in ore gladii, tradentes cunctam incendio civitatem. 9 Et postea descendentes pugnaverunt contra Chananum, qui habitabat in montanis, et ad meridiem, et in campestribus. 10 Pergensque Judas contra Chananum, qui habitabat in Hebron (cujus nomen fuit antiquitus Cariath Arbe), percussit Sesai, et Ahiman, et Tholmai : 11 atque inde profectus abiit ad habitatores Dabir, cujus nomen vetus erat Cariath Sepher, id est, civitas litterarum. 12 Dixitque Caleb : Qui percusserit Cariath Sepher, et vastaverit eam, dabo ei Axam filiam meam

Keneza, modszy brat Kaleba, da mu Aks, crk sw za on. 14 Gdy ona w drodze jechaa, upomina j m jej, aby prosia ojca swego o pole. Ona tedy wzdychaa siedzc na ole; i rzek jej Kaleb: 15 "C ci jest?" A ona odpowiedziaa: "Daj mi bogosawiestwo; poniewae mi da such ziemi, daj i oblan wodami." I da jej Kaleb mokr ziemi, wysz i nisz. 16 A synowie Kenijczyka, powinowatego Mojesza, wyszli z miasta Palm z synami Judy w puszcz dziau jego, ktra jest na poudnie od Arad, i mieszkali z nim. 17 I poszed Juda z Symeonem, bratem swym, i porazili Chananejczykw, ktrzy mieszkali w Sefaad i zabili ich; i nazwano to miasto Horma, to jest przeklestwo. 18 Wzi te Juda Gaz z jej okolic, i Askalon i Akkaron z ich okolicami. 19 I by Pan z Jud, ktry posiad podgrze, lecz nie mg wygadzi mieszkajcych w dolinie, gdy mieli duo wozw kosistych. 20 I dano Kalebowi Hebron, jak mwi Mojesz, a on wygadzi z niego trzech synw Enaka. 21 Lecz Jebuzejczykw, mieszkacw Jeruzalem, nie wygadzili synowie Beniamina, i mieszkali Jebuzejczycy z synami Beniamina w Jeruzalem a do dnia dzisiejszego. 22 Dom te Jzefowy uda si do Betel i by Pan z nimi. 23 Bo gdy oblegli miasto, ktre pierwej zwano Luza, 24 ujrzeli czowieka, wychodzcego z miasta, i rzekli do niego: "Uka nam wejcie do miasta, a okaemy ci miosierdzie" 25 A gdy im okaza, pobili miasto ostrzem miecza, a owego czowieka i wszystek rd jego pucili. 26 On za puszczony, poszed do ziemi Hettim i zbudowa tam miasto, i nazwa je Luz, i tak je zowi a do dnia dzisiejszego. 27 Manasses te nie wygadzi Betsanu i Tanaku ze wsiami ich, i mieszkacw Doru, Jeblamu i Magedda ze wsiami ich; i poczli Chananejczycy mieszka z nimi. 28 Ale potem, gdy si wzmocni Izrael, uczyni ich hodownikami, a wygadzi nie chcia. 29 Efraim te nie wybi Chananejczykw, ktrzy mieszkali w Gazer, ale mieszka z nimi 30 Zabulon nie wytraci mieszkacw Cetronu i Naalolu, ale mieszkali Chananejczycy pord niego, i stali mu si
2

uxorem. 13 Cumque cepisset eam Othoniel filius Cenez frater Caleb minor, dedit ei Axam filiam suam conjugem. 14 Quam pergentem in itinere monuit vir suus ut peteret a patre suo agrum. Qu cum suspirasset sedens in asino, dixit ei Caleb : Quid habes ? 15 At illa respondit : Da mihi benedictionem, quia terram arentem dedisti mihi : da et irriguam aquis. Dedit ergo ei Caleb irriguum superius, et irriguum inferius. 16 Filii autem Cini cognati Moysi ascenderunt de civitate palmarum cum filiis Juda, in desertum sortis ejus, quod est ad meridiem Arad, et habitaverunt cum eo. 17 Abiit autem Judas cum Simeone fratre suo, et percusserunt simul Chananum qui habitabat in Sephaath, et interfecerunt eum. Vocatumque est nomen urbis, Horma, id est, anathema. 18 Cepitque Judas Gazam cum finibus suis, et Ascalonem, atque Accaron cum terminis suis. 19 Fuitque Dominus cum Juda, et montana possedit : nec potuit delere habitatores vallis, quia falcatis curribus abundabant. 20 Dederuntque Caleb Hebron, sicut dixerat Moyses, qui delevit ex ea tres filios Enac. 21 Jebusum autem habitatorem Jerusalem non deleverunt filii Benjamin : habitavitque Jebusus cum filiis Benjamin in Jerusalem, usque in prsentem diem. 22 Domus quoque Joseph ascendit in Bethel, fuitque Dominus cum eis. 23 Nam cum obsiderent urbem, qu prius Luza vocabatur, 24 viderunt hominem egredientem de civitate, dixeruntque ad eum : Ostende nobis introitum civitatis, et faciemus tecum misericordiam. 25 Qui cum ostendisset eis, percusserunt urbem in ore gladii : hominem autem illum, et omnem cognationem ejus, dimiserunt. 26 Qui dimissus, abiit in terram Hetthim, et dificavit ibi civitatem, vocavitque eam Luzam : qu ita appellatur usque in prsentem diem. 27 Manasses quoque non delevit Bethsan, et Thanac cum viculis suis, et habitatores Dor, et Jeblaam, et Mageddo cum viculis suis, cpitque Chananus habitare cum eis. 28 Postquam autem confortatus est Isral, fecit eos tributarios, et delere noluit. 29 Ephraim etiam non interfecit Chananum, qui habitabat in Gazer, sed habitavit cum eo. 30 Zabulon non

hodownikami. 31 Aser te nie wygadzi mieszkacw Akko, Sydonu, Ahalabu, Ahasybu, Helby, Afeku i Rohobu, 32 i mieszka pord Chananejczykw, mieszkacw owej ziemi, a nie wybi ich. 33 Neftali te nie wygadzi mieszkacw Betsames i Betanat, i mieszka midzy Chananejczykami, mieszkacami ziemi, i byli Betsamici i Betanatejczycy jego hodownikami. 34 I cisnli Amorejczycy synw Danowych na grze, i nie dali im monoci zejcia na rwnin; 35 i mieszkali na grze Hares, co si wykada "Skorpiona" w Ajalon i w Salebim. I staa si cika rka domu Jzefowego, i stali mu si hodownikami. 36 A bya granica Amorejczykw od wstpu Skorpiona, skaa i wysze miejsca.

delevit habitatores Cetron, et Naalol : sed habitavit Chananus in medio ejus, factusque est ei tributarius. 31 Aser quoque non delevit habitatores Accho, et Sidonis, Ahalab, et Achazib, et Helba, et Aphec, et Rohob : 32 habitavitque in medio Chanani habitatoris illius terr, nec interfecit eum. 33 Nephthali quoque non delevit habitatores Bethsames, et Bethanath : et habitavit inter Chananum habitatorem terr, fueruntque ei Bethsamit et Bethanit tributarii. 34 Arctavitque Amorrhus filios Dan in monte, nec dedit eis locum ut ad planiora descenderent : 35 habitavitque in monte Hares, quod interpretatur testaceo, in Ajalon et Salebim. Et aggravata est manus domus Joseph, factusque est ei tributarius. 36 Fuit autem terminus Amorrhi ab ascensu Scorpionis, petra, et superiora loca.

2
1 I wstpi Anio Paski z Galgala na Miejsce Paczcych i rzek: "Wywiodem was z Egiptu i wprowadziem do ziemi, ktr przysigem ojcom waszym, i obiecaem, e nie zgwac przymierza z wami na wieki, 2 ale wtedy tylko, jeeli nie bdziecie zawierali przymierza z mieszkacami tej ziemi, lecz otarze ich zburzycie; a nie chcielicie sucha gosu mego. 3 Czemucie to uczynili? A przeto nie chciaem ich wytraci przed wami, ebycie mieli nieprzyjaci, a bogowie ich byli wam na upadek." 4 A gdy mwi Anio Paski te sowa do wszystkich synw Izraelowych, oni podnieli gos swj i pakali. 5 I nazwano miejsce owo Miejscem Paczcych albo ez; i zoyli tam ofiary Panu. 2. STAN RELIGIJNY (2,6-3,6). 6 Rozpuci tedy Jozue lud, i poszli synowie Izraelowi, kady do posiadoci swej, aby j obj. 7 I suyli Panu przez wszystkie dni jego i starszych, ktrzy po nim przez dugi czas yli, a znali wszystkie dziea Pana, ktrych dokona dla Izraela. 8 I umar Jozue, syn Nuna, suga Paski, majc sto dziesi lat. 9 I pogrzebali go w granicach posiadoci
3

2
1 Ascenditque angelus Domini de Galgalis ad Locum flentium, et ait : Eduxi vos de gypto, et introduxi in terram, pro qua juravi patribus vestris : et pollicitus sum ut non facerem irritum pactum meum vobiscum in sempiternum, 2 ita dumtaxat ut non feriretis fdus cum habitatoribus terr hujus, sed aras eorum subverteretis : et noluistis audire vocem meam : cur hoc fecistis ? 3 Quam ob rem nolui delere eos a facie vestra : ut habeatis hostes, et dii eorum sint vobis in ruinam. 4 Cumque loqueretur angelus Domini hc verba ad omnes filios Isral, elevaverunt ipsi vocem suam, et fleverunt. 5 Et vocatum est nomen loci illius, Locus flentium, sive lacrimarum : immolaveruntque ibi hostias Domini.

6 Dimisit ergo Josue populum, et abierunt filii Isral unusquisque in possessionem suam, ut obtinerent eam : 7 servieruntque Domino cunctis diebus ejus, et seniorum, qui longo post eum vixerunt tempore, et noverant omnia opera Domini qu fecerat cum Isral. 8 Mortuus est autem Josue filius Nun, famulus Domini, centum et decem annorum,

jego w Tamnatsare, w grach Efraima, od pnocnej strony gry Gaas. 10 I wszystko owo pokolenie, zgromadzone zostao do ojcw swoich, a powstali inni, ktrzy nie znali Pana i czynw, ktrych dokona nad Izraelem. 11 I czynili synowie Izraelowi zo przed oczyma Paskimi, i suyli Baalom. 12 I opucili Pana, Boga ojcw swoich, ktry ich wywid z ziemi Egipskiej, i poszli za bogami cudzymi i za bogami tych narodw, ktre mieszkay wokoo nich, i kaniali si im, 13 i ku gniewowi pobudzili Pana, opuszczajc go, a suc Baalowi i Astartom. 14 I rozgniewawszy si Pan na Izraela, poda ich w rce upiecw, a ci ich pojmali i zaprzedali nieprzyjacioom, ktrzy mieszkali wokoo; nie mogli si oprze nieprzyjacioom swoim, 15 ale gdziekolwiek chcieli si obrci, tam rka Pana bya nad nimi, jak powiedzia i przysig im, i byli bardzo udrczeni. 16 I wzbudzi Pan sdziw, ktrzy ich wyzwalali z rk pustoszcych; ale i tych sucha nie chcieli, 17 cudzooc z bogami cudzymi i kaniajc si im. Prdko opucili drog, ktr chodzili ojcowie ich, a chocia syszeli przykazania Paskie, wszystko przeciwnie czynili. 18 A gdy Pan wzbudza sdziw, za czasu ich wzrusza si miosierdziem i sucha wzdychania utrapionych, i wybawia ich od mordowania pustoszcych. 19 A potem gdy umar sdzia, wracali si i daleko gorsze rzeczy czynili ni ojcowie ich idc za cudzymi bogami, suc im i kaniajc si im; nie opucili wynalazkw swoich i drogi bardzo przekornej, ktr chodzi przywykli. 20 I rozgniewaa si zapalczywo Pana na Izraela, i rzek: "Poniewa ten lud zgwaci przymierze moje, ktrem uczyni z ojcami ich i gosu mego sucha nie chcia: 21 i ja nie wygadz narodw, ktre zostawi Jozue i umar, 22 ebym przez nie dowiadczy Izraela, czy strzeg drogi Paskiej i chodz ni, jak strzegli ojcowie ich, czy te nie." 23 A tak zostawi Pan wszystkie narody te i nie chcia ich rycho wyniszczy, ani ich nie da w rce Jozuemu.

9 et sepelierunt eum in finibus possessionis su in Thamnathsare in monte Ephraim, a septentrionali plaga montis Gaas. 10 Omnisque illa generatio congregata est ad patres suos : et surrexerunt alii, qui non noverant Dominum, et opera qu fecerat cum Isral. 11 Feceruntque filii Isral malum in conspectu Domini, et servierunt Baalim. 12 Ac dimiserunt Dominum Deum patrum suorum, qui eduxerat eos de terra gypti, et secuti sunt deos alienos, deosque populorum, qui habitabant in circuitu eorum, et adoraverunt eos : et ad iracundiam concitaverunt Dominum, 13 dimittentes eum, et servientes Baal et Astaroth. 14 Iratusque Dominus contra Isral, tradidit eos in manus diripientium : qui ceperunt eos, et vendiderunt hostibus qui habitabant per gyrum : nec potuerunt resistere adversariis suis, 15 sed quocumque pergere voluissent, manus Domini super eos erat, sicut locutus est, et juravit eis, et vehementer afflicti sunt. 16 Suscitavitque Dominus judices, qui liberarent eos de vastantium manibus : sed nec eos audire voluerunt, 17 fornicantes cum diis alienis, et adorantes eos. Cito deseruerunt viam, per quam ingressi fuerant patres eorum : et audientes mandata Domini, omnia fecere contraria. 18 Cumque Dominus judices suscitaret, in diebus eorum flectebatur misericordia, et audiebat afflictorum gemitus, et liberabat eos de cde vastantium. 19 Postquam autem mortuus esset judex, revertebantur, et multo faciebant pejora quam fecerant patres eorum, sequentes deos alienos, servientes eis, et adorantes illos. Non dimiserunt adinventiones suas, et viam durissimam per quam ambulare consueverunt. 20 Iratusque est furor Domini in Isral, et ait : Quia irritum fecit gens ista pactum meum, quod pepigeram cum patribus eorum, et vocem meam audire contempsit : 21 et ego non delebo gentes, quas dimisit Josue, et mortuus est : 22 ut in ipsis experiar Isral, utrum custodiant viam Domini, et ambulent in ea, sicut custodierunt patres eorum, an non. 23 Dimisit ergo Dominus omnes nationes has, et cito subvertere noluit, nec tradidit in manus Josue.

3
1 Te s narody, ktre Pan zostawi, aby przez nie prbowa Izraela i wszystkich, ktrzy nie wiedzieli o walkach Chananejczykw, 2 aby si potem nauczyli synowie ich potyka z nieprzyjacimi i nabrali zwyczaju walczenia: 3 piciu ksit filistyskich, i wszystkich Chanejczykw, Sydoczykw i Hewejczykw, ktrzy mieszkali na grze Libanie, od gry Baal Hermon a do wejcia do Emat. 4 I zostawi ich, aby przez nich dowiadcza Izraela, czy bdzie sucha rozkazania Paskiego, ktre przykaza ojcom ich przez usta Mojesza, czy te nie. 5 A tak synowie Izraelowi mieszkali pord Chananejczykw, Hetejczykw, Amorejczykw, Ferezejczykw, Hewejczykw i Jebuzejczykw, 6 i brali crki ich za ony, i sami crki swe synom ich dawali, i suyli bogom ich. CZ I (3,7-16,31) EPIZODY Z HISTORII SDZIW I. Otoniel i Aod. (3,7-31) 1. OTONIEL (3,7-11). 7 I czynili zo przed oczyma Paskimi i zapomnieli Boga swego, suc Baalom i Astartom. 8 I rozgniewawszy si Pan na Izraela, da ich w rce Chusan Rasataima, krla mezopotamskiego, i suyli mu osiem lat. 9 I woali do Pana, a on im wzbudzi wybawiciela, ktry wybawi ich, to jest Otoniela, syna Keneza, modszego brata Kaleba. 10 I by w nim duch Paski, i sdzi Izraela; i wyjecha na wojn, i da Pan w rce jego Chusan Rasataima, krla syryjskiego, i przemg go. 11 I ucicha ziemia czterdzieci lat, i umar Otoniel, syn Keneza.

3
1 H sunt gentes quas Dominus dereliquit, ut erudiret in eis Isralem, et omnes qui non noverant bella Chananorum : 2 ut postea discerent filii eorum certare cum hostibus, et habere consuetudinem prliandi : 3 quinque satrapas Philisthinorum, omnemque Chananum, et Sidonium, atque Hevum, qui habitabat in monte Libano, de monte Baal Hermon usque ad introitum Emath. 4 Dimisitque eos, ut in ipsis experiretur Isralem, utrum audiret mandata Domini qu prceperat patribus eorum per manum Moysi, an non. 5 Itaque filii Isral habitaverunt in medio Chanani, et Hethi, et Amorrhi, et Pherezi, et Hevi, et Jebusi : 6 et duxerunt uxores filias eorum, ipsique filias suas filiis eorum tradiderunt, et servierunt diis eorum.

7 Feceruntque malum in conspectu Domini, et obliti sunt Dei sui, servientes Baalim et Astaroth. 8 Iratusque contra Isral Dominus, tradidit eos in manus Chusan Rasathaim regis Mesopotami, servieruntque ei octo annis. 9 Et clamaverunt ad Dominum, qui suscitavit eis salvatorem, et liberavit eos, Othoniel videlicet filium Cenez, fratrem Caleb minorem : 10 fuitque in eo spiritus Domini, et judicavit Isral. Egressusque est ad pugnam, et tradidit Dominus in manus ejus Chusan Rasathaim regem Syri, et oppressit eum. 11 Quievitque terra quadraginta annis, et mortuus est Othoniel filius Cenez.

2. AOD (3,12-30). 12 Ale poczli synowie Izraelowi znowu czyni zo przed oczyma Pana, ktry wzmocni przeciwko nim Eglona, krla moabskiego, przeto i zo czynili przed oblicznoci jego. 13 I przyczy do niego synw Ammona, i Amalekitw; i wyjecha, i porazi Izraela, i posiad miasto Palm. 14 I suyli synowie Izraelscy Eglonowi, krlowi Moabu osiemnacie lat. 15 A potem woali do Pana, a on wzbudzi im wybawiciela imieniem Aod, syna Gery, syna Jeminiego, ktry obydwu rk jako prawej uywa. I posali synowie Izraelowi przeze dary Eglonowi, krlowi moabskiemu. 16 A on uczyni sobie miecz o dwu ostrzach, majcy w rodku rkoje wzdu na do, i przypasa go pod paszczem na prawym boku. 17 I przynis dary Eglonowi, krlowi Moabu. - A by Eglon czowiekiem bardzo otyym. 18 A gdy mu odda dary poszed za towarzyszami, ktrzy z nim przyszli. 19 A wrciwszy si z Galgala, gdzie byy bawany, rzek do krla: "Sowo tajemne mam do ciebie, o krlu." On rozkaza zamilcze, a gdy wyszli wszyscy, ktrzy przy nim byli, przystpi Aod do niego 20 siedzia za w letniej sali sam - i rzek: "Sowo Boe mam do ciebie." 21 I powsta zaraz z tronu. I wycign Aod lew rk, i doby miecza od prawego biodra swego, i wbi go w brzuch jego tak mocno, 22 e rkoje wesza z elazem w ran i przetustym sadem cinita zostaa. I nie wyj miecza, ale tak jak uderzy, zostawi w ciele; i wnet przez tajemne miejsca natury rzuci si ka z brzucha. 23 Aod za, zawarszy bardzo pilnie drzwi sali i zamknwszy na zamek, wyszed tyem. 24 A sudzy krlewscy przyszedszy ujrzeli zawarte drzwi sali i rzekli: "Moe wyprnia odek w gmachu letnim." 25 A naczekawszy si dugo, e a si wstydzili, i widzc, e nikt nie otwiera, wzili klucz, a otworzywszy znaleli pana swego na ziemi lecego umarym. 26 A podczas gdy oni byli zamieszani, Aod uciek i min miejsce bawanw, skd si by wrci. 27 I przyszed do Seirat, i natychmiast zatrbi w trb na grach Efraim, i poszli z nim
6

12 Addiderunt autem filii Isral facere malum in conspectu Domini : qui confortavit adversum eos Eglon regem Moab, quia fecerunt malum in conspectu ejus. 13 Et copulavit ei filios Ammon, et Amalec : abiitque et percussit Isral, atque possedit urbem palmarum. 14 Servieruntque filii Isral Eglon regi Moab decem et octo annis. 15 Et postea clamaverunt ad Dominum, qui suscitavit eis salvatorem vocabulo Aod, filium Gera, filii Jemini, qui utraque manu pro dextera utebatur. Miseruntque filii Isral per illum munera Eglon regi Moab. 16 Qui fecit sibi gladium ancipitem, habentem in medio capulum longitudinis palm manus, et accinctus est eo subter sagum in dextro femore. 17 Obtulitque munera Eglon regi Moab. Erat autem Eglon crassus nimis. 18 Cumque obtulisset ei munera, prosecutus est socios, qui cum eo venerant. 19 Et reversus de Galgalis, ubi erant idola, dixit ad regem : Verbum secretum habeo ad te, o rex. Et ille imperavit silentium : egressisque omnibus qui circa eum erant, 20 ingressus est Aod ad eum : sedebat autem in stivo cnaculo solus : dixitque : Verbum Dei habeo ad te. Qui statim surrexit de throno. 21 Extenditque Aod sinistram manum, et tulit sicam de dextro femore suo, infixitque eam in ventre ejus 22 tam valide, ut capulus sequeretur ferrum in vulnere, ac pinguissimo adipe stringeretur. Nec eduxit gladium, sed ita ut percusserat, reliquit in corpore : statimque per secreta natur alvi stercora proruperunt. 23 Aod autem clausis diligentissime ostiis cnaculi, et obfirmatis sera, 24 per posticum egressus est. Servique regis ingressi viderunt clausas fores cnaculi, atque dixerunt : Forsitan purgat alvum in stivo cubiculo. 25 Expectantesque diu donec erubescerent, et videntes quod nullus aperiret, tulerunt clavem : et aperientes invenerunt dominum suum in terra jacentem mortuum. 26 Aod autem, dum illi turbarentur, effugit, et pertransiit locum idolorum, unde reversus fuerat. Venitque in Seirath : 27 et statim insonuit buccina in monte Ephraim, descenderuntque cum eo filii Isral, ipso in

synowie Izraelowi, a on szed na czele. 28 I rzek do nich: "Pjdcie za mn, albowiem da Pan nieprzyjaci naszych, Moabitw, w rce nasze." I szli za nim i ubiegli brody Jordanu, przez ktre si przeprawiaj do Moabu, i nie dopucili nikomu przechodzi, 29 ale porazili naonczas Moabitw, okoo dziesi tysicy, wszystkich tgich i mocnych mw, aden z nich uj nie mg. 30 I uniony zosta Moab dnia owego pod rk Izraela, i ucicha ziemia osiemdziesit lat. 3. SAMGAR (3,31). 31 Potem by Samgar, syn Anata, ktry zabi szeciuset mw filistyskich lemieszem; i ten te broni Izraela. II. Debora i Barak. (4,1-5,32) I. ZWYCISTWO NAD CHANANEJCZYKAMI (4,1-24).

fronte gradiente. 28 Qui dixit ad eos : Sequimini me : tradidit enim Dominus inimicos nostros Moabitas in manus nostras. Descenderuntque post eum, et occupaverunt vada Jordanis qu transmittunt in Moab : et non dimiserunt transire quemquam : 29 sed percusserunt Moabitas in tempore illo, circiter decem millia, omnes robustos et fortes viros. Nullus eorum evadere potuit. 30 Humiliatusque est Moab in die illo sub manu Isral : et quievit terra octoginta annis.

31 Post hunc fuit Samgar filius Anath, qui percussit de Philisthiim sexcentos viros vomere : et ipse quoque defendit Isral.

4
1 I poczli znowu synowie Izraelowi zo czyni przed oczyma Paskimi po mierci Aoda. 2 I da ich Pan w rce Jabina, krla chananejskiego, ktry krlowa w Asorze, a mia hetmana wojska swego imieniem Sisara, sam za mieszka w Haroset pogaskim. 3 I woali synowie Izraelowi do Pana, bo mia dziewiset wozw kosistych, a przez dwadziecia lat bardzo ich ucisn. 4 A bya Debora prorokini, ona Lapidota, ktra sdzia lud w owym czasie. 5 A siedziaa pod palm, ktr imieniem jej zwano, midzy Ram a Betel, w grach Efraim; i chodzili do niej synowie Izraelowi na kady sd. 6 Ona to posaa, i przyzwaa Baraka, syna Abinoema, z Kedes Neftali, i rzeka do niego: "Przykaza ci Pan, Bg Izraelw: Id i prowad wojsko na gr Tabor, a wemiesz z sob dziesi tysicy rycerzw z synw Neftalego i z synw Zabulona, 7 ja za przywiod do ciebie na miejsce potoku Cison Sisar, hetmana wojska Jabina, i wozy jego i
7

4
1 Addideruntque filii Isral facere malum in conspectu Domini post mortem Aod, 2 et tradidit illos Dominus in manus Jabin regis Chanaan, qui regnavit in Asor : habuitque ducem exercitus sui nomine Sisaram, ipse autem habitabat in Haroseth gentium. 3 Clamaveruntque filii Isral ad Dominum : nongentos enim habebat falcatos currus, et per viginti annos vehementer oppresserat eos. 4 Erat autem Debbora prophetis uxor Lapidoth, qu judicabat populum in illo tempore. 5 Et sedebat sub palma, qu nomine illius vocabatur, inter Rama et Bethel in monte Ephraim : ascendebantque ad eam filii Isral in omne judicium. 6 Qu misit et vocavit Barac filium Abinom de Cedes Nephthali : dixitque ad eum : Prcepit tibi Dominus Deus Isral : Vade, et duc exercitum in montem Thabor, tollesque tecum decem millia pugnatorum de filiis Nephthali, et de filiis Zabulon : 7 ego autem adducam ad te in loco torrentis Cison,

wszystek lud, a dam ich w rk twoj." 8 I rzek do niej Barak: "Jeli pjdziesz ze mn, pjd; jeli nie bdziesz chciaa i ze mn, nie pjd." 9 A ona rzeka do niego: "Pjd z tob, ale tego razu zwycistwa nie przypisz tobie, bo w niewieci rk bdzie dany, Sisara." A tak powstaa Debora i posza z Barakiem do Kedes. 10 On za przyzwawszy Zabulona i Neftalego, wyjecha z dziesiciu tysicami wojownikw, majc Debor w swym towarzystwie. 11 A Haber Kenijczyk oddzieli si niegdy od innych Kenijczykw, braci swych, synw Hobaba, powinowatego Mojeszowego, i rozbi namioty a do doliny, ktr zowi Sennim, a by koo Kedes. 12 I oznajmiono Sisarze, e wstpi Barak, syn Abinoema, na gr Tabor. 13 I zebra dziewiset kosistych wozw i wszystko wojsko z Haroset pogaskiego do potoku Cison. 14 I rzeka Debora do Baraka: "Wsta, bo ten jest dzie, ktrego da Pan Sisar w rce twoje; oto On sam jest wodzem twoim." Zstpi tedy Barak z gry Tabor i dziesi tysicy wojownikw z nim. 15 I przestraszy Pan Sisar i wszystkie wozy jego i wszystek lud ostrzem miecza przed Barakiem tak bardzo, e Sisara skoczywszy z wozu pieszo ucieka. 16 A Barak ciga uciekajce wozy i wojsko a do Haroset pogaskiego, i wszystko mnstwo nieprzyjacielskie a do szcztu polego. 17 A Sisara uciekajc przyszed do namiotu Jaheli, ony Habera Kenijczyka; bo by pokj midzy Jabinem, krlem Asoru, a domem Habera Kenijczyka. 18 Wybiegszy tedy Jahel naprzeciwko Sisary rzeka do niego: "Wnijd do mnie, panie mj, wnijd, nie bj si!" 19 A gdy wszed do jej namiotu i zosta przykryty przez ni paszczem, rzek do niej: "Daj mi prosz ci, troch wody, bo pragn bardzo." Ona otworzya bukak mleka i daa mu pi, i nakrya go. 20 I rzek Sisara do niej: "Stj u drzwi namiotu, a gdy kto przyjdzie pytajc ci i mwic: "Jeste tu kto?" odpowiesz: "Nie masz nikogo." 21 Wzia tedy Jahel, ona Habera, gwd namiotowy, a biorc razem i mot wesza potajemnie i milczkiem, przyoya gwd do skroni gowy jego, i uderzywszy we motem, wbia w mzg a do ziemi, a on
8

Sisaram principem exercitus Jabin, et currus ejus, atque omnem multitudinem, et tradam eos in manu tua. 8 Dixitque ad eam Barac : Si venis mecum, vadam : si nolueris venire mecum, non pergam. 9 Qu dixit ad eum : Ibo quidem tecum, sed in hac vice victoria non reputabitur tibi, quia in manu mulieris tradetur Sisara. Surrexit itaque Debbora, et perrexit cum Barac in Cedes. 10 Qui, accitis Zabulon et Nephthali, ascendit cum decem millibus pugnatorum, habens Debboram in comitatu suo. 11 Haber autem Cinus recesserat quondam a ceteris Cinis fratribus suis, filiis Hobab cognati Moysi : et tetenderat tabernacula usque ad vallem, qu vocatur Sennim, et erat juxta Cedes. 12 Nuntiatumque est Sisar quod ascendisset Barac filius Abinom in montem Thabor : 13 et congregavit nongentos falcatos currus, et omnem exercitum de Haroseth gentium ad torrentem Cison. 14 Dixitque Debbora ad Barac : Surge, hc est enim dies, in qua tradidit Dominus Sisaram in manus tuas : en ipse ductor est tuus. Descendit itaque Barac de monte Thabor, et decem millia pugnatorum cum eo. 15 Perterruitque Dominus Sisaram, et omnes currus ejus, universamque multitudinem in ore gladii ad conspectum Barac : in tantum, ut Sisara de curru desiliens, pedibus fugeret, 16 et Barac persequeretur fugientes currus, et exercitum usque ad Haroseth gentium, et omnis hostium multitudo usque ad internecionem caderet. 17 Sisara autem fugiens pervenit ad tentorium Jahel uxoris Haber Cini. Erat enim pax inter Jabin regem Asor, et domum Haber Cini. 18 Egressa igitur Jahel in occursum Sisar, dixit ad eum : Intra ad me, domine mi : intra, ne timeas. Qui ingressus tabernaculum ejus, et opertus ab ea pallio, 19 dixit ad eam : Da mihi, obsecro, paululum aqu, quia sitio valde. Qu aperuit utrem lactis, et dedit ei bibere, et operuit illum. 20 Dixitque Sisara ad eam : Sta ante ostium tabernaculi : et cum venerit aliquis interrogans te, et dicens : Numquid hic est aliquis ? respondebis : Nullus est. 21 Tulit itaque Jahel uxor Haber clavum tabernaculi, assumens pariter et malleum : et ingressa abscondite et cum silentio, posuit supra

spanie ze mierci czc usta i umar. 22 Ale oto Barak gonic Sisar nadbieg, a Jahel wyszedszy naprzeciw niego rzeka mu: "Pjd, a uka ci ma, ktrego szukasz." A on wszedszy do niej, ujrza Sisar lecego martwym, a gwd wbity w skroni jego. 23 Uniy tedy Bg owego dnia Jabina, krla Chanaanu, 24 przed synami Izraela, ktrzy co dzie si wzmagali i mocn rk tumili Jabina, krla chananejskiego, a go zgadzili.

tempus capitis ejus clavum, percussumque malleo defixit in cerebrum usque ad terram : qui soporem morti consocians defecit, et mortuus est. 22 Et ecce Barac sequens Sisaram veniebat : egressaque Jahel in occursum ejus, dixit ei : Veni, et ostendam tibi virum quem quris. Qui cum intrasset ad eam, vidit Sisaram jacentem mortuum, et clavum infixum in tempore ejus. 23 Humiliavit ergo Deus in die illo Jabin regem Chanaan coram filiis Isral : 24 qui crescebant quotidie, et forti manu opprimebant Jabin regem Chanaan, donec delerent eum.

2. PIE DEBORY (5,1-32).

5
1 I piewali Debora i Barak, syn Abinoema, dnia owego, mwic: 2 "Ktrzycie dobrowolnie ofiarowali z Izraela dusze wasze na niebezpieczestwo, bogosawcie Panu! 3 Suchajcie, krlowie, bierzcie w uszy, ksita: Jam jest, jam jest, ktra Panu zapiewam, piewa bd Panu, Bogu Izraelowemu. 4 Panie, gdy wychodzi z Seiru, a przechodzie przez krainy Edomu, ziemia si wzruszya, a niebiosa i oboki kropiy wod. 5 Gry spyny od oblicza Paskiego, i Synaj od oblicza Pana, Boga Izraelowego. 6 Za czasu Samgara, syna Anata, za czasu Jaheli odpoczy cieki, a ktrzy chodzili przez nie, szli drkami bdnymi. 7 Ustali mocni w Izraelu i ucichli, a powstaa Debora, powstaa matka w Izraelu. 8 Nowe wojny obra Pan, a bramy nieprzyjacielskie sam obali; tarcza i drzewce czy si ukazay na czterdzieci tysicy Izraela? 9 Serce moje miuje ksita izraelskie; wy, ktrzycie si dobrowolnie wydali na niebezpieczestwa, bogosawcie Panu! 10 Ktrzy wsiadacie na osy wietne, i zasiadacie w sdach, a chodzicie drog, mwcie! 11 Gdzie si potuky wozy i wojsko nieprzyjacielskie stumiono, tam niech opowiadaj sprawiedliwoci Paskie i ask wzgldem mocnych Izraela; wtedy zstpi lud Paski do bram i otrzyma zwierzchno. 12 Powsta, powsta, Deboro!
9

5
1 Cecineruntque Debbora et Barac filius Abinom in illo die, dicentes : 2 Qui sponte obtulistis de Isral animas vestras ad periculum, benedicite Domino. 3 Audite, reges ; auribus percipite, principes : ego sum, ego sum, qu Domino canam, psallam Domino Deo Isral. 4 Domine, cum exires de Seir, et transires per regiones Edom, terra mota est, clique ac nubes distillaverunt aquis. 5 Montes fluxerunt a facie Domini, et Sinai a facie Domini Dei Isral. 6 In diebus Samgar filii Anath, in diebus Jahel quieverunt semit : et qui ingrediebantur per eas, ambulaverunt per calles devios. 7 Cessaverunt fortes in Isral, et quieverunt : donec surgeret Debbora, surgeret mater in Isral. 8 Nova bella elegit Dominus, et portas hostium ipse subvertit : clypeus et hasta si apparuerint in quadraginta millibus Isral. 9 Cor meum diligit principes Isral : qui propria voluntate obtulistis vos discrimini, benedicite Domino. 10 Qui ascenditis super nitentes asinos, et sedetis in judicio, et ambulatis in via, loquimini. 11 Ubi collisi sunt currus, et hostium suffocatus est exercitus, ibi narrentur justiti Domini, et clementia in fortes Isral : tunc descendit populus Domini ad portas, et obtinuit principatum. 12 Surge, surge Debbora ; surge, surge, et loquere canticum : surge Barac, et apprehende captivos tuos, fili

powsta, powsta, a zaczynaj pie! Wsta Baraku, a pojmaj winiw twoich, synu Abinoema! 13 Zachowane s ostatki ludu, Pan w mocnych si potyka. 14 Z Efraima wygadzi ich w Amaleku, a po nim z Beniamina przeciwko ludowi twemu, o Amaleku; z Machira ksita wyszli, a z Zabulona ci, ktrzy wywiedli wojsko ku wojowaniu. 15 Ksita Issachara byli z Debor i w Baraka tropy szli, ktry jakby z gry i w przepa w niebezpieczestwo si wda; gdy rozerwany by Ruben przeciw sobie, ludzie wielkiej myli znaleli si w sprzeczce. 16 Czemu mieszkasz midzy dwiema granicami, aby sucha beczenia trzd? Gdy rozerwany by Ruben przeciw sobie, ludzie wielkiej myli znaleli si w sprzeczce. 17 Galaad za Jordanem odpoczywa, a Dan bawi si okrtami, Aser mieszka na brzegu morskim i przebywa w portach. 18 Ale Zabulon i Neftali wydali dusze swe na mier w krainie Merome. 19 Przyjechali krlowie i walczyli, walczyli krlowie Chanaanu w Tanach przy wodach Magedda, a przecie nic nie zabrali upic. 20 Z nieba walczono przeciwko nim; gwiazdy, trwajc w rzdzie i w biegu swoim, przeciwko Sisarze walczyy. 21 Potok Cison nis trupy ich, potok Kadumim, potok Cison; podeptaj, duszo moja, mocarzw. 22 Kopyta koniom spaday, gdy uciekali pdem i gdy spadali na szyj co mocniejsi nieprzyjaciele. 23 Przeklinajcie ziemi Meroz, rzek Anio Paski, zorzeczcie mieszkacom jej, i nie przyszli na pomoc Panu, na pomoc najmocniejszym jego. 24 Bogosawiona midzy niewiastami Jahel, ona Habera, Kenijczyka, i niech bdzie bogosawiona w namiocie swoim! 25 Proszcemu wody, mleka daa, a w kubku ksit przyniosa masa. 26 Lew rk wycigna po gwd, a praw po kowalskie moty, i uderzya Sisar, szukajc w gowie miejsca na ran i skro mocno dziurawic. 27 Pad jej midzy nogi, usta i umar; wala si przed jej nogami i lea bez duszy i ndzny. 28 Oknem wygldajc, wya matka jego i z sali mwia: "Czemu zwleka z powrotem wz jego? czemu leniwo szy nogi zaprzgu jego?" 29 Jedna, mdrsza nad inne

Abinom. 13 Salvat sunt reliqui populi : Dominus in fortibus dimicavit. 14 Ex Ephraim delevit eos in Amalec, et post eum ex Benjamin in populos tuos, o Amalec : de Machir principes descenderunt, et de Zabulon qui exercitum ducerent ad bellandum. 15 Duces Issachar fuere cum Debbora, et Barac vestigia sunt secuti, qui quasi in prceps ac barathrum se discrimini dedit : diviso contra se Ruben, magnanimorum reperta est contentio. 16 Quare habitas inter duos terminos, ut audias sibilos gregum ? diviso contra se Ruben, magnanimorum reperta est contentio. 17 Galaad trans Jordanem quiescebat, et Dan vacabat navibus : Aser habitabat in littore maris, et in portubus morabatur. 18 Zabulon vero et Nephthali obtulerunt animas suas morti in regione Merome. 19 Venerunt reges et pugnaverunt : pugnaverunt reges Chanaan in Thanach juxta aquas Mageddo, et tamen nihil tulere prdantes. 20 De clo dimicatum est contra eos : stell manentes in ordine et cursu suo, adversus Sisaram pugnaverunt. 21 Torrens Cison traxit cadavera eorum, torrens Cadumim, torrens Cison : conculca, anima mea, robustos. 22 Ungul equorum ceciderunt, fugientibus impetu, et per prceps ruentibus fortissimis hostium. 23 Maledicite terr Meroz, dixit angelus Domini : maledicite habitatoribus ejus, quia non venerunt ad auxilium Domini, in adjutorium fortissimorum ejus. 24 Benedicta inter mulieres Jahel uxor Haber Cini, et benedicatur in tabernaculo suo. 25 Aquam petenti lac dedit, et in phiala principum obtulit butyrum. 26 Sinistram manum misit ad clavum, et dexteram ad fabrorum malleos. Percussitque Sisaram qurens in capite vulneri locum, et tempus valide perforans : 27 inter pedes ejus ruit ; defecit, et mortuus est : volvebatur ante pedes ejus, et jacebat exanimis et miserabilis. 28 Per fenestram respiciens, ululabat mater ejus : et de cnaculo loquebatur : Cur moratur regredi currus ejus ? quare tardaverunt pedes quadrigarum illius ? 29 Una sapientior ceteris uxoribus ejus, hc socrui verba respondit : 30 Forsitan nunc dividit spolia, et pulcherrima feminarum eligitur ei : vestes
10

ony jego, w te sowa wiekrze odpowiedziaa: 30 "A moe teraz dzieli zdobycze i obieraj mu co najcudniejsz biaogow; szaty rozmaitej barwy Sisarze daj za up, i sprzt rozmaity zbieraj na ozdob szyj." 31 Tak niechaj zgin wszyscy nieprzyjaciele twoi Panie, a ktrzy ci miuj, jako janieje soce, kiedy wschodzi, tak niechaj wiec!" 32 I bya w pokoju ziemia przez czterdzieci lat. III. Gedeon i Abimelech. (6,1-10,5) 1. IZRAEL UCISKANY PRZEZ MADIANITW (6,1-10).

diversorum colorum Sisar traduntur in prdam, et supellex varia ad ornanda colla congeritur. 31 Sic pereant omnes inimici tui, Domine : qui autem diligunt te, sicut sol in ortu suo splendet, ita rutilent. 32 Quievitque terra per quadraginta annos.

6
1 I uczynili synowie Izraelowi zo przed oczyma Pana, i da ich w rce Madianitw przez siedem lat i byli przez nich bardzo ucinieni. 2 I poczynili sobie jamy i jaskinie w grach i miejsca bardzo obronne na odpr. 3 A gdy Izrael zasia, przyjedali Madianici, Amalekici i inne wschodnie narody, 4 a rozbiwszy u nich namioty, niszczyli wszystko, jak byo w trawie, a do wejcia do Gazy, i nic zgoa do ywnoci nalecego nie zostawiali w Izraelu, ani owiec, ani wow, ani osw. 5 Bo i oni, i wszystkie stada ich, przycigali z namiotami swymi, i jako szaracza wszystkie miejsca napeniali, niezliczone mnstwo ludzi i wielbdw, pustoszc wszystko, czego si dotknli. 6 I poniony by bardzo Izrael przed oczyma Madianitw. 7 I woa do Pana, proszc pomocy przeciw Madianitom. 8 A on posa do nich ma proroka i rzek: "To mwi Pan, Bg Izraelw: Jam uczyni, ecie wyszli z Egiptu, i wywiodem was z domu niewoli, 9 i wybawiem z rki Egipcjan i wszystkich nieprzyjaci, ktrzy was trapili, i wygnaem ich na wejcie wasze, i daem wam ich ziemi. 10 I rzekem: Jam Pan, Bg wasz; nie bjcie si bogw Amorejczykw, w ktrych ziemi mieszkacie. A nie chcielicie sucha gosu mego."

6
1 Fecerunt autem filii Isral malum in conspectu Domini : qui tradidit illos in manu Madian septem annis, 2 et oppressi sunt valde ab eis. Feceruntque sibi antra et speluncas in montibus, et munitissima ad repugnandum loca. 3 Cumque sevisset Isral, ascendebat Madian et Amalec, ceterique orientalium nationum : 4 et apud eos figentes tentoria, sicut erant in herbis cuncta vastabant usque ad introitum Gaz : nihilque omnino ad vitam pertinens relinquebant in Isral, non oves, non boves, non asinos. 5 Ipsi enim et universi greges eorum veniebant cum tabernaculis suis, et instar locustarum universa complebant, innumera multitudo hominum et camelorum, quidquid tetigerant devastantes. 6 Humiliatusque est Isral valde in conspectu Madian. 7 Et clamavit ad Dominum postulans auxilium contra Madianitas. 8 Qui misit ad eos virum prophetam, et locutus est : Hc dicit Dominus Deus Isral : Ego vos feci conscendere de gypto, et eduxi vos de domo servitutis, 9 et liberavi de manu gyptiorum, et omnium inimicorum qui affligebant vos : ejecique eos ad introitum vestrum, et tradidi vobis terram eorum. 10 Et dixi : Ego Dominus Deus vester : ne timeatis deos Amorrhorum, in quorum terra habitatis. Et noluistis audire vocem meam.
11

2. POWOANIE GEDEONA (6,11-40). 11 I przyszed Anio Paski, i siedzia pod dbem, ktry by w Efra i nalea do Joasa, ojca domu Ezri. A gdy Gedeon, syn jego, mci i czyci zboe w prasie, aby uciec przed Madianitami, 12 ukaza mu si Anio Paski i rzek: "Pan z tob, z mw najmocniejszy!" 13 I rzek mu Gedeon: "Prosz, mj panie, jeli jest Pan z nami, czemu nas spotkao to wszystko? Gdzie s dziwy jego, o ktrych opowiadali ojcowie nasi i mwili: "Wywid nas Pan z Egiptu?" A teraz opuci nas Pan i da w rce Madianitw." 14 I wejrza Pan, i rzek: "Id w tej mocy twojej, a wybawisz Izraela z rki Madianitw. 15 Wiedz, em ci posa!" - A on odpowiadajc, rzek: "Prosz, mj panie, czym wybawi Izraela? Oto dom mj najpodlejszy jest w Manassesie, a ja najmniejszy w domu ojca mego." 16 I rzek mu Pan: "Ja bd z tob, i porazisz Madianitw jako jednego ma." 17 A on: "Jelim, rzecze, znalaz ask przed tob, daj mi znak, e ty jest, ktry mwisz do mnie. 18 A nie odchod std, a si wrc do ciebie niosc ofiar i ofiaruj ci." A on odpowiedzia: "Ja bd czeka przyjcia twego." 19 Wszed tedy Gedeon i upiek koltko i przanego chleba z miary mki, i woywszy miso w kosz, a polewk misn wlawszy w garniec przynis wszystko pod db i ofiarowa mu. 20 Lecz Anio Paski rzek mu: "Wemij miso i przane chleby, i po na tej skale, a polej polewk." 21 A gdy tak uczyni, wycign Anio Paski koniec laski, ktr trzyma w rce, i dotkn misa i przanych chlebw, i wystpi ogie ze skay i strawi miso i przaniki, a Anio Paski znikn z oczu jego. 22 A Gedeon ujrzawszy, e to by Anio Paski, rzek: "Biada mi, mj Panie Boe, iem widzia Anioa Paskiego twarz w twarz!" 23 I rzek mu Pan: "Pokj z tob! Nie bj si, nie umrzesz." 24 Zbudowa tedy tam Gedeon otarz Panu i nazwa go: "Pokj Paski," a do dnia dzisiejszego. A gdy by jeszcze w Efra, ktre naley do domu Ezri, nocy owej rzek Pan do niego: 25 "Wemij byka ojca twego i drugiego byka siedmioletniego, i 11 Venit autem angelus Domini, et sedit sub quercu, qu erat in Ephra, et pertinebat ad Joas patrem famili Ezri. Cumque Gedeon filius ejus excuteret atque purgaret frumenta in torculari, ut fugeret Madian, 12 apparuit ei angelus Domini, et ait : Dominus tecum, virorum fortissime. 13 Dixitque ei Gedeon : Obsecro, mi domine, si Dominus nobiscum est, cur apprehenderunt nos hc omnia ? ubi sunt mirabilia ejus, qu narraverunt patres nostri, atque dixerunt : De gypto eduxit nos Dominus ? nunc autem dereliquit nos Dominus, et tradidit in manu Madian. 14 Respexitque ad eum Dominus, et ait : Vade in hac fortitudine tua, et liberabis Isral de manu Madian : scito quod miserim te. 15 Qui respondens ait : Obsecro, mi domine, in quo liberabo Isral ? ecce familia mea infima est in Manasse, et ego minimus in domo patris mei. 16 Dixitque ei Dominus : Ego ero tecum : et percuties Madian quasi unum virum. 17 Et ille : Si inveni, inquit, gratiam coram te, da mihi signum quod tu sis qui loqueris ad me : 18 nec recedas hinc, donec revertar ad te, portans sacrificium, et offerens tibi. Qui respondit : Ego prstolabor adventum tuum. 19 Ingressus est itaque Gedeon, et coxit hdum, et de farin modio azymos panes : carnesque ponens in canistro, et jus carnium mittens in ollam, tulit omnia sub quercu, et obtulit ei. 20 Cui dixit angelus Domini : Tolle carnes et azymos panes, et pone supra petram illam, et jus desuper funde. Cumque fecisset ita, 21 extendit angelus Domini summitatem virg, quam tenebat in manu, et tetigit carnes et panes azymos : ascenditque ignis de petra, et carnes azymosque panes consumpsit : angelus autem Domini evanuit ex oculis ejus. 22 Vidensque Gedeon quod esset angelus Domini, ait : Heu mi Domine Deus : quia vidi angelum Domini facie ad faciem. 23 Dixitque ei Dominus : Pax tecum : ne timeas, non morieris. 24 dificavit ergo ibi Gedeon altare Domino, vocavitque illud, Domini pax, usque in prsentem diem. Cumque adhuc esset in Ephra, qu est famili Ezri, 25 nocte illa dixit Dominus ad eum : Tolle taurum patris tui, et alterum
12

rozwalisz otarz Baala, ktry naley do ojca twego, a gaj, ktry jest wokoo otarza, wyrb. 26 I zbudujesz otarz Panu, Bogu twemu, na wierzchu tej skay, na ktrej pierwej ofiar pooye, i wemiesz byka wtrego i ofiarujesz caopalenie na stosie drew, ktre z gaju wytniesz." 27 Wziwszy tedy Gedeon dziesiciu mw, suebnikw swoich, uczyni, jak mu Pan przykaza. Lecz bojc si domu ojca swego i ludzi miasta owego, nie chcia tego czyni we dnie, ale wszystko w nocy wykona. 28 A gdy wstali rano ludzie miasta owego, ujrzeli otarz Baala rozwalony i gaj wyrbany; i byka drugiego woonego na otarz, ktry natenczas by zbudowany. 29 I rzekli jeden do drugiego: "Kto to uczyni?" A gdy si dowiadywali, kto by to uczyni, powiedziano: "Gedeon, syn Joasa, to wszystko uczyni." 30 I rzekli do Joasa: "Wywied tu syna twego, eby umar, bo rozwali otarz Baalw i gaj wyrba." 31 On im odpowiedzia: "Czyecie wy mciciele Baalowi, ebycie si za zastawiali? Kto jego przeciwnikiem jest, niech umrze, zanim dzie jutrzejszy przyjdzie; jeli bogiem jest, niech si pomci na tym, ktry podkopa otarz jego." 32 Od owego dnia nazwano Gedeona Jerobaalem, przeto i rzek Joas: "Niech si pomci Baal na tym, ktry podkopa otarz jego." 33 Wszyscy tedy Madianici i Amalekici, i wschodnie narody zebrali si razem, i przeprawiwszy si przez Jordan pooyli si obozem w dolinie Jezrael. 34 A duch Paski oblk Gedeona, ktry zatrbiwszy w trb zwoa dom Abiezera, aby szed za nim. 35 I wyprawi posw do wszystkiego Manassesa, ktry te poszed za nim, i innych posw do Asera i do Zabulona, i do Neftalego, ktrzy wyszli naprzeciwko niego. 36 I rzek Gedeon do Boga: "Jeli chcesz wybawi przez rk moj Izraela, jako powiedzia, 37 poo to runo weny na boisku: jeli rosa bdzie na samej tylko wenie, a na wszystkiej ziemi sucho, bd wiedzia, e przez rk moj, jako rzek, wyzwolisz Izraela." 38 I stao si tak. A wstawszy po nocy wycisn runo i napeni miednic ros. 39 I rzek znowu do Boga: "Niech si nie gniewa zapalczywo twa na

taurum annorum septem, destruesque aram Baal, qu est patris tui, et nemus, quod circa aram est, succide. 26 Et dificabis altare Domino Deo tuo in summitate petr hujus, super quam ante sacrificium posuisti : tollesque taurum secundum, et offeres holocaustum super struem lignorum, qu de nemore succideris. 27 Assumptis ergo Gedeon decem viris de servis suis, fecit sicut prceperat ei Dominus. Timens autem domum patris sui, et homines illius civitatis, per diem noluit id facere, sed omnia nocte complevit. 28 Cumque surrexissent viri oppidi ejus mane, viderunt destructam aram Baal, lucumque succisum, et taurum alterum impositum super altare, quod tunc dificatum erat. 29 Dixeruntque ad invicem : Quis hoc fecit ? Cumque perquirerent auctorem facti, dictum est : Gedeon filius Joas fecit hc omnia. 30 Et dixerunt ad Joas : Produc filium tuum huc, ut moriatur : quia destruxit aram Baal, et succidit nemus. 31 Quibus ille respondit : Numquid ultores estis Baal, ut pugnetis pro eo ? qui adversarius est ejus, moriatur antequam lux crastina veniat : si deus est, vindicet se de eo, qui suffodit aram ejus. 32 Ex illo die vocatus est Gedeon Jerobaal, eo quod dixisset Joas : Ulciscatur se de eo Baal, qui suffodit aram ejus. 33 Igitur omnis Madian, et Amalec, et orientales populi, congregati sunt simul : et transeuntes Jordanem, castrametati sunt in valle Jezral. 34 Spiritus autem Domini induit Gedeon, qui clangens buccina convocavit domum Abiezer, ut sequeretur se. 35 Misitque nuntios in universum Manassen, qui et ipse secutus est eum : et alios nuntios in Aser et Zabulon et Nephthali, qui occurrerunt ei. 36 Dixitque Gedeon ad Deum : Si salvum facis per manum meam Isral, sicut locutus es, 37 ponam hoc vellus lan in area : si ros in solo vellere fuerit, et in omni terra siccitas, sciam quod per manum meam, sicut locutus es, liberabis Isral. 38 Factumque est ita. Et de nocte consurgens expresso vellere, concham rore implevit. 39 Dixitque rursus ad Deum : Ne irascatur furor tuus contra me si adhuc semel tentavero, signum qurens in vellere. Oro ut solum vellus siccum sit, et omnis terra rore madens.
13

mnie, jeli si jeszcze raz pokusz szukajc 40 Fecitque Deus nocte illa ut postulaverat : znaku na runie. Prosz niechaj samo tylko et fuit siccitas in solo vellere, et ros in omni runo suche bdzie, a wszystka ziemia zmoka terra. od rosy." 40 I uczyni Bg owej nocy, jako da, i bya sucho na samym tylko runie, a rosa po wszystkiej ziemi. 3. ZWYCISTWO GEDEONA (7,1-23).

7
1 Jerobaal tedy, to jest Gedeon, wstawszy po nocy, i wszystek lud z nim, przycign do rda, ktre zowi Harad, a wojsko Madianitw byo w dolinie na pnocnej stronie pagrka wysokiego. 2 I rzek Pan do Gedeona: "Wielki jest lud z tob, i nie bdzie dany Madian w rce jego, aby si nie chwali przeciw mnie Izrael i nie rzek: "Moc moj jestem wybawiony!" 3 Mw do ludu i go tak, by syszeli wszyscy: "Kto jest bojaliwy a lkliwy, niech si wrci." I odjechao z gr Galaadu i wrcio si z ludu dwadziecia dwa tysice mw, a tylko dziesi tysicy zostao. 4 I rzek Pan do Gedeona: "Jeszcze wielki lud jest; wied ich do wody, a tam ich dowiadcz, a o ktrym ci powiem, aby z tob szed, ten niech idzie; ktremu i zaka, niech si wrci." 5 A gdy przyszed lud do wody, rzek Pan do Gedeona: "Tych, ktrzy jzykiem chepta bd wod, jak psy zwyky chepta, oddzielisz osobno; a ci, ktrzy uklknwszy na kolana pi bd, bd na drugiej stronie." 6 Bya tedy liczba tych, ktrzy rk do ust niosc, cheptali wod, trzystu mw, a wszystek inny lud pi uklknwszy. 7 I rzek Pan do Gedeona: "Przez trzystu mw, ktrzy cheptali wod wybawi was i dam w rk tw Madianitw, a inny wszystek lud niech si wrci na miejsce swoje." 8 Nabrawszy tedy wedle pocztu strawy i trb, rozkaza wszystkiemu innemu mnstwu odej do przybytkw swoich, a sam z trzystu mami puci si na wojn. A obz Madianitw by pod nim w dolinie. 9 Teje nocy rzek Pan do niego: "Wsta, a znijd do obozu, bom ich da w rk twoj. 10 A jeli si sam i boisz, niechaj znijdzie z tob Fara, suga twj. 11 A gdy usyszysz, co mwi, wtedy si

7
1 Igitur Jerobaal qui et Gedeon, de nocte consurgens, et omnis populus cum eo, venit ad fontem qui vocatur Harad. Erant autem castra Madian in valle ad septentrionalem plagam collis excelsi. 2 Dixitque Dominus ad Gedeon : Multus tecum est populus, nec tradetur Madian in manus ejus : ne glorietur contra me Isral, et dicat : Meis viribus liberatus sum. 3 Loquere ad populum, et cunctis audientibus prdica : Qui formidolosus et timidus est, revertatur. Recesseruntque de monte Galaad, et reversi sunt de populo viginti duo millia virorum, et tantum decem millia remanserunt. 4 Dixitque Dominus ad Gedeon : Adhuc populus multus est : duc eos ad aquas et ibi probabo illos : et de quo dixero tibi ut tecum vadat, ipse pergat ; quem ire prohibuero, revertatur. 5 Cumque descendisset populus ad aquas, dixit Dominus ad Gedeon : Qui lingua lambuerint aquas, sicut solent canes lambere, separabis eos seorsum : qui autem curvatis genibus biberint, in altera parte erunt. 6 Fuit itaque numerus eorum qui manu ad os projiciente lambuerunt aquas, trecenti viri : omnis autem reliqua multitudo flexo poplite biberat. 7 Et ait Dominus ad Gedeon : In trecentis viris qui lambuerunt aquas, liberabo vos, et tradam in manu tua Madian : omnis autem reliqua multitudo revertatur in locum suum. 8 Sumptis itaque pro numero cibariis et tubis, omnem reliquam multitudinem abire prcepit ad tabernacula sua : et ipse cum trecentis viris se certamini dedit. Castra autem Madian erant subter in valle. 9 Eadem nocte dixit Dominus ad eum : Surge, et descende in castra : quia tradidi eos in manu tua. 10 Sin autem solus ire formidas, descendat tecum Phara puer tuus. 11 Et cum
14

wzmocni rce twoje i bezpieczniej do obozu nieprzyjacielskiego znijdziesz" Poszed tedy on i Fara, suga jego, do czci obozu, gdzie bya stra zbrojnych. 12 A Madianici i Amalekici i wszystkie wschodnie narody pokadszy si leeli w dolinie jak mnstwo szaraczy; wielbdy te byy niezliczone jak piasek, ktry ley na brzegu morskim. 13 A gdy przyszed Gedeon, opowiada kto towarzyszowi swemu sen, i tym sposobem opowiada, co widzia: "Widziaem sen, i zdao mi si, jakoby podpomyk jczmienny toczy si i do obozu Madianitw zstpowa, a doszedszy do namiotu uderzy we i wywrci i z ziemi do gruntu zrwna." 14 Odpowiedzia ten, do ktrego mwi: "Nie jest to nic innego, jeno miecz Gedeona, syna Joasa, ma izraelskiego, bo da Pan w rce jego Madianitw i wszystek obz ich." 15 A usyszawszy Gedeon sen i wykad jego, pokoni si, wrci si do obozu izraelskiego, i rzek: "Wstacie, bo da Pan w rce nasze obz Madianitw." 16 I rozdzieli trzystu mw na trzy czci, i da im w rce trby i dzbany prne, a pochodnie wewntrz dzbanw. 17 I rzek do nich: "Co ujrzycie, e ja czyni bd, to czycie; wnijd w cz obozu, a co uczyni, naladujcie. 18 Kiedy zabrzmi trba w rce mojej, wtedy wy te wokoo obozu trbcie, a okrzyk wznocie: Panu i Gedeonowi!" 19 I wszed Gedeon i trzystu mw, ktrzy byli z nim, w cz obozu, gdy si zaczynaa stra pnocna, a pobudziwszy strw jli trbi w trby i tuc dzbanki jeden o drugi. 20 A gdy wkoo obozu na trzech miejscach trbili i potukli dzbanki, trzymali w lewych rkach pochodnie, a w prawych trby grzmice, i woali: "Miecz Paski i Gedeonw!" 21 stojc kady na swym miejscu wkoo obozu nieprzyjacielskiego. I tak strwoy si wszystek obz, a wrzeszczc i wyjc uciekli. 22 Ale trzystu mw w dalszym cigu trbio w trby. I wpuci Pan miecz na wszystek obz i sami si midzy

audieris quid loquantur, tunc confortabuntur manus tu, et securior ad hostium castra descendes. Descendit ergo ipse et Phara puer ejus in partem castrorum, ubi erant armatorum vigili. 12 Madian autem et Amalec, et omnes orientales populi, fusi jacebant in valle, ut locustarum multitudo : cameli quoque innumerabiles erant, sicut arena qu jacet in littore maris. 13 Cumque venisset Gedeon, narrabat aliquis somnium proximo suo : et in hunc modum referebat quod viderat : Vidi somnium, et videbatur mihi quasi subcinericius panis ex hordeo volvi, et in castra Madian descendere : cumque pervenisset ad tabernaculum, percussit illud, atque subvertit, et terr funditus coquavit. 14 Respondit is, cui loquebatur : Non est hoc aliud, nisi gladius Gedeonis filii Joas viri Isralit : tradidit enim Dominus in manus ejus Madian, et omnia castra ejus. 15 Cumque audisset Gedeon somnium, et interpretationem ejus, adoravit : et reversus est ad castra Isral, et ait : Surgite, tradidit enim Dominus in manus nostras castra Madian. 16 Divisitque trecentos viros in tres partes, et dedit tubas in manibus eorum, lagenasque vacuas, ac lampades in medio lagenarum. 17 Et dixit ad eos : Quod me facere videritis, hoc facite : ingrediar partem castrorum, et quod fecero, sectamini. 18 Quando personuerit tuba in manu mea, vos quoque per castrorum circuitum clangite, et conclamate : Domino et Gedeoni. 19 Ingressusque est Gedeon, et trecenti viri qui erant cum eo, in partem castrorum, incipientibus vigiliis noctis medi : et custodibus suscitatis, cperunt buccinis clangere, et complodere inter se lagenas. 20 Cumque per gyrum castrorum in tribus personarent locis, et hydrias confregissent, tenuerunt sinistris manibus lampades, et dextris sonantes tubas, clamaveruntque : Gladius Domini et Gedeonis : 21 stantes singuli in loco suo per circuitum castrorum hostilium. Omnia itaque castra turbata sunt, et vociferantes ululantesque fugerunt : 22 et nihilominus insistebant trecenti viri buccinis personantes. Immisitque Dominus gladium omnibus castris, et mutua se cde truncabant,
15

23 sob zabijali uciekajc a do Betseta i 23 fugientes usque ad Bethsetta, brzegu Abelmehula w Tebbat. crepidinem Abelmehula in Tebbath. 4. POCIG ZA MADIANITAMI (7,23-8,21). A mowie izraelscy z Neftalego i Asera, i wszystkiego Manassesa, okrzyk uczyniwszy gonili Madianitw. 24 I posa Gedeon posw na wszystk gr Efraim mwic: "Zstpcie naprzeciwko Madianitw i zajmijcie wody a do Betbera, i Jordanu!" I zawoa wszystek Efraim, i zaj wody i Jordan a do Betbera. 25 I pojmawszy dwu mw madianickich, Oreba i Zeba, zabi Oreba na skale Oreb, a Zeba na prasie Zeb. I gonili Madianitw niosc gowy Oreba i Zeba do Gedeona za rzek Jordan.

et

Conclamantes autem viri Isral de Nephthali, et Aser, et omni Manasse, persequebantur Madian. 24 Misitque Gedeon nuntios in omnem montem Ephraim, dicens : Descendite in occursum Madian, et occupate aquas usque Bethbera atque Jordanem. Clamavitque omnis Ephraim, et proccupavit aquas atque Jordanem usque Bethbera. 25 Apprehensosque duos viros Madian, Oreb et Zeb, interfecit Oreb in petra Oreb, Zeb vero in torculari Zeb. Et persecuti sunt Madian, capita Oreb et Zeb portantes ad Gedeon trans fluenta Jordanis.

8
1 I rzekli do niego mowie z Efraima: "Co to jest, co chcia uczyni, e nas nie wezwa, gdy wyjecha na wojn przeciw Madianitom?" swarzc si mocno i o mao gwatu nie czynic. 2 A on im odpowiedzia: "Cem ja mg takiego uczyni, jak wycie uczynili? Czy nie lepsze jest grono wina Efraimowe, nili zbieranie wina Abiezerowe? 3 W rce wasze Pan da ksit madianickich, Oreba i Zeba. Cem ja takiego mg uczyni, jak wycie uczynili?" Gdy to rzek, ucich duch ich, ktrym si nadymali przeciw niemu. 4 A gdy przyszed Gedeon do Jordanu, przeprawi si przeze z trzystu mami, ktrzy z nim byli, a od zmczenia goni nie mogli uciekajcych. 5 I rzek do mw Sokotu: "Dajcie, prosz, chleba ludowi, ktry jest ze mn, bo bardzo ustali, abymy mogli ciga Zebeego i Salman, krlw madianickich." 6 Odpowiedzieli przeoeni Sokotu: "Moe donie rk Zebeego i Salmany s w rce twojej, i dlatego chcesz, abymy dali wojsku twemu chleba?" 7 On im rzek: "Wic kiedy da Pan Zebeego i Salman w rce moje, skrusz ciaa wasze cierniem i ostem pustyni." 8 A wyjechawszy stamtd,

8
1 Dixeruntque ad eum viri Ephraim : Quid est hoc quod facere voluisti, ut nos non vocares, cum ad pugnam pergeres contra Madian ? jurgantes fortiter, et prope vim inferentes. 2 Quibus ille respondit : Quod enim tale facere potui, quale vos fecistis ? nonne melior est racemus Ephraim, vindemiis Abiezer ? 3 In manus vestras Dominus tradidit principes Madian, Oreb et Zeb : quid tale facere potui, quale vos fecistis ? Quod cum locutus esset, requievit spiritus eorum, quo tumebant contra eum. 4 Cumque venisset Gedeon ad Jordanem, transivit eum cum trecentis viris, qui secum erant : et pr lassitudine, fugientes persequi non poterant. 5 Dixitque ad viros Soccoth : Date, obsecro, panes populo qui mecum est, quia valde defecerunt : ut possimus persequi Zebee et Salmana reges Madian. 6 Responderunt principes Soccoth : Forsitan palm manuum Zebee et Salmana in manu tua sunt, et idcirco postulas ut demus exercitui tuo panes. 7 Quibus ille ait : Cum ergo tradiderit Dominus Zebee et Salmana in manus meas, conteram carnes vestras cum spinis tribulisque deserti. 8 Et inde conscendens, venit in Phanuel : locutusque est ad viros loci illius similia. Cui
16

przyszed do Fanuel i mwi podobnie do mw owego miejsca. 9 A oni mu odpowiedzieli, jak odpowiedzieli mowie Sokotu. Rzek tedy i im: "Gdy si wrc zwycizc w pokoju, rozwal t wie." 10 A Zebee i Salmana odpoczywali ze wszystkim wojskiem swoim; albowiem pitnacie tysicy mw zostao byo ze wszystkich hufcw ludzi wschodnich, a pobito sto i dwadziecia tysicy wojownikw dobywajcych miecza. 11 A cignc drog tych, ktrzy mieszkali w namiotach, na wschodni stron Nobe i Jegbaa, porazi Gedeon obz nieprzyjaci, ktrzy si czuli bezpiecznymi i nic przeciwnego si nie obawiali. 12 A Zebee i Salmana uciekli, lecz Gedeon gonic pojma ich, rozgromiwszy wszystko ich wojsko. 13 A wracajc si z wojny przed wejciem soca, 14 pojma pachol z mw Sokotu i wypyta si go o imiona ksit i starszych Sokotu, i napisa siedemdziesiciu i siedmiu mw. 15 I przyszed do Sokotu, i rzek im: "Oto Zebee i Salmana, o ktrychecie mi przymawiali mwic: "Moe rce Zebeego i Salmany s w rkach twoich, i przeto dasz, abymy dali mom, ktrzy si zmczyli i ustali, chleba?" 16 Wzi tedy starszych miasta, i ciernie z puszczy i oset, i star nimi i pogruchota mw Sokotu. 17 Wie te Fanuel wywrci, wybiwszy mieszkacw miasta. 18 I rzek do Zebeego i do Salmany: "Jacy byli mowie, ktrychecie pomordowali na Taborze?" A oni odpowiedzieli: "Tobie podobni, a jeden z nich jako syn krlewski." 19 Odpowiedzia im: "Bracia moi byli, synowie matki mojej. yje Pan, e gdybycie ich byli ywo zachowali, tobym was nie zabi." 20 I rzek Geterowi, pierworodnemu swemu: "Wsta i zabij ich!" Lecz on nie doby miecza, bo si ba, gdy jeszcze by pacholciem. 21 I rzekli Zebee i Salmana: "Ty wsta i rzu si na nas, bo wedle lat jest sia czowiecza." Wsta Gedeon i zabi Zebeego i Salman, i wzi stroje i pukle, ktrymi szyje wielbdw krlewskich zwyky by ozdobione.

et illi responderunt, sicut responderant viri Soccoth. 9 Dixit itaque et eis : Cum reversus fuero victor in pace, destruam turrim hanc. 10 Zebee autem et Salmana requiescebant cum omni exercitu suo. Quindecim enim millia viri remanserant ex omnibus turmis orientalium populorum, csis centum viginti millibus bellatorum educentium gladium. 11 Ascendensque Gedeon per viam eorum, qui in tabernaculis morabantur, ad orientalem partem Nobe et Jegbaa, percussit castra hostium, qui securi erant, et nihil adversi suspicabantur. 12 Fugeruntque Zebee et Salmana, quos persequens Gedeon comprehendit, turbato omni exercitu eorum. 13 Revertensque de bello ante solis ortum, 14 apprehendit puerum de viris Soccoth : interrogavitque eum nomina principum et seniorum Soccoth, et descripsit septuaginta septem viros. 15 Venitque ad Soccoth, et dixit eis : En Zebee et Salmana, super quibus exprobrastis mihi, dicentes : Forsitan manus Zebee et Salmana in manibus tuis sunt, et idcirco postulas ut demus viris, qui lassi sunt et defecerunt, panes. 16 Tulit ergo seniores civitatis et spinas deserti ac tribulos, et contrivit cum eis atque comminuit viros Soccoth. 17 Turrim quoque Phanuel subvertit, occisis habitatoribus civitatis. 18 Dixitque ad Zebee et Salmana : Quales fuerunt viri, quos occidistis in Thabor ? Qui responderunt : Similes tui, et unus ex eis quasi filius regis. 19 Quibus ille respondit : Fratres mei fuerunt, filii matris me. Vivit Dominus, quia si servassetis eos, non vos occiderem. 20 Dixitque Jether primogenito suo : Surge, et interfice eos. Qui non eduxit gladium : timebat enim, quia adhuc puer erat. 21 Dixeruntque Zebee et Salmana : Tu surge, et irrue in nos : quia juxta tatem robur est hominis. Surrexit Gedeon, et interfecit Zebee et Salmana : et tulit ornamenta ac bullas quibus colla regalium camelorum decorari solent.

17

5. OSTATNIE DNI GEDEONA (8,22-35). 22 I rzekli wszyscy mowie izraelscy do Gedeona: "Panuj ty nad nami i syn twj, i syn syna twego, gdye nas wybawi z rki Madianitw." 23 On im odpowiedzia: "Nie bd ja ani nie bdzie panowa nad wami syn mj, ale Pan nad wami panowa bdzie." 24 I rzek do nich: "Jedn prob mam do was: dajcie mi nausznice ze zdobyczy waszej." Bo nausznice zote zwykli byli miewa Izmaelici. 25 A oni odpowiedzieli: "Bardzo radzi damy." I rozcignwszy paszcz na ziemi, rzucali na nausznice ze zdobyczy; 26 i bya waga uproszonych nausznic, tysic i siedemset syklw zota, oprcz strojw i klejnotw, i szat szkaratnych, ktrych krlowie madianiccy zwykli byli uywa, i oprcz acuchw zotych z wielbdw. 27 I uczyni z tego Gedeon efod, i pooy go w miecie swoim Efra. I cudzooy z nim wszystek Izrael, i stao si Gedeonowi i wszystkiemu domowi jego na upadek. 28 I ponieni byli Madianici przed synami Izraelowymi, i nie mogli wicej podnie szyi, ale bya w pokoju ziemia przez czterdzieci lat, przez ktre Gedeon rzdzi. 29 Odszed tedy Jerobaal, syn Joasa, i mieszka w domu swym; 30 a mia siedemdziesiciu synw, ktrzy wyszli z bidr jego, dlatego e mia wiele on. 31 A naonica jego, ktr mia w Sychem, urodzia mu syna imieniem Abimelech. 32 I umar Gedeon, syn Joasa, w staroci dobrej, i pogrzebany zosta w grobie Joasa, ojca swego, w Efra z domu Ezri. 33 A potem gdy umar Gedeon, odwrcili si synowie Izraelowi i cudzooyli z Baalami. I uczynili przymierze z Baalem, 34 aby im by za boga, a nie wspomnieli na Pana, Boga swego, ktry ich wyrwa z rk wszystkich nieprzyjaci ich okolicznych; 35 ani nie okazali miosierdzia domowi Jerobaala Gedeona, wedug wszystkiego dobra, ktre by uczyni Izraelowi. 22 Dixeruntque omnes viri Isral ad Gedeon : Dominare nostri tu, et filius tuus, et filius filii tui : quia liberasti nos de manu Madian. 23 Quibus ille ait : Non dominabor vestri, nec dominabitur in vos filius meus, sed dominabitur vobis Dominus. 24 Dixitque ad eos : Unam petitionem postulo a vobis : date mihi inaures ex prda vestra. Inaures enim aureas Ismalit habere consueverant. 25 Qui responderunt : Libentissime dabimus. Expandentesque super terram pallium, projecerunt in eo inaures de prda : 26 et fuit pondus postulatarum inaurium, mille septingenti auri sicli, absque ornamentis, et monilibus, et veste purpurea, quibus reges Madian uti soliti erant, et prter torques aureas camelorum. 27 Fecitque ex eo Gedeon ephod, et posuit illud in civitate sua Ephra. Fornicatusque est omnis Isral in eo, et factum est Gedeoni et omni domui ejus in ruinam. 28 Humiliatus est autem Madian coram filiis Isral, nec potuerunt ultra cervices elevare : sed quievit terra per quadraginta annos, quibus Gedeon prfuit. 29 Abiit itaque Jerobaal filius Joas, et habitavit in domo sua : 30 habuitque septuaginta filios, qui egressi sunt de femore ejus : eo quod plures haberet uxores. 31 Concubina autem illius, quam habebat in Sichem, genuit ei filium nomine Abimelech. 32 Mortuusque est Gedeon filius Joas in senectute bona, et sepultus est in sepulchro Joas patris sui in Ephra de familia Ezri. 33 Postquam autem mortuus est Gedeon, aversi sunt filii Isral, et fornicati sunt cum Baalim. Percusseruntque cum Baal fdus, ut esset eis in deum : 34 nec recordati sunt Domini Dei sui, qui eruit eos de manibus inimicorum suorum omnium per circuitum : 35 nec fecerunt misericordiam cum domo Jerobaal Gedeon, juxta omnia bona qu fecerat Israli.

18

6. ABIMELECH KAE SI OGOSI KRLEM (9,1-6).

9
1 I poszed Abimelech, syn Jerobaala, do Sychem do braci matki swej, i mwi do nich i do wszystkiej rodziny domu ojca matki swej mwic: 2 "Mwcie do wszystkich mw Sychem: Co dla was lepsze: eby panowao nad wami siedemdziesiciu mw, wszyscy synowie Jerobaalowi, czyli aby panowa jeden m? A przytem obaczcie, em ko wasza i ciao wasze." 3 I powiedzieli bracia matki jego o nim do wszystkich mw Sychem wszystkie te sowa, i nakonio si serce ich za Abimelechem mwic: "Bratem naszym jest." 4 I dali mu siedemdziesit funtw srebra ze wityni Baalberyt, a on naj sobie za nie mw ndzarzy i tuaczw, i chodzili za nim. 5 I przyszed do domu ojca swego do Efra i zabi braci swych, synw Jerobaalowych, siedemdziesiciu mw na jednym kamieniu; i zosta Joatam, syn Jerobaalw najmodszy, i skryto go. 6 I zebrali si wszyscy mowie Sychem i wszystkie domy miasta Mello, i poszli i uczynili krlem Abimelecha koo dbu, ktry sta w Sychem. 7. PROTEST JOATAMA (9,7-21). 7 Gdy to powiedziano Joatamowi, poszed i stan na wierzchu gry Garizim, i podnisszy gos zawoa i rzek: "Posuchajcie mi, mowie Sychem, tak niech was Bg sucha! 8 Poszy drzewa, aby pomaza nad sob krla, i rzeky oliwie: "Rozkazuj nam!" 9 Odpowiedziaa: "Czy mog opuci tusto moj, ktrej uywaj i bogowie i ludzie, a i, ebym midzy drzewami wyniesiona bya?" 10 I rzeky drzewa do figowego drzewa: "Pjd, a przyjmij krlestwo nad nami!" 11 A ono im odpowiedziao: "Czy mog opuci sodko moj i owoce przewdziczne, a i, abym midzy innymi drzewami byo wyniesione?" 12 I rzeky drzewa do szczepu winnego: "Pjd, a rozkazuj nam!" 13 A on

9
1 Abiit autem Abimelech filius Jerobaal in Sichem ad fratres matris su, et locutus est ad eos, et ad omnem cognationem domus patris matris su, dicens : 2 Loquimini ad omnes viros Sichem : Quid vobis est melius, ut dominentur vestri septuaginta viri omnes filii Jerobaal, an ut dominetur unus vir ? simulque considerate quod os vestrum et caro vestra sum. 3 Locutique sunt fratres matris ejus de eo ad omnes viros Sichem universos sermones istos, et inclinaverunt cor eorum post Abimelech, dicentes : Frater noster est. 4 Dederuntque illi septuaginta pondo argenti de fano Baalberit. Qui conduxit sibi ex eo viros inopes et vagos, secutique sunt eum. 5 Et venit in domum patris sui in Ephra, et occidit fratres suos filios Jerobaal, septuaginta viros super lapidem unum : remansitque Joatham filius Jerobaal minimus, et absconditus est. 6 Congregati sunt autem omnes viri Sichem, et univers famili urbis Mello : abieruntque et constituerunt regem Abimelech, juxta quercum qu stabat in Sichem.

7 Quod cum nuntiatum esset Joatham, ivit, et stetit in vertice montis Garizim : elevataque voce, clamavit, et dixit : Audite me, viri Sichem ; ita audiat vos Deus. 8 Ierunt ligna, ut ungerent super se regem : dixeruntque oliv : Impera nobis. 9 Qu respondit : Numquid possum deserere pinguedinem meam, qua et dii utuntur et homines, et venire ut inter ligna promovear ? 10 Dixeruntque ligna ad arborem ficum : Veni, et super nos regnum accipe. 11 Qu respondit eis : Numquid possum deserere dulcedinem meam, fructusque suavissimos, et ire ut inter cetera ligna promovear ? 12 Locutaque sunt ligna ad vitem : Veni, et impera nobis. 13 Qu respondit eis : Numquid possum deserere vinum meum,
19

im odpowiedzia: "Iali mog opuci wino moje, ktre uwesela Boga i ludzi, i midzy innymi drzewami by wyniesiony?" 14 I rzeky wszystkie drzewa do krzaku ciernistego: "Pjd, a krluj nad nami!" 15 On im odpowiedzia: "Jeli mi prawdziwie krlem nad sob stanowicie, przyjdcie a odpoczywajcie pod cieniem moim; a jeli nie chcecie, niechaj wynijdzie ogie z krzaku ciernistego i niech pore cedry libaskie!" 16 Teraz tedy, jelicie prawnie i bez grzechu ustanowili Abimelecha krlem nad wami, i jelicie si dobrze obeszli z Jerobaalem i z domem jego, i odpacilicie mu za dobrodziejstwa jego, 17 ktry walczy za was i ycie swoje wystawi na niebezpieczestwo, aby was wyrwa z rki Madianitw: 18 kiedycie teraz powstali na dom ojca mego, i pozabijalicie synw jego, siedemdziesiciu mw na jednym kamieniu, a uczynilicie krlem Abimelecha, syna suebnicy jego, nad mieszkacami Sychem, przeto e bratem waszym jest: 19 jeli tedy dobrze a bez grzechu obeszlicie si z Jerobaalem i z domem jego, weselcie si dzi z Abimelecha, a on z was niechaj si weseli. 20 Ale jeli przewrotnie, niech ogie wynijdzie z niego a niech zniszczy mieszkacw Sychem i miasteczko Mello; i niech wynijdzie ogie z mw Sychem i z miasteczka Mello, a niech pore Abimelecha!" 21 Gdy to wyrzek, uciek i poszed do Bery, i mieszka tam z bojani przed Abimelechem, bratem swym. 8. BUNT SYCHEMITW I ICH KLSKA (9,22-49). 22 Krlowa tedy Abimelech nad Izraelem trzy lata. 23 I posa Pan ducha zego midzy Abimelecha i midzy mieszkacw Sychem, ktrzy zaczli si nim brzydzi, 24 a zbrodni mordu siedemdziesiciu synw Jerobaala i wylanie krwi ich zaczli skada na Abimelecha, brata ich, i na innych ksit Sychemitw, ktrzy mu byli pomogli. 25 I zasadzili si na na wierzchu gr, a czekajc przyjazdu jego, zajmowali si rozbojem biorc up z mijajcych; i powiedziano to

quod ltificat Deum et homines, et inter ligna cetera promoveri ? 14 Dixeruntque omnia ligna ad rhamnum : Veni, et impera super nos. 15 Qu respondit eis : Si vere me regem vobis constituitis, venite, et sub umbra mea requiescite : si autem non vultis, egrediatur ignis de rhamno, et devoret cedros Libani. 16 Nunc igitur, si recte et absque peccato constituistis super vos regem Abimelech, et bene egistis cum Jerobaal, et cum domo ejus, et reddidistis vicem beneficiis ejus, qui pugnavit pro vobis, 17 et animam suam dedit periculis, ut erueret vos de manu Madian, 18 qui nunc surrexistis contra domum patris mei, et interfecistis filios ejus septuaginta viros super unum lapidem, et constituistis regem Abimelech filium ancill ejus super habitatores Sichem, eo quod frater vester sit : 19 si ergo recte et absque vitio egistis cum Jerobaal et domo ejus, hodie ltamini in Abimelech, et ille ltetur in vobis. 20 Sin autem perverse : egrediatur ignis ex eo, et consumat habitatores Sichem, et oppidum Mello : egrediaturque ignis de viris Sichem, et de oppido Mello, et devoret Abimelech. 21 Qu cum dixisset, fugit, et abiit in Bera : habitavitque ibi ob metum Abimelech fratris sui.

22 Regnavit itaque Abimelech super Isral tribus annis. 23 Misitque Dominus spiritum pessimum inter Abimelech et habitatores Sichem : qui cperunt eum detestari, 24 et scelus interfectionis septuaginta filiorum Jerobaal, et effusionem sanguinis eorum conferre in Abimelech fratrem suum, et in ceteros Sichimorum principes, qui eum adjuverant. 25 Posueruntque insidias adversus eum in summitate montium : et dum illius prstolabantur adventum,
20

Abimelechowi. 26 I przyszed Gaal, syn Obeda, z brami swymi i przeszed do Sychem. 27 Na jego przybycie nabrawszy serca mieszkacy Sychem, wyszli na pola, pustoszc winnice i depcc winne grona, a uczyniwszy tace piewajcych, weszli do wityni boga swego i przy biesiadzie i kuflach zorzeczyli Abimelechowi. 28 A Gaal, syn Obeda, woa: "C jest Abimelech i co jest Sychem, ebymy mu suyli? Czy nie jest synem Jerobaalowym i ustanowi wodzem Zebula, sug swego, nad mami Emora, ojca Sychema? Czemu tedy suy mu bdziemy? 29 Oby kto da ten lud pod rk moj, ebym sprztn Abimelecha!" I rzeczono Abimelechowi: "Zbierz mnstwo wojska, przyjed!" 30 Bo Zebul, przeoony nad miastem, usyszawszy sowa Gaala, syna Obeda, rozgniewa si bardzo, 31 i wyprawi potajemnie do Abimelecha posw mwic: "Oto Gaal, syn Obeda, przyszed do Sychem z brami swymi, i podburza miasto przeciw tobie. 32 Rusz wic noc z ludem, ktry z tob jest, i ukryj si w polu, 33 a rano, gdy wschodzi soce, przypadnij na miasto. A gdy on wyjedzie przeciw tobie z ludem swoim, uczy mu, co bdziesz mg." 34 Wsta tedy Abimelech ze wszystkim wojskiem swym w nocy, i uczyni zasadzk koo Sychem na czterech miejscach. 35 I wyszed Gaal, syn Obeda, i stan u wejcia do bramy miejskiej, a Abimelech wsta i wszystko wojsko z nim z miejsca zasadzki. 36 A gdy Gaal ujrza lud, rzek do Zebula: "Oto lud z gr zstpuje." On mu odpowiedzia: "Cienie gr widzisz, jakoby gowy ludzkie, i ta omyka ci zwodzi" 37 I rzek znowu Gaal: "Oto lud wystpuje ze rodka ziemi, a jeden hufiec idzie drog, ktra prowadzi do dbu." 38 Rzek mu Zebul: "Gdzie teraz mowa twoja, ktr mwi: "C jest Abimelech, abymy mu suyli? Czy nie ten to jest lud, ktry lekceway? Wynijde i walcz przeciw niemu!" 39 Wyszed tedy Gaal - a patrzy na to lud Sychem - i potka si z Abimelechem; 40 a ten go goni uciekajcego i wpdzi do miasta, i polego z jego strony bardzo wielu a do bramy miejskiej. 41 I mieszka Abimelech w Rumie, Zebul za Gaala i

exercebant latrocinia, agentes prdas de prtereuntibus : nuntiatumque est Abimelech. 26 Venit autem Gaal filius Obed cum fratribus suis, et transivit in Sichimam. Ad cujus adventum erecti habitatores Sichem, 27 egressi sunt in agros, vastantes vineas, uvasque calcantes : et factis cantantium choris, ingressi sunt fanum dei sui, et inter epulas et pocula maledicebant Abimelech, 28 clamante Gaal filio Obed : Quis est Abimelech, et qu est Sichem, ut serviamus ei ? numquid non est filius Jerobaal, et constituit principem Zebul servum suum super viros Emor patris Sichem ? cur ergo serviemus ei ? 29 utinam daret aliquis populum istum sub manu mea, ut auferrem de medio Abimelech. Dictumque est Abimelech : Congrega exercitus multitudinem, et veni. 30 Zebul enim princeps civitatis, auditis sermonibus Gaal filii Obed, iratus est valde, 31 et misit clam ad Abimelech nuntios, dicens : Ecce Gaal filius Obed venit in Sichimam cum fratribus suis, et oppugnat adversum te civitatem. 32 Surge itaque nocte cum populo qui tecum est, et latita in agro : 33 et primo mane, oriente sole, irrue super civitatem. Illo autem egrediente adversum te cum populo suo, fac ei quod potueris. 34 Surrexit itaque Abimelech cum omni exercitu suo nocte, et tetendit insidias juxta Sichimam in quatuor locis. 35 Egressusque est Gaal filius Obed, et stetit in introitu port civitatis. Surrexit autem Abimelech, et omnis exercitus cum eo, de insidiarum loco. 36 Cumque vidisset populum Gaal, dixit ad Zebul : Ecce de montibus multitudo descendit. Cui ille respondit : Umbras montium vides quasi capita hominum, et hoc errore deciperis. 37 Rursumque Gaal ait : Ecce populus de umbilico terr descendit, et unus cuneus venit per viam qu respicit quercum. 38 Cui dixit Zebul : Ubi est nunc os tuum, quo loquebaris : Quis est Abimelech ut serviamus ei ? nonne hic populus est, quem despiciebas ? egredere, et pugna contra eum. 39 Abiit ergo Gaal, spectante Sichimorum populo, et pugnavit contra Abimelech, 40 qui persecutus est eum fugientem, et in urbem compulit : cecideruntque ex parte ejus
21

towarzyszw jego wygna z miasta i nie dopuci im w nim mieszka. 42 Nazajutrz tedy wyszed lud w pole. Gdy to powiedziano Abimelechowi, 43 wywid wojsko swoje i rozdzieli na trzy hufce, uczyniwszy zasadzki w polu; a widzc, i lud wychodzi z miasta, 44 powsta i rzuci si na nich z hufcem swoim dobywajc i oblegajc miasto, a dwa hufce goniy nieprzyjaci bkajcych si po polu. 45 Ale Abimelech przez cay w dzie dobywa miasta, zaj je i pozabija mieszkacw jego, a samo miasto rozwali, tak i sl na nim posia. 46 Gdy to usyszeli ci, ktrzy mieszkali na wiey Sychemitw, weszli do wityni boga swego Beryta, gdzie byli z nim przymierze uczynili, i std imi otrzymao to miejsce, ktre byo bardzo obronne. 47 Abimelech te usyszawszy, e mowie wiey Sychemitw razem si skupili, 48 wstpi na gr Selmon ze wszystkim ludem swoim, a pochwyciwszy siekier uci ga z drzewa i niosc j pooon na ramieniu, rzek do towarzyszw: "Co widzicie, e ja czyni, prdko czycie!" 49 A tak ubiegajc si narbali gazi z drzew i szli za wodzem, a oboywszy wie, zapalili; i tak si stao, e od dymu i ognia tysic ludzi zgino, mw i niewiast, mieszkacw wiey Sychem.

plurimi, usque ad portam civitatis. 41 Et Abimelech sedit in Ruma : Zebul autem Gaal et socios ejus expulit de urbe, nec in ea passus est commorari. 42 Sequenti ergo die, egressus est populus in campum. Quod cum nuntiatum esset Abimelech, 43 tulit exercitum suum, et divisit in tres turmas, tendens insidias in agris. Vidensque quod egrederetur populus de civitate, surrexit, et irruit in eos 44 cum cuneo suo, oppugnans et obsidens civitatem : du autem turm palantes per campum adversarios persequebantur. 45 Porro Abimelech omni die illo oppugnabat urbem : quam cepit, interfectis habitatoribus ejus, ipsaque destructa, ita ut sal in ea dispergeret. 46 Quod cum audissent qui habitabant in turre Sichimorum, ingressi sunt fanum dei sui Berith, ubi fdus cum eo pepigerant, et ex eo locus nomen acceperat : qui erat munitus valde. 47 Abimelech quoque audiens viros turris Sichimorum pariter conglobatos, 48 ascendit in montem Selmon cum omni populo suo : et arrepta securi, prcidit arboris ramum, impositumque ferens humero, dixit ad socios : Quod me videtis facere, cito facite. 49 Igitur certatim ramos de arboribus prcidentes, sequebantur ducem. Qui circumdantes prsidium, succenderunt : atque ita factum est, ut fumo et igne mille homines necarentur, viri pariter et mulieres, habitatorum turris Sichem.

9 OBLENIE TEBES I MIER ABIMELECHA (9,50-57). 50 A Abimelech ruszywszy stamtd, przycign do miasteczka Tebes, a otoczywszy je obleg wojskiem. 51 A wpord miasta bya wiea wysoka, do ktrej uciekli razem mowie i niewiasty, i wszyscy przedniejsi miasta, zawarszy drzwi bardzo mocno, i stali na dachu wiey po miejscach obronnych. 52 I przyszedszy Abimelech pod wie mnie walczy, a przystpiwszy ku drzwiom chcia ogie podoy. 53 A oto jedna niewiasta zrzuciwszy z gry uomek kamienia arnowego, uderzya w gow Abimelecha i rozbia mzg jego. 54 A on zawoa prdko 50 Abimelech autem inde proficiscens venit ad oppidum Thebes, quod circumdans obsidebat exercitu. 51 Erat autem turris excelsa in media civitate, ad quam confugerant simul viri ac mulieres, et omnes principes civitatis, clausa firmissime janua, et super turris tectum stantes per propugnacula. 52 Accedensque Abimelech juxta turrim, pugnabat fortiter : et appropinquans ostio, ignem supponere nitebatur : 53 et ecce una mulier fragmen mol desuper jaciens, illisit capiti Abimelech, et confregit cerebrum ejus. 54 Qui vocavit cito armigerum suum, et ait ad eum : Evagina gladium tuum, et percute
22

giermka swego i rzek do niego: "Dobd miecza swego i zabij mi, aby snad nie mwiono, em od niewiasty zabity!" A ten, czynic zado rozkazaniu, zabi go. 55 A gdy on umar, wszyscy, ktrzy z nim byli z Izraela, wrcili si do domw swoich. 56 I odda Bg Abimelechowi za zo, ktre uczyni przeciw ojcu swemu, zabijajc siedemdziesiciu braci swoich. 57 Sychemitom te to, co byli uczynili, oddane zostao i przyszo na nich przeklestwo Joatama, syna Jerobaalowego. 10. DWAJ MNIEJSI SDZIOWIE (10,1-5).

me, ne forte dicatur quod a femina interfectus sim. Qui jussa perficiens, interfecit eum. 55 Illoque mortuo, omnes qui cum eo erant de Isral, reversi sunt in sedes suas : 56 et reddidit Deus malum quod fecerat Abimelech contra patrem suum, interfectis septuaginta fratribus suis. 57 Sichimitis quoque quod operati erant, retributum est, et venit super eos maledictio Joatham filii Jerobaal.

10
1 Po Abimelechu powsta wdz w Izraelu Tola, syn Fuy, stryja Abimelechowego, m z Issachara, ktry mieszka w Samir w grach Efraim; 2 i sdzi Izraela dwadziecia i trzy lata, i umar, i pogrzebany zosta w Samir. 3 Po tym nastpi Jair Galaadyta, ktry sdzi Izraela dwadziecia dwa lata, 4 majc trzydziestu synw, siedzcych na trzydziestu rebcach olic i przeoonych nad trzydziestu miastami, ktre od imienia jego s nazwane Hawot Jair, to jest miasteczka Jairowe, a do dnia dzisiejszego, w ziemi Galaad. 5 I umar Jair, i pogrzebany zosta na miejscu, ktre zowi Kamon. IV. Jefte. (10,6-12,15) 1. IZRAEL UCINIONY PRZEZ AMMONITW (10,6-18). 6 A synowie Izraelowi do starych grzechw przyczyniajc nowe czynili zo przed oczyma Paskimi i suyli bawanom, Baalom i Astartom, bogom syryjskim, sydoskim, moabskim, synw Ammona i filistyskim, a opucili Pana i nie suyli mu. 7 A Pan rozgniewawszy si na nich da ich w rce Filistynw i synw Ammona. 8 I byli trapieni i bardzo uciskani przez lat osiemnacie wszyscy, ktrzy mieszkali za Jordanem w zielni Amorejczykw, ktrzy s

10
1 Post Abimelech surrexit dux in Isral Thola filius Phua patrui Abimelech, vir de Issachar, qui habitavit in Samir montis Ephraim : 2 et judicavit Isralem viginti et tribus annis, mortuusque est, ac sepultus in Samir. 3 Huic successit Jair Galaadites, qui judicavit Isral per viginti et duos annos, 4 habens triginta filios sedentes super triginta pullos asinarum, et principes triginta civitatum, qu ex nomine ejus sunt appellat Havoth Jair, id est, oppida Jair, usque in prsentem diem, in terra Galaad. 5 Mortuusque est Jair, ac sepultus in loco cui est vocabulum Camon.

6 Filii autem Isral peccatis veteribus jungentes nova, fecerunt malum in conspectu Domini, et servierunt idolis, Baalim et Astaroth, et diis Syri ac Sidonis et Moab et filiorum Ammon et Philisthiim : dimiseruntque Dominum, et non coluerunt eum. 7 Contra quos Dominus iratus, tradidit eos in manus Philisthiim et filiorum Ammon. 8 Afflictique sunt, et vehementer oppressi per annos decem et octo, omnes qui habitabant trans Jordanem in terra Amorrhi,
23

w Galaadzie, 9 tak dalece, e synowie Ammonowi, przeprawiwszy si przez Jordan, pustoszyli Jud i Beniamina i Efraima, i by Izrael bardzo utrapiony. 10 I woajc do Pana rzekli: "Zgrzeszylimy tobie, emy opucili Pana, Boga naszego, a suylimy Baalom." 11 I rzek im Pan: "Czy Egipcjanie i Amorejczycy, i synowie Ammona, i Filistyni, 12 Sydoczycy te, i Amalekici, i Chananejczycy nie trapili was, i woalicie do mnie, a wyrwaem was z rki ich? 13 A przecie opucilicie mi i suylicie bogom cudzym; przeto nie chc was wicej wybawia. 14 Idcie, a wzywajcie bogw, ktrych sobie obralicie; oni niech was wybawi czasu ucisku!" 15 I rzekli synowie Izraelowi do Pana: "Zgrzeszylimy, oddaj ty nam, cokolwiek ci si podoba, tylko nas teraz wybaw!" 16 A to mwic wszystkie bawany cudzych bogw wyrzucili z granic swoich i suyli Panu Bogu, a on si uali ndzy ich. 17 Synowie tedy Ammona zwoawszy si, w Galaadzie rozbili namioty; synowie za Izraelowi zebrawszy si przeciw nim, pooyli si obozem w Masfa. 18 I rzekli ksita Galaadu, kady do bliniego swego: "Kto z nas najpierw zacznie si potyka z synami Ammona, bdzie wodzem ludu Galaad." 2. JEFTE WEZWANY NA OBRON BRACI (11,1-11).

11
1 By naonczas Jefte Galaadyta, m bardzo mocny i waleczny, syn nierzdnej niewiasty, ktry si urodzi z Galaada. 2 A mia Galaad on, z ktr mia synw; ci gdy doroli, wygnali Jeftego mwic: "Dziedzicem w domu ojca naszego nie bdziesz mg by, bo si z innej matki narodzi." 3 On tedy uciekajc i chronic si mieszka w ziemi Tob; i zgromadzili si do niego mowie ndzarze i zbjcy, i chodzili za nim, jako za ksiciem. 4 Natenczas walczyli synowie Ammona przeciw Izraelowi. 5 A gdy, bardzo dokuczali, poszli starsi z Galaadu, aby wzi sobie na pomoc Jeftego z ziemi Tob. 6 I rzekli do niego: "Pjd, a bd ksiciem

qui est in Galaad : 9 in tantum ut filii Ammon, Jordane transmisso, vastarent Judam et Benjamin et Ephraim : afflictusque est Isral nimis. 10 Et clamantes ad Dominum, dixerunt : Peccavimus tibi, quia dereliquimus Dominum Deum nostrum, et servivimus Baalim. 11 Quibus locutus est Dominus : Numquid non gyptii et Amorrhi, filiique Ammon et Philisthiim, 12 Sidonii quoque et Amalec et Chanaan oppresserunt vos, et clamastis ad me, et erui vos de manu eorum ? 13 Et tamen reliquistis me, et coluistis deos alienos : idcirco non addam ut ultra vos liberem : 14 ite, et invocate deos quos elegistis : ipsi vos liberent in tempore angusti. 15 Dixeruntque filii Isral ad Dominum : Peccavimus, redde tu nobis quidquid tibi placet : tantum nunc libera nos. 16 Qu dicentes, omnia de finibus suis alienorum deorum idola projecerunt, et servierunt Domino Deo : qui doluit super miseriis eorum. 17 Itaque filii Ammon conclamantes in Galaad fixere tentoria, contra quos congregati filii Isral in Maspha castrametati sunt. 18 Dixeruntque principes Galaad singuli ad proximos suos : Qui primus ex nobis contra filios Ammon cperit dimicare, erit dux populi Galaad. 11 1 Fuit illo tempore Jephte Galaadites vir fortissimus atque pugnator, filius mulieris meretricis, qui natus est de Galaad. 2 Habuit autem Galaad uxorem, de qua suscepit filios : qui postquam creverant, ejecerunt Jephte, dicentes : Hres in domo patris nostri esse non poteris, quia de altera matre natus es. 3 Quos ille fugiens atque devitans, habitavit in terra Tob : congregatique sunt ad eum viri inopes, et latrocinantes, et quasi principem sequebantur. 4 In illis diebus pugnabant filii Ammon contra Isral. 5 Quibus acriter instantibus perrexerunt majores natu de Galaad, ut tollerent in auxilium sui Jephte de terra Tob : 6 dixeruntque ad eum : Veni et esto princeps noster, et pugna contra filios Ammon. 7 Quibus ille respondit : Nonne vos estis, qui odistis me, et ejecistis de domo patris mei ? et nunc venistis ad me necessitate compulsi. 8 Dixeruntque principes Galaad ad Jephte : Ob hanc igitur causam nunc ad te venimus, ut proficiscaris
24

naszym i walcz przeciw synom Ammona." 7 On im odpowiedzia: "Czy nie wy jestecie, ktrzycie mi nienawidzili i wyrzucili z domu ojca mego, a teraz koniecznoci zmuszeni przyszlicie do mnie?" 8 I rzekli ksita Galaadu do Jeftego: "Przetoemy teraz przyszli do ciebie, aby jecha z nami i walczy przeciw synom Ammona, a by ksiciem wszystkich, ktrzy mieszkaj w Galaadzie." 9 Jefte te rzek im: "Jelicie prawdziwie przyszli do mnie, abym walczy za was przeciw synom Ammona, to gdyby ich Pan da w rce moje, czy ja bd ksiciem waszym?" 10 Odpowiedzieli mu: "Pan, ktry to syszy, ten jest porednikiem i wiadkiem, e nasz obietnic spenimy." 11 Jecha tedy Jefte z ksitami Galaadu i uczyni go wszystek lud ksiciem swoim; i mwi Jefte wszystkie mowy swe przed Panem w Masfa. 3. WYMIANA ZDA Z AMMONITAMI (11,12-28). 12 I wyprawi posw do krla synw Ammona, ktrzy by imieniem jego mwili: "Co mnie i tobie jest, e przycign przeciwko mnie, aby pustoszy ziemi moj?" 13 On im odpowiedzia: "Gdy wzi Izrael ziemi moj, kiedy wyszed z Egiptu, od granic Arnonu a do Jaboku i do Jordanu; teraz tedy wr mi j w pokoju." 14 Jefte znowu da zna przez nich i rozkaza, aby mwili krlowi Ammonitw: 15 "To mwi Jefte: Nie wzi Izrael ziemi Moab ani ziemi synw Ammona, 16 ale kiedy szli z Egiptu, chodzi po puszczy a do Morza Czerwonego i przyszed do Kades. 17 I wyprawi posw do krla Edomu mwic: Przepu mi, abym przeszed przez ziemi twoj. Lecz on nie chcia zezwoli na prob jego. Posa te do krla Moabu, ktry mu te przejcia dozwoli si wzbrania. Mieszka tedy w Kades, 18 i obszed z boku ziemi Edom i ziemi Moab, i przyszed na wschodni stron ziemi Moab, i pooy si obozem za Arnonem, a nie chcia wnij w granice Moabu; Arnon bowiem jest na pograniczu ziemi Moab. 19 Posa tedy Izrael posw do

nobiscum, et pugnes contra filios Ammon, sisque dux omnium qui habitant in Galaad. 9 Jephte quoque dixit eis : Si vere venistis ad me, ut pugnem pro vobis contra filios Ammon, tradideritque eos Dominus in manus meas, ego ero vester princeps ? 10 Qui responderunt ei : Dominus, qui hc audit, ipse mediator ac testis est quod nostra promissa faciemus. 11 Abiit itaque Jephte cum principibus Galaad, fecitque eum omnis populus principem sui. Locutusque est Jephte omnes sermones suos coram Domino in Maspha.

12 Et misit nuntios ad regem filiorum Ammon, qui ex persona sua dicerent : Quid mihi et tibi est, quia venisti contra me, ut vastares terram meam ? 13 Quibus ille respondit : Quia tulit Isral terram meam, quando ascendit de gypto, a finibus Arnon usque Jaboc atque Jordanem : nunc ergo cum pace redde mihi eam. 14 Per quos rursum mandavit Jephte, et imperavit eis ut dicerent regi Ammon : 15 Hc dicit Jephte : Non tulit Isral terram Moab, nec terram filiorum Ammon : 16 sed quando de gypto conscenderunt, ambulavit per solitudinem usque ad mare Rubrum, et venit in Cades. 17 Misitque nuntios ad regem Edom, dicens : Dimitte me ut transeam per terram tuam. Qui noluit acquiescere precibus ejus. Misit quoque ad regem Moab, qui et ipse transitum prbere contempsit. Mansit itaque in Cades, 18 et circuivit ex latere terram Edom et terram Moab : venitque contra orientalem plagam terr Moab, et castrametatus est trans Arnon : nec voluit intrare terminos Moab. (Arnon quippe confinium est terr Moab.) 19 Misit itaque Isral nuntios ad
25

Sehona, krla amorejskiego, ktry mieszka w Hesebonie, i rzekli mu: Dopu, abym przeszed przez ziemi twoj a do rzeki. 20 A on te wzgardziwszy sowami Izraela, nie dopuci mu przej przez granice swoje, ale zebrawszy niezliczony lud wyjecha przeciw niemu do Jassa i mocny opr stawia. 21 I da go Pan w rce Izraela ze wszystkim wojskiem jego, a Izrael go porazi i posiad wszystk ziemi Amorejczykw, mieszkacw owej krainy, 22 i wszystkie granice ich od Arnonu a do Jaboku, i od pustyni a do Jordanu. 23 Pan tedy, Bg izraelski, wygubi Amorejczykw, gdy walczy z nimi lud jego izraelski, a ty teraz chcesz posi ziemi jego? 24 Czy to, co posiad Chamos, bg twj, do ciebie prawnie nie naley? A co Pan, Bg nasz, jako zwycizca otrzyma, w nasze te posiadanie si dostanie. 25 Chyba e ty lepszy nili Balak, syn Sefora, krl moabski, albo moesz pokaza, e si spiera z Izraelem i walczy przeciw niemu, 26 gdy mieszka w Hesebonie i w wioskach jego i w Aroerze i wsiach jego, albo we wszystkich miastach nad Jordanem przez trzysta lat. Czemuecie przez tak dugi czas z tym upominaniem si nic nie czynili? 27 A tak nie ja grzesz przeciwko tobie, ale ty przeciwko mnie le czynisz, narzucajc mi wojny niesprawiedliwe. Niechaj sdzi Pan, Sdzia tego dnia, midzy Izraelem a midzy synami Ammona!" 28 I nie chcia krl synw Ammona przysta na sowa Jeftego, ktre przez posw przesa. 4. LUB JEFTEGO I JEGO ZWYCISTWO (11,29-40). 29 Sta si tedy nad Jeftem duch Paski, a obchodzc Galaad i Manassesa, Masfa te Galaadu, a stamtd cignc do synw Ammona, 30 zoy lub Panu mwic: "Jeli dasz synw Ammona w rce moje, 31 ktokolwiek pierwszy wynijdzie z drzwi domu mego i zabiey mi wracajcemu si w pokoju od synw Ammona, tego ofiaruj na caopalenie Panu." 32 I przyszed Jefte do synw Ammona, aby walczy przeciw nim, i

Sehon regem Amorrhorum, qui habitabat in Hesebon, et dixerunt ei : Dimitte ut transeam per terram tuam usque ad fluvium. 20 Qui et ipse Isral verba despiciens, non dimisit eum transire per terminos suos : sed infinita multitudine congregata, egressus est contra eum in Jasa, et fortiter resistebat. 21 Tradiditque eum Dominus in manus Isral cum omni exercitu suo : qui percussit eum, et possedit omnem terram Amorrhi habitatoris regionis illius, 22 et universos fines ejus, de Arnon usque Jaboc, et de solitudine usque ad Jordanem. 23 Dominus ergo Deus Isral subvertit Amorrhum, pugnante contra illum populo suo Isral, et tu nunc vis possidere terram ejus ? 24 nonne ea qu possidet Chamos deus tuus, tibi jure debentur ? qu autem Dominus Deus noster victor obtinuit, in nostram cedent possessionem : 25 nisi forte melior es Balac filio Sephor rege Moab ; aut docere potes, quod jurgatus sit contra Isral, et pugnaverit contra eum, 26 quando habitavit in Hesebon et viculis ejus, et in Aror et villis illius, vel in cunctis civitatibus juxta Jordanem, per trecentos annos. Quare tanto tempore nihil super hac repetitione tentastis ? 27 Igitur non ego pecco in te, sed tu contra me male agis, indicens mihi bella non justa. Judicet Dominus arbiter hujus diei inter Isral, et inter filios Ammon. 28 Noluitque acquiescere rex filiorum Ammon verbis Jephte, qu per nuntios mandaverat.

29 Factus est ergo super Jephte spiritus Domini, et circuiens Galaad et Manasse, Maspha quoque Galaad, et inde transiens ad filios Ammon, 30 votum vovit Domino, dicens : Si tradideris filios Ammon in manus meas, 31 quicumque primus fuerit egressus de foribus domus me, mihique occurrerit revertenti cum pace a filiis Ammon, eum holocaustum offeram Domino. 32 Transivitque Jephte ad filios Ammon, ut
26

da ich Pan w rce jego. 33 I pobi ich od Aroeru, a do wejcia do Mennit, dwadziecia miast, i a do Abel, ktre jest obsadzone winnicami, porak bardzo wielk; i ponieni s synowie Ammona przez synw Izraelowych. 34 A gdy si wraca Jefte do Masfa do domu swego, wybiega naprzeciw niego jedyna crka jego z bbnami i z tacami; bo nie mia innych dzieci. 35 Ujrzawszy j rozdar szaty swe i rzek: "Biada mnie, crko moja, oszukaa mi i sama jest oszukana, bom otworzy usta moje do Pana, a inaczej uczyni nie bd mg." 36 Ona mu odpowiedziaa: "Ojcze mj, jeli otworzy usta twoje do Pana, uczy mi, cokolwiek obiecae, gdy ci da Pan pomst i zwycistwo nad nieprzyjacimi twymi" 37 I rzeka do ojca: "To mi tylko uczy, o co prosz: pu mi, abym przez dwa miesice obchodzia gry i opakiwaa dziewictwo moje z towarzyszkami moimi." 38 A on jej odpowiedzia: "Id" i puci j na dwa miesice. A gdy odesza z rwienniczkami i towarzyszkami swymi, opakiwaa dziewictwo swoje na grach. 39 A wypeniwszy dwa miesice, wrcia si do ojca swego i uczyni jej, jak by lubowa, a ona nie poznaa ma. Std weszo w zwyczaj w Izraelu i zachowany jest obyczaj, 40 e co roku schodz si crki izraelskie na jedno miejsce i opakuj crk Jeftego Galaadyty przez cztery dni. 5. WOJNA MIDZY EFRAIMEM A IZRAELEM. MIER JEFTEGO (12,1-7).

pugnaret contra eos : quos tradidit Dominus in manus ejus. 33 Percussitque ab Aror usque dum venias in Mennith, viginti civitates, et usque ad Abel, qu est vineis consita, plaga magna nimis : humiliatique sunt filii Ammon a filiis Isral. 34 Revertente autem Jephte in Maspha domum suam, occurrit ei unigenita filia sua cum tympanis et choris : non enim habebat alios liberos. 35 Qua visa, scidit vestimenta sua, et ait : Heu me, filia mea ! decepisti me, et ipsa decepta es : aperui enim os meum ad Dominum, et aliud facere non potero. 36 Cui illa respondit : Pater mi, si aperuisti os tuum ad Dominum, fac mihi quodcumque pollicitus es, concessa tibi ultione atque victoria de hostibus tuis. 37 Dixitque ad patrem : Hoc solum mihi prsta quod deprecor : dimitte me ut duobus mensibus circumeam montes, et plangam virginitatem meam cum sodalibus meis. 38 Cui ille respondit : Vade. Et dimisit eam duobus mensibus. Cumque abiisset cum sociis ac sodalibus suis, flebat virginitatem suam in montibus. 39 Expletisque duobus mensibus, reversa est ad patrem suum, et fecit ei sicut voverat, qu ignorabat virum. Exinde mos increbruit in Isral, et consuetudo servata est, 40 ut post anni circulum conveniant in unum fili Isral, et plangant filiam Jephte Galaadit diebus quatuor.

12
1 Ale oto w Efraimie wszcz si tumult, bo przeszedszy ku pnocy rzekli do Jeftego: "Czemu jadc na wojn przeciwko synom Ammona, nie chciae nas zawoa, abymy jechali z tob? Przeto spalimy dom twj." 2 A on im odpowiedzia: "Miaem ja i lud mj spr wielki z synami Ammona, i wzywaem was, abycie mi pomoc dali, a nie chcielicie uczyni. 3 Widzc to, pooyem dusz moj w rkach moich i przeszedem do synw Ammona, i da ich Pan w rce moje. I cem

12
1 Ecce autem in Ephraim orta est seditio : nam transeuntes contra aquilonem, dixerunt ad Jephte : Quare vadens ad pugnam contra filios Ammon, vocare nos noluisti, ut pergeremus tecum ? igitur incendemus domum tuam. 2 Quibus ille respondit : Disceptatio erat mihi et populo meo contra filios Ammon vehemens : vocavique vos, ut prberetis mihi auxilium, et facere noluistis. 3 Quod cernens, posui animam meam in manibus meis, transivique ad filios Ammon,
27

zawini, e przeciwko mnie powstajecie na wojn? 4 Zwoawszy tedy do siebie wszystkich mw Galaadu, walczy przeciwko Efraimowi; i porazili mowie Galaadu Efraima, poniewa rzek: "Zbiegiem jest Galaad od Efraima i mieszka pord Efraima i Manassesa." 5 I zajli Galaadyci brody Jordanu, przez ktre si Efraim wraca mia. A gdy przyszed do nich kto z liczby Efraimitw, uciekajc, i mwi: "Prosz, dopucie mi si przeprawi," mwili mu Galaadyci: "Czy ty Efratejczyk?" A gdy mwi: "Nie jestem," pytali go: 6 "Mwe Szibbolet," co si wykada: kos. A on odpowiada: "Sibbolet," t liter kosu wyrazi nie mogc. I zaraz pojmawszy go zabijali u samego przeprawiania si przez Jordan. I polego wonczas z Efraima czterdzieci dwa tysice. 7 Sdzi tedy Jefte Galaadyta Izraela sze lat i umar, i pogrzebany zosta w miecie swym Galaad.

et tradidit eos Dominus in manus meas. Quid commerui, ut adversum me consurgatis in prlium ? 4 Vocatis itaque ad se cunctis viris Galaad, pugnabat contra Ephraim : percusseruntque viri Galaad Ephraim, quia dixerat : Fugitivus est Galaad de Ephraim, et habitat in medio Ephraim et Manasse. 5 Occupaveruntque Galaadit vada Jordanis, per qu Ephraim reversurus erat. Cumque venisset ad ea de Ephraim numero, fugiens, atque dixisset : Obsecro ut me transire permittatis : dicebant ei Galaadit : Numquid Ephrathus es ? quo dicente : Non sum : 6 interrogabant eum : Dic ergo Scibboleth, quod interpretatur Spica. Qui respondebat : Sibboleth : eadem littera spicam exprimere non valens. Statimque apprehensum jugulabant in ipso Jordanis transitu. Et ceciderunt in illo tempore de Ephraim quadraginta duo millia. 7 Judicavit itaque Jephte Galaadites Isral sex annis : et mortuus est, ac sepultus in civitate sua Galaad.

6. TRZEJ MNIEJSI SDZIOWIE (12,8-15). 8 Potem sdzi Izraela Abesan z Betlejem; 9 ten mia trzydziestu synw i trzydzieci crek, ktre wydajc z domu, da za m, i teje liczby synom swym wzi ony wprowadzajc do domu swego. Siedem lat sdzi on Izraela; 10 i umar, i pogrzebany zosta w Betlejem. 11 Po nim nastpi Ahialon Zabuloczyk, i sdzi Izraela dziesi lat, 12 i umar i pogrzebany zosta w Zabulonie. 13 Potem sdzi Izraela Abdon, syn Illela, Faratoczyk, 14 ktry mia czterdziestu synw i trzydziestu wnukw z nich, wsiadajcych na siedemdziesit rebcw olic, a sdzi Izraela osiem lat; i umar, 15 i pogrzebany zosta w Faraton w ziemi Efraim, na grach amalekickich. 8 Post hunc judicavit Isral Abesan de Bethlehem : 9 qui habuit triginta filios, et totidem filias, quas emittens foras, maritis dedit, et ejusdem numeri filiis suis accepit uxores, introducens in domum suam. Qui septem annis judicavit Isral : 10 mortuusque est, ac sepultus in Bethlehem. 11 Cui successit Ahialon Zabulonites : et judicavit Isral decem annis : 12 mortuusque est, ac sepultus in Zabulon. 13 Post hunc judicavit Isral Abdon filius Illel Pharathonites : 14 qui habuit quadraginta filios, et triginta ex eis nepotes, ascendentes super septuaginta pullos asinarum. Et judicavit Isral octo annis : 15 mortuusque est, ac sepultus in Pharathon terr Ephraim, in monte Amalec.

28

V. Samson. (13,1-16,31) 1. NARODZENIE SAMSONA (13,1-25).

13
1 I znowu uczynili synowie Izraelowi zo przed oblicznoci Pana, a ten ich da w rce Filistynw przez czterdzieci lat. 2 I by jeden m z Saraa, z pokolenia Dana, imieniem Manue, majcy niepodn on. 3 Tej ukaza si Anio Paski i rzek do niej: "Niepodna jest i bez dziatek, ale poczniesz i porodzisz syna. 4 Strzee si, aby nie pia wina i sycery, ani nie jada nic nieczystego. 5 Albowiem poczniesz i porodzisz syna, ktrego gowy brzytwa si nie dotknie, bo bdzie nazarejczykiem Boym od dziecistwa swego i z ywota matki, i on pocznie wybawia Izraela z rki Filistynw." 6 A ona, gdy przysza do ma swego, rzeka mu: "M Boy przyszed do mnie, majc twarz anielsk, straszny bardzo; a gdym go pytaa, kim by i skd przyszed, i jakim go imieniem zwano, nie chcia mi powiedzie, ale to odpowiedzia: 7 Oto poczniesz i porodzisz syna; strze si, aby nie pia wina ani sycery, i nie jada czego nieczystego, bo dzieci bdzie nazarejczykiem Boym od dziecistwa swego, z ywota matki swej a do dnia mierci swej." 8 Modli si tedy Manue do Pana i rzek: "Prosz, Panie, aby m Boy, ktrego posa, po wtre przyszed i nauczy nas, co mamy czyni z dzieciciem, ktre si narodzi." 9 I wysucha Pan modlcego si Manuego, i ukaza si znowu Anio Boy onie jego siedzcej na polu. A Manue, m jej, nie by przy niej. 10 Ujrzawszy tedy Anioa pospieszya si i pobiega do ma swego, i powiedziaa mu mwic: "Oto mi si ukaza m, ktregom pierwej widziaa." 11 A on wsta i poszed za on swoj, a przyszeddszy do ma rzek mu: "Tye to, ktry mwi do niewiasty?" A on odpowiedzia: "Jam jest." 12 A Manue do niego: "Kiedy, rzecze, zici si mowa twoja, co chcesz aby czynio dzieci, albo czego si strzec bdzie miao?" 13 I rzek

13
1 Rursumque filii Isral fecerunt malum in conspectu Domini : qui tradidit eos in manus Philisthinorum quadraginta annis. 2 Erat autem quidam vir de Saraa, et de stirpe Dan, nomine Manue, habens uxorem sterilem. 3 Cui apparuit angelus Domini, et dixit ad eam : Sterilis es et absque liberis : sed concipies, et paries filium. 4 Cave ergo ne bibas vinum ac siceram, nec immundum quidquam comedas : 5 quia concipies, et paries filium, cujus non tanget caput novacula : erit enim nazarus Dei ab infantia sua et ex matris utero, et ipse incipiet liberare Isral de manu Philisthinorum. 6 Qu cum venisset ad maritum suum, dixit ei : Vir Dei venit ad me, habens vultum angelicum, terribilis nimis. Quem cum interrogassem quis esset, et unde venisset, et quo nomine vocaretur, noluit mihi dicere : 7 sed hoc respondit : Ecce concipies et paries filium : cave ne vinum bibas, nec siceram, et ne aliquo vescaris immundo : erit enim puer nazarus Dei ab infantia sua, ex utero matris su usque ad diem mortis su. 8 Oravit itaque Manue Dominum, et ait : Obsecro, Domine, ut vir Dei, quem misisti, veniat iterum, et doceat nos quid debeamus facere de puero, qui nasciturus est. 9 Exaudivitque Dominus deprecantem Manue, et apparuit rursum angelus Dei uxori ejus sedenti in agro : Manue autem maritus ejus non erat cum ea. Qu cum vidisset angelum, 10 festinavit, et cucurrit ad virum suum : nuntiavitque ei, dicens : Ecce apparuit mihi vir, quem ante videram. 11 Qui surrexit, et secutus est uxorem suam : veniensque ad virum, dixit ei : Tu es qui locutus es mulieri ? Et ille respondit : Ego sum. 12 Cui Manue : Quando, inquit, sermo tuus fuerit expletus, quid vis ut faciat puer ? aut a quo se observare debebit ? 13 Dixitque angelus Domini ad Manue : Ab omnibus, qu locutus
29

Anio Paski do Manuego: "Od wszystkiego, com powiedzia onie twojej, niech si wstrzyma. 14 Cokolwiek si z winnicy rodzi, niechaj nie jada, wina i sycery niech nie pije, niczego nieczystego niech nie poywa, a com jej rozkaza, to niechaj wypeni i przestrzega." 15 I rzek Manue do Anioa Paskiego: "Prosz ci, aby zezwoli na prob moj, i ebymy ci przygotowali koltko z kz." 16 Odpowiedzia mu Anio: "Chocia mi przymuszasz, nie bd jad chleba twego; ale jeli chcesz uczyni caopalenie, ofiaruje je Panu." A nie wiedzia Manue, e to by Anio Paski. 17 I rzek do niego: "Jakie twe imi, abymy, jeli si speni sowo twoje, uczcili ci?" 18 A on odpowiedzia: "Czemu si pytasz o imi moje, ktre jest dziwne?" 19 Wzi tedy Manue kol z kz i pynne ofiary, i pooy na skale ofiarujc Panu, ktry czyni dziwy; a sam i ona jego patrzyli. 20 A gdy wystpowa pomie otarza ku niebu, Anio Paski wstpi take w pomieniu. Gdy to ujrzeli Manue i ona jego, upadli na twarze swe na ziemi. 21 I wicej im si nie ukaza Anio Paski. I zaraz pozna Manue, e by to Anio Paski. 22 I rzek do ony swej: "mierci pomrzemy, bomy widzieli Boga." 23 A ona odpowiedziaa: "Gdyby nas Pan chcia zabi, nie przyjby by caopalenia i pynnych ofiar z rk naszych, aniby nam by nie ukaza tego wszystkiego, aniby tego, co ma przyj, nie objawi." 24 Porodzia tedy syna i daa mu imi Samson. I uroso dzieci, i bogosawi mu Pan. 25 I pocz duch Paski by z nim w obozie Dana midzy Saraa a midzy Estaol. 2. MAESTWO SAMSONA (14,1-20).

sum uxori tu, abstineat se, 14 et quidquid ex vinea nascitur, non comedat : vinum et siceram non bibat ; nullo vescatur immundo : et quod ei prcepi, impleat atque custodiat. 15 Dixitque Manue ad angelum Domini : Obsecro te ut acquiescas precibus meis, et faciamus tibi hdum de capris. 16 Cui respondit angelus : Si me cogis, non comedam panes tuos : si autem vis holocaustum facere, offer illud Domino. Et nesciebat Manue quod angelus Domini esset. 17 Dixitque ad eum : Quod est tibi nomen, ut, si sermo tuus fuerit expletus, honoremus te ? 18 Cui ille respondit : Cur quris nomen meum, quod est mirabile ? 19 Tulit itaque Manue hdum de capris, et libamenta, et posuit super petram, offerens Domino, qui facit mirabilia : ipse autem et uxor ejus intuebantur. 20 Cumque ascenderet flamma altaris in clum, angelus Domini pariter in flamma ascendit. Quod cum vidissent Manue et uxor ejus, proni ceciderunt in terram, 21 et ultra eis non apparuit angelus Domini. Statimque intellexit Manue angelum Domini esse, 22 et dixit ad uxorem suam : Morte moriemur, quia vidimus Deum. 23 Cui respondit mulier : Si Dominus nos vellet occidere, de manibus nostris holocaustum et libamenta non suscepisset, nec ostendisset nobis hc omnia, neque ea qu sunt ventura dixisset. 24 Peperit itaque filium, et vocavit nomen ejus Samson. Crevitque puer, et benedixit ei Dominus. 25 Cpitque spiritus Domini esse cum eo in castris Dan inter Saraa et Esthaol.

14
1 Poszed tedy Samson do Tamnata, a ujrzawszy tam niewiast z crek filistyskich, 2 poszed i powiedzia ojcu swemu i matce swej mwic: "Widziaem w Tamnata niewiast z crek filistyskich; prosz, ebycie mi j wzili za on." 3 Rzekli mu ojciec i matka jego: "Czy nie ma niewiasty midzy crkami braci twoich i

14
1 Descendit ergo Samson in Thamnatha : vidensque ibi mulierem de filiabus Philisthiim, 2 ascendit, et nuntiavit patri suo et matri su, dicens : Vidi mulierem in Thamnatha de filiabus Philisthinorum : quam quso ut mihi accipiatis uxorem. 3 Cui dixerunt pater et mater sua : Numquid non est mulier in filiabus fratrum tuorum, et in
30

midzy wszystkim ludem moim, e chcesz wzi on u Filistynw, ktrzy s nieobrzezani?" I rzek Samson do ojca swego: "T mi wemij, bo si podobaa oczom moim." 4 A rodzice jego nie wiedzieli, e rzecz dziaa si od Pana i e szuka zaczepki przeciw Filistynom, bo naonczas Filistyni panowali nad Izraelem. 5 Poszed tedy Samson z ojcem swym i z matk do Tamnata. A gdy przyszli do winnic miejskich, ukaza si mody lew srogi a ryczcy, i zabiea mu. 6 Lecz duch Paski przypad na Samsona, i rozdar lwa jakby kol i poszarpa go na sztuki, cho nic zgoa w rku nie mia; a ojcu i matce nie chcia tego oznajmi. 7 I poszed, i mwi z niewiast, ktra si podobaa oczom jego. 8 A wracajc si po kilku dniach aby j poj, zstpi, aby oglda cierw lwi, a oto rj pszcz by w paszczce lwiej i plastr miodu. 9 Wziwszy go tedy w rce, jad na drodze, a przyszedszy do ojca swego i matki da im cz, ktrzy te sami zjedli; a przecie im nie chcia powiedzie, e mid ze cierwa lwiego wybra. 10 Przyszed tedy ojciec jego do niewiasty i sprawi synowi swemu Samsonowi uczt, bo tak modziecy zwykli byli czyni. 11 Gdy tedy go ujrzeli mieszczanie owego miasta, dali mu trzydziestu towarzyszw, eby z nim byli. 12 I rzek im Samson: "Zadam wam zagadk; jeli mi j zgadniecie przez siedem dni wesela, dam wam trzydzieci przecierade i trzydzieci sukien. 13 A jeli nie bdziecie mogli zgadn, wtedy wy mnie dacie trzydzieci przecierade i trzydzieci sukien." Odpowiedzieli mu: "Zadaj zagadk, ebymy usyszeli." 14 I rzek im: "Z jedzcego wyszed pokarm, a z mocnego wysza sodko." I nie mogli przez trzy dni zgadn zagadki. 15 A gdy nadchodzi sidmy dzie, rzekli do ony Samsona: "Pochlebiaj mowi twemu i namw go, eby ci powiedzia, co znaczy zagadka; a jeli nie bdziesz chciaa tego uczyni, spalimy ci z domem ojca twego. Czycie nas dlatego prosili na wesele, eby nas zupi?" 16 A ona zy przed Samsonem wylewaa i uskaraa si mwic: "Masz mi w nienawici, a nie miujesz, dlatego

omni populo meo, quia vis accipere uxorem de Philisthiim, qui incircumcisi sunt ? Dixitque Samson ad patrem suum : Hanc mihi accipe : quia placuit oculis meis. 4 Parentes autem ejus nesciebant quod res a Domino fieret, et qureret occasionem contra Philisthiim : eo enim tempore Philisthiim dominabantur Israli. 5 Descendit itaque Samson cum patre suo et matre in Thamnatha. Cumque venissent ad vineas oppidi, apparuit catulus leonis svus, et rugiens, et occurrit ei. 6 Irruit autem spiritus Domini in Samson, et dilaceravit leonem, quasi hdum in frustra discerpens, nihil omnino habens in manu : et hoc patri et matri noluit indicare. 7 Descenditque, et locutus est mulieri qu placuerat oculis ejus. 8 Et post aliquot dies revertens ut acciperet eam, declinavit ut videret cadaver leonis, et ecce examen apum in ore leonis erat ac favus mellis. 9 Quem cum sumpsisset in manibus comedebat in via : veniensque ad patrem suum et matrem, dedit eis partem, qui et ipsi comederunt : nec tamen eis voluit indicare quod mel de corpore leonis assumpserat. 10 Descendit itaque pater ejus ad mulierem, et fecit filio suo Samson convivium : sic enim juvenes facere consueverant. 11 Cum ergo cives loci illius vidissent eum, dederunt ei sodales triginta ut essent cum eo. 12 Quibus locutus est Samson : Proponam vobis problema : quod si solveritis mihi intra septem dies convivii, dabo vobis triginta sindones, et totidem tunicas : 13 sin autem non potueritis solvere, vos dabitis mihi triginta sindones, et ejusdem numeri tunicas. Qui responderunt ei : Propone problema, ut audiamus. 14 Dixitque eis : De comedente exivit cibus, et de forti egressa est dulcedo. Nec potuerunt per tres dies propositionem solvere. 15 Cumque adesset dies septimus, dixerunt ad uxorem Samson : Blandire viro tuo et suade ei ut indicet tibi quid significet problema : quod si facere nolueris, incendemus te, et domum patris tui : an idcirco vocastis nos ad nuptias ut spoliaretis ? 16 Qu fundebat apud Samson lacrimas, et qurebatur, dicens : Odisti me, et non diligis : idcirco problema, quod proposuisti filiis populi mei, non vis mihi exponere. At ille
31

zagadki, ktr da synom ludu mego, nie chcesz mi wyoy." A on odpowiedzia: "Ojcu memu i matce nie chciaem powiedzie, a tobie miabym powiedzie?" 17 Przez siedem tedy dni wesela pakaa przed nim, a dnia sidmego, gdy mu si uprzykrzya, wyoy, a ona zaraz powiedziaa ssiadom swoim. 18 A oni mu rzekli dnia sidmego przed zachodem soca: "Co sodszego nad mid? a co mocniejszego nad lwa?" I rzek do nich: "Bycie byli nie orali jaowic moj, nie rozwizalibycie zagadki mojej." 19 Przypad tedy na duch Paski, i poszed do Askalonu, i zabi tam trzydziestu mw, a wziwszy ich szaty da je tym, ktrzy byli zagadk zgadli. I rozgniewany bardzo, 20 poszed do domu ojca swego, ona za jego wysza za m za jednego z przyjaci jego i swatw. 3. SAMSON W WALCE Z FILISTYNAMI (15,1-16,3).

respondit : Patri meo et matri nolui dicere : et tibi indicare potero ? 17 Septem igitur diebus convivii flebat ante eum : tandemque die septimo cum ei esset molesta, exposuit. Qu statim indicavit civibus suis. 18 Et illi dixerunt ei die septimo ante solis occubitum : Quid dulcius melle, et quid fortius leone ? Qui ait ad eos : Si non arassetis in vitula mea, non invenissetis propositionem meam. 19 Irruit itaque in eum spiritus Domini, descenditque Ascalonem, et percussit ibi triginta viros : quorum ablatas vestes dedit iis qui problema solverant. Iratusque nimis ascendit in domum patris sui : 20 uxor autem ejus accepit maritum unum de amicis ejus et pronubis.

15
1 A po niedugim czasie, gdy nadchodziy dni pszenicznego niwa, przyszed Samson chcc odwiedzi on swoj, i przynis jej kol z kz. A gdy wedug zwyczaju chcia wnij do jej komory, zabroni mu ojciec jej mwic: 2 "Mniemaem, e jej nienawidzisz, a przetom j wyda za przyjaciela twego; ale ma siostr, ktra modsza i cudniejsza jest ni ona, niech ci bdzie w miejsce niej on." 3 A Samson mu odpowiedzia: "Od tego dnia nie bdzie na mnie winy wobec Filistynw, bo wam bd zo wyrzdza." 4 I poszed, i pojma trzysta lisw, i ogony ich do ogonw przywiza, a w rodku przywiza pochodnie, 5 po czym ogniem je zapaliwszy rozpuci, aby tam i sam biegay. Lisy wbiegy zaraz w zboa filistyskie, a gdy si zapalio, i zboe ju zebrane i to, co jeszcze w kosie stao, tak wszystko zgorzao, e i winnice i oliwnice te ogie popali. 6 I rzekli Filistyni: "Kto to uczyni?" Powiedziano im: "Samson zi Tamnatczyka uczyni to za to, e wzi on i da drugiemu." I poszli Filistyni i spalili tak

15
1 Post aliquantulum autem temporis, cum dies tritice messis instarent, venit Samson, invisere volens uxorem suam, et attulit ei hdum de capris. Cumque cubiculum ejus solito vellet intrare, prohibuit eum pater illius, dicens : 2 Putavi quod odisses eam, et ideo tradidi illam amico tuo : sed habet sororem, qu junior et pulchrior illa est : sit tibi pro ea uxor. 3 Cui Samson respondit : Ab hac die non erit culpa in me contra Philisthos : faciam enim vobis mala. 4 Perrexitque et cepit trecentas vulpes, caudasque earum junxit ad caudas, et faces ligavit in medio : 5 quas igne succendens, dimisit ut huc illucque discurrerent. Qu statim perrexerunt in segetes Philisthinorum. Quibus succensis, et comportat jam fruges, et adhuc stantes in stipula, concremat sunt, in tantum ut vineas quoque et oliveta flamma consumeret. 6 Dixeruntque Philisthiim : Quis fecit hanc rem ? Quibus dictum est : Samson gener Thamnathi : quia tulit uxorem ejus, et alteri tradidit, hc operatus est. Ascenderuntque Philisthiim, et combusserunt
32

niewiast, jak i ojca jej. 7 Rzek im Samson: "Chociaecie to uczynili, wszake jeszcze na was wezm pomst, a wtedy przestan." 8 I porazi ich porak wielk, tak i zdumieni nog na biodro zakadali. A poszedszy mieszka w jaskini skay Etam. 9 Przycignwszy tedy Filistyni do ziemi Juda, pooyli si obozem na miejscu, ktre potem nazwano Lechi, to jest paszczka, i tam si ich wojsko rozpostaro. 10 I rzekli do nich z pokolenia Judy: "Czemucie przycignli przeciw nam?" Oni odpowiedzieli: "Przyszlimy, aby zwiza Samsona i eby mu odda to, co nam wyrzdzi." 11 Poszo tedy trzy tysice mw z Judy do jaskini skay Etam i rzekli do Samsona: "Nie wiesz, i Filistyni panuj nad nami? Czemu to chcia uczyni?" A on im rzek: "Jak mnie uczynili, tak im uczyniem." 12 Przyszlimy, mwi, zwiza ci i wyda w rce Filistynw." Samson im rzecze: "Przysignijcie i przyrzeczcie mi, e mnie nie zabijecie." 13 Rzekli: "Nie zabijemy ci, ale zwizanego wydamy." I zwizali go dwoma nowymi powrozami, i zabrali go ze skay Etam. 14 A gdy przyszed do miejsca Paszczki i Filistyni krzyczc wybiegli naprzeciw niego, przypad na duch Paski; a jako zwyky za podmuchem ognia lny si pali, tak powrozy, ktrymi by zwizany, rozleciay si i rozwizay. 15 I znalezion paszczk, to jest szczk ol, ktra leaa, porwawszy, zabi ni tysic mw i rzek: 16 "Paszczk ol, szczk rebca olic zgadziem ich i zabiem tysic mw." 17 A gdy tych sw piewajc dokoczy, rzuci paszczk z rki i nazwa imi miejsca owego Ramat Lechi, co si wykada: podniesienie paszczki. 18 A gdy by bardzo spragniony, woa do Pana i rzek: "Ty da przez rk sugi twego to wybawienie bardzo wielkie i zwycistwo; a oto od pragnienia umieram i wpadn w rce nieobrzezanych." 19 I otworzy Pan trzonowy zb w paszczce olej, i wysza z niego woda; a gdy jej si napi, ochodzi ducha i wzmocni si. I przeto nazwano owo miejsce: rdo wzywajcego z paszczki, a do dnia dzisiejszego.

tam mulierem quam patrem ejus. 7 Quibus ait Samson : Licet hc feceritis, tamen adhuc ex vobis expetam ultionem, et tunc quiescam. 8 Percussitque eos ingenti plaga, ita ut stupentes suram femori imponerent. Et descendens habitavit in spelunca petr Etam. 9 Igitur ascendentes Philisthiim in terram Juda, castrametati sunt in loco, qui postea vocatus est Lechi, id est, Maxilla, ubi eorum effusus est exercitus. 10 Dixeruntque ad eos de tribu Juda : Cur ascendistis adversum nos ? Qui responderunt : Ut ligemus Samson venimus, et reddamus ei qu in nos operatus est. 11 Descenderunt ergo tria millia virorum de Juda ad specum silicis Etam, dixeruntque ad Samson : Nescis quod Philisthiim imperent nobis ? quare hoc facere voluisti ? Quibus ille ait : Sicut fecerunt mihi, sic feci eis. 12 Ligare, inquiunt, te venimus, et tradere in manus Philisthinorum. Quibus Samson : Jurate, ait, et spondete mihi quod non occidatis me. 13 Dixerunt : Non te occidemus, sed vinctum trademus. Ligaveruntque eum duobus novis funibus, et tulerunt eum de petra Etam. 14 Qui cum venisset ad locum Maxill, et Philisthiim vociferantes occurrissent ei, irruit spiritus Domini in eum : et sicut solent ad odorem ignis lina consumi, ita vincula, quibus ligatus erat, dissipata sunt et soluta. 15 Inventamque maxillam, id est, mandibulam asini, qu jacebat, arripiens interfecit in ea mille viros, 16 et ait : In maxilla asini, in mandibula pulli asinarum, delevi eos, et percussi mille viros. 17 Cumque hc verba canens complesset, projecit mandibulam de manu, et vocavit nomen loci illius Ramathlechi, quod interpretatur, Elevatio maxill. 18 Sitiensque valde, clamavit ad Dominum, et ait : Tu dedisti in manu servi tui salutem hanc maximam atque victoriam : en siti morior, incidamque in manus incircumcisorum. 19 Aperuit itaque Dominus molarem dentem in maxilla asini, et egress sunt ex eo aqu. Quibus haustis, refocillavit spiritum, et vires recepit. Idcirco appellatum est nomen loci illius, Fons invocantis de maxilla, usque in prsentem diem.

33

20 I sdzi Izraela za dni Filistynw 20 Judicavitque Isral in diebus Philisthiim dwadziecia lat. viginti annis.

16
1 Poszed te do Gazy i ujrza tam niewiast nierzdnic, i wszed do niej. 2 Gdy to usyszeli Filistyni i gruchno u nich, e Samson wszed do miasta, otoczyli go, postawiwszy stra w bramie miejskiej, i tam ca noc po cichu czekali, aby skoro dzie, wychodzcego zabi. 3 Ale Samson spa a do pnocy, po czym powstawszy wzi oboje wrota u bramy z podwojami ich i z zamkiem, i woywszy je na ramiona swe, zanis na wierzch gry, stojcej od strony Hebronu.

16
1 Abiit quoque in Gazam, et vidit ibi mulierem meretricem, ingressusque est ad eam. 2 Quod cum audissent Philisthiim, et percrebruisset apud eos intrasse urbem Samson, circumdederunt eum, positis in porta civitatis custodibus : et ibi tota nocte cum silentio prstolantes, ut facto mane exeuntem occiderent. 3 Dormivit autem Samson usque ad medium noctem : et inde consurgens, apprehendit ambas port fores cum postibus suis et sera, impositasque humeris suis portavit ad verticem montis, qui respicit Hebron.

SAMSON I DALILA (16,4-31). 4 Potem rozmiowa si w niewiecie, ktra mieszkaa w dolinie Sorek, a zwano j Dalila. 5 I przyjechali do niej ksita filistyscy, i rzekli: "Oszukaj go, a dowiedz si od niego, w czym tak wielk moc ma i jakbymy go zwyciy mogli i zwizanego utrapi. Jeli to uczynisz, damy ci kady tysic i sto srebrnikw." 6 Rzeka tedy Dalila do Samsona: "Powiedz mi, prosz, w czym jest najwiksza moc twoja, i co jest, czym by zwizany, wyrwa si nie mg?" 7 Odpowiedzia jej Samson: "Gdyby mi zwizano siedmiu powrozami ylastymi, jeszcze nie uschymi i jeszcze wilgotnymi, bd saby jak inni ludzie." 8 I przynieli do niej ksita filistyscy siedem powrozw, jak bya rzeka, 9 i zwizaa go nimi, podczas gdy si u niej ukrya zasadzka i w komorze koca sprawy oczekiwaa. I zawoaa na: "Filistyni nad tob, Samsonie!" A on rozerwa powrozy, jak gdyby kto przerwa ni ukrcon z padzierzy zgrzebnych, gdy zapach ognia poczuje; i nie poznano, w czym bya moc jego. 10 I rzeka do niego Dalila: "Oto mi oszuka i nieprawd powiedziae; teraz przynajmniej powiedz mi, czym by ci zwiza." 11 On jej odpowiedzia: "Gdyby mi zwizano nowymi powrozami, ktrych nigdy nie uywano, saby bd i innym 4 Post hc amavit mulierem, qu habitabat in valle Sorec, et vocabatur Dalila. 5 Veneruntque ad eam principes Philisthinorum, atque dixerunt : Decipe eum, et disce ab illo, in quo habeat tantam fortitudinem, et quomodo eum superare valeamus, et vinctum affligere : quod si feceris, dabimus tibi singuli mille et centum argenteos. 6 Locuta est ergo Dalila ad Samson : Dic mihi, obsecro, in quo sit tua maxima fortitudo, et quid sit quo ligatus erumpere nequeas ? 7 Cui respondit Samson : Si septem nerviceis funibus necdum siccis, et adhuc humentibus, ligatus fuero, infirmus ero ut ceteri homines. 8 Attuleruntque ad eam satrap Philisthinorum septem funes, ut dixerat : quibus vinxit eam, 9 latentibus apud se insidiis, et in cubiculo finem rei expectantibus : clamavitque ad eum : Philisthiim super te, Samson. Qui rupit vincula, quomodo si rumpat quis filum de stupp tortum putamine, cum odorem ignis acceperit : et non est cognitum in quo esset fortitudo ejus. 10 Dixitque ad eum Dalila : Ecce illusisti mihi, et falsum locutus es : saltem nunc indica mihi quo ligari debeas. 11 Cui ille respondit : Si ligatus fuero novis funibus, qui numquam fuerunt in opere, infirmus ero, et aliorum hominum similis. 12
34

ludziom podobny." 12 I znowu Dalila zwizaa go takimi, i przygotowawszy zasadzk w komorze zawoaa: "Filistyni nad tob, Samsonie!" - A on tak porwa powrozy jak nici ptna. 13 I rzeka znowu Dalila do niego: "Pki mi zdradzasz i kamstwo powiadasz? Wyjaw, czym masz by zwizany." Samson jej odpowiedzia: "Jeli siedem wosw z gowy mojej z nici osnowan spleciesz, a gwd w nie obwiniony wbijesz w ziemi, sabym bd." 14 Gdy to uczynia Dalila, rzeka do niego: "Filistyni nad tob, Samsonie!" Lecz on wstawszy ze snu wyrwa gwd z wosami i z osnow. 15 I rzeka do niego Dalila: "Jake moesz mwi, e mi miujesz, gdy serce twoje nie jest ze mn? Trzykro mi okamae, a nie chciae powiedzie, w czym jest bardzo wielka moc twoja." 16 A gdy mu dokuczaa i przez wiele dni ustawicznie przy nim tkwia czasu odpocznienia nie dajc, ustaa dusza jego i a do mierci si spracowaa. 17 Wtedy wyjawiajc prawd rzek do niej: "elazo nigdy nie postao na gowie mojej, bom jest nazarejczyk, to jest powicony Bogu z ywota matki mojej; jeliby mi gow ogolono, odejdzie ode mnie moc moja i ustan, i bd jak inni ludzie." 18 A ona widzc, e jej otworzy ca dusz swoj, posaa do ksit filistyskich i kazaa powiedzie: "Przyjedcie jeszcze raz, bo mi teraz otworzy serce swoje." I przyjechali wziwszy pienidze, ktre byli obiecali. 19 A ona upia go na kolanach swoich i pooya gow jego na swym onie, i przyzwaa balwierza, i ogolia siedem wosw jego, i pocza go odpycha i wygania od siebie, bo natychmiast odesza moc od niego. 20 I rzeka: "Filistyni nad tob, Samsonie!" A on wstawszy ze snu rzek w sercu swoim: "Wyrw si, jak przedtem czyniem, i otrzsn si," nie wiedzc, e Pan odstpi od niego. 21 A Filistyni pojmawszy go, natychmiast wyupili mu oczy i powiedli go do Gazy zwizanego acuchami, a zamknwszy go w ciemnicy arna obraca przymusili. 22 I ju wosy jego podrasta poczynay. 23 A ksita filistyscy zeszli si razem, eby zoy ofiary wielkie

Quibus rursum Dalila vinxit eum, et clamavit : Philisthiim super te, Samson : in cubiculo insidiis prparatis. Qui ita rupit vincula quasi fila telarum. 13 Dixitque Dalila rursum ad eum : Usquequo decipis me, et falsum loqueris ? ostende quo vinciri debeas. Cui respondit Samson : Si septem crines capitis mei cum licio plexueris, et clavum his circumligatum terr fixeris, infirmus ero. 14 Quod cum fecisset Dalila, dixit ad eum : Philisthiim super te, Samson. Qui consurgens de somno extraxit clavum cum crinibus et licio. 15 Dixitque ad eum Dalila : Quomodo dicis quod amas me, cum animus tuus non sit mecum ? Per tres vices mentitus es mihi, et noluisti dicere in quo sit maxima fortitudo tua. 16 Cumque molesta esset ei, et per multos dies jugiter adhreret, spatium ad quietem non tribuens, defecit anima ejus, et ad mortem usque lassata est. 17 Tunc aperiens veritatem rei, dixit ad eam : Ferrum numquam ascendit super caput meum, quia nazarus, id est, consecratus Deo, sum de utero matris me : si rasum fuerit caput meum, recedet a me fortitudo mea, et deficiam, eroque sicut ceteri homines. 18 Vidensque illa quod confessus ei esset omnem animum suum, misit ad principes Philisthinorum ac mandavit : Ascende adhuc semel, quia nunc mihi aperuit cor suum. Qui ascenderunt assumpta pecunia, quam promiserant. 19 At illa dormire eum fecit super genua sua, et in sinu suo reclinare caput. Vocavitque tonsorem, et rasit septem crines ejus, et cpit abigere eum, et a se repellere : statim enim ab eo fortitudo discessit. 20 Dixitque : Philisthiim super te, Samson. Qui de somno consurgens, dixit in animo suo : Egrediar sicut ante feci, et me excutiam : nesciens quod recessisset ab eo Dominus. 21 Quem cum apprehendissent Philisthiim, statim eruerunt oculos ejus, et duxerunt Gazam vinctum catenis, et clausum in carcere molere fecerunt. 22 Jamque capilli ejus renasci cperunt. 23 Et principes Philisthinorum convenerunt in unum ut immolarent hostias magnificas Dagon deo suo, et epularentur, dicentes : Tradidit deus noster inimicum nostrum Samson in manus nostras. 24 Quod etiam populus videns,
35

Dagonowi, bogu swemu, i weselili si mwic: "Da bg nasz nieprzyjaciela naszego Samsona w rce nasze." 24 Lud te widzc to chwali boga swego i to samo mwi: "Da bg nasz nieprzyjaciela naszego w rce nasze, ktry spustoszy ziemi nasz i wielu zabi." 25 A gdy byli dobrej myli weselc si przy biesiadach, najadszy si ju, przykazali, aby zawoano Samsona i aby gra przed nimi. I przywiedziony z ciemnicy gra przed nimi, i postawili go midzy dwoma supami. 26 I rzek chopcu, ktry go prowadzi: "Pu mi, ebym si dotkn supw, na ktrych stoi wszystek dom, a podpar si na nich i troch odpocz." 27 A dom peen by mw i niewiast, i byli tam wszyscy ksita filistyscy, a z dachu i z sali okoo trzech tysicy obojej pci patrzyo na grajcego Samsona. 28 A on wzywajc Pana rzek: "Panie Boe, wspomnij na mnie, a przywr mi teraz pierwsz moc, Boe mj, abym si pomci nad nieprzyjacimi mymi, a za utrat obu oczu jedn pomst wzi." 29 I ujwszy obydwa supy, na ktrych sta dom, jeden z nich praw rk, 30 a drugi lew trzymajc, rzek: "Niech umrze dusza moja z Filistynami!" I zatrzs mocno supami, i upad dom na wszystkich ksit i na cay lud, - ktry tam by; i daleko ich wicej zabi umierajc nili przedtem ywy bdc. 31 A przyszedszy bracia jego I wszystek rd wzili ciao jego i pogrzebali midzy Saraa i Estaol w grobie ojca jego Manuego; a sdzi on Izraela dwadziecia lat. CZ II (17,1-21,24) DODATKI I. Pocztki wityni w Lais-Dan. (17,1-18,31) 1. SANKTUARIUM MICHASA (17,1-13).

laudabat deum suum, eademque dicebat : Tradidit deus noster adversarium nostrum in manus nostras, qui delevit terram nostram, et occidit plurimos. 25 Ltantesque per convivia, sumptis jam epulis, prceperunt ut vocaretur Samson, et ante eos luderet. Qui adductus de carcere ludebat ante eos, feceruntque eum stare inter duas columnas. 26 Qui dixit puero regenti gressus suos : Dimitte me, ut tangam columnas, quibus omnis imminet domus, et recliner super eas, et paululum requiescam. 27 Domus autem erat plena virorum ac mulierum, et erant ibi omnes principes Philisthinorum, ac de tecto et solario circiter tria millia utriusque sexus spectantes ludentem Samson. 28 At ille invocato Domino ait : Domine Deus, memento mei, et redde mihi nunc fortitudinem pristinam, Deus meus, ut ulciscar me de hostibus meis, et pro amissione duorum luminum unam ultionem recipiam. 29 Et apprehendens ambas columnas quibus innitebatur domus, alteramque earum dextera et alteram lva tenens, 30 ait : Moriatur anima mea cum Philisthiim. Concussisque fortiter columnis, cecidit domus super omnes principes, et ceteram multitudinem qu ibi erat : multoque plures interfecit moriens, quam ante vivus occiderat. 31 Descendentes autem fratres ejus et universa cognatio, tulerunt corpus ejus, et sepelierunt inter Saraa et Esthaol in sepulchro patris sui Manue : judicavitque Isral viginti annis.

17

17

1 By naonczas jeden m z gry Efraim, 1 Fuit eo tempore vir quidam de monte imieniem Michas, ktry rzek matce swej: 2 Ephraim nomine Michas, 2 qui dixit matri "Tysic i sto srebrnikw, ktre sobie bya su : Mille et centum argenteos, quos
36

oddzielia, i na ktre przy mnie przysiga, oto ja mam i s u mnie." Ona mu odpowiedziaa: "Bogosawiony syn mj Panu." 3 Zwrci je tedy matce swej, ktra mu bya rzeka: "Powiciam i lubowaam to srebro Panu, aby z rki mej przyj syn mj i uczyni obraz rzebiony i lany; a teraz oddaj je tobie." 4 Zwrci je tedy matce swej, a ona wzia dwiecie srebrnych i daa je zotnikowi, eby z nich uczyni obraz rzebiony i lany; i by w domu Michasa. 5 A odczy on te w nim Bogu wityk i uczyni efod i terafim, to jest szat kapask i bawany, i napeni rk jednego z synw swych, i by mu kapanem. 6 W owe dni nie byo krla w Izraelu, ale kady, co mu si zdao prawego, to czyni. 7 By te drugi modzieniec z Betlejem Judy, z pokolenia jego; a ten by Lewit i mieszka tam. 8 I wyszedszy z miasta Betlejem, chcia gociem by, gdzieby mu dogodnie byo. A gdy bdc w drodze przyszed na gry Efraim i wstpi na chwil do domu Michasa, 9 spytany by przez niego, skd przyszed. Odpowiedzia: "Jestem Lewita z Betlejem Judy, a id eby mieszka, kdy bd mg, i gdzieby mi si zdao z moim poytkiem." 10 I rzek Michas: "Mieszkaj u mnie i bd mi ojcem i kapanem, a dam ci na kady rok dziesi srebrnikw i dwie szaty, i czego do ywnoci potrzeba." 11 Zgodzi si i zamieszka u czowieka, i by mu jako jeden z synw. 12 I napeni Michas rk jego, i mia modzieca kapanem u siebie mwic: 13 "Teraz wiem, e mi Bg uczyni dobrze, gdy mam kapana z rodu lewickiego."

separaveras tibi, et super quibus me audiente juraveras, ecce ego habeo, et apud me sunt. Cui illa respondit : Benedictus filius meus Domino. 3 Reddidit ergo eos matri su, qu dixerat ei : Consecravi et vovi hoc argentum Domino, ut de manu mea suscipiat filius meus, et faciat sculptile atque conflatile : et nunc trado illud tibi. 4 Reddidit igitur eos matri su : qu tulit ducentos argenteos, et dedit eos argentario, ut faceret ex eis sculptile atque conflatile, quod fuit in domo Mich. 5 Qui diculam quoque in ea deo separavit, et fecit ephod, et theraphim, id est, vestem sacerdotalem, et idola : implevitque unius filiorum suorum manum, et factus est ei sacerdos. 6 In diebus illis non erat rex in Isral, sed unusquisque quod sibi rectum videbatur, hoc faciebat. 7 Fuit quoque alter adolescens de Bethlehem Juda, ex cognatione ejus : eratque ipse Levites, et habitabat ibi. 8 Egressusque de civitate Bethlehem, peregrinari voluit ubicumque sibi commodum reperisset. Cumque venisset in montem Ephraim, iter faciens, et declinasset parumper in domum Mich, 9 interrogatus est ab eo unde venisset. Qui respondit : Levita sum de Bethlehem Juda, et vado ut habitem ubi potuero, et utile mihi esse perspexero. 10 Dixitque Michas : Mane apud me, et esto mihi parens ac sacerdos : daboque tibi per annos singulos decem argenteos, ac vestem duplicem, et qu ad victum sunt necessaria. 11 Acquievit, et mansit apud hominem, fuitque illi quasi unus de filiis. 12 Implevitque Michas manum ejus, et habuit puerum sacerdotem apud se : 13 Nunc scio, dicens, quod benefaciet mihi Deus habenti Levitici generis sacerdotem.

2. DANICI W POSZUKIWANIU TERYTORIUM (18,1-10).

18
1 W owe dni nie byo krla w Izraelu, a pokolenie Dan szukao sobie posiadoci na zamieszkanie, bo a do owego dnia midzy innymi pokoleniami nie otrzymao dziau. 2 Posali tedy synowie Dana z pokolenia i domu swego piciu mw bardzo mocnych

18
1 In diebus illis non erat rex in Isral, et tribus Dan qurebat possessionem sibi, ut habitaret in ea : usque ad illum enim diem inter ceteras tribus sortem non acceperat. 2 Miserunt ergo filii Dan stirpis et famili su quinque viros fortissimos de Saraa et
37

z Saraa i z Estaol, aby wybadali ziemi i pilnie wypatrzyli, i rzekli im: Idcie a wybadajcie ziemi." Ci, gdy po drodze przyszli na gry Efraim i weszli do domu Michasa, odpoczli tam. 3 A poznawszy gos modzieca Lewity i stojc w jego gospodzie rzekli do niego: "Kto ci tu przywid? Co tu czynisz? 4 Dlaczego tu chcia przyj?" A on im odpowiedzia: "To a to mi uczyni Michas i naj mi za zapat, abym mu by kapanem." 5 I prosili go, aby si poradzi Pana, eby mogli wiedzie, czy szczliw drog id i czy rzecz bdzie miaa powodzenie. 6 On im odpowiedzia: "Idcie w pokoju! Pan patrzy na drog wasz i na ciek, ktr idziecie." 7 Poszedszy tedy piciu mw, przyszli do Lais i ujrzeli lud, mieszkajcy w nim bez adnej bojani, wedug zwyczaju Sydoczykw, bezpiecznie i spokojnie, bo im si nikt nie sprzeciwia, i bardzo bogaty, a daleko od Sydonu i od wszystkich ludzi oddzieleni. 8 I wrcili si do braci swych do Saraa i Estaol, a na pytanie ich, co sprawili, odpowiedzieli: 9 "Wstacie! pjdmy do nich, bomy widzieli ziemi bardzo bogat i obfit; nie zaniedbujcie, nie ustajcie, pjdmy a posidmy j, nie bdzie adnego trudu. 10 Przyjdziemy do bezpiecznych, do krainy bardzo szerokiej, a da nam Pan miejsce, na ktrym nie masz niedostatku adnej rzeczy z tych, ktre si na ziemi rodz." 3. PRZENIESIENIE SI DANITW; WITYNIA W LAIS-DAN (18,11-31). 11 Wyjechao tedy z pokolenia Dan, to jest z Saraa i z Estaol, szeciuset mw, przepasanych broni wojenn, 12 a idc pooyli si w Kariatiarim judzkim; ktre to miejsce od owego czasu otrzymao imi Obz Dana, a jest za Kariatiarim. 13 Stamtd przeszli na gry Efraim. A gdy przyszli do domu Michasa, 14 rzeko piciu mw, ktrzy pierwej posani byli na wybadanie ziemi Lais, do drugich braci swoich: "Wiecie e w tych domach jest efod i terafim, i obraz rzebiony i lany; patrzcie, co si wam podoba." 15 A skrciwszy troch, weszli do mieszkania modzieca Lewity, ktry by w

Esthaol, ut explorarent terram, et diligenter inspicerent : dixeruntque eis : Ite, et considerate terram. Qui cum pergentes venissent in montem Ephraim, et intrassent domum Mich, requieverunt ibi : 3 et agnoscentes vocem adolescentis Levit, utentesque illius diversorio, dixerunt ad eum : Quis te huc adducit ? quid hic agis ? quam ob causam huc venire voluisti ? 4 Qui respondit eis : Hc et hc prstitit mihi Michas, et me mercede conduxit, ut sim ei sacerdos. 5 Rogaverunt autem eum ut consuleret Dominum ut scire possent an prospero itinere pergerent, et res haberet effectum. 6 Qui respondit eis : Ite in pace : Dominus respicit viam vestram, et iter quo pergitis. 7 Euntes igitur quinque viri venerunt Lais : videruntque populum habitantem in ea absque ullo timore, juxta consuetudinem Sidoniorum, securum et quietum, nullo ei penitus resistente, magnarumque opum, et procul a Sidone atque a cunctis hominibus separatum. 8 Reversique ad fratres suos in Saraa et Esthaol, et quid egissent sciscitantibus responderunt : 9 Surgite, ascendamus ad eos : vidimus enim terram valde opulentam et uberem. Nolite negligere, nolite cessare : eamus, et possideamus eam : nullus erit labor. 10 Intrabimus ad securos, in regionem latissimam, tradetque nobis Dominus locum, in quo nullius rei est penuria eorum qu gignuntur in terra.

11 Profecti igitur sunt de cognatione Dan, id est, de Saraa et Esthaol, sexcenti viri accincti armis bellicis, 12 ascendentesque manserunt in Cariathiarim Jud : qui locus ex eo tempore Castrorum Dan nomen accepit, et est post tergum Cariathiarim. 13 Inde transierunt in montem Ephraim. Cumque venissent ad domum Mich, 14 dixerunt quinque viri, qui prius missi fuerant ad considerandam terram Lais, ceteris fratribus suis : Nostis quod in domibus istis sit ephod, et theraphim, et sculptile, atque conflatile : videte quid vobis placeat. 15 Et cum paululum declinassent, ingressi sunt domum
38

domu Michasa, i pozdrowili go sowy spokojnymi. 16 Szeciuset mw za, tak jak byli zbrojni, stao przed drzwiami. 17 Lecz ci, ktrzy byli weszli do domu modzieca, usiowali wzi obraz rzebiony i efod, i terafim i obraz lany, a kapan sta przed drzwiami i szeciuset mw mocnych niedaleko czekao. 18 Wzili tedy ci, ktrzy byli weszli, obraz rzebiony i efod, i bawany i obraz lany. I rzek im kapan: "C czynicie?" 19 Odpowiedzieli mu: "Milcz i po palec na usta twoje, a pjd z nami, ebymy ci mieli za ojca i kapana. Co ci lepiej: eby by kapanem w domu jednego ma, czy te w jednym pokoleniu i rodzie w Izraelu?" 20 Gdy to usysza, zgodzi si na ich mow i wzi efod i bawany i obraz rzebiony, i szed z nimi. 21 A gdy odeszli puciwszy przed sob dziatki i bydo, i wszystko, co byo kosztownego, 22 i ju daleko byli od domu Michasa, mowie, ktrzy mieszkali w domu Michasa, zwoawszy si pucili si w pogo i poczli woa za nimi. 23 A ci obejrzawszy si rzekli do Michasa: "Czego chcesz? Czemu woasz?" 24 Odpowiedzia: "Bogi moje, ktrem sobie sprawi, pobralicie i kapana i wszystko, co mam, a mwicie: Co ci jest?" 25 I rzekli mu synowie Dana: "Strze si, aby wicej do nas nie mwi, by nie przyszli do ciebie mowie rozgniewani, a zginby sam z caym domem twoim." 26 I tak szli zaczt drog. A widzc Michas, e s mocniejsi od niego, wrci si do domu swego. 27 A szeciuset mw wzio kapana i comy wyej powiedzieli, i przyszli do Lais, do ludu spokojnego i bezpiecznego, i pobili ich ostrzem miecza, i miasto spalili, 28 a nikt zgoa ich nie ratowa, gdy daleko mieszkali od Sydonu i z adnymi ludmi nie mieli towarzystwa ani sprawy adnej. A byo miasto pooone w krainie Rohob; 29 i zbudowali je na nowo, i mieszkali w nim dawszy miastu imi Dan, wedle imienia ojca swego, ktrego zrodzi Izrael, przedtem za zwao si Lais. 30 I postawili sobie obraz rzebiony i uczynili Jonatana, syna Gersama, syna Mojeszowego, i synw jego kapanami w pokoleniu Dan, a do dnia pojmania swego.

adolescentis Levit, qui erat in domo Mich : salutaveruntque eum verbis pacificis. 16 Sexcenti autem viri ita ut erant armati, stabant ante ostium. 17 At illi, qui ingressi fuerant domum juvenis, sculptile, et ephod, et theraphim, atque conflatile tollere nitebantur, et sacerdos stabat ante ostium, sexcentis viris fortissimis haud procul expectantibus. 18 Tulerunt igitur qui intraverant sculptile, ephod, et idola, atque conflatile. Quibus dixit sacerdos : Quid facitis ? 19 Cui responderunt : Tace et pone digitum super os tuum : venique nobiscum, ut habeamus te patrem, ac sacerdotem. Quid tibi melius est, ut sis sacerdos in domo unius viri, an in una tribu et familia in Isral ? 20 Quod cum audisset, acquievit sermonibus eorum, et tulit ephod, et idola, ac sculptile, et profectus est cum eis. 21 Qui cum pergerent, et ante se ire fecissent parvulos ac jumenta, et omne quod erat pretiosum, 22 et jam a domo Mich essent procul, viri qui habitabant in dibus Mich conclamantes secuti sunt, 23 et post tergum clamare cperunt. Qui cum respexissent, dixerunt ad Micham : Quid tibi vis ? cur clamas ? 24 Qui respondit : Deos meos, quos mihi feci, tulistis, et sacerdotem, et omnia qu habeo, et dicitis : Quid tibi est ? 25 Dixeruntque ei filii Dan : Cave ne ultra loquaris ad nos, et veniant ad te viri animo concitati, et ipse cum omni domo tua pereas. 26 Et sic cpto itinere perrexerunt. Videns autem Michas quod fortiores se essent, reversus est in domum suam. 27 Sexcenti autem viri tulerunt sacerdotem, et qu supra diximus : veneruntque in Lais ad populum quiescentem atque securum, et percusserunt eos in ore gladii : urbemque incendio tradiderunt, 28 nullo penitus ferente prsidium, eo quod procul habitarent a Sidone, et cum nullo hominum haberent quidquam societatis ac negotii. Erat autem civitas sita in regione Rohob : quam rursum exstruentes habitaverunt in ea, 29 vocato nomine civitatis Dan, juxta vocabulum patris sui, quem genuerat Isral, qu prius Lais dicebatur. 30 Posueruntque sibi sculptile, et Jonathan filium Gersam filii Moysi ac filios ejus sacerdotes in tribu Dan, usque ad diem
39

31 I zosta u nich bawan Michasa przez captivitatis su. 31 Mansitque apud eos wszystek czas, pki by dom Boy w Silo. idolum Mich omni tempore quo fuit domus Naonczas nie byo krla w Izraelu. Dei in Silo. In diebus illis non erat rex in Isral. II. Epizod z dziejw Beniaminitw. (19,1-21,24) 1. ZBRODNIA MIESZKACW GABAA (19,1-30).

19
1 By pewien m Lewita, mieszkajcy na kraju gr Efraim, ktry poj on z Betlejem Judy. 2 Ona go opucia i wrcia si do domu ojca swego do Betlejem, i mieszkaa u niego cztery miesice. 3 I poszed za ni m jej, chcc si z ni pojedna i ubaga j, i z sob przywie, majc za sob chopca i dwa osy; a ona przyja go i wwioda do domu ojca swego. Gdy to usysza te jego, ujrzawszy go zabiea mu z radoci i obj go. 4 I mieszka zi w domu tecia trzy dni, jedzc i pijc z nim po przyjacielsku. 5 A czwartego dnia, wstawszy po nocy, chcia odjecha. Lecz zatrzyma go te i rzek do niego: "Zjedz pierwej troch chleba i pokrzep odek, a tak pojedziesz." 6 I siedzieli z sob, i jedli i pili. I rzek ojciec dziewczyny do zicia swego: "Prosz ci, zosta tu jeszcze przez dzi, a bdmy razem dobrej myli." 7 Ale on wstawszy, chcia odjecha; te przecie usilnie go powciga i zatrzyma przy sobie. 8 A gdy byo rano, gotowa si Lewita w drog, i znowu rzek mu te: "Prosz ci, zjedz co troch i posil si, a dnia przybdzie, potem pojedziesz." I tak jedli z sob. 9 I wsta modzieniec, aby jecha z on sw i z chopcem. I znowu rzek mu te: "Obacz e si ju dzie chyli ku zachodowi, a wieczr nadchodzi; zostali u mnie jeszcze dzi i spd dzie wesoo, a jutro wyruszysz, aby i do domu swego." 10 Nie chcia zi zgodzi si na mow jego, ale zaraz pojecha i przyszed naprzeciw Jebuz, ktre innym imieniem zowi Jeruzalem, wiodc z sob dwa osy z brzemionami i

19
1 Fuit quidam vir Levites habitans in latere montis Ephraim, qui accepit uxorem de Bethlehem Juda : 2 qu reliquit eum, et reversa est in domum patris sui in Bethlehem, mansitque apud eum quatuor mensibus. 3 Secutusque est eam vir suus, volens reconciliari ei, atque blandiri, et secum reducere, habens in comitatu puerum et duos asinos : qu suscepit eum, et introduxit in domum patris sui. Quod cum audisset socer ejus, eumque vidisset, occurrit ei ltus, 4 et amplexatus est hominem. Mansitque gener in domo soceri tribus diebus, comedens cum eo et bibens familiariter. 5 Die autem quarto de nocte consurgens, proficisci voluit : quem tenuit socer, et ait ad eum : Gusta prius pauxillum panis, et conforta stomachum, et sic proficisceris. 6 Sederuntque simul, ac comederunt et biberunt. Dixitque pater puell ad generum suum : Quso te ut hodie hic maneas, pariterque ltemur. 7 At ille consurgens, cpit velle proficisci. Et nihilominus obnixe eum socer tenuit, et apud se fecit manere. 8 Mane autem facto, parabat Levites iter. Cui socer rursum : Oro te, inquit, ut paululum cibi capias, et assumptis viribus donec increscat dies, postea proficiscaris. Comederunt ergo simul. 9 Surrexitque adolescens, ut pergeret cum uxore sua et puero. Cui rursum locutus est socer : Considera quod dies ad occasum declivior sit, et propinquat ad vesperum : mane apud me etiam hodie, et duc ltum diem, et cras proficisceris ut vadas in domum
40

naonic. 11 I ju byli koo Jebuz, a dzie si odmienia w noc; i rzek suga do pana swego: "Pjd, prosz, wstpmy do miasta Jebuzejczykw i zostamy w nim." 12 Odpowiedzia mu pan: "Nie wstpi do miasta obcego narodu, ktry nie jest z synw Izraelowych, ale przejd a do Gabaa, 13 a tam przyszedszy staniemy w nim, albo te w miecie Rama." 14 Minli tedy Jebuz i szli zaczt drog, a soce im zaszo koo Gabaa, ktre jest w pokoleniu Beniamina. 15 I weszli do niego, aby tam zosta. Gdy tam weszli, siedzieli na ulicy miejskiej, a nikt ich nie chcia przyj w gocin. 16 Ale oto nadszed czowiek stary, wracajcy z pola od roboty swej wieczr; ten te by z gry Efraim i gociem mieszka w Gabaa, ludzie za owej krainy byli synami Jeminiego. 17 I podnisszy starzec oczy ujrza czowieka, siedzcego z tumoczkami swymi na ulicy miasta, i rzek do niego: "Skd przychodzisz? dokd idziesz?" 18 A on mu odpowiedzia: "Wyjechalimy z Betlejem Judy, a idziemy do miejsca naszego, ktre jest na kraju gr Efraim, skdemy wyszli do Betlejem; a teraz idziemy do domu Boego, a nikt nas nie chce przyj pod dach swj, 19 cho mamy plewy i siano na obrok dla osw, a chleb i wino na moj i suebnicy twojej potrzeb, i chopca, ktry jest ze mn; niczego nie potrzebujemy, jeno gospody." 20 Odpowiedzia mu starzec: "Pokj z tob niech bdzie! Ja dam czego potrzeba; tylko prosz, eby nie sta na ulicy." 21 I wwid go do domu swego, i da osom obrok; a skoro umyli nogi swoje, wzi ich na uczt. 22 A gdy oni ucztowali, a po utrudzeniu z drogi jedzc i pijc ciaa posilali, przyszli mowie miasta owego, synowie Beliala (to jest bez jarzma), a obstpiwszy dom starca we drzwi bi poczli woajc na pana domu i mwic: "Wywied ma, ktry wszed do domu twego, ebymy z nim uczynili, co chcemy!" 23 I wyszed do nich starzec, i rzek: "Nie chciejcie, bracia, nie chciejcie czyni tego za, bo wszed ten czowiek w gocin do mnie; odstpcie od tego szalestwa. 24 Mam crk dziewic, a ten czowiek ma naonic, wywiod je do was, ebycie je poniyli i wasz rozpust

tuam. 10 Noluit gener acquiescere sermonibus ejus : sed statim perrexit, et venit contra Jebus, qu altero nomine vocatur Jerusalem, ducens secum duos asinos onustos, et concubinam. 11 Jamque erant juxta Jebus, et dies mutabatur in noctem : dixitque puer ad dominum suum : Veni, obsecro : declinemus ad urbem Jebusorum, et maneamus in ea. 12 Cui respondit dominus : Non ingrediar oppidum gentis alien, qu non est de filiis Isral : sed transibo usque Gabaa, 13 et cum illuc pervenero, manebimus in ea, aut certe in urbe Rama. 14 Transierunt ergo Jebus, et cptum carpebant iter, occubuitque eis sol juxta Gabaa, qu est in tribu Benjamin : 15 diverteruntque ad eam, ut manerent ibi. Quo cum intrassent, sedebant in platea civitatis, et nullus eos recipere voluit hospitio. 16 Et ecce, apparuit homo senex, revertens de agro et de opere suo vesperi, qui et ipse de monte erat Ephraim, et peregrinus habitabat in Gabaa : homines autem regionis illius erant filii Jemini. 17 Elevatisque oculis, vidit senex sedentem hominem cum sarcinulis suis in platea civitatis, et dixit ad eum : Unde venis ? et quo vadis ? 18 Qui respondit ei : Profecti sumus de Bethlehem Juda, et pergimus ad locum nostrum, qui est in latere montis Ephraim, unde ieramus in Bethlehem : et nunc vadimus ad domum Dei, nullusque sub tectum suum nos vult recipere, 19 habentes paleas et fnum in asinorum pabulum, et panem ac vinum in meos et ancill tu usus, et pueri qui mecum est : nulla re indigemus nisi hospitio. 20 Cui respondit senex : Pax tecum sit, ego prbebo omnia qu necessaria sunt : tantum, quso, ne in platea maneas. 21 Introduxitque eum in domum suam, et pabulum asinis prbuit : ac postquam laverunt pedes suos, recepit eos in convivium. 22 Illis epulantibus, et post laborem itineris cibo et potu reficientibus corpora, venerunt viri civitatis illius, filii Belial (id est, absque jugo), et circumdantes domum senis, fores pulsare cperunt, clamantes ad dominum domus atque dicentes : Educ virum, qui ingressus est domum tuam, ut abutamur eo. 23 Egressusque est ad eos senex, et ait : Nolite, fratres, nolite facere
41

wypenili, tylko prosz, tej niecnoty przeciw naturze z mem nie czycie!" 25 Nie chcieli sucha mowy jego. Widzc to w czowiek wywid do nich naonic swoj i da j na ich swawol, a gdy z ni ca noc rozpust czynili, pucili j rano. 26 Niewiasta za, gdy ciemnoci mijay, przysza do drzwi domu, w ktrym pan jej mieszka, i tam upada. 27 A gdy byo rano, wsta czowiek i otworzy drzwi, aby skoczy zaczt drog; a oto naonica jego leaa przed drzwiami, z rozcignitymi rkami na progu. 28 On mniemajc, e pi, mwi do niej: "Wsta a idmy!" Gdy za nic nie odpowiadaa, obaczywszy, e umara, wzi j i woy na osa i wrci si do domu swego. 29 A wszedszy do porwa miecz i ciao ony z komi jej na dwanacie czci i sztuk porbawszy, rozesa po wszystkich granicach izraelskich. 30 A kady ujrzawszy to woa: "Nigdy si takowa rzecz nie staa w Izraelu od tego dnia, ktrego wyszli ojcowie nasi z Egiptu, a do tego czasu. Wydajcie wyrok, a wsplnie postanwcie, co trzeba czyni."

malum hoc, quia ingressus est homo hospitium meum : et cessate ab hac stultitia. 24 Habeo filiam virginem, et hic homo habet concubinam : educam eas ad vos, ut humilietis eas, et vestram libidinem compleatis : tantum, obsecro, ne scelus hoc contra naturam operemini in virum. 25 Nolebant acquiescere sermonibus illius : quod cernens homo, eduxit ad eos concubinam suam, et eis tradidit illudendam : qua cum tota nocte abusi essent, dimiserunt eam mane. 26 At mulier, recedentibus tenebris, venit ad ostium domus, ubi manebat dominus suus, et ibi corruit. 27 Mane facto, surrexit homo, et aperuit ostium, ut cptam expleret viam : et ecce concubina ejus jacebat ante ostium sparsis in limine manibus. 28 Cui ille, putans eam quiescere, loquebatur : Surge, et ambulemus. Qua nihil respondente, intelligens quod erat mortua, tulit eam, et imposuit asino, reversusque est in domum suam. 29 Quam cum esset ingressus, arripuit gladium, et cadaver uxoris cum ossibus suis in duodecim partes ac frustra concidens, misit in omnes terminos Isral. 30 Quod cum vidissent singuli, conclamabant : Numquam res talis facta est in Isral, ex eo die quo ascenderunt patres nostri de gypto usque in prsens tempus : ferte sententiam, et in commune decernite quid facto opus sit.

2. WOJNA POKOLE Z BENIAMINITAMI (20,1-48).

20
1 Wyszli tedy wszyscy synowie Izraelowi, i zgromadzili si razem jak m jeden, od Dan a do Bersabee, i ziemia Galaad, do Pana, do Masfa. 2 I wszyscy przedniejsi ludu i wszystkie pokolenia Izraelowe zeszy si na zgromadzenie ludu Boego, czterysta tysicy pieszych wojownikw. 3 (A nie byo to tajne synom Beniamina, e si zeszli synowie Izraelowi w Masfa). I Lewita, m niewiasty zamordowanej, spytany, jak si tak wielka zo staa, odpowiedzia: 4 "Przyszedem do Gabaa Beniaminonowego z on sw i tamem stan. 5 A oto ludzie owego miasta

20
1 Egressi itaque sunt omnes filii Isral, et pariter congregati, quasi vir unus, de Dan usque Bersabee, et terra Galaad, ad Dominum in Maspha. 2 Omnesque anguli populorum, et cunct tribus Isral in ecclesiam populi Dei convenerunt, quadringenta millia peditum pugnatorum. 3 (Nec latuit filios Benjamin quod ascendissent filii Isral in Maspha.) Interrogatusque Levita, maritus mulieris interfect, quomodo tantum scelus perpetratum esset, 4 respondit : Veni in Gabaa Benjamin cum uxore mea, illucque diverti : 5 et ecce homines civitatis
42

obstpili w nocy dom, w ktrymem sta, chcc mi zabi, a on moj niesychan zapalczywoci wszeteczestwa zgwacili, a w kocu umara. 6 Porwawszy j tedy, rozsiekaem w sztuki i rozesaem czci po wszystkich granicach posiadoci waszej, bo nigdy taka niecnota i tak haniebny grzech nie sta si w Izraelu. 7 Jestecie tu wszyscy synowie Izraelowi, postanwcie co czyni macie." 8 I stojc wszystek lud, jak jednego czowieka mow odpowiedzia: "Nie wrcimy si do przybytkw naszych, ani nikt nie wnijdzie do domu swego, 9 ale to przeciw Gabaa wsplnie uczymy: 10 niech bdzie wybranych dziesiciu mw ze stu, ze wszystkich pokole izraelskich, a stu, z tysica, a tysic z dziesiciu tysicy, eby znosili ywno wojsku i abymy mogli walczy przeciw Gabaa Beniaminowemu i odda mu za niecnot, co zasuy." 11 I zebra si wszystek Izrael do miasta jak jeden czowiek, jednak myl i jedn rad. 12 I wyprawili posw do caego pokolenia Beniamina, eby im powiedzie: "Czemu si tak haniebna zo staa midzy wami? 13 Wydajcie ludzi z Gabaa, ktrzy t zo popenili, aby pomarli i eby byo zniesione zo spord Izraela." Lecz oni nie chcieli usucha rozkazania braci swych, synw Izraelowych, 14 ale ze wszystkich miast, ktre w ich dziale byy, zeszli si do Gabaa, aby im da pomoc i walczy ze wszystkim ludem Izraelskim. 15 I znalazo si dwadziecia pi tysicy z Beniamina, dobywajcych miecza, oprcz mieszkacw Gabaa, 16 ktrych byo siedmiuset mw mocnych, tak lew jak praw rk walczcych i tak pewno procami kamienie ciskajcych, e i wos mogli ubi, a adn miar na inn stron rzut kamienia nie zbacza. 17 Mw te izraelskich, oprcz Beniamina, znalazo si czterysta tysicy dobywajcych mieczw i gotowych do bitwy. 18 Ci tedy wstawszy przyszli do domu Boego, to jest do Silo, i radzili si Boga, i mwili: "Kto bdzie w wojsku naszym wodzem walki przeciw synom Beniamina?" Odpowiedzia im Pan: "Juda niech bdzie wodzem waszym" 19 I wnet synowie Izraelowi wstawszy rano pooyli si obozem

illius circumdederunt nocte domum in qua manebam, volentes me occidere, et uxorem meam incredibili furore libidinis vexantes, denique mortua est. 6 Quam arreptam, in frustra concidi, misique partes in omnes terminos possessionis vestr : quia numquam tantum nefas, et tam grande piaculum, factum est in Isral. 7 Adestis, omnes filii Isral : decernite quid facere debeatis. 8 Stansque omnis populus, quasi unius hominis sermone respondit : Non recedemus in tabernacula nostra, nec suam quisquam intrabit domum : 9 sed hoc contra Gabaa in commune faciamus. 10 Decem viri eligantur e centum ex omnibus tribubus Isral, et centum de mille, et mille de decem millibus, ut comportent exercitui cibaria, et possimus pugnare contra Gabaa Benjamin, et reddere ei pro scelere, quod meretur. 11 Convenitque universus Isral ad civitatem, quasi homo unus eadem mente, unoque consilio. 12 Et miserunt nuntios ad omnem tribum Benjamin, qui dicerent : Cur tantum nefas in vobis repertum est ? 13 Tradite homines de Gabaa, qui hoc flagitium perpetrarunt, ut moriantur, et auferatur malum de Isral. Qui noluerunt fratrum suorum filiorum Isral audire mandatum : 14 sed ex cunctis urbibus, qu sortis su erant, convenerunt in Gabaa, ut illis ferrent auxilium, et contra universum populum Isral dimicarent. 15 Inventique sunt viginti quinque millia de Benjamin educentium gladium, prter habitatores Gabaa, 16 qui septingenti erant viri fortissimi, ita sinistra ut dextra prliantes : et sic fundis lapides ad certum jacientes, ut capillum quoque possent percutere, et nequaquam in alteram partem ictus lapidis deferretur. 17 Virorum quoque Isral, absque filiis Benjamin, inventa sunt quadringenta millia educentium gladium, et paratorum ad pugnam. 18 Qui surgentes venerunt in domum Dei, hoc est, in Silo : consulueruntque Deum, atque dixerunt : Quis erit in exercitu nostro princeps certaminis contra filios Benjamin ? Quibus respondit Dominus : Judas sit dux vester. 19 Statimque filii Isral surgentes mane, castrametati sunt juxta Gabaa : 20 et inde procedentes ad pugnam contra Benjamin, urbem oppugnare
43

koo Gabaa. A stamtd wyszedszy na bitw przeciw Beniaminowi, poczli dobywa miasta. 20 A synowie Beniaminowi wypadszy z Gabaa zabili dnia owego synw Izraelowych dwadziecia dwa tysice mw. 22 Znowu synowie Izraelowi, i mocy i liczbie ufajc, na tyme miejscu, na ktrym si pierwej potykali, uszykowali wojsko, 23 wszake tak, e pierwej poszli i pakali przed Panem a do nocy, i radzili si go, i mwili: "Mamy-li jeszcze i ku bitwie przeciw synom Beniaminowym, braci naszej, czyli nie?" A on im odpowiedzia: "Idcie do nich a potykajcie si." 24 A gdy drugiego dnia synowie Izraelowi wyszli na spotkanie z synami Beniaminowymi, 25 wypadli synowie Beniaminowi z bram Gabaa i potkawszy si z nimi tak szalenie ich mordowali, e osiemnacie tysicy mw dobywajcych miecza pooyli. 26 Przeto wszyscy synowie Izraelowi przyszli do domu Boego, a siedzc pakali przed Panem, i pocili dnia owego a do wieczora, i ofiarowali mu caopalenia i zapokojne ofiary, i pytali si o swe powodzenie. 27 Natenczas bya tam skrzynia przymierza Boego, a Finees, syn Eleazara, 28 syna Aaronowego, by przeoonym domu. Radzili si tedy Pana i rzekli : "Mamy-li jeszcze wynij na wojn przeciw synom Beniaminowym, braciom naszym, czy te zaniecha?" Pan im rzek: "Idcie, bo jutro dam ich w rce wasze." 29 I postawili synowie Izraelowi zasadzk wokoo miasta Gabaa, 30 i trzeci raz jak pierwszym i drugim razem wywiedli przeciw Beniaminowi wojsko. 31 Lecz i synowie Beniaminowi wypadli miao z miasta i uciekajcych przeciwnikw gonili daleko, tak i ranili niektrych z nich jak pierwszego i wtrego dnia i siekli ich, uciekajcych dwiema drogami, z ktrych jedna sza do Betel, a druga do Gabaa, i porazili okoo trzydziestu mw, 32 bo mniemali, e ci jak zwykle ustpowali. Lecz oni zmylajc podstpnie ucieczk zmwili si, aby ich od miasta odwie, i jakby uciekajc na wymienione drogi zaprowadzi. 33 A tak wszyscy synowie Izraelowi, wstawszy z miejsc swoich, uszykowali si na miejscu, ktre zowi Baaltamar; zasadzka te, ktra

cperunt. 21 Egressique filii Benjamin de Gabaa, occiderunt de filiis Isral die illo viginti duo millia virorum. 22 Rursum filii Isral et fortitudine et numero confidentes, in eodem loco in quo prius certaverant, aciem direxerunt : 23 ita tamen ut prius ascenderent et flerent coram Domino usque ad noctem, consulerentque eum, et dicerent : Debeo ultra procedere ad dimicandum contra filios Benjamin fratres meos, an non ? Quibus ille respondit : Ascendite ad eos, et inite certamen. 24 Cumque filii Isral altera die contra filios Benjamin ad prlium processissent, 25 eruperunt filii Benjamin de portis Gabaa : et occurrentes eis tanta in illos cde bacchati sunt, ut decem et octo millia virorum educentium gladium prosternerent. 26 Quam ob rem omnes filii Isral venerunt in domum Dei, et sedentes flebant coram Domino : jejunaveruntque die illo usque ad vesperam, et obtulerunt ei holocausta, atque pacificas victimas, 27 et super statu suo interrogaverunt. Eo tempore ibi erat arca fderis Dei, 28 et Phinees filius Eleazari filii Aaron prpositus domus. Consuluerunt igitur Dominum, atque dixerunt : Exire ultra debemus ad pugnam contra filios Benjamin fratres nostros, an quiescere ? Quibus ait Dominus : Ascendite : cras enim tradam eos in manus vestras. 29 Posueruntque filii Isral insidias per circuitum urbis Gabaa : 30 et tertia vice, sicut semel et bis, contra Benjamin exercitum produxerunt. 31 Sed et filii Benjamin audacter eruperunt de civitate, et fugientes adversarios longius persecuti sunt, ita ut vulnerarent ex eis sicut primo die et secundo, et cderent per duas semitas vertentes terga, quarum una ferebatur in Bethel et altera in Gabaa, atque prosternerent triginta circiter viros : 32 putaverunt enim solito eos more cedere. Qui fugam arte simulantes inierunt consilium ut abstraherent eos de civitate, et quasi fugientes ad supradictas semitas perducerent. 33 Omnes itaque filii Isral surgentes de sedibus suis, tetenderunt aciem in loco qui vocatur Baalthamar. Insidi quoque, qu circa urbem erant, paulatim se aperire cperunt, 34 et ab occidentali urbis parte procedere. Sed et alia decem millia virorum de universo
44

wokoo miasta bya, powoli si zacza pokazywa i od zachodniej strony miasta wychodzi. 34 Ale i drugie dziesi tysicy mw ze wszystkiego Izraela, mieszkacw miasta do bitwy wyzywali, i wzmocnia si bitwa przeciw synom Beniaminowym, a nie wiedzieli, e ze wszystkich stron nadchodzi ich upadek. 35 I porazi ich Pan przed oczyma synw Izraelowych, i zabi z nich owego dnia dwadziecia pi tysicy i stu mw, wszystko wojownikw i dobywajcych miecza. 36 A synowie Beniaminowi obaczywszy, e im ju nie dorwnaj, zaczli ucieka. Gdy to ujrzeli synowie Izraelowi, dozwolili ucieka, aby wpadli na gotow zasadzk, ktr u miasta byli postawili. 37 Gdy ci z naga z miejsc skrytych powstali, a Beniamin ucieka przed siekajcymi, weszli do miasta i porazili ich ostrzem miecza. 38 A synowie izraelscy dali byli znak tym, ktrych na zasadzkach postawili, aby wziwszy miasto, ogie podpalili, eby dym ku grze wstpujcy wskaza, e miasto wzite. 39 Gdy to ujrzeli synowie Izraelowi w samym potykaniu bdcy (bo mniemali synowi" Beniaminowi, e uciekali, i potniej gonili, zabiwszy z wojska ich mw trzydziestu) 40 i widzieli jakoby sup dymu z miasta wychodzc y, Beniamin te, gdy obejrzawszy si obaczy, e ju miasto wzite, a pomie wysoko idzie: 41 ci, ktrzy pierwwej rzekomo uciekali, obrciwszy twarz mocniej odpierali. Obaczywszy to synowie Beniaminowi rzucili si do ucieczki, 42 i ku drodze pustyni i poczli, gdzie ich te nieprzyjaciele gonili; ale i ci, ktrzy byli miasto podpalili, zaskoczyli im. 43 I tak si stao, e ich z obu stron nieprzyjaciele siekli i nie byo adnego odpoczynku umierajcym. Padli i polegli na wschodniej stronie miasta Gabaa. 44 A byo tych, ktrzy na tyme miejscu zostali zabici, osiemnacie tysicy mw, wszystko mocni wojownicy. 45 Gdy to ujrzeli ci, ktrzy byli zostali z Beniamina, uciekli na pustyni i szli do skay, ktrej imi jest Remmon. W owej te ucieczce tuajcych si i tam i sam biegajcych zabili pi tysicy mw. A gdy jeszcze dalej uciekali, gonili ich i zabili jeszcze drugie dwa tysice. 46 I tak si stao,

Isral, habitatores urbis ad certamina provocabant. Ingravatumque est bellum contra filios Benjamin : et non intellexerunt quod ex omni parte illis instaret interitus. 35 Percussitque eos Dominus in conspectu filiorum Isral, et interfecerunt ex eis in illo die viginti quinque millia, et centum viros, omnes bellatores et educentes gladium. 36 Filii autem Benjamin cum se inferiores esse vidissent, cperunt fugere. Quod cernentes filii Isral, dederunt eis ad fugiendum locum, ut ad prparatas insidias devenirent, quas juxta urbem posuerant. 37 Qui cum repente de latibulis surrexissent, et Benjamin terga cdentibus daret, ingressi sunt civitatem, et percusserunt eam in ore gladii. 38 Signum autem dederant filii Isral his quos in insidiis collocaverant, ut postquam urbem cepissent, ignem accenderent : ut ascendente in altum fumo, captam urbem demonstrarent. 39 Quod cum cernerent filii Isral in ipso certamine positi (putaverunt enim filii Benjamin eos fugere, et instantius persequebantur, csis de exercitu eorum triginta viris), 40 et viderent quasi columnam fumi de civitate conscendere : Benjamin quoque aspiciens retro, cum captam cerneret civitatem, et flammas in sublime ferri : 41 qui prius simulaverant fugam, versa facie fortius resistebant. Quod cum vidissent filii Benjamin, in fugam versi sunt, 42 et ad viam deserti ire cperunt, illuc quoque eos adversariis persequentibus : sed et hi qui urbem succenderant, occurrerunt eis. 43 Atque ita factum est, ut ex utraque parte ab hostibus cderentur, nec erat ulla requies morientium. Ceciderunt, atque prostrati sunt ad orientalem plagam urbis Gabaa. 44 Fuerunt autem qui in eodem loco interfecti sunt, decem et octo millia virorum, omnes robustissimi pugnatores. 45 Quod cum vidissent qui remanserant de Benjamin, fugerunt in solitudinem : et pergebant ad petram, cujus vocabulum est Remmon. In illa quoque fuga palantes, et in diversa tendentes, occiderunt quinque millia virorum. Et cum ultra tenderent, persecuti sunt eos, et interfecerunt etiam alia duo millia. 46 Et sic factum est, ut omnes qui ceciderant de Benjamin in diversis locis essent viginti
45

e wszystkich, ktrzy polegli z Beniamina na rnych miejscach, byo dwadziecia pi tysicy wojownikw do wojny gotowych. 47 A tak ze wszystkiego pocztu Beniaminowego tych, ktrzy uj i uciec na puszcz mogli, zostao si szeciuset mw, i siedzieli na skale Remmon przez cztery miesice. 48 A wrciwszy si synowie Izraelowi ca reszt miasta, ludzi i bydlta, mieczem pobili, i wszystkie miasta i wsie Beniaminowe rcy pomie pochon. 3. ODNOWIENIE POKOLENIA BENIAMINA (21,1-24).

quinque millia pugnatores ad bella promptissimi. 47 Remanserunt itaque de omni numero Benjamin, qui evadere et fugere in solitudinem potuerunt, sexcenti viri : sederuntque in petra Remmon mensibus quatuor. 48 Regressi autem filii Isral, omnes reliquias civitatis a viris usque ad jumenta gladio percusserunt, cunctasque urbes et viculos Benjamin vorax flamma consumpsit.

21
1 Przysigli te synowie Izraelowi w Masfa i rzekli: "aden z nas nie da synom Beniaminowym crek swych za ony." 2 I przyszli wszyscy do domu Boego do Silo, a siedzc przed oczyma Boga a do wieczora podnieli gos i wielkim krzykiem zaczli paka mwic: 3 "Czemu, Panie, Boe Izraelw, stao si to zo w ludzie twoim, e dzi jedno pokolenie z nas zniesione jest?" 4 A drugiego dnia rano wstawszy zbudowali otarz i ofiarowali tam caopalenia i zapokojne ofiary, i rzekli: 5 "Kto nie szed w wojsku Paskim ze wszystkich pokole Izraelowych?" Bo si byli wielk przysig zwizali, bdc w Masfa, e bd zabici ci, ktrych by niedostawao. 6 I alem zdjci synowie Izraelowi nad bratem swym Beniaminem, zaczli mwi: "Zniesione jest jedno pokolenie z Izraela. 7 Skde wezm ony? Bomy wszyscy wsplnie przysigli, e my nie damy im crek naszych." 8 Przeto rzekli: "Kto jest ze wszystkich pokole Izraelowych, ktry nie przyszed do Pana do Masfa?" A oto znaleziono, e mieszkacy Jabes Galaad nie byli w owym wojsku. 9 (Wtedy te, gdy byli w Silo aden z nich tam si nie znajdowa). 10 Posali tedy dziesi tysicy mw najmocniejszych i przykazali im: "Idcie, a wybijcie mieszkacw Jabes Galaad ostrzem miecza, tak ony jak i dziatki ich. 11 A to jest, co zachowa macie: kadego mczyzn i niewiasty, ktre poznay mw, zabijcie, a panny

21
1 Juraverunt quoque filii Isral in Maspha, et dixerunt : Nullus nostrum dabit filiis Benjamin de filiabus suis uxorem. 2 Veneruntque omnes ad domum Dei in Silo, et in conspectu ejus sedentes usque ad vesperam, levaverunt vocem, et magno ululatu cperunt flere, dicentes : 3 Quare, Domine Deus Isral, factum est hoc malum in populo tuo, ut hodie una tribus auferretur ex nobis ? 4 Altera autem die diluculo consurgentes, exstruxerunt altare : obtuleruntque ibi holocausta, et pacificas victimas, et dixerunt : 5 Quis non ascendit in exercitu Domini de universis tribubus Isral ? grandi enim juramento se constrinxerant, cum essent in Maspha, interfici eos qui defuissent. 6 Ductique pnitentia filii Isral super fratre suo Benjamin, cperunt dicere : Ablata est tribus una de Isral : 7 unde uxores accipient ? omnes enim in commune juravimus, non daturos nos his filias nostras. 8 Idcirco dixerunt : Quis est de universis tribubus Isral, qui non ascendit ad Dominum in Maspha ? Et ecce inventi sunt habitatores Jabes Galaad in illo exercitu non fuisse. 9 (Eo quoque tempore cum essent in Silo, nullus ex eis ibi repertus est.) 10 Miserunt itaque decem millia viros robustissimos, et prceperunt eis : Ite, et percutite habitatores Jabes Galaad in ore gladii, tam uxores quam parvulos eorum. 11 Et hoc erit quod observare debebitis : omne generis masculini, et mulieres qu
46

zachowajcie " 12 I znalazo si w Jabes Galaad czterysta panien, ktre nie znay oa mskiego; i przywiedli je do obozu do Silo w ziemi Chananejskiej. 13 I wyprawili posw do synw Beniaminowych, ktrzy byli na skale Remmon, i rozkazali im, aby ich przywiedli w pokoju. 14 I przyszli synowie Beniaminowi owego czasu, i dano im ony z crek Jabes Galaad; ale innych nie znajdowali, ktre by tyme sposobem wydali. 15 I wszystek lud izraelski bardzo aowa i pokut czyni za wygubienie jednego pokolenia z Izraela. 16 I rzekli starsi: "C uczynimy drugim, ktrzy on nie otrzymali? Wszystkie niewiasty Beniaminowe polegy, 17 a z wielkim staraniem i niezmiern pilnoci trzeba nam opatrzy, aby nie zgino jedno pokolenie z Izraela. 18 Bo crek naszych da im nie moemy bdc przysig i kltw zobowizani, gdymy rzekli: Przeklty, kto by da z crek swych on Beniaminowi." 19 I naradzili si, i rzekli: "Oto jest wito Paskie uroczyste w Silo, ktre ley na pnoc od miasta Betel, i na wschodniej stronie drogi, ktra z Betel idzie ku Sychem, a na poudnie od miasteczka Lebona." 20 I przykazali synom Beniaminowym, i rzekli: "Idcie, a skryjcie si w winnicach. 21 A gdy ujrzycie, e crki Silo wynijd wedug zwyczaju do taca wyskoczycie z naga z winnic i pochwycie z nich kady po jednej onie, i idcie do ziemi Beniamin. 22 A gdy przyjd ojcowie ich i bracia, i przeciw wam skary si poczn i prawowa, rzeczemy im: Zmiujcie si nad nimi, bo ich nie pobrali prawem wojujcych i zwycizcw; ale gdy prosili was, aby wzili, nie dalicie im, i z waszej strony grzech jest" 23 I uczynili synowie Beniaminowi jak im kazano, i wedle liczby swojej porwali sobie z tych, ktre taczyy, po onie, i odeszli do posiadoci swych, budujc miasta i mieszkajc w nich. 24 Synowie te izraelscy wrcili si wedug pokole rodw do przybytkw swoich. We dni owe nie byo krla w Izraelu, ale kady, co si mu zdao dobrego, to czyni.

cognoverunt viros, interficite ; virgines autem reservate. 12 Inventque sunt de Jabes Galaad quadringent virgines, qu nescierunt viri thorum : et adduxerunt eas ad castra in Silo, in terram Chanaan. 13 Miseruntque nuntios ad filios Benjamin, qui erant in petra Remmon, et prceperunt eis, ut eos susciperent in pace. 14 Veneruntque filii Benjamin in illo tempore, et dat sunt eis uxores de filiabus Jabes Galaad : alias autem non repererunt, quas simili modo traderent. 15 Universusque Isral valde doluit, et egit pnitentiam super interfectione unius tribus ex Isral. 16 Dixeruntque majores natu : Quid faciemus reliquis, qui non acceperunt uxores ? omnes in Benjamin femin conciderunt, 17 et magna nobis cura, ingentique studio providendum est, ne una tribus deleatur ex Isral. 18 Filias enim nostras eis dare non possumus, constricti juramento et maledictione qua diximus : Maledictus qui dederit de filiabus suis uxorem Benjamin. 19 Ceperuntque consilium, atque dixerunt : Ecce solemnitas Domini est in Silo anniversaria, qu sita est ad septentrionem urbis Bethel, et ad orientalem plagam vi, qu de Bethel tendit ad Sichimam, et ad meridiem oppidi Lebona. 20 Prceperuntque filiis Benjamin, atque dixerunt : Ite, ad latitate in vineis. 21 Cumque videritis filias Silo ad ducendos choros ex more procedere, exite repente de vineis, et rapite ex eis singuli uxores singulas, et pergite in terram Benjamin. 22 Cumque venerint patres earum, ac fratres, et adversum vos queri cperint atque jurgari, dicemus eis : Miseremini eorum : non enim rapuerunt eas jure bellantium atque victorum : sed rogantibus ut acciperent, non dedistis, et a vestra parte peccatum est. 23 Feceruntque filii Benjamin ut sibi fuerat imperatum : et juxta numerum suum, rapuerunt sibi de his qu ducebant choros, uxores singulas : abieruntque in possessionem suam dificantes urbes, et habitantes in eis. 24 Filii quoque Isral reversi sunt per tribus et familias in tabernacula sua. In diebus illis non erat rex in Isral : sed unusquisque quod sibi rectum videbatur, hoc faciebat.

47

48