DEPARTAMENTO DE CIENCIAS DA NATUREZA PRCTICAS DE LABORATORIO / 1 E.S.O.

PRCTICA N

DATA_____________

RECOECEMENTO DE MINERAIS E ROCHAS

OBXECTIVO: . Recoecer e diferenciar minerais. . Recoecer e diferenciar rochas. Clasificacin. . Manexar e discriminar informacin sobre minerais e rochas. FUNDAMENTO TERICO: Mineral: Substancia slida, de orixe natural, inorgnicos e unha composicin homoxnea na que os compoentes forman redes ordenadas. Rocha: Agregados naturais formados por grans dun s mineral ou de varios minerais diferentes. Dureza: a resistencia que opn o mineral a ser raiado. Determnase fregando o mineral problema cos da chamada escala de dureza de Mohs (ANEXO I). Densidade: Relacin entre a masa dun mineral e o seu volume. Cor: Entndese por cor a da superficie do mineral. Raia: A cor da raia aprciase cando raiamos o mineral ata pulverzalo e depositamos o po resultante nunha superficie branca. A mido non coincide coa cor da superficie do mineral. Brillo: o aspecto da superficie do mineral ao reflectir a luz. Rochas magmticas: Frmanse a partir de magmas que ascenden cara a superficie e se arrefran e se solidifican. Poden ser: volcnicas e plutnicas. Rochas metamrficas: Orixnanse a partir doutras rochas, que se transforman ao ser esmagadas pola presin e/ou ao estar sometidas a altas temperaturas no interior da codia. Poden ser: foliadas ou non foliadas. Rochas sedimentarias: Frmanse pola compactacin e transformacin de capas de grava, area ou lodo ( dicir, de sedimentos) que se acumularon lentamente nos fondos de mares ou lagos. Poden ser: detrticas de orixe qumico e de orixe orgnico. MATERIAL: . Coleccin de minerais . Coleccin de rochas . ANEXO I e II . Lapis ou bolgrafo

DEPARTAMENTO DE CIENCIAS DA NATUREZA PRCTICAS DE LABORATORIO / 1 E.S.O.

PROCEDEMENTO: Sobre os mesados do laboratorio estn colocados, sobre papel diferentes minerais e rochas. Ao seu lado aparecen os ANEXO I e II que debemos consultar para cumprimentar a ficha adxunta. Despois da sa lectura e cumprimentado procedemos sa observacin pormenorizada. Minerais: Galena Xeso Magnetita Cinabrio Xofre Cuarzo Fluorita Halita Pirita Mica moscovita

Rochas: - Conglomerado - Caliza - Antracita (Carbn) - Granito - Basalto - Mrmore - Xisto - Sienita - Lousa - Gneis CONCLUSIN: 1. Cales son os minerais que forman o granito? 2. Cal a mena do mercurio? E do chumbo?

DEPARTAMENTO DE CIENCIAS DA NATUREZA PRCTICAS DE LABORATORIO / 1 E.S.O.

ESCALA DE DUREZA DE MOHS

A escala de Mohs utilizada para medir a dureza dos minerais. Foi proposta polo xelogo e mineraloxista alemn Carl Friedrich Christian Mohs (1773-1839). Basase na resistencia dun mineral a ser raiado por outro. Mohs escolleu 10 minerais aos que lle atribuu un determinado grao na sa escala comezando polo talco ao que lle deu o nmero 1 e rematando polo diamante ao que lle deu o 10. A tboa a seguinte: 1.Talco 2. Xeso 3. Calcita 4. Fluorita 5. Apatito 6. Ortosa 7. Cuarzo 8. Topacio 9. Corindn 10. Diamante

OUTRAS CARACTERSTICAS DOS MINERAIS I.MINERAIS CON BRILLO METLICO

DUREZA DENSIDADE RAIA COR CARACTERSTICAS NOME

1-2 2,5 2,5-3 2,5-3 2,5-3 3,5-4 4-4,5 4,5 5,5 5,5-6 6

2,25 7,4-7,6 8,5-9 9,6-12 15,5-19,3 4,1-4,3 14-19 7,3-7,9 9-9,7 5,26 5,2

Negra Gris Vermella Gris Amarela Verdosanegra Gris de aceiro Gris Parda-negra Pardaencarnada Negra

Negra Gris Vermella Gris Amarela Amarela latn Gris de aceiro Gris Negra Vermellanegra Negra

Untuoso ao tacto. Tisna o papel. Frxil Frxil Maleable Maleable Branda e maleable Dctil e maleable Magntico Platina verdosa Frecuente en sedimentos Fortemente

GRAFITO GALENA COBRE PRATA OURO CALCOPIRITA PLATINO FERRO PECHBLENDA OLIXISTO MAGNETITA

DEPARTAMENTO DE CIENCIAS DA NATUREZA PRCTICAS DE LABORATORIO / 1 E.S.O.

6-6,5

Parda-negra

Amarela

magntica Cristais cbicos

PIRITA

II. MINERAIS CON BRILLO NON METLICO. MINERAIS COLOREADOS

DUREZA DENSIDADE RAIA COR BRILLO NOME

2,5 2,5 3,5-4 3,5-4 4 5 6,5-7 7-7,5

2 8,1 3,7 4 3,18 3,15-3,20 3,3-3,6 3-3,25

Amarela Vermella Azul Verde Branca Branca Branca Branca

Amarela Vermella Azul Verde Incolora, violcea Verde, branca Verde Negra, variada

Graxento Adamantino Vtreo Graxento Vtreo Vtreo Vtreo Vtreo

XOFRE CINABRIO AZURITA MALAQUITA FLUORITA APATITO OLIVINA TURMALINA

III. MINERAIS CON BRILLO NON METLICO. MINERAIS BRANCOS E INCOLOROS.

DUREZA DENSIDADE RAIA COR CARACTERSTICAS NOME

1 2 2 2 2,5-3 3 3,5-4 3,5-4 6 7 10

2,8 2 2,17 2,3 2,76-3,1 2,72 2,8 2,9 2,5 2,65 3,5

Branca ou verde clara Branca ou gris Incolora Incolora, branca Incolora Incolora ou branca Branca Branca, rosa Branca ou rosa Incolora, variada Incolora, variada

Graxenta Vtrea Vtrea De vtrea a perlada De vtrea a perlada Vtrea De vtrea a perlada Vtrea Vtrea ou perlada Vtrea ou perlada Adamantina

Untuoso ao tacto Sabor salgadoamargo Sabor salgado Coloreado por impurezas En forma de lminas Coloreado por impurezas En rochas sedimentarias Burbulleo con cidos En rochas magmticas Forma prismas hexagonais Forma belos cristais

TALCO SILVINA HALITA XESO MOSCOVITA CALCITA DOLOMITA ARAGONITA ORTOSA CUARZO DIAMANTE

DEPARTAMENTO DE CIENCIAS DA NATUREZA PRCTICAS DE LABORATORIO / 1 E.S.O.

FICHA PARA LER E CUMPRIMENTAR

I. MINERAIS: 1. XESO (Sulfato clcico hidratado CaSO4 .H2O) Mineral incoloro, branco, gris Se raia con la ua ( 2 escala Mohs), moi comn forma rochas sedimentarias. DurezaCorDensidadeCaractersticasRaia-

2. GALENA (Sulfuro de chumbo PbS) Mineral moi valioso dende a poca romana. Mena do chumbo e da prata (galena arxentfera). Empregase na fabricacin de bateras, pinturas, materiais de soldadura, perdigns e bala s, e como illante de radiacins DurezaCorDensidadeCaractersticasRaia-

3. MAGNETITA (xido de ferro Fe3O4) Ten un forte magnetismo. unha importante mena do ferro. DurezaCorDensidadeCaractersticasRaia-

4. CINABRIO (Sulfuro de mercurio HgS) Moi velenoso. Mena do mercurio. DurezaCorDensidadeCaractersticasRaia-

5. XOFRE (Xofre nativo S) Curioso, pois velenoso e emprgase en medicamentos. Tamn se emprega en explosivos. DurezaCorDensidadeCaractersticasRaia-

6. CUARZO (xido de silicio SiO2) Os cristais de cuarzo producen unha carga elctrica se se aplica sobre eles presin (piezoelectricidade), propiedade descuberta polos irmn Jacques e Pierre Curie. DurezaDensidadeRaia-

DEPARTAMENTO DE CIENCIAS DA NATUREZA PRCTICAS DE LABORATORIO / 1 E.S.O.

Cor-

Caractersticas-

FICHA PARA LER

II. ROCHAS: A) SEDIMENTARIAS DETRTICAS: 7. CONGLOMERADO: Orixe: mario, de augas doces, e continental. Tamao: moi groso. Forma do gran: redondeado. Fsiles: moi raros. DE ORIXE QUMICO-BIOQUMICO: 8. CALIZA: Orixe: Augas do mar ou doces. Tamao: fino a groso. Forma do gran: solo se observa ao microscopio. DE ORIXE ORGNICO: 9. ANTRACITA (Carbn): Orixe: continental. Tamao: medio a fino. Forma do gran: ningunha. Fsiles: comns. B) MAGMTICAS: PLUTNICAS: 10. GRANITO: Rocha que se usa na construcin e tamen se pode esculpir moi be. Xa os exipcios empregrona nas estatuas . Consta de tres minerais: cuarzo, feldespato e mica. VOLCNICAS: 11. BASALTO: Entre os minerais que o forman figuran os feldespatos, os piroxenos e olivino. Ao endurecersse a lava, cando se foma o basalto, as burbullas gasosas poden deixar na superficie das rochas buracos chamados vescula. C) METAMRFICAS: 12. MRMORE: Os antigos romanos e gregos coeceron moi ben o seu valor. Este material empregrono para erixir algn dos seus mellores edificios e estatuas.