De rechtspopulist is demograf isch overtroef d

Hetm ul ti cul tural i sm e i s alj aren dood verkl aard.Toch hebben de gevesti gde parti j en nog al ti j d geen antw oord op het rechtspopul i sm e. Maar zi j n de i deen van GeertWi l ders ni et even na ef,vraagt Maurice Crul zi ch af. Burgers van Nederl andse afkom st w orden i n de steden een m i nderhei d.

et multiculturalisme is dood omdat het een naef idee was. Naef omdat tolerantie voor sommige culturele gewoonten helaas ook de deur openzet voor onderdrukking van anderen. En dan gaat het natuurlijk in het bijzonder om de ongelijke behandeling van vrouwen en uitsluiting op basis van seksuele geaardheid. De Sloveense filosoof Slavoj Zizek stelt provocerend dat het multiculturalisme in zijn ultieme vorm leidt tot de tolerantie van intolerantie. Dat is de schijnbaar onontwarbare knoop waarin met name de progressieve partijen zich steeds verder hebben vastgedraaid. De vraag is echter of de goed getimede oneliners van Geert Wilders over aanpassing aan Nederlandse normen en waarden in de grote steden niet even naef zijn als het oude idee van multiculturalisme. Toen Wilders in Den Haag de zogenaamde shariadriehoek bezocht wist hij eigenlijk niet aan wie hij in de wijk zijn boodschap moest richten. De paar blonde buurtgenoten die er nog wonen kunnen zijn pleit numeriek niet beslissen. Op 1 januari 2012 passeerde de stad Amsterdam een belangrijke mijlpaal: nog slechts 49 procent van de Amsterdamse bevolking is van Nederlandse afkomst. De

komst waarin de liberale principes van de stad Amsterdam kunnen worden gewaarborgd. Zon scenario is alleen mogelijk met de steun van progressieve Surinaamse, Turkse en Marokkaanse Amsterdammers.

N ietwesterse en allochtone jongeren zijn de ultieme dragers van Den U yls emancipatiegedachte
voorlichter van de gemeente was blijkbaar nadrukkelijk genstrueerd om er geen enkele ruchtbaarheid aan te geven. Amsterdam is als eerste stad in Nederland een meerderheids-minderheden-stad. Rotterdam en Den Haag zullen in de komende vijf jaar volgen. De oude meerderheid wordt een minderheidsgroep in de grote steden, wellicht niet zoals andere minderheidsgroepen, maar wel degelijk een minderheid. En dat is nu precies wat Wilders betoog naef maakt. In de leeftijdsgroep onder de vijftien jaar is nog slechts n op de drie jongeren in Amsterdam van Nederlandse afkomst. Hoe moeten die jongeren, zoals Geert Wilders dat wenst, die andere tweederde dwingen tot aanpassing? Het is een gepasseerd station. Wilders wordt hier slachtoffer van zijn eigen redenering. Hij roept: wij zijn hier als oorspronkelijke Nederlanders dadelijk de baas niet meer. En dat klopt. Het omslagpunt is niet te ontkennen. De multiculturalist is gestikt in de graat van zijn eigen tolerantie, de rechtspopulist is demografisch overtroefd. Het is tijd voor een nieuw perspectief dat over de etnische scheidslijnen heen springt. Een positief scenario voor de toe-

M aurice C rul is hoogleraar Onderwijs en Diversiteit aan de VU en de EUR en dit jaar gasthoogleraar aan de Graduate School van de City University in New York. Dit artikel is een samenvatting van een lezing in de debatserie Brood en Rozen in Antwerpen.

oen de arbeidsmigranten in de jaren zestig en zeventig naar Nederland kwamen, omarmde partijleider Joop den Uyl, graag ook letterlijk, de veelal prachtig besnorde nieuwe leden van de grote linkse arbeidersfamilie. De arbeidsmigranten kwamen echter van het Turkse platteland in Konya en uit het straatarme noorden van Marokko. Zij waren doorgaans conservatief op het gebied van manvrouwverhoudingen, hechtten veel waarde aan traditionele familierelaties en waren religieus. Precies de waarden waar progressief Nederland in de jaren zestig afscheid van nam. Om met Max Frisch te spreken: we vroegen om handen, maar er kwamen mensen grotendeels conservatieve plattelanders, om precies te zijn. Daar waar de gevestigde partijen in de jaren zestig en zeventig een stap achteruit hadden moeten zetten in hun omarming van de conservatieve eerste generatie, moeten zij nu juist twee stappen vooruit zetten. In de Turkse en Marokkaanse gemeenschap is ondertussen geen consensus meer op het gebied van man-vrouwverhoudingen. Hoogopgeleide tweede- en derdegeneratiejongeren nemen met grote stappen afstand van de traditionele opvattingen van hun ouders. Hun moeders zorgden voor de kinderen en waren financieel afhankelijk van hun man, maar de dochters hebben een goede opleiding gevolgd en verdienen hun eigen geld. Zij maken daadwerkelijk de emancipatie door waar Den Uyl op hoopte. In de kantine van de Hogeschool van Amsterdam op de drukke Wibautstraat zijn de dochters van de arbeidsmigranten niet te missen. Een niet gering deel van hen draagt een hoofddoek. Zij hebben echter, anders dan hun moeders, de Koran zelf bestudeerd. Ze betogen thuis op hoge toon tegenover hun ouders dat de profeet onderwijs voor vrouwen van groot belang achtte. Volgens het SER-rapport Maak baan voor een nieuwe generatie volgt ondertussen 43 procent van de niet-westerse allochtone jongeren tot 25 jaar hoger onderwijs. Zij zijn de ultieme dragers van de emancipatiegedachte. Nederlandse politici staan echter met de rug naar hen toe, gevangen als zij zitten in hun eigen autistische verhaal over aanpassing. Geert Wilders had zich als volksvertegenwoordiger met zijn liberale emancipatieboodschap in de shariadriehoek in de Haagse Schilderswijk moeten richten tot de hoogopgeleide, progressieve Turkse en Marokkaanse Hagenezen die er immers ook wonen. In plaats daarvan hapte hij een paar keer in de ijle lucht.