Seminarski rad

Uvodno izlaganje
Ranije je bilo uobiajeno da se kultura i umjetnost Egipta izuavaju prije Mesopotamske, obzirom na ranije podatke, po kojima je egipatska kultura i umjetnost bila neto starija. Medutim, novija istraivanja, i daju vie podataka u korist primata mozopotamske kulture i umjetnosti. Ogroman znaaj ove kulture i umjetnosti proizlazi, takode, i iz injenice da ona traje bez prekida oko 3.000 godina i da je zahvaljujui svom geografskom poloaju vrila kroz itav taj dugi period uticaj na svoje savremenike, na kulture naroda Egipta, Elama, Kasita, Fenikije, Kanana, Hetita, naroda egejskog kulturnog kruga, Perzije, Medeje I Grke. Kao to dolina Nila od vajkada prua sve uslove za ivot ljudi, tako su i doline Eufrata i Tigrisa, u to isto vrijeme, pruale ljudima sve to im bilo potrebno za ivot.

Nil svake godine plavi iroke povrine zemlje, a kasnije, povlaei se u svoje korito, ostavlja plodni nanos, koji omoguava ubiranje nekoliko etvi godinje. Za razliku od poplava Nila, koje svake godine u isto doba poinju i zavravaju se, poplave Eufrata i Tigrisa nastupaju iznenadno i predstavljaju pravu opasnost za naseobine Ijudi, koje se nalaze u blizini ovih velikih rijeka. Ali jednako kao i Nil, rijeke Eufrata i Tigrisa takoe ostavljaju plodne nanose, to je od najstarilih vremena omoguavalo vrlo dobre uslove za razvitak poljoprivrede. Srednji i juni dio Meurijeja nema uopte kamena, a i drvetom je veoma siromaan. Samo u sjevernom dijelu ima dobrih vrsta krenjaka. Meutim, upravo srednji i juni dio Mesopotamije je pruao bolje uslove za ivot Ijudi, pa su i prve civilizaciie vezane za ovo podruie. Karakteristika klime u Mesopotamiji su obilne kie, koje padaju pola godine, i vrlo suini mjeseci u
1

Seminarski rad

drugoj polovini godine. Najstariji period kulture Mesopotamije ostavio je kod mjesta Obeid ostatke kulture mlaeg kamenog doba. Ova kultura je jedinstvena za itavu zapadnu Aziju. Vreme u kome se ona razvija je V i lV milenijum prije n.e. Po svom lokalitetu ovaj period je poznat kao nobeidski. ovjek zapadne Azije u ovo vrijeme ne poznaje metale, od materijala upotrebljava kamen i kost. On je jo nepismen. Gradi tipine neolitske kolibe od iblja i blata. Uz Eufrat i Tigris bilo je i trske kojim se, osim zemlje, ovaj ovjek sluio prilikom gradnje svojih primitivnih koliba. Kao i u drugim neolitskim kulturama ovaj ovek je religiozan. Najvrednije to je stvorio, to je keramika, koja je savrena, iako nije radena na grnarskom toku, nego rukom. Poetak apstraktne stilizacije u Mesopotamiji see u predistorijski obeidski period u kome je geometriiska dekoracija nastala pod uticajem prirodnih formi iz ivotiniskog i biljnog carstva, koje su slobodno tretirane i esto gubile neposrednu vezu sa svojim prirodnim uzorima. Egipanin je miran obraiva polja, on je u najuoj vezi sa prirodom koja ga okruuje. Nil mu prua sve to mu je potrebno za ivot, on je optimista, to se i odraava u njegovom vierovanju u besmrtnost due. U ivotu on razviia ljubay prema prirodi, on reprodukuje forme iz prirode.

Seminarski rad

Zakljuak
Mesopotamija je u starorn viieku bila jedan od dva velika centra civilizacije Orijenta. Zahvaljujui svom izloenom geografskorn poloaju, uticaji ovog centra su se lako prenosili na Istok i na Zapad. Novija istraivanja su pokazaia veoma jake uticaje Mesopotamije na egejsku civilizaciju Zapada. Klinasto pismo, koje je izgubilo likovni karakter, postalo je u starorn vijeku meunarodno pismo. Umetnost Mesopotamije je dekorativna. Za dekorisanje slui se najvie geometrijskim ornamentom. Ova umietnost pokazuje sklonost za apstrakciju, zbog ega je lako primaju drugi narodi. Drvtvo je bilo yasnovano na robovlasnikim odnosima, a drava organizovana kao apsolutistika istonjaka despotija. Kao posljedicu u arhitekturi, koja je prije svega sluila dvoru, ova drutveno-politika organizaciia je imala naglaenu tenju za kolosalnou i velikirn dimenzijama. lako se u toku est perioda, kao nosioci civilizaciie Mesopotamije smjenjuju razni narodi, Sumerci, Babilonci i Asirci, ona je stvorila cjelovitu civilizaciju. Mesopotamija je stvorila prve velike gradove, centre najstarije velike urbane civilizaciie. Utvreni gradovi, podignuti na visoke zemljane terase, imale su, kao jezgro, kralievsku palatu, koja je sama za sebe itlila poseban gradski organizam. Orijentaina stambena kua sa centralnim dvoritem predstavlja idejnu osnovu dispozicije kraljevske palate. Ona ima vie unutragniih dvorita, oko kojih, u sastavu palate, se niu prostorije za raznu namienu (saraj, harem, han i hram), raste organski, dogradivanjern novih dvorita i novih prostora oko niih, na principu asimetrije. Glavni doprinos Mesopotamije riznici svjetske arhitekture je pronalazak konstrukciia, luka, svoda i kupole,i to je dolo kao posljedica toga, i to je jedini graevinski materijal bila zemlja, od koje su mogli praviti erpi ili opeku. Mesopotamija je zbog toga prva stvorila istu stereotornsku arliitekturu, koja je na Zapadu uticala na arhitekturu Male Azije, a na lstoku, na arhitekturu Perzije.

17

Seminarski rad

Literatura

1. Grupa autora: Opta enciklopedija, Beograd, 1978. 2. Grupa autora: Istorijski leksikon, Beograd, 1978. 3. Slobodan Duani, Stari svet, Beograd, 2000. 4. Novica B. i . Radoslav, Istorija starog sveta, Zagreb, 1985. 5. Grupa autora: Istorija rimskog carstva, Zagreb, 1980. 6. MICROSOFT ENCARTA ENCYCLOPEDIA 2000

18

Seminarski rad

Sadraj
Uvodno izlaganje........................................................................................................................1 Arhitektura u Mesopotamiji i Egiptu..........................................................................................3 Zidovi kao glavne konstrukcije ..................................................................................................7 Graevinski materijal .................................................................................................................9 Konstrukcija zidova..................................................................................................................10 Zidovi kao odbrana...................................................................................................................12 Egipatska arhitektura ................................................................................................................13 Osnovne forme u arhitekturi.................................................................................................14 Tehnologija kalupovanja u Egiptu........................................................................................15 Misterija gradnje zidova piramida........................................................................................15 Zakljuak ..................................................................................................................................17 Literatura ..................................................................................................................................18

19