\\' tej sytuacji spelnia zadania terapeutyczne,

tym pacjentom; prze-

bieg zaburzen Jest w grupIe chorych
cIeJ pr.rewlekly. a proby Ich usamodzielnienia
nn ogl nie efektw .
BlOm:Ju G. Bnl. J. Psychiatry, 1973.
m. 541 548 ( S.L. )
nerwica histeryczna; wg DSM-III zaburzenia
somatopodobne (w tym: somatyzacja. kon-
wersja. psychogenne zaburzenia blowe, hipo-
chondriaza, atypowe zaburzenia somatopodo-
bne) Ofaz zaburzenia dysocjacyjne. Dla obrazu
psychopatologicznego charakterystyczne
zaburzenia i zaburzenia w ukla-
dzie czuciowo-ruchowym oraz zachowania
o prymitywnym, reaktywnym charakterze,
na oczekiwane lub ist-
trudne i sytuacje.
W przebiegu
i ntekiedy niemniej nagle ich
W mechaninllach patogenetycz-
nych jedno-
stki o chorobach oraz ich przejawach, a
motywy o charakterze
-
czeniowym. o chorobach po-
na podstawie obserwacji i po-
siadanej wiedzy pod
czynnikw Oznacza
to. istnienie cech histerycznej
od innych, aby nimi
oraz swoje ot oczenie,
do dramatyzowania i fantaZJowania, nie kont -
rolowana D1e
Jest do powstania za his-
terycznych, j e Do czynnikw
te cechy
czynniki konstytucjonalno-dziedzicz-
ne, ale procesy
uczenia w z trudnymi sytuac-
jami. ktrych jednostka nie potrafi
i to objawy
i in. ludziom
w sposb symboliczny,
wanego przez konlliktu (np.
grnej w chwili jej unie-
sienia przez z zamiarem uderze-
nia ojca) lub ukryte motywacje (np.
lub nagla u w czasie
wojennych) oraz jej oczekiwania wo-
bec innych (np. pomocy, ulgi, opie-
ki). Prymitywny, reaktywny charakter zacho-
wania o rezygnacji
. . . '
z wymogami
I przewadze procesw emocjonalnych nad m-

I IDwalidyzujllccgo charakteru zaburzen
uzyskanie pewnych ulg. np. zmnteJ-
nerwica histeryczna 285
szenia roli spo!ecatej chore-
go Itp .. co z kolei je
O b r a z k 11 n i c z D y jest bardzo
zmienny, bogaty w lic",e na-
sIadu ' . . '
. raZOe choroby somat"c:me i
ekspresyjne, ;'iek.iedy sym_
bol.lczn.y charakter.
tresct I komunikaty otoczeniu, od
wiedzy i chorego. Zabu-
r:e
ma
czuClowo-ruchowe
D1e i
charakter ostry I
otoczeDla i dramaty2IlIem wy_
flI:ZU'
WIelu. obJaw",: do w przebiegu
chorob orgaruczuych, obrazu,
z zachowaniem otoczenia chore-
go, brakiem objaww z unerwie-
niem, czytelnym charakterem, niekiedy
lanym jako .mowa ciala", wzbu-
skojarzenia z chorego do
uzyskania ulg i Do
funkcji ruchowych
dy i j ednostronne. dwu-
stronne i im
przykurcze, zaburzenia chodu, w postaci
astazji - abazji stania i chodze-
nia, w postaci samodziel-
nego Obserwuje zaburzenia prze-
jednym objawem
powiek, camptocormia (niepra-
ustawienie spastyczny
skurcz ( .. kula w gardle"), lub
szeptem. przejaww
ruchowych
stWIerdza: grubofali ste
ka, ruchy mimowolne, w tym: ti ki,
napady drgawkowe,
2 napadami padaczkowymi .
o charakterze
czuciowego o znie-
skry i zaburze-
niach wzroku w postaci lub koncent-
ryczttego pola widzenia, zaburze-
niach z PI zejawem
czucia parestezje i biperstCZJe,
IIwanie natomiast za objaw histerycnly
wymaga ..
histerycznych zalicza tez mekiedy
powietrza), wyrm?ly. rzad-
ko Histeryczne
objawy dysocjacyjne w
napadW drgawkowych, w
bipersomnii (nadmierna sennosc).
psychoruchowych. li: ,polu de-
personalizacyjnego. Jasnego: Za-
licza takill do nich. .z mepa-
stany nicp' D!1{!C1, mn0B'
. ' We wszystkich rych tanach
I
186 nerwica
"ldt
'
I1u., ... d.
Slwierd7a M\ I. , t_
S.IIl\( ..... on
ly\'{IlC Zadl0\\ aOla IC ]1111\U,:.
.t
D
. . t Y k r () ) n I c (' \\ lJes u l
13gno. b ' h",'z
sto trudna; wyrwnnc z l) nt/u, ,".l
nego pojcdynclc obJ.I\\')' l "Chy .lo
zuchOW .. Il113 (helle
_ fntnc. _ "") 1\\ t lZ\' . (.'"Zt:-
"iowa mOl ywucjn lub
objaww. li w. ze wtrn< 'Orzy"" ('I"'''''=z'''.
I interpersomtllle), nu,' dl"-"'yd ... ,,, l\C
o l:I bu rzell Jnko IlIstc,)'czne. t\\1<-
rdzenie Istnienia 7tllian llrg.mic.znych \\ ('I.u:n.
nie wy hIS-
terycznych w post<lCI uw.
Odnosi W S7'CZ do zabu
pozupimmidow}ch. '.II'U I p.,d.
czki. Mniejsze trudnOScl fI..l7pOm3\\a"e
gdy obJawy hIster) one : <U4 "
w grupach ludzi w postacI . epldemii". na. . '.
clej w szkolach. ,"ternatach. \..IJ>ZtorJch.
ziemach. Iskrq w)'wolJwCZ4 )e>t nI} Je stan
ob)a\\') ")
U jednej osob)'. ktOr.' ,kup .. na I>le
otoczenia. Dos.: slybko Ident)czne "b)3\\")
i zachow"ma wy u \\ liczb)
Zwykle ustqplemc . epldemu Je<t stosu
nkowo nogk Wpro\\Jdlleme n t,'m'.1.!t ter
mmu 7.c'pl Bnqueta I,q!<' 'I)tenoll
rozpoznawczych "Jme",e prred
30 . co nujmnieJ 15 obJdlH1\\ 7 h<l) '-, nre
spowodowanych
lub alkoholem) w celu n t.u
rzen psychogennych " hl,ttr)tz,
nym nie wydaje \I "NI'\'
P r z e b i c g l rok o \\ a n I Jlllcd ... la
bardzo rOl'lllalCI. LI pillJ<'nt"" Z ce-
chami h"tel)clIlej "' f/<ldlo ",.

szybkie ohja\lo\\'. "u:UNI
nawrotw i IIl .
psychopatologicznych. U paCjento\\. u I.to-
rych w Obj8\\O"
odegraly czynnikI sytu8cYjne. jest
utrwalenie np. jeSli nie"
dostateczna motywacja do wyz:dro"ienia lub
lekarzy jest niewlaSci .... e. W celu
przeciwdzialania takIej .... klora mo-
spo,wodowa': inwalidztwo. do
Jak najszybszego ob-
jaww. Lekarze niektedy zabwA'
nia histeryczne i je jako uci .. :zltowe
lub ohjaw agnlwacp.
postawa personelu medycznego mnie
n.ie na stolunkach Z pacjentami . Moie
do jatroaenit I poWUBnia
ruejednej tragedh osobi 1I:j, dodatkowo kom,
plikuj,c przebieli
PUmllDnlctkO. II HdMi. PlWL. War.
1979. (S.L J
n<r"ica do naJbardz.
s=hnion) h po,' .. Cl 1-. ej
. . . , O\\'Ych
b(l\\lem org
aDl2
1i1u na ' Jest
grozoni ... Wy \\ POStaci la.
k!'o0 albo
niekIed) \\ postaCl n?padw PokoJu,
\l1'IU z realo)'Du 4,k
1'ou :Z} ma jakby cha Y1Ua.
ple," <'ln) larufe;;tuje licznym, dole lakier
>ClUnu I obJ3
w
arru psychiCznym, ; so g11\\0-
n)1TU. I.tol) ch nastienie wykracza pozamatyC'l.
reakCje na stres i ktre
.Z}Cle jednostki. Jej d . '
Clerpleru;l. ROlpOwszechmeme nJ.
II ghmicach 2 - 5% w populacji gene I "I
i 10- IS' . \\.'00 ,pacjentw z
J. stanowi w prakl)-
oglno lekarskieJ ok. 6% wSZ)'stklch n.",'"
\\m>d chorych kobiety NaJCz:
Cle) rnburzema w wieku mJ(}-
dym. u dzi=. 20 a 30
u wi do lekal1a ob:
Jaw} ok 5 I. iekJedy pacjenci z nJ.
\\) -aZ}'\1 ali przed cech}'
brak siebIe, od
lOn) h. ale nie jest to regula. licznych
$)lU.lcji.ktre pIerwszy napad

sJi\\")'TIl II)-padkiem. np. zgonem
II otoczemu. \\) po poda
niu ant) biot) ku. alkoholu. kawy,
Iek\\ Zespl hipernentylacyjny lI'2IIla
gJC oraz jednym z jego prujawo"
('i.' tego typu zazwyczaj rue
pol.Oj o \\ zdro\\1c, do
o<:zeu\\ania mekorzystnych wyda-
In m hamanem ",epo-
I.Oj by': z wlasnego
h) one z oadrlllem}m
") >II lem. brakiem snu. lub
ID.
sek ualnym ilp odegrac
.. tadOIIlO!OCl o chorobach oraz od
dzialy .... arua jatrogenne. lI"'age na
spra"'a h zdro .. ia l mozliwych zagroit'0I3ch
do niepokOJU
, czynnikw spustowych mI>-
M konflikty I
atomiaSl ... ulrW'.deniu
od ban bI..... gd. ,ku'
:8'.)'11. . . Ich
poen.., U1"3gJ na objawach I ()Clekll..anle
. wadzl do
W)'St4poCthA z kola Je wzmaga I pro .
rutpokoJu - pru<!
U . pecjent... dominUJe
chnn nte malei., sobie mlejSCll
..... - ..... e-.. - J l.fOn ...
sk.uiy na lic lite dolcgIJWOSO 1Z
ukllMlu i oajo"jcirJ zaptzr
traCh CZV 51( ar""
, obJe,.., .U-
204 Nl.:cwice
bicie serca, i in. te '.
kj chorego i do samoobserwacji, nICpo_
na hiper- i ma znaczenie nie
, d b .. k " ' zaw,ze
mozna wyo ruc o postac, a plynne.
109. HISTERIA (HYSTERlA)
Obok tej n.azwy pozostaje czasem w pithiatis1/Z/lS
(od gr. pel/ho - wprowadzone przez J. Bab' ' ki
!..1: . . ku'" .. fiS ego,
ory sta na ? 1Z h1steni i pod
perswaz)1 sugesw.
. rozwija stosunkowo u osb cechy
(por . .s. 244). Silne urazy psychiczne jednak wy-
zwohc reakCje histeryczne u osb o oso-

Obraz kliniczny histerii chara!..1:eryzuje
i objaww. do ni ch m.in
para- lub hemiplegii. to zwykle
wlOtkie lub do linii
tj. wg popularnych o nogi
Chory, mimo znacznego nie jest w sra-
me czasem wykonuje nich
bezwiednie, tj . w przypadku odwrcenia uwagi. hi btcrycl
ne, aczkolwiek psychopochodne, przy
utrzymywaniu do przykurczw i zanikw
od hi steryczna
stania i chodzenia (astasia-abasia hyslerica) przy na og6\
sprawnym poruszaniu w pozycji
Do objaww czuciowych znieczulenia skrne (allae.<lhesia
hysterica) stopy lub np.
w sposb niezgodny z unerwieniem obwodowym. W rzadkich
plZypadkach pojawia histeryczna, jest ona zwykle wy-
podobnie jak histeryczna, syruacjami urazowymi

W przypadkw chorzy skargi na ble
o zl11iennym umiejscowieniu, lub przeciwnie, z1okaJizoWrule,
np. szczyt histerycz1lY, cl<rlJUS !tys/c-
nN/')' Ble, umiejscawiane w okolicy serca, w jamie brzusz-
nej, zwykle silne, uporczywe i chorego do szukania
l
/
,

,
I


2u5
pomocy u lekarzy rznych Br kul
. dk' b'l ch' . a 8
J
po hlClSOWaniu
sro ow przecIw o Olvy ,lIUle ob)a\vy wspl
. dn ' . np. pod-
wyzszona Clep ota, nu OSCI, wymiot'v sk "eli . .
b
. -J> urcze) t nasIadu)""
czasem o Jawy ",trego zapaknia wyrostka robaczk ..
poczucie choroby 1 W sporadycznych p
interwencji chirurgicznej. 1'Z)1'a c, prry-
Do dalszych objaww zalicza siu ..
. . ki '" J ucze np.
konczyny, pOlne , uczucie w gardle (kul h'
. a lsteryCm.8
J
globus hys/encus) , skurcze oraz inne ob'a
zaliczane do tzw. nerwIc J wy
W prz}l'adkw pOjawia histeryczny (aphoma)
z mwi jedynie szeplem. Objav.')'
Oleraz dlugte na jednak chory spraw-
Dle ,Uuz)'UluJe kontakt z otoczeniem i niektre
mysJ, gestami
Sapady lzisler.Cr:1IC, do szczeglnie cha-
ra!.."terY't)'cznych aczkolwiek obecnie
rudko one z po ktrej
ruch, () zmiany pozycji grym .. y
1\1 r \\ okre,ie tym zaznacza przymglenie lub zamroczenie
",uJ, m",-:i, nJ" dochodzi jednak do utraty
cz", d.qc zachowania otoczenia na przebieg
p cl apad histeryczny trWa lub mi-
ut znacznie napad padacz\<.Owy. W
napadu padaczkowego reakcja na w napadzie
hl>lel')\2nym jest nie dochodzi do sinicy
l" arz), bezwiednego oddania moczu.
bola ,cn po napadzie, w pada=, nie jest cha-
rakterystyczny dla napadu histerycznego.
od obserwuje napady skrcooe
postaci drgawek ([urme com;uJsifJ.),
sn"e::hu lub omdlenia (forme syncopaJe) i innych zaburzeil
poszczeglne fazy napadu. .
Wyruienione obJ'awy a poraimia, mje l
ul
em3,
,
pota, zaliczane za Z. Freudrm, do .' ......
wersyjnych (od lac. conversio _ od,,'\Cf!lie, SkiClV,,nlC , K(JIJ-
.L ." in
wersja, W tradycyjnym, oznacza "pruWiaZf'JJIC . .
w objaw somatro lUy. Nazwa noz)",,!a do dzj...
SlaJ w klasyfikacji PSY' fJiatry. (lIej
I J <hmy,h "a pojawi"H nil"kicdy labur""ni"
mll"C Ij . pr/'(uc hi \ llrycl.nc. pomroczne pr7..t-
hitogHJ(IU /. dc::",orJl:nIHcjq, znburJ'.cni.ln1i wcgct:l lywnymj, Z
lub JI,I "I ' (OJ! 111 podwy7<.zonym J
(,tual.lI I/.cc/ywi'toki. \VI pnypadkach chorzy popa-
W "'lny pomroc;onc ck,tntycwt o treki religijnej lub religijn<>-

-crotyct.neJ .
w niektrych przypadkach hi sterii p<>-
mrocznych, tj. psychotycznych, w,kazuJe na tej
choroby. Opis reaktywnych zawiera
Rot.dz. XV! psychozom reaktywnym.
Histeria, ze na objaww,
choroby uwarunkowane zmianami organic-mymi. Zara-
zem niektre choroby organiczne objawami rzeko-
monerwicowymi (por. 117)_ Z obu tych zacho-
w diagnostycznym. Zachodzi po-
trzeba histerii od symulacji. Chory na hi-
nie udaje choroby, mimo zachorowanie na
choremu wywieranie pewnej presj i na otoczeniu i unikanie
niektrych trudnych sytuacji
histeryczna (zabu ' h'" )
rzenla /strron/czne
,
hister"czna '
. , " emocJ on l '" h kt " d
chwieJ' noS' ' . _ , a n!e /p c ara eryzuJe prze e
ekShib' .' . t ' , t
\'mi ::acho\\'aniam' t t al ,.' lCJoms ycznyml legocen rycz-
n. l. ea r odgrywan T" kb I
Z\\T,1.::mia na siebie uwa . . .". ro !. ,Ja ! w ce 1;1
. _ . ' " g1 UzySklwama znaczema oraz uznama.
I\ldl11pulo\\ ame otoczenIem i erotyz . k t'-"" '
: " _ kl' . . aCJ a on al\.LOW po czona z
se sua PobudlJwosc sprawia ze n t .. I b d'
d' k t . , awe mlmma ne o zce po-
\I'l) e poszukiwanie stymulacj i
l ema z szybkim wyczer pywaniem w wyniku wyko-
'ly\\"ama, rut y n?",'Y ch nastroju szybko ' nie-
mmu: .. Wybuchy hab r ozpaczy przeplataI1l SI[z po
gl I t na ogol przez nieproporcjonalnie
b!ah.e. mwi o nadmiernej5
na bodzce. a nadmi ernej wrazliwo ci
w .i ser watora jest
k0b\'lek kontroli nad emocjami i pohamowa .
nia do zaspokojenia potrzeb i tego '
\\idoczna jest w tym .przeja-
w potrzebie z ot o-
-....,.
czeuia. jest demonstrowanie swojej nieraz ubar-
v.ionej i dramatyzowanej or az opar t ej na fantazjach.
interpersonalne zazwyczaj zaburzone. W r elacjach
- ,
oz innymi osoby histeryczne
i powierzchownie i wcho-
w ale w nich i nieroz-
nieraz samobjstw.a.
pocieszenia ze na wspomniane poczucie i
ich niespj ne i dla ,innx ch. Za-
zwyczaj atrakcyjni i uwodzicielscy do uzyskania kontroli nad part-
nerem lub w zaJeil\e . " .
SZ)'.Qko .zdecydowan ch:' i je trac;:t.
czar w pozy tywne z silnymi autorytetami,
od ktrych nieraz magicznego swoich problemw,
lecz szybko zami eni a to w z nimi.
dQ !:! , ) nieraz bra.-
nego za przez_ samego _ chorego phantastica ze-
De1brueck.a), ktry miesm w swoim marzenia i real-
jest w histerY("2llej bardzo silna:. ona z ten-
do dereaJi zacji. fantazjowanie ma tu charakter
werbalny. PIZypUS'l,28 jest to wynikiem funkcji wy-
ze spostrzeganiem), ktre jest kompensowane bra-
niem s1w za .
histeryctjla w swoim obrazie od nerwicy histe-
rycznej brakiem ob jaw6w konwersyjnych. Ma natomiast wiele cech
.. '- -
wsplnych z typem jako "borderline". to: 9ot:.a.,. .
matyzm, l l?e':r
ne
o psychotycznej ja-
ego .1
interpersonalnych oraz centralnej roli w histe-

ryczneJ.
Przypuszczenia genetycznej predyspozycji do powstania oso-
histerycznej nie uzasadnieni a w dotychczasowych bada-
niach. szczeglnych cech biologicznych stwierdzono, inny-
mi, zmniejszenie pobudzenia korowego, ktr e z
nIem progu uspoKojenia (sedacji). Zarazem jednak stwierdza u tych
osb wegetatywnego, toleran-
na bl i co wskazuje na wysoki pOZlOm pobU-
dzenia w o.u.n.' przynajmniej w wegetatywnym.
silne hamowanie korov,' e przy rwnoczesnym pobudzeniu sfer podkora-
wych powstawania reakcji konwersyjnych.
histeryczna do powstawania nerwicy
nej, ale do powstawani a u kobiet) oraz re-
akcji psychotycznych, zwanych psychozami histerycznymi. W r6inorCJd..
?ym obrazie tych psychoz spostrzega wsplny element _
l wynikiem opisanych cech
one jako reakcje na in lensywn " str sowe sytuacje. U
czyzn histeryczna <': 7. sto z homoseksualizmem.