MEHANIZACIJA PRETOVARA

Predava: Dr Ratko urii, doc. Asistent: Aleksandar Blagojevi, dipl.ing.saob.

MESTO, ULOGA I ZNAAJ PRETOVARNIH PROCESA U REPRODUKCIJI Pretovarni procesi podrazumevaju dinamiki niz promena stanja pretovarnog sistema sa jedinstvenim ciljem koji se sastoji u realizaciji pretovarnog zadatka. Pretovar se pojavljuje u svim fazama procesa reprodukcije. Pretovarni procesi nisu klasian vid transporta. Oni postoje: unutar svakog vida transporta, na prelazu iz jednog u drugi vid transporta, u industriji. Pretovar je element strukture svakog: transportnog skladinog i proizvodnog sistema. Od kvaliteta realizacije pretovarnog procesa zavisi efektivnost spoljnog transporta. Zadravanje na pretovaru za transportna sredstva je gubitak. Zadaci pretovarnih procesa odreeni su stepenom razvijenosti proizvodnih snaga.

PRETOVARNI ZADA TAK

Osnovne komponente pretovarnog zadatka su: I) funkcije koje pretovarni sistemi realizuju II) karakter okruenja u kome pretovarni sistem funkcionie III) karakteristike tehnolokih zahteva koje pretovarni sistem realizuje IV) skup veliina kojima se opisuje predmet rada - roba. I) Funkcije pretovarnog procesa: 1. prostorno izjednaavanje, 2. vremensko izjednaavanje, 3. kvantitativno izjednaavanje u kratkom vremenu, 4. izjednaavanje asortimana. II) Okruenje pretovarnog sistema: 1. oblik veze 1. - izlaz i ulaz robe u proces reprodukcije, 2. oblik veze 2. - posledica promene transportnog sredstva, 3. oblik veze 3. - veza transportnog i konzumnog sistema. III) Tehnoloki zahtevi u pretovarnom sistemu: 1.istovar 2. transport 3. skladitenje glavni sporedni 4. uvanje 5. iskladitenje 6. transport 7. utovar

8. sortiranje 9. direktan pretovar 10. obezebeenje tereta 11.transport i manipulacija unutar nekog proizvodnog procesa

IV) Veliine za opisivanje egzistencijalnog stanja robe: 1. vrsta robe - kvalitativno obeleje robe, 2. pojavni oblik robe - odreene fiziko tehnoloke osobine robe, 3. koliina - mera ukupnosti robe na jednom mestu: - masa - zapremina - broj jedinica 4. mesto - predstavlja prostornu karakteristiku pretovarnog zadatka, 5. vremenske koordinate sa intervalom strpljivosti - odreuje trenutak prispea robe ili trenutak pojave zahteva za robom. Klasifikacija robe: I) rasuta roba II) komadna III) tena IV) gasovita. I) Rasuta roba - je ona roba ije fiziko-mehanike osobine omoguavaju svrsishodno zahvatanje i odlaganje. Fiziko-mehanike ososbine rasutih materijala: 1. Nasipna zapreminska teina ( m) 2. Stepen zbijenosti robe ( 3. Unutranje i spoljno trenje 4. Stepen popunjenosti p) 5. Veliina komada (granulometrijski sastav) 6. Abrazivnost. II) Komadna roba - je ona roba koja zbog odreenih osobina kao to su: velika masa, velika zapremina ili velika osetljivost zahtevaju rukovanje komad po komad. 1. palete 3 2. mali kontejneri (1-3m ) 3. srednji kontejneri (3-11m ) 4. veliki kontejneri
3

Osnovna obeleja komadne robe: 1. oblik 2. teina 3. osetljivost.

Prema kinematici kretanja radnog organa pretovarana sredstva se dele na: sredstva sa kontinualnim i 2 sredstva sa ciklinim dejstvom.

TRAKASTI TRANSPORTER Je transportni ureaj koji pomou beskrajne trake prenosi robu izmeu dvije take.

Konstrukcija: beskrajna traka, ramovi nosee konstrukcije, valjci ili klizna podloga za noenje trake, zatezna i pogonska stanica. Opte karakteristike: 1. 2. 3. 4. sila za kretanje se prenosi putem trenja, mogunost primene vie pogonskih bubnjeva, traka mora biti zategnuta, velika optereenja zahtevaju primenu noseih valjaka, - laka roba ---- > klizna povrina - fini rasuti materijali, velike brzine---- > vazduna kliznica 5. nosea grana trake je obino gornja 6. poprena grana trake moe biti: - ravna (komadna roba) - koritasta - profilisana (za rasutu robu) 7. transportna putanja - horizontalna i - kosa 8. mogunost prilagoavanja vertikalnoj ravni, 9. mogu biti reverzibilni, 10. maksimalna brzina transportera sa jednom trakom je 10 km/h.

Dobre osobine: 1. univerzalno sredstvo (transport rasute i komadne robe) 2. kontinualan prenos robe 3. velika brzina ( v10m/s) 4. veliki kapacitet 5. mali otpori kretanja 6. mala potronja energije 7. jednostavna ugradnja u malom prostoru 8. mogunost ostvarivanja velikih duina 9. fleksibilnost po pitanju voenja transportne trake 10. neutralno ponaanje radnog organa 11. nizak nivo buke 12. niski trokovi odravanja i ekspoloatacije 13. mogunost kombinovanja sa drugim pretovarnim i pomonim ureajima Loe osobine: 1. 2. 3. 4. ogranien nagib trake su osetljive na hemijske uticaje, visoke temperature, poremeaje veliko zapraivanje nema osobinu aktivnog zahvatanja tereta.

2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

veliku elastinost postojanost oblika malo istezanje malu hidroskopnost otpornost na mehanike, hemijske i bioloke uticaje malu sopstvenu teinu visoka otpornost na habanje.

Vrste trake: 1. 2. 3. 4. gumena plastina elina traka od pletene ice.

1. Gumena traka Sastoji se od: jezgra - korda (tekstilni uloci, elina vlakna) gumenog omotaa (prirodna ili sintetika guma). Jezgro - prima sile naprezanja (obezbeuje vunu sposobnost trake). Omota jezgro. Temperaturni opseg rada -25 do +60(80)C. Stepen istezanja parametar. Pouzdanost trake zavisi od mesta gde je traka sastavljena. irina: 3200mm. 2. Plastina traka Sastoji se od : jezgra omotaa (PVC, poliamid ili drugi plastini materijali). Plastine tr otporne na: - vlagu - ulja - masnou - derivate nafte - hemikalije - morsku vodu. irina plastine trake je od 200 - 4500mm. 4

3. elina traka Materijal za izradu je hladno valjani elik (sa oplemenjivanjem): - glatke - presvuene gumom. Poseduju veliku tvrdou => pogodne za transport predmeta sa otrim ivicama. Sa gumom => kos transport. irina: 200 1500mm. Karakteristike: 1. 2. 3. 4. 5. 6. velika robusnost vrstoa tvrdoa elastinost beuman hod dobro ponaanje na svim temperaturama.

Nedostatak: zamor materijala. Ne primenjuju se bubnjevi ve par paralelno postavljenih diskova obloenih gumom. 4. Trake od pletene ice Materijal za izradu: Simens-Martinov: blanko (koristi se gde nema korozije) galvanizirane (gde ima korozije). Legirani elici - bolja zatita od korozije. Tipovi pletenih traka: 1. 2. 3. 4. sa okovima sa lancima u obliku saa u obliku pletenice.

Maksimalna irina do 5000mm. Formiranje koritastog i trouglastog profila nije mogue. Velika fleksibilnost u kreiranju transportne putanje (mogua izgradnja i spiralnih transportera) Primena: u industriji gde se pojavljuju visoke temperature.

PRORAUN KAPACITETA TRAKASTOG TRANSPORTERA

KOMADNI TERET

Q
k

3600

V l ( kom / h )
V l G p ( kN / h )

Q
kt

3,6

Gp teina komada robe (N) l rastojanje izmeu komada robe na traci(m) V brzina kretanja trake (m/s)

RASUTI TERET

Qv Qt

3600 F m V ( m 3600 Fm V
m

/h)

( kN / h )
2

Fm povrina poprenog presjeka materijala koji se kree po traci (m ) V brzina kretanja trake (m/s) m - nasipna zapreminska teina materijala (kN/m )
3

METODE PRORAUNA PROFILA NA TRACI metoda - HANFSTENGELA

0 ,9 B 0 , 05 ( m )

h Fr

b 12

(m)
2

2 3b h(m

(0,9 B 0,05)
F
k

2
2

(m )

9
2

Fr povrina materijala kod ravne trake (m ) b - osnovica parabolinog odsjeka (m)

h - visina (m) Fk povrina materijala kod komadne trake (m2)

metoda - STIMELENA
Transportni kapacitet za ravnu traku

Q
tr

240 v kp(0,9B 0,05) (kN / h)

Transportni kapacitet za trapeznu traku

Q 440 v k
tk p

(0,9B 0,05) (kN / h)

koeficijent popunjenosti

k
v

koeficijent smanjenja popre nog presjeka materijala na traci usled nagiba trake. nasipna zapreminska teina
brzina (m/s)

metoda APROKSIMACIJA SLOBODNO FORMIRANIM TROUGLOM F

r max

4 tg ( m )

F
r max

maksimalna povrina materijala kod ravne trake

metoda OPTIMIZIRANI PROFIL FIRLING Cilj je da se optimizira odnos m/b koji daje maksimalnu povrinu presjeka za datu irinu trake

max

b F
max

faktor presjeka
b2 m2
2
O

4 4
m b

4
keficijent proporcionalnosti profila trake

VALJCI ZA NOENJE TRAKE

- Valjci

ine priblino 20 % cijene transportera

- Traka 25-35% cijene transportera - Tehniki vijek valjka je 36 000 h, a vremenski zavisi od uslova rada i kree se od 4 -6 godina - Broj valjaka i rastojanje valjaka zavisi od optereenja, to je optereenje vee vea je i gustina valjaka - Eksperimentalna istraivanja su pokazala da relativan ugib trake ne bi trebao da prelazi vrijednost 0,5% do 2%.

METODE ZA ODREIVANJE SNAGE ZA POGON

- Postoje tri osnovne metode za odreivanje snage za pogon trakastog transportera sa

valjcima 1. Metod jedinstvenih koeficijenata otpora 2. Metod pojedinanih otpora 3. Metod specifine energije

METOD JEDINSTVENIH KOEFICIJENATA OTPORA Bazira se na odreivanju parcijalnih snaga NCD NL NQ NH NZ (kW )

N
CD

- Ukupno potrebna snaga na vratilu pogonskog bubnja i motora

NL NQ NH NZ

- Snaga za pogon neoptereenog transportera - Snaga potrebna za prenoenje tereta - Snaga potrebna za dizanje tereta - Snaga za savlaivanje dodatnih otpora

Stvarna snaga

N
CM

N
CD

gdje je:p stepen iskorienja pogonskog motora

Snaga za pogon ne optereenog transportera

NL

C f L v (qm1 qm2 ) cos 1000

(kW ) glavni sporedni glavni

C - jedinstveni koeficijent otpora

f - koeficijent koji govori o ukupnim trenjima kod TT

f 0,0017 f 0,025

- dobri uslovi - srednji uslovi

f 0,025 0,1 - loi uslovi

- duina posmatrane sekcije TT

v - brzina TT i od nje zavisi proizvodnost TT qm1 - predstavlja zbir teina valjaka po dunom metru optereenog i neoptereenog dijela trake qm2 - ukljuuje se sopstvena teina trake
- ugao nagiba TT u odnosu na horizontalu

Snaga potrebna za prenoenje tereta

NQ

C f L Qt cos 3600

(kW )

C f L Qt

- jedinstveni koeficijent otpora

- koeficijent koji govori o ukupnim trenjima kod TT - duina posmatrane sekcije TT

- transportni kapacitet TT

- ugao nagiba TT u odnosu na horizontalu Snaga potrebna za podizanje tereta

QH
NH
t

(kW ) 3600

+ - ako podiemo teret - ako sputamo teret

NH 0 H L sin

- za horizontalnu traku transportera

Qt H

- transportni kapacitet TT - visina

- ugao nagiba TT u odnosu na horizontalu

Snaga za savlaivanje dodatnih otpora

Dodatna snaga Nz uzma u obzir gubitke koji nastaju na istovarnom ureaju i zavise od irine trake.

NZ (kW )
Ovi otpori se opisuju

NZ

0,75kW ,

ako je

B 500mm

Nz 1,5kW ,

ako je

500mm B 1000mm

NZ

2 3kW ,

ako je

B 1000mm

Suma svih ovih snaga definie snagu potrebnu za pogon TT

METOD POJEDINANIH OTPORA Preciznija metoda koja se bavi parcijalnim otporima segmenata trasa traka transportera. Te take - su take izmeu kojih su iste vrijednosti otpora pri emu se poinje od silazne take(silazak trake sa pogonskog bubnja) Ova metoda naziva se I metoda ophoda. Za bilo koje dvije take na traci zatezne sile su povezane ovim izrazom

S
i

S
i 1

W
i, i 1

Otpori utiskivanja valjaka u traku i rotacija valjaka

Ovaj otpor je glavni otpor pri kretanju trake. Ima dvije verzije i to otpor na optereenom dijelu trake i na neoptereenom dijelu trake

Otpor na optereenom dijelu

WGO (qt

qo

qro ) Wr L cos (N )

- teina tereta po dunom metru

Gt qt l

- teina istovarnog ureaja - rastojanje izmeu dva uzastopna paketa

q
o

- sopstvena teina trake - redukovana teina valjaka - koeficijent otpora - duina TT - nagib TT

q
ro

Wr

Otpor na neoptereenom dijelu

WGN

( qo

qrn ) Wr L cos (N )

q
o

- sopstvena teina trake

q
rn

- redukovana teina valjaka na neoptereenom dijelu - koeficijent otpora

Wr

- duina TT - nagib TT

Otpor pri podizanju i sputanju Otpor podizanja, odnosno sputanja u optereenoj grani je: WGO ( qt q o ) H (N )

WDN

qo H (N )

q
o

- sopstvena teina trake - teina tereta po dunom metru - visina

q
t

Otpor prelaska (savijanja) trake preko(oko) zateznog bubnja

WZ

K Sn

K - Koeficijent koji je funkcija obuhvatnog ugla

Sn

- Nailazna sila na bubanj

K f( ) K 1,05 1,06, K 1,03 1,04, K 1,02 1,03, - kodstepeni= - kodstepeni= - kodstepeni<

Otpor prelaska (savijanja) trake preko(oko) pogonskog bubnja WPB K (Sn Ss )

K - Koeficijent koji je funkcija obuhvatnog ugla

S
n

- Nailazna sila na bubanj Otpor na titnom skretau

Ss - Silazna sila sa pogonskog bubnja

W
Cu 2 qt B(N ) B - irina trake
S

C
u2

- koeficijent otpora na titnom skretau Cu 2 2,7 3,6

za koeficijent se preporuuje vrijednost

q
t

- teina materijala koji traka nosi po dunom metru

LANKASTI TRANSPORTER

Konstrukcija: radni (vuni) organ nosei elementi nosea konstrukcija pogonski i zatezni lananik pogonska i zatezna stanica. Opte karakteristike: 1. radni organ - jedan ili dva lanca 2. nosei elementi se postavljaju na radni organ 3. nosei elementi mogu biti: - ploe - letve (komadna roba) - tapovi - korita (drvo, elik, plastika) - kutija (rasuta roba) - posuda (tena roba) 4. oblik noseeg elementa zavisno od vrste robe 5. <70C 6. brzina: 0,1<V<0,66m/s (mnogo manje od trakastog) 7. Qt=10.000(20.000) [kN/h] 8. duina nekoliko stotina metara (izuzetno 2000m) 9. B=(Qt,amax) 10. utovar rasute robe preko usipnog levka 11. istovar se realizuje u zavisnosti od vrste robe. Dobre osobine: 1. robusna konstrukcija 2. fleksibilnost transportne putanje 3. dobro odravanje. Loe osobine: 1. 2. 3. 4. 5. 6. velika teina mala brzina velika potronja energije velika cena postrojenja dinamiki otpori izazivaju zamor materijala u postrojenju mogunost zaglavljivanja materijala.

Primena: 1. 2. 3. 4. primenjuje se za komadnu i rasutu robu za horizontalan i kos transport trasa moe da ima i prostoran oblik mesta primene: - eliane

- livnice - rudnici - industrija graevinskog materijala, hemijska - u pogonima za reciklau otpadaka - kao pokretni trotoari i stepenice - lankasti transporter sa ploama koje se prevru koriste se za sortiranje.

Transportni kapacitet Qv 3600 F v

p

cos

, transport rasute robe h

- Povrina presjeka materijala

Za nagib transportera m
Qv 900 B 4 h B tg

transportni kapacitet je:

3

2 Za nagib transportera

h transportni kapacitet je:

Qv 3600 B h v p

m3

h
Za nagib transportera transportni kapacitet je: Qv 1800 B (2h l1 tg( ) v p

m3

irina radnog organa razlika je kapaciteta i brzine, B f Q, v Postoji kontrolni kriterijum za izbor minimalne irine lanka gdje je

B 3 4 amax

LQ

-duina transportera

N3

NH

Qt LQ sin 3600

kW

NZ

W 1000 p

- Dopunski otpori

W W
D

W
Zi

i1

N 1,2 1,6N
CT
L

N
Q

N
H

- Potrebna snaga na vratilu

N
CT

NCM
p

- Potrebna snaga motora

- Da bi se oitala vrijednost koeficijenta otpora f mora se sraunati redukovani f f

f

2( f
f

dz
k z

dt

dt

- prenik valjaka preko koga se oslanja vuni

Konstrukcija: 1. pogonska i zatezna stanica 2. vuni element sa koficama 3. kuite (zatvoreno) 4. ulazni i izlazni levak Opte karakteristike: 1. koristi se za rasutu robu sitne i srednje granulacije 2. ugao transporta 60<5<90 3. nain vezivanja kofica > vrsto vezane > sa pokretnom vezom 4. vuni element > lanac (kod sporohodnih 0,4<V<1,3 m/s) - donja granica (ne ide nie

3. pojava dinamikih udara 4. opasnost zaglavljivanja komada 5. opasnost od eksplozije Primena: 1. retko kao samostalno sredstvo, obino je deo nekog postrojenja 2. u elektranama, silosima, za istovar brodova i vagona 3. zrnasta i sitnokomadna roba. Transportni kapacitet: Qt 3,6 Vk
p

kN
v
m

Odreivanje snage za pogon Snaga potrebna za pogon elevatora moe se odrediti preko jedinstv koeficijenta ili preko pojedinanih otpora. - Odreivanje snage za pogon preko jedinstvenog koeficijenta

QH
NH
0

(1,15 k k2 v) kW- Potrebna snaga za pogon

3600

Maksimalna sila u vunom elementu je:

S
max

1,15 Q (
t

1 k 3,6 v

k) N
2 3

Smax 1,15 H0 (qt

k3 q0 ) daN

- Odreivanje snage za pogon preko pojedinanih otpora a/ otpor kretanja radnog organa kod lananog elevatora WL w1 (qt 2 q0 ) H0 2Sg N b/ otpor podizanja WH qt H0 N c/ otpor zahvatanja materijala WS K S As1 qt N

Potrebna snaga na vratilu pogonskog motora za savlaivanje za savlaivanje ovih otpora je:

NCM

(W
L

W
H

W )v
s

kN

1000

Maksimalna sila za dimenzionisanje vunog elementa(lanca) je sila u nailaznoj taki na pogonskoj zvezdici Smax Sv WLV WLV w1 (qt WH q H WS N Sg N Otpor kretanja u optereenoj grani je: Poetna sila zatezanja na zateznoj stanici kod elevatora sa frikcionim prenosom obimne sile sa bubnja na vuni element (trakasti elevatori i lanani bez zupastog prenosa) odreuje sa na bazi prenosne moi frikcionog prenosa:

q0 ) H0

S
g

W c
i 2

W
i

1 e 1

TRANSPORTER STRUGA Namjenjen je za kos i horizontalni transport rasute robe.

Konstrukcija: 1. beskrajni vuni element (jedan ili dva lanca, ree vie) 2. lopatice 3. oluk (otvoren) 4. lonanik (zatezna i pogonska zvezda) 5. nosea konstrukcija. Opte karakteristike: 1. moe biti: a) stacionarni i b) pokretno postrojenje 2. lanac se oslanja na noseu konstrukciju preko valjaka (moe biti izveden i sa klizanjem) 3. utovar - u bilo kojoj taki du radnog organa 4. istovar - u bilo kojoj taki du radnog organa 5. materijal se kree u gomilicama 6. transportni kapacitet Qt<3.000[kN/h] 7. transportna duina L<250[m] V<0.8[m/s] 8. brzina transporta 9. nagib <40[]. Dobre osobine: 1. jednostavna i robusna konstrukcija 2. neosetljivost na zatrpavanje materijalom, tj. preoptereenje 3. jednostavan utovar 4. lak istovar 5. mogunost direktnog postavljanja radnog organa na materijal. Loe osobine: 1. veliko habanje vunog elementa, lopatica i korita 2. mogunost zaglavljivanja, gnjeenje i troenje materijala 3. mali transportni kapacitet 4. velika potronja energije.

Primena: 1. za horizontalan i kos transport rasute robe 2. mesta primene: - hemijska, metalopreraivaka industrija - rudarstvo - u skladitima - brodovima.

Transportni kapacitet:

V
Q 3,6
t

p p m

kN h

a Odreivanje snage za pogon

Snaga potrebna za pogon transportera strugaa rezultira iz sledeih otpora: - trenja, klizanja ili kotrljanja radnog organa W1 2 q0 Lop f N

- trenja materijala o zidove oluka W2 qt LQP f1 N

- podizanja W3 qt LQ sin N

- Ako se teina tereta po dunom metru izrazi preko transportnog kapaciteta

Q
t

qt

3,6 v m - U sluaju da je duina transporta kraa od duine transportera LQ<L0 potrebna snaga za pogon je: N
CT

Qt LQ ( f cos sin ) 3600 1

1 1000

(2 L q v f cos ) N
0 0 Z

kW

LANANI TRANSPORTER U OKLOPU - REDLER Po konstrukciji i nainu rada slian je transporteru strugau, s tom razlikom to se transport realizuje u zatvorenoj cijevi(oluku) relativno malog presjeka u kojoj se kree profilisani lanac koji u radnom dijelu (poto oluk ima dva dijela radni(optereeni) i neradni (ne optereeni) vue estice radnog materijala kao kompaktnu masu

Konstrukcija: 1. oluk - optereen i neoptereen deo (zatvoren) 2. profilisan lonac 3. pogonska i zatezna zvezda 4. utovarni i istovarni levak. Opte karakteristike: 1. zatvoren oluk 2. transportni princip se zasniva na sabijanju estica materijala 3. zahvaljujui trenju izmeu materijala i lanca materijal se kree 4. slinost sa strugaem 5. zaostajanje materijala za lancem 6. i do 50% manja brzina materijala od lanca

7. transportni kapacitet Qt6.000kN/h 8. brzina transporta materijala v0.4m/s 9. brzina lanca vk0.8m/s 10. duina jedne sekcije Lo150m 11. visinska razlika Ho500m 12. temperatura robe t500C

Dobre osobine: 1. zahteva manji prostor za ugradnju o.d.t. 2. zahteva kuite (nema zapraivanja) 3. eliminisana opasnost od eksplozije 4. mogu transport uz primenu inertnog gasa 5. utovar i istovar se realizuje u bilo kojoj taki 6. mogue meanje (razdvajanje) raznorodnih materijala 7. mala potronja energije Loe osobine: 1. veliko habanje zidova oluka i lanca 2. visoki trokovi (oblaganja) 3. transportni kapacitet je ogranien 6000kN/h Primena: 1. za prainaste, pahuljaste, sitno zrnaste do sitnokomadne (Qmin 50mm) robe 2. materijal mora biti ujednaene granulacije i slonosti 40% 3. transport velikih materijala 500C 4. mesta primene: - hemijska - silosi i bunkeri (najvie) - prehrambena - metalopreraivaka - cementare industrija. 5. sa njim je mogu i vertikalni transport. Transportni kapacitet: kN Qt 3600 F1 vk
p m

k1 k2

h Odreivanje snage za pogon Snaga potrebna za pogon transpo Qt LQ (k f 3600 3

N
CT

cos sin )
1

1 1000

(2 L q v f cos ) N
0 0 k Z

kW

- Maksimalna sila u lancu dobija se preko formule: P 1000 NCT

Z

Sn

Ss N

PUNI - ZAVOJNI TRANSPORTER Najstarije transportno sredstvo sa kontinualnim dejstvom, uprkos starosti i danas ima iroku primjenu.

Konstrukcija: 1. oluk sa dovodnim levkom i ispustom 2. vratilo sa puem 3. pogonski ureaj (motor, spojnica, reduktor) Opte karakteristike: - materijal se potiskuje (kao matica) Dobre osobine: 1. jednostavna konstrukcija 2. mali prostor za ugradnju 3. niski trokovi odravanja 4. zatvoreno kuite (titi okolinu) 5. utovar i istovar je mogu u bilo kojoj taki 6. pogodan je za : horizontalan, kos i vertikalan transport 7. moe se koristiti za: - hlaenje - suenje - meanje - zagrevanje - pranje - presovanje - preseljavanje. Loe osobine: 1. veliko je trenje izmeu materijala, zidova oluka i pua - veliko habanje elemenata transportera 2. velika potronja energije 3. opasnost od zagaivanja.

Primena: 1. za transport prainastih, zrnastih i komadnih materijala srednje veliine 2. za transport malih koliina robe <1200kN/h 3. na kratkim distancama <40m(60m) 4. otvoreni pu 5. mesta primene: - u raznim oblastima industrijske proizvodnje - hemijska industrija.

Da bi se dobila ukupna snaga potrebna za pogon punog transportera moraju se u obzir sledee parcijalne snage: q L cos n h s kW NW t Q W 1000 60

q L ( cos sin ) 0,75 D n Ns

t Q W s s s

kW 1000 60

NL

q
os

L
L

d
L

n
s

kW

1000 60

NH

q
t

L
Q

sin

n h
s s

kW

1000 60 NZ NCT (CN 1)(NW Ns NL ) kW CN (NW Ns NL ) NH kW

NCM

NCT
p

kW

Zbog tekoa oko utvrivanja ovih odnosa, u praktinom radu snaga se moe odrediti preko jedinstvenog koeficijenta preko sledeeg izraza: q L v q L v sin t Q kW NCM t Q 1000
p

1000

ROTORNI BAGER Konstrukcija: 1. obrtni gornji deo na kome se nalazi radni organ . radni toak (rotor sa vedrima) . nosa rotora (strela) . pogonski motor . kotorka sa sistemom uadi i mehanizmom za podizanje i sputan . trakasti transporter . protiv teg . mehanizam za obrtanje lagera 2. donji obrtni deo nosi: . konzolu sa transporterom . utovarni ureaj za usmeravanje materijala 3. postolje lagera sa treim strojem. Opte karakteristike: . sredstvo za kontinualni iskop materijala . kontinualan pretovar robe na sredstvo koje realizuje sledeu fazu . rotorni lageri za kopanje - eskavatori . rotorni lageri koji se koriste kao pretovarna sredstva - reklajmeri . donji deo se obre za 270-360 . najkarakteristiniji deo je radni organ . pogon: kod malih dizel a ostali preko elektromotora. Dobre osobine: 1. najsavrenija konstrukcija u familiji bagera 2. veliki kapacitet 3. mala potronja energije. Loe osobine: - veliko oscilovanje

KLIZNICE

Konstrukcija: 1. oluk 2. cev 3. koritaste kliznice 4. razni profili (trapezni, polukruni, eliptini, parabolini oblik) 5. klizne staze. Opte karakteristike: 1. najprostiji oblik gravitacionog transportera 2. regulacija brzine se ostvaruje korienjem---3. prema obliku mogu biti: - prave i - spiralne 4. za prainastu robu - kliznica i gravitacione cevi krunog ili kvadratnog o 5. komadna i rasuta roba (ne prainasta) - otvoreni koritasti profili, ravne i spiralne kliznice 6. kapacitet: - <2000 kN/h (vree i kutije) - 2000-5000 kN/h (rasuta roba) - ^<0.6 7. materijal za izradu: - elini lim velike tvrdoe - narajui elik - liv - tvrdo drvo 8. oblaganje bazaltom - kod abrazivnih materijala.

1. izmeu tereta i kliznice se formira vazduni film 2. vazduh prodire izmeu estica 3. =2-18% Primena, dobre i loe osobine: 1. za transport prainastih i sitnozrnastih materijala 2. pogodno za transport materijala u koje lako prodire vazduh 3. jednostavna konstrukcija 4. niski investicioni trokovi 5. mala potronja energije 6. nema habanja delova 7. mesta primene: punjenje i pranjeje bunkera i silosa.

VALJKASTI TRANSPORTERI

Konstrukcija: 1. valjci ili rolne 2. ramovi sa osovinama za valjke - nosea konstrukcija Opte karakteristike: 1. teret lei na elementima koji rotiraju (ne klizi) 2. nagib staze 1-7% 3. sa rolnama - laki tereti 4. mogunost ugradnje koionih valjaka 5. koenje: - direktno - indirektno 6. regulacija brzine pored koenja ostvaruje se izborom ugla nagiba 7. Pogonjeni valjkasti transporteri - mogui kos transport i do 15

KOLICA Konstrukcija: prema broju tokova: - sa jednim - dva - tri - etiri prema nainu upravljanja: - preko slobodno voenih tokova - preko rude prema nainu zahvatanja tereta: - kolica sa aktivnim i - sa pasivnim odlaganjem i zahvatanjem. VILJUKARI eoni, sa teitem tereta izvan baze viljukara sa teitem u bazi (bez protiv tega) hibridni sa pomeranjem tereta pri zahvatanju i odlaganju za rad u visokoregalnim skladitima Prema nosivosti: 1. laki 2. srednji 3. srednje teki 4. teki 5. super teki.

za rukovanje paletnim jedinicama i malim kontejnerima

Viljukari za rukovanje teretom u visoko regalnim skladitima: 1. viljukari slagai sa rotirajuom viljukom sa teleskopskom viljukom sa C-kukom 2. viljukari za komisioniranje
EONI INDUSTRIJSKI I TERENSKI VILJUKARI SA SEDITEM ZA VOZAA

Konstrukcija: 1. ram sa osovinama i pogonskom grupom 2. sisitem za upravljanje 3. ureaj za dizanje ram kolica za noenje viljuki hidraulini cilindri Opte karakteristike: 1. prva generacija viljukara 2. pogon: elektrobaterijski sa SUS motorom 3. sa tri ili etiri toka (sa tri toka nestabilniji) 4. zadnji tokovi upravljaki 5. teite tereta izvan baze viljukara 6. obavezna primena kontratega

- mali pritisak na tlo - male spoljne dimenzije - mali radijus okretanja (dobre manevarske osobine) mogu biti bez i sa seditem za vozaa evropsku pool paletu podie i slae samo sa nie (eone) strane, bono zahvaenu samo podie od tla i transportuje drugi tip ovog viljukara je sa "slobodnim" viljukama, viljuke se nalaz izmeu nosaa tokova i potpuno su slobodne ovaj koncept gradnje se koristi i u gradnji Piggy-Back viljukara (za tran od vrata do vrata).

VILJUKARI SA POMERANJEM TERETA PRI ZAHVATANJU I ODLAG

druga generacija viljukara prema nainu pomeranja pri zahvatanju i odlaganju: 1. sa pomeranjem tereta u pravcu podune ose vozila 2. sa pomeranjem tereta upravno na osu vozila 3. sa rotacijom rama, odnosno teita tereta

1. Sa pomeranjem tereta u pravcu podune ose vozila sa translatornim pomeranjem itavog rama sa translatornim pomeranjem viljuki (veliki momenti, ali imaju teholoke prednosti prilikom manipulisanja) - ovaj sistem je bolji nosivost od 10-20kN 2. Sa pomeranjem tereta upravno na osu vozila: sa dva upravljena toka (boni viljukar) sa vie upravljenih tokova (etvorostrani viljukar)

VILJUKARI ZA RUKOVANJE TERETOM U VISOKOREGALNIM SKLADITIMA trea generacija viljukara dva konstruktivna oblika: 1. viljukari slagai i 2. viljukari za komisioniranje velike visine slaganja do 12,6m ui radni prolazi 1,5-1,8m nema bonih skretanja pri zahvatanju i odlaganju savremeni viljukari za komisioniranje imaju mogunost slaganja u rega

VILJUKARI SLAGAI Nosivost 10, 15, 20 [kN] Porastom visine dizanja nosivost se smanjuje hmax=12,6m Tri tipa zahvatnih ureaja: 1. rotaciona viljuka: zahvatanje sa poda, bona i sa ela, sve vrste paleta nema ogranienja visine paleta i kontejnera razmak viljuki se podeava manuelno mogunost opsluivanja regala i sa leve i sa desne strane bez naputanja radnog hodnjika 2. teleskopska viljuka: na moe da zahvata teret sa poda manja irina radnog hodnjika od rotacione veljuke i "C"-kuke radni ciklus krai od rotacione viljuke i "C"-kuke jer nema rotacije 3. "C"-kuka:

TRANSPORTNO - MANIPULATIVNA VOZILA ZA RUKOVANJE KONTEJNERIMA I) Pomoni ureaji, kolica i specijalni oblici nadgradnje na vozilima II) Portalna vozila za rukovanje kontejnerima III) Kontejnerski viljukari I) 1. Pomoni ureaji: a) etiri postolja sa tokovima b) plato prikolice c) paleta sa vazdunim jastucima 2. Kolica (dvodelna) 3. Specijalni oblici nadgradnje na vozilima: a) sa bonim b) sa eonim pretovarom. II) Portalna vozila za rukovanje kontejnerima: grade se u dva oblika: 1. dvodelna 2. jednodelna koriste se za transport, pretovar i slaganje po visini u skladinoj zoni ko terminala pri realizaciji pretovarnih operacija moraju da opkorae drumsko ili ele vozilo. 1. Dvodelni portalni manipulator: dva razdvojena portala svaki portal ima etiri toka na prednjem portalu svi tokovi su upravljaki

b) sa zahvatanjem odozgo (bolji su, tj.nemaju posebna ogranienja) 3. kombinovanih ------- sa kljetima (za ISO kontejnere i drumske poluprikolice za Piggy-Back transport). AGVS Osnovne karakteristike (prednosti): velika fleksibilnost transportne putanje jednostavna ugradnja jednostavno poveanje transportnog kapaciteta smanjenje oteenja robe humaniji uslovi rada automatsko upravljanje bolja organizacija smanjenje broja zaposlenih neosetljivost na duinu radnog vremena. Primena: Automatizacija transportnih operacija: - u proizvodnji - na montanim linijama - skladitima - RTC-ima - bolnicama Njihova primena i nagli razvoj ostvaruje se zahvaljujui navedenim karakteristik Klasifikacija: I) Mehaniko voena II) Bezkontaktno voenja vozila

okviru ogranienog radnog vremena. Klasifikacija: prema vrsti pogona: a) sa elektrinim i b) SUS motorima prema konstruktivnom obliku: a) mosne b) ramne c) luke - portalne MOSNA DIZALICA Konstrukcija: most kolica (na mostu) zahvatni ureaj sa mehanizmom za dizanje i sputanje pogonski sistem upravljaki sistem Most se kree po inama visoko podignutim iznad operativne povrine. Klasifikacija prema konstrukciji kolica: standardne dizalice konvecionalnog oblika namenski tj. specijalni oblik mosnih dizalica: a) dizalice prilagoene potrebama procesa u metalurgiji b) slagai c) specijalne dizalice za automatizovana skladita profila i ipkasto materijala d) konzolne zidne dizalice e) visee dizalice.

Konstrukcija mora da tei sledeem: 1. angaovanje male povrine na doku 2. slobodan prolaz transportnih sredstava kroz portal 3. mala masa obrtne nadgradnje 4. jednostavna konsrukcija sistema za promenu dohvata. UREAJI I PRIBOR ZA ZAHVATANJE TERETA 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. kuka i uzengije sredstva za vezivanje tereta kljeta i stezaljke trapez magneti i pneumatski ureaji zahvatni ureaji za zbirne i standardizovane logistike jedinice grabilice.

MOGUA MESTA I OSNOVNA NAELA RACIONALIZACIJE PRETOVA PROCESA Mogunosti racionalizacije: I) Tehnolokih zahteva u pojavljivanju II) Tehnolokih zahteva u realizaciji III) Pretovarnih procesa u oblasti organizacije

2.

tehnika sredstva za realizaciju pretovarnih operacija izbor tipine tehnologije izbor sredstava u okviru tipine tehnologije utvrivanje potrebnog broja ili kapaciteta pretovarnih sredstava

odreivanje potrebnog broja pomonih sredstava

III) Mogunosti racionalizacije pretovarnih procesa u oblasti organizacije 1. dvofazni nain realizacije tehnolokih zahteva 2. izbor strategije upravljanja pretovarnim sredstvima.