REPUBLIKA SRPSKA BIH UNIVERZITET SINERGIJA FAKULTET ZA BEZBJEDNOST I ZATITU BANJA LUKA

Seminarski rad
Tema: Mogunosti integracija Bosne i Hercegovine u Evropsku Uniju Predmet: Sistem bezbjednosti Evropske Unije

Mentor: Doc. dr Dragomir Keserovi Duka Zori

Student: Poturovi Dajana (1065/10)

Banja Luka, novembar 2011. godine

Mogunosti integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku Uniju

SADRAJ:
Uvod 3

1. Sporazum o stabilizaciji i pridruivanju

1.1 Proces asocijacije i stabilizacije 1.2 Prednosti BiH potpisivanjem SSP-a poreenje sa julom 07 7 1.3 Podaci Uprave za Indirektno Oporezivanje (UIO) za juli 08 i

2. BiH i ESDP 2.1.Strukture ESDP-a koje su angaovane u Bosni i Hercegovini 2.1.1. Specijalni predstavnik EU za BiH (EUSR BiH) 2.1.2. Posmatraka misija EU (EUMM European Union Monitoring Mision) 2.1.3. Policijska misija EU (EUPM) 2.1.3.1. Ciljevi EUPM-a 2.1.4 Vojne snage EU (EUFOROperacija ALTHEA)

9 10 10

11 11 12 13

Zakljuak

16

Literatura

17

Poturovi Dajana (1065/10)

Stranica 2

Mogunosti integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku Uniju

UVOD
Bosna i Hercegovina je poslije tekog perioda iz devedesetih godina u 21. vijek ula hrabro, borei se za svoje mjesto u Evropi. Strunjaci iz raznih oblasti nastoje da ivot u Bosni i Hercegovini uine to je mogue boljim. Pored raznoraznih politikih dogaanja i razliitog shvatanja problema BiH, kao i razliitih elja pojedinih zajednica koje ive u Bosni i Hercegovini, veina graana BiH eli da BiH bude zemlja razvoja, mira i blagostanja i dio Evrope. U ovom dijelu su prikazane injenice koje govore u prilog povezanosit BiH sa EU, tj. pomo EU za BiH da ponovo stane na noge nakon rata i zavisnost ekonomije BiH od EU. Istorijski pregled kljunih dogaaja u odnosima BiH i EU:
1992, april: Meunarodnim priznavanjem R BiH kao nezavisne i suverene drave poinju se razvijati odnosi izmeu BiH i EU. 1995, novembar: Potpisan mirovni sporazum u Dejtonu. Rat u BiH je time zaustavljen a uspostavljena su dva entiteta u Bosni i Hercegovini: Republika Srpska i Federacija BiH. 1997: Regionalni pristup. Vijee ministara EU postavlja politike i ekonomske uslove za razvoj bilateralnih odnosa. BiH uiva autonomne trgovinske povlastice. 1998: Consultative Task Force CTF Konsultativna radna grupa EU/BiH je uspostavljana s ciljem da osigura tehniku i strunu pomo u podruju administracije, politike i regulatornog okvira. 1999, maj: Stabilisation and Association Process / SAP / - Proces stabilizacije i pridruivanja. SAP nudi jasnu mogunost integracije za BiH kao i druge etiri zemlje regiona u strukture EU. 1999, juni: Usaglaen Pakt stabilnosti - politiki dokument kojem je strateki cilj stabilizacija u Jugoistonoj Evropi putem pribliavanja zemalja regije evroatlantskim integracijama i jaanja regionalne saradnje. U julu 1999. godine u Sarajevu je odran Samit efova ze malja i vlada Evrope, Kanade, Japana i SAD-a na kome je podrano i ozvanieno osnivanje Pakta stabilnosti. 2000, mart: Road Map Objavljena je EU mapa puta. Ovaj dokument uspostavlja 18 kljunih uslova koje BiH treba da ispuni kako bi se pristupilo izradi Studije izvodljivosti (Feasibility Study) za otpoinjanje pregovora o Stabilizaciji i pridruivanju. 2000: Produenje bescarinskog pristupa proizvoda iz Bosne i Hercegovine tritu Evropske unije. 2000, decembar: Donesena je uredba od strane Vijea (uredba 2666/2000) o programu pomoi EU za obnovu, razvoj i stabilizaciju pod nazivom CARDS. Radi se o programu tehnike pomoi EU za obnovu, razvoj i stabilizaciju namjenjen Albaniji, BiH, FR Jugoslaviji, Hrvatskoj i Makedoniji.

Poturovi Dajana (1065/10)

Stranica 3

Mogunosti integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku Uniju 2002, decembar: Evropska komisija je saoptila da su smjernice Mape puta o pribliavanju EU uglavnom ispunjene. 2003, jun: Samit u Tesaloniki; Proces stabilizacije i pridruivanja je potvren kao politika EU za Zapadni Balkan. Evropska perspektiva ovih zemalja je potvrena. 2003, novembar: Evropska komisija usvojila je prijedlog IZVJETAJA O SPREMNOSTI BIH za poetak pregovora sa EU o Sporazumu o stabilizaciji i pridruivanju. 2004, jun: EU je prihvatila Evropsko partnerstvo sa BiH. 2005, oktobar: Evropska Komisija je procijenila da je BiH postigla znaajan napredak u implementaciji reformi iz Studije izvodljivosti i predloila da pregovori o SSP ponu. 2005, novembar: Pregovori o SSP-u izmeu EU i BiH slubeno su poeli. 2006, decembar: Tehniki pregovori o SSP-u izmeu EU i BiH uspjeno zavreni (ukupno pet rundi pregovora). Nakon to se ispune svi postavljeni kriteriji Sporazum e biti zvanino potpisan. 2007, decembar: Parifiran sporazum 2008, jun: Potpisan sporazum

U nastavku e biti posveena panja ekonomskim odnosima EU i BiH.

1

Od 91. god EU je izdvojila vie od 2,5 milijardi za BiH. Glavni ciljevi pruanja humanitarna pomo, pomo u uvrivanju mirovnog procesa i jaanje saradnje izmeu entiteta, pomirenje etnikih skupina, povratak izbjeglih i prognanih na njihova ognjita, uspostavljanje funkcionalnih institucija drave BiH i odrive demokratije, bazina na vladavini zakona i potivanja ljudskih prava, postavljanje temelja za odrivi ekonomski razvoj i rast, pribliavanje BiH standardima i principima EU.

pomoi naoj zemlji su bili:

Evropska unija je glavni trgovinski partner BiH. Razmjena sa EU ini oko 50% ukupne spoljnotrgovinske razmjene nae zemlje. Veina proizvoda proizvedenih u BiH je osloboena plaanja carina prilikom izvoza na trite EU. Nai proizvodi se velikim dijelom plasiraju na trite Italije, Njemake i Slovenije. Uvoz iz EU je najei iz ovih istih zemalja i manjim dijelom iz Austrije. Uglavnom se izvoze proizvodi iz metalo-preraivakog i drvopreraivakog sektora, proizvodi mineralnog porijekla i proizvodi hemijske industrije. Uvoz obuhvata rezervne dijelove za maine, minerale, prehrambene proizvode i hemikalije.

http://www.delbih.ec.europa.eu/?akcija=clanak&CID=69&jezik=1&LID=60,

datum

pristupanja

internet

stranici: 26.11.2011. godine

Poturovi Dajana (1065/10)

Stranica 4

Mogunosti integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku Uniju

1. Sporazum o stabilizaciji i pridruivanju

Slika broj 1.: mapa drava ukljuenih u proces stabilizacije i pridruivanja E U Izvor: Google images

Sporazum o stabilizaciji i pridruivanju je sporazum kojim se reguliu prava i obaveze zemlje koja je otpoela proces pridruivanja Evropskoj uniji. Da bi stupio na snagu sporazum moraju da ratifikuju pojedinano sve lanice Evropske unije, kao i zemlja budui kandidat. Sporazumom se reguliu obaveze zemlje budueg kandidata za lanstvo u Evropskoj uniji, prvenstveno u pogledu donoenja odreenih zakona i njihove implementacije kao i ispunjenja odreenih standarda u domenu kvaliteta dravne uprave i kapaciteta institucija. Evropska unija sa svoje strane znatno olakava pristup svojem tritu kompanijama iz zemlje potpisnice, prua tehniku i finansijsku podrku iz pristupnih fondova unije.

1.1. Proces asocijacije i stabilizacije

Bosna i Hercegovina je 25. novembra 2005. godine zvanino otvorila pregovore sa Evropskom Unijom o zakljuivanju Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju. Otvaranjem pregovora naa zemlja je zapoela novu fazu procesa evropskih integracija. Sporazum o stabilizaciji i pridruivanju (SSP) je nova, trea generacija evropskih sporazuma ponuena iskljuivo zemljama Zapadnog Balkana (Albanija, Bosna i Hercegovina, Hrvatska, Makedonija, Srbija i Crna Gora), u sklopu Procesa stabilizacije i pridruivanja. Sporazum Poturovi Dajana (1065/10) Stranica 5

Mogunosti integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku Uniju

predstavlja meunarodni ugovor i samim tim predstavlja obavezujui akt za sve nivoe vlasti u zemlji. Okvir SSP-a za Bosnu i Hercegovinu je ve utvren i slijedie primjere zemalja iz regije, koje su ga ranije potpisale. Sporazum o stabilizaciji i pridruivanju sastoji se od 10 poglavlja: opta naela, politiki dijalog, regionalna saradnja, slobodno kretanje roba, kretanje radnika, poslovni planovi, pruanje usluga, kapital, usklaivanje prava, provedba prava i pravila trine konkurencije, pravosue i unutranji poslovi, oblici saradnje, finansijska saradnja, institucionalne, opte i zavrne odredbe.

Direktorat za proirenje Evropske komisije i pregovaraki tim zemlje koja pregovara, predstavljaju glavne uesnike u pregovorima. Vezano za pojedinana poglavlja SSP-a, saradnja se odvija sa direktoratima pojedinih sektora. Glavni pregovara ispred Evropske komisije je Direktor Generalnog direktorata Evropske komisije za proirenje, g. Reinhard Priebe. Glavni pregovara BiH je g. Igor Davidovi, a pregovaraki tim ukljuuje predstavnike i interese cijele zemlje i ima usaglaenu pregovaraku poziciju. Sam proces pregovaranja bie organizovan kroz radne grupe. Kljuni element je prilagoavanje rokova zemlje koja pregovara o SSP-u i to prilagoavanje odraava se u tranzicijskim periodima predvienim za SSP. Sporazumom se stvara zona slobodne trgovine s EU nakon utvrenog prelaznog perioda. Kada zemlja potpie SSP to oznaava njenu politiku, ekonomsku, demokratsku i zakonodavnu pripremljenost za dobijanje statusa potencijalnog kandidata za lanstvo u Evropskoj uniji. Takoe, inom potpisivanja SSP s EU, oznaava se formalna pripremljenost zemlje potpisnice za preuzimanje i provoenje standarda Evropske Unije, koji su preduslov poetka pregovora o punopravnom lanstvu. Nakon pregovora s Evropskom komisijom slijedi parafiranje, zatim potpis, a potom i ratificiranje u Evropskom parlamentu, Parlamentarnoj skuptini Bosne i Hercegovine i parlamentima zemalja lanica Evropske unije Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju Bosne i Hercegovine Evropskoj uniji. Zakljuivanjem SSP-a po prvi put e se uspostaviti ugovorni odnosi izmeu BiH i EU, to predstavlja prvi korak ka institucionaliziranju odnosa nae zemlje s EU, kao i omoguavanje postupne pripreme BiH za ostvarenje punopravnog lanstva u EU.

Poturovi Dajana (1065/10)

Stranica 6

Mogunosti integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku Uniju

1.2. Prednosti BiH potpisivanjem SSP-a

Sklapanjem ovog Sporazuma BiH ini neophodan korak ka punopravnom lanstvu u EU, to znai da Bosna i Hercegovina i EU stupaju u ugovorni odnos. Sporazum je mjeovitog karaktera i njime se ureuju odnosi Bosne i Hercegovine s Evropskom unijom u sva tri stuba EU: 1. Evropska zajednica i aspekti jedinstvenog trita, 2. Zajednika vanjska i sigurnosna politika, 3. Pravosue i unutranji poslovi. Ostvaruje se dalja izgradnja kredibiliteta zemlje kod meunarodne javnosti, institucija EU, drava lanica EU, kao i kod drugih meunarodnih organizacija, na primjer Svjetske bank, NATO-a i Svjetske trgovinske ogranizacije. Najznaajniji dio SSP-a je uspostavljanje podruja slobodne trgovine izmeu Bosne i Hercegovine i Evropske unije, a odnosi se na obostrano ukidanje svih carina i koliinskih ogranienja u meusobnoj trgovini proizvodima porijeklom iz BiH i EU. To bi trebalo podstai dalji razvoj konkurentnosti domaih izvoznika, te poveati investicije i zaposlenost u odreenim preduzeima i oblastima privrede. Zatim regionalna saradnja nakon potpisivanja Sporazuma mora biti pojaana, posebno sa dravama koje su u istom ugovornom odnosu s EU. Regionalna saradnja se tie: uspostave politikog dijaloga, uspostave zone slobodne trgovine, a posebno u oblasti pravosua i unutranjih poslova. Potpisivanjem SSP-a Bosna i Hercegovina e postati privlanija za strane investitore, jer je Sporazum garant stabilnosti i trita u zemlji, zatim e prei u fazu obaveznog usaglaavanja domaeg zakonodavstva sa propisima EU. Potpisivanjem Sporazuma Bosna i Hercegovina e se morati obavezati na saradnju u oblasti pravosua i unutranjih poslova, sa lanicama EU. Saradnja u oblasti viza, granine kontrole, azila i migracije podrazumijeva tehniku i pravnu pomo u razmjeni informacija o zakonodavstvu i praksi, izradi zakona, poveanju efikasnosti institucija, te zatiti putnih isprava i otkrivanju lanih isprava. Potpisivanjem Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju s EU, stvaraju se osnovne pretpostavke za razgovore o liberalizaciji viznog reima. Pomo EU Bosni i Hercegovini nastavie se, ali kao potpisnica SSP-a, a jo vie kao budui kandidat za lanstvo u EU, Bosna i Hercegovina dobie mogunost koritenja novih Poturovi Dajana (1065/10) Stranica 7

Mogunosti integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku Uniju

pretpristupnih fondova EU, kao to su ISPA2 (ISPA - program namijenjen transportnoj infrastrukturi i zatiti okoline) i SAPARD3 (program namijenjen poljoprivredi i ruralnom razvoju).

1.3. Podaci Uprave za indirektno oporezivanje

Podaci Uprave za indirektno oporezivanje (UIO) za juli 08 i poreenje sa julom 07 treba da pokau kako i pored potpunog ili djeliminog ukidanja carine na uvoz iz zemalja EU (zemalja potpisnica ugovora) ekonomija BiH nebi trebala da bude ugroena. Prvi izvjetaj sainjen od Uprave za Indirektno Oporezivanje pokazuje kako je u julu 08 god iz zemalja EU uvezeno robe u vrijednosti od 598 miliona KM to je vie za 20,7% u odnosu na isti mjesec 07 god. Do poveanja vrijednosti uvezene robe dolo je zbog ukidanja i smanjenja carina na uvoz roba porijeklom iz EU i zbog poveanja cijena na svjetskom tritu. Prihodi na osnovu naplaenih carina na uvoz roba iz zemalja EU smanjeni su za 24%, takoe su smanjeni prihodi na osnovu carinskog evidentiranja sa 4,5 miliona KM u julu 07 god na 2,3 miliona za isti period 08 god. Meutim, ukupno naplaeni prihodi PDV, carina, carinska evidencija - poveani su za 2,9 %. U julu 07 god naplaeno je 160, a u julu 08 godine 165 miliona KM indirektnih poreza. Takoe, izvoz roba iz BiH u zemlje EU u julu 08 god vei je za 11,7 % u odnosu na isti mjesec 07 god i iznosio je 346,5 miliona KM.2

http://www.mfa.ba/vanjska_politika_bih/multilateralni_odnosi/evropska_unija/bih_i_eu/pregled_razvoja_odnos a_bih_i_eu/?id=7, datum pristupanja internet stranici: 26.11.2011.

Poturovi Dajana (1065/10)

Stranica 8

Mogunosti integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku Uniju

Slika broj 2.: Zastava BiH

Slika broj 3.: Zastava EU

Izvor: Google images

2. BIH i ESDP (European Security and Defence Policy3)

Nakon faze implementacije dejtonskog sporazuma, slijedi faza evropskih integracija. U tom smislu, potrebne su reforme u vie sektora i one zahtijevaju mobilizaciju svih raspoloivih resursa u dravi. U toj fazi BiH svakako oekuje nastavak pomoi od EU i njenih lanica koje su i do sada pomagale i podravale proces tranzicije i reformi u BiH u mnogim segmentima. etrnaest godina nakon okonanja rata u BiH mogue je napraviti presjek dosadanjih aktivnosti EU u BiH, a posebno njen angaman u osiguranju stabilnosti i sigurnosti u BiH. Svjedoci smo sveoubuhvatnog pristupa EU naspram problema u BiH i u regiji. Takav pristup obuhvata nekoliko razliitih segmenata djelovanja koji na kraju tee istom cilju. Prvi segment je prevashodno ekonomske prirode. Evropska komisija i drave lanice EU su od izbijanja rata u BiH do danas, osigurale preko 2.5 milijardi kroz razliite vidove pomoi4. Kako se drava bude pribliavala Evropskoj Uniji, bit e dostupno sve vie pomoi od strane Unije u cilju izgradnje institucija i njihove tehnike opremljenosti u skladu sa evropskim standardima. Drugi segment predstavlja djelovanje EU na politikom nivou. Proces stabilizacije i pridruivanja predstavlja okvir u kojem se trebaju kretati zemlje zapadnog Balkana, sve do momenta prikljuenja Uniji. Angaman EU kroz provoenje konkretnih misija na terenu predstavlja trei segment njenog djelovanja u BiH. Trenutno u BiH djeluju tri misije EU koje se u potpunosti ili djelimino bave pitanjima sigurnosti, a to su:

3 4

Evropska sigurnosna i odbrambena politika http://www.mfa.ba/vanjska_politika_bih/multilateralni_odnosi/evropska_unija/bih_i_eu/pregled_razvoja_odnos a_bih_i_eu/?id=7, datum pristupanja stranici 26.11.2011. godine.

Poturovi Dajana (1065/10)

Stranica 9

Mogunosti integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku Uniju

Posmatraka misija EU (EUMM) Policijska misija EU (EUPM) Vojna operacija EU (EUFOR - ALTHEA)

2.1. Strukture ESDP-a koje su angaovane u Bosni i Hercegovini 2.1.1. Specijalni predstavnik EU za BiH (EUSR BiH)
Svakodnevni politiki angaman EU u BiH se ogleda kroz instituciju Specijalnog predstavnika EU za BiH European Union Special Representative in BiH (EUSR BiH) koji je ujedno i Visoki predstavnik meunarodne zajednice za BiH. Evropsko vijee je 17. i 18. juna 2004. godine usvojilo dokument: Evropska sigurnosna strategija Sveobuhvatna politika EU za Bosnu i Hercegovinu u kojoj se pored ostalog trai da se za instituciju specijalnog predstavnika EU veu sva pitanja koja se tiu instrumenata iz CFSP-a i ESDP-a, kako bi se specijalnom predstavniku EU omoguilo da pomogne Generalnom sekretaru/Visokom predstavniku za CFSP i Politiko-sigurnosnom komitetu u osiguravanju najveeg mogueg nivoa usklaenosti u radu EU. Kasnije je Evropsko vijee usvojilo novu Zajedniku mjeru o mandatu specijalnog predstavnika Evropske unije u Bosni i Hercegovini. lanom 11. ove Zajednike mjere stavlja se van snage Zajednika mjera 2002/211/CFSP iz marta 2002. godine, te se redefinira mandat specijalnog predstavnika Evropske unije u BiH. Kako bi se ostvarili zacrtani ciljevi EU u BiH, specijalni predstavnik e po novom mandatu izmeu ostalog: u ime EU pruati savjete i pomo u politikom procesu; unapreivati politiku koordinaciju EU u BiH; davati savjete komandantu EUFOR-a o pitanjima lokalne politike; predsjedavati koordinacionom grupom koja se sastoji od svih aktera EU na terenu u cilju koordinacije provoenja aspekata mjera EU, te davati smjernice ovim akterima po pitanju odnosa sa organima vlasti BiH; po potrebi davati upute efu misije/policijskom komesaru Policijske misije EU, itd. Iako je nakon poetnih uspjeha u reformi sigurnosnog sektora bilo predvieno

zatvarenje Kancelarije visokog predstavnika (OHR-a) sredinom 2007. godine i potpuni prelazak na instituciju i mandat Specijalnog predstavnika EU u BiH, to se nije desilo. Razlozi su neuspjeno okonanje policijske reforme i pogorana politika i sigurnosna situacija u zemlji. Stoga Visoki predstavnik jo uvijek igra bitnu ulogu na politikoj sceni Bosne i Poturovi Dajana (1065/10) Stranica 10

Mogunosti integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku Uniju

Hercegovine obavljajui istovremeno i funkciju EUSR-a u BiH, to e najvjerovatnije potrajati i u bliskoj budunosti.

2.1.2. Posmatraka misija EU (EUMM European Union Monitoring Mision)

Posmatraka misija EU je nastavak Posmatrake misije Evropske zajednice koja je na prostorima regije zapadnog Balkana uspostavljena jula mjeseca 1991. godine. Zajednikom mjerom Vijea Evropske unije od 22. decembra 2000. godine odlueno je da Posmatraka misija Evropske zajednice nastavi svoje djelovanje pod nazivom Posmatraka misija EU.

Slika broj 4.: Logotip posmatrake misije EU Izvor: Google image

Osnovni cilj Posmatrake misije jeste da kroz prikupljanje i analizu podataka, u skladu sa upustvima Generalnog sekretara/Visokog predstavnika (GS/VP) EU i Vijea EU, doprinese efikasnom formulisanju politike EU naspram regije zapadnog Balkana, a time i Bosne i Hercegovine. Misija se posebno fokusira na posmatranje razvoja politikog i sigurnosnog sektora kao i nadzor granice, meu-etnika pitanja i povratak izbjeglica. EUMM svojim aktivnostima doprinosi i mjerama uspostave povjerenja. Misija koordinie svoje aktivnosti sa efom misije EU i relevantnim meunarodnim organizacijama koje djeluju u regiji Zapadnog Balkana. efa misije EUMM imenuje Evropsko Vijee na prijedlog GS/VP. Druge lanove misije delegiraju zemlje lanice EU i Norveka. Finansiranje misije preuzela je Evropska komisija, a odluke o visini budeta donose se u Briselu.

Poturovi Dajana (1065/10)

Stranica 11

Mogunosti integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku Uniju

EUMM u svojoj strukturi ima meunarodno i lokalno osoblje. tab misije je u Sarajevu, a podruje aktivnosti obuhvata Bosnu i Hercegovinu, Hrvatsku, Srbiju, Crnu Goru, Albaniju i Makedoniju.

2.1.3. Policijska misija EU (EUPM)

Od januara 2003. godine, u BiH djeluje EUPM, kao prva operacija EU pokrenuta pod okriljem ESDP-a. Misija je pokrenuta po okonanju UN-ove policijske misije (International Police Task Forces - IPTF) i predstavlja dio ireg opsega aktivnosti na uspostavljanju vladavine prava u BiH. EUPM je uspostavljen odlukom Vijea Evropske unije, 11. marta 2002. godine. Uspostavljanje misije je podrana od stane Upravnog odbora za implementaciju mira (PIC), kao i Rezolucijom UN-a br. 1396, iz marta 2002. god. Bilo je predvieno da poetni mandat misije traje tri godine, meutim nakon prvobitnog produetka mandata na jo dvije godine, 19. novembra 2007. je donijeta odluka kojom je mandat misije dodatno produen do kraja 2009. godine. Specijalni predstavnik EU u BiH, odlukom Vijea EU, ima nadzor nad svim aktivnostima EUPM-a, te takoer o svim deavanjima izvjetava Vijee EU i Visokog predstavnika EU za CFSP.

2.1.3.1. Ciljevi EUPM-a U skladu sa optim ciljevima Dejtonskog mirovnog sporazuma, EUPM nastoji uspostaviti odriva rjeenja za rad policijskih snaga u BiH. Zacrtane ciljeve misija sprovodi kroz nadgledanje, savjetovanje i inspekcijske aktivnosti. Misija je usmjerena na uspostavljanje odrive, profesionalne i multietnike policijske slube koja djeluje u skladu s najboljim evropskim i meunarodnim standardima. Cilj je da se ovo ostvari kroz tri strateka principa: Podrka domaoj policiji u borbi protiv organizovanog kriminala Unutar ovog principa, EUPM doprinosi transformaciji Dravne agencije za istrage i zatitu (SIPA) u operativnu policijsku agenciju s pojaanim izvrnim ovlatenjima u borbi protiv krupnog i organizovanog kriminala. EUPM takoe stalno radi na razvijanju ostalih institucija na dravnom nivou, kao to su Ministarstvo sigurnosti i Granina policija. Pripadnici EUPM-a daju operativne Poturovi Dajana (1065/10) Stranica 12

Mogunosti integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku Uniju

savjete i podrku u planiranju i voenju istraga i akcija protiv organizovanog kriminala. Kao dio pristupa iroj vladavini prava, oni podstiu lokalne kolege da zauzmu aktivniji stav, savjetuju ih u vezi sa svim aspektima istraga, olakavaju povezivanje i poboljavaju saradnju izmeu policije i tuilatva kad god je to potrebno i prikladno. EUPM takoe koordinira EUFOR-ovu podrku lokalnoj policiji kad god je to potrebno. Odgovornost lokalne policije Unutar ovog prinicpa, EUPM provjerava i nadzire policijske operacije od poetnog planiranja, preko istraga i akcija, sve dok se odreeni sluaj ne zavri. EUPM takoe nadgleda deavanja u policiji situacije koje se smatraju nezakonitim, nesavjesnim ponaanjem i ponaanjem suprotnim najboljoj praksi ili generalno primjenjivnim pravilima slube. U tu svrhu uspostavljena su dva inspekciona tima s odgovarajuim osobljem, jedan u Sarajevu i drugi u Banja Luci/Brkom. Da bi mogao izvriti zadatak, EUPM ima slobodan pristup svakom dokumentu, prostoriji ili osobi. Podrka restrukturisanju policijskih snaga u BiH. Za EUPM centralna ideja je jedinstvena policijska struktura. Tokom 2006. godine EUPM je nudio svoju ekspertizu Odboru policijskih zvaninika koji je bio zaduen za nacrt finalnog prijedloga za implementiranje policijske reforme usaglaeni u oktobru 2005. godine. sve zakonodavne i budetske nadlenosti moraju biti na dravnom nivou zatita opreativnog rada policije od politikog uplitanja funkcionalne lokalne policijske oblasti, koje se moraju odrediti na osnovu tehnikih policijskih kriterija. Misija je takoe organizovala nekoliko kampanja s ciljem upoznavanja javnosti o problemima vezanim za drogu i nepotivanje saobraajnih propisa. Od januara 2007. godine misija je fokusirala svoje djelovanje na podrku borbi protiv krupnog i organizovanog kriminala. (Direkcija za reformu policije ili DPRI).

Pregovori su se zasnivali na tri takozvana principa Evropske komisije koji su

2.1.4. Vojne snage EU (EUFOROperacija ALTHEA)

U isto vrijeme kada BiH ulazi u novu fazu reformi na svom putu ka evroatlanskim integracijama, meunarodna zajednice u BiH nala se takoe u jednoj vrsti tranzicije. Nakon okonanja misije NATO-a u BiH, tj. zakljuenja misije SFOR-a, 02. decembra 2004. godine, Evropska unija lansirala je Operaciju Althea. Poturovi Dajana (1065/10) Stranica 13

Mogunosti integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku Uniju

Bez ikakve sumnje moe se zakljuiti da je uloga NATO-a u BiH u proteklim godinama bila vrlo znaajna. Putem Snaga za implementaciju ( IFOR), a kasnije Snage za stabilizaciju (SFOR), Alijansa je davala podrku naporima meunarodne zajednice da pomogne graanima BiH u izgradnji stabilne, jedinstvene i demokratske drave. efovi vlada i zemalja lanica NATO-a na Samitu u Istanbulu juna 2004. godine su odluili da se okona stabilizaciska misija NATO-a u BiH. Ubrzo nakon toga, Vijee Evropske unije je 12. jula 2004. godine donijelo odluku o sprovoenju vojne operacije EU u BiH, pod okriljem ESDP-a. Preuzimanje misije od snaga NATO-a planirano je i uspjeno provedeno 02.12.2004. godine u vojnoj bazi Butmir pored Sarajeva. Operacija kodnog naziva ALTHEA ima sljedee ciljeve: Dugoroni ciljevi: Stabilna, odriva, miroljubiva i multietnika BiH koja e saraivati sa svojim susjedima i biti nepovratno na putu ka lanstvu u EU. Srednjoroni ciljevi: Podravanje napretka BiH ka evropskim integracijama koji e biti postignut vlastitim naporima drave. Podrka e se ogledati u doprinosu odravanja sigurnog okruenja sa primarnim ciljem potpisivanja Sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju. Ovaj cilj se podudarao sa Planom implementacije misije (MIP) Visokog predstavnika / Specijalnog predstavnika EU i okonanjem izvrne uloge EU u implementaciji mira, ukljuujui postepeni transfer zadataka na institucije BiH. Kratkoroni ciljevi: Osiguranje neprimjetne tranzicije snaga NATO-a snagama EUFORa, u cilju odravanja sigurnog okruenja za implementaciju Dejtonskog mirovnog sporazuma kao to je navedeno u MIP-u, te jaanje izgradnje lokalnih kapaciteta kroz podrku BiH vlastima u ispunjavanju uslova postavljenih u Studiji izvodljivosti Procesa stabilizacije i pridruivanja. Operacija koju predvodi EU je dio sveobuhvatnog pristupa EU naspram BiH. Ona e znaajno doprinijeti politikom angamanu EU, programima pomoi koju EU prua BiH kao i Policijskoj i Posmatrakoj Misiji EU u BiH, a sve u cilju podravanja napora koje BiH ini na putu ka evropskim integracijama. Potrebno je naglasiti da se operacija Althea provodi uz koritenje NATO resursa i kapaciteta, na osnovama ranije pominjanog sporazuma izmeu NATO-a i EU, poznatog pod nazivom Berlin-Plus. Evropska unija je 27. februara 2007. godine odluila da smanji broj snaga EUFOR-a, ali i da zadri dovoljno snanu vojnu prisutnost kao dio njihovog cjelokupnog angamana u Poturovi Dajana (1065/10) Stranica 14

Mogunosti integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku Uniju

BiH, doprinosei odranju sigurnog okruenja. Trenutno se snage EUFOR-a sastoje od 2500 vojnika. Multinacionalni bataljon i integrisane policijske snage su bazirane u Sarajevu, dok je u ostatku zemlje EUFOR prisutan putem 45 LOT timova (Liasion and Observation Team). Velike rezervne snage e moi da budu brzo angaovane, i EUFOR e da nastavi da ispunjava svoj mandat uspostavljanja mira. Evropske snage a da nastave da pruaju podrku Meunarodnom krivinom sudu za bivu Jugoslaviju u Hagu (ICTY), ukljuujui pritvaranje osoba osumnjienih za ratne zloine, uzimajui u obzir da odgovornost za punu saradnju sa Hakim tribunalom ostaje na domaim vlastima. Iz svega gore navedenog, vidljivo je da EU u Bosni i Hrecegovini preuzima sve veu politiku odgovornost. Nakon dominatne uloge UN-a tokom rata u BiH, zatim presudne uloge NATO-a u zaustavljanju sukoba i stabilizaciji mira tokom prolih godina, EU sada preuzima vodeu ulogu u pravcu potpune konsolidacije BiH. Da bi u svojim nastojanjima bila uspjena, EU treba kroz aktivno djelovanje i usklaeni pristup pokazati svoje sposobnosti u BiH. Uspjeno provoenje zacrtanih aktivnosti u BiH ujedno predstavlja svojevrstan test za EU. Isto tako, ona treba i dalje aktivno saraivati i koordinirati svoje djelovanje sa partnerima (UN, NATO, SAD i dr.) od koji su neki prisutni u BiH ve vie od 10 godina.

Poturovi Dajana (1065/10)

Stranica 15

Mogunosti integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku Uniju

Zakljuak
Sve ranije nabrojane aktivnosti i nastojanja predstavljaju tzv. sveobuhvatni pristup EU u BiH, koji je zasnovan na tano definisanim pricipima i modalitetima vanjske politike EU spram BiH. Dugoroni cilj ove politike je stabilna, odriva i multietnika Bosna i Hercegovina koja se nezaustavljivo nalazi na putu ka lanstvu u EU. Kako bi to lake ostvarila svoje ciljeve i tako prevashodno pomogla dravi BiH i njenim graanima u izgradnji normalne i prosperitetne drave, EU je pred institucije vlasti u BiH postavila odreene prioritete koji se moraju ostvariti tokom daljeg odvijanja procesa pribliavanja BiH Evropskoj uniji. Stoga je jasno da graani BiH, a s tim i njihovi sadanji i budui izabrani predstavnici u institucijama vlasti na svim nivoima, u narednom periodu moraju napraviti odluujui iskorak u pravcu ispunjavanja obaveza koje su, kako bi u to skorije vrijeme Bosnu i Hercegovinu uveli u drutvo modernih evropskih drava, pred njih postavili. To je prije svega interes drave BiH i njenih graana ali i Evropske unije koja gradi Evropu za 21. vijek. Ne mogu, a da ne kaem da smatram da je ulazak u EU ma sa dvije otrice i da ne postoji idealno rjeenje. S jedne strane po ulasku u EU dobar dio suvereniteta i dravnosti vie nee biti u naim rukama i BiH e da predstavlja pogodnu destinaciju za izvoz gotovih proizvoda EU, i ako izvor jeftinih resursa. Naa proizvodna grana se ne moe mjeriti s masprodukcijom i razvijenom industrijom EU. S druge strane kao to je ve spomenuto, koliko naa ekonomija zavisi od uvoza i izvoza u EU, ne bi bilo pametno ne iskoristiti pogodnosti koje EU prua. Na kraju samo da citiram jednu nau poslovicu koja vai za na ulazak u EU: TO DOBIJE NA MOSTU, IZGUBI NA UPRIJI

Poturovi Dajana (1065/10)

Stranica 16

Mogunosti integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku Uniju

LITERATURA:
1. Keserovi, D.: Sistem bezbjednosti EU, Fakultet za bezbjednost i
zatitu, Banja Luka, 2009.

2. Strategija integrisanja Bosne i Hercegovine u Evropsku Uniju,

Savjet ministara Bosne i Hercegovine, Direkcija za evropske integracije, Sarajevo 2006. godina

Internet stranice: http://www.delbih.ec.europa.eu/?akcija=clanak&CID=69&jezik=1&LID=60 http://www.ads.gov.ba/javniispit/doc/abeceda_evropskih_integracija.pdf http://www.mfa.ba/vanjska_politika_bih/multilateralni_odnosi/evropska_unija/ bih_i_eu/pregled_razvoja_odnosa_bih_i_eu/?id=74

Poturovi Dajana (1065/10)

Stranica 17

Mogunosti integracije Bosne i Hercegovine u Evropsku Uniju

Poturovi Dajana (1065/10)

Stranica 18