Bab 13 Pembandaran 1.

Proses pembandaran atau urbanisasi ialah proses perkembangan sesebuah bandar dari segi saiz penduduk, luas kawasan, fungsi, infrastruktur, perubahan ekonomi, sosial, dan lingkungan pengaruh terhadap kawasan sekelilingnya. 2. Proses pembandaran akan menyebabkan jumlah penduduk bandar bertambah dengan pesat. Pembandaran di Malaysia 1. Pembandaran di Malaysia berlaku dengan pesat sejak kemerdekaan. 2. iri!"iri pembandaran di Malaysia dapat dilihat dari segi saiz penduduk, kegiatan ekonomi, dan kemudahan asas. 3. #umlah penduduk bandar bertambah berbanding dengan jumlah penduduk di kawasan luar bandar. $. %ari segi ekonorni, perubahan guna tanah telah berlaku di kawasan bandar. &awasan pertanian bertukar menjadi kawasan petempatan, perniagaan, perindustrian, dan perkhidmatan. 'elain itu, fungsi bandar juga semakin bertambah. (. Pelbagai jenis kemudahan sosial dan infrastruktur telah bertambah untuk memenuhi keperluan penduduk yang bertambah. ontohnya, sekolah, hospital, bank, kawasan hiburan, jaringan pengangkutan dan perhubungan.

)aktor!faktor yang Mempengaruhi Perbandaran Peluang Pekerjaan 1. %i Malaysia, perkembangan sesebuah bandar biasanya dipengaruhi oleh sumber semula jadi dan kegiatan ekonomi yang menyediakan banyak peluang pekerjaan. 2. Penanaman padi yang dijalankan di %ataran Perlis! &edah dan %elta &elantan telah membangunkan bandar *lor 'etar dan &ota Bharu. 3. Pembukaan ladang!ladang getah yang luas di Malaysia pula menggalakkan pembandaran di &ulim, *lor +ajah, &luang, 'egamat, dan &ota ,inggi. %asar &erajaan 1. Proses pembandaran di Malaysia adalah diran"ang oleh kerajaan melalui program peran"angan luar bandar dan wilayah dan dasar urbanisasi negara. 2. ,ujuan bandar baru diwujudkan.a/ mengelakkan tumpuan penduduk di bandar utama .b/ mewujudkan kawasan perindustrian di kawasan luar bandar ."/ membangunkan wilayah dan bandar tertentu Migrasi 1. Bandar!bandar utama mempunyai banyak peluang pekerjaan. &eadaan ini menyebabkan migrasi penduduk dari luar bandar berlaku dengan pesat. 2. 'elain itu, pelbagai kemudahan sosial dan infrastruktur juga mendorong migrasi penduduk desa ke bandar.

3. Migrasi penduduk desa ke bandar merupakan faktor utama yang mempengaruhi proses pembandaran di Petaling #aya, 0ilai, 'ubang #aya, ,ampoi, dan 1arkin. )ungsi Bandar 1. 'esebuah bandar dapat dikelaskan berdasarkan fungsi! fungsi tertentu. 2. Bandar!bandar di Malaysia berfungsi sebagai.a/ pusat pentadbiran .b/ pusat pembekal ."/ pusat perdagangan dan perniagaan .d/ pusat perkilangan .e/ pusat pendidikan .f/ pusat kebudayaan dan pelan"ongan 3. Bandar yang berfungsi sebagai pusat pentadbiran adalah bandar yang merujuk kepada ibu negeri, pusat pentadbiran wilayah, daerah, dan bahagian!bahagian. Bandar!bandar ini terdapat pejabat!pejabat kerajaan dan jabatan!jabatan lain. ontohnya, 'eremban, 2poh, *lor 'etar, &ota &inabalu, dan &u"hing. $. Bandar yang berfungsi sebagai pusat pembekal merujuk kepada bandar yang mengumpul hasil pertanian yang dibekalkan dari luar bandar. ontohnya, %ungun, *lor 'etar, &ota Bharu, &angar, dan &luang. (. 'esebuah bandar yang berfungsi sebagai pusat perniagaan dan perdagangan mempunyai banyak gedung

perniagaan, perkhidmatan kewangan, dan perkhidmatan lain. ontohnya, Bandaraya &uala 1umpur dan Bandaraya #ohor Bahru. 3. Bandar!bandar seperti Bandar Baru 0ilai, Petaling #aya, dan &erteh merupakan bandar yang berfungsi sebagai pusat perkilangan. Bandarbandar ini mempunyai banyak kilang. 4. Bandar yang berfungsi sebagai pusat pendidikan mempunyai banyak institusi pengajian tinggi awam dan swasta. ontohnya, Bandaraya &uala 1umpur mempunyai pusat pengajian tinggi seperti 5ni6ersiti Malaya, 5ni6ersiti ,eknologi Malaysia, 5ni6ersiti &ebangsaan Malaysia. 7. 'elain itu, terdapat juga bandar yang berfungsi sebagai pusat kebudayaan dan pelan"ongan. Bandar!bandar ini biasanya mempunyai balai seni lukis, pusat kraf tangan, muzium , dan pusat pelbagai kegiatan kebudayaan. &esan Pembandaran ! &esan Positif .a/ Pertambahan Peluang Pekerjaan 1. &egiatan ekonomi di kawasan bandar telah menyediakan banyak peluang pekerjaan kepada masyarakat tempatan. 2. Peluang pekerjaan boleh didapati dalam pelbagai sektor seperti sektor perkilangan, perniagaan,

perdagangan, perkhidmatan kewangan serta pentadbiran.

perbankan

dan

.b/ Peningkatan &emudahan 2nfrastruktur 1. Proses pembandaran telah menambahkan kemudahan infrastruktur di kawasan bandar. 2. ontohnya, Bandaraya &uala 1umpur dilengkapi dengan 'istem Pengangkutan *liran 8ingan .18,/, komuter, dan monorel. 3. ,araf kemudahan sosial seperti hospital, klinik, pejabat pos, balai polis, dan lampu jalan turut dipertingkatkan. ."/ Peningkatan ,araf 9idup 1. &egiatan ekonomi yang berlaku di bandar telah menyediakan banyak peluang pekerjaan. 2. &adar pendapatan yang tinggi di kawasan bandar telah meningkatkan taraf hidup penduduk bandar. 3. &emudahan sosial dan infrastruktur yang lengkap di kawasan bandar turut memberikan pelbagai kemudahan kepada penduduk bandar. ! &esan 0egatif .a/ &esesakan 1alu 1intas 1. Pertambahan kenderaan yang pesat di atas jalan raya telah menyebabkan kesesakan lalu lintas berlaku di kawasan bandar. 2. 'elain itu, jaringan jalan raya yang kurang "ekap dan keadaan jalan yang kurang memuaskan turut menyebabkan kesesakan lalu lintas berlaku

.b/ Pen"emaran 1. Pertambahan jumlah kenderaan telah menyebabkan gas!gas bertoksid seperti karbon dioksida, karbon monoksida, sulfur oksida, dan oksida nitrogen dibebaskan di udara. 2. +as!gas ini akan men"emarkan udara. ."/ &ekurangan ,enaga &erja di 1uar Bandar 1. ,araf hidup dan pendapatan yang lebih tinggi di kawasan bandar telah menyebabkan migrasi penduduk berlaku. 2. Migrasi penduduk desa ke kawasan bandar telah menyebabkan berlakunya kekurangan tenaga kerja di desa. (. Pembuangan sisa domestik dan sisa desa. kilang ke dalam sungai juga men"emarkan sungai. 3. &eadaan sedemikian menyebabkan banyak kawasan pertanian di luar bandar tidak dimajukan. .d/ Banjir &ilat 1. Bangunan konkrit dan jalan raya yang berturap merupakan pun"a utama banjir kilat berlaku di kawasan bandar. 2. *pabila hujan turun, air hujan terus sampai di permukaan bumi kerana tiada halangan pokok!pokok. *ir larian permukaan tidak dapat meresap ke dalam bumi kerana dihalang oleh jalan raya yang berturap. &eadaan ini menyebabkan banjir kilat berlaku. 3. Banjir kilat akan bertambah buruk sekiranya sistem perparitan bandar kurang sempurna.

.e/ &awasan 'etinggan Bertambah 1. &awasan setinggan merupakan kesan negatif terhadap proses pembandaran yang paling ketara 2. Masalah setinggan wujud di bandar kerana.a/ perumahan tidak men"ukupi .b/ kadar sewa rumah yang tinggi ."/ harga tanah yang tinggi &esan Pembandaran di Bangkok, ,hailand 1. Bangkok ialah ibu negara dan bandar yang terbesar di ,hailand. 2. Bangkok mempunyai ( juta orang penduduk dan merupakan bandar primat di ,hailand. 3. Bangkok berfungsi sebagai pusat dalam pentadbiran, pusat pengumpulan hasil, pusat pengangkutan, pusat perdagangan dan perniagaan serta pusat pelan"ongan. $. &esan!kesan positif pembandaran di Bangkok.a/ Pembukaan kawasan perkilangan menyediakan peluang pekerjaan. .b/ Mempunyai lebuh raya bertingkat dan Pengangkutan *liran 8ingan .18,/. 1angkah!langkah Mengurangkan Masalah Pembandaran 1. &esesakan .a/ Mengadakan kempen untuk menggalakkan penduduk berkongsi kereta dan menggunakan kenderaan awam. .b/ Melebarkan jalan raya dan membina lebih banyak jejantas.

."/ Pembinaan Pengangkutan *liran 8ingan .18,/ dan monorel .d/ Memperkenalkan pengangkutan bersepadu di kawasan bandar. 2. Pembuangan .a/ Mengadakan tapak pelupusan sampah dan sisa!sisa buangan kilang .b/ Mengadakan sistem insinerator untuk menggantikan sistem pembuangan sampah se"ara terbuka. 3. Banjir kilat .a/ Menaik! taraf sistem perparitan dan saliran. .b/ Membina sistem saliran dan perparitan yang baru. ."/ Mendalamkan sungai. $. &ekurangan tempat tinggal .a/ Membina lebih banyak rumah kos rendah dan pangsapuri. .b/ Menempatkan semula kawasan setinggan di petempatan teran"ang. ."/ Pembukaan kawasan perkilangan di luar bandar untuk mengurangkan penghijrahan penduduk ke bandar. (. Pen"emaran .a/ Menguatkuasakan undang!undang dan *kta *lam 'ekitar, supaya kilang!! kilang memasang penapis dan meninggikan "erobong asap. .b/ Mengenakan denda yang tinggi terhadap sesiapa yang membebaskan sisa buangan ke udara dan sungai. ."/ Menanamkan pelbagai jenis pokok di kawasan bandar di bawah konsep penghijauan bandar.

B*B 1$ Pengangkutan dan Perhubungan awal Pengangkutan *wal 1. Pengangkutan awal di Malaysia terbahagi kepada pengangkutan darat dan pengangkutan air. 2. Pengangkutan darat pada peringkat awal termasuklah denai, lorong kaki, dan jalan tidak berturap. 3. *lat pengangkutan yang digunakan ialah kereta lembu, kereta kerbau, kereta kuda, dan be"a. $. Pengangkutan air termasuklah pengangkutan sungai dan pengangkutan laut. (. *lat pengangkutan sungai ialah rakit dan perahu. Manakala jong digunakan untuk pengangkutan laut. Perhubungan *wal 1. 'istem perhubungan di Malaysia pada peringkat awal adalah menggunakan isyarat asap, beduk, laung, dan ketuk!ketuk. 2. 2syarat asap dihasilkan dengan menyalakan unggun api untuk menyampaikan maklumat. 3. Beduk dan ketuk!ketuk dipukul untuk mengeluarkan bunyi. 'etiap bunyi dan "ara ketukan yang berlainan membawa isyarat atau maksud yang tertentu. ontohnya, isyarat keselamatan, ke"emasan atau menjalankan akti6iti tertentu seperti gotong!royong dan permainan rakyat.

$. 1aung diperbuat daripada buluh atau tanduk binatang. 1aung ditiup dan menghasilkan bunyi untuk memberi isyarat tertentu. &eperluan Pengangkutan dan Perhubungan *wal 'ebelum Penjajahan 1. #alan darat digunakan untuk men"ari hasil hutan seperti buah!buahan, pu"uk!pu"uk kayu, rotan, dan buluh. 2. &ereta lembu digunakan untuk mengangkut barangan dan penumpang. &ereta andu yang ditarik oleh kerbau digunakan untuk mengangkut padi, buah!buahan, kayu api, dan barang!barang berat. 3. Pengangkutan air digunakan untuk menghubungkan kawasan!kawasan lembah sungai dengan pinggir pantai. Perahu digunakan untuk mengangkut penumpang dan barangan. $. ara perhubungan awal di Malaysia ialah isyarat asap, beduk, ketuk!ketuk, dan laung untuk tujuan memberi isyarat dan keselamatan. 'emasa Penjajahan 1. #alan raya yang awal dibina menghubungkan &uala 1umpur dengan Port 'wettenham .Pelabuhan &lang/ untuk mengangkut getah dan bijih timah. 2. #alan kereta api yang awal telah dibina untuk menghubungkan ,aiping dengan Port :eld .&uala

'epetang/ untuk mengangkut bijih timah. ontoh!"ontoh jalan kereta api yang lain ialah.a/ &uala 1umpur ke Port 'wettenham .Pelabuhan &lang/ .b/ ,apah ke ,eluk *nson .,eluk 2ntan/ ."/ 'eremban ke Port %i"kson 3. #alan kereta api yang pertama di 'abah dibina dari #esse2ton .&ota &inabalu/ ke Berufort dan seterusnya ke ,enom. $. ,ongkang dan kapal wap digunakan sebagai alat mengangkut barangan di sungai dan laut. Penggunaan tongkang dan kapal wap dapat memper"epatkan penghantaran barangan ke negara penjajah serta membawa buruh!buruh asing dari 2ndia dan hina ke Malaysia. (. Perkhidmatan perhubungan seperti telegraf, telefon, dan pos diadakan sejak abad ke!1;. 3. ,alian telegraf dibina di sepanjang jalan kereta api untuk menjadi satu rangkaian telekomunikasi. 4. ,alian telegraf yang pertama menghubungkan &uala &angsar dengan ,aiping dan terus berkembang hingga &amunting dan Bukit +antang. 7. Pada tahun 1;2<!an, telegram diperkenalkan di Malaysia untuk penghantaran maklumat. Perkhidmatan telegram boleh didapati di balai polis dengan menggunakan radio polis. ;. Perkhidmatan pos mula!mula diperkenalkan oleh penjajah British pada tahun 17<<. Pejabat pos yang pertama telah dibina di Pulau Pinang pada tahun 1723.

B*B 1( Perkembangan 'istem Pengangkutan Perkembangan 'istem Pengangkutan di Malaysia .a/ Pengangkutan %arat #alan raya 1. Menjelang tahun 1;3<!an, rangkaian jalan raya persekutuan telah dibina di 'emenanjung Malaysia, iaitu .a/ #alan Persekutuan 2 . hangloon &uala 1umpur ! #ohor Bahru/, .b/ #alan Persekutuan 22 .Pelabuhan &lang ! &uantan/ ."/ #alan Persekutuan 222 .&uantan &ota Bharu/ 2. #aringan jalan raya ini akhirnya membentuk 1ebuhraya 5tara!'elatan yang menghubungkan Bukit &ayu 9itam di utara dengan #ohor Bahru di 'elatan. 3. 1ebuhraya ,imur!Barat telah dibina untuk menghubungkan +rik di Perak dengan #eli di &elantan. $. %i 'arawak, jalan raya utama menghubungkan Bandaraya &u"hing dengan Miri. (. %i 'abah, jalan raya dibina di sepanjang pantai barat yang menghubungkan .a/ &udat dengan &ota &inabalu .b/ Papar dengan 'indumin 3. 1ebuhraya ,rans!Borneo telah menghubungkan Bandaraya &u"hing dengan &ota &inabalu melalui 'ri *man, Bintulu, dan Miri.

#alan &ereta *pi 1. #alan kereta api yang dibina semasa penjajahan menghubungkan .a/ ,aiping dengan Port :eld .&uala 'epetang/ .b/ &uala 1umpur dengan Pelabuhan &lang ."/ &uala 1umpur dengan 2poh 2. #alan kereta api di pantai barat menghubungkan Padang Besar .Perlis/ dengan #ohor Bahru .#ohor/. Manakala jalan kereta api di pantai timur menghubungkan ,umpat .&elantan/ dengan #ohor Bahru .#ohor/. 3. +emas dijadikan sebagai stesen persimpangan landasan kereta api di antara pantai barat dengan pantai timur 'emenanjung Malaysia. $. Perkhidmatan kereta api di Malaysia diuruskan oleh &eretapi ,anah Melayu Berhad .&,MB/. (. #alan kereta api berkembar dan perkhidmatan komuter yang menggunakan kuasa elektrik juga dibina. 3. 8el ,ransit 8ingan .18,/ ialah sistem pengangkutan bandar yang dibina di 1embah &lang. 4. ',*8 dan P5,8* merupakan dua jenis perkhidmatan 18, yang sedia ada. 7. 18, ',*8 yang mula berkhidmat pada tahun 1;;3 menghubungkan 'ri Petaling dengan *mpang dan 'entul. ;. 18, P5,8* yang mula berkhidmat pada tahun 1;;7 pula menghubungkan &elana #aya dengan +ombak. 1<. Pada tahun 2<<2, =81 .=>press 8ail 1ink/ atau 9ubungan &eretapi =kspres mula berkhidmat. 11. =81 menghubungkan &1 'entral dengan 1apangan ,erbang *ntarabangsa &uala 1umpur .&12*/.

12. &1 'entral ialah terminal pengangkutan awam yang menyatukan perkhidmatan komuter &,MB dengan =81, 18, P5,8*, monorel, bas, teksi, dan pejalan kaki. 13. Monorel ialah sistem rel ringan yang dibina di Bandaraya &uala 1umpur .b/ Pengangkutan *ir 1. #alan sungai merupakan pengangkutan penting di kawasan!kawasan terpen"il di 'abah, 'arawak, Pahang, dan ,erengganu. 2. *lat pengangkutan sungai yang utama pada masa kini ialah bot berenjin. 3. Pelabuhan lama seperti Pelabuhan &lang dan Pelabuhan Bintulu telah diperbesar dan dinaikkan taraf $. Perkhidmatan feri dan bot disediakan untuk menghubungkan pulau!pulau dengan tanah besar seperti dari &uala Perlis ke Pulau 1angkawi dan dari Mersing ke Pulau ,ioman. (. 'elain itu, pelabuhan ke"il persisiran pantai menyediakan perkhidmatan antara pelabuhan. ontohnya, Pelabuhan Port %i"kson, Pelabuhan Melaka, Pelabuhan Batu Pahat, dan Pelabuhan Muar. ."/ Pengangkutan 5dara 1. Mulai tahun 1;4<, pengangkutan udara telah dikendalikan oleh Malaysian *irlines 'ystem .M*'/.

2. Pada tahun 1;;7, 1apangan ,erbang *ntarabangsa &uala 1umpur .&12*/, telah dibina untuk menampung keperluan pendaratan yang semakin meningkat. 3. 'elain itu, 1apangan terbang seperti berikut juga dibina1apangan ,erbang 1abuan dan 1apangan m ,erbang &ota Bharu telah dibina. $. 'elain M*', perkhidmatan udara di Malaysia turut dikendalikan oleh *ir *sia 'dn. Bhd. )aktor!faktor yang Mempengaruhl #aringan Pengangkutan .a/ Bentuk Muka Bumi 1. #alan raya banyak tertumpu di pantai barat 'emenanjung Malaysia kerana bentuk muka buminya yang rata dan luas. 2. %i pantai ,imur 'emenanjung Malaysia, jalan raya sukar dibina kerana bentuk muka buminya yang berbukit !bukau. 3. %i 'abah dan 'arawak pula, jaringan jalan jalan raya tertumpu di sepanjang pantai kerana bentuk muka buminya rata dan luas. .b/ =konomi 1. )aktor ekonomi amat mempengaruhi jaringan pengangkutan di Malaysia. teknologi yang moden dan "anggih.

2. #alan raya dan jalan kereta api telah dimajukan semasa penjajahan untuk mengangkut getah dan bijih timah. jalan raya dapat dijalankan dengan lan"ar. 3. Perkembangan ekonomi yang pesat menyebabkan jalan raya dan lebuh raya dibina. $. &egiatan ekonomi juga mewujudkan jaringan pengangkutan dari kawasan tertentu ke lapangan terbang dan pelabuhan. ."/ %asar &erajaan 1. &erajaan telah menyediakan terhadap kegiatan ekonomi di negara peruntukan yang besar untuk memajukan sistem pengangkutan negara. .d/ &emajuan teknologi 1. &emajuan teknologin membolehkan pembinaan infrastruktur dijalankan dengan mudah dan "epat. digunakan 2. Penggunaan jentera dan mesin moden dapat memper"epat kerja!kerja pembinaan dijalankan. &epentingan #aringan Pengangkutan di Malaysia =konomi 1. #aringan pengangkutan amat penting terhadap kegiatan ekonomi di negara Malaysia. 2. #alan kereta api dan jalan raya telah memberikan sumbangan kepada perusahaan bijih timah dan getah sejak zaman penjajahan lagi.

3. 'ekarang, jalan raya dan jalan kereta api juga digunakan untuk mengangkut pelbagai barangan pukal seperti bahan mentah atau barangan siap untuk ke kilang atau ke pasaran. $. Pengangkutan sungai penting sebagai jalan pengangkutan yang utama di kawasan pedalaman. 'ungai 8ajang .'arawak/ dan 'ungai &inabatangan .'abah/ telah digunakan untuk mengangkut kayu balak dari kawasan pedalaman ke kilang di muara sungai. (. Pengangkutan sungai juga penting untuk kegiatan ekopelan"ongan dalam negara. Misalnya, 'ungai ,embeling dapat mengangkut pelan"ong ke ,aman 0egara di Pahang. 3. Manakala pengangkutan laut amat penting di negara kita sejak dahulu lagi. 2ni adalah kerana 'elat Melaka menghubungkan 1aut hina 'elatan di timur dengan 1autan 9indi di bahagian barat. 4. Pelabuhan adalah penting di Malaysia kerana lebih ;<? daripada perdagangan antarabangsa Malaysia dikendalikan melalui pelabuhan. 7. Pengangkutan udara penting untuk mengangkut penumpang dan kargo di negara kita. ;. Perkembangan sistem jaringan pengangkutan udara di Malaysia dapat mengembangkan akti6iti ekonomi dalam negara. 'osial 1. #aringan pengangkutan dapat membantu dalam integrasi kawasan dalam negara, terutamanya antara kawasan bandar dengan kawasan luar bandar.

2. Perkhidmatan &eretapi =kspress 8akyat dan &eretapi 'inaran Pagi dari 'ingapura melalui #ohor Bahru, &uala 1umpur ke Padang Besar dapat meningkatkan tahap ketersampaian dari satu tempat ke tempat lain. Pembinaan jalan raya dan lebuh raya juga memper"epatkan pembangunan sesuatu kawasan. ontohnya, kawasan perindustrian 0ilai telah dibangunkan dengan adanya sistem pengangkutan yang menghubungkannya dengan kawasan lain. 3. Pelabuhan juga penting sebagai pusat persinggahan kapal layar untuk tujuan rekreasi. ontohnya, .a/ Pulau 1angkawi .b/ Port %i"kson 3. %i kawasan pedalaman 'abah dan 'arawak, doktor udara menggunakan perkhidmatan udara untuk memberi rawatan kesihatan kepada penduduk di kawasan terpen"il. Politik 1. #aringan pengangkutan yang maju juga dapat memastikan keselamatan negara. 2. Pelabuhan adalah penting untuk tujuan keselamatan negara. ontohnya, Pangkalan ,entera 1aut %iraja Malaysia .,1%M/ telah dibina di 1umut .Perak/ dan ,anjung Pengelih .#ohor/. 3. Manakala ,entera 5dara %iraja Malaysia .,5%M/ menggunakan perkhidmatan udara untuk mengawal keselamatan ruang udara di Malaysia.

&epentingan #aringan Pengangkutan di &anada 1. &anada mempunyai dua jalan kereta api yang penting, iaitu.a/ #alan &eretapi Pasifik &anada ! Menghubungkan timur dengan barat .b/ #alan &eretapi &ebangsaan &anada ! Menghubungkan timur dengan barat 2. &edua!dua jalan kereta api ini adalah penting untuk mengangkut penumpang dan barangan pukal seperti logam, kayu balak, bijirin, bahan api, dan bahan ternakan. 3. &anada mempunyai jalan air yang terpanjang di dunia, iaitu 3 43< km. $. #alan *ir ,asik!tasik Besar 't. 1awren"e menghubungkan 'ungai 't. 1awren"e dengan ,asik @ntario, ,asik =rie, ,asik 9uron, ,asik Mi"higan, dan ,asik 'uperior. (. #alan air ini penting untuk membolehkan kapal besar dan tongkang belayar dari 1autan *tlantik hingga ke ,asik 'uperior. 3. Masalah!masalah seperti halangan jeram, air terjun, dan aras tasik yang tidak sama tinggi wujud dalam pengangkutan jalan air ini. 4. ,erusan dan pintu air telah dibina untuk mengawal aras air. 7. &emudahan #alan *ir ,asik Besar 't. 1awren"e telah membawa perkembangan bandar!bandar pelabuhan seperti Montreal, Auebe", 9alifa>, dan 't. #ohn. ;. #alan air ini penting untuk mengangkut basil galian seperti arang batu, bijih besi, petroleum, gas asli,

hasil pertanian seperti gandum, sayur!sayuran, buah! buahan, daging lembu, dan hasil keluaran kilang seperti bahan kimia. 1<. Pengangkutan udara di &anada sangat penting kerana negaranya luas. 11. 1apangan terbang yang penting di &anada terdapat di Montreal, Auebe", @ttawa, ,oronto, =dmonton, :innipeg, algary, dan Ban"ou6er. 12. &epentingan pengangkutan udara di &anada adalah untuk mengangkut penumpang, mengesan kebakaran hutan, menabur baja, dan memberi rawatan kesihatan. &esan terhadap *lam 'ekitar 1. Pembinaan jalan kereta api seperti 18,, Monorel, dan =81 dapat mengurangkan kesesakan lalu lintas di kawasan bandar di samping mengurangkan pen"emaran udara. 2. Pembinaan teres!teres bukit, terowong, tanaman bunga, dan tanaman pokok!pokok tertentu di sepanjang lebuh raya telah mengubahkan landskap fizikal kepada landskap budaya. 3. &enderaan yang semakin bertambah menyebabkan peningkatan kadar pen"emaran. $. Pembinaan jalan raya telah menebang banyak pokok hutan dan mengakibatkan kepupusan flora dan fauna. (. Projek meratakan "erun untuk pembinaan jalan raya juga menyebabkan kejadian tanah runtuh.

3. Pemotongan tanah di kawasan tanah tinggi untuk pembinaan jalan kereta api telah menyebabkan struktur tanah menjadi longgar. 4. Perkembangan jalan air bot"h menyebabkan pen"emaran air apabila berlaku tumpahan minyak oleh kapalkapal dagangan. 7. Pembinaan lapangan terbang boleh mengakibatkan pen"emaran bunyi berlaku apabila kapal terbang mendarat dan berlepas. ;. &esan!kesan negatif perkembangan jaringan pengangkutan dapat dikurangkan dengan pelaksanaan pembangunan mapan .pembangunan lestari/. 1<. Pembangunan mapan ialah pembangunan yang menggunakan sumber se"ara berterusan dan terkawal supaya kesan pembangunan terhadap alam sekitar dapat dikurangkan ke tahap minimum. 11. 1angkah!langkah mengurangkan kesan negatif terhadap alam sekitar.a/ Menanam semula pokok!pokok di sepanjang lebuh raya untuk menggantikan pokok!pokok hutan yang telah ditebang. .b/ Membina tembok simen di lereng!lereng bukit untuk men"egah hakisan dan tanah runtuh. ."/ Membina saluran air untuk membolehkan air dari "erun!"erun mengalir dengan lan"ar. .d/ Pembinaan teres dan penanaman rumput di "erun! "erun dapat mengurangkan hakisan tanah.

B*B 13

Perkembangan 'istem Perhubungan

Perkembangan 'istem Perhubungan 0egara Malaysia 1. 'ejak kemerdekaan, perkembangan pesat sistem perhubungan seperti radio, tele6isyen, satelit, telefon, dan sistem ,eknologi &omunikasi Maklumat .2 ,/ telah berlaku dengan pesat. 2. Pada tahun 1;3;, bidang penyiaran terus berkembang dengan pembinaan stesen *ngkasapuri. 3. 8adio dan tele6isyen telah bergabung bawah &ementerian Penerangan. $. Perkembangan bidang penyiaran radio terus berkembang pesat dengan kewujudan stesen radio swasta. (. Pada tahun 1;33, Perkhidmatan ,ele6isyen Malaysia telah dilan"arkan dan siaran tele6isyen pada ketika itu dalam bentuk hitam putih. 3. Pada tahun 1;42, perkhidmatan ,ele6isyen Pendidikan Malaysia diperkenalkan ke sekolah!sekolah oleh &ementerian Pendidikan Malaysia dengan tujuan menyalurkan maklumat pendidikan. 4. Pada tahun 1;47, siaran tele6isyen warna diperkenalkan dan masa siarannya telah ditambah. 7. Pada tahun 1;7$, stesen tele6isyen swasta pertama iaitu, ,B3 diperkenalkan. ;. Pada tahun 1;4<, stesen satelit bumi pertama Malaysia dibina di &uantan, menghubungkan Malaysia dengan negara luar melalui satelit di 1autan Pasifik. 1<. Pada tahun 1;7<, stesen satelit kedua dibina di Melaka, menghubungkan negara luar di 1autan 9indi.

11. 'tesen satelit juga telah dibina di +unung 8aya, Pulau 1angkawi pada tahun 1;77. 12. Pada tahun 1;;3, satelit pertama, iaitu M=*'*, 2 dilan"arkan pada bulan #anuari manakala M=*'*, 22 dilan"arkan pada bulan @ktober 1;;3. 13. Pelan"aran satelit!satelit ini menjadikan perkhidmatan penyiaran dalam negara lebih berkesan dan lan"ar. 17. Pelan"aran M=*'*, membolehkan tele6isyen satelit seperti *',8@ yang dikendalikan oleh M=*'*, Broad"ast 0etwork 'ystem 'dn. Bhd. digunakan di Malaysia. 1;. Pada tahun 2<<< .bulan 'eptember/, ,iung'*, .satelit mikro/ yang dihasilkan oleh teknologi tempatan telah dilan"arkan. 2<. Perhubungan telefon mengalami perkembangan selepas kemerdekaan. 21. Pada tahun 1;(;, rangkaian telefon gelombang mikro diperkenalkan. 'tesen pertama didirikan di Bukit 0anas, &uala 1umpur. 22. Pada tahun 1;33, ibu sawat telefon automatik yang pertama dibuka. 23. Manakala teleks automatik mula digunakan pada tahun 1;4(. 2$. Pada tahun 1;4;, ibu sawat telefon elektronik pula dibuka. 2bu sawat ini mempunyai kemudahan perkhidmatan *ntarabangsa ,erus %ail .2'%/. 2(. &abel dasar laut memudahkan penghantaran dan penerimaan maklumat se"ara serta merta dan mendekatkan hubungan 'emenanjung Malaysia dengan 'abah dan 'arawak dan juga negara lain.

23. Penggunaan Perkhidmatan Mesej 8ingkas .'M'/, mel suara, dan *plikasi Protokal ,anpa ,ali .:*P/ diperkenalkan melalui telefon selular. 24. Pembinaan kabel gentian optik dasar 1aut menghubungkan 'emenanjung Malaysia dengan 'abah dan 'arawak. 27. +entian optik di darat menghubungkan satu kawasan dengan kawasan lain di 'emenanjung Malaysia, 'abah, dan 'arawak. 2;. Pada tahun 1;;3, &oridor 8aya Multimedia .M' / ditubuhkan untuk meningkatkan taraf 2 , .Penggunaan ,eknologi &omunikasi Maklumat/ ke taraf dunia dan membangunkan bandar siber di yberjaya. 3<. 2 , digunakan dalam pelbagai sektor sama ada kerajaan atau swasta. ontohnya penggunaan e!mail, telesidang, e!perubatan, e!dagang, e!pembelajaran, e! kerajaan, dan sekolah bestari. &epentingan Perkembangan 'istem Perhubungan di 0egara Malaysia dan &anada .a/ %i Malaysia 1. 'istem perhubungan membantu proses pembangunan, integrasi nasional, dan perhubungan di antara 'emenanjung Malaysia, 'abah, dan 'arawak. 2. 2 , memainkan peranan penting dalam perkembangan ekonomi, pendidikan, perubatan, dan lain!lain. 3. 502,*8 dan 5ni6ersiti Multimedia menggunakan tutorial atas talian .on!line/.

$. 2 , digunakan di sekolah!sekolah dalam proses pengajaran pembelajaran dan memajukan sekolah bestari. (. 2 , digunakan dalarn perubatan. ontohnya, di 9ospital 'elayang. 3. &oridor 8aya Multimedia .M' / dilan"arkan antara &uala 1umpur dengan &12* untuk meningkatkan penggunaan 2 , dalam bidang perkhidmatan, penyelidikan, kewangan, perbankan, perniagaan, dan perdagangan. .b/ %i &anada 1. &emudahan telekomunikasi dan membangunkan kawasan &anada. 2. 2 , memainkan peranan penting sama seperti Malaysia. Perniagaan dan perdagangan dijalankan se"ara meluas melalui e!dagang. 3. Banyak uni6ersiti di &anada menggunakan e! pembelajaran. $. 2 , digunakan se"ara meluas dalam pendidikan dan memajukan sekolah seperti +rassroot ,win '"hool. (. Penggunaan 2 , meluas dalam bidang perubatan. 3. 0iagara 2nternational ,elepot .02,/ meliputi kawasan bandar =rie di &anada hingga ke Buffalo di *merika 'yarikat telah meluaskan penggunaan 2 , dalam pelbagai sektor perkhidmatan, penyelidikan, kewangan, dan perdagangan.

&esan Perkembangan 'istem Perhubungan 1. Perkembangan sistem komunikasi mendatangkan kesan positif dan kesan negatif. 2. &esan!kesan positif perkembangan sistem telekomunikasi ialah.a/ memper"epat proses pemasaran barangan melalui e! dagang .b/ memper"epat dan mempermudah penerimaan sesuatu maklumat dalam urusan pejabat ."/ mempermudah proses pengajaran dan pembelajaran . ontoh- penggunaan 1 %, 1aptop, %8om/ .d/ meningkatkan pengetahuan kesihatan penduduk, terutamanya warga tua melalui tele!kesihatan .e/ membantu jentera pentadbiran kerajaan dalam meli"inkan dan meningkatkan ke"ekapan urusan seharian .f/ satelit membantu memantau kebakaran hutan, jerebu, dan meramal "ua"a 3. &esan!kesan negatif perkembangan sistem telekomunikasi ialaha/ maklumat!maklumat negatif seperti maklumat hasutan boleh menjejaskan keharmonian negara dan ketenteraman awam b/ maklumat!maklumat yang berunsur kebudayaan kuning boleh mempengaruhi perkembangan indi6idu dari segi rohani $. &erajaan negara Malaysia telah melaksanakan beberapa langkah intuk mengurangkan kesan negatif ini. *ntaranya ialah memperkenalkan undang!undang siber.