You are on page 1of 33

40 1 2011 10

Public Law
Korean Public Law Association
Vol. 40, No. 1, Oct. 2011


1)

**

<

>

() () ()
.
.

,
,
.

, ,
, ,

.
, , , .
,
.
.
: (), , , ,
,

2011. 6. 24. 163


.
** .
*

40

.
.
.
.
.

()
. , ,
.
.
(canon) .
.

.
,
, , ,
,
. ,

,


,
.
1)


. ,
1)

2009.4.23. 200681035 .


(Hermeneutik )
,

,
,
. (Wissenschaft, science) ,
,
.

. (, ) (, )
, ,
.
,
,
,

.
, () ()
, .
, ,
.
(Praxis)
, ,
,
,
.
() ()
(Rechtsdogmatik) -
2)

3)

4)

5)

6)

2)

3)
4)

5)

6)

M. Senn/B. Fritschi(Hrsg.), Rechtswissenschaft und Hermeneutik, ARSP


Beiheft Nr. 117, Stuttgart 2009
.
,
,
9
1 , 2006, 11-13
.
,
,
,
2010.10.
.
,
,
?,
2
, 2011.
,
,
6
1 , 2003, 243
.

40

- .
.
,
.
,
.


.

,
( .),
( .),
(.).
7)

1. (Rechtsdogmatik, )

1)

Rechtsdogmatik()
,
.
,
(1)

8)

7)
8)

. 1. .
R. Alexy, Theorie der juristischen Argumentation, 2. Aufl. 1991(/
/ , , 2007), 353( ) ; ,
, 2005, 3-6, 71-72, 82-85, , ,
, 1999, 278-302( 299 ) .
H.-J. Koch/H. Rmann, Juristische Begrndungslehre, 1982, S. 184-188;

K. Schmidt(Hrsg.), Rechtsdogmatik und Rechtpolitik, Berlin 1990; H. Hoffmann,


Rechtsdogmatik, Rechtsphilosophie und Rechtstheorie, Recht und Recht(FS fr G. Roellecke),
1997; W. Erbguth(Hrsg.), Rechtstheorie und Rechtsdogmatik im Austausch, Berlin 1999; R.
Schrder, Verwaltungsrechtsdogmatik im Wandel, Tbingen 2006
.

. ,
.
, ,
. ,

.
,
(doctrin , Dogmatik) .


.
(2) ,

.
,
, .

.
.
.
.
9)

10)

11)

12)

13)

9)

(Dogma) (R.
, 369 137 ).
,
(R. Alexy, , 361).
R. Alexy, , 370-379 .
Alexy,

10)
11)

12)

13)

W. Brohm, Die Dogmatik des Verwaltungsrechts


Verwaltung, VVDStRL 30(1972), S. 248.
,

vor

den

Gegenwartsaufgaben

der

N. Luhmann
.
G. Struck, Dogmatische Diskussion ber Dogmatik, JZ 1972, S. 86 .

.
,
.

,
. 2

40


,
.
14)

2)


. .
.
(1) . 1

. ,

, ,
, ,
, ,
,
.


.

,
.
(2) ,

15)

16)

14)
15)

16)

( ), 2011. .
(: heuristische Funktion).

. ,
.



( 1999. 9. 17. 9653413 )
.
W. Meyer-Hesemann, Methodenwandel in der Verwaltungsrechtswissenschaft, 1981; R.
Schmidt- De Caluwe, Der Verwaltungsakt in der Lehre Otto Mayers, Tbingen 1999 .

.
.
. ,
(Kodifikationsidee) ,

,

,
. 1977


,
.
( ) (
, , )

.
(3) , .
,
. ,
,
.
.
17)

18)

19)

2.

1)
(1)
17)

18)
19)

.
, , , 2010 .
, //, , 1996, 68 .
//, (),
, 785 .

40


.
,
,

.
20)

21)

22)

,
.
(Topik) ,
(Folgenbercksichtigung) ,
, ()
.
, ( )
,

.
(2)

23)

24)

25)

,

, ,

.
(3)

26)

20)

21)

22)

23)
24)
25)

26)

27)

, ,
(2008. 3. 21. , ? ,
) .
, , 4, 2003, 247
.
, , , 41,
1991, 149-200 .
, , 2, 2010, 681 .
.
.

.
, , 250-251.


,

. (
) ,


(Kasuistik, casuistry)
.

. (stndige Rechts- sprechung)
(Richterrecht) .


, ,
,
.

.

.
,
. ,

(4)

28)

29)

30)

27)

28)
29)

30)


. Karl Llewellyn, "Remarks on the Theory of Appellate Decision and the Rule
of Cannons about How Statues are to be Construed", 3 Vand. L. Rev. 395 (1950),
, (), 1999, 40 .
, , , 2010. 11., 8 .
R. Dworkin, Taking Rights Seriously, 1978( , , 2010) .


.
, ,
6, 1993, 210 .

10

40

,
. ,
( 7
1 3) ,
,
,

.
(distinguishing) (overruling)
.
31)

,

.
.

,
, .
(Hard Case)
.
.
(5)

32)

33)

, ,
.
.
,


(6)

34)

31)
32)
33)

, (2010. 11.), 7 .
2009. 5. 21. 200917417 .
. ,
, 9, 2009, 3-58; , ,
, 2010, 527-548; , ,
, 2011().

11


.
35)

4) 36)



,
.
,
, .

.
. ,
( ) ,
.
.
,
.

.
.
,
,
, .
, ,
(1)

37)

34)
35)
36)

.
.
. , :
, 7, 2001, 203-221; ,
- , , 12
2, 2002, 113-134 , , 135-142; ,
, , 2006. 4.; , , ,
2003; ; , ,
, , 2010, 1; , ,
, 2010. 10. .

12

40

.

.
, , , ,


, ,
,
. , , ,

,
. ,
.
,
.
(
, ), ( ,
), ( )
( ,
) .
38)


.
(2)

37)

38)


,
, .
. , ,
36 1, 1998, 201.; , ,
, 419; , ,
, 117 , 2010; ,
, 9, 2011, 98 .
,
- , 2000, V .
. ,
, 11, 2006, 2-39; , ,
11, 2006, 50-90. , .

13

,
,
(: ) . ()
.
.

. (Rechtstheorie) ,
,
,
.
.
39)

40)


.
,
. (Handlungsformenlehre)
,

. , ,
.
,

,
,
.
.
41)

(3)

42)

43)

39)

40)
41)

42)
43)

R. Strner(Hrsg.), Die Bedeutung der Rechtsdogmatik fr die Rechtsentwickung, Tbingen


2009.
,
,
, 2005, 84
.
A. Funke/J. Ldemann, ffentliches Recht und
Wissenschaftstheorie, Tbingen 2009
.
E. Schmidt-Amann, Das allgemeine Verwaltungsrecht als Ordnungsidee, 1998, 6
.
,
,
, 2011, 107-108 ;
,
,
, 2002, 194-236
.

14

40

,


. ,
,
.

.


. (
, , )


. ,
,

.
44)

45)

46)

47)


,

.

(4)

48)

44)

45)
46)

47)

48)


.
, ,
3, 1998, 137 .
, , 2007, 222 .
, 2011. 6. 30. 201023859
.
,
.
, 306, 54 R. Pound, A Comparison of Ideas of Law
.

15

,
, , ,
.

.
, ,

,
.
,

,
,
.
,
,

,
.
.

,
.

. 35
49)50)

51)

52)

53)

54)

49)

50)
51)
52)

53)
54)

,
, 285, 34, 2006, 292-294 .
U. Kischel, Vorsicht, Rechtsvergleichung! ZVglRWiss 104, 2005, 10-30.
, ( ), 1996 .
.

. ,
, , 89-107.
46 .
79 2.

16

40



.
55)

.
,
. ,

. ,
,
.
,
.

.
.
.
56)

61 2,

.


,
.
(
).

55)
56)

61 2
, 66 1
, 66 2


2008. 3. 20. 20076342 .
2009.10.29, 20098, 21 2 , 14, 84 .

17


. 67 1
(
).

.
,
, ,
.
.
.
,

.
57)

58)

59)


,
. , ,

.
60)

1.
57)

58)
59)
60)

, ,
, ?, 2011, 479-502 .
Ch. Mllers, Methoden, in: W. Hoffmann-Riem/E. Schmidt-Amann/A.
Vokuhle(Hrsg.), GVwR I, 2006. .
, (2011), 489.
, , (2011), 490.

,
.
.

18

40

1)



.
,
( )
. ,

, ( ) (
)
.

.

,
.
,


, (
)
.
,
.


.

.
(1)

61)

62)

63)

61)

62)

63)

, , , 2009, 187-193 .
, , 2010 .
, , , 1999.11, 30 ; ,
, 8, 2003.12, 63 .
2010.11.18. 2008167

19

2)



.
(1)

64)


,

.
,

. ( )() (
) ()
.


.

,

,

.
()
,


.


(: ).
64)

, .
2011.1.20. 201014954 .

20

40

)

(),()

, ( )

.

, . ,

,
,
.
,

. () (),
15()
,
,
.
(



. ,
( )
.
3)


.
,
,
.
(1)

21


?

, .

.
(2)



,
.

,
,
.


.
(3)

65)

66)



.
, ,
,

.

,
(4)

67)

65)

66)

67)


. , (), 2011.
, (), 625 ; , , , 2002. 2.;
, , 38 2, 2009, 89
.
,

22

40

,

.
,

.

.

.
40
.

,
,

.


.
68)

69)

68)
69)

,

. , (), 111, 116 .


.
,


.
, , 2011, 121-122; , , 2011, 196.


,

.
. 2009.6.18. 200810997 .

23


,
.

.
2.

1) ?



.

.



,
.
,
.

27 .
(1)

70)


, .
(2)

71)

70)
71)
72)

72)

, , 2005, 208, 14 .
1963.8.31. 63111 ( ).
, , , (I), 2008,
561.

24

40




,

.(:
).

,
.

.
,
,
.
.
73)

?


, .
, ,
,
.
(3)

74)

73)

74)


,
, ,
,
,

,

,
, ,
.( 2001.2.9. 9817593 ).
, I, 259-260; , , 2011, 204-205.

25


. .


,
.


.
,
.

.

( ),


,

.
75)

76)

77)

78)

2) ?


.
(1)

75)
76)

77)

78)

79)

79)

, , 2009, 297.
, , , , 15 , 2001.12, 47; ,
, , 2011(,
2011. ).


.


.
1995.6.13. 9456883 .

26

40

.
.

?
80)


, ,

.
(over-inclusion),
(under-inclusion)
.
(2)

81)

82)

3) ?


,
.
,
,

,
,
.
(1)

( )
,
(2)

80)

, , 3, 1998, 168 ; ,
, V, 2000, 30 ; ,
, 16 1, 2002, 201 ; ,
, 5 2, 2004, 413-440; ,
, , , 2005( ,
448 ).
, , 2009, 142( ).
, , 142.

81)
82)

27


.

, ,
.
.
,

.

,

.
83)

84)

3.


, ,

.
,

.
,

85)

86)

87)

83)

84)

85)
86)
87)


(, , 2011),
,

.

.
, (), 2011, 232-241 .
/, 205; /, I, 428 .
, (), 247; , I, 164.

28

40

.
,

. ,
.

,
.
88)


.
,
.

.

(Fiktion) ,
.
1)

89)


.

, .

2)

90)

91)

88)

89)

90)

91)


.
, , , 2,
1998.4. 143-158.
//,
, , 2006. 11.

29

,
.

.
.
,
.

. .
.
,

.

.
.


,
.
3)

92)

93)

94)

,
.
,
,
.
.
4)

95)

92)
93)
94)

95)

.
, (), 4, 1993, 185.
, , 186.
,
.
, , , 2009 .

30

40


. (Abwgung) .

()
.

.
,
() ,
. ,
,
,

.
, ,
, ,
.
, , .
, .
.

31

/, , ( ), , 2010.
,
, 285, 34, 2006.
, , 6 1, 2003.
, ,
, , 2010.
, , ?, 2
, 2011.
, , , 2010, 527-548.
, , 2005.
, , 11, 2006, 50-90.
//, () (), 2008.
, ,
, 2010.10.
, , , ?,
2011.
, , 9 1, 2006.
, , 4, 2003, 247 .
, , 41, 1991, 149-200.
, ,
(2008. 3. 21. , ? ,
)
, , 9, 2009, 3-58
, , 11, 2006, 2-39
, ,
6, 1993.
1.

2.

Alexy, R., Theorie der juristischen Argumentation, 2 . 1991(

, , 2007).

//

Brohm, W., Die Dogmatik des Verwaltungsrechts vor den Gegenwartsaufgaben der

32

40

Verffentlichungen

Verwaltung,

der

Vereinigung

der

Deutschen

Staatsrechtslehrer (VVDStRL) 30, 1972.

, , 2010).

Dworkin, R., Taking Rights Seriously, 1978(

Erbguth, W.( ), Rechtstheorie und Rechtsdogmatik im Austausch, Berlin 1999


Funke, A.,/Ldemann, J., ffentliches Recht und Wissenschaftstheorie, Tbingen 2009
Hoffmann,

H.,

Rechtsdogmatik,

Rechtsphilosophie

und

Rechtstheorie,

Recht

und

Recht(FS fr G. Roellecke), 1997.


Kischel,

U.,

Vorsicht,

Rechtsvergleichung!

Zeitschrift

fr

Vergleichende

Rechtswissenschaft(ZVglRWiss) 104, 2005, 10-30 .


Koch, H.-J./Rmann, H., Juristische Begrndungslehre, 1982.
Meyer-Hesemann, W., Methodenwandel in der Verwaltungsrechtswissenschaft, 1981.
Mllers,

Ch.,

Methoden,

in:

W.

Hoffmann-Riem/E.

Schmidt-Amann/A.

Vokuhle(Hrsg.), Grundlagen des Verwaltungsrechts, Band I, 2006.


Schmidt-Amann, E., Das allgemeine Verwaltungsrecht als Ordnungsidee, 1998.
Schmidt-De Caluwe R., Der Verwaltungsakt in der Lehre Otto Mayers, Tbingen 1999
Schrder, R., Verwaltungsrechtsdogmatik im Wandel, Tbingen 2006.

Senn, M./Fritschi, B.( ), Rechtswissenschaft und Hermeneutik, Archiv fr Rechts und


Sozialphilosophie(ARSP) Beiheft 117, Stuttgart 2009.

Strner( ), R., Die Bedeutung der Rechtsdogmatik fr die Rechtsentwickung, Tbingen


2009.

33

<Zusammenfassung>

W issenschaftliche Meinung und Rechtssprechung im V erw altungsrecht

in B ezug auf neueste Entw icklung der Rechtsdogmatik

96)

KIM, TAE HO*


In diesem Beitrag geht es darum, wie sich rechtswissenschaftliche Meinung(unter
anderen

die herrschende Meinung) und Rechtssprechung(besonders die stndige

Rechtssprechung) im Verwaltungsrecht wechelseitig miteinander funktionieren, um die


Rechtsdogmatik im Verwaltungsrecht zu entwickeln. Da die gesetzliche Regelung im
Verwaltungsrecht unterschiedliche Inhalte und Formen hat, ist es im Verwaltungsrecht
besonders

bedeutsam,

allgemeines

Verwaltungsrecht

als

Rechtsdogmatik

durch

Kooperation zwischen Rechtswissenschaft und Rechtspraxis zu grnden. Die Grndung


setzt voraus, dass Rechtswissenschaft und Rechtspraxis in der Anwendung der
Rechtsbegriffe, Rechtssystem und Methoden die gemeinsame Konsensus herausnehmen
knnen.

Dieser

Beitrag

analysiert

daher

die

bisherige

Unstimmigkeit

zwischen

Wissenschaft und Rechtspraxis und versucht Lsungsbeispiele in ausgewhlten Themen


im Verwaltungsrecht, darum es in neuesten hchstricherlichen Rechtssprechung geht: die
Dogmatik

der

Anzeige

und

Anzeigeannahme,

sog.

verbundene

Ermessen,

Verwaltungsvorschrift als Rechtssatz und Verfgungskonzept als Statthaftigkeit.

Schlsselwrter:

Rechtsdogmatik,
Rechtssprechung,
Verwaltungsrecht,

Funktion

der

wissenschaftlichen

Wissenschaft

und

Rechtsvergleichung

hchstrichterliche Rechtssprechung.

* Research Fellow, Supreme Court of Korea

Rechtspraxis,
als

Meinung

und

Allgemeines

Methoden,

Neueste

You might also like