Dzia IV

Przewietrzanie i klimatyzacja
Rozdzia 1
Postanowienia oglne
187. 1. Ilo powietrza doprowadzana do wyrobisk powinna zapewnia utrzymanie w tych
wyrobiskach wymaganego skadu powietrza i temperatury.
2. Wszystkie dostpne wyrobiska i pomieszczenia przewietrza si w taki sposb! aby zawarto
tlenu w powietrzu nie bya mnie"sza ni# 1$% &ob"tociowo'! a na"wy#sze dopuszczalne st#enia
gazw w powietrzu nie przekraczay wartoci okrelonych w tabeli(

)odza" gazu *+,-mg-m
.
&ob"tociowo i %' *+,/h-mg-m
.
&ob"tociowo i %'

+wutlenek wgla
0 0
&1!1' &1!1'
2lenek wgla
.1 131
&1!1124' &1!115'
2lenek azotu
5 11
&1!11124' &1!11152'
+wutlenek siarki
2 5
&1!111165' &1!1111$'
,iarkowodr
11 21
&1!1116' &1!1117'
.. ,krty wymienione w ust. 2 oznacza"8(
1' *+, 0 na"wy#sze dopuszczalne st#enie rednio wa#one!
2' *+,/h 0 na"wy#sze dopuszczalne st#enie chwilowe
0 zde9iniowane w odrbnych przepisach.
7. W zakadach grniczych stosu"8cych maszyny z napdem spalinowym zawarto tlenkw
azotu okrela si na podstawie st#enia dwutlenku azotu.
5. :rawidowo wskaza; i dziaa; przyrz8dw automatycznych oraz indywidualnych
stosowanych do pomiarw st#e; gazw! o ktrych mowa w ust. 2! kontrolu"e si za pomoc8
mieszanek wzorcowych.
Najwysze dopuszczalne stenia substancji szkodliwych dla zdrowia w rodowisku pracy (NDS) z
definicji mo! by" przekraczane pod warunkiem# e przekroczenie zostanie skompensowane w ci!u teo
sameo dnia pracy przez r$wnowan! obnik ste% poniej poziomu NDS& 'ci!liwo" lub szkodliwo"
dla zdrowia przekroczenia wartoci NDS w ci!u ()odzinneo dnia pracy zaley nie tylko od wielkoci
przekrocze%# czasu ich trwania i czstotliwoci# ale przede wszystkim od specyfiki bioloiczneo dzia*ania
poszcze$lnych substancji# na kt$r! sk*adaj! si+ ilo" substancji wch*onitej do oranizmu# metabolizm#
zdolnoci do kumulowania oraz miejscowe dzia*anie drani!ce&
Na podstawie wartoci NDS nie mona wnioskowa" o uci!liwoci czy szkodliwoci substancji dzia*aj!cej
na cz*owieka w wyszych steniach ni NDS# ale w czasie kr$tszym ni ( odzin& ,eeli wic w
rodowisku pracy mo! wyst!pi" kr$tkoterminowe stenia przekraczaj!ce NDS# w$wczas ze wzldu na
bezpiecze%stwo pracuj!cych# powinny by" podjte oraniczenia wielkoci i czas trwania tych przekrocze%
uwzldniaj!ce specyfik dzia*ania konkretnej substancji&
- polskim systemie dopuszczalnych ste% substancji szkodliwych dla zdrowia oraniczeniem takim jest
przede wszystkim najwysze dopuszczalne stenie chwilowe (NDSCh), kt$re odnosi si do rednich
ste% ./)minutowych i jest wartoci! suplementarn! do wartoci NDS# co naley rozumie" w ten
spos$b# e NDS i NDS0h stanowi! *!cznie jedno kryterium oceny warunk$w pracy# dy nie przekroczenie
wartoci NDS nie jest jeszcze wystarczaj!cym zabezpieczeniem przed szkodliwym dla zdrowia dzia*aniem
okrelonej substancji& -arunkiem bezpiecze%stwa jest wtedy take nie przekroczenie wartoci NDS0h&
0hocia wartoci NDS oraz NDS i NDS0h s! w praktyce najbardziej odpowiednie do oceny rodowiska
pracy# to nie powinny one by" wykorzystywane w odniesieniu do niekt$rych substancji
charakteryzuj!cych si przede wszystkim znaczn! szybkoci! dzia*ania# do kt$rych zalicza si substancje
silnie drani!ce# substancje o bardzo niskim prou zapachowym# azy dusz!ce z powodu niedoboru tlenu
i substancje bardzo toksyczne&
ajwy!sze do"#szczalne st$!enia i nat$!enia czynnikw szkodliwyc%
)ozporz8dzenie <inistra :racy i :olityki ,oc"alne" z dnia 2$.11.2112r. w sprawie
na"wy#szych dopuszczalnych st#e; i nat#e; czynnikw szkodliwych dla zdrowia w
rodowisku pracy & +z.=. *r 216! poz. 13..! zmiana 0 +z.=. *r 212-2115 poz.
164$'
1. najwy!sze do"#szczalne st$!enie &D'( 0 warto rednia wa#ona st#enia
ktrego oddziaywanie na pracownika w ci8gu 30godzinnego dobowego i
przecitnego tygodniowego wymiaru czasu pracy! okrelonego w >odeksie
pracy! przez okres "ego aktywnoci zawodowe" nie powinno spowodowa
u"emnych zmian w "ego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia "ego przyszych
pokole;?
2. najwy!sze do"#szczalne st$!enie c%wilowe &D')%( 0 warto rednia
st#enia! ktre nie powinno spowodowa u"emnych zmian w stanie zdrowia
pracownika! "e#eli wystpu"e w rodowisku pracy nie du#e" ni# 15 minut i nie
czcie" ni# 2 razy w czasie zmiany robocze"! w odstpie czasu nie krtszym
ni# 1 godzina?
3. najwy!sze do"#szczalne st$!enie "#a"owe &D'P( 0 warto st#enia!
ktra ze wzgldu na zagro#enie zdrowia lub #ycia pracownika nie mo#e by w
rodowisku pracy przekroczona w #adnym momencie.
4. najwy!sze do"#szczalne nat$!enia *izycznego czynnika szkodliwego dla
zdrowia &D( 0 warto rednia nat#enia! ktrego oddziaywanie na
pracownika w ci8gu 30godzinnego dobowego i przecitnego tygodniowego
wymiaru czasu pracy! okrelonego w >odeksie :racy! przez okres "ego
aktywnoci zawodowe" nie powinno spowodowa u"emnych zmian w "ego
stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia "ego przyszych pokole;.
188. W przypadku stwierdzenia! #e skad powietrza nie odpowiada wymaganiom okrelonym w
@ 136 ust. 2! niezwocznie wyco9u"e si ludzi! a we"cie do zagro#onego wyrobiska zabezpiecza si. W
mie"scach tych wykonu"e si wy8cznie prace z zakresu ratownictwa grniczego i przeciwpo#arowego.
18+. *ieprzewietrzane wyrobiska niezwocznie otamowu"e si lub likwidu"e! a do czasu ich
otamowania lub zlikwidowania zamyka si do nich dostp.
1+,. 1. :rdko pr8du powietrza w wyrobiskach w polach metanowych! z wy"8tkiem komr!
nie mo#e by mnie"sza ni# 1!. m-s! a w wyrobiskach z trakc"8 elektryczn8 przewodow8 w tych polach 0
nie mnie"sza ni# 1 m-s.
2. :rzy stosowaniu luz wentylacy"nych w wyrobiskach w polach metanowych dopuszcza si
mnie"sze prdkoci pr8du powietrza od okrelonych w ust. 1! pod warunkiem zapewnienia
wymaganego skadu powietrza.
.. :rdko pr8du powietrza nie mo#e przekracza(
1' 5 m-s 0 w wyrobiskach wybierkowych!
2' 3 m-s 0 w wyrobiskach korytarzowych!
.' 12 m-s 0 w szybach i szybikach podczas "azdy ludzi.
7. :rdko pr8du powietrza w wyrobiskach korytarzowych! w ktrych nie odbywa si regularny
ruch ludzi! mo#na zwikszy do 11 m-s.
5. :omiary prdkoci pr8du powietrza wykonu"e si w wolnych przekro"ach wyrobiska.
1+1. 1. W zakadach grniczych organizu"e si su#b wentylacy"n8 wyposa#on8 w przyrz8dy
kontrolno0pomiarowe.
2. ,tan urz8dze; wentylacy"nych i klimatyzacy"nych oraz skuteczno przewietrzania i
klimatyzac"i systematycznie kontrolu"e si i odpowiednio dokumentu"e.
1+-. :rzewietrzanie cian w pokadach zaliczonych do II! III lub IA kategorii zagro#enia
metanowego kontrolu"e si przez automatyczny pomiar prdkoci lub iloci powietrza.
1+.. 1. *a nadszybiu szybu z"azdowego instalu"e si urz8dzenie sygnalizu"8ce czerwonym
wiatem zni#k cinienia barometrycznego.
2. W pomieszczeniach dyspozytora ruchu zakadu grniczego! kierownika dziau wentylac"i oraz
kierownika kopalniane" stac"i ratownictwa grniczego zna"du"e si barogra9.
1+/. Bsoby dozoru ruchu niezwocznie zawiadamia"8 su#b wentylacy"n8 o wszelkich
niezamierzonych zmianach w wentylac"i wyrobisk.
Dzia V
0agro!enia grnicze
Rozdzia 1
Postanowienia oglne
-/,. 1. Wystpu"8ce w zakadzie grniczym zagro#enia rozpozna"e si i zwalcza.
2. >ierownik ruchu zakadu grniczego powou"e zespoy opiniodawcze w sprawach
rozpoznawania i zwalczania zagro#e; wystpu"8cych w zakadzie grniczym.
.. :rzy rozpoznawaniu i zwalczaniu zagro#e; w zakadach grniczych uwzgldnia si opini
zespow! o ktrych mowa w ust. 2.
-/1. :racownicy zatrudnieni w ruchu zakadu grniczego powinni by zapoznani z(
1' aktualnym stanem zagro#e; wystpu"8cych w mie"scach ich pracy!
2' zasadami rozpoznawania ob"aww zagro#e;!
.' sposobami postpowania w przypadku powstania okrelonych zagro#e;.
-/-. 1. Bsoby kierownictwa i dozoru ruchu zakadu grniczego powinny si zapozna z planem
ratownictwa sporz8dzonym na podstawie odrbnych przepisw.
2. >ierownik ruchu zakadu grniczego ustala sposb zapoznawania osb kierownictwa i dozoru
ruchu z planem ratownictwa oraz wprowadzonymi w nim zmianami.
-/.. Bpracowu"8c pro"ekty techniczne eksploatac"i! o ktrych mowa w @ 71 ust. 2! w pokadach
zaliczonych do II 0 IA kategorii zagro#enia metanowego! przy rwnoczesnym wystpowaniu
zagro#enia t8paniami lub po#arami endogenicznymi w zrobach! okrela si rodki zapobiegania
zagro#eniom! uwzgldnia"8c ich wza"emne oddziaywanie.
Rozdzia -
0agro!enia metanowe
-//. W polach niemetanowych w przypadku stwierdzenia! w prbach powietrza pobranych do
analizy laboratory"ne"! zawartoci 1!1% metanu lub powy#e" oraz w zakadach grniczych
wydobywa"8cych wgiel kamienny! w przypadku stwierdzenia w pokadzie wgla metanononoci
powy#e" 1!1 m
.
-<g w przeliczeniu na czyst8 substanc" wglow8! kierownik ruchu zakadu grniczego
niezwocznie(
1' stosu"e niezbdne rygory bezpiecznego prowadzenia robt w warunkach powstaego zagro#enia
metanowego!
2' powiadamia waciwy organ nadzoru grniczego!
.' zleca rzeczoznawcy badanie stanu zagro#enia metanowego.
-/1. 1. :rzepis @ 277 stosu"e si tak#e w przypadku stwierdzenia w pokadach metanowych
wiksze" metanononoci ni# maksymalne wartoci odpowiada"8ce kategorii! do ktre" zo#e lub
pokad zostay zaliczone na podstawie odrbnych przepisw.
2. W wyrobiskach &pomieszczeniach' zaliczonych do odpowiednich stopni niebezpiecze;stwa
wybuchu! stan zagro#enia metanowego analizu"e si i kontrolu"e w szczeglnoci w przypadku zmian
w przewietrzaniu lub zaobserwowaniu zmian wywoanych wpywem robt grniczych.
.. Cakres kontroli i analizy! o ktre" mowa w ust. 2! okrela kierownik dziau wentylac"i.
7. W przypadku wzrostu stanu zagro#enia metanowego kierownik ruchu zakadu grniczego
stosu"e niezbdne dodatkowe rygory bezpiecznego prowadzenia robt i ewentualnie dokonu"e zmiany
dotychczasowego zaliczenia do stopnia niebezpiecze;stwa wybuchu.
-/2. +o"cia do pl metanowych oznacza si tablicami z odpowiednimi napisami
ostrzegawczymi.
-/7. 1. W przypadku gdy w wyrobisku zawarto metanu wynosi powy#e" 2%! niezwocznie(
1' wyco9u"e si ludzi z zagro#onych wyrobisk!
2' wy8cza sie elektryczn8!
.' unieruchamia maszyny i urz8dzenia!
7' zagradza we"cia do tych wyrobisk!
5' zawiadamia na"bli#sz8 osob dozoru ruchu.
2. Bbowi8zek wy8czenia nie dotyczy urz8dze; elektrycznych! ktre mog8 by eksploatowane
przy dowolne" zawartoci metanu w powietrzu.
-/8. 1. Cawarto metanu w powietrzu nie powinna przekracza(
1' 1% 0 na wylocie z re"onowych pr8dw powietrza!
2' 1!65% 0 w szybie wydechowym! mierzona zgodnie z @ 261 ust. ..
2. W razie stosowania metanometrii automatyczne"! zawarto metanu na wylocie z re"onowych
pr8dw powietrza mo#e wynosi 1!5%.
-/+. 1. W pokadach wgla prowadzi si badania metanononoci(
1' w otworach badawczych wierconych dla rozpoznania pokadw wgla lub ich czci! nie rzadzie"
ni# co 111 m dugoci otworu!
2' w dr8#onych szybach &szybikach' oraz w wyrobiskach korytarzowych w udostpnionych
pokadach wgla o gruboci powy#e" 1!7 m!
.' w wyrobiskach korytarzowych w pokadach wgla! w odstpach nieprzekracza"8cych 211 m w
paszczyDnie pokadu oraz dodatkowo w odlegoci nieprzekracza"8ce" 25 m od stwierdzonych
uskokw powodu"8cych przerwanie ci8goci pokadu lub innych zaburze; geologicznych!
mog8cych mie wpyw na wzrost metanononoci pokadu w mie"scach okrelonych przez
kierownika ruchu zakadu grniczego.
2. Eadania dla okrelenia metanononoci pokadw wgla wykonu"e rzeczoznawca zgodnie z
opracowan8 metodyk8.
.. )ozpoznanie zagro#enia metanowego badaniami kontrolnymi prowadzi si zgodnie z
metodami okrelonymi w za8czniku nr 5 do rozporz8dzenia.
-1,. 1. W polach metanowych wykonu"e si! co na"mnie" raz w miesi8cu! pomiary i obliczenia!
w celu okrelenia metanowoci bezwzgldne" 0 cakowite" iloci wydzielonego metanu w "ednostce
czasu w re"onach wentylacy"nych i w wyrobiskach wybierkowych.
2. W pokadach metanowych wykonu"e si w dr8#onych wyrobiskach! co na"mnie" raz w
miesi8cu! pomiary i obliczenia dla okrelenia metanowoci bezwzgldne".
-11. <etanowo bezwzgldn8! ustalon8 dla wyeksploatowane" w okresie kwartalnym czci
pokadu wgla! oznacza si na podstawowych i wentylacy"nych mapach wyrobisk.
-1-. 1. :ro"ektu"8c eksploatac" pokadw wgla! ktrych metanonono "est wiksza ni# 2!5
m
.
-<g w przeliczeniu na czyst8 substanc" wglow8! oraz pokadw! nad ktrymi w odlegoci do 121
m lub pod ktrymi w odlegoci do 41 m zalega"8 niewyeksploatowane pokady wgla o
metanononoci wiksze" ni# 2!5 m
.
-<g w przeliczeniu na czyst8 substanc" wglow8! opracowu"e si
prognozy metanowoci bezwzgldne" wyrobisk wybierkowych.
2. :rognozy metanowoci bezwzgldne" wyrobisk wybierkowych opracowu"e si dla(
1' pokadu wgla lub "ego czci "eszcze nieeksploatowane"! wraz z pro"ektem technicznym
eksploatac"i!
2' wyrobiska wybierkowego w pokadzie wgla wraz z pro"ektem technicznym tego wyrobiska.
-1.. :ro"ektu"8c wyrobiska korytarzowe o dugoci powy#e" 211 m w pokadach wgla o
metanononoci wiksze" ni# 7!5 m
.
-<g w przeliczeniu na czyst8 substanc" wglow8! opracowu"e si
prognozy metanowoci bezwzgldne" wyrobisk.
-1/. :rognozy metanowoci bezwzgldne" wyrobisk wykorzystywane s8 dla obliczenia
potrzebne" iloci powietrza! pode"mowania decyz"i o ewentualnym wprowadzeniu odmetanowania i dla
ustalenia innych niezbdnych rodkw pro9ilaktyki metanowe".
-11. :rognozy metanowoci bezwzgldne" wyrobisk wybierkowych i korytarzowych w
nierozpoznanych czciach zo#a opracowu"e rzeczoznawca.
-12. :ro"ekt techniczny! o ktrym mowa w @ 71 ust. 1! dotycz8cy eksploatac"i pokadw wgla
zaliczonych do II 0 IA kategorii zagro#enia metanowego w re"onach przygranicznych zakadu
grniczego bez pozostawienia 9ilara granicznego opiniu"e rzeczoznawca.
-17. Wyrobiska korytarzowe utrzymywane przy zrobach przewietrza si lub izolu"e tamami! a
do"cia do tam przewietrza.
-18. 1. Fciany zawaowe w polach metanowych prowadzi si bez wnk komba"nowych i
strugowych.
2. W przypadku braku odpowiedniego wyposa#enia technicznego! stosu"8c dodatkowe rodki
pro9ilaktyki metanowe"! dopuszczalne "est wykonywanie wnk komba"nowych i strugowych w cianach
zawaowych z u#yciem materiaw wybuchowych! na warunkach okrelonych przez kierownika ruchu
zakadu grniczego.
-1+. 1. W wyrobiskach prowadzonych w polach metanowych zaliczanych do II0IA kategorii
zagro#enia metanowego mog8 by urabiane komba"nami zwize skay pod warunkiem zastosowania!
odpowiednio dobranych do warunkw! szczeglnych rodkw zabezpieczenia przed zaponem
metanu.
2. Wyposa#enie techniczne zmechanizowanych wyrobisk wybierkowych odpowiednio dobiera si
do warunkw geologiczno0grniczych! z uwzgldnieniem zasady nieurabiania komba"nem zwizych
ska stropowych i niedopuszczenia do zetknicia si organu urabia"8cego komba"nu ze stropnicami
obudowy.
-2,. 1. W polach metanowych II0IA kategorii zagro#enia metanowego stosu"e si szczeglne
rodki zabezpiecza"8ce przed(
1' zaponem metanu! przy urabianiu zwizych ska komba"nami!
2' zaponem i przenoszeniem zaponu metanu pod przenonikami cianowymi!
.' nagromadzeniem si metanu w re"onie skrzy#owa; cian z chodnikami przycianowymi.
2. Frodki zabezpiecza"8ce przed zagro#eniami! o ktrych mowa w ust. 1! okrela za8cznik nr 5
do rozporz8dzenia.
-21. 1. :rzy zbli#aniu si wyrobiskami do pokadw metanowych lub wyrobisk i zrobw! w
ktrych spodziewane "est nagromadzenie metanu! przodek wyrobiska powinien by stale wyprzedzony
o 7 m co na"mnie" "ednym otworem badawczym.
2. ,tre9! w ktre" obowi8zu"e wykonywanie otworw badawczych! ich dugo! liczb i kierunki
wyznacza kierownik dziau robt grniczych w porozumieniu z kierownikiem dziau wentylac"i.
.. Cakres i czstotliwo pobierania prb powietrza do analizy chemiczne" z otworw
badawczych i wyrobiska ustala kierownik dziau wentylac"i.
-2-. W polach metanowych(
1' prowadzi si kontrol zawartoci metanu w powietrzu metanomierzami przenonymi!
2' w wyrobiskach zna"du"8cych si w polach metanowych II0IA kategorii stosu"e si kontrol
zawartoci metanu w powietrzu oraz zabezpieczenia urz8dze; elektrycznych za pomoc8
urz8dze; metanometrii automatyczne"! przy czym dla nowo budowanych central stosu"e si
systemy zabezpiecze; metanometrycznych! umo#liwia"8ce ci8gy pomiar i re"estrac" zawartoci
metanu oraz wy8czenie urz8dze; elektrycznych w czasie nie du#szym ni# 15 sekund!
.' prowadz8c eksploatac" z# &pokadw' zaliczonych do II stopnia zagro#enia t8paniami i
rwnoczenie do II0IA kategorii zagro#enia metanowego! stosu"e si systemy zabezpiecze;
metanometrycznych! umo#liwia"8ce pomiar i re"estrac" zawartoci metanu oraz wy8czenie
urz8dze; elektrycznych w czasie nie du#szym ni# 41 sekund!
7' stosu"e si systemy zabezpiecze; metanometrycznych! umo#liwia"8ce ci8gy pomiar i re"estrac"
zawartoci metanu oraz wy8czenie urz8dze; elektrycznych w czasie nie du#szym ni# 15
sekund! przy prowadzeniu eksploatac"i z# &pokadw' zaliczonych do III stopnia zagro#enia
t8paniami i rwnoczenie zaliczanych do II0IA kategorii zagro#enia metanowego.
-2.. >ontrol zawartoci metanu w powietrzu wykonu"e si urz8dzeniami metanometrii
automatyczne" i metanomierzami przenonymi budowy przeciwwybuchowe".
-2/. *aprawy urz8dze; metanometrii automatyczne" i urz8dze; przenonych wykonu"8
producenci lub "ednostki przez nich upowa#nione.
-21. 1. Cawarto metanu w powietrzu kontrolu"e si! przeprowadza"8c pomiary(
1' pod stropem wyrobiska!
2' nad obudow8 wyrobiska!
.' w mie"scach mo#liwych wypyww lub gromadzenia si metanu.
2. :omiar zawartoci metanu pod stropem wyrobiska wykonu"e si nie ni#e" ni# 11 cm od
na"wy#szego mie"sca niezabudowanego stropu! szczelne" obudowy lub okadziny obudowy.
.. :omiar zawartoci metanu nad obudow8 wyrobiska wykonu"e si w na"wy#szym dostpnym
mie"scu wyrobiska nad obudow8.
-22. 1. W systemach metanometrii automatyczne" i zabezpiecze; metanometrycznych
urz8dze; elektrycznych stosu"e si metanomierze(
1' wy8cza"8ce spod napicia urz8dzenia elektryczne!
2' re"estru"8ce wyniki pomiarw zawartoci!
.' wy8cza"8co0re"estru"8ce.
2. <etanomierze wy8cza"8ce spod napicia urz8dzenia elektryczne! stanowi8ce automatyczne
zabezpieczenie metanometryczne urz8dze; elektrycznych! powinny(
1' samoczynnie wy8cza spod napicia urz8dzenia elektryczne! gdy zawarto metanu w powietrzu
przekroczy dopuszczaln8 warto! z wy"8tkiem urz8dze; dopuszczonych do pracy przy dowolne"
zawartoci metanu!
2' sygnalizowa wietlnie lub akustycznie w dyspozytorni metanometryczne" albo w mie"scu
zabudowy metanomierza przekroczenia dopuszczalnych zawartoci metanu w powietrzu!
.' wskazywa lub re"estrowa w dyspozytorni metanometryczne" lub w mie"scu zabudowy
metanomierza zawarto metanu w powietrzu.
.. <etanomierze re"estru"8ce! stosowane dla automatyczne" kontroli zawartoci metanu w
powietrzu! powinny(
1' re"estrowa w dyspozytorni metanometryczne" zawartoci metanu w wyrobiskach!
2' sygnalizowa wietlnie lub akustycznie w dyspozytorni metanometryczne" albo w mie"scu
zabudowy metanomierza przekroczenia dopuszczalnych zawartoci metanu w wyrobiskach.
-27. 1. <etanomierzami wy8cza"8co0re"estru"8cymi zabezpiecza si urz8dzenia elektryczne
zainstalowane w cianie oraz w wyrobiskach przycianowych.
2. W razie przekroczenia zawartoci 2% metanu w powietrzu wypywa"8cym ze ciany lub
zawartoci 1% metanu w powietrzu dopywa"8cym do ciany! metanomierze powinny wy8cza spod
napicia urz8dzenia elektryczne zabudowane(
1' w cianie!
2' w wyrobisku przycianowym z pr8dem powietrza wypywa"8cym ze ciany!
.' w wyrobisku przycianowym z pr8dem powietrza dopywa"8cym do ciany! na odcinku co na"mnie"
11 m od wlotu do ciany.
.. /zu"niki metanomierzy kontrolu"8ce zawarto metanu w pr8dzie powietrza wypywa"8cego ze
ciany zabudowu"e si pod stropem(
1' w wyrobisku przycianowym 0 w odlegoci nieprzekracza"8ce" 11 m od wylotu ze ciany! "e#eli na
wylocie nie 8cz8 si pr8dy powietrza!
2' w cianie 0 w odlegoci 2 m od wyrobiska przycianowego! "e#eli na wylocie 8cz8 si pr8dy
powietrza.
7. /zu"nik metanomierza kontrolu"8cy zawarto metanu w pr8dzie powietrza dopywa"8cym do
ciany zabudowu"e si pod stropem w cianie! w odlegoci nie wiksze" ni# 11 m od wyrobiska
przycianowego.
5. W cianach o wysokoci mnie"sze" ni# 1!5 m! w ktrych wyposa#enie techniczne uniemo#liwia
zabudowanie czu"nika metanomierza w cianie pod stropem! kierownik dziau wentylac"i wyznacza
mie"sce zabudowy czu"nika lub czu"nikw w wyrobiskach przy0cianowych z pr8dem powietrza
dopywa"8cym do ciany! w odlegoci nie wiksze" ni# 11 m od wlotu do ciany.
-28. 1. W wyrobiskach przewietrzanych za pomoc8 lutnioci8gw zabudowu"e si
metanomierze wy8cza"8co0re"estru"8ce! kontrolu"8ce zawarto metanu pod stropem wyrobiska.
2. /zu"niki metanomierzy! o ktrych mowa w ust. 1! zabudowu"e si(
1' przy przewietrzaniu przodka lutnioci8giem tocz8cym 0 w odlegoci nie wiksze" ni# 11 m od czoa
przodka! w mie"scu stwierdzanych na"wikszych zawartoci metanu!
2' przy przewietrzaniu przodka lutnioci8giem ss8cym midzy wlotem do lutni ss8ce" a czoem
przodka 0 w odlegoci nie wiksze" ni# 4 m od czoa przodka!
.' w odlegoci od 11 m do 15 m od skrzy#owania z wyrobiskiem przewietrzanym opywowym
pr8dem powietrza.
.. /zu"niki metanomierzy! o ktrych mowa w ust. 2 pkt 1 i 2! zabudowu"e si w wyrobiskach o
dugoci wiksze" ni# 15 m! a czu"niki metanomierzy! o ktrych mowa w ust. 2 pkt .! w wyrobiskach o
dugoci wiksze" ni# 25 m.
7. /zu"niki metanomierzy! o ktrych mowa w ust. 2 pkt 1 i 2! powinny powodowa wy8czenie(
1' komba"nw chodnikowych 0 przy przekroczeniu zawartoci 1% metanu w powietrzu!
2' maszyn i innych urz8dze; z napdem elektrycznym! zainstalowanych w wyrobiskach
przewietrzanych za pomoc8 lutnioci8gw 0 przy przekroczeniu zawartoci 2% metanu w
powietrzu.
5. /zu"niki metanomierzy! o ktrych mowa w ust. 2 pkt .! powinny powodowa wy8czenie(
1' urz8dze; elektrycznych zainstalowanych w wyrobisku przewietrzanym lutnioci8giem tocz8cym 0
przy przekroczeniu zawartoci 2% metanu w powietrzu!
2' urz8dze; elektrycznych zainstalowanych w wyrobisku przewietrzanym lutnioci8giem ss8cym 0
przy przekroczeniu zawartoci 1% metanu w powietrzu.
-2+. ,tosu"8c inne systemy wybierania ni# cianowe! rozmieszczenie czu"nikw metanomierzy
automatycznych oraz zasig i zakres wy8czania urz8dze; elektrycznych ustala kierownik dziau
wentylac"i.
-7,. 1. W szybach &szybikach' przewietrzanych za pomoc8 lutnioci8gw zabudowu"e si
czu"niki metanomierzy wy8cza"8co0re"estru"8cych(
1' co na"mnie" 11 m poni#e" zrbu szybu lub poziomu przy wentylac"i tocz8ce"!
2' przy wentylac"i ss8ce" w lutnioci8gu przed wentylatorem!
.' pod pomostem roboczym.
2. /zu"niki! o ktrych mowa w ust. 1! powinny! po przekroczeniu zawartoci 1% metanu w
powietrzu(
1' wy8cza urz8dzenia elektryczne w szybach oraz 110metrowe" stre9ie od wylotu szybu! z
wy"8tkiem wentylatorw i urz8dze; przeznaczonych do "azdy ludzi!
2' powodowa w 110metrowe" stre9ie od wylotu szybu uruchomienie sygnalizac"i ostrzegawcze".
-71. 1. Cawarto metanu na wylocie z re"onw wentylacy"nych! w ktrych prowadzone s8
roboty wybierkowe! oraz w szybach wentylacy"nych kontrolu"e si metanomierzami re"estru"8cymi.
2. :omiar zawartoci metanu w re"onie wentylacy"nym! w ktrym prowadzone s8 roboty
wybierkowe! dokonu"8 czu"niki metanomierza re"estru"8cego pod stropem wyrobiska w pr8dzie
wylotowym ze ciany lub zespou cian midzy wylotem ostatnie" ciany a skrzy#owaniem z innym!
czynnym wentylacy"nie wyrobiskiem.
.. :omiar zawartoci metanu w szybie wentylacy"nym wykonu"e si w pr8dzie wylotowym
cakowitym! co na"mnie" 11 m poni#e" kanau wentylatora gwnego lub co na"mnie" 11 m powy#e"
na"wy#szego wlotu powietrza wypywa"8cego z wyrobisk do szybu.
-7-. 1. >omba"ny chodnikowe w polach II0IA kategorii zagro#enia metanowego dodatkowo
wyposa#a si w metanomierze o pomiarze ci8gym! wy8cza"8ce organ urabia"8cy komba"nu przy
przekroczeniu zawartoci 2% metanu.
2. /zu"nik metanomierza wy8cza"8cego powinien by zabudowany na wysigniku organu
urabia"8cego.
-7.. 1. W wyrobisku korytarzowym przewietrzanym wentylac"8 lutniow8 kombinowan8! z
zastosowaniem instalac"i odpyla"8ce"! dodatkowo zabudowu"e si metanomierze wy8cza"8ce
urz8dzenia elektryczne w tym wyrobisku! przy przekroczeniu 1% zawartoci metanu w powietrzu.
2. /zu"niki metanomierzy wy8cza"8cych urz8dzenia elektryczne zabudowu"e si(
1' w strumieniu powietrza wypywa"8cego z instalac"i odpyla"8ce"!
2' pod stropem wyrobiska! w stre9ie midzy wylotem strumienia powietrza z instalac"i odpyla"8ce" i
wylotem powietrza z zasadniczego lutnioci8gu tocz8cego.
-7/. 1. :odziemny zbiornik! w ktrym gromadzony "est wgiel z pokadw zaliczonych do II0IA
kategorii zagro#enia metanowego! wyposa#a si w metanomierz wy8cza"8co0re"estru"8cy!
zabudowany w stre9ie wylotowe" ze zbiornika.
2. W razie przekroczenia zawartoci 1!5% metanu metanomierz powinien spowodowa
automatyczne(
1' wy8czenie urz8dze; elektrycznych budowy zwyke" zainstalowanych w stre9ie! do ktre" mo#e
wpyn8 metan pochodz8cy ze zbiornika!
2' uruchomienie wentylac"i odrbne" zbiornika.
-71. 1. W zbiornikach podziemnych i powierzchniowych! w ktrych gromadzony "est wgiel z
pokadw zaliczonych do II0IA kategorii zagro#enia metanowego oraz w wyrobiskach i
pomieszczeniach przylegych do zbiornika! niezale#nie od wymaga; okrelonych w @ 267! prowadzi
si pomiary zawartoci metanu przy u#yciu metanomierzy przenonych.
2. >ierownik dziau wentylac"i dla poszczeglnych zbiornikw wgla ustala(
1' mie"sce i sposb oraz czstotliwo pomiarw zawartoci metanu!
2' osoby odpowiedzialne za prowadzenie pomiarw zawartoci metanu!
.' zasady postpowania w razie stwierdzenia zawartoci metanu powy#e" 1% w podziemnym
zbiorniku lub w wyrobiskach przylegych do tego zbiornika albo w powierzchniowym zbiorniku.
-72. Cbiornik na powierzchni! w ktrym gromadzony "est wgiel z pokadw zaliczonych do II0
IA kategorii zagro#enia metanowego oraz w ktrym pomiary metanomierzami przenonymi wykazu"8
zawarto powy#e" 1!5% metanu! wyposa#a si w metanomierz re"estru"8cy zawarto metanu w
zbiorniku.
-77. 1. W zakadach grniczych wydobywa"8cych wgiel lokalizac" czu"nikw
metanometrycznych! zasig oraz zakres wy8cze; urz8dze; elektrycznych przez metanometri
automatyczn8! poza przypadkami okrelonymi w rozporz8dzeniu! ustala kierownik dziau wentylac"i.
2. >ierownik ruchu zakadu grniczego! w zakadach grniczych wydobywa"8cych kopaliny
niepalne! ustala(
1' zakres zastosowania metanometrii automatyczne"!
2' lokalizac" czu"nikw metanometrycznych!
.' zakres wy8cze; urz8dze; elektrycznych przez metanometri automatyczn8.
-78. 1. W przypadku uszkodzenia urz8dzenia metanometrii automatyczne" w zakresie
wy8czania ruch maszyn i urz8dze; elektrycznych nie mo#e by prowadzony do czasu usunicia
uszkodzenia.
2. W przypadku uszkodzenia metanometrii automatyczne" w zakresie transmis"i i re"estrac"i
pomiarw u dyspozytora ruch maszyn i urz8dze; elektrycznych mo#e by prowadzony do ko;ca
zmiany! pod warunkiem wykonywania pomiarw zastpczych i przekazywania ich wynikw do
dyspozytora! na zasadach okrelonych przez kierownika ruchu zakadu grniczego! "ednak nie
rzadzie" ni# co 1!5 godziny.
-7+. 1. Bsoby kierownictwa i dozoru ruchu! metaniarze! strzaowi! komba"nici! konserwatorzy
metanometrii automatyczne"! wyznaczeni do wykonania pomiarw pracownicy oddziau
odmetanowania! wiertacze oraz przodowi! o ktrych mowa w @ 231 ust. 1! przebywa"8cy w polach
metanowych powinni by wyposa#eni w metanomierze przenone? osoby te wykonu"8 w tych polach
pomiary zawartoci metanu.
2. >ierownik ruchu zakadu grniczego ustala wyposa#enie innych osb ni# wymienione w ust. 1!
przebywa"8cych w polach metanowych! w metanomierze przenone.
.. Bsoby! o ktrych mowa w ust. 1 i 2! powinny by przeszkolone w zakresie pomiaru zawartoci
metanu.
-8,. 1. :rzodowi zatrudnieni w polach metanowych kontrolu"8 zawarto metanu pod stropem
w 110metrowym odcinku wyrobiska! w ktrym zna"du"8 si stanowiska pracy! przed rozpoczciem
pracy na ka#de" zmianie i w czasie pracy co dwie godziny w(
1' przodkach wyrobisk!
2' wyrobiskach likwidowanych!
.' wnkach wiertniczych!
7' innych mie"scach wyznaczonych przez osoby kierownictwa lub dozoru ruchu.
2. W pokadach zaliczonych do II0IA kategorii zagro#enia metanowego! w wyrobiskach
korytarzowych dr8#onych komba"nami! przodowi kontrolu"8 zawarto metanu nad obudow8 w 110
metrowe" stre9ie przyprzodkowe"! przed rozpoczciem urabiania.
-81. 1. <etaniarze kontrolu"8 zawarto metanu w polach metanowych pod stropem wyrobisk
grniczych! w dniach pracy raz na dob(
1' w przodkach wyrobisk!
2' w pr8dach powietrza wlotowych i wylotowych z przodkw!
.' w komorach!
7' we wnkach wiertniczych!
5' w mie"scach wykonywania robt strzaowych!
4' przy tamach izolacy"nych!
6' w innych wyrobiskach i mie"scach okrelanych przez kierownika ruchu zakadu grniczego lub
osob przez niego wyznaczon8.
2. <etaniarze kontrolu"8 zawarto metanu nad obudow8 wyrobisk grniczych w pokadach
zaliczonych do II0IA kategorii zagro#enia metanowego w(
1' dr8#onych wyrobiskach korytarzowych i komorowych z wentylac"8 odrbn8! w stre9ie 51 m od
przodka! w odstpach nie wikszych ni# 11 m 0 raz na dob w dni pracy!
2' wyrobiskach z wentylac"8 odrbn8! w odstpach nie wikszych ni# 51 m 0 raz w miesi8cu!
.' wyrobiskach przycianowych zaliczonych do pomieszcze; ze stopniem GcG niebezpiecze;stwa
wybuchu metanu! w ktrych zabudowane s8 urz8dzenia elektryczne w(
a' stre9ie 51 m od przodka! w odstpach nie wikszych ni# 11 m 0 raz na tydzie;!
b' stre9ie ponad 51 m od przodka! w odstpach nie wikszych ni# 51 m 0 raz w miesi8cu!
7' innych mie"scach okrelonych przez kierownika ruchu zakadu grniczego lub osob przez niego
wyznaczon8.
.. W wyrobiskach korytarzowych i wybierkowych w pokadach zaliczonych do III i IA kategorii
zagro#enia metanowego! w ktrych prowadzone s8 roboty strzaowe! metaniarze powinni kontrolowa
zawarto metanu nad obudow8 w 510metrowe" stre9ie we wszystkich kierunkach od mie"sc
prowadzenia robt strzaowych! w odstpach nie wikszych ni# 11 m 0 raz na dob w dni pracy.
7. <etaniarze prowadz8 pomiary w polach metanowych dla wykrycia mie"sc mo#liwych
wypyww metanu.
5. W dni wolne od pracy! na zmianie poprzedza"8ce" obo#enie robt! zakres i czstotliwo
kontroli wykonywanych przez metaniarzy ustala kierownik ruchu zakadu grniczego.
-8-. 1. ,trzaowi kontrolu"8 zawarto metanu w polach metanowych pod stropem wyrobisk
podczas wykonywania robt strzaowych(
1' w przodkach oraz w stre9ie 11 m od mie"sca wykonywania robt strzaowych(
a' przed rozpoczciem pracy!
b' w czasie pracy 0 co 2 godziny!
c' przed przyst8pieniem do zaadowania materiaw wybuchowych do otworw strzaowych!
d' przed ka#dym pod8czeniem zapalnikw elektrycznych do linii strzaowe"!
e' po ka#dym odpaleniu otworw strzaowych!
2' w stre9ie 5 m od stanowiska strzaowego! przed pod8czeniem zapalarki elektryczne" do linii
strzaowe".
2. ,trzaowi w pokadach zaliczonych do III i IA kategorii zagro#enia metanowego! przed
przyst8pieniem do adowania otworw strzaowych! kontrolu"8 zawarto metanu nad obudow8
wyrobisk w 510metrowe" stre9ie we wszystkich kierunkach od mie"sca prowadzenia robt strzaowych!
w odstpach nie wikszych ni# 11 m.
.. W polach metanowych w gbionych szybach &szybikach' pomiary zawartoci metanu
prowadzi si(
1' na dnie szybu i pod pomostem roboczym 0 przed rozpoczciem robt i ka#dym strzelaniem!
2' w stre9ie 5 m od stanowiska strzaowego 0 przed pod8czeniem zapalarki do linii strzaowe".
-8.. W przypadku stwierdzenia! w wyniku przeprowadzonych pomiarw nad obudow8!
zawartoci 5% metanu lub powy#e"(
1' niezwocznie wstrzymu"e si roboty w wyrobisku!
2' przeprowadza dodatkowe pomiary dla ustalenia rozmiarw nagromadzenia metanu i mie"sc
wypywu metanu!
.' pode"mu"e dziaania ma"8ce na celu likwidac" zagro#enia.
-8/. >ierownik ruchu zakadu grniczego ustala szczegowy zakres kontroli zawartoci
metanu wykonywanych przez przodowych! komba"nistw! metaniarzy i strzaowych oraz osoby dozoru
ruchu.
-81. W pokadach zaliczonych do III i IA kategorii zagro#enia metanowego stosu"e si
przenone metanomierze alarmu"8ce(
1' podczas wiercenia otworw drena#owych oraz badawczych!
2' podczas likwidac"i wyrobisk! w razie niestosowania automatycznych zabezpiecze;
metanometrycznych!
.' w innych mie"scach! okrelonych przez kierownika ruchu zakadu grniczego lub osob przez
niego wyznaczon8.
-82. ,zczegowy zakres i sposb stosowania w polach metanowych benzynowych lamp
wskaDnikowych dla kontroli zawartoci tlenu i dwutlenku wgla ustala kierownik ruchu zakadu
grniczego.
-87. 1. W zakadzie grniczym eksploatu"8cym zo#a &pokady' metanowe wyznacza si
metaniarzy oraz osoby wy#szego dozoru ruchu w dziale wentylac"i! odpowiedzialne za przeszkolenie!
prawidow8 prac metaniarzy oraz za stan i gospodarowanie metanomierzami przenonymi.
2. W zakadzie grniczym eksploatu"8cym zo#a &pokady' zaliczone do II0IA kategorii zagro#enia
metanowego! niezale#nie od wymaga; okrelonych w ust. 1(
1' wyznacza s dyspozytora metanometrii!
2' organizu"e su#b dla zapewnienia konserwac"i i kontroli urz8dze; metanometrii automatyczne"
oraz konserwac"i i kontroli metanomierzy przenonych!
.' wyznacza osob wy#szego dozoru ruchu w dziale energomechanicznym! odpowiedzialn8 za stan
oraz u#ytkowanie urz8dze; metanometrii automatyczne".
.. W zakadach grniczych! stosu"8cych mnie" ni# 21 metanomierzy automatycznych! dopuszcza
si penienie obowi8zkw dyspozytora metanometrii przez dyspozytora ruchu.
7. Bbowi8zki dyspozytora metanometrii! "ego kwali9ikac"e oraz zasady wspdziaania z dozorem
ruchu i odpowiednimi su#bami ustala kierownik ruchu zakadu grniczego.
-88. Wyniki pomiarw metanometrii automatyczne" na bie#8co obserwu"e si! analizu"e i
dokumentu"e.
-8+. 1. :rawidowo zabudowy czu"nikw metanometrii automatyczne" kontrolu"8(
1' osoby dozoru ruchu oddziaowego! co na"mnie" raz na zmianie 0 w oddziaach grniczych!
2' metaniarze! co na"mnie" raz na dob w dni pracy we wszystkich wyrobiskach i w pomieszczeniach
na powierzchni! w ktrych mo#e gromadzi si metan!
.' konserwatorzy metanomierzy automatycznych! z czstotliwoci8 ustalon8 przez kierownika ruchu
zakadu grniczego we wszystkich mie"scach! gdzie s8 zabudowane czu"niki metanometrii
automatyczne".
2. :rawidowo dziaania czu"nikw metanometrii automatyczne" kontrolu"e si za pomoc8
mieszanek wzorcowych! o st#eniu metanu wikszym o 1!2% od ustalonego progu zadziaania
czu"nika.
-+,. W pobli#u ka#dego przodka oraz w mie"scach wyznaczonych przez osob dozoru ruchu
dziau wentylac"i umieszcza si tablic kontroli metanu.
-+1. Wyniki pomiarw zawartoci metanu wpisu"8(
1' przodowi 0 na tablicy kontroli metanu!
2' strzaowi 0 w dzienniczkach strzaowych!
.' metaniarze 0 na tablicy kontroli metanu! w dzienniku metaniarza i ksi8#ce metaniarza!
7' osoby dozoru ruchu 0 na tablicy kontroli metanu! w notesach oraz w ksi8#ce raportowe".
-+-. 1. >ierownik dziau wentylac"i lub wyznaczona osoba wy#szego dozoru ruchu dziau
wentylac"i! raz na dob! zapozna"8 si z(
1' zapisami metanometrii automatyczne"!
2' wynikami pomiarw zawartoci metanu zapisywanymi w ksi8#ce metaniarza.
2. W razie wzrostu zagro#enia metanowego kierownik dziau wentylac"i opracowu"e program
pro9ilaktyki metanowe" i przedkada do zatwierdzenia kierownikowi ruchu zakadu grniczego.
-+.. 1. W zakadach grniczych eksploatu"8cych pokady zaliczone do IA kategorii zagro#enia
metanowego stosu"e si odmetanowanie grotworu.
2. :odczas dr8#enia komba"nami kamiennych wyrobisk korytarzowych w mao rozpoznanych
partiach z# w skaach porowatych w polu metanowym IA kategorii zagro#enia metanowego prowadzi
si wyprzedza"8ce odmetanowanie grotworu! gdy(
1' w wyprzedza"8cych otworach kontrolnych o dugoci nie mnie"sze" ni# 11 m cinienie metanu
wynosi co na"mnie" 1!5 k:a!
2' wydzielanie metanu ze ska w zale#noci od ich porowatoci wynosi co na"mnie" 1!5 m
.
-min.
.. W przypadkach uzasadnionych analiz8 stanu warunkw wentylacy"no0metanowych i prognoz8
metanowoci mo#na nie stosowa odmetanowania! o ktrym mowa w ust. 1! o ile przestrzegane bd8
warunki gwarantu"8ce bezpiecze;stwo pracy i ruchu zakadu grniczego! ustalone przez kierownika
ruchu zakadu grniczego.
-+/. <etan u"mowany podczas odmetanowania grotworu odprowadza si ruroci8gami
metanowymi na powierzchni lub do wyrobisk z pr8dem powietrza odprowadzanego do szybu
wydechowego! przy zachowaniu dopuszczalnych zawartoci metanu w powietrzu! na warunkach
okrelonych przez kierownika ruchu zakadu grniczego.
-+1. )uroci8gi metanowe powinny by budowane! wyposa#one i oznakowane w sposb
okrelony w :olskie" *ormie.
-+2. 1. )uroci8gw metanowych nie mo#na budowa(
1' w szybach wdechowych!
2' w wyrobiskach z elektryczn8 trakc"8 przewodow8.
2. W wyrobiskach pochyych z ukadem transportu ruroci8gi metanowe mog8 by budowane
tylko w uzasadnionych przypadkach! pod warunkiem zastosowania zabezpiecze; przed
uszkodzeniem ruroci8gw.
-+7. 1. >a#de stwierdzone uszkodzenie ruroci8gu metanowego niezwocznie zgasza si do
dyspozytora ruchu i niezwocznie usuwa.
2. :rzed przyst8pieniem do naprawy ruroci8gu metanowego! wymiany zasuwy lub innego
elementu! ruroci8g zabezpiecza si w sposb uniemo#liwia"8cy wypyw metanu oraz zasysanie
powietrza do ruroci8gu.
.. C odcinka ruroci8gu metanowego! przeznaczonego do naprawy! usuwa si metan za pomoc8
wody lub spr#onego powietrza.
7. ,zczegowy sposb wykonania naprawy ruroci8gu metanowego ustala! w zale#noci od
lokalnych warunkw i rodza"u uszkodzenia! osoba dozoru ruchu su#by odmetanowania.
-+8. 1. ,tac" odmetanowania lokalizu"e si na powierzchni.
2. W przypadkach uzasadnionych ograniczonym zakresem lub prze"ciowym okresem
stosowania odmetanowania stac"a odmetanowania mo#e by zlokalizowana w wyrobisku
podziemnym.
-++. Wymagania! "akie powinna spenia stac"a odmetanowania! okrela za8cznik nr 7 do
rozporz8dzenia.
.,,. 1. ="cie metanu powinno mie urz8dzenie umo#liwia"8ce zamknicie wypywu gazu! z
wy"8tkiem u" prowizorycznych.
2. ="cie metanu lub grup s8siednich otworw metanowych wyposa#a si w urz8dzenia
umo#liwia"8ce pomiary iloci! cinienia i skadu gazu oraz regulac" cinienia gazu! a tak#e
odpowiednie urz8dzenia odwadnia"8ce.
.,1. 1. :rzed rozpoczciem eksploatac"i ka#dego u"cia metanu wykonu"e si pomiar
procentowe" zawartoci metanu w gazie i pomiar cinienia gazu? wyniki pomiarw dokumentu"e si.
2. :omiar cinienia gazu! o ktrym mowa w ust. 1! nie dotyczy u" prowizorycznych.
.,-. 1. W celu sprawdzenia prawidowoci dziaania urz8dze; wytwarza"8cych podcinienie w
stac"i odmetanowania przeprowadza si ruch prbny bez pobierania metanu przez 62 godziny.
2. Instalac"a gazowa stac"i odmetanowania oraz ruroci8gi metanowe mog8 by napenione
gazem po sprawdzeniu ich szczelnoci.
.,.. 1. Cawarto metanu! w gazie u"mowanym do ruroci8gw metanowych! powinna wynosi
co na"mnie" .1%.
2. W wypadkach uzasadnionych! za zgod8 kierownika ruchu zakadu grniczego! dopuszcza si
u"mowanie do ruroci8gw metanowych gazu o zawartoci metanu mnie"sze" ni# okrelona w ust. 1!
lecz co na"mnie" 21%! "e#eli zawarto metanu w zbiorczym ruroci8gu metanowym bdzie wynosi
minimum .1%.
.,/. 1. =rz8dzenia stac"i odmetanowania utrzymu"e si w ci8gym ruchu.
2. )ezerwowe urz8dzenia dla wytwarzania podcinienia w stac"i odmetanowania powinny by
zdatne do uruchomienia w ci8gu 11 minut.
.. W razie gdy zawarto metanu w zbiorczym ruroci8gu "est ni#sza od .1% lub temperatura
gazu przekroczy warto dopuszczaln8 dla stosowanych urz8dze;! urz8dzenia wytwarza"8ce
podcinienie zatrzymu"e si.
7. W przypadku uszkodzenia urz8dzenia automatycznie wy8cza"8cego stac" odmetanowania!
przy zawartoci metanu w gazie ni#sze" ni# .1%! ruch stac"i mo#e by prowadzony! "e#eli(
1' procentowa zawarto metanu w ruroci8gu bdzie wynosi co na"mnie" 71%!
2' pomiar zawartoci metanu bdzie wykonywany co p godziny! a wyniki tego pomiaru
odnotowywane w ksi8#ce kontroli stac"i odmetanowania.
.,1. 1. W przypadku uszkodzenia urz8dze; odmetanowania lub przerwania ci8goci
odmetanowania! niezwocznie(
1' zawiadamia si dyspozytora ruchu!
2' pode"mu"e si odpowiednie prace dla usunicia uszkodzenia!
.' przeprowadza si szczegow8 kontrol stanu zagro#enia metanowego w wyrobiskach.
2. W razie awary"nego zatrzymania ruchu stac"i odmetanowania niezwocznie powiadamia si
kierownika ruchu zakadu grniczego lub peni8c8 dy#ur osob kierownictwa ruchu.
.. >a#de planowe zatrzymanie ruchu stac"i odmetanowania! "ak rwnie# zatrzymanie
odmetanowania w czci zakadu grniczego! wymaga zezwolenia kierownika ruchu zakadu
grniczego! ktry ustala zabezpieczenie przed zagro#eniem metanowym w wyrobiskach! w okresie
przerwy w odmetanowaniu.
.,2. W razie zatrzymania ruchu stac"i odmetanowania gaz pyn8cy ruroci8gami metanowymi z
wyrobisk! po wytworzeniu si nadcinienia w tych ruroci8gach! niezwocznie kieru"e si do atmos9ery.
.,7. 1. Eie#8ce kontrole odmetanowania przeprowadza si raz na dob? obe"mu"8 one
pomiary(
1' zawartoci metanu i cinienia za tamami izolacy"nymi z przestrzeni pod8czone" do ruroci8gw
metanowych!
2' parametrw gazu w ruroci8gach metanowych! w mie"scach wyznaczonych przez osob wy#szego
dozoru ruchu su#by odmetanowania.
2. Bkresowe kontrole odmetanowania przeprowadza si raz w miesi8cu? obe"mu"8 one(
1' pomiar cinienia! iloci gazu i procentow8 zawarto metanu we wszystkich odcinkach
pomiarowych ruroci8gu!
2' kontrol wszystkich zamknitych otworw metanowych dla okrelenia ich przydatnoci do
eksploatac"i!
.' kontrol stanu technicznego wszystkich urz8dze; odmetanowania.
.. Cakres kontroli odmetanowania! w dni wolne od pracy! okrela kierownik ruchu zakadu
grniczego.
.,8. ,tan techniczny powierzchniowych urz8dze; odmetanowania oraz podziemnych stac"i
odmetanowania kontrolu"e i dokumentu"e raz w miesi8cu osoba wy#szego dozoru ruchu su#by
odmetanowania i osoba wy#szego dozoru ruchu su#by energomechaniczne".
Rozdzia .
0agro!enie wy3#c%em "y# w$glowego
.,+. W zakadzie grniczym wydobywa"8cym wgiel kamienny! a tak#e w zakadzie grniczym
wydobywa"8cym wgiel brunatny posiada"8cym wyrobiska podziemne powinna by zorganizowana
su#ba dla zwalczania zagro#enia wybuchem pyu wglowego.
.1,. 1. W zakadach grniczych! o ktrych mowa w @ .1$(
1' rzeczoznawcy przeprowadza"8 badania zabezpieczenia pyu kopalnianego w celu zaliczenia
pokadw lub wyrobisk do klas zagro#enia wybuchem pyu wglowego!
2' stosu"e si rodki zapobiega"8ce powstawaniu pyu wglowego! a gromadz8cy si py wglowy
neutralizu"e i systematycznie usuwa po uprzednim pozbawieniu go lotnoci.
2. ,tan i skuteczno stosowanych rodkw ochrony przed niebezpiecze;stwem wybuchu pyu
wglowego systematycznie kontrolu"e si.
.11. )ozprzestrzenianie si pyu wglowego ogranicza si poprzez stosowanie rodkw dla
pozbawienia lotnoci pyu wglowego! w mie"scach "ego powstawania i osiadania.
.1-. 1. W dr8#onym wyrobisku korytarzowym! w ktrym wystpu"e niebezpieczny py wglowy!
przodek oraz wyrobiska w stre9ie przyprzodkowe" zmywa si lub zrasza wod8. :rzepisy @ 173 stosu"e
si odpowiednio.
2. W wyrobiskach zaliczonych! na podstawie odrbnych przepisw! do klasy H lub E zagro#enia
wybuchem pyu wglowego utrzymu"e si stre9y zabezpiecza"8ce przed przeniesieniem si wybuchu.
.. W stre9ach zabezpiecza"8cych zmywa si wod8 lub opyla pyem kamiennym wyrobiska na
caym ich obwodzie! 8cznie z obudow8! na dugoci co na"mnie" 211 m od mie"sc mo#liwego
zapocz8tkowania wybuchu pyu wglowego okrelonych odrbnymi przepisami.
7. :y kopalniany usuwa si z maszyn i urz8dze; zna"du"8cych si w wyrobisku w stre9ie
zabezpiecza"8ce".
5. W polach metanowych oprcz stre9 zabezpiecza"8cych! o ktrych mowa w ust. 2! dodatkowo
utrzymu"e si stre9y zabezpiecza"8ce(
1' na cae" dugoci wyrobiska przewietrzanego za pomoc8 lutnioci8gu!
2' w wyrobiskach zaliczonych do pomieszcze; ze stopniem GcG niebezpiecze;stwa wybuchu metanu
na odcinkach z zainstalowanymi kablami lub przewodami elektroenergetycznymi.
4. W wyrobisku korytarzowym! we wszystkich kierunkach od mie"sc zabudowy rozdzielni! stac"i
trans9ormatorowych! prostownikw i stycznikowni utrzymu"e si stre9y zabezpiecza"8ce na dugoci co
na"mnie" 25 m! a od mie"sc po8cze; kabli wykonanych za pomoc8 mu9 skorupowych metalowych w
sieciach o napiciu powy#e" 2.1 A pr8du przemiennego 0 na dugoci co na"mnie" 5 m we wszystkich
kierunkach od tych po8cze;.
.1.. ,tre9 zabezpiecza"8cych nie stosu"e si w(
1' dr8#onym wyrobisku kamiennym! w ktrym nie wystpu"e niezabezpieczony py kopalniany!
2' wyrobisku wybierkowym!
.' wyrobisku! w ktrym py kopalniany "est zabezpieczony przed wybuchem w sposb naturalny!
7' wyrobisku korytarzowym! w ktrym nagromadzenie pyu wglowego "est mnie"sze ni# .1 g-m
.
wyrobiska.
.1/. 1. Cawarto czci niepalnych staych w pyle kopalnianym w stre9ie zabezpiecza"8ce"!
oznaczona zgodnie z :olskimi *ormami! powinna wynosi co na"mnie"(
1' 61% w polach niemetanowych!
2' 31% w polach metanowych.
2. W przypadku niespenienia wymaga;! o ktrych mowa w ust. 1! zawarto wody przemi"a"8ce"
w pyle kopalnianym! uniemo#liwia"8ca przeniesienie wybuchu pyu wglowego! w stre9ie
zabezpiecza"8ce" oblicza si! z zastrze#eniem ust. .! wedug wzoru(
100 - n
W = 50 + --------- W
pw
- 0,625 x n [%]
100
gdzie poszczeglne symbole oznacza"8(
W 0 zawarto wody przemi"a"8ce" uniemo#liwia"8ce" przeniesienie wybuchu pyu wglowego I%J!
n 0 zawarto czci niepalnych staych w pyle kopalnianym I%J!
Wpw 0 zawarto wilgoci przemi"a"8ce" wgla! to "est czci wilgoci cakowite" zawarte" w wglu! ktr8
traci on podczas suszenia a# do osi8gnicia przybli#one" rwnowagi z wilgoci8 powietrza
otacza"8cego &dla wgli pochodz8cych z r#nych pokadw nale#y do oblicze; przy"8 na"wy#sz8
warto Wpw' I%J.
.. Cawarto wody przemi"a"8ce" w pyle kopalnianym w stre9ie zabezpiecza"8ce" w polach
niemetanowych mo#e wynosi 1!$ W.
7. W wyrobiskach korytarzowych! w pokadzie zaliczonym do IA kategorii zagro#enia
metanowego! zawarto czci niepalnych staych w pyle kopalnianym poza stre9ami
zabezpiecza"8cymi powinna wynosi co na"mnie" 51% lub zawarto wody przemi"a"8ce" powinna
wynosi co na"mnie" 41% wartoci wymagane" w stre9ie zabezpiecza"8ce"! okrelone" wzorem! o
ktrym mowa w ust. 2.
5. /zstotliwo kontroli zawartoci czci niepalnych staych lub wody przemi"a"8ce" w pyle
kopalnianym! o ktrych mowa w ust. 107! w stre9ie zabezpiecza"8ce"! dokonywanych przez su#by dla
zwalczania zagro#enia wybuchem pyu wglowego! ustala kierownik ruchu zakadu grniczego w
zale#noci od intensywnoci osiadania pyu. >ontrole te powinny by przeprowadzane nie rzadzie" ni#
co .1 dni.
.11. W wyrobiskach! w ktrych nie "est mo#liwe utrzymywanie stre9 zabezpiecza"8cych!
zastpu"e si "e rozstawnymi zaporami przeciwwybuchowymi.
.12. 1. W wyrobiskach zaliczonych do klasy E zagro#enia wybuchem pyu wglowego stosu"e
si zapory przeciwwybuchowe! w sposb okrelony w za8czniku nr 5 do rozporz8dzenia.
2. ,u#by dla zwalczania zagro#enia wybuchem pyu wglowego kontrolu"8 stan zapr
przeciwwybuchowych nie rzadzie" ni# co .1 dni.
.17. Kwne zapory przeciwwybuchowe budu"e si na wlocie i wylocie ka#dego re"onu
wentylacy"nego oraz we wszystkich pozostaych wyrobiskach 8cz8cych re"ony wentylacy"ne.
.18. 1. :omocnicze zapory przeciwwybuchowe budu"e si wewn8trz re"onw wentylacy"nych!
w odlegoci od 41 m do 211 m od mie"sc mo#liwego zapocz8tkowania wybuchu pyu wglowego.
2. W uzasadnionych okolicznociach odlego! o ktre" mowa w ust. 1! mo#e by zmnie"szona
do 71 m lub zwikszona ponad 211 m! na warunkach ustalonych przez kierownika ruchu zakadu
grniczego! z tym #e stre9 zabezpiecza"8c8 wykonan8 przez opylanie pyem kamiennym lub
zmywanie wod8 przedu#a si do mie"sca zabudowania zapory.
.. W przypadku gdy dugo wyrobiska uniemo#liwia zabudowanie w nim cae" zapory
przeciwwybuchowe"! budu"e si w tym wyrobisku co na"mnie" poow zapory! a pozosta8 cz
zapory 0 w ka#dym s8siednim wyrobisku.
7. W przypadku gdy wza"emna odlego midzy s8siednimi przodkami wybierkowymi "est
mnie"sza ni# 151 m! budowanie zapory przeciwwybuchowe" w wyrobisku midzy tymi przodkami nie
"est wymagane.
.1+. 1. :omocniczymi zaporami przeciwwybuchowymi ponadto zabezpiecza si(
1' przodek wyrobiska wybierkowego!
2' przodek wyrobiska korytarzowego!
.' grupy przodkw korytarzowych lub wybierkowych! ktrych nie mo#na zabezpieczy oddzielnie
zaporami!
7' wyrobiska! w ktrych pracu"8 maszyny lub inne urz8dzenia powodu"8ce na dugoci co na"mnie"
.1 m powstawanie nagromadzenia pyu wglowego niebezpiecznego w pyle kopalnianym
niezabezpieczonym w iloci 1!5 kg-m
.
wyrobiska i powy#e"!
5' pole po#arowe!
4' wyrobisko! w ktrym zawarto metanu w powietrzu "est wy#sza od 1!5% lub wystpu"8
przystropowe nagromadzenia metanu!
6' mie"sca znacznego nagromadzenia pyu wglowego niebezpiecznego w pyle kopalnianym
niezabezpieczonym! w szczeglnoci powy#e" 1!5 kg-m
.
wyrobiska! wystpu"8ce w wyrobiskach
korytarzowych! przy czym odlego midzy zaporami nie mo#e by wiksza ni# 211 m.
2. W polach metanowych w wyrobiskach korytarzowych! przewietrzanych za pomoc8
lutnioci8gw! budu"e si pomocnicze zapory przeciwwybuchowe w odlegoci nie wiksze" od siebie
ni# 211 m.
.. W polach II0IA kategorii zagro#enia metanowego budu"e si dodatkowe pomocnicze zapory
przeciwwybuchowe w odlegoci nie wiksze" od siebie ni# 211 m w wyrobiskach korytarzowych
przewietrzanych pr8dem powietrza wytwarzanym wentylatorem gwnym! w ktrych(
1' zawarto metanu w powietrzu "est wiksza od 1!5% 0 zabudowane s8 kable lub przewody
elektroenergetyczne.
2' zawarto metanu w powietrzu "est wiksza od 1!5% 0 wystpu"8 przystropowe nagromadzenia
metanu!
.' wyznaczone s8 stre9y szczeglnego zagro#enia t8paniami.
.-,. :odczas akc"i przeciwpo#arowe" zakres zabezpiecze; przed wybuchem pyu wglowego
ustala si w planie akc"i.
.-1. W mie"scu zabudowania zapory przeciwwybuchowe" wyrobisko powinno by(
1' opylone do zawartoci co na"mnie" 61% czci niepalnych staych w polach niemetanowych lub
co na"mnie" 31% w polach metanowych 0 w przypadku stosowania zapory pyowe"! lub
2' zmyte wod8! z zastosowaniem warunku okrelonego w @ .17 ust. 2! a przy braku mo#liwoci
utrzymania tych warunkw 0 opylone pyem kamiennym do zawartoci czci niepalnych staych!
o ktrych mowa w pkt 1! w przypadku stosowania zapory wodne".
.--. Ilo wody lub pyu kamiennego na zaporze przeciwwybuchowe" w przeliczeniu na 1 m
2
przekro"u wyrobiska w wietle obudowy powinna wynosi co na"mnie"(
1' 211 dm
.
wody lub 211 kg pyu kamiennego w polach niemetanowych!
2' 711 dm
.
wody lub 711 kg pyu kamiennego w polach metanowych oraz w polach niemetanowych
dla zabezpieczenia pl po#arowych.
.-.. 1. W wyrobiskach niezagro#onych wybuchem pyu wglowego czstotliwo kontroli
zawartoci czci niepalnych staych lub wody przemi"a"8ce" w pyle kopalnianym! pomiarw
intensywnoci osiadania pyu oraz iloci zalega"8cego pyu wglowego ustala kierownik ruchu zakadu
grniczego.
2. >ontrol zawartoci czci niepalnych staych lub wody przemi"a"8ce" w pyle kopalnianym oraz
iloci zalega"8cego pyu wglowego wykonu"e si nie rzadzie" ni# co .1 dni! natomiast pomiary
intensywnoci osiadania pyu wykonu"e si nie rzadzie" ni# co 131 dni.
.-/. :rzy zwalczaniu zagro#enia wybuchem pyu wglowego w pomieszczeniach obiektw i
urz8dze; przerbki mechaniczne" wgla stosu"e si wymagania okrelone w odrbnych przepisach.
Rozdzia 1
0agro!enia "o!arowe
./7. 1. Cakad grniczy powinien posiada(
1' odpowiednio zorganizowan8 i wyposa#on8 su#b przeciwpo#arow8!
2' sprzt przeciwpo#arowy i ratowniczy oraz rodki ganicze!
.' plan akc"i przeciwpo#arowe" dla podziemne" czci zakadu grniczego!
7' regulamin organizac"i i wyposa#enia su#by przeciwpo#arowe" na powierzchni 0 zakadowe" stra#y
po#arne" lub inne" "ednostki ratownicze"! uzgodniony z waciw8 terenowo komend8 :a;stwowe"
,tra#y :o#arne".
2. +o zada; su#by przeciwpo#arowe" na powierzchni zakadu grniczego nale#y organizowanie
ochrony przeciwpo#arowe" w zakadzie grniczym oraz nadzr nad stanem zabezpieczenia
przeciwpo#arowego terenu! obiektw i urz8dze;! a w szczeglnoci(
1' organizowanie i prowadzenie akc"i ratowniczo0ganicze" podczas walki z po#arami! klskami
#ywioowymi i innymi mie"scowymi zagro#eniami!
2' ustalenie podstawowych kierunkw i metod pro9ilaktyki przeciwpo#arowe" i nadzr nad ich
realizac"8!
.' prowadzenie nadzoru i kontroli stanu zabezpieczenia przeciwpo#arowego obiektw i urz8dze;!
zgodnie z harmonogramem kontroli zatwierdzonym przez kierownika ruchu zakadu grniczego!
7' wspdziaanie! w zakresie postpu technicznego! w zabezpieczeniu przeciwpo#arowym obiektw
i urz8dze;!
5' udzia w postpowaniach wy"ania"8cych okolicznoci i przyczyny powstania po#arw oraz
rozprzestrzeniania si po#arw! a tak#e opracowywanie wnioskw zmierza"8cych do poprawy
sytuac"i po#arowe"!
4' ustalenie programw i zasad prowadzenia szkole; przeciwpo#arowych i wspudzia w
szkoleniach oraz nadzr nad ich realizac"8!
6' ustalenie potrzeb i zasad zabezpieczenia obiektw! maszyn i urz8dze; w sprzt i instalac"e
przeciwpo#arowe!
3' wspdziaanie! z terenowymi komendami :a;stwowe" ,tra#y :o#arne"! w zakresie
zabezpieczenia operacy"nego zakadu grniczego!
$' opiniowanie programw modernizacy"no0rozwo"owych zakadu grniczego! w zakresie ich
zgodnoci z wymaganiami ochrony przeciwpo#arowe"! oraz uczestniczenie w komis"ach odbioru
nowych lub modernizowanych obiektw i urz8dze;!
11' opracowywanie analiz stanu zabezpieczenia przeciwpo#arowego zakadu grniczego oraz
przedstawianie kierownikowi ruchu zakadu grniczego wnioskw w zakresie poprawy stanu
bezpiecze;stwa przeciwpo#arowego.
.. >ierownik ruchu zakadu grniczego! w uzasadnionych przypadkach! mo#e speni obowi8zek
zorganizowania su#by przeciwpo#arowe" dla powierzchni zakadu grniczego przez(
1' organizac" stae" wsppracy su#b przeciwpo#arowych kilku zakadw grniczych!
2' powierzenie :a;stwowe" ,tra#y :o#arne" prowadzenia dziaa; ratowniczo0ganiczych! przy czym
wymagania okrelone w ust. 2 pkt 2011 realizowa bdzie su#ba wyznaczona przez kierownika
ruchu zakadu grniczego.
7. W zakadzie grniczym wydobywa"8cym wgiel kamienny prowadzi si rozpoznanie dotycz8ce
mo#liwoci samozapalenia si wgla. ,posb pobierania prbek wgla! w celu przeprowadzenia
bada; samozapalnoci i oznaczenia wskaDnika samozapalnoci! okrela"8 :olskie *ormy.
./8. 1. W skad su#by przeciwpo#arowe" zakadu grniczego wchodz8! wyznaczone przez
kierownika ruchu zakadu grniczego! osoby kierownictwa i dozoru ruchu! w tym kierownik su#by
przeciwpo#arowe"! a w przypadku podziemne" czci zakadu grniczego 0 su#ba wentylacy"na oraz
su#by ratownictwa grniczego.
2. >ierownik ruchu zakadu grniczego ustala(
1' obowi8zki osb kierownictwa i dozoru ruchu w zakresie ochrony przeciwpo#arowe" i prowadzenia
akc"i przeciwpo#arowe"!
2' zakresy dziaania su#b przeciwpo#arowych w zakadzie grniczym! z uwzgldnieniem wymaga;
okrelonych w odrbnych przepisach dotycz8cych dziaalnoci su#by przeciwpo#arowe" dla
powierzchni zakadu grniczego!
.' zasady wspdziaania z waciwymi "ednostkami :a;stwowe" ,tra#y :o#arne"! w przypadku
wyst8pienia po#aru na powierzchni.
./+. Bsoby kierownictwa i dozoru ruchu wyznaczone przez kierownika ruchu zakadu
grniczego przeprowadza"8! w okresach procznych! przeszkolenia pracownikw w zakresie(
1' zagro#enia po#arowego!
2' zasad zachowania si podczas po#aru!
.' sposobw gaszenia po#arw!
7' posugiwania si sprztem przeciwpo#arowym oraz rodkami stosowanymi do gaszenia po#aru.
.1,. 1. W zakadzie grniczym wyznacza si drogi ucieczkowe! ktre powinny by
odpowiednio oznakowane.
2. Hktualne schematy drg ucieczkowych z oddziaw grniczych umieszcza si w mie"scach! w
ktrych dokonywany "est podzia pracy.
.. :racownikw zatrudnionych w oddziaach grniczych zapozna"e si! co na"mnie" raz na p
roku! z drogami ucieczkowymi.
.11. Waciwy organ nadzoru grniczego! co na"mnie" raz w roku! sprawdza stan
przygotowania zakadu grniczego do prowadzenia akc"i przeciwpo#arowe".
.1-. 1. W wyrobiskach niedozwolone "est posiadanie lub palenie tytoniu oraz posiadanie
rodkw do wzniecania ognia.
2. >ierownik ruchu zakadu grniczego zapewnia przeprowadzenie! co na"mnie" raz w miesi8cu!
szczegowych kontroli w zakresie przestrzegania zakazu! o ktrym mowa w ust. 1.
.1.. 1. Cakad grniczy wyposa#a si w(
1' urz8dzenia i sprzt przeciwpo#arowy rozmieszczone w wyrobiskach oraz obiektach i
pomieszczeniach na powierzchni!
2' przeciwpo#arowe ruroci8gi i zbiorniki wodne dla ich zasilania.
2. )ozmieszczenie! utrzymywanie i kontrol urz8dze; oraz sprztu przeciwpo#arowego!
ruroci8gw i zbiornikw! o ktrych mowa w ust. 1! okrela za8cznik nr 5 do rozporz8dzenia.
.1/. 1. W zakadzie grniczym zna"du"8 si(
1' przeciwpo#arowe komory poziomowe!
2' przeciwpo#arowe komory oddziaowe! w przypadku zakadw wydobywa"8cych kopaliny palne!
.' magazyn awary"ny w razie eksploatac"i pokadw zaliczonych do IA kategorii zagro#enia
metanowego.
2. :rzeciwpo#arowe komory oraz magazyny! o ktrych mowa w ust. 1! lokalizu"e si! budu"e i
wyposa#a w urz8dzenia! sprzt oraz materiay! zgodnie z wymaganiami okrelonymi w :olskich
*ormach.
.11. 1. Wie#e szybowe! budynki przyszybowe oraz inne budynki w promieniu 21 m od wlotu do
szybu! sztolni lub upadowe" wykonu"e si z materiaw niepalnych.
2. Wloty do szybw! sztolni i upadowych z powierzchni wyposa#a si w urz8dzenia niepalne
pozwala"8ce na szybkie i szczelne zamknicie wyrobisk w razie po#aru na powierzchni.
.. Bbudow oraz uzbro"enie szybw systematycznie oczyszcza si! a atwo zapalne materiay
niezwocznie usuwa.
.12. 1. W zakadach grniczych wydobywa"8cych kopalin paln8 w dr8#onych i
przebudowywanych wyrobiskach korytarzowych stosu"e si obudow! opink i rozpory z materiaw
niepalnych! z zastrze#eniem ust. 2.
2. W uzasadnionych przypadkach kierownik ruchu zakadu grniczego mo#e zezwoli na
stosowanie opinki i rozpr z drewna! "e#eli(
1' midzy wszystkimi odrzwiami obudowy zna"du"8 si co na"mnie" . rozpory z materiaw
niepalnych!
2' w odlegoci co 111 m wykonywane s8 stre9y o dugoci co na"mnie" 21 m z opink8 i rozporami z
materiaw niepalnych.
.. W zakadach grniczych wydobywa"8cych kopalin niepaln8 wszystkie skrzy#owania wyrobisk
wykonu"e si w obudowie z materiaw co na"mnie" trudno zapalnych! na dugoci nie mnie"sze" ni# 11
m we wszystkich kierunkach.
.17. 1. >omory podziemne wykonu"e si w kamieniu lub w zo#u kopaliny niepalne".
2. W uzasadnionych przypadkach dopuszcza si wykonanie komr w zo#u kopaliny palne"! o ile
bd8 wykonane w obudowie z materiaw niepalnych! zapewnia"8ce" skuteczn8 izolac" kopaliny
palne".
.18. 1. *a wszystkich poziomach w pobli#u szybw wdechowych zabudowu"e si
przeciwpo#arowe tamy bezpiecze;stwa z drzwiami.
2. W zakadach grniczych eksploatu"8cych zo#e kopaliny palne" wykonu"e si(
1' przeciwpo#arowe tamy bezpiecze;stwa z drzwiami 0 w pr8dach grupowych wlotowych oraz we
wlotowych i wylotowych pr8dach re"onowych oraz pr8dach niezale#nych! przewietrza"8cych
komory!
2' przeciwpo#arowe tamy bezpiecze;stwa bez drzwi 0 na wszystkich poziomach przy szybach
wydechowych oraz w mie"scach ustalonych przez kierownika dziau wentylac"i! wewn8trz
re"onw wentylacy"nych.
.. :rzeciwpo#arowe tamy bezpiecze;stwa utrzymu"e si w takim stanie! aby niezwocznie mogy
by zamykane! a przy tamach bezpiecze;stwa bez drzwi gromadzi si materia niezbdny do ich
szybkiego zamknicia.
.1+. 1. )ozdzielnie elektroenergetyczne redniego napicia zasila"8ce urz8dzenia gwnego
odwadniania! adownie akumulatorw! stae skady paliw i rodkw smarnych oraz mie"sca napeniania
zbiornikw maszyn umieszcza si w komorach! o ktrych mowa w @ .56! przewietrzanych
niezale#nym pr8dem powietrza! zlokalizowanych w polach niemetanowych lub wyrobiskach
zaliczonych do pomieszcze; ze stopniem GaG niebezpiecze;stwa wybuchu.
2. )ozdzielnie elektroenergetyczne redniego napicia niewymienione w ust. 1 przewietrza si
opywowym pr8dem powietrza.
.. :rzez komory! o ktrych mowa w ust. 1! powinna przepywa ilo powietrza uniemo#liwia"8ca
powstanie wybuchowe" mieszaniny wydziela"8cych si gazw lub par z powietrzem.
7. >omory! o ktrych mowa w ust. 1! wyposa#a si w(
1' odpowiednie urz8dzenia i sprzt przeciwpo#arowy!
2' tam z drzwiami 0 z materiaw niepalnych! od strony ka#dego wlotu powietrza.
5. >omory wyznaczone przez kierownika dziau wentylac"i wyposa#a si w samoczynne
urz8dzenia ganicze! klapy do samoczynnego zamknicia okien wentylacy"nych w tamach oraz
urz8dzenia sygnalizu"8ce do dyspozytorni zagro#enie po#arowe.
.2,. 1. W zakadach grniczych wydobywa"8cych kopaliny palne przenoniki tamowe w
wyrobiskach wyposa#a si w tam trudno paln8! urz8dzenia kontroli ruchu oraz samoczynnie
uruchamiane urz8dzenia ganicze.
2. W zakadach grniczych wydobywa"8cych kopaliny niepalne nowo instalowane przenoniki
tamowe w wyrobiskach wyposa#a si w tam trudno paln8! urz8dzenia kontroli ruchu przenonika
oraz urz8dzenia ganicze. W przypadku gdy przenoniki tamowe zostan8 wyposa#one w tam
trudno paln8 niespenia"8c8 kryterium samoganicia! instalu"e si urz8dzenia ganicze samoczynnie
uruchamiane.
.21. 1. W zakadach grniczych wyposa#onych w instalac" podsadzki hydrauliczne" lub
instalac" do podawania pyu dymnicowego ruroci8g podsadzkowy doprowadza si do ka#de" nowo
uruchamiane" ciany zawaowe"! w ktre" przewidu"e si przypinanie warstw wgla lub pozostawianie
wgla w zrobach.
2. W zakadach grniczych niema"8cych instalac"i! o ktrych mowa w ust. 1! stosu"e si rodki
zastpcze! okrelone przez kierownika ruchu zakadu grniczego.
.2-. 1. W wyrobiskach oraz na nadszybiach niedopuszczalne "est stosowanie maszyn i
urz8dze; ma"8cych w ukadach hydraulicznych ole" palny lub emuls" paln8(
1' z ukadem hydraulicznym z obwodami otwartymi o po"emnoci wiksze" od 51 dm
.
w ka#dym
odrbnie pracu"8cym ukadzie!
2' z ukadem hydraulicznym! w ktrym elementy &zespoy' hydrauliczne s8 zabudowane na
zewn8trz! a dugo przewodw 8cz8cych te elementy "est wiksza ni# 51 m.
2. <aszyny i inne urz8dzenia z ukadami hydraulicznymi o po"emnoci ole"u palnego lub emuls"i
palne" wiksze" ni# 251 dm
.
wyposa#a si w samoczynnie uruchamiane lub sterowane urz8dzenia
ganicze.
.2.. 1. *iedopuszczalne "est przechowywanie smarw! ole"w i innych materiaw atwo
zapalnych(
1' w odlegoci mnie"sze" ni# 51 m od wlotw wyrobisk wdechowych na powierzchni!
2' w dr8#onych wyrobiskach korytarzowych przewietrzanych za pomoc8 lutnioci8gw.
2. ,mary! ole"e i inne materiay atwo zapalne transportu"e si w wyrobiskach oraz
przechowywu"e w komorach wy8cznie w zamknitych naczyniach metalowych.
.. Cu#yte smary! ole"e i inne materiay atwo zapalne niezwocznie usuwa si na powierzchni.
.2/. 1. >omory paliw! stae komory napeniania zbiornikw maszyn! komory rodkw
smarnych oraz maszyny do transportu paliw i rodkw smarych oraz napeniania nimi innych maszyn i
urz8dze; wyposa#a si w sta8! samoczynnie uruchamian8 instalac" ganicz8.
2. >omory! o ktrych mowa w ust. 1! podlega"8 badaniom odbiorczym przez rzeczoznawc.
.21. 1. :rzy rwnoczesnym prowadzeniu kilku cian z zawaem stropu ze wsplnymi
chodnikami midzycianowymi w warunkach zagro#enia po#arami endogenicznymi w zrobach! gdy
odlego midzy cianami "est wiksza ni# 71 m! izolu"e si chodnik midzycianowy od zrobw.
2. Wyrobiska cianowe po zako;czeniu eksploatac"i likwidu"e si w okresie nieprzekracza"8cym
czasu inkubac"i po#aru! ale w terminie nie du#szym ni# . miesi8ce. W uzasadnionych przypadkach
kierownik ruchu zakadu grniczego mo#e przedu#y okres likwidac"i wyrobiska cianowego! na
warunkach okrelonych w pro"ekcie technicznym! o ktrym mowa w @ 72 ust. 1.
.. W wyrobiskach zakadw grniczych wydobywa"8cych kopalin paln8 stosu"e si wczesne
wykrywanie po#arw endogenicznych! w sposb okrelony w za8czniku nr 5 do rozporz8dzenia.
.22. 1. *iedopuszczalne "est wykonywanie cicia! spawania! zgrzewania lub lutowania metali
w podziemnych wyrobiskach! z wy"8tkiem(
1' podziemnych wyrobisk w zakadach grniczych niema"8cych pl metanowych i wydobywa"8cych
kopaliny niepalne!
2' szybw wdechowych oraz szybw wydechowych! ktrymi "est odprowadzane powietrze z
pokadw niemetanowych oraz z pl metanowych I i II kategorii zagro#enia metanowego!
.' komr wykonanych w obudowie niepalne"! przewietrzanych niezale#nym pr8dem powietrza!
zlokalizowanych w pokadach niemetanowych lub w wyrobiskach zaliczonych do pomieszcze; ze
stopniem GaG niebezpiecze;stwa wybuchu!
7' wyrobisk korytarzowych na odcinku z elektryczn8 trakc"8 przewodow8! w zakresie dotycz8cym
trakc"i.
2. :rzez cicie metali! o ktrych mowa w ust. 1! rozumie si cicie gazowe lub ukiem
elektrycznym.
.. :rzez zgrzewanie i lutowanie! o ktrym mowa w ust. 1! rozumie si zgrzewanie lub lutowanie
metali przy u#yciu otwartego pomienia.
7. /icie! spawanie! zgrzewanie lub lutowanie metali w przypadkach! o ktrych mowa w ust. 1!
oraz na wie#ach szybowych wykonu"e si ka#dorazowo na warunkach ustalonych w zezwoleniu
wydanym przez kierownika ruchu zakadu grniczego.
.27. 1. Bsoba przebywa"8ca w wyrobiskach powinna(
1' mie przydzielony sprzt oczyszcza"8cy ucieczkowy &pochaniacz ochronny grniczy' albo sprzt
izolu"8cy ukad oddechowy &aparat regeneracy"ny ucieczkowy lub powietrzny butlowy'!
2' by przeszkolona w zakresie posugiwania si tym sprztem!
.' potwierdzi odbycie przeszkolenia wasnorcznym podpisem.
2. Bsoba! ktre" przydzielono sprzt! o ktrym mowa w ust. 1 pkt 1! powinna(
1' posiada go przy sobie! od chwili z"azdu do wyrobisk do chwili wy"azdu na powierzchni!
2' posugiwa si nim zgodnie z instrukc"8 u#ytkowania oraz chroni przed uszkodzeniem!
.' odbywa okresowe szkolenia teoretyczne i praktyczne w zakresie posugiwania si takim
sprztem.
.. Bsoby przebywa"8ce w wyrobiskach korytarzowych dr8#onych w wglu! przewietrzanych
wentylac"8 odrbn8 na dugoci powy#e" .11 m! posiada"8 przy sobie aparaty regeneracy"ne
ucieczkowe.
7. >ontrol przestrzegania wymaga; okrelonych w ust. 2 i . wykonu"8 osoby dozoru ruchu
zakadu grniczego.
5. :rzed we"ciem do wyrobiska lub re"onu zakadu grniczego! w ktrym obowi8zu"e posiadanie
aparatu regeneracy"nego lub powietrznego butlowego! umieszcza si w widocznym mie"scu tablice o
nastpu"8ce" treci( GBsobom nieposiada"8cym aparatu regeneracy"nego ucieczkowego lub
powietrznego butlowego wstp wzbronionyG.
.28. 1. =cieczkowy sprzt ochrony ukadu oddechowego przeznaczony "est wy8cznie do
samoratowania si ludzi i stanowi indywidualne zabezpieczenie ukadu oddechowego u#ytkownika w
razie wyst8pienia atmos9ery nienada"8ce" si do oddychania.
2. +la indywidualnego zabezpieczenia ukadu oddechowego u#ytkownika mo#na stosowa tylko
taki ucieczkowy sprzt ochrony ukadu oddechowego! ktry zosta dopuszczony do stosowania w
zakadach grniczych na podstawie odrbnych przepisw.
.. *iedozwolone "est u#ywanie ucieczkowego sprztu ochrony ukadu oddechowego do
wykonywania prac podczas akc"i ratowniczych.
.2+. 1. >ierownik ruchu zakadu grniczego zapewnia pomieszczenia do przechowywania!
wydawania! konserwac"i oraz kontroli sprztu ochrony ukadu oddechowego.
2. =cieczkowy sprzt ochrony ukadu oddechowego przechowu"e si na powierzchni zakadu
grniczego w spec"alnie do tego celu przeznaczonych pomieszczeniach! zwanych Gpunktami
wydawczymiG! zlokalizowanych na drodze do"cia do szybu z"azdowego.
.. >ierownik dziau wentylac"i "est odpowiedzialny za gospodark ucieczkowym sprztem
ochrony ukadu oddechowego oraz obsug! konserwac" i kontrol tego sprztu.
7. >ierownik punktu wydawczego ucieczkowego sprztu ochrony ukadu oddechowego!
wyznaczony przez kierownika ruchu zakadu grniczego! "est odpowiedzialny za(
1' prawidowe 9unkc"onowanie punktu wydawczego! stan techniczny ucieczkowego sprztu ochrony
ukadu oddechowego i waciwe szkolenie pracownikw w u#ytkowaniu tego sprztu!
2' waciw8 obsug! konserwac" i kontrol ucieczkowego sprztu ochrony ukadu oddechowego
przez pracownikw przeszkolonych w tym zakresie.
5. W przypadku gdy liczba aparatw regeneracy"nych ucieczkowych lub powietrznych butlowych
w punkcie wydawczym zakadu grniczego nie przekracza 211 sztuk! nadzr! obsug! napraw!
konserwac" i kontrol tych aparatw mo#e prowadzi kopalniana stac"a ratownictwa grniczego.
4. :odzia ucieczkowego sprztu ochrony ukadu oddechowego okrela :olska *orma.
6. ,zczegowe zasady gospodarowania ucieczkowym sprztem ochrony ukadu oddechowego
oraz sprawy zwi8zane ze szkoleniem w zakresie "ego u#ywania okrela za8cznik nr 5 do
rozporz8dzenia.
.7,. 1. :rzez po#ar podziemny rozumie si wyst8pienie w wyrobisku podziemnym otwartego
ognia 0 #arz8ce" lub pal8ce" si pomieniem otwartym substanc"i oraz utrzymywanie si w powietrzu
kopalnianym dymw lub utrzymywanie si w przepywowym pr8dzie powietrza st#enia tlenku wgla
powy#e" 1!1124%.
2. :o"awienie si w powietrzu kopalnianym dymw lub tlenku wgla w iloci powy#e" 1!1124%! w
wyniku stosowania dopuszczalnych procesw technologicznych! w szczeglnoci robt strzaowych!
prac spawalniczych! pracy maszyn z napdem spalinowym lub wydzielania si tlenku wgla wskutek
urabiania! nie podlega zgoszeniu i re"estrowaniu "ako po#ar podziemny.
.. Casady postpowania w razie zaistnienia po#aru podziemnego! w tym prowadzenia akc"i
ratownicze"! okrela"8 odrbne przepisy.
.71. 1. ,tan po#aru w otamowanym polu okresowo kontrolu"e si.
2. Kranice pola po#arowego wraz z tamami po#arowymi oznacza si na mapach wentylacy"nych
i pokadowych.
.7-. 1. Hkc"8 ratowniczo0ganicz8 na powierzchni zakadu grniczego kieru"e kierownik ruchu
zakadu grniczego! a komendant stra#y po#arne" &kierownik inne" "ednostki ratownicze"' lub osoba
przez niego wyznaczona prowadzi t akc".
2. W stra#y po#arne" &"ednostce ratownicze"' podczas akc"i ratowniczo0ganicze" stosu"e si
regulaminy i zasady obsugi sprztu obowi8zu"8ce w :a;stwowe" ,tra#y :o#arne".
.. >ieru"8cy akc"8 ratowniczo0ganicz8 "est uprawniony do(
1' wydawania rozkazw i polece;!
2' podziau terenu akc"i na odcinki bo"owe i wyznaczania ich dowdcw!
.' powoania sztabu akc"i lub zespou doradcw skada"8cych si ze spec"alistw r#nych dziedzin.
7. >a#da osoba! ktra zauwa#ya po#ar! natychmiast(
1' alarmu"e(
a' pracownikw zatrudnionych w re"onie po#aru!
b' dyspozytora ruchu zakadu grniczego!
2' przystpu"e do akc"i ratowniczo0ganicze"! polega"8ce" na(
a' ratowaniu #ycia zagro#onych osb!
b' gaszeniu po#aru za pomoc8 urz8dze; i sprztu ganiczego!
c' wykonywaniu polece; kieru"8cego akc"8 ratownicz8.
Rozdzia 2
0agro!enie wodne
.7.. 1. W zakadzie grniczym wykonu"e si co na"mnie" dwa razy w roku pomiary dopywu
wd do wyrobisk! a co na"mnie" raz w roku 0 analiz chemiczn8 tych wd.
2. Cakad grniczy ma! odpowiedni do przewidywanego dopywu wd! system odwadniania
zabezpiecza"8cy wyrobiska przed zatopieniem.
.. W zakadzie grniczym! w ktrym wystpu"8 zagro#enia wodne! prowadzi si obserwac"e
hydrogeologiczne w zakresie ustalonym przez geologa grniczego.
.7/. 1. :odczas prowadzenia robt grniczych w zakadzie grniczym lub "ego czciach
zaliczonych! na podstawie odrbnych przepisw! do II stopnia zagro#enia wodnego(
1' wyrobiska wybierkowe prowadzi si wy8cznie w partiach rozpoznanych wyrobiskami
korytarzowymi lub badawczymi otworami wiertniczymi!
2' wyrobiska wybierkowe prowadzone do pola wyprzedza si wyrobiskami korytarzowymi lub
otworami badawczymi na odlego co na"mnie" 51 m!
.' stanowiska pracy okrelone przez kierownika ruchu zakadu grniczego wyposa#a si w
sygnalizac" alarmow8 oraz wyznacza dla nich drogi ucieczkowe.
2. :odczas prowadzenia robt grniczych w zakadzie grniczym lub "ego czci zaliczonych! na
podstawie odrbnych przepisw! do III stopnia zagro#enia wodnego! oprcz wymaga; okrelonych w
ust. 1(
1' w mie"scu staych stanowisk pracy instalu"e si sygnalizac" alarmow8 oraz wyznacza drogi
ucieczkowe!
2' opracowu"e plan akc"i ratownicze" wraz z instalac"8 sygnalizac"i alarmowe"! na wypadek wdarcia
si wody lub mieszaniny wody z luDnym materiaem skalnym do wyrobisk grniczych.
.. ,zczegowy zakres i sposb prowadzenia robt grniczych w warunkach! o ktrych mowa w
ust. 1 i 2! ustala kierownik ruchu zakadu grniczego.
.71. 1. +rogi ucieczkowe! o ktrych mowa w @ .67! odpowiednio oznakowu"e si! owietla
staym wiatem elektrycznym oraz wyposa#a w rodki 8cznoci! w zakresie ustalonym przez
kierownika ruchu zakadu grniczego.
2. Hktualne schematy drg ucieczkowych z zagro#onych wyrobisk umieszcza si w mie"scach
dokonywania podziau pracy.
.. Bsoby kierownictwa i dozoru ruchu! wyznaczone przez kierownika ruchu zakadu grniczego!
okresowo poucza"8 pracownikw o zagro#eniu wodnym! w tym o drogach ucieczkowych! sposobie i
kierunku wyco9ywania si w wypadku wdarcia si wody lub mieszaniny wody z luDnym materiaem
skalnym oraz o sygnalizac"i alarmowe".
.72. +r8#enie wyrobiska przez stre9! z ktre" mo#e nast8pi wdarcie wody lub mieszaniny
wody z luDnym materiaem! wykonu"e si na podstawie technologii bezpiecznego prowadzenia robt!
zaopiniowane" przez kopalniany zesp do spraw zagro#e; wodnych i zatwierdzone" przez kierownika
ruchu zakadu grniczego.
.77. *iedopuszczalne "est tworzenie zbiornika wodnego w wyrobisku grniczym! zrobach lub w
grotworze! "e#eli mgby stanowi zagro#enie dla innych istnie"8cych wyrobisk grniczych lub
s8siednich zakadw grniczych.
.78. 1. Wprowadzanie wd do wyrobiska grniczego lub zrobw oraz wtaczanie wd do
grotworu wymaga opracowania odpowiedniego pro"ektu technicznego okrela"8cego warunki
gromadzenia si wody w zrobach! grotworze lub "e" odprowadzania oraz kontroli bilansu wodnego!
zaopiniowanego przez kopalniany zesp do spraw zagro#e; wodnych i zatwierdzonego przez
kierownika ruchu zakadu grniczego.
2. :rzepis ust. 1 stosu"e si do wtaczania wd do wyrobisk i grotworu tak#e w przypadku
likwidac"i zakadu grniczego.
.. Wtoczenie wody do wyrobisk grniczych lub zrobw! w okresie likwidac"i zakadu grniczego
lub "ego czci! wymaga opinii zespow do spraw zagro#e; wodnych s8siednich zakadw grniczych
oraz wymaga uzyskania opinii rzeczoznawcy.
7. :rzepisy ust. 1 i 2 nie narusza"8 przepisw prawa wodnego.
5. +la rozpoznawania warunkw wodnych wykonu"e si z powierzchni lub wyrobisk badawcze
otwory wiertnicze! w przypadkach okrelonych w @ 53.
4. >a#dy badawczy otwr wiertniczy z wyrobiska grniczego dla rozpoznania warunkw
wodnych wyposa#a si w rur obsadow8 z zasuw8 i manometrem! ktre" szczelno i wytrzymao
sprawdza si na cinienie co na"mnie" 51% wy#sze od maksymalnego spodziewanego.
6. Btwory badawcze! o ktrych mowa w ust. 5! po odwierceniu i wykonaniu bada; likwidu"e si
lub pozostawia dla drena#u? o pozostawieniu badawczych otworw wiertniczych dla drena#u decydu"e
kierownik ruchu zakadu grniczego.
.7+. >ierownik ruchu zakadu grniczego! na wniosek geologa grniczego! okrela wyrobiska!
w ktrych wykonu"e si wyprzedza"8ce otwory wiertnicze! rozpozna"8ce grotwr na odlego nie
mnie"sz8 ni# 7 m.
.8,. :race zwi8zane z odwadnianiem wykonu"e si zgodnie z pro"ektem! zatwierdzonym przez
kierownika ruchu zakadu grniczego.
.81. 1. :rzed rozpoczciem prowadzenia robt grniczych w kierunku lub w s8siedztwie
zatopionych wyrobisk lub innych zbiornikw wodnych! uskokw wodononych! zawodnionych warstw
nadkadu odprowadza si nagromadzone wody! a w razie braku takie" mo#liwoci wyznacza 9ilar
bezpiecze;stwa.
2. Lilar bezpiecze;stwa nie mo#e by naruszony robotami grniczymi.
.8-. 1. Wyrobiska zagro#one wdarciem wody lub mieszaniny wody z luDnym materiaem
wyposa#a si w odpowiednie tamy wodne.
2. B koniecznoci budowy tam wodnych! ich rodza"u! sposobie obsugi i kontroli decydu"e
kierownik ruchu zakadu grniczego.
.. 2am wodn8 wykonu"e si na podstawie pro"ektu technicznego zatwierdzonego przez
kierownika ruchu zakadu grniczego.
.8.. 1. :rzed ka#d8 tam8 wodn8 z drzwiami powinien zna"dowa si tele9on oraz urz8dzenie
nadawcze do sygnalizac"i alarmowe"! odbierane" we wszystkich czynnych wyrobiskach za tam8.
2. Bsoby przebywa"8ce w zagro#onych wyrobiskach powinny by pouczone o sposobie
zamykania tam.
.8/. 1. :owierzchniowe i podziemne zbiorniki wodne! uskoki wodonone i otwory wiertnicze
oraz wyznaczone dla nich 9ilary bezpiecze;stwa i 9ilary ochronne nanosi si na mapach pokadw i
poziomw! dla ktrych mog8 stanowi zagro#enie.
2. :rzepisu ust. 1 nie stosu"e si do warstw wodononych.
.81. 1. Bsoby kierownictwa i dozoru ruchu zakadu grniczego dokumentu"8 oraz przekazu"8
geologowi grniczemu in9ormac"e i uwagi o stanie zagro#enia wodnego.
2. Keolog grniczy dokumentu"e ka#de wdarcie wody lub mieszaniny wody z luDnym materiaem.
.. Wody mog8 by odprowadzane do wyrobiska lub zrobw s8siednich zakadw grniczych po
uzgodnieniu midzy zainteresowanymi zakadami grniczymi i powiadomieniu waciwego organu
nadzoru grniczego.
Rozdzia .
0agro!enie wy3#c%em "y# w$glowego
.,+. W zakadzie grniczym wydobywa"8cym wgiel kamienny! a tak#e w zakadzie grniczym
wydobywa"8cym wgiel brunatny posiada"8cym wyrobiska podziemne powinna by zorganizowana
su#ba dla zwalczania zagro#enia wybuchem pyu wglowego.
.1,. 1. W zakadach grniczych! o ktrych mowa w @ .1$(
1' rzeczoznawcy przeprowadza"8 badania zabezpieczenia pyu kopalnianego w celu zaliczenia
pokadw lub wyrobisk do klas zagro#enia wybuchem pyu wglowego!
2' stosu"e si rodki zapobiega"8ce powstawaniu pyu wglowego! a gromadz8cy si py wglowy
neutralizu"e i systematycznie usuwa po uprzednim pozbawieniu go lotnoci.
2. ,tan i skuteczno stosowanych rodkw ochrony przed niebezpiecze;stwem wybuchu pyu
wglowego systematycznie kontrolu"e si.
.11. )ozprzestrzenianie si pyu wglowego ogranicza si poprzez stosowanie rodkw dla
pozbawienia lotnoci pyu wglowego! w mie"scach "ego powstawania i osiadania.
.1-. 1. W dr8#onym wyrobisku korytarzowym! w ktrym wystpu"e niebezpieczny py wglowy!
przodek oraz wyrobiska w stre9ie przyprzodkowe" zmywa si lub zrasza wod8. :rzepisy @ 173 stosu"e
si odpowiednio.
2. W wyrobiskach zaliczonych! na podstawie odrbnych przepisw! do klasy H lub E zagro#enia
wybuchem pyu wglowego utrzymu"e si stre9y zabezpiecza"8ce przed przeniesieniem si wybuchu.
.. W stre9ach zabezpiecza"8cych zmywa si wod8 lub opyla pyem kamiennym wyrobiska na
caym ich obwodzie! 8cznie z obudow8! na dugoci co na"mnie" 211 m od mie"sc mo#liwego
zapocz8tkowania wybuchu pyu wglowego okrelonych odrbnymi przepisami.
7. :y kopalniany usuwa si z maszyn i urz8dze; zna"du"8cych si w wyrobisku w stre9ie
zabezpiecza"8ce".
5. W polach metanowych oprcz stre9 zabezpiecza"8cych! o ktrych mowa w ust. 2! dodatkowo
utrzymu"e si stre9y zabezpiecza"8ce(
1' na cae" dugoci wyrobiska przewietrzanego za pomoc8 lutnioci8gu!
2' w wyrobiskach zaliczonych do pomieszcze; ze stopniem GcG niebezpiecze;stwa wybuchu metanu
na odcinkach z zainstalowanymi kablami lub przewodami elektroenergetycznymi.
4. W wyrobisku korytarzowym! we wszystkich kierunkach od mie"sc zabudowy rozdzielni! stac"i
trans9ormatorowych! prostownikw i stycznikowni utrzymu"e si stre9y zabezpiecza"8ce na dugoci co
na"mnie" 25 m! a od mie"sc po8cze; kabli wykonanych za pomoc8 mu9 skorupowych metalowych w
sieciach o napiciu powy#e" 2.1 A pr8du przemiennego 0 na dugoci co na"mnie" 5 m we wszystkich
kierunkach od tych po8cze;.
.1.. ,tre9 zabezpiecza"8cych nie stosu"e si w(
1' dr8#onym wyrobisku kamiennym! w ktrym nie wystpu"e niezabezpieczony py kopalniany!
2' wyrobisku wybierkowym!
.' wyrobisku! w ktrym py kopalniany "est zabezpieczony przed wybuchem w sposb naturalny!
7' wyrobisku korytarzowym! w ktrym nagromadzenie pyu wglowego "est mnie"sze ni# .1 g-m
.
wyrobiska.
.1/. 1. Cawarto czci niepalnych staych w pyle kopalnianym w stre9ie zabezpiecza"8ce"!
oznaczona zgodnie z :olskimi *ormami! powinna wynosi co na"mnie"(
1' 61% w polach niemetanowych!
2' 31% w polach metanowych.
2. W przypadku niespenienia wymaga;! o ktrych mowa w ust. 1! zawarto wody przemi"a"8ce"
w pyle kopalnianym! uniemo#liwia"8ca przeniesienie wybuchu pyu wglowego! w stre9ie
zabezpiecza"8ce" oblicza si! z zastrze#eniem ust. .! wedug wzoru(
100 - n
W = 50 + --------- W
pw
- 0,625 x n [%]
100
gdzie poszczeglne symbole oznacza"8(
W 0 zawarto wody przemi"a"8ce" uniemo#liwia"8ce" przeniesienie wybuchu pyu wglowego I%J!
n 0 zawarto czci niepalnych staych w pyle kopalnianym I%J!
Wpw 0 zawarto wilgoci przemi"a"8ce" wgla! to "est czci wilgoci cakowite" zawarte" w wglu! ktr8
traci on podczas suszenia a# do osi8gnicia przybli#one" rwnowagi z wilgoci8 powietrza
otacza"8cego &dla wgli pochodz8cych z r#nych pokadw nale#y do oblicze; przy"8 na"wy#sz8
warto Wpw' I%J.
.. Cawarto wody przemi"a"8ce" w pyle kopalnianym w stre9ie zabezpiecza"8ce" w polach
niemetanowych mo#e wynosi 1!$ W.
7. W wyrobiskach korytarzowych! w pokadzie zaliczonym do IA kategorii zagro#enia
metanowego! zawarto czci niepalnych staych w pyle kopalnianym poza stre9ami
zabezpiecza"8cymi powinna wynosi co na"mnie" 51% lub zawarto wody przemi"a"8ce" powinna
wynosi co na"mnie" 41% wartoci wymagane" w stre9ie zabezpiecza"8ce"! okrelone" wzorem! o
ktrym mowa w ust. 2.
5. /zstotliwo kontroli zawartoci czci niepalnych staych lub wody przemi"a"8ce" w pyle
kopalnianym! o ktrych mowa w ust. 107! w stre9ie zabezpiecza"8ce"! dokonywanych przez su#by dla
zwalczania zagro#enia wybuchem pyu wglowego! ustala kierownik ruchu zakadu grniczego w
zale#noci od intensywnoci osiadania pyu. >ontrole te powinny by przeprowadzane nie rzadzie" ni#
co .1 dni.
.11. W wyrobiskach! w ktrych nie "est mo#liwe utrzymywanie stre9 zabezpiecza"8cych!
zastpu"e si "e rozstawnymi zaporami przeciwwybuchowymi.
.12. 1. W wyrobiskach zaliczonych do klasy E zagro#enia wybuchem pyu wglowego stosu"e
si zapory przeciwwybuchowe! w sposb okrelony w za8czniku nr 5 do rozporz8dzenia.
2. ,u#by dla zwalczania zagro#enia wybuchem pyu wglowego kontrolu"8 stan zapr
przeciwwybuchowych nie rzadzie" ni# co .1 dni.
.17. Kwne zapory przeciwwybuchowe budu"e si na wlocie i wylocie ka#dego re"onu
wentylacy"nego oraz we wszystkich pozostaych wyrobiskach 8cz8cych re"ony wentylacy"ne.
.18. 1. :omocnicze zapory przeciwwybuchowe budu"e si wewn8trz re"onw wentylacy"nych!
w odlegoci od 41 m do 211 m od mie"sc mo#liwego zapocz8tkowania wybuchu pyu wglowego.
2. W uzasadnionych okolicznociach odlego! o ktre" mowa w ust. 1! mo#e by zmnie"szona
do 71 m lub zwikszona ponad 211 m! na warunkach ustalonych przez kierownika ruchu zakadu
grniczego! z tym #e stre9 zabezpiecza"8c8 wykonan8 przez opylanie pyem kamiennym lub
zmywanie wod8 przedu#a si do mie"sca zabudowania zapory.
.. W przypadku gdy dugo wyrobiska uniemo#liwia zabudowanie w nim cae" zapory
przeciwwybuchowe"! budu"e si w tym wyrobisku co na"mnie" poow zapory! a pozosta8 cz
zapory 0 w ka#dym s8siednim wyrobisku.
7. W przypadku gdy wza"emna odlego midzy s8siednimi przodkami wybierkowymi "est
mnie"sza ni# 151 m! budowanie zapory przeciwwybuchowe" w wyrobisku midzy tymi przodkami nie
"est wymagane.
.1+. 1. :omocniczymi zaporami przeciwwybuchowymi ponadto zabezpiecza si(
1' przodek wyrobiska wybierkowego!
2' przodek wyrobiska korytarzowego!
.' grupy przodkw korytarzowych lub wybierkowych! ktrych nie mo#na zabezpieczy oddzielnie
zaporami!
7' wyrobiska! w ktrych pracu"8 maszyny lub inne urz8dzenia powodu"8ce na dugoci co na"mnie"
.1 m powstawanie nagromadzenia pyu wglowego niebezpiecznego w pyle kopalnianym
niezabezpieczonym w iloci 1!5 kg-m
.
wyrobiska i powy#e"!
5' pole po#arowe!
4' wyrobisko! w ktrym zawarto metanu w powietrzu "est wy#sza od 1!5% lub wystpu"8
przystropowe nagromadzenia metanu!
6' mie"sca znacznego nagromadzenia pyu wglowego niebezpiecznego w pyle kopalnianym
niezabezpieczonym! w szczeglnoci powy#e" 1!5 kg-m
.
wyrobiska! wystpu"8ce w wyrobiskach
korytarzowych! przy czym odlego midzy zaporami nie mo#e by wiksza ni# 211 m.
2. W polach metanowych w wyrobiskach korytarzowych! przewietrzanych za pomoc8
lutnioci8gw! budu"e si pomocnicze zapory przeciwwybuchowe w odlegoci nie wiksze" od siebie
ni# 211 m.
.. W polach II0IA kategorii zagro#enia metanowego budu"e si dodatkowe pomocnicze zapory
przeciwwybuchowe w odlegoci nie wiksze" od siebie ni# 211 m w wyrobiskach korytarzowych
przewietrzanych pr8dem powietrza wytwarzanym wentylatorem gwnym! w ktrych(
1' zawarto metanu w powietrzu "est wiksza od 1!5% 0 zabudowane s8 kable lub przewody
elektroenergetyczne.
2' zawarto metanu w powietrzu "est wiksza od 1!5% 0 wystpu"8 przystropowe nagromadzenia
metanu!
.' wyznaczone s8 stre9y szczeglnego zagro#enia t8paniami.
.-,. :odczas akc"i przeciwpo#arowe" zakres zabezpiecze; przed wybuchem pyu wglowego
ustala si w planie akc"i.
.-1. W mie"scu zabudowania zapory przeciwwybuchowe" wyrobisko powinno by(
1' opylone do zawartoci co na"mnie" 61% czci niepalnych staych w polach niemetanowych lub
co na"mnie" 31% w polach metanowych 0 w przypadku stosowania zapory pyowe"! lub
2' zmyte wod8! z zastosowaniem warunku okrelonego w @ .17 ust. 2! a przy braku mo#liwoci
utrzymania tych warunkw 0 opylone pyem kamiennym do zawartoci czci niepalnych staych!
o ktrych mowa w pkt 1! w przypadku stosowania zapory wodne".
.--. Ilo wody lub pyu kamiennego na zaporze przeciwwybuchowe" w przeliczeniu na 1 m
2
przekro"u wyrobiska w wietle obudowy powinna wynosi co na"mnie"(
1' 211 dm
.
wody lub 211 kg pyu kamiennego w polach niemetanowych!
2' 711 dm
.
wody lub 711 kg pyu kamiennego w polach metanowych oraz w polach niemetanowych
dla zabezpieczenia pl po#arowych.
.-.. 1. W wyrobiskach niezagro#onych wybuchem pyu wglowego czstotliwo kontroli
zawartoci czci niepalnych staych lub wody przemi"a"8ce" w pyle kopalnianym! pomiarw
intensywnoci osiadania pyu oraz iloci zalega"8cego pyu wglowego ustala kierownik ruchu zakadu
grniczego.
2. >ontrol zawartoci czci niepalnych staych lub wody przemi"a"8ce" w pyle kopalnianym oraz
iloci zalega"8cego pyu wglowego wykonu"e si nie rzadzie" ni# co .1 dni! natomiast pomiary
intensywnoci osiadania pyu wykonu"e si nie rzadzie" ni# co 131 dni.
.-/. :rzy zwalczaniu zagro#enia wybuchem pyu wglowego w pomieszczeniach obiektw i
urz8dze; przerbki mechaniczne" wgla stosu"e si wymagania okrelone w odrbnych przepisach.