Sau y l cch gi tn este theo yu cu ca mt s hc sinh.
Tn este gm: Tn gc hirocacbon R + tn anion gc axit (thay ui ic thnh at) V d: - HCOOC 2 H 5 : etyl fomat (hay etyl metanoat) - CH 3 COOCH=CH 2 : vinyl axetat - CH 2 =CHCOOCH 3 : metyl acrylat - CH 2 =C(CH 3 )COOCH 3 : metyl metacrylat - CH 3 COOCH 2 CH 2 CH(CH 3 ) 2 : isoamyl axetat - CH 3 COOCH 2 CH=CHCH 2 CH 2 CH 3 : hex-2-en-1-yl axetat - C 6 H 5 COOCH=CH 2 : vinyl benzoat - CH 3 COOC 6 H 5 : phenyl axetat - CH 3 COOCH 2 C 6 H 5 : benzyl axetat - C 2 H 5 OOC[CH 2 ] 4 COOCH(CH 3 ) 2 : etyl isopropyl aipat - (CH 3 COO) 2 C 2 H 4 : etylenglicol iaxetat - CH 2 (COOC 2 H 5 ) 2 : ietyl malonat - (CH 3 [CH 2 ] 7 CH=CH[CH 2 ] 7 COO) 3 C 3 H 5 : glixeryl trioleat (hay triolein hay trioleoylglixerol) - : glixeryl panmitostearooleat (hay panmitoylstearoyloleoylglixerol) - CH 3 [CH 2 ] 14 COO[CH 2 ] 15 CH 3 : miricyl panmitat (hay sp ong) Sau y l mt s quy tc c bn ca danh php IUPAC. Danh php ny c hi ha hc c bn v ng dng quc t (the International Union of Pure anh Applied Chemistry) thng qua nm 1957. I CU TO CA HP CHT HU C V CU TO CA TN GI Theo IUPAC, cu to mt hp cht hu c gm mt mch chnh v c th c cc nhnh, nhm th hoc cc nhm chc gn vo n. * V d 1: Nhnh
Mch chnh
Nhnh Nhm chc Do tn ca mt hp cht hu c phi phn nh c cc hp phn cu to ni trn. Tn theo danh php IUPAC gm 3 phn: u, thn v ui: - Cc nhnh, nhm th v nhm chc ph to nn phn u - Mch chnh hay vng chnh to nn phn thn - Tn nhm chc chnh to nn phn ui Trong v d trn: 5,5 imetyl heptan 2 on u Thn ui - u: hai mch nhnh metyl C s 5, c l 5,5 imetyl - Thn: mch chnh c 7C (nh s t 1 n 7) khng c lin kt bi, c l heptan - ui: nhm chc xeton C s 2, c l 2 on V vy hp cht c tn l: 5,5 imetyl heptan 2 on * V d 2: Nhnh
Vng chnh Nhm th 2 amino 1 metyl benzen u Thn V vy hp cht c tn l: 2 amino 1 metyl benzen * V d 3: Nhm chc chnh
Vng chnh Nhm chc ph 2 hiroxi benzen 1 - cacboxylic V vy hp cht c tn l: 2 hiroxi benzen 1 cacboxylic II CCH CHN MCH CHNH V NH S 1. Vi hirocacbon no - Mch chnh l mch c nhiu nhnh nht v di nht, s 1 phi dnh cho C u gn mch nhnh nht * V d 4: Mch chnh
Mch nhnh 2 metyl butan - Khi mch chnh cha hai nhnh v tr cn i th s 1 u gn nhnh n gin hn * V d 5: Mch chnh
Cc mch nhnh 4 etyl 3 metyl hexan - Khi mch chnh c nhiu nhnh th cc s c nh theo quy tc s nh nht, ngha l phi nh s sao cho tng ca chng trong tn gi l nh nht. * V d 6: Mch chnh
Cc mch nhnh 5 etyl 2,3 imetyl heptan (tng = 2 + 3 + 5 = 10) - Nu nh s ngc li, hp cht s c tn l: 3 etyl 5,6 imetyl heptan c tng = 14. Theo th t ch ci th etyl phi c c trc metyl. 2. Vi hirocacbon khng no - Mch chnh l mch c nhiu lin kt bi v di nht, s 1 dnh cho C u gn lin kt bi * V d 7: Mch chnh
Mch nhnh 3 metyl hexa 1,4 ien - Khi c c lin kt i v lin kt ba mch chnh th s 1 u gn lin kt i * V d 8:
Pen 1 en 4 in 3. Vi hp cht mch vng - Mch chnh l mch vng, s 1 dnh cho C trong mch chnh mang nhnh n gin nht, cc s tip theo c nh theo quy tc s nh nht. V d 9 V d 10 V d 11
3 etyl 1 metyl xyclohexan 1 metyl 3 propyl benzen 2 etyl 1 metyl naphtalen - Khi hp cht c nhiu vng ri rc th mch chnh l mch thng. * V d 12:
1,1,1 triclo 2,2 bis(4 clophenyl) etan (DDT) (bis thay cho i nu nhm th phc tp) - Khi c nhm th hoc nhm chc gn vi vng, s 1 t C trong mch vng gn trc tip vi nguyn t nhnh hoc nhm chc c khi lng nguyn t nh nht. Cc s tip theo cng c nh theo qui tc s nh nht. * V d 13:
4 amino 1,2 imetyl benzen Trong cng thc trn, s 1 dnh cho C gn vi CH 3 m khng phi C gn vi NH 2 v khi lng nguyn t ca C nh hn ca N - i vi mch nhiu vng ghp, nhiu cu. * V d 14:
Spiro [2,3] hexan Trong : hexan l tn gi mch chnh 6C khng c lin kt bi, xp thnh 2 vng c s C theo th t tng dn l 2 v 3 c t trong ngoc vung [ ] v cch nhau du phy. Hai vng c chung 1 nguyn t C nn c tip u ng spiro. * V d 15:
1,7,7 trimetyl bixiclo [2.2.1] heptan 2 on Trong : heptan l tn gi mch chnh 7C khng c lin kt bi, xp thnh 2 vng v c 3 cu ni: cu 1234 c s nhp l 2C (C 2 , C 3 ); cu 1564 c s nhp l 2C (C 5 , C 6 ); cu 174 c s nhp l 1C (C 7 ). Ch s ch s nguyn t C mi cu c vit theo th t nh dn, t trong ngoc vung [ ] v cch nhau du chm. Thm tip u ng bixiclo khi c chung cu ni. 4. Vi hp cht c nhm th, nhm chc - Khi mch chnh c nhm th, nhm chc th s 1 t u gn nhm chc * V d 16: Mch chnh Nhm chc
Nhm th
3 clo pentan 1 ol - Khi hp cht hu c c t hai nhm chc tr ln th s c nhm chc chnh (c hn cp cao nht) v nhm chc ph. Mc hn cp ca cc nhm chc nh sau: COOH > CHO > >C=O > OH > NH 2 . S 1 t u gn nhm chc chnh. * V d 17: Nhm chc chnh
Nhm chc ph 2,3 ihiroxi butanioic * V d 18: Nhm chc chnh
Nhm chc ph Axit 3 oxopentanoic * V d 19: Nhm chc chnh
Nhm chc ph
Axit formylbutanioic * V d 20:
Axit 4 hiroxi xiclohexan cacboxylic Bin son H Ch Tun - H Y H Ni