Professional Documents
Culture Documents
Mc Lc
CHNG I
NHNG KHI NIM C BN.
Cu 1.1: Nu khi nim qu trnh sn xut v qu trnh cng ngh. Ly vd minh ha v
qu trnh cng ngh ?-4
Cu 1.2. Trnh by cc thnh phn ca qu trnh cng ngh. Ly v d minh ha cho
mi thnh phn ?-4
Cu 1.3: nu cc y/ t c trng ca dng sn sut?.Trnh by ca tng dng sx-6
Cu 1.4: Trnh by hnh thc t chc sx? Nhp sn xut l g ? Cch xc nh nhp sn
xut ?-8
Cu 1.5
: Th no l tp trung nguyn cng, phn tn nc? Xu hng hin nay ?-9
CHNG II
: CHT LNG B MT CHI TIT MY.
Cu 2.1: nhp nh t vi l j ? Phn tch nh hng ca nhp nh t vi n tnh
chng mn, tnh chng n mn ha hc ca chi tit my, chnh xc ca mi ghp?-
10
Cu 2.4: trnh by tnh cht c l ca lp b mt gia cng( hin tng bin cng v
ng sut d) Phn tch nh hng ca hin tng bin cng n tnh chng mn ca
chi tit my
?-12
Cu 2.5
Tnh cht c l lp b mt gia cng,phn tch nh hng ca bin cng ti
bn chi tit my ? 13
Cu 2.6 Phn tch nh hng ca cc yu t mang tnh cht hnh hc ca dao tin( gc
nghing v bn knh mi dao) n nhm b mt ?13
Cu 2.7 Phn tch nh hng ca lng tin dao S, tc ct V n nhm b mt,
lng bin cng b mt v ng sut d lp b mt ca chi tit my-14
Cu 2.10 nh hng rung ng ca h thng cng ngh n cht lng b mt gia
cng ca chi tit my ?15
Cu 2.11 Cht lng b mt chi tit my? Cc yu t c trng cho cht lng b mt
chi tit my?16
CHNG III : CHNH XC GIA CNG
Cu 3.1
Th no l chnh xc gia cng ? cc yu t biu th chnh xc gia cng ?17
Cu 3.2 So snh c im, cng dng, phm vi ng dng ca cc pp t chnh xc
gia cng trn my cng c ?17
Cu 3.3 trnh by phng php t ng t kch thc trn cc my cng c iu
chnh sn? Ly v d minh ha-19
Cu 3.4 Trnh by nh hng ca cng vng of h thng cng ngh n chnh
xc gia cng? Ly v d minh ha-20
Cu 3.5 nh hng ca chnh xc v tnh trng mn ca my cng c n chnh
xc gia cng. Ly vd ?21
Cu 3.6 nh hng ca chnh xc v tnh trng mn ca dng c ct, g n
chnh xc gia cng. Ly vd ?22
Cu3.7 Phn tch s nh hng do bin dng nhit ca h thng cng ngh n
chnh xc gia cng?23
Cu 3.8 Phn tch nh hng do chn chun v phng php g t chi tit n
chnh xc gia cng ?24
Cu 3.9
Phn tch nh hng ca phng php o v dng c o n chnh xc gia cng
?25
CHNG IV: C TRNG CC PHNG PHP GIA CNG
Cu 4.1 nh ngha v chun .Phn loi. ly vd minh ha v tng loi chun ?25
Cu 4.3 Khi nim v qu trnh g t chi tit trc khi gia cng?. Ly vd minh ha cho
qu trnh nh v v kp cht chi tit trc khi gia cng.-27
Cu 4.4
Cc phng php g t chi tit khi gia cng.Ly vd-28
Cu 4.5 Nguyn tc 6 im khi nh v chi tit-30
Cu 4.6 Th no l nh v hon ton, nh v k hon ton, siu nh v?. ly vd-32
Cu 4.9 Nu cc nguyn tc chn chun th, chun tinh? Mi nguyn tc ly 1 vd-33
CHNG V: C TRNG CC PHNG PHP GIA CNG
Cu 5.1 Trnh by cc pp ch to phi ?Nu cc dng phi s dng trong gia cng c
kh?38
Cu 5.2
V tr ca pp gia cng chun b phi trong qu trnh cng ngh gia cng c? Ti sao
phi c cc ng.cng gia cng chun b phi ? 42
Cu 5.4 Kh nng cng ngh ca phng php tin ?43
Cu 5.5 Nu cc b mt c dng lm chun v cc pp g t khi tin? V s g
t khi gia cng trc tr trn trn mm cp 3 chu t nh tm-44
Cu 5.7 Cc loi dng c c s dng khi phay mt phng? Trong sx lot ln dng
c no c s dng nhiu? Ti sao ?45
Cu 5.8 Trnh by mc ch v kh nng cng ngh ca pp khot doa ?46
Cu 5.9 Kh nng cng ngh ca pp phay v xc-47
Cu 5.10 Nu bn cht, v cc pp gia cng tinh = bin dng do ?48
Cu 5.11
Nu c im chung ca phng php gia cng bng in vt l v in ha? Cc
nhm gia cng bng in l v in ha?48
CHNG 6: TK QU TRNH CN GIA CNG CHI TIT MY
Cu 6.1 khi nim v lng d gia cng v phn loi lng d gia cng
? 50
Cu 6.2 Trnh by pp xc nh lng d gia cng ? 51
CHNG 7: TI U HA QU TRNH CT GT
Cu 7.1 Khi nim v ti u ha qu trnh ct gt? Phn tch c s ti u ha m hnh
lc ct, mi mn d.c ct? 54
Cu 7.2 Xy dng hm mc tiu ch tiu k thut v thi gian, chi ph gia cng v ch
ct ti u khi tin, phay? 57
CHNG 8: TIU CHUN HA QU TRNH CNG NGH
Cu 8.1 Khi nim v phn loi i tng sx? Ly vd in hnh cho mi loi i tng
sn xut- 60
Cu 8.2 Trnh by cng ngh nhm. Li ch v ngha cng ngh nhm trong qu trnh
cng ngh ?61
CHNG 9: CNG NGH LP RP SN PHM C KH
Cu 9.1 Trnh by pp lp ln hon ton, k hon ton?62
Cu 9.2 trnh by v pp lp chn tng chic v theo nhm?63
Cu 9.3 Trnh by phng php lp sa v lp iu chnh ?63
Cu 9.4 Cc hnh thc t chc lp rp?65
CHNG 10: QUI TRNH CNG NGH GIA CNG CHI TIT IN HNH
Cu 10.1 Trnh by yu cu k thut , vt liu, phi i vi chi tit dng hp, cng, trc
?66
Cu 10.2
Trnh by yu cu k thut , vt liu, phi i vi chi tit bnh rng, cc pp gia cng
rng ?71
CHNG I
:
NHNG KHI NIM C BN.
Cu 1.1: Nu khi nim qu trnh sn xut v qu trnh cng ngh. Ly vd minh ha v
qu trnh cng ngh ?
- Qu trnh sn xut l qu trnh con ng tc ng vo ti nguyn thin nhin bin n
thnh sn phm phc v cho li ch ca con ngi. Qu trnh sn xut bao gm mi
giai on t ti nguyn bin thnh sn phm, v d nh qung st c khai thc ti
m, chuyn n nh my luyn kim, nu chy thnh phi kim loi. Phi dc a n
nh my c kh, qua qu trnh gia cng c, nhit to thnh cc chi tit. Cc chi tit qua
qu trnh kim tra, lp rp to thnh sn phm v phc v cho 1 mc ch nht nh.
- Qu trnh cng ngh l mt phn ca qu trnh sn xut trc tip lm thay i trng
thi v tnh cht ca i tng sn xut. Thay i trng thi v tnh cht bao gm: Thay
i hnh dng kch thc, tnh cht l ha ca vt liu, v tr tng quan gia cc b
phn ca chi tit.
+ Qu trnh cng ngh gia cng ct gt: c nhim v lm thay i hnh dng kch thc
ca i tng sn xut.
+ Qu trnh cng ngh nhit luyn l qu trnh lm thay i tnh cht vt l v ha hc
ca vt liu chi tit.
+ Qu trnh cng ngh lp rp l qu trnh to thnh nhng quan h tng quan gia
cc chi tit thng qua cc loi lin kt mi lp ghp.
Ngoi ra cn c cc qu trnh cng ngh ch to phi ( c, gia cng p lc...)
Xc nh qu trnh cng ngh hp l ri ghi thnh vn kin cng ngh th cc vn kin
cng ngh c gi l quy trnh cng ngh.
Cu 1.2. Trnh by cc thnh phn ca qu trnh cng ngh. Ly v d minh ha cho
mi thnh phn ?
Quy trnh cng ngh gia cng c c chia ra cc thnh phn: nguyn cng, g, v tr,
bc, ng chuyn dao, ng tc.
1.
Nguyn cng.
Nguyn cng l mt phn ca quy trnh cng ngh c hon thnh lin tc ti mt ch
lm vic do mt hay nhiu nhm cng nhn thc hin gia cng mt hay mt s chi
tit cng lc (khi khng c cng nhn no phc v th l nguyn cng c t ng
ho hon ton).
Nu thay i mt trong nhng iu kin nh: tnh lm vic lin tc hoc ch lm vic th
ta chuyn sang mt nguyn cng khc. Ta xt trng hp gia cng trc bc trn
hnh
Nu ta tin mt u ri tr u ngay tin u kia th vn thuc mt nguyn cng.
Nhng nu tin mt u cho c lot chi tit ri mi tin u kia cho c lot chi tit th ta
c hai nguyn cng. Hoc l trn mt my ch tin mt u, cn u kia c tin trn
my khc th ta cng c hai nguyn cng.
Sau khi tin xong mt (hay hai my tin) tin hnh phay rnh then H trn
my phay th s c nguyn cng khc (nguyn cng phay).
Nguyn cng l n v c bn ca quy trnh cng ngh. Phn chia quy trnh cng ngh
ra thnh cc nguyn cng c ngha k thut
v ngha kinh t.
ngha k thut l ch tu theo yu cu k thut ca chi tit m phi gia cng b mt
no bng
phng php
bo, phay hay mi.
ngha kinh t (v d, trng hp gia cng trc bc trn hnh 1.1) l ch tu theo sn
lng v iu kin c th m chia quy trnh cng ngh ra lm nhiu nguyn cng (phn
tn nguyn cng) hoc tp trung mt vi nguyn cng (tp trung nguyn cng) nhm
m bo s cn bng ca nhp sn xut. Hoc trn mt my chnh xc khng nn lm
c vic th v vic tinh m phi chia thnh hai nguyn cng: th v tinh cho hai my
(my th v my chnh xc).
2.
G.
G l mt phn ca nguyn cng c hon thnh trong mt ln g t mt hoc nhiu
chi tit cng lc. V d, trn mt u ca chi tit ( hnh 1.1) ri g li chi tit u kia l
hai ln g t. Mt nguyn cng c th c mt hoc nhiu ln g.
3.
V tr.
V tr l mt phn ca nguyn cng c xc nh bi mt v tr tng quan gia chi tit
gia cng v my hoc gia chi tit gia cng v g hay dng c ct. V d, mi ln
phay mt cnh hoc khoan mt l trn chi tit c nhiu l
c gi l mt v tr. Trng hp gia cng mt l nhng qua nhiu bc khc nhau
mh khoan, khot, doa (hnh 1.2) cng c xem l chi tit c nhiu v tr.
Khi thit k qu trnh cng ngh cn
lu l gim qu trnh g t (trong khi vn gi c s v tr cn thit) bi v trong mi
ln g t s gy ra sai s gia cng.
Khi lp rp, i tng lp cng vi g(v d, g v tinh) trn bng ti xch c th
dch chuyn ti v tr mi thc hin nguyn cng lp rp.
4.
Bc.
Bc l mt phn ca nguyn cng tin hnh gia cng mt b mt (hoc nhiu b
mt) bng mt dao hoc nhiu dao vi ch ct khng thay i. Nu thay i mt
trong cc iu kin nh: b mt gia cng hoc ch ct (tc , lng chy dao hoc
chiu su ct) th ta chuyn sang mt bc khc. V d, tin ba on A, B, C (hnh
1.1) l ba bc khc nhau. tin bn mt u D, E, F, G (hnh 1.1) l bn bc c lp
vi nhau. Sau khi tin ngoi ta thay dao, thay i tc v bc tin dao (lng chy
dao) tin ren l hai bc khc nhau. Hoc khi gia cng l chnh xc ln lt bng
cc phng php khoan, khot, doa th c ba bc khc nhau.
Bc c th l bc n gin v bc phc tp. V d, khi tin mt trc bc gm ba
on vi ng knh khc nhau (bng mt dao) th ta phi thc hin ba bc n gin.
Cn khi tin trc bc ng thi bng nhiu dao th ta c mt bc phc tp.
Khi lp rp cc bc c xem l mt qu trnh ni ghp cc chi tit li vi nhau t
chnh xc cn thit hoc cc qu trnh khc nhau nh co sa then lp n vo v
tr, lp mt vng bi trn trc,.
Mt nguyn cng c th c mt hoc nhiu bc.
5) ng chuyn dao.
ng chuyn dao l mt phn ca bc ht i mt lp vt liu c cng ch ct
v bng cng mt dao.
V d, tin mt tr ngoi ta c th dng mt dao vi cng mt ch ct ht lm
nhiu ln, mi ln l mt ng chuyn dao, hoc khi mi mt b mt no ta phi
thc hin nhiu ng chuyn dao. Nh vy, mi bc c th c mt hoc nhiu
ng chuyn dao.
6) ng tc.
ng tc l mt hnh ng ca ngi cng nhn iu khin my khi gia cng hoc
lp rp. V d: bm nt, quay dao, y ng, thay i ch ct,cn i vi lp
rp th ng tc l ly chi tit, lau sch chi tit, bi m trn chi tit, cm cl, sit ai
c,...
Vic phn chia thnh ng tc rt cn thit nh mc thi gian khi gia cng v lp
rp, ng thi nghin cu nng sut lao ng v t ng ho nguyn cng.
Cu 1.3: nu cc y/ t c trng ca dng sn sut?.Trnh by ca tng dng sx
Qui trnh cng ngh m ta thit k phi m bo c chnh xc v cht lng gia
cng, ng thi phi m bo tng nng xut lao ng v gim gi thnh. Qui trnh
cng ngh ny phi m bo c sn lng t ra. t c cc ch tiu trn y
th qui trnh cng ngh phi c thit k thch hp vi dng sn xut.
Tu theo sn lng hng nm v mc n nh ca sn phm m ngi ta chia ra ba
dng sn xut : sn xut n chic, sn xut hng lot v sn xut hng khi.
* sn xut n chic
Sn xut n chic l sn xut c s lng sn phm hng nm rt t (thng t mt
n vi chc chic), sn phm khng n nh do chng loi nhiu, chu k ch to li
khng c xc nh.
Sn xut n chic c nhng c im sau:
-Ti mi ch lm vic c gia cng nhiu loi chi tit khc nhau (tuy nhin cc chi tit
ny c hnh dng hnh hc v c tnh cng ngh tng t).
- Gia cng chi tit v lp rp sn phm c thc hin theo tin trnh cng ngh (qui
trnh cng ngh s lc).
- S dng cc thit b v dng c vn nng. Thit b (my) c b tr theo tng loi v
theo tng b phn sn xut khc nhau.
- S dng cc g vn nng. g chuyn dng ch c s dng gia cng
nhng chi tit thng xuyn c lp li.
- Khng thc hin c vic lp ln hon ton, c ngha l phn ln cng vic lp rp
u c thc hin bng phng php co sa. y vic lp ln hon ton ch c
m bo i vi mt s mi ghp nh ren, mi ghp then hoa, cc b phn truyn
bnh rng v cc b phn truyn xch.
-
Cng nhn phi c trnh tay ngh cao.
-
Nng sut lao ng thp, gi thnh sn phm cao. V d, dng sn xut n chic l
ch to cc my hng nng hoc cc sn phm ch th, cc sn phm c ch to
theo n t hng.
* Sn xut hng lot
-
Sn xut hng lot l sn xut c sn lng hng nm khng qu t, sn phm c
ch to theo tng lot vi chu k xc nh, sn phm tng i n nh.
-
Sn xut hng lot l sn xut ph bin nht trong ngnh ch to my (70
80% sn phm ca ngnh ch to my c ch to theo tng lot).
Sn xut hng lot c nhng c im sau y:
-
Ti cc ch lm vic c thc hin mt s nguyn cng c chu k lp li n nh.
-
Gia cng c v lp rp c thc hin theo quy trnh cng ngh (quy trnh cng ngh
c chia ra cc nguyn cng khc nhau).
-
S dng cc my vn nng v chuyn dng.
-
Cc my c b tr theo quy trnh cng ngh.
-
S dng nhiu dng c v g chuyn dng.
-
m bo nguyn tc lp ln hon ton.
-
Cng nhn c trnh tay ngh trung bnh.
Tu theo sn lng v mc n nh ca sn phm m ngi ta chia ra: sn xut
hng lot nh, sn xut hng lot va v sn xut hng lot ln.
Sn xut hng lot nh rt gn vi sn xut n chic, cn sn xut hng lot ln rt
gn vi sn xut hng khi.
V d, dng sn xut hng lot c th l ch to my cng c, ch to my nng
nghip, ...
Trong dng sn xut hng lot va c th t chc cc dy chuyn sn xut linh hot
(dy chuyn sn xut thay i). iu ny c ngha l sau mt khong thi gian nht
nh (2-3 ngy) c th tin hnh gia cng lot chi tit khc c kt cu v qui trnh cng
ngh tng t.
* Sn xut hng khi
Sn xut hng khi l dng sn xut c sn lng rt ln, sn phm n nh trong thi
gian di (c th t 1 n 5 nm).
Sn xut
hng khi c nhng c im sau y:
- Ti mi v tr lm vic (ch lm vic) c thc hin c nh mt nguyn cng no .
- Cc my c b tr theo quy trnh cng ngh rt cht ch.
- S dng nhiu my t hp, my t ng, my chuyn dng v ng dy t ng.
- Gia cng chi tit v lp rp sn phm c thc hin theo phng php dy chuyn
lin tc.
- S dng g chuyn dng, dng c chuyn dng v cc thit b o t ng ho.
- m bo nguyn tc lp ln hon ton.
- Nng sut lao ng cao, gi thnh sn phm h.
- Cng nhn ng my c trnh tay ngh khng cao nhng th iu chnh my li c
trnh tay ngh cao.
-V d, dng sn xut hng khi c th l ch to t, ch to my ko, ch to vng
bi, ch to cc thit b o lng, Sn xut hng khi ch c th mang li hiu qu
kinh t i vi sn lng ca chi tit (hoc ca sn phm) ln, khi m tt c mi chi
ph cho vic t chc sn xut hng khi c hon li v gi thnh mt n v sn
phm nh hn so vi sn xut hng lot.
Hiu qu kinh t khi ch to s lng ln sn phm c tnh theo cng thc:
n
y:
N s n v sn phm:
C chi ph cho vic thay i t dng sn xut hng lot sang dng sn xut hng khi;
Sl gi thnh ca mt n v sn phm trong sn xut hng lot;
Sk - gi thnh ca mt n v sn phm trong sn xut hng khi.
iu kin xc nh hiu qu ca sn xut hng khi trc ht l sn lng v mc
chuyn mn ho ca nh my i vi tng loi sn phm c th. Nhng iu kin thch
hp nht ca sn xut hng khi l ch ch to mt lot sn phm vi mt kt cu duy
nht.
Tuy nhin, vi s pht trin ca khoa hc v k thut th kt cu ca sn phm cng
cn c thay i c cht lng hon thin hn. Trong nhng trng hp nh vy
quy trnh cng ngh cng cn c hiu chnh li
Cu 1.4: Trnh by hnh thc t chc sx? Nhp sn xut l g ? Cch xc nh nhp sn
xut ?
-HNH THC SX
Trong qu trnh ch to sn phm c kh thng c thc hin theo hai hnh thc t
chc sn xut l: sn xut theo dy chuyn v khng theo dy chuyn.
j
Hnh thc sn xut theo dy chuyn
thng c p dng quy m sn xut hng lot ln v hng khi.
c im:
- My c b tr theo th t cc nguyn cng ca qu trnh cng ngh, ngha l mi
nguyn cng c hon thnh ti mt v tr nht nh.
- S lng ch lm vic v nng sut lao ng ti mt ch lm vic phi c xc nh
hp l m bo tnh ng b v thi gian gia cc nguyn cng trn c s nhp sn
xut ca dy chuyn.
Nhp sn xut l khong thi gian lp li chu k gia cng hoc lp rp, ngha l trong
khong thi gian ny tng nguyn cng ca qu trnh cng ngh c thc hin ng
b v sau khong thi gian y mt i tng sn xut c hon thin v c
chuyn ra khi dy chuyn sn xut.
k
Hnh thc sn xut khng theo dy chuyn
thng c p dng quy m sn xut lot nh.
c im:
- Cc nguyn cng ca qa trnh cng ngh c thc hin khng c s rng buc ln
nhau v thi gian v a im. My c b tr theo kiu, loi v khng ph thuc vo
th t cc nguyn cng.
- Nng sut v hiu qu kinh t thp hn hnh thc sn xut theo dy chuyn.
Ngy nay, nh ng dng cc thnh tu v in t, tin hc, x l in ton v k thut
iu khin t ng, cng ngh ca qu trnh sn xut c thc hin bi cc my
c iu khin t ng nh my tnh in t, c kh nng lp trnh a dng thch
nghi vi sn phm mi. Dng sn xut nh vy c gi l sn xut linh hot v cng
l dng sn xut c trng v ngy cng ph cp trong x hi.
-NHP SX
Trong sn xut
hng lot ln v hng khi thng s dng phng php sn xut dy chuyn ( c gia
cng ln lp rp). Theo phng php ny th cc my c b tr theo th
t cc nguyn cng. S v tr (ch lm vic) v nng sut phi c tnh ton sao cho
ng b ( khng b nh n gia cc nguyn cng). Mun cho dy chuyn sn xut
ng b phi tun theo nhp sn xut nht nh.
Nhp sn xut l khong thi gian lp li chu k gia cng ( hoc lp rp) v c tnh
bng cng thc:
t =
y:
t nhp sn xut (pht);
F thi gian lm vit tnh theo ca, thng, nm (pht );
q s lng sn phm (hoc chi tit) c ch to ra trong thi gian F.
V d, trong mt ngy lm vic 8 gi, ta c: F = 8 x 60 pht = 480 pht.Gia cng c q
= 160 chi tit. Nh vy nhp xn xut t =
= 3 pht. Co ngha l thi gian ca mi nguyn cng l 3 pht (k c vn chuyn)
hoc l bi s ca 3 (v d, nguyn cng ct rng cn c 4 my lm vic
mi kp cho nguyn cng trc bi v mi my ct mt chi tit mt 12 pht tc l bi
s ca 3).
-
XC NH DNG SN XUT
Sau khi xc nh c sn lng hng nm N ca chi tit theo cng thc (1.2) ta phi
xc nh khi lng ca chi tit. Khi lng Q ca chi tit c xc nh theo cng
thc :
Q = V.
g
y: V- th tch ca chi tit (dm3);
g
-khi lng ring ca vt liu (
g
ca thp l 7,852kg/dm3;
g
ca gang do l 7,2kg/dm3;
g
ca gang xm l 7kg/dm3 ;
g
ca nhm l 2,7kg/dm3 v
g
ca ng l 8,72kg/dm3 ).
Khi c N v Q da vo bng 1.1 chn dng sn xut ph hp .
Khi thit b n mn hc v n tt
nghip cng ngh ch to my sinh vin thng
gp cc dng sn xut hng lot va, hng lot ln v hng lot khi thit k quy
trnh cng ngh vi cc g chuyn dng , my chuyn dng , my bn t ng , dao
c chng v,v..
Bng 1.1 .xc nh dng sn xut
Dng sn xut
Q
-
khi lng ca chi tit
> 200kg
4 -200kg
< 4kg
Sn lng hng nm ca chi tit (chic )
n chic
H
Hng lot nh
Hng lot va
Hng lot ln
H
hng khi
< 5
5 -100
100 - 300
300 -1000
> 1000
< 10
10 - 200
200 - 500
5
500 -1000
> 5000
< 100
100 - 500
500 - 5000
5000 - 50000
> 50000
Cu 1.5
: Th no l tp trung nguyn cng, phn tn nc? Xu hng hin nay ?
Trong sn xut hng lot ln v hng lot khi gia cng chi tit c th c thc hin
theo phng php tp trung nguyn cng hoc theo phng php phn tn nguyn
cng .
. Phng php tp trung nguyn cng
Tp trung nguyn cng c ngha l b tr nhiu bc cng ngh vo mt nguyn cng
v c thc hin trn mt my. Thng thng tp trung nguyn cng c thc hin
vi cc bc cng ngh gn ging nhau nh : khoan, khot, doa, ct ren hoc tin
ngoi, tin trong, v,v.
phng php tp trung nguyn cng c ng dng cho nhng chi tit phc tp c
nhiu b mt gia cng. gia cng cc loi chi tit ny ngi ta phi dng my c
nng sut cao. l cc my t hp, my nhiu trc chnh (gia cng c tin hnh
tun t trn tng trc chnh v ng thi trn nhiu v tr khc nhau). Trong trng hp
ny thi gian gia cng mt chi tit bng thi gian gia cng trn mt trc chnh. Nng
sut gia cng tng nh gia cng song song v s trng hp ca thi gian my. Thi
gian ph bng thi gian quay ca bn my i mt v tr. Ngoi cc my t hp v my
nhiu trc chnh ra ngi ta cn dng cc my nhiu dao thc hin gia cng theo
phng php tp trung nguyn cng.
Ngoi nng sut cao ra, phng php tp trung nguyn cng cn cho php nng cao
h s s dng mt bng sn xut. Tuy nhin phng php ny c nhc im l dng
my c phc tp cao v iu chnh my cng rt kh khn.
.phng php phn tn nguyn cng
phng php phn tn nguyn cng c ngha l chia quy trnh cng ngh ra nhiu
nguyn cng nh, mi nguyn cng c thc hin trn mt my. Trong trng hp
ny ngi ta s dng cc my thng dng, cc dng c tiu chun v cc trang b cng
ngh n gin. Nh nhng nt c trng m phng php phn tn nguyn cng
c tnh linh hot cao, c th l qu trnh chuyn i i tng gia cng c thc hin
rt nhanh chng v chi ph khng ng k.
.Xu hng hin nay
Hin nay trong lnh vc ch to my, nhn chung ngi ta c xu hng p dng
phng php tp trung nguyn cng trn c s t ng ho sn xut nhm tng nng
sut lao ng, rt ngn chu k sn xut gim chi ph iu hnh v lp k hoch sn
xut. Cn phng php phn tn nguyn cng ch p dng quy m sn xut ln nu
trnh sn xut km nhn t gc k thut sn xut.
CHNG II
: CHT LNG B MT CHI TIT MY.
Cu 2.1: nhp nh t vi l j ? Phn tch nh hng ca nhp nh t vi n tnh
chng mn, tnh chng n mn ha hc ca chi tit my, chnh xc ca mi ghp?
nhm b mt ( nhp nh t vi) l tp hp tt
c nhng b li, lm vi bc cc nh v c quan st trn mt khong ngn tiu
chun.
Trnh by nh hng ca cht lng b mt chi tit my n kh nng chng mn/
bn mi/ chng n mn ha hc ca chi tit my v chnh xc mi lp ghp?
Tr li :
- nh hng ca cht lng b mt chi tit my n kh nng chng mn:
+ nh hng n nhp nh t vi ( nhm b mt): Chiu cao v hnh dng ca
nhp nh t vi trn b mt cng vi chiu ca vt gia cng c nh hng n ma st
v mi mn chi tit my.
-Do b mt hai chi tit tip xc vi nhau c nhp nh t vi (nhm) nn trong giai on
u ca qu trnh lm vic, hai b mt ny ch tip xc vi nhau mt s nh cao
nhp nh; din tch tip xc thc ch bng mt phn ca din tch tip xc tnh ton. Ti
cc nh tip xc p sut rt ln, thng vt qu gii hn chy, c khi vt qu c
gii hn bn ca vt liu.
p sut lm cho cc im tip xc b nn n hi v lm bin dng do cc nhp
nh, l bin dng tip xc. Bin dng tip xc c th tnh theo cng thc thc
nghim nh sau:
D
= C
(m).
Vi C,x l h s v s m ph thuc iu kin thc nghim (dng tip xc, vt liu) p
l p sut tip xc (N/
). Khi hai b mt c chuyn ng tng i vi nhau s xy ra hin tng trt do
cc nh nhp nh; cc nh nhp nh b mn nhanh lm khe h lp ghp tng ln.
l hin tng mn ban u. Trong iu kin lm vic nh v va, mn ban u s lm
cho chiu cao nhp nh gim 65-75% lc din tch tip xc thc tng ln v p sut
tip xc gim i. giai on nay hnh dng nhp nh v chiu ca vt gia cng cng
thay i. Sau giai on nay qu trnh mn tr nn bnh thng v chm. l giai
on mn bnh thng. Cui cng l giai on mn kch lit, khi b mt tip xc b
trc ra, ngha l cu trc b mt chi tit b ph hng. Nh vy qu trnh mi mn ca
cp chi tit my, xt trn c s ma st b mt tip xc, thng qua ba giai on: mn
ban u, mn bnh thng v mn kch lit (hnh 2-3)
Hnh 2-3: qu trnh mi mn ca mt cp chi tit ma st ( tip xc) vi nhau.
- nh hng ca cht lng b mt chi tit my n kh nng chng n mn ha hc:
Cc ch lm b mt do nhp nh t
vi to ra l ni cha cc tp cht nh axit, mui Cc tp cht ny c tc dng n
mn ha hc i vi kim loi. Qu trnh n mn ha hc trn lp b mt chi tit lm cc
nhp nh mi hnh thnh. Qu trnh n mn ha hc ny lp b mt ny sy ra dc
theo sn dc ca cc nhp nh t vi, theo chiu t nh xung y (mi tn trn hnh
2-4) cc nhp nh, lm cho cc nhp nh c b mt i v cc nhp nh mi c hnh
thnh.
Hinh 2-4: Qu trnh n mn ha hc trn lp b mt chi tit my.
Nh vy b mt chi tit my cng t nhm (cng nhn bng) th s cng t b n mn
ha hc, bn knh y cc nhp nh cng ln th kh nng chng n mn ha hc ca
lp b mt cng cao. C th chng n mn ha hc bng cch ph ln b mt chi tit
my mt lp bo v bng phng php m (m crm, m niken) hoc bng phng
php c kh lm chc lp b mt.
-nh hng ca cht lng b mt chi tit my n chnh xc mi lp ghp:
chnh xc mi lp ghp trong kt cu c kh ph thuc cht lng cc b mt lp
ghp. bn cc mi lp ghp, trong c n nh ca ch lp ghp gia cc
chi tit, ph thuc vo nhm ca cc b mt lp ghp. y, chiu cao nhp nh t
vi Rz tham gia vo trng dung sai ch to chi tit my: i vi l th dung sai ca kch
thc ng knh s gim mt lng l 2Rz, cn i vi trc th li tng 2Rz.
Trong giai on mn ban u (giai on chy r)chiu cao nhp nh t vi Rz, i vi
mi lp ghp lng c th gim i 65 75% lm khe h lp ghp tng ln v chnh
xc lp ghp gim i. Nh vy, i vi cc mi ghp lng, m bo n nh ca
mi lp trong thi gian s dng, trc ht phi gim nhp nh t vi (gim nhm,
tng nhn bng b mt), thng qua cch gim tr s chiu cao nhp nh Rz. Gi tr
hp l ca chiu cao nhp nh Rz c xc nh theo chnh xc ca mi lp, ty
theo tr s ca dung sai kch thc lp ghp.
VD: Nu ng knh lp ghp ln hn 500 mm th Rz = (0,1 0,15)
d
,
bn ca mi lp cht (mi lp c di) c quan h trc tip ti nhm ca b
mt lp ghp. Chiu cao nhp nh t vi Rz tng th bn ca mi lp ghp c di
(mi lp cht) gim, bn mi lp ng vi chiu cao nhp nh t vi Rz l 36,5
m s thp hn khong 40% so vi bn ca mi lp ng vi Rz l 18 m, v
di ca mi lp ghp sau nh hn mi lp ghp trc khong 15%.
- nh hng ca cht lng b mt chi tit my n bn mi:
+ nhm b mt c nh hng ti bn mi ca chi tit my, nht l khi chi tit
my chu ti trng chu k c i du, v y cc nhp nh t vi c ng sut tp trung
vi tr s ln, c khi tr s ny vt qu gii hn mi ca vt liu. ng sut tp trung
ny s gy ra cc vt nt t vi y cc nhp nh, l ngun gc ph hng chi tit
my. Mt khc, bn ca chi tit my s tng khi chi tit chu ti trng va p, nu
nhm b mt thp. i vi thep CT5 nu gim nhm b mt t Rz = 100 m xung
Rz = 0,1 m th bn va p c th tng 17%.
+ nh hng ca lp bin cng b mt:
B mt b bin cng c th lm tng bn mi khong 20%. Chiu su v mc lp
bin cng ca lp b mt u c nh hng n bn mi ca chi tit my, c th l
hn ch kh nng gy ra cc vt nt t vi lm ph hng chi tit, nht l khi b mt chi
tit c ng sut d nn.
Khi chi tit my lm vic mi trng c nhit cao, di tc dng nhit qu trnh
khuch tn cc phn t kim loi trong lp b mt s tng ln, lm gim bn mi ca
chi tit my.
+ nh hng ca ng sut d trong lp b mt:
ng sut d nn trn lp b mt c tc dng nng cao bn mi, cn ng sut d
ko li h thp bn mi ca chi tit my. nh hng ca ng sut d b mt i vi
bn mi ca chi tit my, xt v tr s v du ca ng sut d, c th xc nh bng
mi quan h theo thc nghim sau:
=
-
Trong :
: gii hn mi khi khng c ng sut d b mt.
: gii hn mi khi c ng sut d b mt.
: ng sut d ln nht, k c du lp b mt.
: h s ph thuc loi vt liu ca chi tit.
Cu 2.4: trnh by tnh cht c l ca lp b mt gia cng( hin tng bin cng v
ng sut d) Phn tch nh hng ca hin tng bin cng n tnh chng mn ca
chi tit my
?
B mt bin cng c th tng bn mi ca chi tit ln khong 20%, tng chng
mn ca n ln 2
3 ln. Chiu su v mc bin cng ca lp b mt u c nh hng n bn
mi ca chi tit my, c th l n hn ch kh nng gy ra cc vt nt lm ph hng chi
tit. Tuy nhin, b mt qu cng ( mc bin cng qu cao) s lm gim bn mi
ca chi tit my.
ng sut d
nn trn
lp b mt c kh nng lm tng bn mi ca chi tit cn ng sut d ko trn lp
b mt lm gim bn mi ca chi tit. V d, i vi chi tit t vt liu thp bn
mi ca n c th tng ln 50% ghi trn lp b mt c ng sut d nn v bn mi
gim 30% khi trn lp b mt c ng sut d ko.
Cht lng ca lp kim loi b mt c to thnh bi tnh cht ca kim loi v
phng php gia cng c. Trong qu trnh gia cng c di tc dng ca li ct dng
c, trn b mt kim loi to thnh nhng vt li, lm v cu trc ca lp b mt cng
thay i (lp b mt b bin dng do v to thnh bin cng, ng thi xut hin ng
xut d).
Mc bin cng v chiu su bin cng ph thuc vo phng php gia cng v ch
ct (lng chy dao, chiu su ct v tc ct). Khi tng lng chy dao v tc
ct, chiu su bin cng tng ln, ngc li khi tng tc ct th chiu su bin cng
gim xung.
Cu 2.5
Tnh cht c l lp b mt gia cng,phn tch nh hng ca bin cng ti
bn chi tit my ?
- Trong qu trnh gia cng c, di tc dng ca cc qu trnh vt l xy ra trong vng
ct, lp kim loi b mt b bin dng do (BDD). Sau khi gia cng, BDD lm b mt s
to nn lp bin cng v ng sut d (SD) lp b mt.
Lp bin cng b mt c c trng bi mc bin cng v chiu su lp bin
cng. SD lp b mt c c trng bi tr s, du v chiu su phn b SD
- B mt bin cng lm tng bn mi 20% , chng mn 2/3 ln .C chiu su v
mc bin cng lp b mt iu c nh hng ti bn mi ca chi tit my v lp
bin cng b mt hn ch kh nng gy ra cc vt nt t vi ti cc y cc mp m.
- ng sut d trn lp b mt nh hng rt ln n bn mi ca ctm, ng sut d
nn trn lp b mt c kh nng tng bn mi ca ctm,cn ng sut d ko trn lp
b mt lm gim bn mi cua ctm.
V d: i vi chi tit t vt liu thp bn mi ca n c th tng ln 50% khi trn lp
b mt c ng SD nn v bn mi gim 30% khi trn lp b rt c SD ko.
Cu 2.6 Phn tch nh hng ca cc yu t mang tnh cht hnh hc ca dao tin( gc
nghing v bn knh mi dao) n nhm b mt ?
T kt qu nghin cu, bc u ngi ta tm c cc bin php cng ngh thch
hp ci thin cht lng b mt chi tit my, nht l gim chiu cao nhp nh t vi
Rz (gim nhm) tng nhn bng b mt, ci thin chiu su lp bin cng cng
nh cng b mt. Qua thc nghim i vi phng php tin ngi ta xc nh
c mi quan h gia cc thng s: chiu cao nhp nh t vi Rz, lng tin dao S,
bn knh mi dao r, chiu dy phoi nh nht hmin
Hinh 2.1: Quan h gia chiu cao nhp nh t vi Rz v lng tin dao S khi tin.
Trn hnh 2.1 ng cong 1 biu th mi quan h tng qut gia Rz, S v r. C th l
trong phm vi gi tr ca lng chy dao S > 0,15mm/vng; ng cong 2 biu th mi
quan h thc nghim, k c phm vi gi tr ca lng chy dao S nh hn (S <
0,1mm/vng). T ng cong 2 ngi ta xc nh c mi quan h gia Rz, S v
r, hmin i vi bc tin tinh v biu th bng ng cong 3. Nh vy, ty theo gi tr
thc t ca lng chy dao S m ta c th xc nh c mi quan h gia Rz, S, r v
hmin nh sau:
-Khi S > 0,15mm/vng th Rz =
-Khi S < 0,1 mm/vng th gi tr ca chiu cao nhp nh t vi Rz:
Rz =
+
(1
+
)
- y chiu dy phoi kim loi hmin ph thuc bn knh mi dao r. Nu mi li ct
bng kim cng mn mt trc v mt sau li ct, khi r = 10m th hmin = 4 m.
Mi dao hp kim cng bng thng nu r = 40m th hmin > 20m.
-Nu thay i gc
j
v
khng nhng lm thay i chiu cao nhp nh m cn lm thay i c hnh dng nhp
nh (hnh 2-2.c). Nu bn knh mi dao tin c dng trn l
th hnh thnh dng nhp nh cng c y lm trn (hnh 2-2.d). Nu tng bn knh nh
ca dao tin ln
th chiu cao nhp nh Rz s gim (hnh 2-2.e). phn thng ca li ct trn dao tin
cng c nh hng n hnh dng v chiu cao nhp nh (hnh 2-2.f).
Hnh 2-2: nh hng ca hnh dng hnh hc ca dng c ct n nhp nh b mt khi
tin.
Cc thng s hnh hc ca li ct, c bit l gc trc
v mn dng c ct c nh hng ti chiu cao nhp nh t vi Rz v chiu su bin
cng
. Khi gc
th Rz v
gim. mn dng c tng th Rz v
tng. mn cho php ca dng c ct m bo tr s hp l ca Rz v
l khong u = 0,20,4mm.
Cu 2.7 Phn tch nh hng ca lng tin dao S, tc ct V n nhm b mt,
lng bin cng b mt v ng sut d lp b mt ca chi tit my
-nh hng ca tc ct
Tc ct c nh hng rt ln n nhm b mt (hnh 2.8).
Khi ct thp cacbon tc ct thp, nhit ct khng cao, phoi kim loi tch d, bin
dng ca lp kim loi khng nhiu, v vy nhm b mt thp. Khi tng tc n
khong 15
20 m/pht th nhit ct vlc ct u tng, gy ra bin dng do mnh, mt trc v
mt sau ca dao kim loi b chy do. Khi lp kim loi b nn cht mt trc dao v
nhit cao lm tng h s ma st vng ct s hnh thnh lo dao. l mt
t kim loi b chy v bm vo mt trc v mt phn sau ca dao. V cu trc, th lo
dao l ht kim loi rt cng, nhit nng chy ln ti khong 3000