NR 7 (9) LIPIEC 2014 ORGAN STOWARZYSZENIA PRZYJACI SZCZEBRZESZYNA
Tak ! Drodzy Czytelnicy!
To ju 100 numer naszej gazetki. Rozpoczlimy jej wydawanie w kwietniu 2006 roku. Szata graficzna pierwszej i innych stron zmienia si znacznie. Gazetka w miar upywu czasu ewaluowaa, zmieniajc swoj tre i form. Ostatni - 100 numer macie Pastwo przed sob. Redakcja w skadzie: Joanna Dawid (zajmuje si korekt gazetki, a take pisze aktualne felietony), Zygmunt Krasny (moja praca to zbieranie materiaw do gazetki, ich redakcja, druk, skadanie, zszycie, a take po trosze dystrybucja) i Mateusz Sirko (domen dziaania jest wszystko, co w gazetce wymaga umiejtnoci informatycznych, szczeglnie materiay fotograficzne,
oglny wygld i zamieszczanie w Internecie) gorco dzikuje wszystkim czytelnikom, ktrzy przyjmowali nas w swoich domach, czytali nasze artykuy, dzielili si z nami swoimi spostrzeeniami i uwagami. Mona powiedzie - byli wspredaktorami. Stawialimy sobie zadanie, aby nasze czasopismo uczyo, bawio i informowao. Std jego profil historyczno kulturalny. Staralimy si, aby artykuy byy ciekawe, nawizyway do bogatej historii naszego miasta. Pisalimy rwnie o waniejszych wydarzeniach dziejcych si aktualnie, szczeglnie kulturalnych. Zamieszczalimy te teksty literackie, wiersze, korzystajc z bogatej twrczoci ludowej naszego terenu.
SZCZEBRZESZYN 2 CHRZSZCZ NR 3 (7) CHRZSZCZ NR 7 (9) Zapewnilimy sobie dopyw artykuw od staych naszych korespondentw i autorw tekstw. Pisali dla nas: pan prof. dr hab. Jerzy Doroszewski, profesor Aleksander Przysada, pani Regina Smoter Grzeszkiewicz, pani Stefania Krukowska, pani Joanna Dawid, ks. Sawomir Korona i inni. Wszystkim tym ludziom serdecznie dzikujemy. Dzikujemy czytelnikom, ktrzy wspierali nas i motywowali do dalszego dziaania. Dzikuj gorco z gbi serca moim wsppracownikom, czonkom zespou redakcyjnego; korespondentom za ciekawe, czasem wrcz frapujce artykuy; take osobom zajmujcym si dystrybucj czasopisma; osobom dostarczajcym materiay dokumenty, ktre wykorzystujemy przy redakcji kolejnego numeru.
W czasie naszej pracy mielimy pewne kopoty zwizane ze sprztem, ale przede wszystkim kopoty finansowe. Dlatego gazetka wydawana jest monochromatycznie. Kolorow zobaczycie tylko w Internecie. Z powodu braku rodkw finansowych nie bdziemy witowa jubileuszowego 100 numeru gazety. Za ewentualne braki, za chochlika, ktry czasami ujawnia swoje dziaanie, za niedostatki - serdecznie przepraszamy. Liczymy na dalsz wspprac i yczliwe zainteresowanie naszym ,,Chrzszczem.
Zygmunt Krasny
Regina Smoter Grzeszkiewicz Z roku na rok przybywa nam "Chrzszczy" - to ju setny numer trzymasz Czytelniku w rkach. Jeeli wytrwale wdrowae po "Chrzszczowych" drkach, czytajc od deski do deski kady z numerw tej ciekawej, na swj sposb oryginalnej, a nade wszystko potrzebnej gazety, to ju masz pewien zasb wiedzy o Chrzszczowym Grodzie, okolicach, wiesz, kto i o czym pisz, i wiesz take (myl, e to rzecz najistotniejsza) dziki komu czytasz "Chrzszcza". Wanie, dziki komu?
Redaktor jest znany wszystkim - nie tylko w Szczebrzeszynie, ale rwnie w okolicznych wioskach czy miasteczkach. Uchyl w tym miejscu rbka tajemnicy - gdy pojawia si przy okazji ronych spotka o charakterze kulturalnym w Radecznicy, jest rozchwytywany przez miejscow grupk intelektualistw, bo: trzeba udzieli ronych porad (nie wnikam w szczegy...), moe by co opublikowa, a moe po prostu po przyjacielsku pogada? Zesp Redakcyjny take (przynajmniej w Szczebrzeszynie) wszystkim znany i jeeli teraz spojrzymy na dziaalno tych ludzi, kroi si nam peny obraz "Chrzszcza", ciekawego pod wzgldem zamieszczanych tekstw miesicznika. Wspomniaam na wstpie, e to ju setny numer, a wic malutka rocznica dziaalnoci ludzi z pasj, ludzi oddanych swojemu rodowisku i jego potrzebom. Wiemy doskonale, e kada rocznica jest okazj do pewnej zadumy, refleksji nad tym, co ju zrobiono, a co jeszcze trzeba by byo... Okazj do zoenia ycze, gratulacji, wiec pozwalam sobie w imieniu wasnym i Czytelnikw yczy Panu Zygmuntowi Krasnemu, Zespoowi Redakcyjnemu, wszystkim korespondentom i wsppracownikom - ciekawych pomysw, interesujcych tekstw, do tego zdrowia i wytrwaoci (bo przecie inaczej si tego wszystkiego ogarn nie da) oraz kolejnych dwusetnych i nastpnych edycji "Chrzszcza", ktry ju chyba na dobre zaaklimatyzowa si w Szczebrzeszynie i prawdopodobnie doywotnio w tym miecie zamieszka.
Aleksander Przysada Z okazji wydania 100 nego, historycznego numeru ,,Chrzszcza pragn wyrazi sowa gbokiego szacunku i uznania redakcji czasopisma, w tym panu Zygmuntowi Krasnemu Prezesowi Stowarzyszenia Przyjaci Szczebrzeszyna za stworzenie i systematyczne redagowanie rdowego, opartego na dokumentach, czasopisma, o bardzo bogatym i szerokim tematycznie zakresie informacji. Jako stay czytelnik stwierdzam, e w miar upywu czasu, dziki pozyskiwaniu kompetentnych wsppracownikw wrd ktrych s autorzy pamitnikw, wiadkowie i uczestnicy rozmaitych wydarze politycznych i ycia kulturalno owiatowego dawniej i teraz, a nawet profesorowie uniwersyteccy, stale ronie informacyjna i edukacyjna rola Chrzszcza w yciu mieszkacw Miasta i Gminy Szczebrzeszyn. Zygmunt Przyjacielu! Twoje osobiste zainteresowania, gboko spoeczne zaangaowanie,
CHRZSZCZ NR 7 (9) 3
przyjazny , peen zrozumienia i yczliwoci stosunek do ludzi sprawia, e obok roli informacyjnej czasopismo spenia zadanie przewodnika po ciekach naszej przeszoci. Przedstawiane w nim opracowania, w wikszoci posiadajce cechy monograficzne, pozwalaj, moim zdaniem, zaliczy ,,Chrzszcza do pism popularno naukowych. Przykadem mog by choby artykuy pani Reginy Smoter Grzeszkiewicz autorki wielu nowatorsko cennych opracowa, jak np. drukowane w ,,Chrzszczu w dziale May Sownik Historyczny Szczebrzeszyna. Po poczeniu tych artykuw powstao znaczce rdowo opracowanie w postaci monografii przeszoci Szczebrzeszyna. W podobny sposb narodzia si ksika monografia pt. Szczebrzeszyn miasto bogate histori i ludmi Pragn zauway, e stale rosnc wartoci ,,Chrzszcza jest prowadzona rwnolegle dziaalno wydawnicza. Drukowane na jego amach artykuy historyczne i np. wiersze czsto pniej ukazuj si w formie ksiek wydawanych przez Stowarzyszenie Przyjaci Szczebrzeszyna. Jestem dumny i pragn podziko za to, e pord wielu wydanych pozycji, jako pierwszy ukaza si tomik wierszy mojej matki Marii Przysada pt. ,,ciekami przeszoci, a nieco pniej drugi tomik wierszy pt. ,,Zycie jest snem, w ktrym zamieszczone zostay rwnie wiersze prawnuczki Marii Ani Przysada, w tym czasie jeszcze studentki. Jubileusz jest pretekstem do wymienienia osigni i znaczenia spoecznego pracy zespou redakcyjnego i do zoenia z gbi serca pyncych ycze. Dlatego wyraam yczenia w formie nadziei niech dziaalno edytorska i kulturotwrcza zespou redakcyjnego na czele z Tob ( moe przy pomocy Domu Kultury i yczliwoci wadz miasta) pozwoli zachowa choby we wspomnieniach czytelnikw ,,Chrzszcza pami o sawie tego chrzszczowego grodu, a przez to , daj Boe, odbudowa jego dawne znaczenie, jako orodka ycia gospodarczego i umysowego.
Lipiec
Flora Brzozy rozsypuj drobne skrzydlate orzeszki. Na wilgotnych i torfiastych kach kwitnie dziewiciornik botny, goryczka wskolistna, rdest wownik, ostroe warzywny, barszcz i dzigiel leny, trzlica modra. Na torfowiskach wysokich kwitn urawina, turzyca siwa, rosiczki. Na suchszych kach zakwita centuria pospolita, czyli tysicznik, wida te kpy przytuli waciwej. Na maych spokojnych zbiornikach wodnych wida kwiatostany okrnicy bagiennej; pod wod kwitnie rogatek szorstki, rdestnice, kdzierzawa i moczarka kanadyjska. Zaczynaj pojawia si kosy zarodnikowe widakw. Na wydmach nadmorskich kwitnie wystpujcy wycznie nad morzem mikoajek nadmorski. Dojrzewaj ju owoce i zboa oraz owoce runa lenego. Fauna Dla bezkrgowcw lipiec jest szczytowym okresem rozwoju, w wodzie jest bardzo duo kijanek, wida te narybek. W lesie spotykamy wiele motyli: pa krlowej, rusaki : pawik , wierzbowiec, osetnik i wierzbowca, cytrynek. Przy padlinie mona spotka chrzszcze grabarze. Ptaki cichn odbywa si pierzenie. Sycha jeszcze czsto gos przepirki i skowronka borowego. Charakterystycznym zjawiskiem ciepych wieczorw s loty nietoperzy. Mode jee opuszczaj gniazdo, maj ju okoo 3000 kolcw. Jak dorosn bd ich miay okoo 7000.Niektre ptaki piewajce powtrnie wysiaduj jaja np. szczygy, ziby, potrzeszcze trznadle. Koc si powtrnie krliki i zajce. Odbywa si cieczka kun i ruja saren. Jelenie byki wyksztaciy ju wiece i wycieraj je ze scypuu. Zaczynaj si pierwsze odloty ptakw do ciepych krajw-sieweczki rzeczne i obone, czajki, bataliony, kuliki wielkie, rycyki, rybitwy rzeczne, kukuki, wistunki. Opracowano na podstawie materiaw LOP ZG. 4 CHRZSZCZ NR 7 (9)
Lipiec lubi przypiec
Niektre wydarzenia w Polsce 1455 Wojna trzynastoletnia: wojska krzyackie zdobyy Knipaw. 1792 Wojna polsko-rosyjska: zwycistwo wojsk rosyjskich w bitwie pod Wojszkami. 1831 Powstanie listopadowe: zwycistwo powstacw w II bitwie pod Miskiem Mazowieckim. 1844 Rozpoczto budow Dworca Wiedeskiego w Warszawie. 1893 We Wrocawiu uruchomiono pierwsz lini tramwaju elektrycznego. 1894 We Lwowie odby si pierwszy mecz pikarski na ziemiach polskich. 1898 Grekokatolikw na ziemiach polskich pod zaborem rosyjskim uznano za wyznawcw prawosawia. 1920 Wojna polsko-bolszewicka: oddziay polskie po walkach z Litwinami i bolszewikami zostay wycofane z Wilna. 1943 W Koodnie w powiecie krzemienieckim oddziay UPA zamordoway 496 osb, w tym prawie 300 dzieci. 1946 Pierwszy kongres Stronnictwa Demokratycznego. 1961 Sejm przyj ustaw wprowadzajc uytkowanie wieczyste. 1966 Aresztowano seryjnego morderc Karola Kota (Wampira z Krakowa). 14 lipca 1967 roku zosta skazany na kar mierci. 1969 Oddano do uytku maszt radiowo- telewizyjny w Olsztynie, obecnie najwyszy obiekt budowlany w Polsce (360 m). 1973 W Raciborzu odsonito Pomnik Matki Polki. 1981 Rozpocz si IX Nadzwyczajny Zjazd PZPR. 1984 W Kiekrzu koo Poznania odbyy si pierwsze w kraju zawody triathlonowe.
Lipiec Lipiec zachysn si upaem rozpali niebo do biaoci, rumiankom oczy wypowiay, soniak si mod szyszk pokry.
Miedze bkitne od bawatkw, w polu si pusz koniczyny. Muzyk, rado niosc wiatu ostatni przybysz lata przyby.
Lipy rozlay zapach miodu, szaleje ka, kwitnie, piewa. Zapachem lipca dzi mnie otul wrd kosw yta penych chleba. Stella-Jagoda
Nasi chopcy id (),,Gdy tak rozmawiaem z bolszewikami, nagle usyszaem, jak ktra z sistr krzykna: ,,Nasi chopcy id !. Rzuciem wszystko i wybiegem przed szpital. Od strony Bonia w dwuszeregu szo dwudziestu kilku uzbrojonych modych chopakw w mundurach z czerwonymi szalikami na szyjach, z biao czerwonymi opaskami na lewym ramieniu. Ludzi ogarn sza krzyczeli, pakali, rzucali kwiaty Pospieszyem na rynek. Tu przed ratuszem od strony dawnego wejcia do andarmerii, uwija si na koniu ,,Podkowa, rwnie w mundurze i z biao czerwon opask, obwieszony kwiatami. Obok niego adiutant ,,Korczak. Uciskaem ,,Podkow, z najwikszym trudem opanowujc wzruszenie, na ratuszu zawieszono biao czerwon chorgiew. Natychmiast kazaem zrobi to samo w szpitalu, majc zachowan chorgiew przedwojenn. Po chwili ,,Podkowa zjawi si w szpitalu, zamierzajc w naszej kancelarii zaoy swoj tymczasow kwater. Poszlimy na sale chorych, odwiedzi rannych onierzy. Zaraz dano zna, e nadjecha sowiecki pukownik, ktremu ,,Podkowa mia si zameldowa. Pukownik sta przy samochodzie. Tu nastpio krtkie zameldowanie si, po czym pukownik wygosi do zebranego tumu do dugie przemwienie. Mwi o Niemcach, o braciach Sowianach, o niepodlegej Polsce. Upewnia, e Sowieci nie bd wtrca si do spraw wewntrznych Polski, e pozostawi zupen swobod rzdzenia, aby tylko podstawy tego rzdzenia byy demokratyczne. Mwca pierwszorzdny. Rozentuzjazmowany tum, wierzc wygaszanym obietnicom i zapewnieniom, obsypa kwiatami sowieckiego mwc i jego samochd. Tymczasem do miasta wkraczay coraz to nowe oddziay naszego wojska. Napyway coraz liczniej i formacje sowieckie, z samochodami, czogami, dziaami i taborami. Ludno ciekawie wszystkiemu si przygldaa. ,,Podkowa pojecha tymczasem do Klemensowa, a miasto oczekiwao nadejcia ze Szperwki naszego wikszego oddziau pod dowdztwem kpt. ,,Wacawa. Okoo 10.30 na rynku zgromadzia si niemal caa ludno miasteczka. W przygniatajcej wikszoci byy to kobiety i dzieci, mczyzn zwaszcza modych i w sile wieku bardzo mao.
5 CHRZSZCZ NR 7 (9)
W pewnym momencie ujrzelimy idce ulic Frampolsk od strony targowicy zwarte kolumny naszych onierzy. Na czele kpt. ,,Wacaw. Przed swoimi plutonami, wzgldnie w pierwszych szeregach - ,,Ikar, ,,Gruda, ,,Czeremcha, ,,Sanok, ,,Sikora, ,,Komar, ,,Nieuchwytny, ,,Kawka i tylu innych, tak dobrze znanych mi ludzi obecnie jawnie wystpujcych jako onierze. Delegacja miasta podesza do kpt. ,,Wacawa z chlebem i sol. Powita wojsko nauczyciel Gowacki. Krtko odpowiedzia kpt. ,,Wacaw. A tum dookoa szala z radoci, wiwatowa, obsypywa onierzy kwiatami, mia si i paka. Tak byo przez cay dzie. W miecie zabrako kwiatw. W porze obiadowej zaszli do nas kpt. ,,Wacaw, ,,Wyrwa, ,,Sanok, ,,Gruda, ,,Kawka, co chwila przychodzi kto inny. Do szpitala zwoono tymczasem rannych, ktrych trzymano dotychczas we wsiach. Na bolszewikw zwracano mao uwagi (szelmy zabrali mi drug bryczk). Myli i uczucia skierowane byy nierozdzielnie ku naszemu wojsku. Nie bd mwi, co ja przeywaem. Tak silnych wzrusze nie doznawaem jeszcze nigdy w yciu. Chwilami traciem cakowicie panowanie nad sob. Na nic zday si zaywane krople walerianowe. Wieczorem wyczerpani jestemy doszcztnie, lecz samopoczucie nasze nadzwyczajne. Przecie dzisiaj zakoczy si ju chyba bezpowrotnie prawie picioletni okres straszliwego, potwornego jarzma niemieckiego. Ile to razy nasze ycie i los wisiay na wosku. Pomimo wszystko nieugicie stalimy na powierzonym posterunku. Wytrwalimy i przetrzymalimy. Tak o wkroczeniu wojska polskiego partyzantw pisa dr Zygmunt Klukowski kronikarz Zamojszczyzny w swojej ksice pt. Zamojszczyzna 1944 1959 tom II - Orodek Karta Warszawa2007. Strony 81 82, pod dat 26 lipca 1944 roku.
Armio Krajowa Rdz nam dola na lufach osiada w krzywe patrze kazaa zwierciada, wioda szlakiem dobrym i zym. Napenilimy groby kolawe, a piosence oddalimy saw, po polach rozwczy j dym. Niepotrzebnym i nieuznawanym, tym najbliszym i tym zapomnianym mj ubogi ofiaruj rym. Bya dla nas radoci i dum, jak stal prna, jak ywio surowa, ustom pieni, sercu krwaw un, Armio Krajowa. Zimny ogie, granat pod podog, acuch co dzie spajany od nowa, zbrojne kroki nocn len drog, Armio Krajowa. W bohaterw prowadzia lady nard zwarty jak grupa szturmowa, a spyna krwi na barykady, Armio Krajowa. Nie rabaty, nie barwy mundurw, nie orderu wstga purpurowa, ale skowyt i krew spod pazurw, Armio Krajowa. Cho nagrod byo Ci wygnanie kula w plecy, cela betonowa. Co si stao, nigdy nie odstanie Armio Krajowa. Nas nie stanie, lecz Ty nie zaginiesz. Pie Ci wemie, legenda przechowa. Wichrem chway w histori popyniesz, Armio Krajowa.
Aberdeen, Szkocja 1964 Zbigniew Kabata ,,Bobo
A jeeli padn A jeeli padn od kuli, pokocie si mojej matuli... Pad od kuli, a soce wieczorem zorz krwaw zaego nad borem. Zakrwawione paprocie spod gowy rozpostary si w caun grobowy. Dugie lata kamliwe milczenie wyklinao w nico lene cienie. Dugie lata serdecznej udrki gray echem partyzanckiej piosenki. Cho na drodze dmie wichura... Idzie lasem trup piechura.
6 CHRZSZCZ NR 7 (9)
Kurtka na nim z mgie sinych utkana, piszczelami podparte kolana, strupieszaych pi palcw si zwiera na uchwycie zbutwiaego szmajsera. Idzie zaginione pokolenie, cierpki al, niedobite sumienie. Id w las, co ksiycem si zoci, gdzie zakrwawiony kwitnie kwiat paproci. Rozsypay si rosy po ce. Rozszumiay si wierzby paczce... Zbigniew Kabata ,,Bobo
Jadwiga Andegaweska c.d.
Stronnictwo monowadcw z Maopolski, w ktrym znaczc rol polityczn odgrywa Dymitr z Goraja, od 1377 r. pragno osadzi na tronie w Krakowie najmodsz crk Ludwika Wegierskiego Jadwig. Przeszkod dla wcielenia w ycie tego planu stanowiy zarczyny Jadwigi z ksiciem austriackim Wilhelmem, synem Leopolda Habsburga. W redniowieczu panowa zwyczaj, e ze wzgldw politycznych zarczano nawet mae dzieci. Tak te byo i z Jadwig, ktra w wieku czterech lat zostaa zarczona ze starszym o 4 lata Wilhelmem. Wskutek inicjatywy Leopolda w 1378 r. w Heinburgu w Austrii biskup Zagrzebia, a pniejszy kardyna Dymitr, udzieli lubu modej parze. lub taki stawa si wany z chwil fizycznego skonsumowania maestwa. W przypadku Jadwigi i Wilhelma warunek ten nie mg by speniony z uwagi na ich dziecicy wiek. Po przybyciu Jadwigi do Krakowa 15 padziernika 1384 r. w katedrze na Wawelu nastpia jej koronacja. Arcybiskup Bodzenta namaci obnaone barki Jadwigi i na rozpuszczone wosy woy koron, a do rk da bero i jabko krlewskie. W tym czasie Jadwiga miaa 10 lat i 8 miesicy. Na wie o koronacji do Krakowa popiesznie przyby Wilhelm, ktrego nie wpuszczono na Zamek. Jako osoba prywatna zamieszka w miecie u szlachcica Gniewosza z Dulewia. Wilhelm usiowa zabiega o spotkanie z Jadwig, jednak stronnictwo dworskie w Krakowie o zwizku Wilhelma z Jadwig nie chciao nawet sysze. Po uzyskaniu zgody Elbiety Boniaczki matki Jadwigi na lub z Jagie, w sierpniu 1385 r. zawarty zosta w Krewie ukad z ksiciem litewskim, na mocy ktrego przyjmie on chrzest i ochrzci Litw, poczy j z Polsk, i oeni si z Jadwig. Poczenie Polski z Litw miao na celu walk ze wsplnym wrogiem - Zakonem Krzyackim. Na wie o postanowieniach w Krewie przeciwnicy poczenia Polski z Litw - Habsburgowie, Luksemburgowie a zwaszcza Krzyacy - prbowali zniechci Jadwig do maestwa z Jagie. Przez przekupionych ludzi, z ktrymi spotykaa si Jadwiga, rozpowszechniali plotki o prostocie, szpetocie, dzikoci i ciemnocie Jagiey. Zapewne to te wieci (nieprawdziwe) mroziy czsto krew w yach modej dziewczyny i byy powodem tego, e po usuniciu Wilhelma z Wawelu i miasta prbowaa wyrba furt i uciec , aby spotka si z Wilhelmem. Ucieczka si nie udaa, gdy panowie koronni czuwali i kontrolowali poczynania Wilhelma i Jadwigi. Dymitr z Goraja, podskarbi i marszaek krlestwa, ktry wczeniej, na wszelki wypadek, zabra ze skarbu insygnia krlewskie i przechowywa je w bezpiecznym miejscu, upad do ng krlowej i tak dugo, i gorco j prosi, a zrezygnowaa z ucieczki i powrcia dobrowolnie do komnaty. Wydarzenie to posuyo Matejce do namalowania obrazu zatytuowanego Dymitr i Jadwiga. Scena ta staa si rwnie natchnieniem dla poety Stanisawa Wyspiaskiego, ktry przedstawi j w formie dialogu nastpujco: Dymitr: Jeszcze przed nikim nie schyliem czoa Ani klczaem dziewcz przed dziewczyn! A to lubuj, e jeli nie skrusz Twego uporu sercem mym i zami W imi twych dziadw co mi s krlami Wic chobym Boe strze mia uy mocy! Jadwiga: Wic chcesz mnie wizi? Dymitr: Zej woli niewola! Jadwiga: Chcesz mnie niewoli? Dymitr: Ocali! Jadwiga : Zaprzeda! Dymitr: lubuj panno, Niemcowi Ci nie da! Konsekwencj ukadu w Krewie by zjazd panw i szlachty z caego Krlestwa w Lublinie 2 lutego 1386r. Obrano wtedy Jagie krlem Polski. CHRZSZCZ NR 7 (9) 7
Wan rol w powoaniu Jagiey na polski tron odegra Dymitr z Goraja, ktry nalea do zaufanych nowego krla. Potwierdza to fakt, e jeszcze z drogi do Krakowa Jagieo wysya Dymitra z Goraja w poselstwie do wielkiego mistrza Konrada Zolnera, ktrego prosi, aby by mu ojcem chrzestnym. Wielki mistrz odmwi probie i ojcem chrzestnym Jagiey zosta Wadysaw Opolczyk, od ktrego Jagieo przyj imi Wadysaw. 18 lutego 1386 r. w katedrze krakowskiej Jadwiga ogosia swj dziecicy lub za niewany i zawara nowy z Wadysawem Jagie. Koronacja Jagiey na krla Polski odbya si 4 marca 1386 r. Zaszczyt powitania W. Jagiey ju jako krla przypad Dymitrowi, ktry przemwi tymi sowami: ,,Bdziesz panowa nad potnym i wielkim narodem, szanuj wic jego prawa, swobody, kochaj krlow Jadwig, a wielbi Ci bdzie potomno! W 1387 r. Wadysaw Jagieo uda si na Litw w celu ochrzczenia jej; a Jadwiga w gronie wybitnych dowdcw, na czele wyprawy rycerskiej - na Ru Halick, ktr ponownie przycza do Polski. Naley przypomnie, e Ru Halicka za czasw Kazimierza Wielkiego naleaa do Polski. Jego nastpca Ludwik Wgierski, ktry mia strzec nienaruszalnoci ziem polskich, bezprawnie podda Ru pod zarzd administracji wgierskiej. Odzyskanie jej byo wanym dla Europy wydarzeniem politycznym. Naley przypuszcza, e wanie ten fakt stanowi pocztek ujawniania si lub powstania zainteresowa Jadwigi sprawami wczesnej Polski i wyzwala ch dziaania. W miar dojrzewania wzrastaa twrcza obecno krlowej Jadwigi w yciu duchowym i spoeczno politycznym, zarwno religijnym, jak i wieckim. Bya osob religijn. Wraz z krlem braa udzia w rnych uroczystociach z okazji wit kocielnych, takich jak Boe Ciao. Fundowane przez ni witynie i otarze, aktywny udzia w ich powstawaniu- wszystko miao wymiar religijny, kulturalny,a nawet polityczny. Dziaania Jadwigi zwizane z yciem Kocioa, wspomagajce jego rol, byy czynnikiem pastwotwrczym , stanowiy take wany wkad w rozwj kultury narodowej. Krlowa znaa 3 jzyki: polski, niemiecki i acin. W jzyku polskim powsta Psaterz Floriaski. Na jej zamwienie dokonano tumacze rozmaitych ksig aciskich na jzyk polski. Tworzone w tym celu rkopisy stanowiy podstaw rozwoju polskiego pimiennictwa i doskonalenia jzyka polskiego. Posiadaa take bibliotek, w ktrej wiele zgromadzonych obcojzycznych ksig prbowano tumaczy na jzyk ojczysty. Mimo modego wieku wykazywaa spor dojrzao polityczna i kulturaln. Szczegln opiek otaczaa zakon ubogich franciszkanw, ktry w jzyku polskim prowadzi dziaalno misyjn na Rusi. Organizowali oni rwnie osadnictwo i zagospodarowanie pustych terenw. Znaczenie dziaalnoci franciszkanw dla podnoszenia kultury i rozwijania ycia gospodarczego poznawaa Jadwiga podczas odbywanych podry na dwr wgierski. W podrach tych bra rwnie udzia Dymitr z Goraja. W sprawie kontaktw i wsppracy Dymitra z Jadwig istniej pewne niejasnoci. Jadwiga pocztkowo staraa si trzyma z daleka od Dymitra, gdy miaa do niego al za rol, jak odegra w oddaleniu od niej i wydaleniu z Krakowa Wilhelma, ktrym jako dziewczynka bya zauroczona. Pniej jednak jako urzdujca krlowa zrozumiaa, jak wane byy jej zalubiny z Jagie i zacza wsppracowa z Dymitrem, korzystajc z jego bogatego dowiadczenia politycznego. Dotyczyo to gwnie polityki odnoszcej si do Rusi, stosunkw z nowym krlem Wgier Zygmuntem Luksemburgiem (nota bene - szwagrem) i udziau w inwestycjach kocielnych, i opiekuczo spoecznych. Wiedza i wpywy Dymitra na dworze wgierskim uatwiy odzyskanie przez Jadwig nalenych jej kosztownoci krlewskich. Odcignicie Zygmunta Luksemburskiego od sojuszu z Krzyakami wzmacniao pozycj polityczn Polski w Europie i stanowio spore osignicie dyplomatyczne Jadwigi. Bliskie kontakty - wsppracy i wzajemnego zaufania- potwierdza fakt poyczenia jej przez Dymitra 300 grzywien na dziaalno charytatywn i opiekucz. Ponadto ich wspprac zblia wsplna ocena pracy Kocioa i zakonw jako czynnika pastwo- i kulturo- twrczego. Potwierdza to rwnie sprowadzenie do Krakowa zakonu karmelitw, zainteresowania Jadwigi pozycj i pracami Kocioa w rnych czciach Polski. Zaproszona przez Dymitra odwiedza Szczebrzeszyn. Z braku rde trudno ustali dat wizyty, ale mona przypuszcza, e moga mie miejsce w czasie jednej z podry na Wgry. W Szczebrzeszynie Jadwiga zapoznaje si z dziaalnoci wityni katolickiej pracujcej od poowy XIII w. pod wezwaniem Matki Boej, zwanej pniej (w XIV w.) Szczebrzesk lub Czerwiesk (poniewa cieszya si kultem wyznawcw katolicyzmu na terenie Grodw Czerwieskich). Miaa rwnie okazje pozna plany Dymitra dotyczce osadzenia w miecie franciszkanw, dla ktrych w pniejszym czasie ufundowa koci wraz z klasztorem. Cakowit realizacj tych planw przerwaa jego mier. Zrealizowa je okoo 1400 roku jego bratanek. Cdn. Aleksander Przysada CHRZSZCZ NR 7 (9) 8
Dziennik z krtkiej podrny do Izraela (18. 01. 2014 - 25. 01. 2014), cz. 5 C.d. Piotr zosta pierwszym pasterzem - papieem chrzecijan, pamitk po tym wydarzeniu jest - jak tumacz nam przewodnicy, ryba, nazwana od jego imienia "ryb w. Piotra". Oczywicie, nazwa to zwyky chwyt reklamowy, ale ryba jest przepyszna, podana z dua iloci warzyw, smakuje wymienicie, o czym moglimy przekona si osobicie. Oczywicie, nie owi si jej w wodach Jeziora Galilejskiego, jest ryb hodowlan - na tak wielk przepustowo turystw w pastwie izraelskim, w skali roku jest to ok. 3 milionw osb (m. in. z turystyki yje miasto Bethlehem), zabrakoby jej w jeziorze dla wszystkich zagranicznych obartuchw. Wydarzenie to upamitnia take tablica papiey (w tym kanonizowanych), jaka znajduje si w miejscu zwanym "Mensa Christi" (st = mensa) na pamitk spotkania Jezusa z apostoami po Jego zmartwychwstaniu, wtedy gwnym menu te byy ryby. Na tej skale Chrystus po Zmartwychwstaniu spoy posiek wraz z rybakami, swoimi uczniami, wtedy zapyta take Piotra, czy Go miuje. Gdy po trzykrotnym tak Piotra Jezus przekona si, i naprawd Go kocha, rzek: pa owieczki moje... Dlatego ten kociek przy jeziorze Kineret nazywa si kocioem Prymatu w. Piotra, a zamiast Genezaret (co przyjo si w polskim jzyku) waciw jest nazwa Kineret od nazwy harfy, instrumentu muzycznego, na ktrym gra krl Dawid, piewajc psalmy. Podobno jezioro ma ksztat harfy - std nazwa (w tym miejscu dzikuj Krystynie za wyjanienia). Mensa Christi znajduje si w miejscowoci Tabgha, zlokalizowanej nad Jeziorem Galilejskim, to tutaj Jan Pawe II odprawi Msz przy polowym otarzu, podczas swojej wizyty w Izraelu. Take tutaj nasz p. Marek mia may problem. Nad gowami niektrych z szacownego grona papiey (ich fotografie znajduj si na wspomnianej wczeniej tablicy), s malutkie krki - wiemy, e to aureole - lecz p. Marek nie pamita dokadnej nazwy. Wczeniej w rozmowie z nasz p. przewodnik wyrazi si, e to "aurelie", potrzebna bya konkretna podpowied Kolejny etap naszej podroy, to jeden z najstarszych kibucw w Izraelu, powsta po roku 1905, kiedy w Rosji wybucha rewolucja i duo ydowskiej modziey wyjechao do wczesnej Palestyny, zakadajc kibuc, czyli rodzaj wsplnej komuny, p. Marek oczywicie w tym miejscu "sypn stosownym do sytuacji artem, "i nawet ony mieli wsplne... i dzieci, bo liczba kobiet zdecydowanie bya mniejsza od iloci mczyzn...." Wsplne byy stowki, ktre z czasem zlikwidowano, bowiem zbyt duo czasu zajmoway pogawdki przy posikach, a robota na polu czekaa.... Tutaj, jak wczeniej w Jerozolimie, take mieszkaj koty..., wic z pewnoci problem myszy zosta raz na zawsze zlikwidowany. Na wasne oczy moglimy zobaczy traktor, przypominajcy nasze dawne, dawne czasy, gdy takie wynalazki jedziy po polskich zagonach... Dzie koczymy "przejadk" po Jeziorze Galilejskim. Wzruszenie, zy, "Hatikva", "Jeszcze Polska nie zgina..., dwie flagi na maszcie, dwa narody na swj wasny sposb Boga wielbice, "Barka" (ukochana pie Jana Pawa II), przelatujce, a moe taczce w ostatnich podmuchach wiatru nad nami mewy, przepyszny zachd soca, muzyka i taniec (co modsi z nas taczyli). Zbyt duo wrae, jak na jeden dzie. Budzi si wyobrania, przychodz na myl wersety z Ewangelii, po tych wodach chodzi Jezus, Piotr si przestraszy, e utonie - Piotrze, dlaczego jeste tak maej wiary.... dzie szsty podry Tyberiada po raz ostatni, po sutym i przepysznym niadaniu czas na poegnanie. Dzisiaj wiatry w inne strony nas powiej: Akko, Hajfa, Cezarea Nadmorska, Tel Awiw. Wic po kolei: wyrzucamy na korytarz bagae - hotelowi chopcy (opaceni, jak przewodnicy wycieczki informuj) wynosz je do autokaru. Chwila na ogarnicie poegnalnym wzrokiem hotelu z jego sympatyczn obsug, zdajemy karty elektroniczne, ktrymi otwieralimy podwoje naszych "apartamentw", udaje mi si wyspi (z pomoc Groszka, ktry wietnie wada angielskim) na pamitk obwolutk. Zbirka przed hotelem, powitanie z kierowc - oczywicie: boker tow! Po chwili zjawi si p. Anetka, policzy wszystkich... i ruszamy w drog. Po krtkiej informacji: gdzie jedziemy, co zwiedzamy (jeli na trasie poza przepiknym krajobrazem nie ma nic ciekawego do ogldania) dostajemy du porcj izraelskiej muzyki... Jak pyszny to deserek , nie bd nikogo przekonywa, po prostu trzeba samemu skosztowa. Sw kilka o tutejszych drzewach - zakochaam si w palmach rosncych wzdu drg, tak jak nasze lipy, klony czy topole, tworzcych gaje palmowe. A jak palmy, to daktyle..., co mona wicej doda ?
9
Urzeky mnie fikusy, ktrych (ciekawostka) nie wolno sadzi przy drogach, bo s strasznie ywotne i wybrzuszaj korzeniami asfalt. Wspaniae okazy tych drzew moglimy oglda w miejscowoci Tabgha. S oliwki, niewielkie, z szarawo- srebrzystymi limi, bardzo poyteczne, bo przecie i owoce i... olej, eukaliptusy (brakuje tylko mikw koala, by mogy poerowa troszk...) S lasy, ogromne, ale bardzo dziwaczne - by moe tylko w moim odczuciu. Dlaczego?. adnego listka na drzewie nie spotkasz, igy, igy, mchu nie ma, podciki, kwiaty tak jak u nas w podou nie rosn, o wrzosach ju nie wspomn... Gdzie tu szuka zocistej, pachncej zadum jesieni, jak po takim lesie spacerowa? Nie wiem, nie wyobraam sobie...W Narodowym Parku... spotkalimy migdaowce, odmiany akcji o dugich brzowych strkach, ale i bratki i lawend... Jedziemy do Akko, dawna twierdza krzyowcw, ktrzy Ziemi wit z rk pogan uwolni pragnli, nawet Krlestwo Jerozolimskie powstao - wiele by na ten temat pisa, tumaczy, dlatego id na skrty i zainteresowanych odsyam do wspaniaej opowieci o czasach wypraw krzyowych i nie tylko. By bardziej rozbudzi zainteresowanie, powiem, e tego si nie czyta - to si "poyka", a rzecz nosi tytu Jerozolima. Biografia (Warszawa 2011) - napisana przez Simona Sebag Montefiore (potomka synnego brytyjskiego filantropa Mosesa sir Montefiore, ktry w yciu nie jednemu biednemu ydowi dopomg, a jak legenda gosi, wspar rwnie pochodzcego z Opty (czyli Opatowa) wielkiego uczonego Jakowa Reifmana (co to za on przyszed a do Szczebrzeszyna), ofiarowujc mu zoty kielich z przepiknie wygrawerowanymi wyrazami szacunku i uznania dla jego twrczoci.
Ogromna twierdza robi na nas niesamowite wraenie, szczegowe komentarze p. Marka uzupeniaj brak szkolnej wiedzy w tym temacie, ogldamy kamienne kule armatnie, oj bolao, bolao po takim uderzeniu... Po wyjciu na zewntrz krtki spacer uliczkami zamieszkaymi przez Arabw, charakterystyczny dla nadmorskiego miasta zapach ryb, uliczka Juliusa Cezara, arabskie pamitki (ale jako nie ma chtnych na ich kupowanie), robaczkami (tak nazywamy pismo arabskie, w przeciwiestwie do hebrajskich krzaczkw) zapisane reklamy. Wizyta w sklepiku z pamitkami prowadzonym przez Miriam, polsk ydwk, ktra ju od lat tutaj mieszka; rozmawiamy po polsku, kupujemy jakie drobiazgi..
Z Akko kierujemy si w stron Hajfy, tej Hajfy, ktra w myl przyjtego w Izraelu powiedzenia pracuje, gdy pozostae wane miasta zajmuj si swoimi sprawami. Zwiedzamy synne Perskie Ogrody Bahaitw. Bahaizm to mieszanka judaizmu, chrzecijastwa i islamu, znajdujca wielu wyznawcw na caym wiecie. W ciekawy sposb odbywaj wyznawcy bahaizmu pielgrzymk - tumaczy p. Marek - przyjedaj na dwa tygodnie do Hajfy na swj wasny koszt, by popracowa w ogrodach, jest to (dopisek mj) z pewnoci jaki rodzaj pokuty, oczyszczenia duszy z niepotrzebnych naleciaoci w wymiarze duchowo psycholo- gicznym, bowiem kontakt z natur (a ogrody s przepikne) z pewnoci robi swoje.... W drodze do Cezarei Nadmorskiej, portowego miasta, ktre kiedy Herod Wielki pobudowa - krtki wypad nad Morze rdziemne (dzi na trasie naszej wycieczki wszechobecne, bo podrujemy wzdu jego brzegw), gdzie zachoway si resztki rzymskiego akweduktu z II w. (sprowadzano nim wod pitn z gry Karmel), gar muszelek znalezionych na brzegu. A jak przyjemnie (w rodku polskiej zimy) po rozgrzanym w socu o piasku sobie chodzi, "chwyci" w agle wiatr, tylko odpyn nie mona... Cezarea Nadmorska, dzi dwuczciowa - staroytna, po ktrej zachoway si resztki hipodromu, teatru i miasto wspczesne, gdzie mieszkaj najbogatsi Izraelczycy, m. in. obecny premier Izraela. Film produkcji rosyjskiej odsoni nam przeszo Cezarei, reszt dopowiedzieli przewodnicy... Miasto pooone nad Morzem rdziemnym, morzem, ktre przesdzio o jego losie. Tel Awiw - ostatni punkt programu w dniu dzisiejszym. Miasto na wskro nowoczesne, nie liczc starej dzielnicy Jaffo (ale o tym za chwil), architektura take, ogromne wieowce, siedziby ambasad. W tym momencie p. Marek zadaje nam pytanie: jaki jest najwaniejszy budynek w tym miecie? Padaj rne odpowiedzi: synagoga, bank, wreszcie kto z grupy strzela - ambasada Stanw Zjednoczonych. Brawo. Stany Zjednoczone s naszym przyjacielem, tumaczy nasz przewodnik. Dlaczego? Broni Izraela na arenie midzynarodowej, udzielaj pomocy materialnej, chocia ta pomoc (przy rocznym dochodzie narodowym 200 mln), ma raczej charakter symboliczny, waniejsze jest wsparcie polityczne. Zawie sprawy dobre, dla rasowego polityka. C.d.n. Regina Smoter Grzeszkiewicz
CHRZSZCZ NR 7 (9) CHRZSZCZ NR 7 (9) 10 Od redakcji: Jeszcze o ksice Aleksandra Przysady Szczebrzeszyn miasto bogate histori i ludmi.
Pikno tak dawna, jak nowa Szczebrzeszyna w ksice Aleksandra Przysady Dzieje Szczebrzeszyna obejmujce co najmniej 650 lat, s na tyle bogate i na tyle dobrze udokumentowane, e ich pene naukowe opracowanie jest wyzwaniem icie tytanicznym. Przeczytanie setek (jeli nie tysicy) plikw akt, rozproszonych w archiwach polskich i zagranicznych, przestudiowanie kilku obszernych pamitnikw i setek notatek prasowych, zebranie znanych i nieznanych rde ikonograficznych, a take kompleksowa interpretacja wynikw bada archeologw i historykw sztuki wymaga kilku lat pracy niemaego zespou badaczy. Jeli uda si kiedy zebra takie grono, bdzie ono potrzebowao swoistych przewodnikw, czyli artykuw i ksiek, ktre wska im kierunki kwerend lub po prostu uzmysowi im, co jest szczeglnie wane dla szczebrzeskiej pamici historycznej. Jednym z takich dzie bdzie z pewnoci praca Aleksandra Przysady, wydana na pocztku biecego roku. Ksika ta ma modn obecnie w pracach historycznych patchworkow kompozycj, na ktr skadaj si obszerne eseje na rwni z drobnymi artykuami i notami biograficznymi, a nawet rozbudowanymi podpisami ilustracji. Cz z tych tekstw powstaa na podstawie kwerend archiwalnych i bibliotecznych, inne za opieraj si na ustnych relacjach, zebranych przez Autora, a czsto nawet na jego osobistych wspomnieniach. Nie umniejszajc znaczenia wskazanych w ksice rde pisanych, naley doceni w niej szczeglnie elementy historii mwionej, ktr Aleksander Przysada rzeczywicie ocali od zapomnienia. Wan zalet ksiki jest take jej gboka humanistyczna wymowa. Autor pokazuje bowiem, e szczebrzesk histori tworzyli wybitni ludzie, ktrzy znaleli (cho czsto z niemaym trudem) zrozumienie w lokalnej spoecznoci. Miejscami moe si wydawa, e Aleksander Przysada idealizuje dziedzictwo historyczne Szczebrzeszyna, ale trudno mie o to do niego pretensje. Fascynacja przedmiotem bada zapewnia bowiem historykowi pasj konieczn do przeamywania rnych trudnoci, a te musz towarzyszy osobie, prowadzcej de facto swoje badania w samotnoci maego orodka, w ktrym nie mona liczy na wsparcie wikszego grona badaczy przeszoci.
Z podobnymi wyzwaniami mierzy si w dwudziestoleciu midzywojennym, a zwaszcza podczas II wojny wiatowej Zygmunt Klukowski, ktrego Dzienniki zostay z czasem uznane za jedno z najwaniejszych osigni mikrohistorii, ukazujcych w zaskakujco wnikliwy sposb przemiany wiadomoci spoeczestwa polskiego w okresie okupacji. Aleksander Przysada deklaruje, e jest wychowankiem Klukowskiego, kontynuujcym jego lokalne szczebrzeskie badania. Troch nie wypada mi ocenia detalicznie wynikw tych bada, zwaszcza e jestem w nich przywoywany wielokrotnie z niema yczliwoci. Jestem jednak przekonany, e ksik Aleksandra Przysady powinien przeczyta kady, kto chce dostrzec przeszo Szczebrzeszyna w jego teraniejszoci i przez to zrozumie lepiej t teraniejszo. Szczegowe ustalenia tego Autora bd podlegay weryfikacji albo falsyfikacji tak jak dzieje si w przypadku wszystkich wnioskw historycznych ale dostrzeona przez niego w Szczebrzeszynie pulchritas tam antiqua quam nova bdzie jeszcze dugo porusza mieszkacw tego miasta. Piotr Krasny
W miecie
MGBP w Szczebrzeszynie; informacje W ramach projektu ,,Spotkania z Pasjami odbyy si dwa spotkania: 5.06.2014r Przemiany w Polsce okiem satyryka bohaterem spotkania by znany satyryk i parodysta pan Jerzy Kryszak. 26.06.2014r Autostopem przez wiat spotkanie z podrniczk Pani Teres Bancewicz. 6 i 10. 06.2014r Pasowanie na czytelnika biblioteki kolejnych grup przedszkolnych. 10.06.2014r Wiosenny Kiermasz Ksiek. W czerwcu M-GBP w Szczebrzeszynie zoya wniosek do Biblioteki Narodowej w ramach projektuZakup nowoci wydawniczych do bibliotek na kwot 4841 z. MGBP w Szczebrzeszyn
CHRZSZCZ NR 7 (9) 11
Akcja edukacyjna w ramach obchodw 70. rocznicy wkroczenia do Szczebrzeszyna oddziaw 9 puku piechoty Armii Krajowej 12 czerwca, w ramach akcji edukacyjnej poprzedzajcej uroczysto upamitniajc 70. rocznic wkroczenia do Szczebrzeszyna oddziaw 9 puku piechoty Armii Krajowej gocilimy w MDK uczniw SP 1 w Szczebrzeszynie. Dziki uprzejmoci Oddziaowego Biura Edukacji Publicznej IPN w Lublinie uczniowie kl.V i VI uczestniczyli w projekcji filmu Podkowa. Majc na celu przyblienie sylwetki Tadeusza Kuncewicza ps. Podkowa, dowdcy II-go batalionu 9 pp AK, zapraszamy pozostae szkoy z terenu naszej gminy do zgaszania chci udziau w projekcie. W celu ustalenia dogodnego terminu projekcji filmu prosimy o kontakt pod nr tel. 84 6821 060.
MDK Szczebrzeszyn
wito Kwitncej Fasoli Pomimo deszczowej aury w niedziel 22 czerwca przy remizie OSP Bonie, odbyo si wito Kwitncej Fasoli. W programie poza prelekcj na temat uprawy fasoli znalazy si tradycyjnie konkursy: na wianek sobtkowy oraz konkurs kulinarny. Na scenie wystpiy zespoy Arabeska z GOK w Mirczu, Pawe Kozowski i Et cetera, Szczebrzeska Kapela Podwrkowa, 4 Heaven. Nie zabrako rwnie atrakcji dla najmodszych. Zapraszamy do obejrzenia zdj z imprezy w naszej foto - galerii. MDK Szczebrzeszyn
Potrawy z fasoli. Dzie Sportu na ORLIKU W rod 25 czerwca 2014r. na obiektach sportowych Moje boisko ORLIK 2012 w Szczebrzeszynie odby si Dzie Sportu dla dzieci i modziey, podczas ktrego przeprowadzone zostay rnego rodzaju gry i zabawy sportowe. Wszyscy chtni mogli si sprawdzi w nastpujcych konkurencjach: squap, bieg o trzech nogach, bieg w workach, rzuty lotk do tarczy, sztafeta sprawnociowa, rowerowy tor przeszkd, test szybkoci, tor przeszkd unihokej. MDK Szczebrzeszyn
12 CHRZSZCZ NR 7 (9)
Nowoci wydawnicze Miejsko Gminna Biblioteka Publiczna w Szczebrzeszynie proponuje kolejne nowoci wydawnicze. Ra Lewandowicz ,, Porwana. Justyna i ukasz wiod z pozoru spokojne ycie warszawskich mieszczuchw. On jest funkcjonariuszem CB, ona pracownic stoecznych korporacji. Problemy w pracy, bezowocne starania o dziecko i wszelkie inne przyziemne sprawy przestaj mie dla nich jakiekolwiek znaczenie w dniu, w ktrym na oczach zdezorientowanego ma i poowy osiedla kto porywa Justyn.
Philip Marsden ,, Dom na Kresach. Jest rok 1939, siedemnastoletnia Zofia z Morynia nad Niemnem ucieka przed wojenn zawieruch do Anglii. Tam zakochuje si w pilocie. W trzy tygodnie po lubie Olgierd ginie, zestrzelony nad Francj. Kilka lat po tragicznym zdarzeniu Zofia wychodzi za amerykaskiego dyplomat i osiedla si z nim w Kornwalii. Jest rok 1989, Zofia mieszka samotnie w domu na kornwalijskim wybrzeu. Philip Marsden, mody pisarz zafascynowany poezj Zofii namawia j do podry na Biaoru. Zapraszamy MGBP w Szczebrzeszynie XX Jarmark Hetmaski 7-8 czerwca 2014 Jubileuszowy 20. Jarmark Hetmaski ju za nami. Gmina Szczebrzeszyn odnotowaa sukces w tegorocznej edycji Festiwalu Produktu Lokalnego Smaki Zamocia i Roztocza. Koo Gospody Wiejskich z Wielczy Kolonii otrzymao dwie nagrody oraz certyfikaty. W programie Jarmarku znalazy si rwnie Targi Sztuki Ludowej, Targi Kolekcjonerskie, kiermasz rzemiosa artystycznego, Mennica Muzealna pokaz bicia monet, Teatr Ognia Utopia, wesoe miasteczko.
Chrzszcz miesicznik informacyjny Wydawca Stowarzyszenie Przyjaci Szczebrzeszyna Redakcja Zygmunt Krasny, Joanna Dawid, Mateusz Sirko Adres : 22-460 Szczebrzeszyn ul. Pl. T. Kociuszki 1 E-mail: sps@onet.eu www.chrzaszcz.com.pl Projekt rysunku Chrzszcza Monika Niechaj