1

N
N
e
e
w
w
s
s
l
l
e
e
t
t
t
t
e
e
r
r
V E R E N I G I N G B E D R I J F S L E V E N C U R A A O




NEWSLETTER JULI 2014


1.EDITORIAL
2.ECONOMIE
Jaarrekening SVB 2013
Stand van zaken overheidsfinancin 1
ste
kwartaal 2014
ARC: jaarrekening land Curaao 2011
3.RAPPORTEN
Relationship between Fragile States and investment climate
4.(Nieuwe)Wetgeving
5.ECONOMISCHE INDICATOREN

1.EDITORIAL
Uit recent gepubliceerde rapporten van de Algemene Rekenkamer Curaao ( ARC), de
Stichting Overheidsaccountantsbureau (SOAB) en het College Financieel Toezicht (
CFT) blijkt dat het financieel beheer en beleid in de publieke sector te wensen overlaat.

Onder meer wordt geconstateerd dat er sprake is van een grote en daarmee onacceptabele
vertraging van de behandeling van jaarrekeningen van het Land Curaao. Sinds de
wijziging van de staatkundige structuur op 10-10-2010, waarbij Curaao de status van
onafhankelijk land binnen het Koninkrijk der Nederlanden kreeg, is nog geen enkele
jaarrekening door de Staten vastgesteld. Wat de zaak nog erger maakt is dat zowel de
jaarrekening 2010 en 2011 een afkeurend oordeel van de ARC en SOAB hebben
gekregen. De status van de jaarrekeningen 2012 en 2013 is vooralsnog onduidelijk.

De conclusie die getrokken moet worden is dat het financieel beheer en beleid van het
land Curaao (nog) niet is orde is en dat de hand wordt gelicht met wettelijke bepalingen.
Helaas voltrekt deze trend zich al jaren. Ook voor de periode van aanpassing van de
staatkundige structuur was dit namelijk het geval.
Deze ontwikkeling valt ten zeerste te betreuren omdat op deze wijze de burgers van
Curaao het fundamenteel recht onthouden wordt om tijdig te kunnen vernemen of de
gezagdragers op een verantwoordelijke wijze omgesprongen zijn met
gemeenschapsgelden. Ook is het onbegrijpelijk dat de bestuurders de noodzaak niet
inzien dat jaarrekeningen van het land op tijd behandeld en vastgesteld moeten worden
om zo decharge te kunnen krijgen. Hierdoor is er een soort van cultuur ontstaan van niet
of zo min mogelijk afleggen van publieke verantwoording van het gevoerde financieel
Tel.: 461-1210
Fax: 461-5422



2

beheer en beleid. Met deugdelijk en integer bestuur heeft dit weinig te maken.
Integendeel deze ontwikkeling leidt niet tot het verbeteren en vergroten van de
geloofwaardigheid van de overheid, tast het vertrouwen aan en draagt in het geheel niet
bij aan het creren van een gezond en aantrekkelijk investeringsklimaat.
Bovendien lijkt het erop dat dit slechte voorbeeld gevolgd wordt door andere onderdelen
van de publieke sector. Vele overheidsentiteiten ( o.a. overheidsvennootschappen en
stichtingen) hebben de onhebbelijke gewoonte ervan gemaakt om niet tijdig hun
jaarrekeningen te publiceren.

Alle indicaties wijzen in de richting dat deze ongewenste en mogelijk zelf onwettige
praktijken mede debet zijn aan het proces van marginale economische groei in de
afgelopen twee decennia. Immers bonafide investeerders en ondernemers zijn niet bereid
om grootscheepse economische activiteiten te ontplooien in een omgeving die zich
kenmerkt door ondeugdelijk financieel bestuur. Zij weten namelijk dat zij geconfronteerd
gaan worden met de rekening in de vorm van o.a. het betalen van hogere belastingen en
premies sociale verzekeringen. De gevolgen van deze terughoudende opstelling en
handeling zijn bekend: marginale economische groei en zelf krimp, hoge werkeloosheid,
onvoldoende (overheid)inkomsten en deprimerende toekomstperspectieven.
Het CBS heeft onlangs gerapporteerd dat in 2013 sprake was van economische krimp van
0,8%. Als gevolg hiervan is het niet verwonderlijk dat de belastinginkomsten in het eerste
kwartaal 2014 ten opzichte van de prognose met ongeveer ANG 30 miljoen zijn achter
gebleven. Ook de premie inkomsten van de SVB fondsen 2013 laten, ondanks forse
toename van de premiepercentages, verhoging van de loongrenzen en andere
lastenverzwarende maatregelen, een beeld zien van sterk tegenvallende resultaten ten
opzichte van de verwachtingen.
Deze ontwikkeling is zorgwekkend.

Gepleit wordt voor het verlaten van dit heilloze pad door terug te gaan naar de basis
waarbij de Bestuurders en Statenleden zich houden aan de wettelijke bepalingen o.a. het
tijdig opstellen, in behandeling nemen en vaststellen van jaarrekeningen. Een gedegen
verantwoording van publieke middelen zal leiden tot een positieve uitstraling en
verbetering van het vertrouwen.

2.ECONOMIE

Jaarrekening SVB 2013

De Sociale Verzekeringsbank Curaao ( SVB) heeft recentelijk haar jaarverslag 2013 aan
de Minister van Gezondheid, Milieu en Natuur aangeboden.
In het verslagjaar is het aantal fondsen die door de SVB worden beheerd en uitgevoerd
uitgebreid. Naast de fondsen AOV/AWW , ZV/OV en het Cessantiafonds zijn de
fondsen BVZ, FZOG, regeling vergoeding behandeling- en verplegingskosten
overheidsdienaren en AVBZ toegevoegd.
Voor de gecombineerde jaarrekening van de SVB heeft deze wijziging tot gevolg dat
ingaande 2013 naast de AOV/AWW en ZV/OV de BVZ, AVBZ en FZOG fondsen zijn
opgenomen. Voor het cessantiafonds en de Regeling vergoeding behandeling-en
3

verplegingskosten overheidsdienaren is bepaald dat deze fondsen een eigen jaarrekening
dienen op te stellen.

Uit het verslag blijken de volgende ontwikkelingen zich in de verslagperiode 2013 te
hebben voortgedaan:

1. Er was sprake van een gezamenlijk (alle door SVB beheerde fondsen) tekort van
ongeveer ANG 75 miljoen (voor verdere details vide tabel 1). Dit resultaat is toe
te schrijven aan de tekorten welke de fondsen BVZ, AOV en ZV hebben
gerealiseerd. Dekking van dit tekort geschiedt door het interen op reserves.

Tab 1 Overzicht gecombineerde jaarrekeningen
SVB in miljoenen NA

2013** 2012 2010/2011*
BATEN 875 499 588

LASTEN 991 661 753

Financile
Baten en Lasten 41 20 15

Dotatie wettelijke
reserves -29 -48

SALDO -75 -171 -198

*betreft periode 10-10-10- 31/12/2011
**uitbreiding aantal fondsen SVB met BVZ, FZOG en AVBZ

2. Het BVZ fonds boekte ondanks een bijdrage van het land Curaao van ANG 215
miljoen een tekort van ongeveer ANG 18 mln. De verhouding totale baten versus
lasten bedroeg ANG 371 mln tegenover ANG 380 mln. Toevoeging van de
administratie en overige kosten en financile baten resulteerde in voornoemd
tekort van ANG 18 mln. Voor een gedetailleerd cijfermatig overzicht wordt
verwezen naar tabel 2.


Tabel 2 Overzicht resultaten BVZ fonds SVB in
Mln Na
2013
Premiebaten 155
Landsbijdrage 215
Boete 1

Tot baten BVZ 371
4


Intramurale instel. 134
Thuiszorg 9.3
Apotheken 86.3
Kunst hulp
middelen 5.5
Huisartsen 22.8
Specialisten 43.8
Lab 26.4
Paramedici 7.5
Med. Uitzendingen 31.5
Dialyse 5.3
Ambulance 2.2
Tandheelkunde 2.3
Restitutie 1.2
Optica 0.8
Preventieve zorg 0.5
Overige 0.6
Tot.uitkeringen 380

Baten-Uitkering -9

Adm kosten -14.8
Overige -3

Saldo voor Fin
Baten -26.8

Fin baten 8.7

Jaar Resultaat -18.1

Gem Aantal BVZ
verzekerden 123.412
Gem Medische
kost per
verzekerden p.j. 3.359
Premieloongrens 100,000





5

3. Het ZV/OV fonds boekte in de verslag periode een tekort van ongeveer ANG 4,5
miljoen. De gezamenlijke premiebaten ZV en OV bedroegen in 2013 ANG 60
miljoen. De totale uitkeringen bedroegen afgerond ANG 48 miljoen. Toevoeging
van administratie - en overige kosten alsmede financile bate en dotatie wettelijke
reserves resulteert in het tekort van ANG 4,5 miljoen. Voor een gedetailleerd
cijfermatig overzicht van de ontwikkelingen in de verslagperiode wordt verwezen
naar tabel 3.
Het OV fonds boekte een overschot van ongeveer ANG 13 mln.

Tabel 3 Overzicht resultaten ZV/OV fonds SVB in Mln Na

2013 2012 10/10/10 -31/12/2011
Premiebaten ZV 38.594 153.393 181.251
Premiebaten OV 21.119 20.836 25.187
Boetebaten ZV 493 663 634
Boetebaten OV 119 127 123

Tot.premie ZV/OV 60.325 175.019 207.195

Intramurale instel 6.3 63.401 68.728
Apotheken 3.4 43.457 52.443
Huisartsen 1.3 14.966 16.943
Specialisten 3.8 22.312 25.315
Laboratorium 1.3 13.424 15.196
Paramedici 0.7 4.246 4.975
Tandheelkunde 0 0 0
Medische uitzend 1.9 16.229 17.807
Overige 0.6 3.633 4.118

Medische kosten ZV 19.3 181.647 205.489
Medische kosten OV 0.1 21 38
Totale medisch kost 19.4 181.668 205.527

Ziekengeld ZV 21 19.781 20.938
Ziekengeld OV 7.5 5.559 6.502
Totaal ziekengeld 28.5 25,340 27,440

Uitkeringen ZV 40.3 201.428 226.427
Uitkeringen OV 7.5 5,580 6,540
Tot. uitk. ZV/OV 47.8 207.008 232.967

Baten min uitkering 12.5 -31.989 -25.772

Adm. Kosten -14.6 -24.628 -29.402
Ov.baten/lasten -3.9 -4.298 -5.623

6

Saldo voor fin
baten -6 -60.915 -60,797

Fin. Baten 1.6 3.424 2.916

Saldo na fin baten -4.4 -57.491 -57.881

Dotatie wet.
Reserves -0.1 -8.393 -14.074

JAAR RESULTAAT -4.5 -65.884 -71.955

ZV verzekerden gem. 41.546 91.415 88.085

Premie loongrens 61,620 59.654 58.484

4. Het AOV/AWW fonds boekte in de verslagperiode gezamenlijk een tekort van
ANG 69,5 miljoen. De forse verhoging van de premies, de loongrens, het
optrekken van de pensioengerechtigde leeftijd van 60 naar 65 jaar en additionele
1% premies op jaarinkomens boven de ANG 100.000 hebben (nog) niet geleid tot
het wegwerken van de tekorten. Ten opzichte van 2012 is wel sprake van
vermindering van het tekort. Voor nadere details wordt verwezen naar tabel 4.

Tabel 4 Overzicht resultaten AOV/AWW Fonds SVB in Mln Na

2013 2012 10/10/10 - 31/12/2011
Premiebaten AOV 327.355 289.769 339.285
Premiebaten AWW 22,319 22,290 26.099
Boetebaten AOV 449 514 729
Boetebaten AWW 30 40 56
Totaal baten AOV/AWW 350.153 312.613 366.169

Pensioenuitkeringen AOV 423.165 395.887 447.792
Pensioenuitkeringen AWW 18.728 18.279 21.687
Totale uitkeringen AOV/AWW 441.893 414.166 469.489

BATEN minus UITKERINGEN -91.741 -101.553 -103,320
Adminstratiekosten -9.368 -9.864 -10.165
Overige baten/lasten 12.182 9.908 10.009
Saldo voor financiele bate -88.927 -101.509 -103.476

Financieringsbaten 19.647 16.465 11.686

Saldo na financiele bate -69,280 -85.044 -91,789

Dotatie wettelijke reserve -220 -20.497 -34.164

7

JAAR RESULTAAT -69,500 -105.541 -125,953


Gemiddeld aantal AOV trekkers 50.042 47.586 44.605
Gem.uitkering AOV trekker pj 8.456 8.319 8.191

Gem. Aantal AWW trekkers 2.933 2.968 3.003
Gem.uitkering AWW trekker pj 6.385 6.159 5.894

Premie loongrens 100,000 93,000 82.184

5. Het AVBZ fonds boekte een overschot van ongeveer ANG 7 miljoen. Tegenover
de totale baten van ANG 70 miljoen stond een totale last van ANG 72 miljoen.
Toevoeging van de financile baten en administratie en overige kosten resulteerde
in het voornoemd overschot.

Tabel 5 Overzicht resultaten AVBZ fonds SVB in Mln
Na

2013
Premiebaten 70
Boete 0.2

Totaal baten 70.2

Fundashon Verriet 24.1
Capriles kliniek 12
Betesda 9
Birgen Rosario 4.8
St. Hugenholz 3.3
Rev. centrum Curaao 3.6
SOKH 0.8
Pro Bista 0.9
Kontako 1.1
WGK Prinses Margriet 6
Autismo Korsou 0.4
Sonrisa 1.7
Fuphafi 0.6
St. Thuiszorg Banda
Abou 0.8
Hamied 2
Overige kosten 0.7
Totaal lasten 71.7

8

Result (baten -lasten) -1.5

Adm kosten -2.1
Overige kosten -0.3

Result v fin baten -3.9

Fin baten 11

Resultaat na Fin
baten 7.1
Premie loongrens 444.204


6. Bij het FZOG fonds wordt in het jaarverslag alleen melding gemaakt van een
boeking van ANG 10 miljoen aan het Schommelfonds Sociale Verzekering . Er is
geen informatie verstrekt over de gemaakte kosten.

Redactioneel commentaar:
Een niet politiek kabinet heeft in het voorjaar van 2013 een aantal maatregelen genomen
om het sociale verzekeringsstelsel van de financile ondergang te redden:
Op pensioengebied zijn onder meer de volgende maatregelen doorgevoerd: verhoging
van de pensioengerechtigde leeftijd van 60 naar 65 jaar. Personen die op 1 maart 2013 de
leeftijd hadden van 59 jaar komen nog in aanmerking om op 60 jaar recht te doen gelden
op de AOV. Personen die op die datum de leeftijd van 57 of 58 jaar bezitten kunnen na
verzoek ingediend te hebben bij de SVB vanaf hun 60
ste
levensjaar opteren voor een
AOV uitkering echter met dien verstande dat voor ieder jaar tot de leeftijd van 65 jaar een
permanente korting van 6% per jaar zal worden toegepast. De totale korting voor degene
die voor deze optie opteert bedraagt 30%.
Naast het verhogen van de pensioengerechtigde leeftijd naar 65 jaar is de premie AOV
verhoogd van 13% naar 15% ( deze premie verhoging komt geheel ten laste voor de
werkgever), de premieloongrens opgetrokken naar ANG 100.000 per jaar en invoering
van een extra premie van 1% op het inkomen die boven dit bedrag wordt verstrekt.
Op het gebied van ziektekosten is de Basis Verzekering Ziektekosten (BVZ)
gentroduceerd. Hierbij zijn onder andere de volgende maatregelen ingevoerd: premie
verhoging van 10,4% naar 12% exclusief premie ziekengeld die 1,9% bedraagt,
optrekken premie loongrens naar ANG 100.000 per jaar, nominale premie van ANG 82
per persoon per jaar, vergoeding van ANG 1 per receptregel, bijdrage land van ANG 235
miljoen in 2013 oplopend naar ANG 251 miljoen in 2015 en automatische verhoging van
de premie met telkens maximaal 1% indien de ziektekosten uitgaven de inkomsten
overtreffen. Personen die minder dan ANG 12.000 per jaar aan inkomsten hebben zijn
premievrij. Idem ten aanzien van personen onder de 18 jaar.

Met de invoering van deze maatregelen is beoogd om de continuteit van het sociale
verzekeringsstelsel te waarborgen. Volgens een operationele audit van de Stichting
9

Overheid Accountsbureau is de SVB in staat om het aangepaste sociale
verzekeringsstelsel ordentelijk en efficint uit te voeren. Ook is de SOAB van oordeel dat
het gekozen financieringsvorm niet tot verdere tekorten zullen leiden.

De centrale vraag is of de getroffen maatregelen en gekozen aanpak tot de beoogde
doelstellingen hebben geleid respectievelijk zullen leiden.
De tekorten bij het BVZ fonds geven (vooralsnog) geen reden tot optimisme temeer daar
bij de presentatie van het in te voeren BVZ systeem in brede kringen bekend gemaakt is
dat in de eerste zes jaar sprake zou zijn van overschotten. Deze ruimte zou benut moeten
worden om kostenbesparende maatregelen te nemen om de gewenste zorg op een termijn
van 20 jaar te kunnen continueren. Uit de cijfers jaarrekening SVB 2013 blijkt dat de
uitgaven binnen de begroting zijn gebleven echter de (premie) inkomsten lopen
behoorlijk achter. Gerekend was op premie inkomsten (exclusief landsbijdrage) van
ongeveer ANG 240 miljoen. In werkelijkheid is ANG 155 ontvangen een verschil van
ANG 85 miljoen. Mogelijke oorzaken zijn het (nog) niet incorporeren van ambtenaren in
de BVZ, gebrekkige inning premies ( o.a. eigen nominale bijdrage van ANG 82 per jaar)
en wellicht de meest plausibele reden stagnatie en krimp van de economische groei.
Indien geabstraheerd wordt van de overheidsbijdrage van ANG 215 miljoen dan zou het
tekort van het fonds meer dan ANG 230 miljoen bedragen.
Feit is dat het BVZ fonds onvoldoende premie inkomsten genereert om de kosten te
dekken en/of het voorzieningen pakket te ruim is in relatie tot de totale
premieontvangsten.
Het plaatje van (structureel) tekort schietende premie inkomsten ten opzichte van de
uitgaven manifesteert zich ook bij het AOV en in mindere mate bij het ZV en het AVBZ
fonds.
De tekorten zijn in 2013 gedekt door interen op opgebouwde reserves.
Vanwege eindigheid van de reserves is het aannemelijk dat dit proces niet eindeloos door
kan gaan. Nu al zijn er sterke indicaties dat de reserves in 2015 uitgeput zullen zijn indien
de tekorten zich in het huidige tempo blijven ontwikkelen.
En dan?
Premieverhoging is geen rele optie omdat nu reeds blijkt dat deze negatieve gevolgen
heeft voor de economische groei en daarmee de grondslag en basis van premieheffing.
Hoe minder de economische groei en groter de krimp des te minder premie inkomsten
gegenereerd zullen worden.
Overheidssubsidie is evenmin een optie daar er simpelweg geen of onvoldoende fondsen
hiervoor beschikbaar zijn. De overheidsinkomsten zullen overigens ook negatief
benvloed worden als sprake is van stagnatie en krimp van economische groei.
Het is duidelijk dat het punt van versobering van het voorzieningenpakket en niveau
steeds dichterbij komt. Concreet houdt dit in minder gezondheidszorg en/of zelf betalen
van de (medische) rekening ( ziekenhuis, dokters, apotheek, laboratorium paramedische
behandelingen, medische uitzendingen, chronische ziekten etc.) en verlaging van
AOV/AWW en OV uitkeringen.
Dit weinig aantrekkelijk scenario kan alleen worden vermeden indien duurzame
economische groei en/of verbreding van de (premie)basis wordt gerealiseerd. Onder meer
houdt dit in verbetering van het investeringsklimaat en het vertrouwen in de Curaaose
10

economie. Hiertoe is het nodig dat aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. Adequaat
en deugdelijk financieel beleid en beheer is hier n van.
Er zijn redenen om te twijfelen of sprake is van optimaal financieel beleid en beheer bij
het in 2013 aangepast sociale zekerheidsstelsel:
- De wijze waarop de BVZ is ingevoerd waarbij staande de Statenvergadering de
grondslag drastisch is gewijzigd, zonder de Raad van Advies geconsulteerd te
hebben en de Minister bij voorbaat aankondigt dat reparatiewetgeving zal worden
ingevoerd. Overigens heeft reparatie na 1,5 jaar nog altijd niet plaatsgevonden.
- In brede kringen presenteren van een BZV scenario waarbij gesteld is dat er in de
eerste jaren overschotten zullen worden gerealiseerd. Uit de jaarrekening 2013
blijkt dat dit scenario genegeerd is. Er is sprake van een tekort en geen overschot
zoals was voorgespiegeld. Is hier sprake van een vergissing of misleiding?
- Het aanwenden van wettelijke reserves om reguliere tekorten te dekken terwijl
deze bedoeld zijn om ingezet te worden bij calamiteiten.
- Verstrekken van voorzieningen zonder dat sprake is van een wettelijke basis.
- Kennelijk niet tijdig innen van (nominale) premies.
- Creren van n groot schommelfonds waarbij onderlinge kruisfinanciering wordt
toegepast met alle gevolgen voor de transparantie.
- Niet verantwoorden uitgaven FZOG fonds.
- Zonder gedegen onderbouwing handhaven van het omslagstelsel terwijl alle
indicaties in de richting wijzen dat dit stelsel moeilijk te handhaven valt.
Zowel de adviesorganen Raad van Advies en de SER evenals andere experts en
organisaties waaronder de VBC hebben gewezen op het belang en de noodzaak van
verantwoord financieel beleid en beheer evenals de noodzakelijke transparantie. De
goedbedoelde adviezen zijn echter genegeerd. Thans zijn wij terecht gekomen in een
situatie waarbij steeds meer de vraag rijst voor hoelang de continuteit van het sociale
verzekeringsstelsel gewaarborgd zal zijn.

Stand van zaken overheidsfinancin 1
ste
kwartaal 2014

Het College Financieel Toezicht (CFT) maakt melding van het uitbrengen van de eerste
uitvoeringsrapportage over 2014. De belangrijkste bevindingen laten zich cijfermatig als
volgt samenvatten:

11




Uit bovenstaande tabel kan het volgende worden afgeleid:
Gewone Dienst:
- Een meevaller van bijna ANG 28 miljoen aan personeelskosten. Dit komt
bovenop de besparing van op personeelskosten welke in de begroting van 2014 is
verwerkt. Een opvallende ontwikkeling gezien de stroeve onderhandelingen met
de overheidsvakbonden.
- Voor de posten sociale lasten en andere lasten worden ook meevallers verwacht
van respectievelijk ANG 6,5 en ANG 21,3 miljoen.
- Een tegenvaller van de belastingontvangsten ( LB, OB en invoerrechten) van
ANG 28 miljoen. Verwacht wordt dat op jaar basis sprake zal zijn van een totale
tegenvaller van ANG 50 miljoen.
Kapitaal dienst :
12

- In het eerste kwartaal 2014 bedroegen de uitgaven ANG 2,6 miljoen, bijna ANG
55 lager dan begroot. De CFT wijst erop dat de cijfers van het eerste
uitvoeringsrapportage 2014 niet overeenkomen met de cijfers zoals gepresenteerd
in de aan de Staten gepresenteerde begroting. Zo zijn in de begroting bedragen
opgenomen van ANG 450 miljoen lening bouw nieuwe ziekenhuis en additioneel
ANG 200 miljoen voor overige investeringen.

Op basis van de cijfers van de eerste uitvoeringsrapportage 2014 verwacht het CFT voor
het gehele jaar 2014 een overschot op de gewone dienst van ANG 40 mln.
Hoewel de uitvoering van de begroting 2014 op schema ligt en er vooralsnog geen
tegenvallers te verwachten zijn voor de rest van het jaar betekent dit niet dat het beeld
meerjarig zonder meer positief is. Er zijn nog punten van zorg onder andere het
achterwege blijven van maatregelen om de overheidsuitgaven en de subsidies terug te
brengen, de financile positie van de overheidsvennootschappen in het bijzonder
Aqualectra, CDM en Cpost International en dividend uitkering RdK.

Redactioneel commentaar:
De ontwikkelingen bij de overheidsfinancin voltrekken zich in snel tempo. Bij de
schuldsanering is afgesproken dat het Land Curaao na 10-10-10 sluitende begrotingen
zal presenteren. In 2010 ( periode oktober t/m december) 2011 en 2012 is deze afspraak
niet nageleefd. Er was sprake van tekorten wat in juli 2012 geresulteerd heeft in een
Aanwijzing door de Rijksministerraad. Alle indicaties wijzen in de richting dat in 2013
en 2014 de overheidsfinancin zich spectaculair hebben verbeterd. Er is sprake van
overschotten zodanig dat de tekorten van de jaren daarvoor gecompenseerd kunnen
worden.
In de periode 2010 (okt-dec) -2014 zijn er maar liefst vier Regeringen aangetreden.
Alles wijst in de richting dat de politieke signatuur, committment en aanpak van
kabinetten in combinatie met de deskundigheid en expertise van met name de Minister
van Financin van cruciaal belang zijn bij het gezond maken en houden van de openbare
financin.

ARC: Jaarrekening Curaao 2011

De Algemene Rekenkamer Curaao (ARC) heeft op 26 mei 2014 de uitkomsten van het
onderzoek naar de jaarrekening 2011 van het Land Curaao aan de Staten van Curaao
aangeboden.

De belangrijkste uitkomsten van ons onderzoek naar de Jaarrekening 2011 van
Curaao zijn:
1. De financile informatie voldoet niet aan de eisen die de
Comptabiliteitslandsverordening (CV) en de Lv AR (Algemene Rekenkamer Curaao)
stellen:
De informatie over de balansposten, de posten van de Gewone Dienst en de
Kapitaaldienst geeft geen getrouw beeld van de omvang van alle posten, gezien de
vele onzekerheden die bestaan in verschillende posten.
2. De bedrijfsvoering is niet op orde:
13

Het financieel beheer over 2011 van Curaao is niet op orde. Bij alle ministeries is
er sprake van ontoereikende interne controleprocedures. Als gevolg hiervan bevat
de jaarrekening veel fouten en onzekerheden.
De rechtmatigheid van de besteding van de personeelslasten over 2011 door de
Ministeries van Curaao is vanwege ontbrekende, onvolledige, niet tijdige en
ongestructureerde personeelsdossiers niet vast te stellen.
Er bestaat onzekerheid over de rechtmatigheid van de kosten en de verstrekte
subsidies (subsidieverordening wordt niet nageleefd).
3. De informatiewaarde is onvoldoende:
De informatiewaarde van de Jaarrekening 2011 voldoet niet aan de eisen die de
CV stelt en er is weinig tot geen toelichting in de jaarrekening. Daardoor bevat de
Jaarrekening 2011 onvoldoende informatie om de gebruikers ervan in staat te
stellen zich een oordeel te vormen over de uitvoering van de beleidsvoornemens
en het gevoerde beheer.

Op grond van bovenstaande bevindingen komt de ARC tot het oordeel dat de
Jaarrekening 2011 van Curaao niet voldoet aan de eisen en normen die aan een
jaarrekening volgens de wet worden gesteld.
Curaao staat voor een grote uitdaging om er voor te zorgen dat binnen een aantal
jaren de interne organisatie zodanig is verbeterd, dat fouten en onzekerheden
binnen de perken blijven.

Ook de Stichting Overheidsaccountantsbureau (SOAB ) komt tot een afkeurend oordeel
en maakt melding van acht getrouwheidsfouten en negentien onzekerheden bij de balans
en recapitulatiestaten, negen inrichtingsfouten en vier rechtmatigheidsfouten.

Uit de jaarrekening 2011 blijkt dat er sprake was van een tekort op de gewone dienst van
ANG 166 miljoen exclusief de door de ARC en SOAB geconstateerde
getrouwheidsfouten.

Op basis van de bevindingen van de ARC en SOAB kan worden geconcludeerd dat het
financieel beheer van Curaao in 2011 niet op orde was en ernstige tekortkomingen toont.

3.RAPPORTEN

Relationship between Fragile States and investment climate

The Fragile States Index, produced by The Fund for Peace, is a critical tool in highlighting not only the
normal pressures that all states experience, but also in identifying when those pressures are pushing a state
towards the brink of failure. By highlighting pertinent issues in weak and failing states, The Fragile States
Indexand the social science framework and software application upon which it is builtmakes political
risk assessment and early warning of conflict accessible to policy-makers and the public at large.
The Fragile States Index is an annual ranking of 178 nations based on their levels of stability and the
pressures they face. The Index is based on The Fund for Peaces proprietary Conflict Assessment System
Tool (CAST) analytical platform. Based on comprehensive social science methodology, data from three
primary sources is triangulated and subjected to critical review to obtain final scores for the Fragile States
Index.
14

Millions of documents are analyzed every year, and by applying highly specialized search parameters,
scores are apportioned for every country based on twelve key political, social and economic indicators (see
below) and over 100 sub-indicators that are the result of years of painstaking expert social science research.
The 2014 Fragile States Index, the tenth edition of the annual Index, comprises data collected between
January 1, 2013 and December 31, 2013 thus, certain well publicized events that have occurred since
January 1, 2014 are not covered by the 2014 Index.

An Important Note
The Fragile States Index scores should be interpreted with the understanding that the
lower the score, the better. Therefore, a reduced score indicates an improvement, just as a
higher score indicates greater instability.

Social and Economic Indicators:

Political and Military Indicators:

15

Overview of the worlds ten most and less Fragile States in 2014:
Most Fragile:

Less Fragile:

Comparing the Fragile States Index with other lists such as the Global Competiveness Index
2013-2014 of the World Economic Forum and the Doing Business 2014 list of the World Bank
and the International Finance Corporation shows that countries that are less fragile also rank high
on the list of being the most competitive and having the most attractive investment climate. The
opposite, the most fragile and least competitive and less attractive investment climate seems also
to be valid.
4.(Nieuwe)Wetgeving

Beknopt overzicht recente (initiatief) wetsvoorstellen/aanpassingen op sociaal-
economisch gebied welke door de Regering dan wel als initiatief ontwerp van de Staten
aan de wetgevende macht ter behandeling zijn aangeboden en waar de SER advies over
dient uit te brengen (periode april t/m mei 2014).

In de betreffende verslag periode heeft de regering geen nieuwe wetgevingen dan wel
aanpassingen van bestaande aan de SER ter advisering aangeboden.
In verband met ontstane vacature vanwege vertrek onafhankelijke leden heeft de SER
nieuwe kandidaten bij de Regering voorgedragen ter invulling van deze posten.
16

5.ECONOMIC INDICATORS

Foreign Exchange Position (x mln) : June 2014 : NA 2,338
definition IMF June 2013 : NA 1,950


Consumer Price Index (Oct 2006 = 100) March 2014 :122,5
March 2013 :123.0
Change : -0,4%
Average inflation past 12 months : 1,0%


Population and Employment
Curaao : 2013 2011
Total population 150,782 147,858
Employed population 63,493 62,042
Unemployed population 9,512 6,721
Labor Force 73,005 68,763
Unemployment rate 13.0% 9.8%


Stay over tourism no of visitors : June 2014 year to date : 209.701
June 2013 year to date : 216.530
Change : -3%


Cruise tourism no. of passengers : June 2014 year to date : 344.139
June 2013 year to date : 336.876
Change: 2%


Stay over nights June 2014 year to date: 1,883,687
June 2013 year to date: 1,833,184
Change: 3%


Occupancy rate Hotels 2014 2013
June 58,90 % 63,00%
Average YTD Jan-June 69,23 % 70,220%






17

Shipping : Jan - Dec 2013 Jan - Dec 2012
Freight 961 1103
Tanker 1139 1193
Cruise 292 228
Others 338 305


Jan-Dec 2013 Jan-Dec 2012
Cargo movements, metric tons
Unloaded 604.675 698,596
Loaded 230,483 252,438


June 2014 June 2013
Total companies Commercial Register
Local 24,432 23,442
International 14,217 14,893
Total 38,649 38,335


Source: Centrale Bank van Curaao en Sint Maarten, Central Bureau of Statistics,
Curaao Tourism Development Foundation, Curaao Port Authority, MEO,
CHATA, Chamber of Commerce Curaao