Przewodnik po T

E
X Live
T
E
X Live 2013
Redakcja: Karl Berry
http://tug.org/texlive/
Czerwiec 2013
Spis treci
1. Wstp 3
1.1. T
E
X Live i T
E
X Collection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
1.2. Obsugiwane systemy operacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
1.3. Podstawy instalacji T
E
X Live . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
1.4. Uwagi dotyczce bezpieczestwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
1.5. Dostpna pomoc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
2. Struktura T
E
X Live 4
2.1. T
E
X Collection: T
E
X Live, proT
E
Xt, MacT
E
X . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
2.2. Gwne katalogi T
E
X Live . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
2.3. Predeniowane drzewa katalogw texmf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
2.4. Rozszerzenia T
E
X-a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
2.5. Inne waniejsze programy T
E
X Live . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
2.6. Pakiety i ich zestawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
3. Instalacja 8
3.1. Start instalacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
3.1.1. Unix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
3.1.2. MacOSX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
3.1.3. Windows . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
3.1.4. Cygwin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
3.1.5. Instalator w trybie tekstowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
3.1.6. Zaawansowany program instalacyjny w trybie gracznym . . . . . . . . . . . . . 12
3.1.7. Uproszczony program instalacyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
3.2. Podczas instalacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
3.2.1. Menu: binary systems (tylko Unix) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
3.2.2. Wybr skadnikw do instalacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
3.2.3. Katalogi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
3.2.4. Opcje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
3.3. Parametry instalacji z linii polece . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
3.3.1. Parametr -repository . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
3.4. Czynnoci poinstalacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
3.4.1. Zmienne rodowiska dla Unix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
3.4.2. Zmienne rodowiska: konguracja globalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
3.4.3. Aktualizacje z internetu po instalacji z DVD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
3.4.4. Konguracja fontw dla XeT
E
X i LuaT
E
X . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
3.4.5. ConT
E
Xt Mark IV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
3.4.6. Integracja lokalnych i prywatnych pakietw makr . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
3.4.7. Integracja fontw z innych rde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
3.5. Testowanie instalacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
3.6. Programy pomocnicze dla Windows . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
1
SPIS TRECI 2
4. Instalacje zaawansowane 20
4.1. Instalacje dla wielu uytkownikw (lub wieloplatformowe) . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
4.2. Przenona instalacja na pen drivie USB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
4.3. Instalacje z pliku obrazu ISO (lub DVD) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
5. tlmgr: zarzdzanie instalacj 22
5.1. tlmgr tryb graczny (GUI) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
5.2. Przykadowe wywoania tlmgr z linii polece . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
6. Uwagi dotyczce Windows 24
6.1. Cechy specyczne w systemie Windows . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
6.2. User Prole to inaczej Home (katalog domowy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
6.3. Rejestr Windows . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
6.4. Uprawnienia w Windows . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
6.5. Zwikszanie maksymalnej iloci dostpnej pamici w Windows i Cygwin . . . . . . . . . 25
7. W razie problemw 25
7.1. Co zrobi gdy latex nie moe znale potrzebnych plikw? . . . . . . . . . . . . . . . . 25
8. Instrukcja obsugi systemu Web2C 26
8.1. Przeszukiwanie cieek przez Kpathsea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
8.1.1. rda cieek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
8.1.2. Pliki konguracyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
8.1.3. Rozwijanie cieek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
8.1.4. Rozwijanie domylne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
8.1.5. Rozwijanie nawiasw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
8.1.6. Rozwijanie podkatalogw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
8.1.7. Lista znakw specjalnych i ich znacze podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . 30
8.2. Bazy nazw plikw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
8.2.1. Baza nazw plikw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
8.2.2. kpsewhich program do przeszukiwania cieek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
8.2.3. Przykady uycia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
8.2.4. Diagnostyka bdw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
8.3. Parametry kontrolujce dziaanie programw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
9. Budowa systemu na nowej platformie uniksowej 35
9.1. Warunki wstpne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
9.2. Konguracja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
9.3. Uruchamianie make . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
9.4. Kocowe kroki konguracyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
10.Podzikowania 37
11.Historia 38
11.1. Poprzednie wersje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
11.2. Wydanie 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
11.3. Wydanie 2005 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
11.4. Wydanie 20062007 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
11.5. Wydanie 2008 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
11.6. Wydanie 2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
11.7. Wydanie 2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
11.8. Wydanie 2011 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
11.9. 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
11.10. Obecna edycja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
11.11. Przysze wersje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
1 WSTP 3
1. Wstp
1.1. T
E
X Live i T
E
X Collection
Niniejsza dokumentacja opisuje oprogramowanie T
E
X Live dystrybucj T
E
X-a wraz z programami po-
mocniczymi, dostpn dla rnych wersji Unix, w tym GNU/Linux, Mac OSX i Cygwin, oraz Windows.
T
E
X Live mona cign z sieci bd otrzyma na pytce DVD T
E
X Collection, ktr otrzymuj
czonkowie odpowiedniej Grupy Uytkownikw Systemu T
E
X. Cz 2.1 omawia pokrtce zawarto tej
pytki. Zarwno T
E
X Live, jak i T
E
X Collection powstay dziki zbiorowemu wysikowi Grup. W tym
dokumencie omwimy gwnie sam dystrybucj T
E
X Live.
T
E
X Live zawiera skompilowane programy: T
E
X, L
A
T
E
X2

, METAFONT, MetaPost, BibT

E
X i wiele
innych oraz bogaty zestaw pakietw makr o wielorakim zastosowaniu, a take fonty i dokumentacje.
Wszystko to umoliwia skad publikacji w wielu jzykach.
Pakiety zawarte w T
E
X Live s regularnie aktualizowane na serwerach CTAN (Comprehensive TeX
Archive Network), ktre gromadz wszelkie zasoby dotyczce systemu T
E
X: http://www.ctan.org.
Lista najwaniejszych zmian dokonanych w tej edycji T
E
X Live znajduje si w czci 11.10, na str. 45.
Nie opisujemy tu, czym jest system T
E
X, a jedynie kwesti instalacji i konguracji oprogramowania
T
E
X Live. Pocztkujcy uytkownicy mog si zapozna z podstawowymi pojciami np. w artykule
Przewodnik po systemie T
E
X: texmf-dist/doc/generic/tex-virtual-academy-pl/cototex.html.
1.2. Obsugiwane systemy operacyjne
T
E
X Live zawiera oprogramowanie dla wielu platform uniksowych, w tym GNU/Linux, Mac OSX i Cyg-
win. Zaczone pliki rdowe pozwalaj te na jego instalacj na platformach innych systemw opera-
cyjnych i kompilacj samych programw.
Spord systemw Windows obsugiwane s tylko XP i nowsze wersje (cho w Windows 2000 T
E
X
Live te w zasadzie dziaa). Wprawdzie brak jest oprogramowania dedykowanego dla wersji 64-bitowych,
ale programy 32-bitowe dziaaj na nich rwnie sprawnie.
W czci 2.1 omwiono alternatywne dystrybucje, przeznaczone dla Windows oraz Mac OSX.
1.3. Podstawy instalacji T
E
X Live
T
E
X Live mona zainstalowa z pytki DVD lub internetu (http://tug.org/texlive/acquire.html).
Program instalacyjny jest niewielki i pozwala pobra z sieci wszystkie potrzebne pakiety. Jest to wy-
godne, zwaszcza gdy potrzebujemy jedynie czci oprogramowania T
E
X Live i nie chcemy pobiera
niepotrzebnie obrazu caej pyty instalacyjnej.
Posiadajc pytk T
E
X Collection DVD (lub jej obraz w pliku .iso) moemy zaistalowa T
E
X Live na
twardym dysku, lub przygotowa przenon instalacj, np. na pen drivie (patrz cz 4.2). Szczegowy
opis instalacji T
E
X Live znajduje si w dalszych rozdziaach tego dokumentu, tu podamy skrcony
przepis:
program instalacyjny install-tl moe dziaa w kilku trybach: tzw. wizard (gracznym,
parametr -gui=wizard) domylnym dla Windows; tekstowym (-gui=text, domylnym dla
Unix/Linux) i gracznym trybie expert (parametr -gui=perltk). Dla wygody uytkownikw
Windows uruchomienie install-tl-advanced.bat przecza instalator w tryb expert.
jednym z instalowanych programw jest tlmgr (meneder T
E
X Live), ktry rwnie mona uru-
chamia w trybie tekstowym bd gracznym; pozwala on doinstalowa lub usun pakiety, ak-
tualizowa je z sieci, a take wykona rne czynnoci konguracyjne.
1.4. Uwagi dotyczce bezpieczestwa
Zgodnie z nasz najlepsz wiedz, gwne programy T
E
X-owe s (i zawsze byy) nadzwyczaj odporne.
Jednak mimo dokadania najwyszej starannoci, inne programy wspierajce, zawarte w T
E
X Live, nie
zawsze osigaj ten sam poziom. Jak zawsze, naley by ostronym przy uruchamianiu programw z da-
nymi pochodzcymi z niepewnych rde. Dla uzyskania najwyszego stopnia bezpieczestwa zalecamy
stosowania podczas pracy nowych podfolderw.
Konieczno zachowania starannoci jest szczeglnie wana w systemie Windows, poniewa niezale-
nie od zawartoci cieki przeszukiwania poszukuje on programw zawsze najpierw w biecym folde-
rze. To zachowanie systemu otwiera szerokie moliwoci ataku. Usunlimy wiele luk, lecz niewtpliwie
niektre jeszcze pozostay, szczeglnie przy uruchamianiu programw pochodzcych z innych rde.
2 STRUKTURA T
E
X LIVE 4
Zalecamy wic sprawdzanie biecych folderw pod ktem obecnoci podejrzanych plikw, w szczegl-
noci plikw wykonywalnych (binarnych lub skryptw). Zwykle nie powinno ich by, a w szczeglnoci
nie powinny by one tworzone w wyniku typowego przetwarzania dokumentw.
I na koniec: T
E
X (oraz towarzyszce mu programy) mog, przy przetwarzaniu dokumentw, tworzy
pliki. Wasno ta jest na wiele rnych sposobw podatna na naduycia. Take w tych przypadkach,
przetwarzanie nieznanych dokumentw w nowych podfolderach jest najlepszym znanym sposobem za-
bezpieczenia.
1.5. Dostpna pomoc
Spoeczno T
E
X-owa jest bardzo aktywna i pomocna, std te wikszo powanych zapyta nie po-
zostaje bez odpowiedzi. Przed zadaniem pytania warto je uprzednio dobrze przemyle i sformuowa,
poniewa respondenci to wolontariusze, wrd ktrych znale si mog mniej lub bardziej dowiadczeni
uytkownicy. (Jeli preferujemy komercyjne wsparcie techniczne, moemy zamiast T
E
X Live zakupi sys-
tem u jednego z dostawcw, ktrych list mona znale na http://tug.org/interest.html#vendors.)
Oto lista rde pomocy, w kolejnoci przez nas rekomendowanej:
T
E
X FAQ T
E
X-owy FAQ jest obszernym zbiorem odpowiedzi na wiele pyta, od najprostszych do naj-
bardziej zaawansowanych. Jest on zaczony na T
E
X Live w katalogu texmf-dist/doc/generic/
FAQ-en/, a take dostpny w sieci: http://www.tex.ac.uk/faq. Proponujemy tam najpierw zaj-
rze. Uruchomiono te serwis FAQ w jzyku polskim: http://faq.gust.org.pl.
T
E
X Catalogue Jeli poszukujemy konkretnego pakietu, fontu, programu itp., to polecamy T
E
X Cata-
logue. Jest to obszerne zestawienie wszelkich pakietw dotyczcych T
E
X-a. Patrz: http://mirror.
ctan.org/help/Catalogue/.
T
E
X Web Resources Strona http://tug.org/interest.html zawiera wiele odsyaczy, w szczegl-
noci do ksiek, podrcznikw i artykuw powiconych wszelkim aspektom pracy z systemem
T
E
X.
archiwa pomocy Gwne fora pomocy to grupa Usenet news:comp.text.tex, lista dyskusyjna
texhax@tug.org oraz strona http://tex.stackexchange.com. Warto przeszuka archiwa list
dyskusyjnych, zawierajce wiele pyta i odpowiedzi zbieranych przez wiele lat: http://groups.
google.com/group/comp.text.tex/topics oraz http://tug.org/mail-archives/texhax. Nie
zaszkodzi skorzystanie z wyszukiwarki, np. http://www.google.com.
wysyanie pyta Jeli nadal nie znajdujemy rozwizania problemu, to moemy wysa pytanie do
comp.text.tex, korzystajc z Google, czytnika wiadomoci bd piszc list na adres texhax@
tug.org. Przedtem jednak naley zapozna si z poradami dotyczcymi sposobu zadawania pyta,
zawartymi w FAQ: http://www.tex.ac.uk/cgi-bin/texfaq2html?label=askquestion. Warto
wspomnie stron L
A
T
E
X Community (http://www.latex-community.org/), forum http://www.
latex-community.org/forum/ oraz T
E
X StackExchange (http://tex.stackexchange.com/).
Polscy uytkownicy maj do dyspozycji list dyskusyjn GUST (polskiej Grupy Uytkownikw
Systemu T
E
X); informacje o niej znajdziemy na stronie http://www.gust.org.pl.
wsparcie ze strony spoecznoci T
E
X Live Gdy chcemy zgosi bd bd sugestie i komentarze
dotyczce dystrybucji T
E
X Live, instalacji lub dokumentacji, mamy do dyspozycji list dyskusyj-
n tex-live@tug.org. Jeli kwestia dotyczy konkretnego programu (pakietu makr itp.) z T
E
X
Live, to lepiej jednak skierowa pytanie do osoby opiekujcej si danym programem lub na spe-
cjalistyczn list dyskusyjn.
Druga strona medalu to pomaganie tym, ktrzy maj problemy. Zarwno comp.text.tex, jak
i texhax (oraz lista dyskusyjna GUST) s otwarte dla kadego, tak wic zapraszamy do wczenia
si, czytania wiadomoci i pomagania innym w miar wasnych moliwoci. Witamy wrd uytkowni-
kw systemu T
E
X!
2. Struktura T
E
X Live
Omwimy tutaj struktur i zawarto dystrybucji T
E
X Live, a take T
E
X Collection pytki DVD,
w skad ktrej wchodzi T
E
X Live.
2 STRUKTURA T
E
X LIVE 5
2.1. T
E
X Collection: T
E
X Live, proT
E
Xt, MacT
E
X
T
E
X Collection DVD zawiera:
T
E
X Live kompletny system T
E
X, ktry pozwala na instalacj na twardym dysku lub przygotowanie
przenonej instalacji np. na pen drivie; strona domowa projektu: http://tug.org/texlive/.
MacT
E
X dla systemu Mac OSX; posiada wasny program instalacyjny i dodatkowe programy dla tego
systemu; strona domowa projektu: http://tug.org/mactex/;
proT
E
Xt dystrybucja dla Windows, oparta na dystrybucji MiKT
E
X, rozszerzonej o dodatkowe narz-
dzia; cakowicie niezalena od T
E
X Live; proT
E
Xt posiada wasny, atwy w obsudze program
instalacyjny; strona domowa projektu: http://tug.org/protext;
CTAN zrzut zawartoci archiww CTAN; (http://www.ctan.org).
CTAN, protext nie spenia przyjtych dla T
E
X Live wymogw dotyczcych swobody kopiowania,
wobec tego naley ten fakt uwzgldni przy redystrybucji bd modykacji zawartoci wymienionych
katalogw.
2.2. Gwne katalogi T
E
X Live
Poniej wymieniono waniejsze podkatalogi gwnego katalogu instalacji T
E
X Live (na pytce T
E
X
Collection DVD caa dystrybucja T
E
X Live zostaa umieszczona nie w katalogu gwnym, ale w katalogu
texlive, ktrego struktura nieco si rni; poniej traktujemy katalog texlive jako katalog gwny
we wszystkich odniesieniach do instalacji T
E
X Live).
bin skompilowane programy T
E
X-owe i pomocnicze, zorganizowane w podkatalogach wedug platform
systemowych;
readme-*.dir krtkie omwienie z uytecznymi odnonikami, w kilku jzykach, w formacie HTML
i zwykym tekstowym;
source rda wszystkich programw, wcznie z gwnymi dystrybucjami Web2C T
E
X-a;
texmf-dist gwne drzewo katalogw instalacji (zawiera makra, fonty i dokumentacje; patrz:
TEXMFDIST w nastpnej czci);
tlpkg skrypty, programy i inne dane potrzebne do instalacji; katalog zawiera take prywatne dla
T
E
X Live kopie oprogramowania Perl i Ghostscript dla Windows (nie koliduj one z posiadanymi
przez uytkownika podobnymi programami i dziaaj tylko w ramach instalacji); poza tym do-
czono szybki i wygodny program do podgldu plikw postscriptowych i PDF PS_View dla
Windows.
Prcz podkatalogw wymienionych powyej, katalog gwny zawiera skrypty instalacyjne oraz inne
pliki informacyjne. Do znalezienia dokumentacji przydatne mog by np. dowizania zawarte w pli-
ku doc.html. Dokumentacje programw (man, info, take w formacie PDF) znajduj si w katalogu
texmf-dist/doc/. W odpowiednich podkatalogach znajdziemy tam te dokumentacje pakietw makr,
fontw i formatw. W odszukaniu konkretnej dokumentacji w dowolnym z wymienionych katalogw
mog pomc programy texdoc lub texdoctk.
Niniejsza dokumentacja w kilku jzykach znajduje si na pytce T
E
X CollectionDVD w podkatalo-
gach texlive-doc, za po instalacji w podkatalogach texmf-dist/doc/texlive:
uproszczony chiski: texmf-dist/doc/texlive/texlive-zh-cn
czeski/sowacki: texmf-dist/doc/texlive/texlive-cz
angielski: texmf-dist/doc/texlive/texlive-en
francuski: texmf-dist/doc/texlive/texlive-fr
niemiecki: texmf-dist/doc/texlive/texlive-de
polski: texmf-dist/doc/texlive/texlive-pl
rosyjski: texmf-dist/doc/texlive/texlive-ru
serbski: texmf-dist/doc/texlive/texlive-sr
woski: texmf-dist/doc/texlive/texlive-it
2 STRUKTURA T
E
X LIVE 6
2.3. Predeniowane drzewa katalogw texmf
W tej czci wymieniono wszystkie uywane przez system, predeniowane zmienne specykujce drzewa
katalogw texmf; omwiono te ich przeznaczenie. Uruchomiajc polecenie tlmgr conf, wywietlimy
wartoci tych zmiennych, dziki czemu atwo ustalimy, ktre katalogi w naszej instalacji s przypisane
do konkretnych zmiennych.
Wszystkie drzewa katalogw, wcznie z prywatnymi katalogami uytkownika, powinny posiada
struktur zgodn z zaleceniami T
E
X Directory Structure (TDS, http://tug.org/tds), konsekwentnie
wraz z odpowiednimi podkatalogami. W przeciwnym wypadku potrzebne pliki mog nie zosta odna-
lezione. W czci 3.4.6 (str. 17) bdzie to omwione dokadniej.
TEXMFDIST Drzewo katalogw zawierajce niemal wszystkie pliki dystrybucji: pakiety makr, fontw,
pomocnicze skrypty, dokumentacje itp. (pozostae pliki dystrybucji, czyli programy, znajduj si
w rwnolegym katalogu bin/).
TEXMFLOCAL Drzewo katalogw, ktre administratorzy mog wykorzysta do przechowywania lokal-
nych makr, fontw itp., dostpnych dla wszystkich uytkownikw w lokalnej sieci.
TEXMFHOME Drzewo katalogw dla prywatnych makr, fontw itp. uytkownika. Rozwinicie tej
zmiennej zaley domylnie od wartoci przypisanej zmiennej systemowej $HOME (w Windows
%USERPROFILE%).
TEXMFCONFIG Lokalne drzewo katalogw wykorzystywane przez narzdzia texconfig, updmap oraz
fmtutil do przechowywania danych konguracyjnych (domylnie w ramach TEXMFHOME).
TEXMFSYSCONFIG Drzewo katalogw wykorzystywane przez narzdzia texconfig-sys, updmap-sys
oraz fmtutil-sys do przechowywania danych konguracyjnych dla caej instalacji (np. sieciowej).
TEXMFVAR Lokalne drzewo katalogw wykorzystywane przez texconfig, updmap i fmtutil do przecho-
wywania wygenerowanych plikw formatw i map fontowych (domylnie w ramach TEXMFHOME).
TEXMFSYSVAR Drzewo katalogw wykorzystywane przez texconfig-sys, updmap-sys, fmtutil-sys,
a take przez program tlmgr do przechowywania wygenerowanych plikw formatw i map fonto-
wych dla caej instalacji.
TEXMFCACHE Drzewa katalogw wykorzystywane przez ConT
E
Xt MkIV oraz LuaL
A
T
E
X do przecho-
wywania buforowanych danych z przetwarzania; domylna warto w T
E
X Live jest identyczna
z TEXMFSYSVAR lub, jeli katalog jest niedostpny do zapisu, TEXMFVAR.
Domylny ukad katalogw:
oglnosystemowy katalog instalacji moe zawiera kilka wyda T
E
X Live:
2012 poprzednie wydanie,
2013 wydanie aktualne:
bin
i386-linux programy dla GNU/Linux
...
universal-darwin programy dla Mac OSX
win32 programy dla Windows
texmf-dist okrelany zmienn TEXMFDIST i TEXMFMAIN
texmf-var TEXMFSYSVAR
texmf-config TEXMFSYSCONFIG
texmf-local TEXMFLOCAL, katalog zachowywany od wydania do wydania,
katalog domowy uytkownika ($HOME lub %USERPROFILE%)
.texlive2012 prywatne pliki konguracyjne poprzedniego wydania
.texlive2013 prywatne pliki konguracyjne dla biecego wydania:
texmf-var TEXMFVAR, TEXMFCACHE
texmf-config TEXMFCONFIG
texmf TEXMFHOME prywatne makra, fonty itp.
2 STRUKTURA T
E
X LIVE 7
2.4. Rozszerzenia T
E
X-a
Oryginalny T
E
X, stworzony przez prof. Knutha, zosta zamroony, ale jest i zawsze bdzie w przyszoci
dostpny w dystrybucji. T
E
X Live zawiera ponadto kilka wersji rozszerzonych standardowego T
E
X-a
(tzw. silnikw T
E
X-a):
-T
E
X wersja programu T
E
X, w ktrej dodano poyteczny zestaw nowych polece wbudowanych (doty-
czcych gwnie rozwijania makr, leksemw znakowych, interpretacji znacznikw itp.) oraz rozsze-
rzenie T
E
X--X
E
T dla skadu od prawej do lewej. W trybie domylnym -T
E
X jest w 100% zgodny
ze standardowym programem T
E
X. Wicej szczegw mona znale w texmf-dist/doc/etex/
base/etex_man.pdf.
pdfT
E
X program zawierajcy silnik -T
E
X i dalsze rozszerzenia, ktry umoliwia tworzenie plikw za-
rwno w formacie PDF, jak i DVI. Jest on domylnym programem dla wikszoci formatw (prcz
plain T
E
X), nie ma wic obecnie rozrnienia na maszyny pdftex i pdfetex, jak to miao miejsce
w poprzednich wersjach programw i w poprzednich dystrybucjach T
E
X Live. Podrczniki znaj-
dziemy w katalogu texmf-dist/doc/pdftex/manual/pdftex-a.pdf, za przykad wykorzystania
w pliku texmf-dist/doc/pdftex/manual/samplepdf/samplepdf.tex.
LuaT
E
X docelowo sukcesor pdfT
E
X-a, z ktrym ma by, aczkolwiek niecakowicie, zgodny wstecz.
Powinien take zastpi Aleph (patrz niej), cho nie zakada si tu technicznej kompatybilnoci.
Zaczony interpreter Lua (patrz strona domowa http://www.lua.org/) pozwala na eleganckie
rozwizanie wielu trudnych problemw T
E
X-a. Program texlua ma funkcjonalno samodzielnego
interpretera Lua, co sprawia, e jest uywany w T
E
X Live do wielu zada. Patrz http://www.
luatex.org/ i w instalacji texmf-dist/doc/luatex/base/luatexref-t.pdf.
XeT
E
X umoliwia kodowanie tekstw w Unicode oraz korzystanie z fontw OpenType (take tych
dostpnych bezporednio w systemie operacyjnym), przy czym stosuje biblioteki obce. Patrz http:
//tug.org/xetex.
(Omega) program, ktry pracuje wewntrznie ze znakami kodowanymi 16-bitowo (Unicode), po-
zwalajc skada jednoczenie wikszo tekstw spotykanych na wiecie. Wspomaga dynamicznie
adowane tzw. procesy tumaczenia (OTP), co pozwala uytkownikowi deniowa zoone
transformacje, wykonywane na dowolnych strumieniach wejciowych. Sam program od dawna nie
jest aktualizowany, zosta wic usunity z T
E
X Live. Pozostawiono jego dziaajcy klon:
Aleph czy rozszerzenia i -T
E
X; powsta jako niezaleny projekt z potrzeby stabilnej uywalnoci
programu Omega, w sytuacji, gdy ten pozostawa wci w fazie eksperymentalnej. Dostpna jest
minimalna dokumentacja: texmf-dist/doc/aleph/base.
2.5. Inne waniejsze programy T
E
X Live
Poniej zestawiono kilka innych, najczciej uywanych programw, dostpnych w dystrybucji T
E
X Live:
bibtex, bibtex8 tworzenie spisw bibliogracznych;
makeindex, xindy tworzenie posortowanych skorowidzw;
dvips konwersja DVI do PostScript;
xdvi przegldarka plikw DVI dla X Window;
dvilj sterownik dla drukarek HP LaserJet;
dviconcat, dviselect programy do manipulacji stronami w plikach DVI;
dvipdfmx konwersja DVI do PDF, metoda alternatywna w stosunku do wspomnianego wyej programu
pdfT
E
X;
psselect, psnup, . . . narzdzia do manipulacji na plikach postscriptowych;
pdfjam, pdfjoin, . . . narzdzia do manipulacji na plikach PDF;
context, mtxrun programy uruchamieniowe dla ConT
E
Xt;
htlatex, . . . tex4ht postprocesor dla (L
A
)T
E
X-a konwersji do HTML i XML.
3 INSTALACJA 8
2.6. Pakiety i ich zestawy
Zawarto drzew texmf na T
E
X Live zostaa do celw instalacji zorganizowana w szereg zestaww
(collections), z ktrych kady posiada zbir pakietw (packages; jest ich obecnie ponad 2500). Nor-
malna instalacja pozwala uytkownikowi pobra z DVD na twardy dysk jeden lub wicej zestaww, ale
mona nastpnie doinstalowa do ju zainstalowanego zestawu jedynie pojedynczy pakiet.
Zestawy pozwalaj lepiej dobra instalowane skadniki, a take okreli, jakie jzyki bd obsugi-
wane po instalacji. Najwaniejszy zestaw, wymagany dla wikszoci zastosowa, to Essential programs
and les. Zestawy Basic LaTeX packages i Recommended fonts s rekomendowane dla wikszoci
uytkownikw. Pozostae zestawy s opcjonalne.
Oto wybrane dostpne zestawy i krtki opis ich zawartoci:
Essential programs and les podstawowe programy, pakiety makr i fontw systemu T
E
X, pliki kon-
guracyjne dla podstawowych sterownikw;
BibTeX additional styles dodatkowa, obszerna biblioteka stylw BibT
E
X-owych i bazy danych bi-
bliogracznych (podstawowe style znajduj si w zestawie Essential. . . );
ConTeXt pakiet makr do ConT
E
Xt dialektu T
E
X-a autorstwa Hansa Hagena;
TeX auxiliary programs rne programy pomocnicze; zestaw zawiera m.in. programy i makra dla
systemu texinfo, programy do manipulacji na plikach DVI itp.;
Graphics and font utilities programy do konwersji plikw fontowych oraz testowania i instalacji
fontw (zestaw do tworzenia fontw wirtualnych, manipulacji plikami .gf i .pk, programy mft,
fontinst itp.);
Recommended fonts obszerna biblioteka czciej uywanych fontw w postaci rdowej (.mf) bd
fontw obwiedniowych oraz pliki z denicjami i stylami L
A
T
E
X-a dla tych fontw;
Additional fonts biblioteka rnych rzadziej uywanych fontw;
Additional formats pliki pomocnicze do generowania dodatkowych formatw (tj. obszerne zestawy
makr suce do wstpnego przetworzenia i utworzenia pliku .fmt);
Games typesetting pakiety do prezentacji zapisu rnych gier (szachy, bryd itp.);
Generic additional packages obszerna biblioteka makr, trudnych do sklasykowania, dziaajcych
z rnymi formatami (Plain, L
A
T
E
X itp.);
HTML/SGML/XML support pakiety konwersji L
A
T
E
X-a do XML/HTML oraz do skadu doku-
mentw XML/SGML;
arabski itp.: wsparcie poszczeglnych jzykw; zestawy zawieraj wzorce przenoszenia wyrazw i ma-
kra obsugi danych jzykw, czasem te specyczne fonty itp., przykadowo:
Polish zawiera polskie pakiety: makra do tworzenia formatu MeX, pakiety polski, mwcls, fonty i makra
dodatkowe przydatne dla polskich uytkownikw oraz dokumentacje w jzyku polskim.
Plik tlpdb/texlive.tlpdb (wykorzystywany podczas instalacji) zawiera spis wszystkich plikw
w kadym pakiecie.
3. Instalacja
3.1. Start instalacji
Instalacj T
E
X Live uruchamiamy z pytki T
E
X Collection DVD (bd po pobraniu z sieci pa-
kietu instalacyjnego i jego rozpakowaniu) skryptem install-tl (Unix), install-tl.bat lub
install-tl-advanced.bat (Windows). Dodatkowe informacje na temat rnych metod instalacji
znajdziemy na stronie http://tug.org/texlive/acquire.html.
Instalacja z sieci: z archiwum CTAN, z katalogu systems/texlive/tlnet (http://mirror.ctan.
org/systems/texlive/tlnet automatycznie przekierowuje do najbliszej kopii CTAN) naley
pobra plik install-tl.zip (wsplny dla Unix i Windows) lub znacznie mniejszy install-unx.
tar.gz (tylko dla Unix). Po rozpakowaniu, w katalogu install-tl/ znajdziemy skrypty instala-
cyjne install-tl, install-tl.bat i install-tl-advanced.bat.
3 INSTALACJA 9
Installing TeX Live 2013 from: ...
Platform: i386-linux => Intel x86 with GNU/Linux
Distribution: inst (compressed)
...
Detected platform: Intel x86 with GNU/Linux
<B> binary platforms: 1 out of 21
<S> installation scheme (scheme-full)
<C> customizing installation collections:
43 collections out of 45, disk space required: 3909 MB
<D> directories:
TEXDIR (the main TeX directory):
/usr/local/texlive/2013
...
<O> options:
[ ] use letter size instead of A4 by default
...
<V> set up for portable installation
Actions:
<I> start installation to hard disk
<H> help
<Q> quit
Rysunek 1: Gwny ekran instalatora w trybie tekstowym (GNU/Linux)
Instalacja z pytki T
E
X Collection DVD: po zamontowaniu pytki naley zmieni katalog biecy
na texlive DVD (w Windows program instalacyjny powinien uruchomi si automatycznie). DVD
otrzymamy w ramach czonkostwa w dowolnej Grupie Uytkownikw Systemu T
E
X (kontakt w
Polsce http://www.gust.org.pl). Moemy take wypali pytk z dostpnego w sieci jej obrazu
ISO bd zamontowa bezporednio plik obrazu (w wikszoci systemw istnieje taka moliwo).
Po zainstalowaniu z DVD lub obrazu ISO mona dokonywa aktualizacji z internetu (patrz 3.4.3).
Bez wzgldu na rdo stosowany jest ten sam program instalacyjny. Jedyn widoczn rnic przy
instalacji z sieci jest pobranie zaktualizowanych pakietw, w przeciwiestwie do DVD i obrazu ISO,
ktre nie s aktualizowane midzy corocznymi wydaniami.
Dalsze kroki omwiono dokadniej poniej.
3.1.1. Unix
Poniej > oznacza znak zachty systemu (tzw. prompt); to, co wpisuje uytkownik, zaznaczono
pogrubieniem. W oknie terminala naley wykona:
> cd /path/to/installer
> perl install-tl
(mona take uruchomi perl /path/to/installer/install-tl lub ./install-tl; w dalszej czci
nie bdziemy powtarza wszelkich moliwych kombinacji). Zalecane jest powikszenie okna terminala,
aby zobaczy pen zawarto ekranu programu instalacyjnego (rys. 1).
Do uruchomienia w trybie gracznym (GUI; rys. 2) wymagana jest obecno w systemie moduu
Perl::TK skompilowanego ze wsparciem dla XFT (w systemach GNU/Linux jest on z reguy dostpny,
ale dla innych systemw niekoniecznie):
> perl install-tl -gui
Kompletny wykaz dostpnych opcji otrzymamy uruchamiajc:
> perl install-tl -help
Uwaga dotyczca uprawnie w Unix: program instalacyjny bdzie respektowa aktualn war-
to umask. Jeli wic chcemy, aby instalacja bya dostpna dla innych uytkownikw, musimy ustawi
3 INSTALACJA 10
Rysunek 2: Ekran zaawansowanego programu instalacyjnego GUI (GNU/Linux)
warto np. umask 002. Wicej informacji na temat umask znajdziemy w dokumentacji posiadanego
systemu operacyjnego.
Uwagi specjalne dotyczce Cygwin: w odrnieniu od wielu rzeczywistych systemw operacyj-
nych, ktrych Cygwin jest jedynie emulatorem, w rodowisku tym mog nie by domylnie zainstalowane
niektre programy wymagane dla instalatora T
E
X Live. Dodatkowe informacje patrz cz 3.1.4.
3.1.2. MacOSX
Jak wspomniano w czci 2.1, dla Mac OSX przygotowano odrbn dystrybucj MacT
E
X (http://tug.
org/mactex). W jej wypadku naley uy dedykowanego programu instalacyjnego, gdy zmienia on
w specyczny sposb ustawienia systemu, w szczeglnoci pozwala na atwe przeczanie midzy rny-
mi dystrybucjami T
E
X-a dla Mac OSX (MacT
E
X, Fink, MacPorts, . . . ), wykorzystujc tzw. struktury
danych T
E
XDist.
MacT
E
X jest oparty na T
E
X Live i gwne drzewa katalogw oraz programy s w nim dokadnie takie
same; dodano jedynie katalogi ze specycznymi dla systemu Mac OSX dokumentacjami i aplikacjami.
3.1.3. Windows
Gdy uywamy instalatora pobranego z sieci (bd program ten nie uruchamia si automatycznie po
woeniu DVD do napdu), naley uruchomi install-tl.bat (np. podwjnym klikniciem myszy).
Mona to uczyni take z linii polece. Gdy katalog zawierajcy ten plik jest katalogiem biecym,
wystarczy uruchomi:
> install-tl
3 INSTALACJA 11
Rysunek 3: Ekran programu instalacyjnego Wizard (Windows)
bd, dla bardziej wymagajcej instalacji, pozwalajcej na wybr schematw, kolekcji itp.:
> install-tl-advanced
W linii polece mona te poda ciek do programu, np.:
> D:\texlive\install-tl
dla T
E
X Collection DVD, zakadajc, e D: jest napdem DVD (rys. 3 pokazuje domylny dla Windows
ekran programu instalacyjnego).
Instalacja w trybie tekstowym wymaga podania:
> install-tl -no-gui
Wszystkie dostpne opcje wywietlimy uruchamiajc:
> install-tl -help
3.1.4. Cygwin
Przed instalacj w tym systemie zaleca si uruchomi program setup.exe i, o ile nie zostay one
uprzednio zainstalowane, zainstalowa pakiety perl oraz wget. Ponadto zalecana jest instalacja:
fontconfig (wymagany dla XeT
E
Xi LuaT
E
X)
ghostscript (wymagany dla wielu narzdzi)
libXaw7 (wymagany dla xdvi)
ncurses (udostpnia clear czyste polecenie stosowane przez program instalacyjny)
3.1.5. Instalator w trybie tekstowym
Rysunek 1 przedstawia gwny ekran programu install-tl w (domylnym) trybie tekstowym w sys-
temie Unix. W tym trybie nie uywamy ani klawiszy kursora, ani myszy, lecz wycznie klawiszy al-
fanumerycznych (uwaga: due i mae litery s rozrniane!). Wybran opcj zatwierdzamy klawiszem
Enter. Instalator w trybie tekstowym jest na tyle prosty, by dziaa na moliwie wielu platformach,
nawet wyposaonych jedynie w podstawowe biblioteki Perla.
3 INSTALACJA 12
Available platforms: (Dostpne platformy:)
===============================================================================
a [ ] alpha-linux DEC Alpha with GNU/Linux
b [ ] amd64-freebsd x86_64 with FreeBSD
c [ ] amd64-kfreebsd x86_64 with GNU/FreeBSD
d [ ] amd64-netbsd x86_64 with NetBSD
e [ ] armel-linux ARM with GNU/Linux
f [ ] armhf-linux ARMhf with GNU/Linux
g [ ] i386-cygwin Intel x86 with Cygwin
h [ ] i386-freebsd Intel x86 with FreeBSD
i [ ] i386-kfreebsd Intel x86 with GNU/kFreeBSD
j [ ] i386-linux Intel x86 with GNU/Linux
k [ ] i386-netbsd Intel x86 with NetBSD
l [ ] i386-solaris Intel x86 with Solaris
m [ ] mips-irix SGI IRIX
o [ ] mipsel-linux mipsel with Linux
p [ ] powerpc-linux PowerPC with GNU/Linux
s [ ] sparc-solaris Sparc with Solaris
t [ ] universal-darwin universal binaries for MacOSX/Darwin
u [ ] win32 Windows
v [ ] x86_64-darwin x86_64 with MacOSX/Darwin
w [ ] x86_64-linux x86_64 with GNU/Linux
x [ ] x86_64-solaris x86_64 with Solaris
Rysunek 4: Wybr platformy (systemu operacyjnego)
3.1.6. Zaawansowany program instalacyjny w trybie gracznym
Rysunek 2 przedstawia program instalacyjny w trybie gracznym, w wersji rozszerzonej. W systemie
Windows znajdziemy tu dodatkowe przyciski dla opcji nieistotnych w systemach Unix/Linux. Tryb ten
uruchamiamy poleceniem:
> install-tl -gui=perltk
3.1.7. Uproszczony program instalacyjny
W systemie Windows domylnie uruchamiany jest uproszczony program instalujcy wszystkie pakiety
T
E
X Live, ktry wymaga od uytkownika odpowiedzi jedynie na kilka pyta (katalog docelowy itp.).
Tryb ten, zwany wizard (czarodziej, mag, rys. 3), uruchamiany jest poleceniem:
> install-tl -gui=wizard
3.2. Podczas instalacji
Program instalacyjny jest z zaoenia na tyle prosty, e szczegowe wyjanienia wydaj si zbdne.
Podamy jednak kilka uwag dotyczcych rnych opcji i dostpnych podmenu.
3.2.1. Menu: binary systems (tylko Unix)
Rysunek 4 pokazuje (w trybie tekstowym) wybr platformy (systemu operacyjnego). Domylnie
instalowane s tylko programy dla biecej platformy, ale menu to pozwala wybra take zestawy dla
innych platform. Moe by to przydatne do instalacji na serwerze i wspdzielenia zasobw w sieci dla
rnych systemw operacyjnych bd dla instalacji dla kilku systemw na tej samej maszynie.
3.2.2. Wybr skadnikw do instalacji
Rysunek 5 pokazuje menu Wybr schematw. Schematy to obszerne zestawy pakietw, przeznaczo-
ne do wstpnego wyboru instalowanych komponentw. Mamy tu schematy do instalacji: podstawowej
(basic), typowej (medium) i penej (full; jest ona domylna), pozostae przygotowano z myl o wy-
branych grupach uytkownikw (np. GUST) lub zastosowaniach (np. XML lub ConTeXt).
Wstpnie wybrane schematy mona modykowa. W skad ,schematw wchodz tzw. kolekcje,
czyli zestawy pakietw, ktre mona wybra w kolejnym menu: Kolekcje (rys. 6). Kolekcje stanowi
niszy poziom ni schematy, a same skadaj si z pakietw. Dopiero pakiety zawieraj waciwe pliki
makr, fontw itp. Jeli chcemy doda lub usun pakiet, to po instalacji waciwej uyjemy programu
T
E
X Live Manager (tlmgr, patrz cz 5).
3 INSTALACJA 13
Select scheme: (Wybr schematu do instalacji:)
===============================================================================
a [X] full scheme (everything)
b [ ] medium scheme (small + more packages and languages)
c [ ] small scheme (basic + xetex, metapost, a few languages)
d [ ] basic scheme (plain and latex)
e [ ] minimal scheme (plain only)
f [ ] ConTeXt scheme
g [ ] GUST TeX Live scheme
h [ ] teTeX scheme (more than medium, but nowhere near full)
i [ ] XML scheme
j [ ] custom selection of collections
Rysunek 5: Menu: wybr schematw
3.2.3. Katalogi
Domylny ukad katalogw opisano w czci 2.3 na str. 6. Pooenie domylne caej instalacji (TEXDIR)
rni si w Windows (%SystemDrive%\texlive\2013) i w Unix (/usr/local/texlive/2013).
Gwnym powodem, dla ktrego chcielibymy ewentualnie zmieni domylne pooenie TEXDIR, moe
by brak uprawnie systemowych. Aby zainstalowa T
E
X Live, nie musimy by administratorem sys-
temu, musimy jednak posiada uprawnienia do zapisu w docelowym katalogu. Rozsdn alternatyw
moe by wtedy instalacja w katalogu domowym, szczeglnie gdy bdziemy jej jedynym uytkowni-
kiem. Stosujemy tu zapis ~ do zaznaczenia katalogu domowego uytkownika, np. ~/texlive/2013.
Zalecamy uycie katalogu z nazw odzwierciedlajc rok wydania, co pozwoli na zainstalowanie obok
siebie rnych wyda T
E
X Live.
Zmiana TEXDIR w programie instalacyjnym zmieni take cieki katalogw okrelone przez zmienne
TEXMFLOCAL, TEXMFSYSVAR i TEXMFSYSCONFIG.
TEXMFHOME jest zalecanym pooeniem dla prywatnych makr i fontw uytkownika. Domylnym
katalogiem jest ~/texmf. W odrnieniu od TEXDIR, znak ~ jest zachowywany w generowanych pli-
kach konguracyjnych, poniewa w wygodny sposb odnosi si do katalogu domowego uytkownika
podczas kadego uruchamiania programw. Znak ten rozwijany jest do zmiennej $HOME w Unix/Linux
i %USERPROFILE% w Windows. Po raz kolejny podkrelmy, e tak jak inne drzewa katalogw, TEXMFHOME
musi mie struktur zgodn z TDS, w przeciwnym wypadku potrzebne pliki mog nie zosta znalezione.
Katalog okrelany przez zmienn TEXMFVAR przechowuje dane konguracyjne specyczne dla kadego
uytkownika. Katalog okrelany przez zmienn TEXMFCACHE przechowuje dane buforowane (cached)
LuaL
A
T
E
X oraz ConT
E
Xt MkIV (patrz cz 3.4.5, na str. 17).
3.2.4. Opcje
Rysunek 7 pokazuje menu (w trybie tekstowym) z dodatkowymi opcjami. Warto tu je wymieni:
use letter size instead of A4 by default (uyj domylnie formatu papieru letter zamiast A4): po-
zwala okreli domylny format papieru dla wielu programw. Oczywicie format papieru mona
(nawet: naley) specykowa dla kadego dokumentu w miar potrzeby.
execution of restricted list of programs (zezwalaj na uruchomienie niektrych programw): od
T
E
X Live 2010 wykonanie niektrych przydatnych programw pomocniczych, uruchamianych
jako podprocesy (w tle), zostao zastrzeone dla ich niewielkiej listy, zamieszczonej w pliku
texmf.cnf. Szczegy znajdziemy w czci Wydanie 2010 (11.7).
create format les (generuj pliki formatw): chocia zbdne formaty zajmuj miejsce na dysku, za-
leca si pozostawi t opcj wczon; jeli tego nie zrobimy, formaty bd generowane automa-
tycznie (w razie potrzeby) w prywatnych katalogach TEXMFVAR uytkownikw, nie bd jednak
odwieane, gdy w instalacji zostan zaktualizowane np. same programy bd wzorce przenoszenia;
wskutek tego pliki formatw mog utraci zgodno ze rodowiskiem, w ktrym s uywane.
install font/macro . . . tree (instaluj pliki rdowe i/lub dokumentacji dla fontw bd makr):
wprawdzie wyczenie tych opcji pozwala zaoszczdzi miejsce na dysku, ale nie jest zalecane.
create symlinks in standard directories (utwrz dowizania w standardowych katalogach, doty-
czy tylko Unix): opcja ta pozwala unikn ustawiania zmiennych rodowiska po instalacji (PATH,
3 INSTALACJA 14
Rysunek 6: Menu Collections (Kolekcje)
MANPATH i INFOPATH), ale jej uycie nie jest zalecane, bo moe powodowa kolizje z ju zainstalowa-
nym w systemie rodowiskiem T
E
X; moe by ona przydatna jedynie wtedy, gdy w standardowych
katalogach (np. /usr/local/bin) nie ma jakichkolwiek programw T
E
X-owych. Wymaga ona po-
nadto uprawnie do zapisu w docelowych katalogach.
after installation . . . CTAN (po instalacji uyj CTAN, aby pobra aktualizacje): gdy instalujemy
z DVD, opcja ta jest domylnie wczona, co pozwala dokona aktualizacji zainstalowanych pakie-
tw z sieci (z kopii CTAN). Jedyny powd, dla ktrego moglibymy wyczy t opcj, to sytuacja,
gdy instalujemy tylko cz pakietw i zamierzamy potem doinstalowa z DVD inne. Tak czy ina-
czej, repozytorium pakietw do instalacji bd aktualizacji moe by w kadej chwili zmienione
w linii polece, lub po wyborze odpowiedniego menu programu tlmgr w trybie gracznym. Patrz
cz 3.3.1 i cz 3.4.3.
Po wykonaniu wszystkich potrzebnych ustawie mona rozpocz instalacj (klawisz I). Po insta-
lacji zaleca si zajrze do czci 3.4, bo by moe bd jeszcze potrzebne dodatkowe kroki.
3 INSTALACJA 15
Options setup:
===============================================================================
<P> use letter size instead of A4 by default: [ ]
<E> execution of restricted list of programs: [X]
<F> create all format files: [X]
<D> install font/macro doc tree: [X]
<S> install font/macro source tree: [X]
<L> create symlinks in standard directories: [ ]
binaries to:
manpages to:
info to:
<Y> after installation, get package updates from CTAN: [X]
Rysunek 7: Menu: Options (Opcje) w Unix
3.3. Parametry instalacji z linii polece
Uruchom
> install-tl -help
aby wywietli wszystkie dostpne parametry. Oto najczciej uywane:
-gui uyj (jeli to moliwe) programu w wersji gracznej (GUI); wymagane jest posiadanie modu-
u Perl/Tk (http://tug.org/texlive/distro.html#perltk) skompilowanego ze wsparciem dla
XFT; gdy jest on niedostpny, program instalacyjny uruchomiony zostanie w trybie tekstowym;
-no-gui wymusza tryb tekstowy, np. w Windows.
-lang ll pozwala wybra jzyk komunikatw, ll oznacza tu dwuliterowy kod jzyka; list dostpnych
jzykw wywietli install-tl --help; program samoczynnie wykrywa jzyk systemu, ale jeli
jest to niemoliwe, komunikaty oraz menu bd wywietlane w jzyku angielskim;
-portable instalacja do uycia przenonego, np. na pen drivie; opcja ta moe by uyta zarwno w
trybie tekstowym (poleceniem V), jak i przez wybr odpowiedniego przycisku programu instala-
cyjnego w trybie GUI (patrz cz 4.2).
-profile plik wczytuje plik prolu instalacji i przebiega ona bez interakcji ze strony uytkownika;
program instalacyjny zapisuje plik texlive.profile w katalogu tlpkg naszej instalacji, co pozwa-
la wykorzysta go dla powielenia w trybie wsadowym wszystkich wyborw i ustawie w kolejnych
instalacjach;
-repository url-lub-cieka pozwala okreli inne ni domylne rdo instalacji (patrz poniej).
-in-place jeli posiadamy kopi repozytorium T
E
X Live uzyskan via rsync, svn itp. (patrz http:
//tug.org/texlive/acquire-mirror.html), opcja ta pozwala na wykorzystanie jako instalacji
owej kopii i jedynie wykona kroki poinstalacyjne (konguracj). Uwaga: plik tlpkg/texlive.
tlpdb moe zosta nadpisany, a wic warto go uprzednio skopiowa w bezpieczne miejsce. Ponadto
usuwanie zbdnych pakietw naley wykona wtedy rcznie, sowem uycie tej opcji zaleca si
jedynie zaawansowanym uytkownikom. Opcja ta jest niedostpna w programie instalacyjnym
z gracznym interfejsem.
3.3.1. Parametr -repository
Domylnym repozytorium pakietw dla T
E
X Live jest kopia (mirror) CTAN, znajdywana automatycznie
poprzez sewis http://mirror.ctan.org.
Parametrowi -repository mona przypisa adres w sieci (rozpoczynajcy si od ftp:, http: lub
file:/) lub pen ciek do kopii repozytorium pakietw na dysku (np. pobranej za pomoc programu
wget lub rsync). Jeli podany argument wskazuje na lokalny dysk (ciek bd adres file:/), wybrana
zostanie instalacja ze skompresowanych plikw tar.xz, zawartych w podkatalogu archive. (Podajc
adres http: lub ftp: kocowy znak / lub komponent /tlpkg s ignorowane.)
Przykadowo, mona wybra konkretn kopi (zwierciado) CTAN z http://ctan.example.org/
tex-archive/systems/texlive/tlnet/ podstawiajc prawdziw nazw hosta i jego konkretn ciek
do korzenia CTAN, zamiast ctan.example.org/tex-archive. Lista kopii CTAN dostpna jest na stronie
http://ctan.org/mirrors.
3 INSTALACJA 16
3.4. Czynnoci poinstalacyjne
3.4.1. Zmienne rodowiska dla Unix
Uycie opisanej w czci 3.2.4 opcji tworzenia dowiza symbolicznych w standardowych katalogach nie
wymaga zmian w zmiennych rodowiska systemowego. Niemniej jednak w systemach Unix po instalacji
naley do zmiennej PATH doda ciek do programw T
E
X Live. (W Windows program instalacyjny
czyni to za nas.)
Kada z obsugiwanych platform ma wasny podkatalog w ramach TEXDIR/bin. List platform
i odpowiadajcych im katalogw przedstawiono na rys. 4.
Rwnie korzystanie z systemowych przegldarek dokumentacji man i info staje si moliwe do-
piero po dodaniu odpowiednich katalogw do ich cieek przeszukiwania. Strony man mog by take
znajdywane automatycznie po dodaniu cieki ich pooenia do MANPATH.
Dla powoki zgodnej z Bourne shell (sh, bash, ksh) moemy dopisa do pliku $HOME/.profile:
PATH=/usr/local/texlive/2013/bin/i386-linux:$PATH; export PATH
MANPATH=/usr/local/texlive/2013/texmf-dist/doc/man:$MANPATH; export MANPATH
INFOPATH=/usr/local/texlive/2013/texmf-dist/doc/info:$INFOPATH; export INFOPATH
W wypadku csh lub tcsh naley zmodykowa plik $HOME/.cshrc, np.:
setenv PATH /usr/local/texlive/2013/bin/i386-linux:$PATH
setenv MANPATH /usr/local/texlive/2013/texmf-dist/doc/man:$MANPATH
setenv INFOPATH /usr/local/texlive/2013/texmf-dist/doc/info:$INFOPATH
Jeli jakie ustawienia zawarto ju w prywatnych plikach konguracyjnych, wwczas oczywicie
katalogi T
E
X Live powinny by tam odpowiednio wkomponowane.
3.4.2. Zmienne rodowiska: konguracja globalna
Jeli zmiany maj by dokonane globalnie, lub jeli maj by dokonane dla nowego uytkownika sys-
temu, wwczas naley dokona tego na wasn rk jest zbyt wiele moliwoci dla rnych systemw
dotyczcych miejsca i sposobu konguracji.
Nasze dwie rady s nastpujce: 1) mona sprawdzi plik /etc/manpath.config i, jeli jest obecny,
doda w nim wiersze
MANPATH_MAP /usr/local/texlive/2013/bin/i386-linux \
/usr/local/texlive/2013/texmf-dist/doc/man
2) mona sprawdzi plik /etc/environment, w ktrym moe by zdeniowana cieka wyszukiwania
i inne domylne zmienne rodowiska.
W kadym katalogu w plikami wykonywalnymi systemw uniksowych moemy utworzy symboliczne
dowizanie o nazwie man do katalogu texmf-dist/doc/man. Niektre programy man, np. standardowy
program man w systemie Mac OSX, automatycznie znajd to dowizanie, likwidujc potrzeb jakiego-
kolwiek ustawiania dla stron manuala.
3.4.3. Aktualizacje z internetu po instalacji z DVD
Po instalacji z DVD i po modykacji cieki wyszukiwania programw (jak opisano to powyej), moemy
pobra z internetu aktualizacje pakietw:
> tlmgr option repository http://mirror.ctan.org/systems/texlive/tlnet
Wwczas pakiety bd aktualizowane z najbliszej, automatycznie znalezionej kopii archiww CTAN
(co domylnie wczono podczas instalacji). Jeli wystpi problemy z automatycznym wyborem archi-
wum, naley poda konkretny adres (list adresw znajdziemy na http://ctan.org/mirrors) wraz z
pen ciek do podkatalogu tlnet.
3.4.4. Konguracja fontw dla XeT
E
X i LuaT
E
X
XeT
E
X i LuaT
E
X pozwalaj uy kady font zainstalowany w systemie, nie tylko fonty znajdujce si
w katalogach T
E
X-owych. Oba programy korzystaj tu ze zblionych, ale jednak rnych metod.
3 INSTALACJA 17
W systemach Windows fonty dostarczone z T
E
X Live s automatycznie dostpne dla programu
XeT
E
X. Gdy w systemie uniksowym zainstalowano xetex, naley skongurowa system tak, aby pro-
gram ten mg znale fonty dostarczone w T
E
X Live. Aby to uatwi, podczas instalacji pakietu two-
rzony jest plik konguracyjny fontw: TEXMFSYSVAR/fonts/conf/texlive-fontconfig.conf.
Aby udostpni fonty T
E
X Live dla innych aplikacji systemu (zakadajc, e mamy odpowiednie
uprawnienia) naley wykona nastpujce czynnoci:
1. skopiowa texlive-fontconfig.conf do /etc/fonts/conf.d/09-texlive.conf;
2. uruchomi fc-cache -fsv.
Jeli nie mamy odpowiednich uprawnie i chcemy podczas uruchamiania XeT
E
X-a korzysta jedynie
z fontw dostpnych w T
E
X Live, naley:
1. skopiowa plik texlive-fontconfig.conf do ~/.fonts.conf, gdzie ~ oznacza nasz katalog do-
mowy.
2. uruchomi fc-cache -fv.
Uruchomienie programu fc-list pozwala wywietli nazwy fontw systemowych. fc-list :
family style file spacing pokae wicej interesujcych informacji.
3.4.5. ConT
E
Xt Mark IV
Zarwno tzw. stary ConT
E
Xt (Mark II), jak i nowy ConT
E
Xt (Mark IV, oparty na LuaT
E
X) powinny
dziaa po instalacji T
E
X Live bez problemw, o ile do aktualizacji bdziemy uywa wycznie programu
tlmgr.
Poniewa ConT
E
Xt MkIV nie stosuje biblioteki kpathsea do wyszukiwania plikw, po zainstalowaniu
rcznie nowych plikw (bez uycia tlmgr) wymagane jest uruchomienie:
context --generate
do odwieenia danych buforowych ConT
E
Xt. Wygenerowane dane buforowe zostan zapisane w ka-
talogach wskazywanych przez zmienn TEXMFCACHE (domylna warto w T
E
X Live tej zmiennej to
TEXMSYSVAR;TEXMFVAR).
ConT
E
Xt MkIV przeszuka wszystkie cieki wymienione w TEXMFCACHE i zapisze dane w pierwszej
ciece, ktra jest dostpna do zapisu. Gdy dane buforowe s zduplikowane, podczas ich odczytywania
zostan wykorzystane ostatnio znalezione.
Wicej informacji znajdziemy na stronach: http://wiki.contextgarden.net/Running_Mark_IV.
3.4.6. Integracja lokalnych i prywatnych pakietw makr
Jak ju wspomniano w czci 2.3, katalog TEXMFLOCAL (domylnie /usr/local/texlive/texmf-local
lub %SystemDrive%\texlive\texmf-local w Windows) przeznaczony jest na lokalne (np. w danej
sieci komputerowej) fonty oraz pakiety makr. Z kolei TEXMFHOME (domylnie $HOME/texmf lub
%USERPROFILE%\texmf) jest przeznaczony na prywatne makra i fonty uytkownika. W zamierzeniu
oba te katalogi powinny by zachowywane przy instalacji nowszych wersji T
E
X Live, a ich zawarto
ma by automatycznie dostpna w kolejnych wydaniach. Zalecamy zatem, by nie przedeniowywa
TEXMFLOCAL, co pozwoli unikn rcznego kongurowania w przyszoci.
W obu drzewach katalogw pliki powinny by umieszczane w odpowiednich podkatalogach, zgodnie
z zaleceniami TDS (patrz: http://tug.org/tds, take plik texmf-dist/web2c/texmf.cnf). Przyka-
dowo pliki klas lub makr L
A
T
E
X-a powinny by umieszczane w katalogu TEXMFLOCAL/tex/latex/ lub
TEXMFHOME/tex/latex/ (lub ich podkatalogach).
TEXMFLOCAL po zmianie zawartoci wymaga odwieenia bazy danych poleceniem mktexlsr lub
poprzez uycie przycisku Odwie bazy danych w gracznym trybie programu TeX Live Manager
(tlmgr).
Kada z tych zmiennych ma domylnie przypisany pojedynczy katalog, ale nie musi by to regu.
Jeli testujemy rne wersje pakietw, moemy do wasnych celw zakada kolejne drzewa katalo-
gw i przecza kolejno ich przeszukiwania. Wystarczy zadeklarowa zmienn TEXMFHOME dla listy
katalogw, ktre oddzielamy przecinkami i umieszczamy w klamrach:
TEXMFHOME = {/my/dir1,/mydir2,/a/third/dir}
W czci 8.1.5 opisano dokadniej analiz listy katalogw umieszczonych w klamrach.
3 INSTALACJA 18
3.4.7. Integracja fontw z innych rde
Jest to, niestety, bardzo skomplikowane zagadnienie, wymagajce sporej wiedzy uytkownika. Warto
najpierw przejrze, jakie fonty mamy dostpne bezpatnie w dystrybucji T
E
X Live (jest ich cakiem
sporo).
Alternatyw jest tu uycie programu XeT
E
X lub LuaT
E
X (patrz cz 2.4), ktre korzystaj z fontw
systemowych bez potrzeby instalowania ich dla programw T
E
X-owych.
Procedury instalacji i integracji fontw opisano dokadnie np. w: http://tug.org/fonts/
fontinstall.html.
3.5. Testowanie instalacji
Po zainstalowaniu T
E
X Live warto sprawdzi, czy programy dziaaj poprawnie. Opiszemy tu podstawo-
we procedury testujce funkcjonowanie systemu w systemach Unix. W Mac OSX i Windows najczciej
uyjemy rodowiska gracznego (GUI), reguy jednak bd podobne.
1. Sprawdzamy najpierw, czy uruchamia si program tex:
> tex --version
TeX 3.1415926 (TeX Live ...)
kpathsea version 6.0.1
Copyright ... D.E. Knuth.
...
Jeli uruchomienie koczy si komunikatem command not found (nie znaleziono polecenia), ozna-
cza to, e niepoprawnie zadeklarowano zmienn PATH (patrz: deklaracje zmiennych rodowiska na
str. 16).
2. Nastpnie przetwarzamy prosty plik L
A
T
E
X-owy:
> latex sample2e.tex
pdfTeX 3.1415926-... (TeX Live ...)
.....
Output written on sample2e.dvi (3 pages, 7484 bytes).
Transcript written on sample2e.log.
Gdy program nie znajduje sample2e.tex (bd innych wymaganych plikw), moe to oznacza,
e nadal dziaaj ustawienia zmiennych rodowiska bd pliki konguracyjne z innej (poprzedniej)
instalacji. Szczegow analiz, gdzie pliki s szukane i znajdowane, umoliwia diagnostyka opisana
w czci 8.2.4 na str. 33.
3. Podgld wyniku skadu:
> xdvi sample2e.dvi # Unix
> dviout sample2e.dvi # Windows
Polecenie xdvi wymaga uruchomionego rodowiska gracznego X Window. Dla MS Windows ana-
logicznym poleceniem jest dviout.
4. Przetwarzanie wyniku skadu do PostScript w celu wywietlenia lub wydruku:
> dvips sample2e.dvi -o sample2e.ps
5. Tworzenie dokumentu bezporednio w formacie PDF:
> pdflatex sample2e.tex
6. Podgld dokumentu PDF:
> gv sample2e.pdf
lub:
> xpdf sample2e.pdf
3 INSTALACJA 19
Programy gv i xpdf s zwykle dostarczane w ramach systemu operacyjnego, wobec tego nie
zamieszczono ich na T
E
X Live. Przed samodzieln instalacj warto odwiedzi strony, odpowiednio:
http://www.gnu.org/software/gv i http://www.foolabs.com/xpdf. W sieci dostpny jest
take bezpatny program Adobe Reader (http://www.adobe.com). Uytkownikom Windows
mona zarekomendowa program Sumatra PDF (http://blog.kowalczyk.info/software/
sumatrapdf. W systemie Windows domylnie instalowany jest dla T
E
X Live program psv
(PS_View), pozwalajcy przeglda pliki .ps i .pdf. Program ten mona te zainstalowa
samodzielnie w systemach Linux (http://psview.sourceforge.net/download.html).
7. Inne przydatne pliki testowe:
small2e.tex przykad prostszy ni sample2e;
testpage.tex test pooenia wydruku na kartce papieru, przydatny do sprawdzenia, czy nasza
drukarka nie wprowadza przesuni;
nfssfont.tex suy do wydruku tablic fontowych;
testfont.tex jak wyej, z tym e zamiast L
A
T
E
X-a trzeba uy plain T
E
X;
story.tex najbardziej kanoniczny przykad dla plain T
E
X; na zakoczenie przetwarzania uru-
chomionego poleceniem tex story, po ukazaniu si *, naley wpisa \bye.
8. Jeli zainstalowano pakiet xetex, moemy przetestowa uycie fontw systemowych:
> xetex opentype-info.tex
This is XeTeX, Version 3.1415926...
...
Output written on opentype-info.pdf (1 page).
Transcript written on opentype-info.log.
Gdy otrzymamy komunikat bdu: Invalid fontname Latin Modern Roman/ICU. . . , oznacza
to, e naley zmieni konguracj systemu, jak to opisano w czci 3.4.4.
3.6. Programy pomocnicze dla Windows
Pocztkujcym uytkownikom polecamy stron http://tug.org/begin.html oraz podrcznik Pe-
tera Flynna Formatting Information, dostpny pod adresem http://www.ctan.org/tex-archive/
documentation/beginlatex.
Aby instalacja bya kompletna, T
E
X Live wymaga kilku pomocniczych programw, ktre nie s
dostarczane z systemem Windows. Wiele skryptw napisano w jzyku Perl, ponadto wiele narzdzi
wymaga programu Ghostscript (interpretera jzyka PostScript) do rasteryzacji bd konwersji plikw.
Przydatne s take w wielu wypadkach rne programy do obrbki graki. Ponadto posiadanie edytora
zorientowanego na rodowisko T
E
X znacznie uatwi prac.
Wszystkie te programy dla Windows mona dosy atwo znale w sieci, poniewa jednak jest ich
spory wybr, postanowilimy te najbardziej istotne umieci w dystrybucji T
E
X Live:
Perl i Ghostscript obydwa te programy s niezbdne do poprawnego dziaania T
E
X Live, doczy-
limy zatem Ghostscript 8.62 i minimaln dystrybucj Perl 5.8, wystarczajc do uruchomienia
wszystkich zawartych w T
E
X Live skryptw perlowych; oba programy zostay ukryte, to zna-
czy tylko programy T
E
X Live, ktre z nich korzystaj, wiedz gdzie je znale; tym samym nie
powinny kolidowa z ewentualnie zainstalowanymi w systemie programami Perl i Ghostscript;
narzdzia uruchamiane z linii polece zestaw kilku przydatnych programw (gzip, unzip,
jpeg2ps i tiff2png) a take kilka narzdzi z zestawu xpdf, uruchamianych z linii polece (sam
xpdf nie jest dostpny dla Windows, mona jednak pobra z internetu opart na nim przegldark
PDF: http://blog.kowalczyk.info/software/sumatrapdf);
fc-list, fc-cache narzdzia z biblioteki fontcong; program fc-cache rejestruje dla XeT
E
X-a fonty sys-
temowe lub dostarczane w dystrybucji T
E
X Live fonty OpenType; fc-list wywietla zarejestrowane
fonty, podajc ich pene nazwy (deklarujemy je w rozszerzonym w XeT
E
X-u poleceniu \font);
PS_View program do podgldu plikw postscriptowych (a take plikw PDF), patrz rys. 8.
Poniej zamieszczono list miejsc, z ktrych mona pobra programy pomocnicze:
4 INSTALACJE ZAAWANSOWANE 20
Rysunek 8: PS_View: umoliwia bardzo due powikszenia!
Ghostscript http://www.cs.wisc.edu/~ghost/
Perl http://www.perl.org (uzupeniajce, przydatne pakiety naley pobra z zasobw CPAN http:
//cpan.org)
ImageMagick bogaty zestaw narzdzi do wsadowego przetwarzania plikw gracznych (http://
www.imagemagick.com)
NetPBM do przetwarzania i konwersji plikw gracznych moemy uy alternatywnego dla Image-
Magick programu NetPBM (http://netpbm.sourceforge.net/)
Edytory dla systemu T
E
X spory wybr programw, uwzgldniajcych indywidualne preferencje
uytkownika (poniej wymieniono jedynie te dziaajce w systemach Windows)
GNU Emacs w wersji zintegrowanej z AucTeX dla Windows dostpny jest w archiwach
CTAN; strona domowa: http://www.gnu.org/software/auctex.
LEd polski edytor, dostpny z http://mirror.ctan.org/support/LEd.
SciTE edytor dostpny z http://www.scintilla.org/SciTE.html
Texmaker edytor dostpny z http://www.xm1math.net/texmaker.
TeXstudio jest rozszerzeniem Texmaker o dodatkowe fukcje (http://texstudio.
sourceforge.net).
TeXnicCenter kolejny, dosy bogaty w funkcje edytor (http://www.toolscenter.org/
products/texniccenter/)
TeXworks nowy edytor, dostpny z http://tug.org/texworks i instalowany w Windows
oraz Mac OSX jako cz T
E
X Live.
Vim rozbudowany i bardzo funkcjonalny edytor, wywodzcy si z klasycznego dla systemw
Unix edytora vi (http://www.vim.org)
WinShell prosty edytor/shell (http://www.winshell.de)
WinEdt bogaty w funkcje edytor dla T
E
X-a, dostpny jako shareware (http://www.winedt.
com)
Obszerniejsz list programw mona znale na stronie http://tug.org/interest.html.
4. Instalacje zaawansowane
W poprzednich czciach opisano proces typowej instalacji. Teraz omwimy te bardziej wyspecjalizo-
wane.
4 INSTALACJE ZAAWANSOWANE 21
4.1. Instalacje dla wielu uytkownikw (lub wieloplatformowe)
T
E
X Live zaprojektowano tak, by w sieci komputerowej mogo z niego korzysta wielu uytkownikw,
nawet w rnych systemach operacyjnych. Dziki standardowej strukturze katalogw nie ma potrzeby
konguracji i okrelania konkretnych cieek: pooenie plikw wymaganych przez programy T
E
X Live
jest zdeniowane jako wzgldne wobec samych programw. Mona to zobaczy w pliku $TEXMFDIST/
web2c/texmf.cnf, ktry zawiera np. takie wiersze:
TEXMFROOT = $SELFAUTOPARENT
...
TEXMFDIST = $TEXMFROOT/texmf-dist
...
TEXMFLOCAL = $SELFAUTOPARENT/../texmf-local
W konsekwencji oznacza to, e dla rnych systemw operacyjnych bd uytkownikw wystarczy doda
do ich cieek przeszukiwania tylko ciek do programw T
E
X Live.
Moliwa jest zatem np. instalacja lokalna T
E
X Live, po czym przeniesienie caej struktury w inne
miejsce w sieci.
Uytkownicy Windows mog pobra z internetu skrypt w32client (patrz: http://tug.org/
texlive/w32client.html), ktry pozwala dostosowa istniejc instalacj T
E
X Live dla potrzeb sieci
(wcznie z utworzeniem skrtw w menu systemowym). Plik .zip dostpny na wymienionej stronie
zawiera ponadto skrypt w32unclient, sucy do odinstalowania.
4.2. Przenona instalacja na pen drivie USB
Aby wykona przenon instalacj na pen drivie naley uruchomi program instalacyjny z opcj
-portable (lub polecenie V w trybie tekstowym bd odpowiednia opcja w trybie GUI). Instalacja
taka nie ingeruje w sam system operacyjny. Mona j wykona bezporednio na pen drivie, lub na
dysku twardym, skd kopiujemy j na urzdzenie przenone.
Do uruchomienia programw T
E
X Live w takiej instalacji wystarczy w sesji terminala doda, jak
zazwyczaj, odpowiedni katalog do zmiennej PATH. W Windows naley dwukrotnie klikn tl-tray-menu
w gwnym katalogu instalacji, aby wybra jedno z podstawowych zada, pokazanych na poniszym
rysunku:
Wybr More. . . pokae komunikat z informacj jak mona dostosowa menu do wasnych potrzeb.
4.3. Instalacje z pliku obrazu ISO (lub DVD)
Jeli nie zamierzamy czsto aktualizowa bd modykowa w inny sposb naszej instalacji, a take gdy
zamierzamy uruchamia T
E
X Live na wielu systemach, warto utworzy plik obrazu ISO takiej instalacji,
choby z poniszych powodw:
kopiowanie obrazu ISO midzy komputerami jest znacznie szybsze ni kopiowanie zwykej insta-
lacji;
jeli uywamy kilku systemw operacyjnych na tym samym komputerze i chcemy korzysta z tej
samej instalacji T
E
X Live, obraz ISO instalacji jest pozbawiony ogranicze rnych systemw
plikw (FAT32, NTFS, HFS+);
systemy uruchamiane w trybie wirtualnym mog po prostu zamontowa plik obrazu ISO.
Obraz ISO mona oczywicie wypali na pytce DVD.
Systemy GNU/Linux/Unix (w tym Mac OSX) pozwalaj na montowanie pliku obrazu ISO. Win-
dows 8 jest pierwsz(!) wersj tego systemu, ktra te na to pozwala. Instalacja z obrazu ISO w niczym
si nie rni od typowej, wykonanej na dysku (patrz: 3.4.1).
5 TLMGR: ZARZDZANIE INSTALACJ 22
Podczas wykonywania instalacji do ISO warto pomin specykowanie katalogu dla roku wydania,
ponadto warto umieci katalog texmf-local na tym samym poziomie co inne drzewa (texmf-dist,
texmf-var, itd.). Zmian katalogw umoliwia opcja TEXDIR programu instalacyjnego.
Dla natywnego (nie wirtualnego) systemu Windows mona wypali obraz ISO na pytce DVD, ale
warto te rozway instalacj ktrego z dostpnych w sieci programw umoliwiajcych montowanie
takiego obrazu, np. dla Windows XP WinCDEmu (http://wincdemu.sysprogs.org/).
Poza tym w Windows mona doczy opisany wyej skrypt w32client (patrz: 4.1 oraz http://
tug.org/texlive/w32client.html), ktry wykonuje swe zadania, podobnie jak w wypadku instalacji
sieciowej.
W systemie Mac OSX programy TeXShop i T
E
Xworks bd mogy wykorzysta instalacj na DVD,
gdy zadeklarujemy dowizanie symboliczne /usr/texbin do odpowiedniego katalogu, np.:
sudo ln -s /Volumes/MyTeXLive/bin/universal-darwin /usr/texbin
Uwaga historyczna: T
E
X Live 2010 by pierwsz edycj, ktra (z rnych przyczyn) nie bya fak-
tycznie live. Niemniej jednak poprzednie edycje zawsze wymagay akrobatycznych sztuczek do uru-
chamiania programw bezporednio z DVD lub obrazu ISO (np. deklarowania dodatkowej zmiennej
rodowiska). Obraz ISO, tworzony obecnie, tego nie wymaga.
5. tlmgr: zarzdzanie instalacj
T
E
X Live zawiera program o nazwie tlmgr, sucy do dalszego zarzdzania T
E
X Live po pierwotnej
instalacji. Programy updmap, fmtutil oraz texcong s nadal dostpne i bd utrzymywane w przyszoci,
jednake obecnie polecanym interfejsem jest tlmgr. Jego moliwoci obejmuj:
instalowanie, aktualizacj, tworzenie kopii zapasowych, odtwarzanie oraz usuwanie pojedynczych
pakietw (opcjonalnie z uwzgldnieniem zalenoci pomidzy pakietami);
wyszukiwanie i pokazanie zawartoci pakietw;
wyszczeglnianie oraz dodawanie architektur (platform systemowych);
zmian opcji instalacji, takich jak rozmiar papieru czy zmiana pooenia rda instalacji (patrz
cz 3.3.1).
5.1. tlmgr tryb graczny (GUI)
tlmgr moe by uruchomiony w trybie gracznym (rys. 9) za pomoc polecenia:
> tlmgr -gui
za w systemie Windows poprzez wybr menu: Start, Programy, TeX Live 2013, TeX Live Manager.
Po klikniciu przycisku Wczytaj wywietla list dostpnych oraz list zainstalowanych pakietw.
Rysunki 10 i 11 pokazuj zakadki doczce opcji.
5.2. Przykadowe wywoania tlmgr z linii polece
Po zainstalowaniu T
E
X Live mona dokona aktualizacji wszystkich pakietw:
> tlmgr update -all
Symulacj aktualizacji umoliwia:
> tlmgr update -all -dry-run
bd tylko wyliczenie, jakie pakiety bd aktualizowane:
> tlmgr update -list
Poniszy przykad dodaje kolekcj zawierajc m.in. nowy silnik XeT
E
X, z lokalnego repozytorium
instalacji:
> tlmgr -repository /local/mirror/tlnet install collection-xetex
co pokazuj komunikaty (tu w skrcie):
5 TLMGR: ZARZDZANIE INSTALACJ 23
Rysunek 9: tlmgr w trybie gracznym: gwne okno, po akcji Wczytaj (Load).
install: collection-xetex
install: arabxetex
...
install: xetex
install: xetexconfig
install: xetex.i386-linux
running post install action for xetex
install: xetex-def
...
running mktexlsr
mktexlsr: Updating /usr/local/texlive/2013/texmf-dist/ls-R...
...
running fmtutil-sys --missing
...
Transcript written on xelatex.log.
fmtutil: /usr/local/texlive/2013/texmf-var/web2c/xetex/xelatex.fmt installed.
Jak wida, tlmgr instaluje wszystkie pakiety zalene, a take przeprowadza wymagane czynnoci
poinstalacyjne, jak aktualizacja bazy danych, budowa plikw formatw itp. (w przykadzie wygenero-
walimy nowy format dla XeT
E
X).
Aby wywietli informacj o pakiecie (kolekcji bd schemacie), naley uruchomi np.:
> tlmgr show collection-latexextra
co pokae:
6 UWAGI DOTYCZCE WINDOWS 24
Rysunek 10: tlmgr w trybie GUI: Opcje oglne
Rysunek 11: tlmgr w trybie GUI: Opcje
dotyczce formatu papieru
package: collection-latexextra
category: Collection
shortdesc: LaTeX supplementary packages
longdesc: A large collection of add-on packages for LaTeX.
installed: Yes
revision: 14675
Uwaga: pena dokumentacja programu tlmgr dostpna jest pod adresem: http://tug.org/texlive/
tlmgr.html lub po uruchomieniu:
> tlmgr -help
6. Uwagi dotyczce Windows
6.1. Cechy specyczne w systemie Windows
W systemie Windows program instalacyjny wykonuje kilka dodatkowych czynnoci:
Menu i skrty. W menu systemowym instalowane jest podmenu T
E
X Live, ktre zawiera kilka
pozycji dla programw dziaajcych w trybie gracznym (tlmgr, texdoctk, PS_View przegldarka
plikw postscriptowych) oraz dokumentacji.
Skojarzenia typw plikw. Jeli wybrano t opcj, TeXworks, Dviout oraz PS_view otwieraj do-
mylne dla tych programw typy plikw (lub, przy klikniciu prawym klawiszem myszy na danym
pliku, proponuj Otwrz i wybr programu).
Konwerter bitmap do EPS. Dla rnych formatw gracznych plikw bitmapowych kliknicie pra-
wym klawiszem myszy wywietla w menu Otwrz bitmap2eps. Bitmap2eps jest prostym skryp-
tem, ktry pozwala na wybr programu sam2p bd bmeps.
Automatyczne ustawienie zmiennych rodowiska. Po instalacji nie s wymagane adne rczne
zmiany ustawie.
Odinstalowanie. Program instalacyjny rejestruje instalacj w menu Dodaj/Usu programy w Pa-
nelu sterowania; odinstalowanie odbywa si zatem w standardowy dla Windows sposb.
6.2. User Prole to inaczej Home (katalog domowy)
Odpowiednikiem uniksowego katalogu domowego uytkownika ($HOME) jest w Windows katalog okrela-
ny zmienn %USERPROFILE%. W Windows XP jest to zazwyczaj katalog C:\Documents and Settings\
<nazwa_uytkownika>, za w Windows Vista i kolejnych wersjach katalog C:\Users\<nazwa_uytkownika>.
W pliku konguracyjnym texmf.cnf i bibliotekach Kpathsea znak ~ jest poprawnie rozwijany do
odpowiedniej zmiennej zarwno w Windows, jak i w Unix/Linux.
7 W RAZIE PROBLEMW 25
6.3. Rejestr Windows
W systemie Windows prawie wszystkie dane konguracyjne przechowywane s w tzw. rejestrze. Za-
wiera on hierachicznie zorganizowane klucze, w ramach kilku kluczy gwnych. Najbardziej istotne dla
programw instalacyjnych s klucze HKEY_CURRENT_USER oraz HKEY_LOCAL_MACHINE (w skrcie HKCU
i HKLM). Cz HKCU dotyczy katalogw domowych uytkownikw (patrz 6.2), za HKLM podkatalogw
systemowych (w katalogu Windows).
Informacje o ustawieniach systemu mona czasem uzyska ze zmiennych rodowiska, ale po inne in-
formacje, np. pooenie tzw. skrtw, trzeba odwoa si do rejestru. Take zapis zmiennych rodowiska
na stae wymaga dostpu do rejestru.
6.4. Uprawnienia w Windows
W nowszych wersjach Windows istnieje wyrane rozrnienie midzy uytkownikami zwykymi i ad-
ministratorami, majcymi pen swobod dostpu do caoci systemu. Dooono wielu stara, aby umo-
liwi instalacj T
E
X Live take osobom bez uprawnie administratora.
Jeli osoba instalujca jest administratorem, to udostpniona jest opcja instalacji dla wszystkich
uytkownikw. Uycie jej oznacza, e tworzone s skrty, a take ustawiane s zmienne rodowiska dla
caego systemu. W przeciwnym wypadku skrty i menu s tworzone jedynie dla konkretnego uytkow-
nika, take deniowane zmienne rodowiska dotycz zwykych uytkownikw.
Bez wzgldu na status uytkownika proponowanym, domylnym katalogiem gwnym instalacji, jest
katalog w ramach %SystemDrive%. Program instalacyjny zawsze sprawdza, czy ten katalog jest dostpny
do zapisu dla aktualnego uytkownika.
Problem moe si pojawi wtedy, gdy uytkownik instalujcy T
E
X Live nie jest administratorem,
a programy T
E
X-owe s ju w ciece przeszukiwania. Wynikowa cieka zawiera wtedy ciek sys-
temow, do ktrej dodano ciek do programw uytkownika. W konsekwencji nie bd znajdowane
nowo instalowane programy. Aby rozwiza ten problem, program instalacyjny tworzy skrt do okna
z wierszem polece, w ktrym cieka do nowych programw T
E
X Live ma priorytet. W ten sposb, po
uruchomieniu tego skrtu, bdzie mona korzysta z T
E
X Live. Dotyczy to take programu T
E
Xworks,
o ile go zainstalowalimy.
Windows Vista i nowsze stwarzaj dodatkowe utrudnienia: nawet jeli jestemy zalogowani jako
administrator, musimy dodatkowo da uprawnie do uruchomienia programw jako administrator!
W rzeczywistoci nie ma sensu logowanie jako administrator, zamiast tego wystarczy klikn prawym
klawiszem myszy na programie (lub skrcie), co pozwala wybra opcj Uruchom jako administrator.
6.5. Zwikszanie maksymalnej iloci dostpnej pamici w Windows i Cygwin
Uytkownicy systemw Windows i Cygwin mog w przypadku uruchamiania niektrych programw
dostarczonych w T
E
X Live spotka si z niewystarczajc iloci dostpnej pamici. Na przykad asy
wyczerpie dostpn pami w przypadku prby zadeklarowania macierzy skadajcej si z 25 milionw
liczb rzeczywistych, a LuaT
E
X przy przetwarzaniu dokumentu zawierajcego wiele duych czcionek.
W Cygwin mona ten problem rozwiza w sposb podany za porad zawart w Podrczniku Uyt-
kownika Cygwin (http://www.cygwin.com/cygwin-ug-net/setup-maxmem.html).
W Windows naley utworzy plik, np. moremem.reg, o zawartoci:
Windows Registry Editor Version 5.00
[HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\Cygwin]
"heap_chunk_in_mb"=dword:ffffff00
a nastpnie wykona (jako uytkownik z prawami administratora) polecenie: regedit /s moremem.reg.
Zamiast ustawie globalnych dla systemu, mona te zmieni wielko dostpnej pamici jedynie dla
biecego uytkownika, uywajc HKEY_CURRENT_USER.
7. W razie problemw
7.1. Co zrobi gdy latex nie moe znale potrzebnych plikw?
Podstawowym narzdziem do diagnozowania problemw jest program kpsewhich. Wyprowadza on
informacje diagnostyczne na wyjcie stderr, przy czym konsole (okienka wierszy polece) star-
szych systemw Windows nie potra przekierowa stderr do pliku. Umoliwia to dopiero system
8 INSTRUKCJA OBSUGI SYSTEMU WEB2C 26
Windows NT i pniejsze, ale rozwizanie przedstawione poniej dziaa dla kadej konsoli (okien-
ka wierszy polece). Ot dla celw diagnostycznych mona tymczasowo zdeniowa zmienn
rodowiska (w oknie polece):
SET KPATHSEA_DEBUG_OUTPUT=err.log
Mona rwnie zada zakres diagnostyki:
SET KPATHSEA_DEBUG=-1
Podobnie, aby przekierowa wyjcie stderr na stdout:
SET KPATHSEA_DEBUG_OUTPUT=con:
W ten sposb mona skierowa zarwno stderr, jak i stdout do tego samego pliku.
Przy zaoeniu, e instalacj wykonano w c:/TeX, naley sprawdzi (porwna) nastpujce war-
toci:
kpsewhich -expand-path $SELFAUTOPARENT c:/TeX
kpsewhich -expand-path $TEXMF c:/TeX/texmf....
kpsewhich -expand-var $TEXINPUTS .;c:/TeX/texmf-dist/tex//
Jeli w otoczeniu systemowym s zdeniowane zmienne zwizane z T
E
X-em, naley je usun,
maj bowiem pierwszestwo przed tymi, ktre okrelono w pliku texmf.cnf.
Nastpnie naley sprawdzi (porwna) wartoci:
kpsewhich cmr10.tfm c:/TeX/texmf-dist/fonts/tfm/public/cm/cmr10.tfm
kpsewhich latex.fmt c:/TeX/texmf-var/web2c/pdftex/latex.fmt
Jeli podczas sprawdzania nie znaleziono odstpstw, to T
E
X i programy towarzyszce powinny
dziaa. Jeli tak nie jest, to naley poeksperymentowa z opcj -debug=n programu kpsewhich
i zwerykowa wszystkie uzyskane wartoci. Po zidentykowaniu problemu warto go zgosi.
8. Instrukcja obsugi systemu Web2C
Web2C to zestaw programw zwizanych z T
E
X-em, tj. sam T
E
X, METAFONT, MetaPost, BibT
E
X itd.
Stanowi one rdze dystrybucji T
E
X Live.
Oryginalna implementacja wykonana zostaa przez Tomasa Rokickiego, ktry w roku 1987 stworzy
pierwszy system T
E
X-to-C, adaptujc pliki wymiany (change les) pod Unix-em (pierwotnie byy one
dzieem Howarda Trickeya oraz Pavela Curtisa). W czasie, gdy Tim Morgan zajmowa si systemem,
jego nazwa zostaa zmieniona na Web-to-C. W 1990 roku prace nad projektem przej Karl Berry wraz
z dziesitkami wsppracownikw, a w roku 1997 paeczk przej Olaf Weber.
Web2C dziaa na platformach systemowych, takich jak Unix (w tym Mac OSX), Windows
9x/NT/2K/XP i innych. System wykorzystuje oryginalne rda T
E
X-owe autorstwa Donalda Knutha
oraz inne programy napisane w WEB i tumaczy je na kod rdowy C. Ponadto system udostpnia
spory zestaw makr i funkcji stworzonych dla zwikszenia funkcjonalnoci oryginalnych zasobw
oprogramowania zwizanego z T
E
X-em. Podstawowymi skadnikami systemu s:
bibtex tworzenie spisw bibliogracznych;
dvicopy modykowanie pliku DVI;
dvitomp konwersja DVI do MPX (rysunki MetaPost-owe);
dvitype konwersja DVI na plik tekstowy (ASCII);
gftodvi zamiana fontu GF na plik DVI;
gftopk zamiana fontu w formacie GF na font spakowany (PK);
gftype zamiana fontu GF na plik tekstowy (ASCII);
mf generowanie fontw bitmapowych w formacie GF;
mft skad plikw rdowych METAFONT-a;
mpost tworzenie rysunkw oraz diagramw technicznych;
patgen tworzenie wzorcw przenoszenia wyrazw;
pktogf zamiana fontw w formacie PK na fonty GF;
8 INSTRUKCJA OBSUGI SYSTEMU WEB2C 27
pktype zamiana fontu PK na plik tekstowy (ASCII);
pltotf konwersja tekstowej listy waciwoci do TFM;
pooltype wywietlanie WEB-owych plikw pool;
tangle konwersja WEB do jzyka Pascal;
tex skad tekstu;
tftopl konwersja TFM do tekstowej listy waciwoci (PL);
vftovp konwersja fontw wirtualnych do wirtualnej listy waciwoci (VPL);
vptovf konwersja wirtualnej listy waciwoci do fontw wirtualnych;
weave konwersja WEB do T
E
X-a.
Dokadny opis funkcji oraz skadni tych programw zawarty jest w dokumentacji poszczeglnych pakie-
tw samego Web2C. Do optymalnego korzystania z instalacji Web2C przyda si znajomo kilku zasad
rzdzcych ca rodzin programw.
Wszystkie programy obsuguj standardowe opcje GNU:
--help podaje podstawowe zasady uytkowania;
--verbose podaje dokadny raport z dziaania programu;
--version podaje informacj o wersji, po czym koczy dziaanie programu.
Do lokalizowania plikw programy oparte na Web2C uywaj biblioteki do przeszukiwania cie-
ek zwanej Kpathsea. Dla optymalizacji przeszukiwania T
E
X-owego drzewa podkatalogw biblioteka
ta uywa kombinacji zmiennych rodowiskowych oraz kilku plikw konguracyjnych. Web2C potra
obsugiwa jednoczenie wicej ni jedno drzewo podkatalogw, co jest uyteczne w wypadku, gdy chce
si przechowywa standardow dystrybucj T
E
X-a jak i lokalne rozszerzenia w dwch rnych drze-
wach katalogw. Aby przyspieszy poszukiwanie plikw, katalog gwny kadego drzewa ma swj plik
ls-R, zawierajcy pozycje okrelajce nazw i wzgldn ciek dla wszystkich plikw zawartych w tym
katalogu.
8.1. Przeszukiwanie cieek przez Kpathsea
Opiszemy najpierw oglny mechanizm przeszukiwania cieek przez bibliotek Kpathsea.
Tym, co nazywamy ciek przeszukiwania, jest rozdzielona dwukropkami lub rednikami lista ele-
mentw cieki, ktre zasadniczo s nazwami podkatalogw. cieka przeszukiwania moe pochodzi
z (kombinacji) wielu rde. Przykadowo, aby odnale plik my-file w ciece .:/dir, Kpath-
sea sprawdza istnienie danego elementu cieki w nastpujcej kolejnoci: najpierw ./my-file, potem
/dir/my-file, zwracajc pierwszy odnaleziony (lub moliwie wszystkie).
Aby optymalnie zaadaptowa si do konwencji wszystkich systemw operacyjnych, na systemach
nieunixowych Kpathsea moe uywa jako separatorw nazw cieek znakw innych ni dwukropek
(:) oraz ciach (/).
W celu sprawdzenia konkretnego elementu p cieki, Kpathsea najpierw sprawdza, czy zbudowana
wczeniej baza danych (patrz Baza nazw plikw na str. 30) odnosi sie do p, tj. czy baza danych znajduje
si w podkatalogu z preksem p. Jeeli tak, to specykacja cieki jest porwnywana z zawartoci bazy.
Jeli baza danych nie istnieje bd nie odnosi si do danego elementu cieki albo te nie zawiera
elementw zgodnych, to przeszukiwany jest system plikw (jeeli nie zostao to zabronione przez specy-
kacj rozpoczynajc si od !! oraz jeeli poszukiwany plik musi istnie). Kpathsea konstruuje list
podkatalogw, ktre koresponduj z danym elementem cieki, a nastpnie sprawdza w kadym z nich,
czy nie ma tam poszukiwanego pliku.
Warunek mwicy, e plik musi istnie dotyczy np. plikw .vf i plikw doczanych T
E
X-owym
poleceniem \openin. Takiego pliku moe nie by (np. cmr10.vf), bdne byoby zatem poszukiwanie go
na dysku. Jeli wic zapomnisz o aktualizacji ls-R po instalacji nowego pliku .vf, to nie zostanie on
odnaleziony. Kady element cieki sprawdzany jest w nastpujcej kolejnoci: najpierw w bazie danych,
potem na dysku. Jeeli plik si znajdzie, to przeszukiwanie zostanie zatrzymane i zwrcony zostanie
wynik.
Poniewa najprostszym i najbardziej powszechnym elementem cieki jest nazwa katalogu, Kpathsea
korzysta z dodatkowych moliwoci w przeszukiwaniu cieek: wielowarstwowych wartoci domylnych,
zmiennych rodowiskowych, wartoci pliku konguracyjnego, lokalnych podkatalogw uytkownika oraz
8 INSTRUKCJA OBSUGI SYSTEMU WEB2C 28
rekursywnego przeszukiwania podkatalogw. Mona wic powiedzie, e Kpathsea rozwija element cie-
ki, tzn. transformuje wszystkie specykacje do podstawowej nazwy lub nazw katalogw. Jest to opisane
w kolejnych akapitach, w kolejnoci w jakiej to zachodzi.
Trzeba zauway, e jeeli nazwa poszukiwanego pliku jest absolutna lub jawnie wzgldna, tj. zaczyna
si od / lub ./ lub ../, to Kpathsea ogranicza si do sprawdzenia, czy ten plik istnieje.
8.1.1. rda cieek
Nazwa przeszukiwanej cieki moe pochodzi z wielu rde. Oto kolejno, w jakiej Kpathsea ich
uywa:
1. Zmienna rodowiskowa ustawiana przez uytkownika, np. TEXINPUTS. Zmienne rodowiskowe z do-
czon kropk i nazw programu zastpuj inne, np. jeeli latex jest nazw uruchomionego
programu, wtedy zamiast TEXINPUTS wykorzystana zostanie zmienna TEXINPUTS.latex.
2. Plik konguracyjny konkretnego programu, np. linia S /a:/b w pliku config.ps programu
dvips.
3. Plik konguracyjny Kpathsea texmf.cnf, zawierajcy tak lini, jak TEXINPUTS=/c:/d (patrz
poniej).
4. Wartoci domylne dla uruchamianych programw.
Kad z tych wartoci dla danej cieki przeszukiwania mona zobaczy, uywajc opcji diagnostyki
bdw (patrz Diagnostyka bdw na str. 33).
8.1.2. Pliki konguracyjne
Kpathsea szuka cieek przeszukiwania i innych denicji w plikach konguracyjnych o nazwach
texmf.cnf. cieka przeszukiwania uywana do znajdowania tych plikw okrelana jest przez zmienn
TEXMFCNF, ale nie zalecamy jawnego ustawiania tej, jak i innych zmiennych w systemie. Zamiast tego
typowa instalacja T
E
X Live tworzy plik .../2013/texmf.cnf, ktry w wyjtkowych wypadkach mo-
emy modykowa. Gwnym plikiem konguracyjnym jest .../2013/texmf-dist/web2c/texmf.cnf,
ale nie powinien by on modykowany, gdy zmiany bd utracone podczas aktualizacji.
Czytane bd wszystkie pliki texmf.cnf w ciece przeszukiwania, a denicje we wczeniejszych
plikach zastpi te w pniejszych. Tak wic w ciece .:$TEXMF wartoci pochodzce z ./texmf.cnf
zastpi te z $TEXMF/texmf.cnf.
Dociekliwy czytelnik moe by zainteresowany sposobem, w jaki programy znajduj plik texmf.cnf,
skoro nie ma koniecznoci deklarowania specycznej zmiennej rodowiskowej systemu. Ot pooenie
domylne jest wkompilowane w programy jako wzgldne do ich pooenia (okrelanego, jak wiemy,
w ciece specykowanej przez $PATH): ../../texmf-dist/web2c/ bd ../texmf-dist/web2c/. Jeli
jawnie deklarujemy zmienn TEXMFCNF, wymagane jest podanie bezwzgldnej cieki.
Czytajc zamieszczony poniej opis formatu pliku texmf.cnf, warto przeglda jego zawarto.
Pooenie aktywnego pliku znajdziemy za pomoc polecenia kpsewhich texmf.cnf.
Komentarze zaczynaj si od %, a kocz na kocu wiersza.
Puste wiersze nie s brane pod uwag.
Znak \ na kocu wiersza dziaa jako znak kontynuacji, tzn. oznacza, e kolejny wiersz jest
kontynuacj biecego. Spacja na pocztku kolejnego wiersza nie jest ignorowana.
Pozostae wiersze maj posta:
zmienna [.program ] [=] warto
gdzie = i otaczajce spacje s opcjonalne.
zmienna zawiera moe dowolne znaki poza spacj, =, lub . (kropk), najbezpieczniej jednak
uywa znakw z zakresu A-Za-z_.
Napis .program ma zastosowanie w wypadku, gdy uruchamiany program nosi nazw program
lub program.exe. Pozwala to rnym odmianom T
E
X-a stosowa rne cieki przeszukiwania.
8 INSTRUKCJA OBSUGI SYSTEMU WEB2C 29
warto zawiera moe dowolne znaki poza % i @. Nie mona uywa konstrukcji
$zmienna.program po prawej stronie. Zamiast tego trzeba zastosowa zmienn pomocnicz.
Jeeli systemem operacyjnym jest Unix, to rednik ; uyty w warto zamieniany jest na :;
umoliwia to istnienie wsplnego pliku texmf.cnf dla systemw Unix oraz Windows.
Wszystkie denicje czytane s zanim cokolwiek zostanie rozwinite, tak wic do zmiennych mona
si odwoywa przed ich zdeniowaniem.
Oto fragment pliku konguracyjnego ilustrujcy wikszo opisanych powyej regu notacji:
TEXMF = {$TEXMFLOCAL,!!$TEXMFMAIN}
TEXINPUTS.latex = .;$TEXMF/tex/{latex,generic;}//
TEXINPUTS.fontinst = .;$TEXMF/tex//;$TEXMF/fonts/afm//
% e-TeX related files
TEXINPUTS.elatex = .;$TEXMF/{etex,tex}/{latex,generic;}//
TEXINPUTS.etex = .;$TEXMF/{etex,tex}/{eplain,plain,generic;}//
8.1.3. Rozwijanie cieek
Kpathsea rozpoznaje w ciekach przeszukiwania pewne specjalne znaki oraz konstrukcje, podobne
do tych, ktre s dostpne w powokach systemw typu Unix. Jako oglny przykad: zoona cieka
~$USER/{foo,bar}//baz rozwija si do wszystkich podkatalogw pod katalogami foo i bar w kata-
logu gwnym $USER, ktre zawieraj katalog lub plik baz. Rozwinicia te opisane s w poniszych
podrozdziaach.
8.1.4. Rozwijanie domylne
Jeeli cieka przeszukiwania najwikszego uprzywilejowania (patrz rda cieek na str. 28) zawiera
dodatkowy dwukropek (np. na pocztku, na kocu lub podwjny), to Kpathsea wstawia w tym miej-
scu nastpn zdeniowan w hierarchii uprzywilejowania ciek przeszukiwania. Jeeli ta wstawiona
cieka ma dodatkowy dwukropek, to dzieje si dalej to samo. Przykadowo, jeeli ustawi zmienn
rodowiskow
> setenv TEXINPUTS /home/karl:
oraz warto TEXINPUTS pobran z texmf.cnf
.:$TEXMF//tex
to kocow wartoci uyt w przeszukiwaniu bdzie:
/home/karl:.:$TEXMF//tex
Poniewa nieuytecznym byoby wstawia warto domyln w wicej ni jednym miejscu, Kpathsea
zmienia tylko jeden dodatkowy : i pozostawia inne bez zmian. Kpathsea najpierw szuka dwukropkw
na pocztku linii, potem na kocu, a nastpnie podwjnych.
8.1.5. Rozwijanie nawiasw
Uyteczna jest moliwo rozwijania nawiasw, co oznacza, e np. v{a,b}w rozwija si do vaw:vbw.
Nawiasy mona te zagnieda. Funkcji tej mona uy do zaimplementowania rnych hierarchii
T
E
X-owych przez przypisanie listy nawiasw do $TEXMF. Przykadowo, w pliku texmf.cnf mona znale
nastpujc (uproszczon tu) denicj:
TEXMF = {$TEXMFVAR,$TEXMFHOME,!!$TEXMFLOCAL,!!$TEXMFDIST}
Uywajc jej, mona nastpnie zdeniowa na przykad:
TEXINPUTS = .;$TEXMF/tex//
co oznacza, e po szukaniu w katalogu biecym bd przeszukane kolejno $TEXMFVAR/tex,
code$TEXMFHOME/tex, code$TEXMFLOCAL/tex, i $TEXMFDIST/tex (wszystkie wraz z katalogami
niszego poziomu; dwie ostatnie cieki wycznie na podstawie zawartoci pliku ls-R). Jest to wy-
godny sposb na uruchamianie dwch rwnolegych struktur T
E
X-owych, jednej zamroonej (np. na
CD), a drugiej cigle uaktualnianej nowo pojawiajcymi si wersjami. Uywajc zmiennej $TEXMF we
wszystkich denicjach daje pewno, e najpierw przeszukiwane jest drzewo uaktualnione.
8 INSTRUKCJA OBSUGI SYSTEMU WEB2C 30
8.1.6. Rozwijanie podkatalogw
Dwa lub wicej kolejnych ciachw (/) w elemencie cieki, wystpujcych po nazwie katalogu d,
zastpowanych jest przez wszystkie podkatalogi d, najpierw podkatalogi znajdujce si bezporednio
pod d, potem te pod powyszymi i tak dalej. Na kadym etapie kolejno, w jakiej przeszukiwane s
katalogi, jest nieokrelona.
Jeli wyszczeglni si czony nazwy pliku po //, to uwzgldnione zostan tylko te podkatalo-
gi, ktre zawieraj powysze czony. Na przykad /a//b rozwija si do katalogw /a/1/b, /a/2/b,
/a/1/1/b itd., ale nie do /a/b/c czy /a/1.
Moliwe jest wielokrotne uycie // w ciece, jednake // wystpujce na pocztku cieki nie
jest brane pod uwag.
8.1.7. Lista znakw specjalnych i ich znacze podsumowanie
Ponisza lista podsumowuje znaczenie znakw specjalnych w plikach konguracyjnych.
: znak rozdzielajcy w specykacji cieki; umieszczony na pocztku lub na kocu cieki zastpuje
domylne rozwinicie cieki;
; znak rozdzielajcy dla systemw nieuniksowych (dziaa tak jak :);
$ rozwijanie zmiennej;
~ oznacza katalog gwny uytkownika;
{...} rozwijanie nawiasw, np. a{1,2}b zmieni si w a1b:a2b;
// rozwijanie podkatalogw (moe wystpi gdziekolwiek w ciece, poza jej pocztkiem);
% pocztek komentarza, obejmujcego wszystkie znaki do koca linii;
\ znak kontynuacji (pozwala na przeamanie wiersza z wyraeniem);
!! przeszukiwanie tylko bazy danych, a nie dysku.
8.2. Bazy nazw plikw
Podczas przeszukiwania Kpathsea stara si zminimalizowa dostp do dysku. Niemniej, w przypadku
instalacji ze zbyt du liczb katalogw przegldanie kadego dopuszczalnego katalogu w poszukiwaniu
pliku moe zabiera sporo czasu (ma to miejsce zwaszcza, jeeli przeszuka trzeba setki katalogw
z fontami). Dlatego te Kpathsea moe uywa zewntrznego pliku z baz danych o nazwie ls-R,
ktry zawiera przypisania plikw do katalogw. Unika si w ten sposb czasochonnego przeszukiwania
dysku.
Drugi plik z baz danych aliases pozwala na nadawanie dodatkowych nazw plikom zawartym
w ls-R. Moe to by pomocne do adaptacji do DOS-owej konwencji 8.3 nazewnictwa plikw w plikach
rdowych.
8.2.1. Baza nazw plikw
Jak wspomniano, plik zawierajcy gwn baz nazw plikw musi nosi nazw ls-R. W katalogu pod-
stawowym kadej hierarchii T
E
X-owej (domylnie $TEXMF), ktr chcemy wczy w mechanizm prze-
szukiwania, umieszcza mona po jednym pliku ls-R; w wikszoci przypadkw istnieje tylko jedna
hierarchia. Kpathsea szuka pliku ls-R w ciece TEXMFDBS.
Najlepszym sposobem stworzenia i utrzymywania pliku ls-R jest uruchomienie skryptu mktexlsr,
bdcego skadnikiem dystrybucji. Jest on wywoywany przez rne skrypty typu mktex.... W zasa-
dzie skrypt ten jedynie wykonuje polecenie
cd /your/texmf-dist/root && ls -LAR ./ >ls-R
zakadajc, e polecenie ls danego systemu utworzy waciwy format strumienia wyjciowego (GNU ls
dziaa prawidowo). Aby mie pewno, e baza danych jest zawsze aktualna, wygodnie jest przebudo-
wywa j regularnie za pomoc demona cron.
Jeli pliku nie ma w bazie danych, Kpathsea domylnie przechodzi do przeszukiwania dysku. Jeeli
jednak dany element cieki zaczyna sie od !!, to w poszukiwaniu tego elementu sprawdzona zostanie
jedynie baza danych, a nigdy dysk.
8 INSTRUKCJA OBSUGI SYSTEMU WEB2C 31
8.2.2. kpsewhich program do przeszukiwania cieek
Przeszukiwanie cieek przez program kpsewhich jest niezalene od jakiejkolwiek aplikacji. Moe on
by przydatny jako rodzaj programu find, za pomoc ktrego lokalizowa mona pliki w hierarchiach
T
E
X-owych (jest on uywany intensywnie w skryptach mktex... tej dystrybucji).
> kpsewhich opcje... nazwa-pliku...
Parametry wyszczeglnione w opcje mog zaczyna si zarwno od -, jak i od --, a dozwolony
jest kady jednoznaczny skrt.
Kpathsea traktuje kady argument niebdcy parametrem jako nazw pliku i zwraca pierwsz odna-
lezion nazw. Nie ma parametru nakazujcego zwracanie wszystkich nazw plikw o okrelonej nazwie
(w tym celu mona wykorzysta Unix-owy program find).
Oto waniejsze parametry.
--dpi=num
Ustaw rozdzielczo na num; ma to tylko wpyw na przeszukiwanie fontw gf i pk. Dla
zgodnoci z dvips parametr -D dziaa identycznie. Domyln wartoci jest 600.
--format=nazwa
Ustawienie formatu (typu pliku) przeszukiwania na nazwa. Domylnie format odgadywany jest
z nazwy pliku. Dla formatw, ktre nie maj przydzielonego jednoznacznego rozszerzenia, takich
jak niektre pliki MetaPost-owe czy pliki konguracyjne dvips-a, naley wyszczeglni nazw,
ktrych list wywietli uruchomienie kpsewhich --help.
--mode=napis
Ustaw nazw trybu na napis; dotyczy to jedynie szukania fontw gf oraz pk. Brakuje
wartoci domylnej odnaleziony zostanie dowolny wyszczeglniony tryb.
--must-exist
Zrb wszystko co moliwe, aby odnale pliki, wczajc w to przede wszystkim przeszukanie
dysku. Domylnie, w celu zwikszeniu efektywnoci dziaania, sprawdzana jest tylko baza ls-R.
--path=napis
Szukaj w ciece napis (rozdzielonej, jak zwykle, dwukropkami), zamiast zgadywa ciek prze-
szukiwania z nazwy pliku. // i wszystkie zwyke rozszerzenia s moliwe. Parametry --path
oraz --format wzajemnie si wykluczaj.
--progname=nazwa
Ustaw nazw programu na nazwa. Moe to mie wpyw na ciek przeszukiwania poprzez
.program w plikach konguracyjnych. Ustawieniem domylnym jest kpsewhich.
--show-path=nazwa
Pokazuje ciek uywan do poszukiwania plikw typu nazwa. Uy mona zarwno rozszerze-
nia (.pk, .vf, etc.), jak i nazwy pliku, tak jak w wypadku parametru --format.
--debug=num
ustawia parametry wykrywania bdw na num.
8.2.3. Przykady uycia
Przyjrzyjmy sie teraz, jak dziaa Kpathsea.
> kpsewhich article.cls
/usr/local/texmf-dist/tex/latex/base/article.cls
Szukamy tu pliku article.cls. Poniewa rozszerzenie .cls jest jednoznaczne, nie musimy zaznacza,
e poszukujemy pliku typu tex (katalogi plikw rdowych T
E
X-a). Znajdujemy go w podkatalogu
tex/latex/base, pod katalogiem nadrzdnym texmf-dist. Podobnie wszystkie ponisze pliki odnaj-
dywane s bezproblemowo dziki swoim jednoznacznym rozszerzeniom:
> kpsewhich array.sty
/usr/local/texmf-dist/tex/latex/tools/array.sty
> kpsewhich latin1.def
/usr/local/texmf-dist/tex/latex/base/latin1.def
> kpsewhich size10.clo
/usr/local/texmf-dist/tex/latex/base/size10.clo
8 INSTRUKCJA OBSUGI SYSTEMU WEB2C 32
> kpsewhich small2e.tex
/usr/local/texmf-dist/tex/latex/base/small2e.tex
> kpsewhich tugboat.bib
/usr/local/texmf-dist/bibtex/bib/beebe/tugboat.bib
(ostatni plik to BibT
E
X-owa baza bibliograczna dla artykuw TUGBoat).
> kpsewhich cmr10.pk
Pliki czcionek bitmapowych typu .pk uywane s przez sterowniki, takie jak dvips czy xdvi. W tym
wypadku wynik przeszukiwania okae si pusty, poniewa w systemie brak gotowych wygenerowanych
czcionek .pk Computer Modern (wynika to z faktu uywania w T
E
X Live fontw PostScript-owych
Type1).
> kpsewhich wsuipa10.pk
/usr/local/texmf-var/fonts/pk/ljfour/public/wsuipa/wsuipa10.600pk
Dla tych fontw (alfabetu fonetycznego) musielimy wygenerowa pliki .pk, a poniewa domylnym
METAFONT-owym trybem naszej instalacji jest ljfour z podstawow rozdzielczoci 600dpi, zwracany
jest taki wanie wynik.
> kpsewhich -dpi=300 wsuipa10.pk
W tym wypadku, kiedy zaznaczamy, e interesuje nas rozdzielczo 300dpi (-dpi=300), to widzimy, e
w naszej instalacji taka czcionka nie jest dostpna. Program taki jak dvips czy xdvi zatrzymaby si,
aby utworzy pliki .pk w wymaganej rozdzielczoci (uywajc skryptu mktexpk).
Przeanalizujmy teraz pliki nagwkowe i konguracyjne programu dvips. Najpierw szukamy pliku
PostScript-owego prologu tex.pro, wykorzystywanego dla potrzeb T
E
X-a. Drugi przykad pokazuje
poszukiwanie pliku konguracyjnego config.ps, za trzeci szukanie pliku mapy czcionek PostScrip-
towych psfonts.map (poczwszy od obecnej edycji, pliki .map i .enc maj wasne reguy przeszukiwania
cieek i zmienione pooenie w ramach drzew texmf). Poniewa rozszerzenie .ps nie jest jednoznacz-
ne, musimy wyranie zaznaczy, jaki typ jest wymagany dla pliku config.ps (dvips config).
> kpsewhich tex.pro
/usr/local/texmf-dist/dvips/base/tex.pro
> kpsewhich --format="dvips config" config.ps
/usr/local/texmf-var/dvips/config/config.ps
> kpsewhich psfonts.map
/usr/local/texmf-var/fonts/map/dvips/updmap/psfonts.map
Nastpnie przyjrzyjmy si bliej plikom pomocniczym fontw Times z kolekcji URW. W standardzie
nazewnictwa fontw maj one preks utm. Pierwszy plik, ktrego szukamy, to plik konguracyjny,
zawierajcy nazw pliku z przemapowaniem fontw:
> kpsewhich --format="dvips config" config.utm
/usr/local/texmf-dist/dvips/psnfss/config.utm
W pliku tym znajduje si wiersz:
p +utm.map
wskazujcy na plik utm.map, ktry chcemy zlokalizowa w nastpnej kolejnoci:
> kpsewhich utm.map
/usr/local/texmf-dist/fonts/map/dvips/times/utm.map
Plik z przemapowaniem deniuje nazwy czcionek PostScriptowych Type1 w zestawie fontw URW, za
jego zawarto wyglda nastpujco (pokazane s tylko fragmenty wierszy):
utmb8r NimbusRomNo9L-Medi ... <utmb8a.pfb
utmbi8r NimbusRomNo9L-MediItal... <utmbi8a.pfb
utmr8r NimbusRomNo9L-Regu ... <utmr8a.pfb
utmri8r NimbusRomNo9L-ReguItal... <utmri8a.pfb
utmbo8r NimbusRomNo9L-Medi ... <utmb8a.pfb
utmro8r NimbusRomNo9L-Regu ... <utmr8a.pfb
8 INSTRUKCJA OBSUGI SYSTEMU WEB2C 33
Uywajc przeszukiwania plikw z fontami Type1, znajdmy font Times Roman utmr8a.pfb w drzewie
katalogw texmf:
> kpsewhich utmr8a.pfb
/usr/local/texmf-dist/fonts/type1/urw/times/utmr8a.pfb
Powysze przykady pokazuj, jak atwo mona znajdowa lokalizacj danego pliku. Jest to wane
zwaszcza wwczas, gdy istnieje podejrzenie, e gdzie zawieruszya si bdna wersja jakiego pliku;
kpsewhich pokae tylko pierwszy napotkany plik.
8.2.4. Diagnostyka bdw
Czasami niezbdne s informacje o tym, jak program sobie radzi z odniesieniami do plikw. Aby dao
si je uzyska w wygodny sposb, Kpathsea oferuje rne poziomy diagnostyki bdw:
1 wywoania stat (testy pliku). Podczas uruchamiania z uaktualnion baz danych ls-R nie po-
winno to przewanie dawa adnego wyniku.
2 Zapis odwoa do tablic asocjacyjnych (hash tables), takich jak baza ls-R, pliki przemapowa,
pliki konguracyjne.
4 Operacje otwarcia i zamknicia pliku.
8 Oglne informacje o ciekach dla typw plikw szukanych przez Kpathsea; uyteczne do znale-
zienia cieki zdeniowanej dla danego pliku.
16 Lista katalogw dla kadego z elementw cieki (odnosi si tylko do poszukiwa na dysku).
32 Poszukiwania plikw.
Warto -1 ustawia wszystkie powysze opcje w praktyce, poszukujc przyczyny bdw, prawdopo-
dobnie bdziesz zawsze uywa tych poziomw.
Podobnie w przypadku programu dvips, ustawiajc kombinacj przecznikw wykrywania bdw,
mona dokadnie ledzi, skd pochodz pliki. W sytuacji gdy plik nie zostanie odnaleziony, wida,
w ktrych katalogach program szuka danego pliku, dziki czemu mona si zorientowa, w czym pro-
blem.
Oglnie mwic, poniewa programy odwouj si wewntrznie do biblioteki Kpathsea, opcje wy-
krywania bdw mona wybra przy uyciu zmiennej rodowiskowej KPATHSEA_DEBUG, ustawiajc j
na opisan powyej warto (kombinacj wartoci).
Uwaga dla uytkownikw Windows: w systemie tym nieatwo przekierowa komunikaty programu
do pliku. Do celw diagnostycznych mona chwilowo ustawi zmienne (w oknie CMD):
SET KPATHSEA_DEBUG_OUTPUT=err.log
SET KPATHSEA_DEBUG=-1
Rozwamy na przykad may L
A
T
E
X-owy plik rdowy hello-world.tex, ktry zawiera:
\documentclass{article}
\begin{document}
Hello World!
\end{document}
Ten may plik korzysta jedynie z fontu cmr10. Przyjrzyjmy si, jak dvips przygotowuje plik
PostScript-owy (chcemy uy wersji Type1 fontu Computer Modern, std opcja -Pcms).
> dvips -d4100 hello-world -Pcms -o
Mamy tu do czynienia jednoczenie z czwart klas wykrywania bdw programu dvips (cie-
ki fontowe) oraz z rozwijaniem elementu cieki przez Kpathsea (patrz: dvips Reference Manual,
texmf-dist/doc/dvips/dvips.pdf). Komunikaty z uruchomienia programu (nieco zmodykowane)
znajduj si na rys. 12. Program dvips zaczyna prac od zlokalizowania potrzebnych mu plikw. Naj-
pierw znajduje plik texmf.cnf, ktry zawiera cieki przeszukiwania dla innych plikw. Potem znajduje
baz danych ls-R (w celu optymalizacji szukania plikw), nastpnie plik aliases, ktry umoliwia de-
klarowanie rnych nazw (np. krtkie DOS-owe 8.3 i bardziej naturalne dusze wersje) dla tych
samych plikw. Nastpnie dvips znajduje podstawowy plik konguracyjny config.ps, zanim poszuka
pliku z ustawieniami uytkownika .dvipsrc (ktry w tym wypadku nie zostaje odnaleziony). W kocu
8 INSTRUKCJA OBSUGI SYSTEMU WEB2C 34
debug:start search(file=texmf.cnf, must_exist=1, find_all=1,
path=.:/usr/local/bin/texlive:/usr/local/bin:
/usr/local/bin/texmf/web2c:/usr/local:
/usr/local/texmf/web2c:/.:/./teTeX/TeX/texmf/web2c:).
kdebug:start search(file=ls-R, must_exist=1, find_all=1,
path=~/tex:/usr/local/texmf).
kdebug:search(ls-R) =>/usr/local/texmf/ls-R
kdebug:start search(file=aliases, must_exist=1, find_all=1,
path=~/tex:/usr/local/texmf).
kdebug:search(aliases) => /usr/local/texmf/aliases
kdebug:start search(file=config.ps, must_exist=0, find_all=0,
path=.:~/tex:!!/usr/local/texmf/dvips//).
kdebug:search(config.ps) => /usr/local/texmf/dvips/config/config.ps
kdebug:start search(file=/root/.dvipsrc, must_exist=0, find_all=0,
path=.:~/tex:!!/usr/local/texmf/dvips//).
search(file=/home/goossens/.dvipsrc, must_exist=1, find_all=0,
path=.:~/tex/dvips//:!!/usr/local/texmf/dvips//).
kdebug:search($HOME/.dvipsrc) =>
kdebug:start search(file=config.cms, must_exist=0, find_all=0,
path=.:~/tex/dvips//:!!/usr/local/texmf/dvips//).
kdebug:search(config.cms)
=>/usr/local/texmf/dvips/cms/config.cms
Rysunek 12: Szukanie pliku konguracyjnego
kdebug:start search(file=texc.pro, must\_exist=0, find\_all=0,
path=.:~/tex/dvips//:!!/usr/local/texmf/dvips//:
~/tex/fonts/type1//:!!/usr/local/texmf/fonts/type1//).
kdebug:search(texc.pro) => /usr/local/texmf/dvips/base/texc.pro
Rysunek 13: Szukanie pliku prologu
kdebug:start search(file=cmr10.tfm, must\_exist=1, find\_all=0,
path=.:~/tex/fonts/tfm//:!!/usr/local/texmf/fonts/tfm//:
/var/tex/fonts/tfm//).
kdebug:search(cmr10.tfm) => /usr/local/texmf/fonts/tfm/public/cm/cmr10.tfm
kdebug:start search(file=texps.pro, must\_exist=0, find\_all=0,
...
<texps.pro>
kdebug:start search(file=cmr10.pfb, must\_exist=0, find\_all=0,
path=.:~/tex/dvips//:!!/usr/local/texmf/dvips//:
~/tex/fonts/type1//:!!/usr/local/texmf/fonts/type1//).
kdebug:search(cmr10.pfb) => /usr/local/texmf/fonts/type1/public/cm/cmr10.pfb
<cmr10.pfb>[1]
Rysunek 14: Szukanie pliku fontu
dvips lokalizuje plik konguracyjny config.cms dla fontw PostScript-owych Computer Modern (jest to
inicjowane przez dodanie parametru -Pcms przy uruchamianiu programu). Plik ten zawiera list plikw
z mapami, ktre deniuj relacje pomidzy T
E
X-owymi, PostScript-owymi i systemowymi nazwami
fontw.
> more /usr/local/texmf-dist/dvips/config/config.cms
p +ams.map
p +cms.map
p +cmbkm.map
p +amsbkm.map
W ten sposb dvips wyszukuje wszystkie te pliki oraz gwny plik z przemapowaniem psfonts.map,
ktry adowany jest domylnie (zawiera on deklaracje czsto uywanych fontw postscriptowych; wicej
szczegw na temat postscriptowych plikw przemapowa fontw mona znale w ostatniej czci
rozdziau 8.2.3).
W tym miejscu dvips zgasza si uytkownikowi:
This is dvips 5.92b Copyright 2002 Radical Eye Software (www.radicaleye.com)
9 BUDOWA SYSTEMU NA NOWEJ PLATFORMIE UNIKSOWEJ 35
. . . potem szuka pliku prologu texc.pro:
kdebug:start search(file=texc.pro, must_exist=0, find_all=0,
path=.:~/tex/dvips//:!!/usr/local/texmf-dist/dvips//:
~/tex/fonts/type1//:!!/usr/local/texmf-dist/fonts/type1//).
kdebug:search(texc.pro) => /usr/local/texmf-dist/dvips/base/texc.pro
Po znalezieniu szukanego pliku dvips podaje dat i czas oraz informuje o generowaniu pliku
hello-world.ps. Poniewa potrzebuje pliku z fontem cmr10, a jest on zadeklarowany jako dostpny,
wywietla komunikat:
TeX output 1998.02.26:1204 -> hello-world.ps
Defining font () cmr10 at 10.0pt
Font cmr10 <CMR10> is resident.
Teraz trwa poszukiwanie pliku cmr10.tfm, ktry zostaje znaleziony, po czym dvips powouje si na
kilka innych plikw startowych (nie pokazanych). W kocu przykadowy font Type1 cmr10.pfb zostaje
zlokalizowany i doczony do pliku wynikowego (patrz ostatnia linia):
kdebug:start search(file=cmr10.tfm, must_exist=1, find_all=0,
path=.:~/tex/fonts/tfm//:!!/usr/local/texmf-dist/fonts/tfm//:
/var/tex/fonts/tfm//).
kdebug:search(cmr10.tfm) => /usr/local/texmf-dist/fonts/tfm/public/cm/cmr10.tfm
kdebug:start search(file=texps.pro, must_exist=0, find_all=0,
...
<texps.pro>
kdebug:start search(file=cmr10.pfb, must_exist=0, find_all=0,
path=.:~/tex/dvips//:!!/usr/local/texmf-dist/dvips//:
~/tex/fonts/type1//:!!/usr/local/texmf-dist/fonts/type1//).
kdebug:search(cmr10.pfb) => /usr/local/texmf-dist/fonts/type1/public/cm/cmr10.pfb
<cmr10.pfb>[1]
8.3. Parametry kontrolujce dziaanie programw
Inn uyteczn cech Web2C jest moliwo ustalania wielu parametrw okrelajcych wielko pamici
za pomoc pliku texmf.cnf. Ustawienia wszystkich parametrw znajduj si w czci trzeciej pliku.
Najwaniejszymi zmiennymi s:
main_memory Cakowita wielko pamici dostpnej dla T
E
X-a, METAFONT-a i MetaPost-a. Dla ka-
dego nowego ustawienia tej zmiennej naley wykona nowy format.
extra_mem_bot Dodatkowa wielko pamici przeznaczonej na due struktury danych T
E
X-a, takie
jak: pudeka, kleje itd.; przydatna zwaszcza w wypadku korzystania z pakietu P
I
CT
E
X.
font_mem_size Wielko pamici przeznaczonej przez T
E
X-a na informacje o fontach. Jest to mniej
wicej oglna wielko wczytywanych przez T
E
X-a plikw TFM.
hash_extra Dodatkowa wielko pamici przeznaczonej na tablic zawierajc nazwy instrukcji. Ta-
blica gwna moe zmieci w przyblieniu 10000 nazw; wielko ta moe si okaza zbyt maa,
np. w wypadku obszernej ksiki zawierajcej liczne odsyacze. Domylna warto hash_extra to
50000.
Oczywicie powysza moliwo nie zastpi prawdziwej, dynamicznej alokacji pamici. Jest to jednak
niezwykle trudne do zaimplementowania w obecnej wersji T
E
X-a i dlatego powysze parametry stanowi
praktyczny kompromis, pozwalajc na pewn elastyczno.
Naley tu jednak nadmieni, i nie wszystkie programy korzystaj z tych zmiennych. Np. LuaT
E
X
posiada nowoczesn, w peni dynamiczn alokacj pamici, a zatem powysze zmienne s w tym przy-
padku po prostu ignorowane.
9. Budowa systemu na nowej platformie uniksowej
Jeeli mamy do czynienia z platform, dla ktrej nie s dostarczone binaria, trzeba bdzie skompilo-
wa T
E
X-a oraz towarzyszce mu programy. Nie jest to takie trudne, jak si wydaje. Wszystko czego
potrzebujemy, znajduje si na DVD w katalogu source.
Najpierw naley zainstalowa gwne drzewo plikw T
E
X-owych z T
E
X Live DVD (najlepiej wykona
instalacj podstawow, bez wybierania binariw systemowych).
9 BUDOWA SYSTEMU NA NOWEJ PLATFORMIE UNIKSOWEJ 36
9.1. Warunki wstpne
Do skompilowania caego T
E
X-a i jego programw pomocniczych potrzeba okoo 100 megabajtw wolne-
go miejsca na dysku. Potrzebny jest take kompilator ANSI C, oprogramowanie make, skaner leksykalny
oraz generator parserw. Programy uytkowe GNU (gcc, GNU make, m4, ex, bison) s najlepiej przete-
stowanymi na rnych platformach. Poprawnie powinny pracowa gcc-2.7.*, ex-2.4.7 i GNUmake-3.72.1
lub nowszy. Mona te korzysta z innych kompilatorw C i programw make, wymaga to jednak dobrego
zrozumienia zasad tworzenia programw uniksowych, aby poradzi sobie z ewentualnymi problemami.
9.2. Konguracja
Naley rozpakowa rda ze skompresowanego pliku tar z katalogu source na twardy dysk, a potem
przej do katalogu, do ktrego zostay one skopiowane. Teraz trzeba si zdecydowa, gdzie bdzie gw-
ny katalog instalacji, np. /usr/TeX lub /usr/local/TeX. Naturalnie, naley uy tej samej lokalizacji,
ktra zostaa uyta podczas instalacji gwnego drzewa T
E
X-owego.
Uruchomi congure z linii polece:
> ./configure --prefix=/usr/local/TeX
Katalog prex to ten, w ktrym zainstalowane zostao gwne drzewo T
E
X-owe. Zostanie uyty
nastpujcy ukad katalogw ($TEXDIR oznacza wybrany powyej katalog):
$TEXDIR/man strony manuala uniksowego,
$TEXDIR/share/texmf gwne drzewo T
E
X-owe, zawierajce makra itp.,
$TEXDIR/info podrczniki w formacie GNU info,
$TEXDIR/bin/$PLATFORM binaria
Mona unikn stosowania share/ przed katalogiem texmf, poniewa $TEXDIR/share/texmf
i $TEXDIR/texmf s wykrywane automatycznie przez skrypt congure. W razie wybrania innego ka-
talogu, trzeba ten katalog wyszczeglni parametrem --datadir skryptu congure.
Jeeli nie chcemy uywa katalogu $PLATFORM (a wic umieci binaria bezporednio w $TEXDIR/
bin), to w wywoaniu skryptu congure naley uy parametru --disable-multiplatform.
Wicej dostpnych parametrw (np. pomijanie pakietw opcjonalnych, takich jak ) mona zoba-
czy, uruchamiajc ./configure --help.
9.3. Uruchamianie make
Po upewnieniu si, e nie jest ustawiona zmienna powoki noclobber, naley napisa:
> make world
i . . . zaparzy sobie kaw.
Moe si te przyda zapisanie caego procesu kompilacji w pliku .log:
> sh -c "make world >world.log 2>&1" &
Zanim stwierdzimy, e wszystko jest w porzdku, warto sprawdzi, czy w pliku .log nie ma komunikatw
bdw (kiedy polecenie zwraca kod bdu, GNU make zawsze uywa sekwencji ***), i czy utworzone
zostay wszystkie binaria:
> cd TEXDIR/bin/archname
> ls | wc
Oczekiwanym rezultatem jest ponad 200. Polecenie make world jest rwnowane z make all install
strip. Jeli do uruchamiania make install potrzebne s specjalne uprawnienia, mona uruchomi
dwie oddzielne sesje make:
> make all
> su
> make install strip
9.4. Kocowe kroki konguracyjne
Naley uaktualni zmienn PATH o nazw katalogu zawierajcego wanie zainstalowane binaria (np.
/usr/local/TeX/bin/mips-sgi-irix6.3); podobnie postpi trzeba z MANPATH i INFOPATH i doczy
do nich odpowiednie nazwy podkatalogw, tj. $TEXDIR/man oraz $TEXDIR/info. Patrz cz 3.4 (str. 16).
Jeli zechcesz udostpni skompilowane przez siebie programy, skontaktuj si z nami (tex-live@
tug.org); chtnie umiecimy je na stronie T
E
X Live.
10 PODZIKOWANIA 37
10. Podzikowania
T
E
X Live jest wsplnym dzieem prawie wszystkich grup T
E
X-owych. Niniejsza edycja T
E
X Live zostaa
opracowana pod kierownictwem Karla Berryego, przy gwnym wspudziale:
grup T
E
X-owych: midzynarodowej, niemieckiej, holenderskiej i polskiej (odpowiednio: TUG, DAN-
TE e.V., NTG, i GUST), ktre wsplnie zapewniaj potrzebn infrastruktur techniczn i organi-
zacyjn. Docz do swojej grupy uytkownikw systemu T
E
X!;
zespou CTAN (w szczeglnoci Robina Fairbairnsa i Rainera Schpfa), ktry dystrybuuje obrazy
pyt T
E
X Live i udostpnia wspln infrastruktur suc aktualizacji pakietw, od ktrej zaley
T
E
X Live;
Nelsona Beebe, ktry umoliwi dostp do wielu platform ekipie T
E
X Live i pomaga w testowaniu;
Johna Bowmana, ktry dostosowa swj zaawansowany program Asymptote do wsppracy z TL;
Petera Breitenlohnera i zespou -T
E
X, ktrzy stworzyli stabiln podstaw przyszych wersji T
E
X-a
(Peter dodatkowo suy nieustann pomoc w wykorzystaniu narzdzi autotools w T
E
X Live);
Jin-Hwan Cho i caego zespou DVIPDFMx, ktrzy opracowali ten znakomity sterownik i nie-
ustannie pomagali w rozwizywaniu problemw z konguracj;
Thomasa Essera, autora wspaniaego teT
E
X-a, bez ktrego T
E
X Live z ca pewnoci by nie
powsta i ktrego staa pomoc umoliwia doskonalenie tej dystrybucji;
Michaela Goossensa, ktry by wspautorem pierwotnej dokumentacji;
Eitana Gurari, autora programu T
E
X4ht (wykorzystanego do tworzenia niniejszej dokumentacji
w wersji HTML), ktry niezmordowanie pracowa nad jego ulepszaniem i byskawicznie dostarcza
poprawki; Eitan zmar w czerwcu 2009 r. i dedykujemy t dokumentacj Jego pamici;
Hansa Hagena, ktry dostosowywa ConT
E
Xt do potrzeb T
E
X Live;
Hn Th

Thnha, Martina Schrdera i zespou pdfT

E
X, ktrzy cigle ulepszali moliwoci tego
programu;
Hartmuta Henkela, majcego istotny udzia w rozwoju pdfT
E
X-a, LuaT
E
X-a i innych programw;
Taco Hoekwatera, ktry wznowi rozwj MetaPosta i pracowa nad LuaT
E
X-em, jak te pomg
w integracji ConT
E
Xt w T
E
X Live oraz ulepszy bibliotek Kpathsea, dodajc jej wielowtkowo;
Pawa Jackowskiego, ktry wykona instalator dla Windows tlpm i Tomka uczaka, twrcy tlpmgui
(programy te byy wykorzystywane w poprzednich edycjach);
Akira Kakuto, ktry dostarczy programy dla Windows, pochodzce z dystrybucji W32TEX (http:
//w32tex.org), stale dostosowywane i aktualizowane dla potrzeb T
E
X Live;
Jonathana Kew, ktry zainicjowa now ciek rozwojow XeT
E
X, i ktry woy sporo wysiku
w zintegrowanie tego programu z T
E
X Live, jak rwnie zapocztkowa prace nad instalatorem
dla MacT
E
X oraz edytorem T
E
Xworks;
Dicka Kocha, ktry pielgnuje MacT
E
X-a (http://tug.org/mactex) w cisym poczeniu z T
E
X
Live i bardzo sympatycznie wsppracuje;
Reinharda Kotuchy, majcego istotny udzia w stworzeniu nowej infrastruktury i programu insta-
lacyjnego dla T
E
X Live 2008, uparcie dcego do ujednolicenia dziaania T
E
X Live w Windows
i Unix, ktry rwnie opracowa skrypt getnonfreefonts i wykona wiele innych prac;
Siep Kroonenberg, ktra rwnie wzia udzia w stworzeniu nowej infrastruktury i programu in-
stalacyjnego dla T
E
X Live 2008 (szczeglnie dla Windows) oraz woya sporo pracy w aktualizacj
tej dokumentacji;
Mojcy Miklavec, ktra pomagaa wielokrotnie w pracach zwizanych z ConT
E
Xt;
Petra Olka, ktry koordynowa i sprawdza przygotowanie pakietw czeskich i sowackich;
Toshio Oshimy, ktry opracowa przegldark dviout dla Windows;
Manuela Pgouri-Gonnarda, ktry pomg w aktualizacji pakietw i pracowa nad texdoc;
Fabricea Popineau, ktry pierwszy stworzy wersje oprogramowania dla Windows;
Norberta Preininga, gwnego architekta infrastruktury i programu instalacyjnego T
E
X Live 2009
i nowszych, ktry przyczyni si rwnie do aktualizacji pakietw, a take koordynowa (wraz
z Frankiem Ksterem) debianow wersj T
E
X Live i przedstawi wiele sugestii ulepsze;
Sebastiana Rahtza, ktry stworzy T
E
X Live i kierowa projektem przez wiele lat;
Phila Taylora, ktry skongurowa BitTorrent (do pobierania plikw z sieci) na potrzeby T
E
X
Live;
Tomka Trzeciaka, ktry pracowicie rozwizywa rozliczne problemy zwizane z Windows;
Vladimira Volovicha, ktry wydatnie pomg w rozwizywaniu problemw przenonoci, szczegl-
nie za umoliwi doczenia xindy;
11 HISTORIA 38
Staszka Wawrykiewicza, gwnego testujcego T
E
X Live w rnych systemach, ktry ponadto
koordynowa przygotowanie wszystkich polskich dodatkw (fontw, programw instalacyjnych
i wielu innych);
Olafa Webera, ktry cierpliwie pielgnowa Web2C, od ktrego wszystko zaley;
Gerbena Wierda, ktry przygotowa oryginalne oprogramowanie i wsparcie dla Mac OSX;
Grahama Williamsa, ktry zainicjowa prace nad T
E
X Catalogue.
Binaria dla rnych platform skompilowali: Ettore Aldrovandi (i386-solaris, x86_64-solaris),
Marc Baudoin (amd64-netbsd, i386-netbsd), Karl Berry (i386-linux, sparc-solaris), Alan Braslau
(amd64-kfreebsd, i386-kfreebsd), Peter Breitenlohner (x86_64-linux), Ken Brown (i386-cygwin), Simon
Dales (armhf-linux), Christian Mensing (mips-irix), Akira Kakuto (win32), Dick Koch (universal-darwin,
x86_64-darwin), Nikola Lei (amd64-freebsd, i386-freebsd), Mojca Miklavec (mipsel-linux), Norbert
Preining (alpha-linux), Thomas Schmitz (powerpc-linux), Boris Veytsman (armel-linux). Informacje na
temat procesu budowy T
E
X Live mona znale na stronie: http://tug.org/texlive/build.html.
Aktualizacje i tumaczenia dokumentacji wykonali: Siep Kroonenberg i Karl Berry (angielski), Ma-
nuel Pgouri-Gonnard (francuski), Uwe Ziegenhagen (niemiecki), Jjgod Jiang, Jinsong Zhao, Yue
Wang i Helin Gai (chiski), Marco Pallante (woski), Nikola Lei (serbski), Petr Sojka i Jan Bu-
sa (czeski/sowacki), Boris Veytsman (rosyjski), Staszek Wawrykiewicz (polski). Na stronie http:
//tug.org/texlive/doc.html bd umieszczane ewentualne aktualizacje tej dokumentacji.
Oczywicie, najwaniejsze podzikowania nale si Donaldowi Knuthowi za stworzenie systemu T
E
X
i oarowanie go nam wszystkim.
11. Historia
11.1. Poprzednie wersje
Dystrybucja T
E
X Live jest wsplnym przedsiwziciem grup Uytkownikw Systemu T
E
X z Niemiec,
Holandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Czech, Sowacji, Polski, Indii i Rosji oraz grupy midzynarodo-
wej TUG (T
E
X Users Group). Dyskusje nad projektem rozpoczy si pod koniec 1993 roku, kiedy
holenderska Grupa Uytkownikw T
E
X-a rozpocza prace nad swoim 4AllT
E
X CD dla uytkownikw
MS-DOS. W tym te czasie pojawiy si nadzieje na opracowanie jednego CD dla wszystkich syste-
mw. Projekt ten by wprawdzie zbyt ambitny, zrodzi jednak nie tylko bardzo popularny i uwieczony
duym powodzeniem projekt 4AllT
E
X CD, lecz rwnie spowodowa powstanie Grupy Roboczej TUG
ds. Standardu Katalogw T
E
X-owych (T
E
X Directory Structure), okrelajcego, w jaki sposb tworzy
zgodne i atwe do zarzdzania zestawy pakietw T
E
X-owych. Kocowy raport TDS zosta opublikowany
w grudniowym numerze TUGboat-a, i jasnym si stao, e jednym z oczekiwanych wynikw wprowa-
dzenia tego standardu mogaby by modelowa struktura na pytce CD. Wydana wwczas pytka CD
bya bezporednim rezultatem rozwaa i zalece Grupy Roboczej ds. TDS. Jasne take byo, e sukces
4AllT
E
X CD pokaza, e uytkownicy Unixa take wiele by zyskali, mogc korzysta z podobnie atwego
w instalacji/pielgnacji i uytkowaniu systemu. Byo to jednym z celw projektu T
E
X Live.
Projekt przygotowania pytki CD, opartej na standardzie TDS i zorientowanej na systemy unikso-
we, rozpocz si jesieni 1995 roku. Szybko zdecydowalimy si na wykorzystanie teT
E
X-a autorstwa
Thomasa Essera, poniewa dziaa na wielu platformach i zosta zaprojektowany z myl o przenonoci
pomidzy rnymi systemami plikw. Thomas zgodzi si pomc i prace rozpoczy si na dobre na
pocztku 1996 roku. Pierwsze wydanie ukazao si w maju 1996 roku. Na pocztku 1997 roku Karl Ber-
ry udostpni now, istotnie zmienion wersj swojego pakietu Web2C, zawierajc prawie wszystkie
funkcje wprowadzone do teT
E
X-a przez Thomasa Essera. W zwizku z tym zdecydowalimy si oprze
drugie wydanie CD na standardowej bibliotece Web2C, z dodaniem skryptu texconfig z pakietu teT
E
X.
Trzecie wydanie CD byo oparte na Web2C wersji 7.2, przygotowanej przez Olafa Webera. W tym sa-
mym czasie zostaa przygotowana nowa wersja teT
E
X-a i T
E
X Live udostpnia prawie wszystkie jego
nowe funkcje. Czwarta edycja bya przygotowana podobnie, z uyciem nowej wersji teT
E
X-a i nowej
wersji Web2C (7.3). Wtedy to te zapocztkowano kompletn dystrybucj dla Windows.
Edycja pita (marzec 2000) zawieraa wiele poprawek i uzupenie; zaktualizowano setki pakietw.
Szczegow zawarto pakietw zapisano w plikach XML. Gwn zmian w T
E
X Live 5 byo usunicie
programw, ktre nie miay statusu public domain. Zawarto caej pytki powinna odpowiada ustale-
niom Debian Free Software Guidelines (http://www.debian.org/intro/free). Dooylimy wszelkich
stara, aby sprawdzi warunki licencyjne pakietw.
Szsta edycja (lipiec 2001) zawieraa aktualizacje caego materiau. Gwn zmian byo wprowa-
dzenie nowej koncepcji programw instalacyjnych uytkownik mia odtd moliwo dokadniejszego
wyboru potrzebnych zestaww i pakietw. Zestawy dotyczce obsugi poszczeglnych jzykw zostay
11 HISTORIA 39
cakowicie zreorganizowane, dziki czemu wybr jednego z nich nie tylko instalowa potrzebne makra
i fonty, ale te przygotowywa odpowiedni plik language.dat.
T
E
X Live 7 (rok 2002) zawiera po raz pierwszy oprogramowanie dla Mac OSX i jak zwykle
aktualizacj wszelkich programw i pakietw. Wanym zadaniem, ktre wykonano, byo ujednolicenie
plikw rdowych programw z dystrybucj teT
E
X. W programach instalacyjnych wprowadzono mo-
liwo wyboru bardziej oglnych, predeniowanych zestaww pakietw (m.in. dla uytkownikw francu-
skojzycznych oraz polskich). Nowoci byo take wprowadzenie procedury aktualizacji map fontowych
dla Dvips i PDFTeX podczas instalacji oraz doinstalowywania pakietw fontowych.
W 2003 r., wraz z napywem aktualizacji i dodatkowych nowych pakietw, okazao si, e T
E
X Live
nie mieci si na pojedynczym CD. Zmuszeni bylimy podzieli T
E
X Live na trzy dystrybucje, ktre
wydano na DVD i dwch pytkach CD. Ponadto:
na yczenie L
A
T
E
X team zmieniono standardowe uycie programw latex i pdatex by korzy-
stay one z -T
E
X (patrz str. 7);
zaczono nowe fonty obwiedniowe Latin Modern, ktre zastpuj m.in. fonty EC (zawierajc
komplet znakw europejskich), szczeglnie do tworzenia poprawnych plikw PDF;
usunito binaria dla platformy Alpha OSF (poprzednio usunito take binaria dla HPUX), niestety
nie udao si znale osb chtnych do wykonania kompilacji;
zmieniono instalacj w systemach Windows, wprowadzajc po raz pierwszy zintegrowane rodo-
wisko pracy, oparte na edytorze XEmacs;
potrzebne programy pomocnicze dla Windows (Perl, Ghostscript, ImageMagick, Ispell) instalo-
wano w strukturze katalogw instalacji T
E
X Live;
mapy fontowe, z ktrych korzystaj programy dvips, dvipdfm oraz pdftex, generowano odtd w ka-
talogu texmf-dist/fonts/map;
T
E
X, METAFONT oraz MetaPost domylnie pozwalay wypisywa komunikaty na ekranie i w pliku
.log, a take w operacjach \write w ich reprezentacji 8-bitowej, zamiast tradycyjnej notacji ^^;
w T
E
X Live 7 eksperymentalnie wprowadzono zaleno przekodowania wyjcia programw od
systemowej strony kodowej, potem ten pomys zarzucono;
znacznie zmieniono niniejsz dokumentacj;
wreszcie, poniewa numery wersji kolejnych edycji mogy wprowadza w bd, postanowiono iden-
tykowa edycje T
E
X Live zgodnie z rokiem wydania.
11.2. Wydanie 2004
Jak w kadej kolejnej wersji, w 2004 roku uaktualniono wiele pakietw i programw. Poniej wymieniamy
najbardziej istotne zmiany.
Gdy mielimy ju lokalnie zainstalowane fonty, ktre korzystay z wasnych plikw .map i/lub
.enc, naleao przenie te pliki w nowe miejsce w strukturze texmf-dist/.
Pliki .map (map fontowych) s odtd wyszukiwane w podkatalogach fonts/map (w kadym drze-
wie texmf), zgodnie ze ciek okrelon przez zmienn TEXFONTMAPS. Analogicznie, pliki .enc
(przekodowa fontw) s odtd wyszukiwane w podkatalogach fonts/enc, zgodnie ze ciek
okrelon przez zmienn ENCFONTS. O niewaciwie umieszczonych plikach tego typu zostaniemy
ostrzeeni podczas uruchomienia programu updmap. Zmiany te wprowadzono w celu uporzdko-
wania struktury katalogw: wszystkie pliki dotyczce fontw znajduj si odtd w ramach jednego
podkatalogu fonts/.
Metody radzenia sobie z sytuacjami zwizanymi z przejciem na nowy ukad katalogw omawia
artyku http://tug.org/texlive/mapenc.html.
Do T
E
X Collection DVD dodano now dystrybucj dla Windows o nazwie proT
E
Xt (opart na
MiKT
E
X-u). Bya ona dostpna take na odrbnym CD. Cho proT
E
Xt nie bazuje na implemen-
tacji Web2C, stosuje ukad katalogw zgodny z TDS (patrz cz 2 na str. 4).
W ramach T
E
X Live dotychczasowe pojedyncze drzewo katalogw texmf zostao rozdzielone na
trzy mniejsze: texmf, texmf-dist i texmf-doc (patrz cz 2.2, str. 5) oraz pliki README w kadym
z tych katalogw).
Wszystkie pliki makr wczytywane przez T
E
X-a zostay umieszczone wycznie w podkalogu tex
w ramach texmf*. Tym samym usunito zbdne katalogi etex, pdftex, pdfetex itp. i uproszczono
metody wyszukiwania plikw. Patrz texmf-dist/doc/generic/tds/tds.html#Extensions.
11 HISTORIA 40
Pomocnicze skrypty wykonywalne, niezalene od platformy i zwykle uruchamiane w sposb auto-
matyczny, byy odtd umieszczone w nowym podkatalogu scripts w ramach texmf*. Znajdowane
s poleceniem kpsewhich -format=texmfscripts. Programy korzystajce z tych skryptw mogy
wymaga modykacji. Patrz texmf-dist/doc/generic/tds/tds.html#Scripts.
Prawie wszystkie formaty traktuj od tego wydania wikszo znakw jako jawnie wywietlalne
(printable), nie za, jak byo dotychczas, konwertowane na T
E
X-ow notacj ^^. Byo to moli-
we dziki domylnemu wczytywaniu tablicy przekodowa cp227.tcx. Dokadniej, znaki o kodach
32256, HT, VT oraz FF zostay potraktowane dosownie podczas wywietlania komunikatw. Wy-
jtkiem jest plain T
E
X (tylko znaki z zakresu 32127 s nie zmieniane), ConT
E
Xt (znaki z zakresu
0255) oraz formaty bazujce na Omedze. Podobna domylna waciwo wystpowaa w T
E
X Live
2003, ale w tej edycji zostaa zaimplementowana w bardziej elegancki sposb i z wikszymi moli-
wociami indywidualnego dostosowania (patrz texmf-dist/doc/web2c/web2c.html#TCX-files.
(Warto wspomnie, e wczytujc Unicode, T
E
X moe w komunikatach bdw pokazywa niekom-
pletne sekwencje znakw, poniewa zosta zaprojektowany bajtowo.)
Program pdfetex zosta domyln maszyn dla wikszoci formatw (nie dotyczy to samego Pla-
in tex). Domylnie, gdy uruchamiamy polecenie latex, mex itp., generowane s pliki DVI. Moliwe
jest jednak wykorzystanie w L
A
T
E
X, ConT
E
Xt itp. m.in. waciwoci mikrotypogracznych zaim-
plementowanych w pdftex, a take rozszerzonych cech -T
E
X-a (texmf-dist/doc/etex/base/).
Oznacza to take, co warto podkreli, e zalecane jest odtd uycie pakietu ifpdf (ktry dziaa
zarwno z plain, jak i L
A
T
E
X) lub analogicznych makr. Zwyke sprawdzanie czy zdeniowano
\pdfoutput bd kilka innych polece pierwotnych moe nie wystarczy do rozstrzygnicia czy
nie jest generowany plik PDF. W 2004 roku podjlimy wysiek by zachowa, najlepiej jak to
moliwe, kompatybilno z dotychczasowymi przyzwyczajeniami uytkownikw. Brano wwczas
pod uwag, e \pdfoutput moe by zdeniowany nawet wtedy, gdy generowany jest plik DVI.
pdfT
E
X (http://pdftex.org) zyska wwczas wiele nowych cech:
\pdfmapfile i \pdfmapline pozwalaj okreli z poziomu dokumentu uyte mapy fontowe,
a take pojedyncze dodatkowe wpisy w tych mapach.
mikrotypograczne operacje z fontami s atwiejsze w uyciu;
http://www.ntg.nl/pipermail/ntg-pdftex/2004-May/000504.html
wszystkie parametry pracy pdfT
E
X-a, dotychczas okrelane w specjalnym pliku kongu-
racyjnym pdftex.cfg, musz by odtd ustawiane poleceniami wbudowanymi, jak w pli-
ku pdftexconfig.tex; plik pdftex.cfg nie jest ju w ogle wykorzystywany. Po zmianie
pdftexconfig.tex naleao na nowo wygenerowa pliki formatw (wci jednak uytkownik
mia pen swobod okrelania parametrw w redagowanym dokumencie);
wicej informacji zawarto w podrczniku pdfT
E
X-a: texmf-dist/doc/pdftex/manual/
pdftex-a.pdf.
Polecenie \input w programach tex, mf oraz mpost akceptowao odtd nazwy plikw ograniczone
podwjnymi apostrofami, zawierajce spacje i inne znaki, np.:
\input "nazwa_pliku ze spacjami" % plain
\input{"nazwa_pliku ze spacjami"} % latex
Wicej informacji zawarto w podrczniku Web2C: texmf-dist/doc/web2c.
-output-directory nowa opcja programw tex, mf oraz mpost pozwalaa na zapisanie wyniku
pracy w wyspecykowanym katalogu (np. mona uruchomi program tex z plikiem znajdujcym
si na dysku tylko do odczytu, za wynik zapisa na dysku pozwalajcym na to);
Rozszerzenie encT
E
X zostao szczliwie wczone do Web2C. Aby uaktywni to rozszerzenie,
naleao podczas generowania formatu uy opcji -enc. Oglnie mwic, encT
E
X obsuguje prze-
kodowanie wejcia i wyjcia, wczajc take Unicode (UTF-8) (patrz texmf-dist/doc/generic/
enctex/ oraz http://www.olsak.net/enctex.html).
Udostpniono nowy program Aleph, ktry czy cechy -T
E
X i . Skromna dokumentacja jest do-
stpna na texmf-dist/doc/aleph/base oraz http://www.tex.ac.uk/cgi-bin/texfaq2html?
label=aleph. Format oparty na L
A
T
E
X-u dla programu Aleph nazwano lamed.
11 HISTORIA 41
Dystrybucja L
A
T
E
X-a zostaa po raz pierwszy zaopatrzona w now licencj LPPL, odtd w peni
zgodn i aprobowan przez zalecenia okrelone w licencji Debiana. O nowociach i uaktualnieniach
mona si dowiedzie przegldajc pliki ltnews w texmf-dist/doc/latex/base.
Doczono take program dvipng konwertujcy pliki DVI do formatu gracznego PNG (http:
//www.ctan.org/pkg/dvipng).
W porozumieniu i z pomoc autora, Claudio Beccariego, ograniczono pakiet cbgreek do zestawu
fontw rozsdnego rozmiaru. Usunito sporadycznie uywane fonty konturowe i suce do pre-
zentacji. Peen zestaw jest oczywicie nadal dostpny z serwerw CTAN (http://mirror.ctan.
org/tex-archive/fonts/greek/cbfonts).
Usunito program oxdvi; jego funkcje przej xdvi.
Programy z przedrostkiem ini oraz vir (np. initex), ktre zwykle byy dowizaniami do programw
tex, mf i mpost, nie byy od tej pory dostpne w zupenoci wystarcza uycie w wierszu polece
opcji -ini.
Dystrybucja nie zawieraa binariw dla platformy i386-openbsd (gwnie z powodu braku chtnych
do wykonania kompilacji).
W systemie sparc-solaris naleao ustawi zmienn systemow LD_LIBRARY_PATH, aby uruchomi
programy t1utils. Binaria byy kompilowane w C++, ale w tym systemie brakowao standardo-
wego pooenia bibliotek uruchomieniowych. Wiedziano o tym ju wczeniej, nie byo to jednak
dotychczas udokumentowane. Z kolei dla systemu mips-irix wymagana bya obecno bibliotek
MIPSpro 7.4.
11.3. Wydanie 2005
Kolejna edycja przyniosa, jak zwykle, mnstwo aktualizacji pakietw i programw. Struktura dystry-
bucji ustabilizowaa si, niemniej pojawio si nieco zmian w konguracji:
Wprowadzono nowe skrypty texcong-sys, updmap-sys i fmtutil-sys, ktrych zadaniem jest mo-
dykowanie plikw konguracyjnych w gwnych drzewach katalogw systemu. Dotychczaso-
we skrypty texcong, updmap i fmtutil modykuj odtd pliki uytkownika w katalogu $HOME/
.texlive2005.
Dodano nowe zmienne rodowiskowe TEXMFCONFIG i TEXMFSYSCONFIG, ktre wskazuj pooe-
nie drzew katalogw z plikami konguracyjnymi, odpowiednio: uytkownika i systemu. Tak wic
mogo okaza si koniecznym przeniesienie wasnych wersji fmtutil.cnf i updmap.cfg w od-
powiednie miejsca. Inn moliwoci byo przedeniowanie TEXMFCONFIG lub TEXMFSYSCONFIG
w pliku texmf.cnf. W kadym z przypadkw pooenie tych plikw i przypisania TEXMFCONFIG
i TEXMFSYSCONFIG musz by zgodne. (Patrz cz 2.3, str. 6.)
W wydaniu z poprzedniego roku podczas tworzenia wynikowego pliku DVI \pdfoutput i po-
dobne polecenia pozostaway niezdeniowane, mimo e uywany by program pdfetex. Zgod-
nie z obietnic, w 2005 roku zarzucono to rozwizanie (jego celem byo zapewnienie kompa-
tybilnoci). Z tego powodu uytkownik by zmuszony zmieni te dokumenty, ktre uyway
\ifx\pdfoutput\undefined do sprawdzania, czy plik wynikowy ma by w formacie PDF. Zamiast
tego naleao zastosowa pakiet ifpdf.sty, ktry dziaa zarwno z plain T
E
X-em jak i L
A
T
E
X-em,
albo zapoyczy zastosowane w nim rozwizania.
W wydaniu z 2004 roku zmieniono wikszo formatw tak, by na wyjciu 8-bitowe znaki byy
reprezentowane przez same siebie (por. poprzednia cz). Nowy plik TCX o nazwie empty.tcx
pozwala w atwy sposb uzyska w razie potrzeby oryginaln notacj (^^), np.:
latex --translate-file=empty.tcx twojplik.tex
Doczono nowy program dvipdfmx, sucy do konwersji DVI do PDF. Program jest aktywnie
pielgnowan wersj programu dvipdfm, ktry wci jest dostpny, ale nie jest ju jednak polecany.
Nowe programy pdfopen i pdfclose pozwalay na przeadowanie plikw PDF w Adobe Acrobat
Reader, bez koniecznoci ponownego uruchamiania programu. (Inne przegldarki formatu PDF,
jak xpdf, gv i gsview, nigdy na t przypado nie cierpiay.)
11 HISTORIA 42
Dla spjnoci, zmienne HOMETEXMF i VARTEXMF zostay przemianowane odpowiednio na TEXMFHOME
i TEXMFSYSVAR. Zachowano zmienn TEXMFVAR, przeznaczon domylnie dla uytkownika. Patrz
te punkt pierwszy, powyej.
11.4. Wydanie 20062007
Najwiksz nowoci edycji lat 2006 i 2007 by XeT
E
X, w postaci programw xetex i xelatex; patrz
texmf-dist/doc/xetex/XeTeX-reference.pdf lub http://scripts.sil.org/xetex.
W istotny sposb zosta zaktualizowany MetaPost, zaplanowano take jego dalszy rozwj (http://
tug.org/metapost/articles); to samo dotyczy pdfT
E
X-a (http://tug.org/applications/pdftex).
Pliki formatw (pdf)TeX-a (.fmt) oraz analogiczne dla MetaPosta i MetaFonta s od tej edycji
zapisywane w podkatalogach texmf-dist/web2c, cho sam ten katalog jest nadal przeszukiwany. Pod-
katalogi te maj nazw zgodn z zastosowanym podczas generowania silnikiem, np. tex, pdftex lub
xetex. Zmiana ta nie powinna by zauwaalna w typowym uyciu.
Program tex (plain) od tej edycji ju nie analizowa pierwszego wiersza rozpoczynajcego si zna-
kami %&, aby ustali jaki ma wczyta format. Pozosta zatem czysty, Knuthowy T
E
X. L
A
T
E
X i wszystkie
pozostae formaty nadal analizuj pierwszy wiersz z %&.
Oczywicie, jak zwykle, w okresie od poprzedniego wydania opracowano setki innych aktualizacji
pakietw i programw. Kolejne aktualizacje mona znale tradycyjnie na CTAN (http://mirror.
ctan.org).
Drzewo rdowe T
E
X Live jest odtd przechowywane w Subversion. Przegldanie umoliwia stan-
dardowy interfejs www, a jego adres zamieszczono na stronie http://tug.org.pl/texlive. Mimo i
nie wida efektw tej zmiany w kocowej dystrybucji, mamy nadziej, e w nadchodzcych latach bdzie
to stabilne repozytorium oprogramowania dla rozwoju T
E
X Live.
W maju 2006 r. Thomas Esser ogosi, e zaprzestaje aktualizowania dystrybucji teT
E
X (http:
//tug.org/tetex). Spowodowao to znaczny wzrost zainteresowanie T
E
X Live, szczeglnie wrd dys-
trybutorw GNU/Linuksa. (W T
E
X Live zdeniowano w przyblieniu rwnowany, nowy schemat insta-
lacyjny pod nazw tetex.) Mamy nadziej, e w przyszoci doprowadzi to do takich ulepsze w oto-
czeniu T
E
X-owym, na ktrych skorzystaj wszyscy.
11.5. Wydanie 2008
W 2008 roku caa infrastruktura T
E
X Live zostaa przeprojektowana i przeprogramowana. Informacja
dotyczca instalacji jest przechowywana obecnie w zwykym pliku tekstowym tlpkg/texlive.tlpdb.
Po zainstalowaniu T
E
X Live wreszcie jest moliwa jego aktualizacja z internetu, podobnie jak od
paru lat umoliwia to dystrybucja MiKT
E
X. Zamierzamy regularnie aktualizowa pakiety, w miar jak
bd si pojawia na serwerach CTAN.
W tym wydaniu pojawi si nowy silnik, LuaT
E
X (http://luatex.org). Prcz nowych, elastycz-
nych moliwoci dotyczcych skadu, udostpnia on doskonay jzyk skryptowy do zastosowania zarwno
w dokumentach T
E
X-owych, jak i poza nimi.
Obsuga dla Windows i platform opartych na Unix zostaa obecnie znacznie bardziej zunikowana.
W szczeglnoci wikszo skryptw w Perlu i Lua dostpna jest teraz take dla Windows (zastosowano
wewntrzny Perl, dostarczany wraz z T
E
X Live).
Pojawi si nowy skrypt tlmgr (patrz cz 5), ktry staje si gwnym narzdziem do zarzdzania
T
E
X Live po jego instalacji. Umoliwia on aktualizacj pakietw wraz z niezbdnymi wtedy czynnocia-
mi, jak regenerowanie formatw, aktualizacja map fontowych itp.
Wraz z pojawieniem si tlmgr niektre funkcje texcong zostay zablokowane (edycja plikw kon-
guracyjnych formatw i wzorcw przenoszenia).
Program xindy do tworzenia skorowidzw (http://xindy.sourceforge.net/) jest obecnie dostpny
dla wikszoci platform.
Narzdzie kpsewhich moe obecnie raportowa wszystkie wyniki przeszukiwania danego pliku (para-
metr all), jak rwnie ograniczy wyszukiwanie do jednego katalogu (parametr subdir).
Program dvipdfmx posiada obecnie funkcj extractbb uzyskania informacji o prostokcie ograniczaj-
cym (bounding box); jest to jedna z ostatnich cech przejtych od dawniej uywanego programu dvipdfm
(ktry jest nadal dostpny).
Usunito aliasy fontw Times-Roman, Helvetica, itd. Rne pakiety korzystay z nich w nieoczeki-
wany sposb (np. spodziewajc si, e fonty te bd miay rne kodowanie). Nie ma obecnie dobrego
sposobu na rozwizanie tych sprzecznoci.
11 HISTORIA 43
Usunito format platex, by unikn koniktu nazwy z uywanym od wielu lat japoskim pakietem
platex; pakiet polski (czyli dawny platex) jest obecnie wystarczajcym sposobem na polonizacj dla
L
A
T
E
X-a.
Usunito pliki .pool, ktre s obecnie wkompilowane w programy, co uatwia ich aktualizacj.
Do tego wydania wczono take ostatnie zmiany dokonane przez Donalda Knutha (tzw. T
E
X tuneup
of 2008); patrz: http://tug.org/TUGboat/Articles/tb29-2/tb92knut.pdf.
11.6. Wydanie 2009
W wydaniu 2009 najbardziej widoczn zmian jest to, e pdf(L
A
)T
E
X automatycznie dokonuje konwersji
pliku EPS do PDF, poprzez uruchomienie programu epstopdf (dotyczy to sytuacji, gdy uyto pliku
konguracyjnego graphics.cfg L
A
T
E
X-a i gdy plikiem wynikowym skadu ma by PDF). Domylne
ustawienia zapobiegaj nadpisaniu wszelkich utworzonych wczeniej przez uytkownika plikw PDF,
ale mona take wyczy uruchamianie epstopdf, wstawiajc \newcommand{\DoNotLoadEpstopdf}{}
(lub \def...) przed deklaracj \documentclass. Szczegy mona znale w dokumentacji pakietu
epstopdf (http://ctan.org/pkg/epstopdf-pkg).
Wan zmian jest take uruchamianie podczas kompilacji niektrych zewntrznych programw via
\write18. Dotyczy to np. epstopdf, makeindex czy bibtex. Dokadna lista takich programw zawarta
jest w pliku texmf.cnf. Dla instalacji, ktre mog wymaga zakazu uruchamiania takich programw
w tle przewidziano odpowiedni opcj w programie instalacyjnym (patrz cz 3.2.4). Po instalacji
mona zablokowa uruchamianie w pliku texmf.cnf.
Od wydania 2009 domylnym formatem wyjciowym dla Lua(L
A
)T
E
X staje si PDF (wykorzystuje on
m.in. obsug przez LuaT
E
X-a fontw OpenType). Aby uzyska plik DVI naley uy nowych polece:
dviluatex lub dvilualatex. Strona domowa projektu LuaT
E
X: http://luatex.org.
Usunito oryginalny silnik Omega i format Lambda (w uzgodnieniu z autorami). Pozosta zaktuali-
zowany Aleph i format Lamed, oraz pliki pomocnicze Omega.
Zaczono nowe wydanie fontw AMS Type 1, m.in. fonty Computer Modern. Zawieraj one popraw-
ki dokonane w plikach metafontowych przez D. Knutha w cigu ostatnich lat, a take poprawki hintingu.
Hermann Zapf przeprojektowa take fonty Euler (patrz http://tug.org/TUGboat/Articles/tb29-2/
tb92hagen-euler.pdf). Co wane, dla wszystkich fontw nie zmieniono plikw metrycznych (TFM).
Strona domowa fontw: http://www.ams.org/tex/amsfonts.html.
Dla Windows i MacT
E
X doczono nowe rodowisko-edytor T
E
Xworks. Dla innych platform patrz:
http://tug.org/texworks. Inspirowany przez edytor TeXShop dla Mac OSX, T
E
Xworks jest wielo-
platformowym, atwym w uyciu rodowiskiem pracy.
Dla niektrych platform zaczono nowy program graczny Asymptote (http://asymptote.
sourceforge.net). Korzysta on z tekstowej notacji zblionej do MetaPosta, ale rozszerzonej do ob-
sugi 3D itp.
Program dvipdfm zosta zastpiony przez dvipdfmx, ktry dziaa w specjalnym trybie kompaty-
bilnym, gdy uy do wywoania dawn nazw. dvipdfmx wspiera CJK i zawiera wiele poprawek od
ostatniej dystrybucji dvipdfm. Strona domowa: http://project.ktug.or.kr/dvipdfmx.
Dodano zestawy programw dla cygwin i i386-netbsd, podczas gdy usunito programy dla innych
platform BSD. Zapewniono nas, e uytkownicy OpenBSD i FreeBSD bd mogli pobiera pakiety
T
E
X-owe wraz z aktualizacj obu systemw. Ponadto natknlimy si na spore trudnoci przy kompilacji
programw, ktre mogyby dziaa w rnych wersjach tych systemw.
Inne zmiany: do kompresji pakietw uyto programu xz, stanowicego stabilny zamiennik lzma
(http://tukaani.org/xz/); znak $ jest obecnie dozwolony w nazwach plikw, o ile nie poprzedza on
nazwy znanej zmiennej; biblioteka Kpathsea jest obecnie wielowtkowa (co wykorzystano w programie
MetaPost); do budowy wszystkich programw wykorzystano teraz Automake.
11.7. Wydanie 2010
Od wydania 2010 generowane s pliki PDF w wersji 1.5, oferujcej lepsz kompresj. Dotyczy to wszyst-
kich mechanizmw uywanych do generowania PDF, w tym dvipdfmx. Powrt do wersji 1.4 jest moliwy
poprzez uycie pakietu pdf14 lub komendy \pdfminorversion=4.
Obecnie pdf(L
A
)T
E
X automatycznie konwertuje plik EPS (Encapsulated PostScript) do formatu
PDF, wykorzystujc pakiet epstopdf, o ile zaadowano L
A
T
E
X-owy plik konguracyjny graphics.cfg
i wybrano format wyjciowy PDF. Domylne ustawienia maj na celu wykluczenie przypad-
kowego nadpisania istniejcych ju, wygenerowanych innym sposobem plikw PDF, ale mona
rwnie zabroni uruchamiania epstopdf wpisujc przed poleceniem \documentclass polecenie
\newcommand{\DoNotLoadEpstopdf}{} (lub \def...). Program epstopdf nie jest rwnie uywany
11 HISTORIA 44
w przypadku doczenia pakietu pst-pdf. Wicej szczegw znajduje si w dokumentacji pakietu
epstopdf (http://ctan.org/pkg/epstopdf-pkg).
Domylnie wczono rwnie wykonywanie kilku programw zewntrznych dla T
E
X-a poprzez me-
chanizm \write18. Dotyczy to: repstopdf, makeindex, kpsewhich, bibtex i bibtex8 (lista jest zde-
niowana w texmf.cnf). W rodowiskach, w ktrych wykonywanie zewntrznych programw jest nie-
podane, naley t opcj zaznaczy podczas instalacji (patrz: cz 3.2.4) lub wyczy ju po niej
poprzez uruchomienie: tlmgr conf texmf shell_escape 0.
Kolejna zmiana dotyczya programw BibT
E
X i Makeindex, ktre (podobnie zreszt jak sam T
E
X)
domylnie nie zapisuj swoich plikw wynikowych do dowolnie zdeniowanego katalogu. Umoliwia
to w ograniczonym zakresie zadziaanie polecenia \write18. Aby to zmieni, naley ustawi zmienn
TEXMFOUTPUT lub zmodykowa openout_any.
Podobnie jak pdfT
E
X, obecnie rwnie XeT
E
X obsuguje wyrwnywanie (tzw. kernowanie) na kra-
wdzi wiersza, ale moliwo poszerzania pisma (font expansion) nadal nie jest dostpna.
Program tlmgr podczas aktualizacji zachowuje obecnie domylnie kopi poprzedniej wersji pa-
kietu (tlmgr option autobackup 1), zatem aktualizacja moe zosta atwo cofnita poprzez tlmgr
restore. W przypadku ograniczonej iloci miejsca na dysku, opcja ta moe zosta wyczona przez
tlmgr option autobackup 0.
Doczono nowe programy: pT
E
X i narzdzia do skadu w jzyku japoskim, BibT
E
XU dla obsu-
gi Unicode w BibT
E
X-u, chktex (http://baruch.ev-en.org/proj/chktex) program do sprawdza-
nia dokumentw (L
A
)T
E
X, dvisvgm konwerter DVI do SVG (http://dvisvgm.sourceforge.net)
oraz binaria dla nowych platform sprztowych: amd64-freebsd, amd64-kfreebsd, i386-freebsd,
i386-kfreebsd, x86_64-darwin, x86_64-solaris.
W dokumentacji zmian poprzedniego wydanie (T
E
X Live 2009) nie zdono uwzgldni usunicia
wielu programw uruchomieniowych dla T
E
X4ht (http://tug.org/tex4ht) oraz zastpienia ich jednym
programem mk4ht.
Wreszcie, z powodu niewystarczajcej iloci miejsca na pycie T
E
X Collection DVD, zrezygnowano
z moliwoci uruchamiania T
E
X Live w trybie live. Jednoczenie znacznie przyspieszyo to sam proces
instalacji T
E
X Live z pytki DVD.
11.8. Wydanie 2011
Edycja 2011 zawieraa stosunkowo niewiele zmian w porwnaniu do poprzednich wyda.
Programy dla Mac OSX (universal-darwin i x86_64-darwin) dziaaj od tego momentu tylko dla
wersji Leopard i pniejszych. Wersje Panther i Tiger nie bd obsugiwane.
Dla wikszoci platform doczono program biber, sucy do przetwarzania danych bibliogracz-
nych. Rozwj tego programu jest cile zwizany z pakietem biblatex, ktry w zupenie nowy sposb
obsuguje bibliograe w LaT
E
X-u .
Program MetaPost (mpost) ani nie tworzy, ani ju wicej nie wykorzystuje pliku formatu .mem.
Wymagane pliki (np. plain.mp) s po prostu wczytywane przy kadym uruchomieniu. Zmiana (cho
niezauwaalna dla przecitnego uytkownika) zwizana jest z nowym, innym podejciem: MetaPost jest
obecnie traktowany jako biblioteka programw.
Zaprogramowany w Perl program updmap (uprzednio stosowany tylko w Windows) zosta dosto-
sowany do wszystkich platform. Rwnie te zmiany s niezauwaalne dla uytkownika, cho znacznie
przyspieszyy dziaanie programu.
Przywrcono (ze wzgldw raczej historycznych) programy initex i inimf (ale nie inne warianty ini*).
11.9. 2012
Znacznie zmodykowano program tlmgr, odtd pozwala on m.in. aktualizowa z kilku repozytoriw
w sieci. Szczegy zawarto w pomocy (tlmgr help), w czci dotyczcej wielu repozytoriw.
Dla parametru \XeTeXdashbreakstate (xetex i xelatex) ustawiono domylnie warto 1. Pozwala
to na amanie wierszy po mylnikach i separatorach zakresu liczb, co byo zawsze typowe dla kompilacji
programami T
E
X, L
A
T
E
X, LuaT
E
X, itp. Chcc zachowa dotychczasowe dokadne miejsca amania, pliki
kompilowane programem XeT
E
X wymagaj zatem uycia polecenia \XeTeXdashbreakstate=0.
Wynikowe pliki pdftex oraz dvips mog obecnie przekroczy wielko 2GB.
Dotychczas program dvips korzysta ze zbyt wielu rnych wersji standardowych 35 fontw post-
scriptowych. Nie byy one domylnie wczane do pliku wynikowego, bo zakadano, e urzdzenia dru-
kujce bd programy (np. GhostScript) maj dostp do odpowiednich fontw. Od tej edycji fonty ze
standardowego zestawu, dostarczone w dystrybucji T
E
X Live, domylnie s wczane do tworzonego
przez dvips pliku.
11 HISTORIA 45
W zastrzeonym trybie pracy \write18 (ustawianym domylnie) dopuszczono uruchamianie pro-
gramu mpost.
Plik konguracyjny texmf.cnf znajdywany jest obecnie take w drzewie katalogw
../texmf-local, np. /usr/local/texlive/texmf-local/web2c/texmf.cnf.
Skrypt updmap wczytuje updmap.cfg z kolejnych drzew T
E
X-owych, zamiast jeden plik globalny.
Zmiana nie powinna by zauwaalna, chyba e zmienimy rcznie updmap.cfg. Uruchomienie updmap
help pokae szczegy.
Dodano binaria dla armel-linux and mipsel-linux. Usunito z gwnej dystrybucji binaria dla sparc-linux
i i386-netbsd.
11.10. Obecna edycja
W ukadzie dystrybucji zawarto katalogu texmf/ wczono (dla uproszczenia) do katalogu
texmf-dist/. Obie zmienne Kpathsea: TEXMFMAIN i TEXMFDIST wskazuj odtd katalog texmf-dist.
Rwnie dla uproszczenia instalacji poczono sporo niewielkich kolekcji jzykowych.
W programie MetaPost udostpniono zapis do formatu PNG i dodane wsparcie dla operacji zmien-
noprzecinkowych (IEEE double).
LuaT
E
X zaktualizowano do wersji 5.2 Lua, oraz doczono now bibliotek pdfscanner, suc do
przetwarzania zawartoci zewntrznych stron w formacie PDF (wicej informacji na stronie domowej
projektu).
W programie XeT
E
X (patrz take na stronie domowej projektu):
do obsugi ukadu fontw zastosowano bibliotek HarfBuzz, zamiast dotychczasowej biblioteki ICU
(biblioteka ICU jest nadal stosowana dla obsugi kodowania wejciowego, skadu dwukierunkowego
i unikodowych miejsc amania wiersza);
biblioteki Graphite2 i HarfBuzz zastpiy SilGraphite dla ukadu Graphite;
dla komputerw Mac uyto mechanizmu Core Text, zamiast (zarzuconego) ATSUI;
w wypadku znalezienia identycznych nazw fontw w rnych formatach, program uyje fontw
TrueType/OpenType, zamiast Type1;
naprawiano okazjonalnie wystpujce rnice w znajdywaniu fontw przez programy XeT
E
X
i xdvipdfmx.
doczono wsparcie dla OpenType math cut-ins;
W programie xdvi zastpiono bibliotek do wywietlania t1lib przez FreeType.
W microtype.sty dodano niektre operacje mikrotypograczne dla programw XeT
E
X (protrusion)
i LuaT
E
X (protrusion, font expansion, tracking).
W tlmgr zastosowano operacj przypinania (ang. pinning) wielu repozytoriw do pobierania ak-
tualizacji. Wicej informacji: tlmgr --help lub strona http://tug.org/texlive/doc/tlmgr.html#
MULTIPLE-REPOSITORIES.
Dodano bd przywrcono binaria dla platform: armhf-linux, mips-irix, i386-netbsd
i amd64-netbsd. Programy dla niektrych innych platform s dostpne na stronie: http:
//tug.org/texlive/custom-bin.html. Ponadto binaria dla pewnych platform pominito na
DVD (dla zaoszczdzenia miejsca), ale mona je zainstalowa z repozytoriw w sieci.
Wszystkie wydania T
E
X Live, wraz z dodatkowymi materiaami (np. okadkami pytek), s dostpne
na stronie: ftp://tug.org/historic/systems/texlive.
11.11. Przysze wersje
Niniejsza dystrybucja nie jest doskonaa! Planujemy kontynuowa wydawanie nowych wersji i chcieliby-
my, eby zawieray one jeszcze wicej pomocnej dokumentacji, wicej programw uytkowych, lepsze
programy instalacyjne oraz stale ulepszany i poprawiany katalog makr i fontw. Zadanie to jest wyko-
nywane przez ciko pracujcych ochotnikw, powicajcych na to mnstwo swojego wolnego czasu.
Wiele jeszcze zostao do zrobienia. Jeeli moesz pomc, nie zastanawiaj si i przycz si do nas. Patrz:
http://tug.org/texlive/contribute.html.
Prosimy o przesyanie poprawek, sugestii i uzupenie oraz deklaracji pomocy w opracowywaniu
kolejnych edycji pod adres: tex-live@tug.org.