Atksu Artma Sreleri

Fiziksel Artma Sistemleri

Atksu ierisindeki kirletici maddelerin fiziksel ilemlerle atk sudan alnmas amac ile
kullanlan proseslerdir. Uygulamalar; zgaralar, elekler, kum tutucular, yzdrme sistemleri,
ktrme hauzlar, dengeleme hauzlardr.

Izgaralar: !yk hacimli maddelerin atksudan ayrlarak pompa e di"er tehizata zarar
ermelerini nlemek e di"er artma nitelerine gelecek yk hafifletmek amac ile kullanlan
artm niteleridir. #nce e ka$a zgaralar olmak zere aralk miktarlarna $a"l eitleri
$ulunmakta e manuel eya otomatik temizlemeli olarak dizayn edile$ilmektedirler.

%lekler& Atksu ierisindeki kat maddelerin tutulmas e artma sistemine giri kirlilik
yklerinin azaltlmas amac ile kullanlrlar.

Dengeleme Havuzlar: Atksuyun de$i e kirlilik yklerinin dengelenmesi amac ile
kullanlrlar.

Kum Tutucular: Atksu ierisinde $ulunan kum, akl $. ayrmayan maddeleri sudan
ayrarak makine e tehizatn anmasn nlemek, ktrme hauzlarnda kum e akl
$irikiminin nne gemek amac ile kullanlrlar.

Yzdrme Sistemleri: 'zdrme ilemi, keltme ileminin tersidir e sudan daha dk
zgl a"rl"a sahip taneciklerin ykselmesi esasna dayanr. 'zdrme sistemleri, atk su
ierisinde $ulunan ya", sa$un, gres, ahap paralar gi$i sudan hafif maddeleri tutmak iin
kullanlrlar.

ktrme Havuzlar: (udan daha fazla yo"unlu"a sahip kat maddelerin dura"an koullarda
yer ekimi etkisi ile ktrlerek uzaklatrlmas amac ile kullanlrlar. )ktrme hauzlar,
n ktrme eya $iyolo*ik e kimyasal artm ilemi ardndan son ktrme amac ile
kullanla$ilirler.


i!"l"#ik Artma Sistemleri

!iyolo*ik artma, atksu ierisindeki znm organik maddelerin $akteriyolo*ik faaliyetlerle
ayrtrlarak giderilmesi ilemidir. !akterilerin artma ilemini gerekletire$ilmeleri iin p+,
scaklk, znm oksi*en, toksik maddeler gi$i parametrelerin kontrol altnda tutulmas
gerekmektedir. Uygulamalar; aktif amur sistemleri, $iyofilm sistemleri, sta$ilizasyon
hauzlar, haalandrmal lagnler e damlatmal filtrelerdir.

Aktif amur& Aktif amur sistemi dengeleme, haalandrma, ktrme e dezenfeksiyon
nitelerinden olumaktadr. Aktif amur tekni"ine gre alan sistemler uygulamada en ok
kullanlan sistemlerdir. Aktif amur kolloidal znm maddelerin mikroorganizmalar ile
ke$ilir $iyolo*ik floklara dntrld" prosestir e $u proseste haalandrma hauzu
iindeki mikroorganizmalarn askda tutulmas esastr. !iyolo*ik artma nitesi haalandrma
sonucu, organik maddelerin askda $yyen mikroorganizmalar tarafndan paralanmas
prensi$iyle alr. Askda $yyen mikroorganizmalar suyun ierisinde $ulunan organik
maddeleri paralayarak +
,
- e .-
,
/e eirirler. 0ikroorganizmalarn organik maddeleri
oksitlemesi sonucu organik maddeler ya okside olur, yada $iyoktleye dnr. +aalandrma
hauzunda gereken artma eriminin sa"lanmas amacyla hauz ierisinde faaliyet gsteren
mikroorganizma saysn $%&SS' sa$it $ir de"erde tutmak gerekmektedir. !u nedenle
$iyoktlenin $ir ksm ktrme kademesinde fazla amur olarak sistemden atlrken di"er
ksm haalandrma $lmne geri derettirilir. Aktif amur sistemlerinde $akteriler en
nemli mikroorganizmalardr. )nk organik maddelerin paralanmasndan sorumludurlar.
Aktif amur sistemlerinin dizaynnda eitli parametreler kullanlr. !u parametrelerden
$azlar amur yk, amur ya e $ekletme sresidir.

i!"(ilm: 1amlatmal filtre sistemlerinde st ksmdan erilen atk sular damlatmal filtre
iine yerletirilen dolgu malzemelerinin arasndan aa" do"ru akar. 1olgu malzemeleri
zerinde mikroorganizmalar oluur. 1amlatmal filtre ta$anndan erilen haa
mikroorganizmalarn yaam iin gereklidir. 0ikroorganizmalar da atk sudaki organik
maddeleri tketirler. 2iltre malzemesi ta dolgu yada plastik dolgu malzemesidir. !iodisk
sistemleri seri olarak yerletirilmi dairesel disklerden oluur. 1isklerin malzemesi polystrene
eya polyinyl kloriddir. 1iskler atk suya $atmtr e yaa olarak dnerler.
0ikroorganizmalar disklerin yzeyine tutunup ta$aka olutururlar. 1isklerin dnmesi
$iyoktleyi atk sudaki organik maddelerle temas ettirilir. 1iskler sonra da atmosferdeki
oksi*enle temas eder. 1isklerin dnmesi ile aero$ik artlar sa"lanr.

Sta)ilizas!"n Havuzlar: (ta$ilizasyon hauzlarnn iletilmesi $asittir e fazla mekanik
ekipmana ihtiya gstermezler. !u sistemler aero$ik, anaero$ik e fakltatif sta$ilizasyon
hauzlar olarak snflandrlr.

+aalandrmal 3agnler& 1i"er !u sistemler haalandrma iin do"al alanlar kullanr.
4erekli oksi*en difzr eya yzeysel haalandrclar astasyla temin edilir.

Anaero$ik Artma (istemleri
Anaero$ik artma sistemleri haasz ortamda gerekletirilen artma prosesleridir.
Uygulamalar; srekli karml reaktrler, anaero$ik filtreler e akkan yatakl sistemlerdir.

Srekli Kar*ml Tank +eaktr: (rekli kartrlan tank tipinde olan $u reaktr atk
sularn anaero$ik artlmasnda kullanlan e kat resirklasyonu olmayan ilk kuak
reaktrlerden $irisidir.

Anaer")ik Filtre $Yukar ak*l d"lgu stunu': +areketsiz hcre reaktrlerinin $ir
uyarlamas olarak gelitirilen anaero$ik filtre tipinde kullanlan dolgu malzemesi $iyofilm
gelimesi iin gerekli olan temas yzeyini sa"lar.

Ak*kan Yatakl Sistemler: !u sistemde yukar akl reaktr, ksmen $ir tayc malzeme
5genellikle kum6 ile doldurulur. (z konusu reaktrde kum tanecikleri zerinde $iyofilm
oluturularak artmann gerekletirilmesi amalanr.

Kim!asal Artma Sistemleri

Kim!asal artma sistemleri suda znm eya askda halde $ulunan maddelerin fiziksel
durumunu de"itirerek kelmelerini sa"lamak zere uygulanan artma prosesleridir.
7imyasal artma ileminde, uygun p+ de"erinde atksuya kimyasal maddeler 5koaglant,
polielektrolit $.6 ilae edilmesi sonucu, ktrlmek istenen maddeler keltilerek amur
halinde sudan ayrlr. Uygulamalar; ntralizasyon, floklasyon e koaglasyondur.

,tralizas!"n: Asidik e $azik karakterdeki atksularn uygun p+ de"erinin ayarlanmas
amac ile yaplan asit eya $az ilaesi ilemidir.

K"aglas!"n: 7oaglant maddelerin uygun p+/da atksuya ilae edilmesi ile atksuyun
$nyesindeki kolloidal e askda kat maddelerle $irleerek flok oluturmaya hazr hale
gelmesi ilemidir.

Fl"klas!"n: 2loklasyon 5yumaklatrma6, atksuyun uygun hzda kartrlmas sonucunda
koaglasyon ilemi ile oluturulmu kk taneciklerin, $ir$iriyle $irlemesi e kolay
ke$ilecek floklarn oluturulmas ilemidir.

-leri Artma

Dezen(eksi!"n: Artma tesisi k suyu alc ortama erilmeden nce, suda $ulunan $akteri
e irslerin uzaklatrlmas ilemidir.

Az"t .iderme: Atk suyun ierdi"i amonyum iyonlar azot $akterileri yardmyla
nitrifikasyon kademesinde nce nitrite e sonra nitrata dntrlr. 1aha sonra
denitrifikasyon kademesinde anoksik artlar altnda azot gaz halinde sudan uzaklatrlr.

F"s("r .iderme: 2osfor $ileiklerini gidermek iin kimyasal e $iyolo*ik metotlar ayr ayr
eya $irlikte kullanlr. 7imyasal artmada kimyasal maddeler kullanlarak yksek p+
de"erinde fosfor, fosfat tuzlar halinde ktrlr. !iyolo*ik metotlarla fosfor artm,
$iyolo*ik artma srasnda fosfatn mikroorganizmalarca alnmas ile sa"lanr.

Filtras!"n: !iyolo*ik e kimyasal artma ilemlerinde yeterince giderilemeyen askda kat
maddelerin e kollidlerin tutulmas amacyla uygulanr.

Ads"r)si!"n: (uda znm maddelerin elerili $ir ara yzeyde toplanmas ilemidir.

-!"n De/i*tirme: %ndstriyel atk su artmnda kullanlan atk su $nyesinde istenmeyen
anyon e katyonlarn uygun $ir anyon e katyon tipi iyon de"itirici kolonda tutulmas
ilemidir.

Ters 0sm"z: Atksuyun yeniden kullanla$ilmesini sa"lamak amacyla, genellikle endstriyel
atk su artmnda kullanlan znm anorganik e organik maddelerin sudan
uzaklatrlmas yada geri kazanlmas amacyla yksek $asn uygulanan $ir sistemdir.

1ltra(iltras!"n: 'ar geirgen mem$ranlarn kullanld" ters osmoz ilemine $enzeyen
$asnl mem$ran filtrasyon metodudur. !u yntemde ya"8su emlsiyonu ierisinde disperse
olan ya" damlacklar ince $ir mem$ran yardm ile filtre edilerek su fazndan ayrlr.
Ultrafiltrasyondan nce artlmas dnlen emlsiyonun $ir n artma ilemine tutulmasnda
fayda ardr. !u ilem emlsiyon krma maddeleri ile gerekletirilir e ya" su faz ayrlr.