Luc Burgin - Tajne Archiwa Archeologii PDF

TAJNE ARCHIWA ARCHEOLOGII
Ksigi tajemnic
Charles Berlitz & William Moore Zdarzenie w Roswell
Adrian Berry
Galileusz i delfiny
Luc Biirgin
Tajne archiwa archeologii
Sharon Bertsch McGrayne
365 najbardziej zdumiewajcych odkry
i wynalazkw naukowych Niebieskie geny i plantacje plastiku
Robert Charroux
Ksiga jego ksig
Erich von Daniken
Znaki z przeszoci
Stuart Gordon
Ksiga kltw Ksiga oszustw Ksiga cudw
John Hogue
Ksiga proroctw tysiclecia
Richard Lazarus
Bardziej ni nieprawdopodobne, niemoliwe, niewiarygodne..
Peter Lemesurier
Wielka piramida
Alec Maclellan
Zaginiony wiat Agharti
John Malone
Przepowiednie stulecia
George Sassoon & Rodney Dale
Maszyna do produkcji manny
John & Ann Spencer Ksiga duchw
Simon Welfare 6 John Fairley
Arthura C. Clarke'a ksiga tajemnic od A do Z
Tajemniczy wiat Arthura C. Clarke'a Arthura C. Clarke'a wiat niezbadanych mocy
Lucjan Znicz
Osobliwoci ycia ziemskiego ycie nieziemskie
w przygotowaniu
Nick Pope
Nieproszeni gocie
KSIGI TAJEMNIC
LUC BURGIN
Przekad
Barbara Tarnas
AMBER
Tytu oryginau GEHEIMAKTE ARCHAOLOGIE
Redakcja stylistyczna MIRELLA REMUSZKO
Redakcja techniczna ANNA BONISAWSKA
Korekta JOANNA CIERKOSKA
Opracowanie graficzne okadki WYDAWNICTWO AMBER
Skad WYDAWNICTWO AMBER
rda ilustracji
Zdjcia: "Ancient American" 51; Luc Biirgin zbiory prywatne 23-26. 41-45, 47, 48. 58. 63.
67-69. 73-75, 78. 80-82, 91. 92. 94: Russell Burrows/James Scherz 4. 7. 8. 12. 13, 15; Erich
von Daniken 17-22, 59-62;
Gregory Deyermenjian 64-66; Rudolf Gantenbrink 79; Evan Hansen 6, 14; Hartwig Hausdorf
70-72;
Michael Hesemann 89, 90; Harry Hubbard 5.9-11,16; "INFO Journal" 34-38. 83-85; Frank
Joseph 54-57;
Masaaki Kimura 49, 50. 53; Robert Liris 27-33; Ulrich Magin 46; Andreas Mehzoud 93;
Muzeum Historii Naturalnej
w Bazylei 1-3; Holger Preuschoft 39.40: Andreas Reinecke 76, 77; Christian Sollner 86-88;
Brita Tschopp 52;
William Wallace/"FATE" 95
Ryciny: Ximena Lasso Alvarez 29, 30; Erich von Daniken 31-39; Evan Hansen II. 12; Harry
Hubbard 1-10, 13-28: Robert Liris 40-52
Informacje o nowociach i pozostaych ksikach Wydawnictwa AMBER oraz moliwo
zamwienia moecie Pastwo znale na stronie Internetu http://www.amber.supermedia.pl
Copyright 1998 by bettendorf in der F.A. Herbig Verlagsbuchhandlung GmbH. Miinchen
Ali rights reserved
For the Polish edition Copyright by Wydawnictwo Amber Sp. z o.o. 1998
ISBN 83-7169-973-5
WYDAWNICTWO AMBER Sp. z o.o. 00-108 Warszawa, ul. Zielna 39, td. 620 40 13, 620
81 62
Warszawa 1999. Wydanie I Druk: Cieszyska Drukarnia Wydawnicza
Spis treci
Przedmowa 7 Wprowadzenie 9
Cz I. Ukryte znaleziska 17
Burrows'Cave": przeszachrowany zoty skarb 19 Metalowa biblioteka" z Ekwadoru 37
Kto ukry tablice z Michigan? 46 Spr wok Glozel 53 Testament z Acambaro 60
Cz II. Tajemnicze stworzenia 67 Olbrzym z Kiusiu 69 Yeti w bloku lodowym 72
Mapa-olbrzym z Wenezueli 76 Azzo": ostatni neandertalczyk? 79 Grota Cosuera dzieli
rodowisko naukowcw 82 Dinozaury w Afryce Centralnej? 85
Cz III. Tajemnicze miejsca 89 Miasto piramid na dnie morza 91 Rock Lak kryje w
sobie tajemnic 95 Egipcjanie w Wielkim Kanionie? 99 Nazca: odkrycie nowych figur
105 Tajemnicze wzgrza w dungli Pantiacolla 109 Hieroglify w puszczy brazylij skiej 114
Zapomniane skarby Chin 119
t
Laos i zagadka kamiennych dzbanw 126 Tajemnicza komora w piramidzie Cheopsa? 129
Cz IV. Niezwyke znaleziska 133 Spirale z kosmosu 135
Motek wprawia ekspertw w zakopotanie 138 Zapalniczki sprzed 500 tysicy lat? 141
Wiercenia rdzeniowe w Abu Sir 144 Metalowa stopa" z Aiud 147 Inne osobliwoci 151
Cz V. Ukryte posannictwo 155 Kto zakodowa Bibli? 157 Epilog 162
Proba Autora 164 Dokumenty 165 Bibliografia 196
Przedmowa
Ksika ta jest niebezpieczna.
Dostarcza wystarczajco duo dynamitu, aby wysadzi w powietrze nasz obraz historii. Lont
ju podpalono. Jedno bowiem jest pewne: nasi przodkowie byli znacznie bardziej postpowi,
ni moemy dzi sdzi. Gdyby dao si uwiarygodni to wszystko, co si obecnie odkrywa,
mielibymy przed sob najwiksz rewolucj naukow w dziejach ludzkoci.
Zadaniem tej ksiki nie jest udzielanie odpowiedzi na pytania. Ona tylko stawia problemy i
podwaa dogmaty obowizujce w dziedzinie archeologii. Tam, gdzie dominuj dogmaty,
tam rzdzi elita. Mowa obrocza strony przeciwnej jest mocno przedawniona. Powinna ona
pokaza to, co inni ukrywaj, oraz informowa o tym, co przemilczaj.
Przerzucajc karty licznych dzie na temat naszych pradziejw, bardzo czsto wpadaem w
zo: wszdzie te same ilustracje, wszdzie te same opowieci. Prezentuje nam si staranie
uporzdkowany, naleycie spreparowany wycinek przeszoci, ktry zgadza si z panujcymi
oglnie przekonaniami. Same odpowiedzi. Brak znakw zapytania.
Niejeden laik przyjmuje z wdzicznoci tego rodzaju przefiltrowane informacje, ktre
umoliwiaj stworzenie logicznego obrazu naszej przeszoci. Wiedza daje pewno.
Pewno uspokaja. A kto jest spokojny, ten nie zadaje niewygodnych pyta.
Ile osb wie, e w archiwach instytutw naukowych tkwi bezuytecznie sensacyjne
odkrycia? Ile osb wie, e w piwnicach muzew archeologicznych butwiej tysice
kontrowersyjnych znalezisk? Zostay one kiedy opatrzone przez ekspertw naukowych
etykietk falsyfikaty", po czym sprytnie je ukryto przed wzrokiem opinii publicznej.
Wsunite do szuflad albo zapakowane do skrzy, wiod dzi ndzny ywot w mroku
zapomnienia.
Na temat takich stanowisk archeologicznych jak Tiahuanaco albo Sacsayhuaman napisano
setki ksiek. Ale gdzie szuka informacji o wanych znaleziskach we francuskiej wiosce
Glozel? Gdzie moemy przeczyta o tajemniczych podwodnych miastach u wybrzey Japonii
albo o rzebach dinozaurw z Acambaro? I gdzie dowiemy si wicej na temat pogosek,
wedug ktrych w piramidzie Cheopsa s jeszcze nie odkryte dotychczas pomieszczenia?
Poza trudno na og dostpnymi czasopismami fachowymi i kilkoma ksikami, ktre
zawieraj tylko spekulacje, tematy te konsekwentnie si pomija. Poniewa one
rwnie prowokuj pytania. Ja nie mam prawa odpowiada na nie. Do tego powoana jest
nauka. Ale mam prawo stawia pytania i dokumentowa je.
Znaczna cz ilustracji w tej ksice jest publikowana po raz pierwszy. Zdobywanie ich
wymagao czsto niemaej cierpliwoci i sztuki przekonywania. Im duej prowadziem
poszukiwania, tym bardziej rosa moja niech do autorytetw uniwersyteckich". Ludzie ci
nie odpowiadaj na pytania albo wykrcaj si frazesami. Opisane przez pana stanowisko
archeologiczne nie jest nam znane" - takie odpowiedzi otrzymywaem najczciej. Albo:
Przedmioty, o ktrych mowa, zostay ju przed dziesicioleciami uznane za falsyfikaty. Nie
zarchiwizowano ich ze wzgldu na brak miejsca".
Nie znalazem ani jednego dziea naukowego, ktre by mi pomogo w poszukiwaniu ladw.
Zawsze byem skazany na korzystanie ze wskazwek badaczy amatorw i dziennikarzy. To
wanie im oraz kilku naukowcom o otwartych gowach mamy do zawdziczenia to, e w
ogle moemy dzi pozna udokumentowane przez nich w nastpnych rozdziaach
znaleziska.
Skadam wic moje gorce podzikowania tym wszystkim, ktrzy mnie wydatnie wspierali
podczas pracy nad t ksik. Szczeglnie chciabym tu wspomnie: Ximene Lasso Alvarez,
Ericha von Danikena, Grega Deyermenjiana, Ulricha Dopat-k, doktora Burkarta Engessera,
doktora Johannesa Fiebaga, Ruth Gremaud, Evana Hansena, Hartwiga Hausdorfa, Michaela
Hasemanna, doktora Hansa-Rudolfa Hitza, Harry'ego Hubbarda, Franka Josepha, prof.
Masaaki Kimur, Walthera-Jrga Lang-beina, prof. Roberta Lirisa, prof. Holgera Preuschofta,
Clemensa von Radowitza, Paula Schaffranke, prof. Jamesa Scherza i Walerego Uwarowa.
Luc Burgin
Wprowadzenie
Skoro nauka ubiegego stulecia, na podstawie dostpnych wwczas materiaw, sporzdzia
przekonywajcy i przejrzysty system, w ktrego szufladkach wszystko dao si tak wygodnie
uporzdkowa - epoka kamienna, epoka brzu, epoka elaza -dzi najwidoczniej przychodzi
jej z trudem rozsta si z tym osigniciem.
Karl F. Kohlenberg
Obecnie zgasza si do mnie p wiata" - owiadczy z umiechem Burkart Engesser, kiedy
w padzierniku 1997 roku odwiedziem go w Muzeum Historii Naturalnej w Bazylei.
Osteolog mia powd do miechu: od kiedy Meike Kler i Salvador Moya Soa z Instytutu
Paleontologicznego w hiszpaskim Sabadell opublikowali wyniki swoich bada nad
zgromadzonymi w magazynie w Bazylei komi oreopithecusa, w wiecie fachowcw
wybucha wrzawa. Powodem byo to, e praca obu poprzednikw Engesse-ra oznaczaa
rehabilitacj zmarego w 1995 roku bazylejskiego profesora Johannesa Hurzelera.
Hurzeler odkry w 1958 roku we woskiej kopalni wgla zachowany w caoci szkielet
oreopithecusa. Sensacyjne znalezisko nie przynioso mu jednak dobrej sawy w rodowisku
akademickim. Interpretacja, wedug ktrej oreopithecus jest pokrewny czowiekowi i
odznacza si umiejtnoci chodzenia w pozycji pionowej, sprawia, e wiat fachowcw nie
szczdzi bazy lej skiemu profesorowi drwin i szyderstwa. Przecie koci pochodziy z
miocenu, a wic epoki geologicznej sprzed milionw lat, w ktrej, zdaniem ekspertw, ssaki
wyszego rzdu w ogle nie istniay.
Podczas bada szkieletu Hutzeler dostrzeg wiele cech, ktre poza tym wystpuj tylko u
czowieka" - stwierdza Burkart Engesser. Uczony wycign z tego wniosek, e w wypadku
oreopithecusa chodzio praprzodka czowieka. Hiszpanie mogli teraz potwierdzi obserwacje
Hurzelera na tyle, e przyznali, i oreopithecus w istocie chodzi w pozycji wyprostowanej.
Meike Khler i Salvador Moya Soa uwaaj, e oreopithecus naley do gatunku wymarych
map czekoksztatnych, a cechy upodabniajce go do czowieka wiadcz tylko o tym, e
ewolucja obu gatunkw odbywaa si rwnolegle. Engesser: Nawet gdyby nie uwaa
oreopithecusa za bliskiego krewnego czowieka, to i tak obserwacje
10
1. Wyszydzany za ycia: Johannes Hiirzeler, badacz oreopithecusa
Hiirzelera okazay si suszne". Profesor z Bazylei mg si jedynie przeliczy w datowaniu.
Dzi uwaa si, e koci ktre datowano na 7 do 8 milionw lat s znacznie modsze, ni w
swoim czasie zaproponowa Hiirtzeler.
Burkart Engesser w znacznym stopniu przyczyni si do rehabilitacji swego dawnego
nauczyciela. Podczas trwajcych cae noce dyskusji dostarcza hiszpaskim kolegom wci
nowych propozycji i wskazwek, zwraca uwag na sabe punkty w ich argumentacji i
zaopatrywa w dziesitki skamielin, wydobytych na wiato dzienne przez Hiirzelera.
Niechtnie o tym mwi. Najwaniejsze jest to, e Hurzeler, ktrego bardzo wysoko ceniem,
wreszcie zosta zrehabilitowany".
Wprowadzenie _________________________________________________________ I I
Ale gdzie naley szuka przyczyn tego, e oreopithecus - w przeciwiestwie do czowieka -
nagle znikn z powierzchni ziemi? Liczne przystosowania anatomiczne pozwalaj
wycign wniosek, e ewolucja oreopithecusa przebiegaa na wyspach" - wyjania Engesser.
Poczenie wysp ze staym ldem przed picioma milionami lat mogo take przypiecztowa
jego upadek. Poniewa w procesie ewolucji instynkt ucieczki tych zwierzt zanik, stay si
one podan zdobycz dla atakujcych drapienikw.
Rehabilitacja Hiirzelera nie jest odosobnionym przypadkiem. Podczas gdy badacze, ktrzy
walcz o zrewidowanie naszego obrazu wiata prehistorycznego, jeszcze przed kilkoma laty
byli uwaani za fantastw, dzi jedno sensacyjne doniesienie goni drugie. Co kilka miesicy
wspczeni paleoantropolodzy ciesz si z nowych znalezisk skamielin. Nastpnie bada sieje
i przedatowuje, a wreszcie poszczeglne elementy kamiennych puzzli daj kolejny
zamknity obraz - zanim wyoni si nastpne znalezisko, ktre znw obali najnowsz wiedz.
Jak wida, rwnie dogmaty naukowe maj swj termin wanoci.
Oto kilka przykadw z ubiegych lat:
Lucy", najstarszy znaleziony australopitecus rodzaju eskiego, liczcy
3,5 miliona lat, ma konkurenta: w Afryce Wschodniej wykopano koci istoty liczcej 4,4
miliona lat, ktra rwnie poruszaa si w pozycji wyprostowanej. Jej odkrywca, profesor
Tim White z Uniwersytetu w Berke-ley stwierdzi: Jest to najstarsze znalezisko w acuchu
ewolucji czowieka do wsplnych przodkw mapy i czowieka!" (Der Spiegel", nr 39/1994).
Fragmenty czaszki typu Homo erectus, ktre zostay odkryte na Jawie, licz
nie, jak pierwotnie zakadano, 700 tysicy do 1 miliona lat, lecz 1,8 miliona lat. Fragmenty
koci z Jawy s zatem starsze ni wikszo szcztkw znalezionych w Afryce, ktra
tymczasem zostaa zaklasyfikowana jako praoj-czyzna" Homo erectus (Universitas", nr
1/1995).
Antropolodzy z uniwersytetu w New Jersey zgosili znalezienie najstarsze-
go z odkrytych dotychczas narzdzi kamiennych. Etiopskie wytwory sztuki majpodobno 2,6
miliona lat. Agencja informacyjna SDA napisaa: Odkrycie to podwaa dugo obowizujc
tez, e narzdzia zacz wytwarza dopiero czowiek, a wic jakie p miliona lat pniej".
Nie wiadomo, o kogo chodzio w wypadku wytwrcw owych narzdzi (Sprawozdanie SDA
z 27 kwietnia 1995 roku").
Do niedawna uchw, ktr wykopano w 1908 roku z murw pod Heidelber-
giem uwaano za najstarszy relikt koci ludzkich na kontynencie europejskim. Wiek owej
szczki oceniono na 500 do 700 tysicy lat. Poniewa jednak w Orce (Hiszpania) odkryto
tymczasem fragment czaszki, ktry zosta oszacowany na okoo 1,6 miliona lat, trzeba teraz
na nowo zastanowi si nad problemem zasiedlenia Europy (Bild der Wissenschaft", nr
11/1995).
W chiskiej prowincji Seczuan, 20 kilometrw na poudnie od rzeki Jangcy,
antropolodzy natknli si na szcztki ludzkie gatunku Homo erectus. Ich
12 ____________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
wiek zosta oszacowany przez naukowcw Iowa University oraz Instytutu Paleoantropologii
w Pekinie na co najmmniej 1,9 miliona lat. Tym samym trzeba antydatowa okres zasiedlenia
Azji przez czowieka (Basler Zeitung" z 22 listopada 1995 roku").
Najstarsi przodkowie czowieka yli nie tylko w Afryce, ale take w Chinach. Tego zdania
s naukowcy, ktrzy w prowincji Shanxi znaleli w 1995 roku skamieniae szcztki
nieznanego dotychczas ssaka wyszego rzdu, ktry y przed 40 milionami lat. Stworzenie
mogo by niewiele wiksze od myszy. Christopher Beard z Muzeum Historii Naturalnej w
Pittsburgu (Pensylwania) pisze: To malestwo mogo y na ziemi 5 milionw lat wczeniej
ni inne ssaki wyszego rzdu" (Sprawozdanie APA z 5 kwietnia 1996 roku").
Odkryte 1921 roku resztki koci tak zwanego czowieka pekiskiego maj wedug nowego
datowania co najmniej 400 tysicy lat, a nie, jak dotychczas zakadano, 200 do 300 tysicy
lat; informuj o tym przedstawiciele uniwersytetu w Kalifornii, a take chiskiego
uniwerstytetu w Guizhou (Sprawozdanie APA z 2 maja 1996 roku").
Odkrycie narzdzi kamiennych w pnocnej Australii pozwala wnioskowa,
e przodkowie aborygenw ju przed 176 tysicami lat rozpoczli zasiedlanie kontynentu
australijskiego. Migracja miaa zatem miejsce 100 tysicy lat wczeniej, ni dotychczas
sdzono (Basler Zeitung" z 23 wrzenia 1996 roku).
Gatunek/fomo jest najwidoczniej o 400 tysicy lat starszy ni przypuszcza-
no. Wynika to z analizy szczki grnej czowieka odkrytej w pnocnej Etiopii
(Sprawozdanie APA z 20 listopada 1996 roku").
Na 400 tysicy lat oceniaj archeolodzy wiek trzech drewnianych oszczepw,, ktre
odnaleziono w kopalni odkrywkowej wgla brunatnego koo Schningen (Dolna Saksonia).
Robin Donnel z uniwersytetu w Sheffield informuje: Tym samym naley zrewidowa
pogld, e zorganizowane polowania zaczy si dopiero przed 400 tysicami lat wraz
pojawieniem si nowoczesnego czowieka" (Sprawozdanie APA z 27 lutego 1997 roku").
Co najmniej 800 tysicy lat licz sobie narzdzia kamienne, ktre znaleli australijscy
paleontolodzy na indochiskiej wyspie Flores. Poniewa na Flo-res mona si dosta jedynie
drog morsk, nasi praprzodkowie musieli si tam udawa statkami. Dotychczas sdzono, e
czowiek zacz budowa statki dopiero przed 60 tysicami lat (Facts", nr 11/1998).
Tendencja jest jasna: na wszystkich kontynentach naley przeprowadzi antydatowanie.
Ponadto naszym przodkom przypisuje si dzi umiejtnoci, ktrych jeszcze przed kilkoma
laty im odmawiano. Tak na przykad archeolog hamburski Helmut Ziegert opowiada si za
zrewidowaniem naszych wyobrae o Homo erectus. Pradawne znaleziska ozdb w Libii
wiadcz jego zdaniem o tym, e poprzednik Homo sapiens by przez dugi czas
niedoceniany. Badania nad nim pozwalaj Ziegertowi przyj, e Homo erectus prowadzi ju
osiady tryb ycia i potrafi mwi. By on
Wprowadzenie
13
znacznie bardziej zrnicowan i cywilizowan istot, ni dotychczas to sobie
wyobraalimy".
Neandertalczyk natomiast pojawia si zazwyczaj w podrcznikach szkolnych i
uniwersyteckich jako chrzkjca, niezdarna istota. Badacze, ktrzy najwidoczniej bronili si
przeciwko takiemu wyobraeniu, musieli si susznie obawia o swoj opini naukow.
Rwnie w tym wypadku nastpuje zmiana pogldw, jak na to wskazuje opinia paleontologa
Wilfrieda Rosendahla, wygoszona w 1995 roku na kongresie specjalistw w Berlinie.
Wedug Rosendahla wymary przed 30 tysicami lat neandertalczyk umia mwi tak jak my
i posiada prawdopodobnie wysoko rozwinit kultur spoeczn". Uczony nazywa
neandertalczyka bezporednim przodkiem Europejczyka".
Teza Rosendahla jest podbudowana sensacyjnym odkryciem, jakiego dokonano w pobliu
Idrija (Sowenia): z pieczary, ktra kiedy bya wykorzystywana przez neandertalczyka, Ivan
Turk z Akademii Nauk w Lubljanie wydoby flet, pochodzcy zdaniem ekspetrw sprzed 43
do 82 tysicy lat.
Muzykujcy neandertalczycy - c za obraz! Jean Clottes, prezes Midzynarodowego
Komitetu do Spraw Prehistorycznego Malarstwa Naskalnego, da teraz od swoich kolegw
take generalnej zmiany sposobu mylenia, zrewidowania dotychczasowych pogldw, ktre
opieray si na przekonaniu o prymitywizmie" naszych prehistorycznych przodkw. Oto
sowa Clottesa: Byli oni tak samo mdrzy - albo
2. Szkielet oreopithecusa, ktry odkry Johannes Hurzeler we woskiej kopalni wgla
14 ____________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
tak samo gupi -jak my dzisiaj. Gdyby ich obedrze z futra, ubra w garnitury i zawiza
krawaty, prawie by si nie rzucali w oczy na ruchliwej ulicy".
Podstaw jego wypowiedzi jest odkrycie godnych uwagi rysunkw naskalnych w
poudniowofrancuskim Ardeche. Prehistoryczne obrazy przewyszaj swoje synne
odpowiedniki nie tylko pod wzgldem artystycznym. Pochodz sprzed 31 tysicy lat i uznaje
sieje dzi za najstarsze przedstawienia w tej kategorii. Nic dziwnego, e w wiecie
fachowcw zawrzao, albowiem reprezentowana dotychczas teza goszca kontynuacj
postpujcego rozwoju kulturalnego czowieka zostaa doprowadzona ostatecznie do absurdu.
Paleoantropologom czsto z trudem przychodzi komentowanie zmiany datowania. Dziki
ulepszonym metodom wydobywania i datowania czsto daje si znacznie dokadniej ni
dawniej okreli czas pochodzenia znaleziska" - powiedzia mi Michael Hoeper,
wsppracownik naukowy Instytutu Pre- i Prahistorii z uniwersytetu we Freiburgu, kiedy
rozmawiaem z nim w 1996 roku. Dziki temu moemy take antydatowa starsze
znaleziska podobnego rodzaju". O waciwej tendencji Hoeper nie chce mwi. Okresy
dugoci 100 tysicy lat przy badaniu i datowaniu pierwszych ludzi i tak prawie nie maj
znaczenia".
Rwnie profesor Bosinski, kierownik Instytutu Pre- i Prahistorii z uniwersytetu w Kolonii,
nie przywizuje wagi do irytacji, jak wywouj wci zmieniajce si kryteria datowania.
Te dawne wyobraenia, poza kilkoma wyjtkami, nie zmieniy si" - zapewni mnie.
Jednoczenie jednak zwrci uwag na to, e - przynajmniej w odniesieniu do zasiedlenia
kontynentu euroazjatyckiego - naley zmieni sposb mylenia. To zasiedlenie mianowicie
miao miejsce znacznie wczeniej, ni przez dugi czas sdzono".
Bosinski nie chcia komentowa znalezisk swego kolegi Ziegerta. Jego uzasadnienie brzmiao
nastpujco: Fakt, e Ziegert i kilku innych badaczy przypisuj naszym przodkom
posiadanie wikszych umiejtnoci, ni dotychczas sdzono, to jeszcze za mao, aby mwi o
tendencji". Profesor otwarcie przyznaje, e wcale nie zaj si odkryciem swojego kolegi.
Bosinski powiedzia dosownie: A poza tym nie znam znalezisk Ziegerta, wiem jednak od
kolegw badaczy, e maj oni due wtpliwoci co do susznoci jego interpretacji".
Bardziej krytycznie wobec fachowoci Ziegerta wypowiada si antropolog Peter Schmid z
uniwersytetu w Zurichu. W wypadku starych profesorw, ktrzy cae lata reprezentuj t
sam teori, ronie z czasem przekonanie, e maj racj". Dlatego te uczone panie i uczeni
panowie najczciej nie akceptuj nowych idei i wyobrae.
Schmidt bez zajknicia wskazuje dalej, e obraz naszych przodkw, jaki sobie
wytworzylimy dawno temu, nie jest taki dokadny, jak si powszechnie twierdzi. Obecnie
mamy 5 tysicy skamieniaych znalezisk, pochodzcych z okresu kilku milionw lat. W
dodatku nie s one rozmieszczone rwnomiernie, jeli idzie o epok i miejsce".
Z okresu midzy 8 i 4 milionami lat p.n.e. dysponujemy tylko 12 fragmentami, ktre
zmieciyby si w pudeku od butw. Schmid stwierdza: Wyciganie na tej podstawie
wnioskw dotyczcych 4 milionw lat wydaje mi si co najmniej ryzykowne". Mimo swej
ostronoci nie zawsze spotyka si on ze zrozumieniem. Ten,
Wprowadzenie __________________________________________________________ 15
kto u nas waha si zrekonstruowa drzewo genealogiczne, zostaje szybko napitnowany jako
kacerz".
Pomocn do podaje Peterowi Schmidowi Burkart Engesser, osteolog z Bazylei, ktrego
wci zaskakuje to, e jego koledzy z tak naturalnoci i miaoci rekonstruuj lini
pochodzenia czowieka. Niemal aden z nich nie bierze pod uwag tego, e znany nam jest
zaledwie may uamek wszystkich form. Nic dziwnego, e opisy zamieszczone w ksikach
fachowych co par lat musz by przerabiane".
Tacy naukowcy jak Peter Schmid albo Burkart Engesser pozwalaj mi mie nadziej. Nale
oni bowiem do rzadkiego gatunku uczonych, ktrzy rwnie przyznaj si do bdw i
potrafi si na tych bdach uczy. Inaczej to wyglda w przypadku dugoletnich profesorw:
s niewtpliwie wielce wyksztaceni, ale w wikszoci konserwatywni i nieustannie hamuj
postp w nauce. To fatalne, ale wanie oni maj czsto ostatnie sowo i decyduj o znaczeniu
nowych odkry.
Chciabym jeszcze doda, e coraz czciej udaje si dzi napierajcemu modemu pokoleniu
badaczy sprawi, e niewtpliwie kontrowersyjne znaleziska staj si punktem centralnym
publicznych dyskusji. Ale budzce sprzeciw dowody, ktre ju przed dziesitkami lat byy
uznane za niegodne rozpatrywania, uniwersytety nadal trzymaj pod kluczem.
Dobrym przykadem s tu Amerykanie Michael Cremo i Richard Thompson. Podjli si oni
trudnego zadania: postanowili udokumentowa zachomikowane odkrycia z przeszoci.
Podczas bada wpada im w rce midzy innymi publikacja geologa amerykaskiego J.D.
Whitneya. Whitney w poowie minionego stulecia natkn si na sensacyjne znalezisko w
grach Tuolumne (Kalifornia), ktre zawierao ludz-
3. Grnicy ogldaj odkopany przez Hiirzelera szkielet
16 ____________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
kie szcztki, ostrza oszczepw i kamienne modzierze. Wedug Cremo tamtejsze warstwy
kamienia mog mie od 10 do 55 milionw lat.
Kiedy w 1996 roku stacja telewizyjna NBC zaprosia nas do udziau w audycji The
Mysterious Origins of Man, opowiedziaem autorom owej audycji take o znaleziskach w
Kalifornii" - informuje Cremo. Znajduj si one jeszcze dzi na uniwersytecie w Berkeley,
tam gdzie Whitney je sprowadzi przed ponad 100 laty. NBC chciaa sfilmowa te artefakty,
ale reporterzy zostali odprawieni z kwitkiem. Powiedziano im, e wyszukanie tych rzeczy jest
zbyt mozoln prac. Poza tym wszyscy s teraz bardzo zajci. Bogata stacja NBC szybko
zorientowaa si, o co chodzi, i gotowa bya zapaci kad sum, aby t prac wykonano. Ale
wkrtce nadesza odpowied dyrektora Instytutu, ktra nie pozostawiaa adnych
wtpliwoci: Tych obiektw nie wolno filmowa...".
Cz 1
Ukryte znaleziska
Niekiedy zachowanie uczonych przypomina mi mroczny wiat redniowiecza. Jeli nowy
materia jest zgodny z tradycyjnymi wyobraeniami spoeczestwa, wwczas zostaje
zaakceptowany. Jeli jest sprzeczny, zostaje odrzucony.
James Scherz
2 - Tajne archiwa archeologii
Archeolodzy wci maj do czynienia ze znaleziskami, ktre wymykaj si utartym
interpretacjom. Im bardziej kontrowersyjne wydaj si wykopywane dzi przedmioty, tym
ostrzej podaje si w wtpliwo ich autentyczno.
Aby usun niepodane obiekty z pola zainteresowania ogu, stosuje si najrozmaitsze triki.
Tak wic w wtpliwych przypadkach chtnie podsuwa si odkrywcy pomys, aby sam zaj
si znaleziskiem, a nastpnie aby je korzystnie sprzeda. Najlepiej, jeli taki odkrywca w
ogle nie naley do klanu uczonych.
Jeli to nie wystarcza, aby mc spraw odoy ad acta, kwestionuje si wiek znalezisk.
Rwnie metody datowania maj najwidoczniej sabe punkty. Pozwalaj one w razie potrzeby
tak nagi rezultaty bada, e trac sens wszelkie znaki zapytania. A kiedy ju upynie troch
czasu i opinia publiczna zapomni o znalezisku, mona je z caym spokojem ignorowa.
W cigu ostatnich stuleci taki wanie los spotka wiele sensacyjnych odkry. lady po owych
odkryciach znikny w mrocznych archiwach i dzi jest ju czsto niemoliwe, aby obiekty
podda na nowo badaniom i by moe rozwika tajemnic ich pochodzenia. Gdyby badacze
amatorzy nie udokumentowali i nie sfotografowali kilku kontrowersyjnych zbiorw, zanim je
ukryto, by moe dzi nie wiedzielibymy nawet o ich istnieniu...
Burrows' Cave": przeszachrowany zoty skarb
Czybymy stali wobec najbardziej spektakularnego odkrycia archeologicznego tego stulecia?
A moe to wszystko jest tylko szwindlem szytym grubymi nimi? Pomidzy antagonistami
ju dawno rozgorza zaarty spr. Nieprzejednani zwolennicy i przeciwnicy stale ponawiaj
wzajemne ataki, posuwajc si do ciosw poniej pasa. Przyczyn tych kontrowersji jest za
zoto, ktre waciwie nie powinno w ogle istnie...
O co tu chodzi? W 1982 roku Amerykanin Russel Burrows z Olney w stanie Illinois natkn
si na system tuneli podziemnych. Znajdoway si w nich sarkofagi ze zmumifikowanymi
zwokami. Ale Amerykanin wytropi take w tajemniczym podziemnym wiecie tysice
grawerowanych kamieni, rzeb i tablic.
Historia jego odkrycia trzyma w napiciu jak powie przygodowa. W kwietniu 1982 roku
Burrows trafi przypadkiem w jednej z odlegych dolin na zasypany portal. Pracowa dugo i
mozolnie, a odkopa wejcie. Na koniec wczoga si przez otwr do ciemnej pieczary.
Krok po kroku, metr po metrze przedziera si przez podziemny labirynt. Korytarze byy
usiane tajemniczymi znakami i przedstawieniami. Na ziemi leay obrobione kamienie; na
cianach wisiay osobliwe kamienne gowy, ktre kiedy suyy chyba jako podstawy do
lamp. Ciekawo Amerykanina obudziy jednak przede wszystkim zasypane przejcia,
wyaniajce si regularnie w pewnych odstpach wzdu cian. Postanowi przebi si przez
jeden z owych korytarzy. Nie byo to atwe zadanie, ale po pewnym czasie udao mu si
wygrzeba prowizoryczny otwr.
Zapali latark i owietli pomieszczenie. Krg wiata bada ciemnoci centymetr po
centymetrze, a zatrzyma si na duym przedmiocie. Burrowsowi zaparo dech w piersi. Oto
- wycignity na potnej kamiennej pycie - lea szkielet, obok za topory, ostrza
oszczepw i metalowe przedmioty.
Burrows powikszy otwr, nastpnie, spocony i zasapany, przedar si do tego miejsca. Na
ziemi oprcz miedzianych i brzowych narzdzi oraz byszczcych ozdb stao kilka naczy.
Serce Amerykanina trzepotao jak szalone; najrniejsze myli przebiegay mu przez gow.
Co mogo si znajdowa za dalszymi kamiennymi portalami? Postanowi otworzy drug
komor. Natkn si tam na szcztki kobiety i dwojga dzieci. Wszyscy troje zostali
najwidoczniej zabici albo zoeni w ofierze.
W 1987 roku Amerykanin odkry kolejne pomieszczenie, ktre nazwa main tomb, gwn
komor. Wejcie byo zastawione wielkim kamiennym koem, na ktrym
20
4. Jeden z 4 tysicy darw grobowych w Burrows' Cave"
dostrzeg dziwne znaki. Kiedy pokona i t przeszkod, wszed wreszcie do przestronnej
pieczary, w ktrej - otoczony broni i posgami - sta potny kamienny sarkofag.
Za pomoc omu udao si Burrowsowi otworzy wieko sarkofagu: znajdowaa si w nim
druga trumna, wykonana z czystego zota. Burrows otworzy trumn i zamar z podziwu:
przed nim leaa mumia owinita w chusty...
Oprcz Russella Burrowsa nikt dotychczas nie bada tych tajemniczych pieczar, poniewa do
dzi nie ma on odwagi opisa nawet miejsca ich pooenia. Obawia si bowiem, i dni
przygd poszukiwacze skarbw mogliby spldrowa stanowisko. Natomiast gdyby zajy si
tym wadze, wacicielem automatycznie staoby si pastwo amerykaskie.
Aby udowodni swoje kontrowersyjne twierdzenia, Burrows wynis na powierzchni tysice
grawerowanych kamieni, ale take zote artefakty. Na kawakach kamieni i metalu wielkoci
doni odtworzono niezwyke motywy: latajce stwory -p ludzie, p zwierzta - postacie w
hemach na gowach albo wyobraenia gwiazd. Znajduj si tam nawet medaliony, ktre
przypominaj zegarki na rk.
Tylko niewielu amerykaskich naukowcw zajmowao si dotychczas przedmiot-mi z
grobowca znajdujcego si w Burrows' Cave", jak tymczasem nazwano kontrowersyjny
system pieczar. Niektrzy, ledwo dokonali pobienych ogldzin, a ju chcieli uzna artefakty
za wspczesne falsyfikaty, poniewa przedstawione na nich motywy i znaki wskazuj na
wpywy rozmaitych kierunkw i stylw kulturalnych.
W zbiorze Burrowsa znajduj si nawet przedstawienia, kojarzce si z kulturami
staroegipsk albo fenick, ktre wedug powszechnie panujcego przekonania nie
Ukryte znaleziska
21
utrzymyway adnych kontaktw z kontynentem amerykaskim. Irytacj ekspertw budzio
take to, e wyryte znaki nie daway si odcyfrowa.
Poprosiem dobrego przyjaciela i archeologa, aby mi wyjani, skd bierze si taki
sceptycyzm fachowcw. Jego lapidarna odpowied brzmiaa: Zaakceptowa Burrows'
Cave, to znaczy zignorowa wszystko to, co dzi wiemy". W konsekwencji takiego
stanowiska temat wyldowa w przysowiowej szufladzie razem z innymi rzekomymi
falsyfikatami. Powszechnie zaakceptowane wyobraenie, zgodnie z ktrym kontakty midzy
starym i nowym wiatem rozpoczy si dopiero w czasach Kolumba, zostao tymczasem
uratowane.
Jednym z niewielu naukowcw, ktrzy spontanicznie okazali gotowo zajcia si spraw i
poddania znaleziska wnikliwym i rzetelnym badaniom, jest amerykaski profesor James
Scherz z uniwersytetu w Wisconsin. Kiedy w 1994 roku po raz pierwszy napisaem do niego,
poinformowa mnie szczegowo o swoich studiach, ktre przekonay go, e w wypadku
przedstawionych przez Russela Burrowsa przedmiotw istotnie chodzi o prastare dary
wkadane zmarym do grobu.
Wyniki swoich bada udokumentowa Scherz w 1992 roku w obszernym sprawozdaniu.
Opowiada si w nim z zapaem za wiksz otwartoci wobec kontrowersyjnych odkry. Nasi
przodkowie, jak podkrela Scherz, byli znacznie bardziej postpowi", ni dotd sdzono.
Niezwyke motywy na kamieniach nie s dla mnie w adnym razie dowodem faszerstwa.
Raczej wydaj si wskazywa, e prekolum-
5. Materia i wygld poszczeglnych przedmiotw rni si w znacznym stopniu od siebie
22
6. Tajemnicze znaki. Jak je odczyta?
bijska historia Ameryki moe si jeszcze okaza znacznie bardziej niezwyka i ciekawa, ni to
proponuj nasi historycy".
Sprawozdanie Scherza jest szczliwym wyjtkiem. Gdyby profesor z Wisconsin nie zaj
stanowiska w tej sprawie, kolekcja Burrowsa rozproszyaby si tymczasem niemal po caym
wiecie. Jednake cho zada sobie niewyobraalny trud, aby ten niezwyky zbir jak
najbardziej szczegowo udokumentowa, podobno dzi zostay ju tylko fotografie
wydobytych na powierzchni kamieni. Jak to si mogo sta?
Burrows wydosta z pieczary 2 tysice przedmiotw, aby zdoby fundusze na badanie
znaleziska. W 1994 roku tak to wyjani czasopismu Ancient American": Sprzedaem je
prywatnemu kolekcjonerowi, ktry si jednoczenie zobowiza na yczenie udostpnia
artefakty do bada naukowych. Niestety, potem nie chcia o tym nawet sysze". Jak twierdzi
sam Burrows, by to jeden z owych podejrzanych kolekcjonerw, ktry go doprowadzi do
amerykaskiego badacza pradziejw Jacka Warda. Ward posiada wwczas w Vincennes
muzeum i wykazywa niezwyke zainteresowanie Burrows' Cave". Burrows powiada: Po
roku zdecydowaem si wypoyczy mu za pokwitowaniem 1993 artefakty na wystaw w
jego muzeum. Za to mia on wspfi-nansowa badania pieczary".
Ukryte znaleziska
Z biegiem lat Burrows stwierdzi, e liczba kamieni w muzeum Warda stale si zmniejsza.
Na koniec zostao ich ju tylko 356". Kiedy Ward zmar nagle w 1991 roku, wdowa po nim
wrczya mu 120 sztuk. Potem zaczy si do mnie zgasza rozmaite osoby, ktrym Ward
najwidoczniej sprzeda kamienie - wspomina Burrows -Ale cho w swoim czasie
uzgodnilimy, e zysk z kadorazowej sprzeday zostanie podzielony pomidzy nas, nie
dostaem od niego ani centa. A kiedy pniej dowiedziaem si, e Ward ton w dugach,
niejedno stao si dla mnie jasne".
7. Budzcy lk stranik grobu" w hemie i ozdobie na gowie
24
___l, v
.... . ...
}
fpp liii liii*: Iflitllillt
%
=m

8. Ten zoty medalion przypomina wspczesny zegarek na rk
Wedug Burrowsa Ward zarobi na sprzeday wytworw sztuki 250 tysicy dolarw. Poza
tym przeszachrowa przedmioty ze zota wartoci 39 tysicy dolarw. Wynika to z
pokwitowa, ktre znaleziono w spucinie po nim.
Harry Hubbard z Melbourne (Floryda) moe tylko pokiwa gow, syszc takie wypowiedzi.
Jako zaoyciel Towarzystwa Badawczego Ptolemy Productions" postawi sobie za cel
odnalezienie miejsca, gdzie znajduje si Burrows' Cave". Wspiera go w tym ekspert,
zajmujcy si pismem prehistorycznym Paul Schaffranke, ktry najwidoczniej zdoa
rozszyfrowa cz zagadkowych znakw. Wedug opinii Hubbarda i Schaffrankego pieczara
mieci kulturaln spucizn eglarzy pnocno-afrykaskich i europejskich, ktrzy przybyli
na kontynent amerykaski na dugo przed Kolumbem.
Ptolemy Productions" zainwestowaa ju okrge 350 tysicy dolarw w swoje
poszukiwania. Russell Burrows za nazwa Harry'ego Hubbarda notorycznym oszustem,
poniewa Hubbard jest wprawdzie przekonany o istnieniu pieczary, ale nie o szczeroci
Burrowsa. Jest pewien, e Russel musia niele zarobi na sprzeday kamieni" i dziaa tylko
na wasn korzy.
Wydawca Ancient American" Wayne May chcia to wiedzie dokadniej. W padzierniku
1996 roku spotka si z Hubbardem, aby osobicie zapyta krytyka Burrowsa o przyczyn
jego wtpliwoci i zastrzee. May bardzo si zdumia, kiedy Hubbard przy tej okazji
przedoy mu fotografie, ktre trafiy do niego okrn drog. Przedstawiaj mnstwo
przedmiotw!
Jak Hubbard wyjani, zdjcia te zostay zrobione w 1988 roku w muzem Warda. Dla niego to
wystarczajcy powd, aby sta si nieufnym. Gdzie si podziao to cae zoto? Dlaczego
dotychczas bya mowa zawsze tylko o kilku" przedmiotach, ktre Ward rzekomo
przeszachrowa? I dlaczego Burrows w cigu tych wszystkich lat nikogo nie poinformowa o
istnieniu owych kontrowersyjnych zdj? Czyby oprcz
Ukryte znaleziska
wszystkich kamieni przeszmuglowa z pieczary znacznie wicej zotych przedmiotw, ni
dotychczas przyzna?
Hubbard stwierdza: Z przedstawionych mi dokumentw jasno wynika, e midzy 1987 a
1989 rokiem zoto wartoci prawie 7 milionw dolarw przeszo przez stoy Burrows Cave
Research Center. Wyglda to tak, jak gdyby dua cz zostaa przetopiona i sprzedana
przez Fort Knox do U.S.Mint. Gdzie znikna reszta zota wartoci 3 milionw, pozostaje
niejasne. Przypuszczam, e znajduje si ono wci jeszcze w posiadaniu Burrowsa".
Tymczasem Hubbard opublikowa kilka dokumentw. Midzy innymi sprawozdanie z 26
sierpnia 1987 roku, podpisane wasnorcznie przez Burrowsa, w ktrym stwierdza, e
wynis - rzekomo pod naciskiem waciciela gruntu - ponad 500 uncji zota z
pomieszczenia z posgami". Rwnie sensacyjnym dokumentem jest pismo z 31 marca 1989
roku do Jacka Warda, w ktrym czonek Kongresu Frank McClo-skey informuje, kto
uczestniczy w sprzeday zota (jako partnera rozmw wymienia si Michaela Iacangelo z
Fort Knox).
9. Kamie z przedstawieniem soca i ksiyca
26 ____________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
Mona wic dyskutowa na temat tego, gdzie znajduje si zoto. Tym bardziej e nawet bliski
przyjaciel Burrowsa James Scherz nie potrafi powiedzie w tej sprawie nic pewnego. Podczas
bada koncentrowa si przede wszystkim na grawerowanych kamieniach, jak poinformowa
mnie we wrzeniu 1997 roku. Przede wszystkim z powodu gorczki, jak ty metal
wywouje u tych, ktrzy maj z nim do czynienia".
Scherz jednake nie odmawia sobie przyjemnoci rzucenia okiem na eksponaty, kiedy tylko
mia po temu okazj. W niektrych wypadkach chodzio najwidoczniej o odlewy. Ale
widziaem te oryginalne metalowe kawaki. Miay one czerwo-nawoty poysk.
Prawdopodobnie by to stop zota, srebra i by moe oowiu. Nie ulega dla mnie wtpliwoci,
e chodzi tu o prawdziwe, historyczne artefakty, a nie o wspczesne falsyfikaty. Wedug
wypowiedzi Burrowsa wszystkie przedmioty pochodz z pieczar, ktre odkry. On te
zapewni mnie, e co najmniej cz z tych rzeczy, po sporzdzeniu kopii u schyku lat 80.,
znw zostaa tam zoona".
Na pytanie, co sdzi o zarzutach Hubbarda, wedle ktrego Russell Burrows sprzeda cz
zota, Scherz udzieli uderzajco powcigliwej odpowiedzi: Myl, e najlepsze informacje
w tej sprawie zostay ju opublikowane w Ancient American. Poza tym po mierci Jacka
Warda ujawniono zapiski, ktre jasno pokazuj, e Ward bra udzia w sprzeday zota.
Burrows w swoim czasie poinformowa mnie, oburzony, o tej okolicznoci".
James Scherz wydaje si przekonany o niewinnoci Burrowsa. W obszernym licie,
zamieszczonym w rubryce Listy czytelnikw" w Ancient American" wkrtce po
opublikowaniu ujawnionego materiau, wyrazi take powtpiewanie w autentyczno
korespondencji, ktr Hubbard przedstawi do dyskusji: W kadym razie Burrows zapewnia,
e nie widzia nigdy odnonych listw". Do tego dochodzi jeszcze fakt, e Russel Burrows ju
jaki czas przedtem zapozna si z pismem, na ktrym wprawdzie widnia jego podpis, ale
ktre w rzeczywistoci nigdy nie zostao przez niego podpisane".
S to wszystko argumenty, ktre naczelnemu redaktorowi Ancient American" Frankowi
Josephowi wydaj si do bahe. Jak mnie poinformowa 31 sierpnia 1997 roku, nie ma
wtpliwoci co do tego, e owa druzgocca korespondencja jest autentyczna. Rwnie Harry
Hubbard moe odpowiedzie na prb wyjanienia Burrowsa tylko zmczonym umiechem.
Ponad 60 dalszych listw znajduje si w moim posiadaniu - powiada. -1 zao si o
wszystko, e Burrows rwnie tych listw wolaby nigdy nie oglda".
W poowie wrzenia 1997 roku udao mi si zapyta Burrowsa wprost o podnoszone
przeciwko niemu zarzuty:
- Ile obiektw wydoby pan ogem z pieczary?
- Okrge 4 tysice sztuk. Jack Ward sprzeda niemal wszystkie za moimi plecami. Jednake
du cz z tego mona byo z powrotem odkupi.
- A skd pochodz podpisane przez pana listy, opublikowane w Ancient American"? Czy
moe s to tylko falsyfikaty? A jeli tak, to kto si za tym kryje?
- Listy sfaszowa Ward. Chcia, aby pewni ludzie uwierzyli, e to on sprawuje cakowit
kontrol nad systemem pieczar. Jednoczenie wycign pienidze z kieszeni wielu osb.
Ukryte znaleziska
27
- A co z pozostaymi listami, ktre rzekomo s w posiadaniu Hubbarda?
- Nie istniej.
- A gdzie si podziao to cae zoto, ktre wida na fotografiach? Czy w ogle chodzi tu o
zoto?
- Zoto wci jeszcze ley w pieczarze i nigdy nie byo stamtd wyjmowane. Z kadej sztuki
zrobiono odcisk i sporzdzono kopi. Na fotografiach widoczne s
10. Skd twrcy czerpali swoje inspiracje?
28
11. Figura z tarcz na piersi
Ukryte znaleziska_________________________________________________________ 29
wycznie duplikaty. Ale interesy nc. Dowiedziaem si o tym niestety dopiero po mierci
Warda. Oszuka on rnych ludzi na due pienidze, nawet wasn on.
- Czy przetopi pan cz zota, jak to panu zarzuca Hubbard?
- Nie, nie zrobiem tego. Nie robi takich rzeczy.
- Dlaczego wic nie opublikuje pan filmu wideo z wntrza pieczary?
- Wdarcie si do pieczary oznaczaoby naruszenie praw Illinois. Poza tym ludzie pokroju
Hubbarda mogliby dziki temu wytropi, gdzie znajduje si stanowisko. Hubbard z ca
pewnoci spldrowaby je, gdyby tylko mg.
- Przedstawia pan Hubbarda jako notorycznego kamc. Jakie motywy mogy nim kierowa,
gdy stawia panu zarzuty?
- On myli z ca pewnoci, e swoimi wypowiedziami sprowokuje mnie do popenienia
bdu, ktry mu dostarczy ewentualnej wskazwki, gdzie dokadnie znajduje si w system
pieczar.
Odpowiedzi Russella Burrowsa nie uspokoiy mnie. Wprost przeciwnie, emocjonalna
gwatowno, z jak atakowa i obraa Hubbarda (kamca, chory umysowo, zodziej i
kryminalista"), obudziy we mnie podejrzenie, e Hubbard, przypisujc Bur-rowsowi
rozmaite czyny, chyba nie rozmija si tak bardzo z prawd, jak mi to chcia wykaza
Burrows.
Poza tym zastanowio mnie, e Burrows kwestionuje istnienie listw, ktre Hubbard uczyni
przedmiotem dyskusji. Bd co bd Hubbard umieci owe listy na swojej stronie
internetowej - w wikszoci pochodziy one rzekomo ze spucizny Jacka Warda. Dlatego
poprosiem krytyka Burrowsa, aby mi udostpni kopie wszystkich listw.
Na pocztku listopada 1997 roku Harry Hubbard nawiza ze mn kontakt i przysa mi setki
stron z materiaem informacyjnym na temat jego poszukiwa. Kiedy zaczem studiowa owe
teksty, nie mogem wyj z podziwu: opisano tam z najdrobniejszymi szczegami, w jaki
sposb Burrows od 1983 roku okrada z pienidzy Jacka Warda, a take jego partnera
Normana Cullena, po to, by finansowa swoj nielegaln dziaalno - poszukiwania w
pieczarze. Tylko do koca 1987 roku obaj poyczyli mu 20 tysicy dolarw, co Burrows
potwierdzi wasnorcznie w pimie z 29 grudnia 1987 roku. W 1990 roku pozby si dugw,
spacajc partnerom naleno zotem.
Hubbard udostpni mi poza tym wiele listw i rachunkw, ktre udao mu si zdoby.
Wbrew wypowiedziom Burrowsa te dokumenty istniay (por. suplement).
Wiele do mylenia day mi przede wszystkim listy domniemanego waciciela ziemskiego
George'a Neffa. Dziwnym trafem w Neff przez lata korespondowa wycznie z Burrowsem.
Nikt oprcz odkrywcy nie mia z nim nigdy osobistego kontaktu. Wreszcie Burrows sam
stwierdzi, i George Neff to tylko pseudonim, ktry w waciciel ziemski przybra ze
wzgldw bezpieczestwa.
George Neff to wymys Burrowsa", Hubbard jest o tym wicie przekonany. Za pomoc
sfaszowanych listw wywiera on nacisk na Jacka Warda oraz innych zainteresowanych, aby
ich podporzdkowa swoim interesom i celom i aby wyciga z ich kieszeni pienidze na
dalsze badania".
30
12. Na lewo od gowy unosi si nieznany obiekt latajcy
Po przestudiowaniu listw Neffa mog si bez zastrzee przyczy do wtpliwoci
Hubbarda. Fikcyjny waciciel ziemski na wszelkie moliwe sposoby prbowa rozproszy
wtpliwoci Warda i Cullena co do legalnoci poszukiwa w pieczarach. Wci wzywa ich
do kupowania od Burrowsa wydobytych przez niego artefaktw, straszc, e w przeciwnym
razie bdzie musia poszuka sobie nowych partnerw. 6 grudnia 1987 roku, krtko po tym,
jak Burrows po raz pierwszy wydosta z pieczary zoto, Neff obieca im obu znaczne
korzyci, jeli nadal bdwspierai Burrowsa (Russell jest w drodze do domu, daem mu 150
tysicy dolarw w zocie").
Wedug wypowiedzi Burrowsa, George Neff zmar w 1995 roku. A jeli Neff istnieje tylko w
fantazji Burrowsa, do kogo w istocie naley ziemia? Prawdziwi posiadacze ziemscy s znani
bardzo dobrze zarwno Burrowsowi, jak i mnie - powiada Hubbard. - Nie chciabym podawa
ich nazwisk do publicznej wiadomoci. Mog
Ukryte znaleziska
31
powiedzie tylko tyle: aden z nich nie mia zielonego pojcia o istnieniu pieczary ani o
sprawozdaniach, ktre na ten temat zostay napisane. Nie dostrzegaj w adnej mierze wagi
odkrycia, wiedz bardzo mao o pradziejach, a na archeologii waciwie zupenie si nie
znaj".
Tymczasem w posiadaniu Hubbarda znalazo si 30 duplikatw wyrobw ze zota, inne
okrnymi drogami trafiy do rozmaitych zbiorw prywatnych. Ogem, jak
13. Indianin z ozdob z pir
14. Tajemnicze pismo i przedstawienia komet
Ukryte znaleziska_________________________________________________________ 3 3
mnie poinformowa, mia on moliwo obejrzenia okoo 600 odleww. Znaczna cz
znajduje si nadal w posiadaniu rodziny Jacka Warda". Wedug Hubbarda, Burrows kaza
wykona kopie wszystkich wyrobw ze zota. Oryginay zostay na koniec przetopione.
Wymieniona przez Hubbarda suma 6 do 7 milionw dolarw, ktra w ten sposb zostaa
zgromadzona, moga w peni odpowiada prawdzie. Mam przed sob zapiski, w ktrych
wyszczeglniona jest warto wszystkich przedmiotw. Poza tym znane mi s trzy numery
kont w bankach szwajcarskich. Tam miay by przekazane pienidze. Gwoli dokadnoci
pragn je tu poda:
JackWard: 01-311-59-011
Norman Cullen: 01-000-58-001
Russell Burrows: 01-035-57-000 (Codeprefix 9162681)
To dziwne, ale wadze amerykaskie dotychczas nie wczyy si do tej sprawy. Mimo i
Hubbard wielokrotnie zwraca uwag odpowiednich urzdw, aby przyjrzay si dziaalnoci
Burrowsa. Dostarczyem FBI wszelkich niezbdnych informacji - zoci si. - Ale nie
podjto adnych krokw".
Rwnie archeolodzy amerykascy najwidoczniej nie widz potrzeby wystpienia przeciwko
Russellowi Burrowsowi. Wprawdzie Thomas Emerson, naczelny archeolog Illinois z Agencji
Ochrony Dbr Kulturalnych owiadczy w swoim pimie, e Burrows postpuje nagannie,
jeli naprawd pldruje miejsce pochwku, jednoczenie za da do zrozumienia, e nie
wierzy w istnienie tajemniczego wiata pieczar.
17 listopada 1997 roku Harry Hubbard przesa mi kolejn informacj. Byem wielce
wzburzony. Najwidoczniej kolekcja Burrowsa zawiera take dziesitki motyww, ktre
mona interpretowa jako przedstawienia istot pozaziemskich. Hubbard owiadczy: Obok
prehistorycznych stworze ldowych i morskich oraz dziwnych istot w ubraniach, s tu
wizerunki najrniejszych obiektw latajcych, jedne znajduj si w powietrzu, inne na
ziemi".
Amerykanin stwierdzi rwnie wystpowanie popiersi istot z gowami gadw. Zmieniy one
swoich wacicieli w marcu 1997 roku na aukcji w Peorii". Motywy te byy szczeglnie
wyraziste. Hubbard jest przekonany o tym, e artyci musieli na wasne oczy widzie swoje
modele".
Interpretacja Hubbarda pokrywa si z opini zmarego w 1995 roku Josepha Mahana. Ten
ceniony specjalista zajmujcy si kultur Indian i prezes Instytutu Studiw nad Kultur
Amerykask (ISAC) niemal do mierci zajmowa si intensywnie Burrows' Cave" i taki oto
sformuowa wniosek:
Ludzie, ktrzy le tam pochowani, s to -jak uwaam - krlowie Soca, pogrzebani razem
ze swymi onami i dziemi, odzieniem, broni, jak rwnie poywieniem, niezbdnym na
dalsz drog po mierci. Ci miertelnicy-pbogowie byli potomkami owych niemiertelnych
istot pozaziemskich, ktre kiedy przybyy na ziemi ognistymi pojazdami i dokonay
wiadomie manipulacji genami. Ich potomkowie
34
15. Krl czy wojownik? Przedmioty z Burrows' Cave" wy woay w Ameryce ostre spory
nauczyli si rzeczy, ktre byy przekazywane z pokolenia na pokolenie i nadal powinny
zosta zachowane. Poznali, jak leczy choroby, zdobywa wiedz, a take potrafili
wykonywa wszelkie moliwe sztuki, od eglugi do architektury. Kiedy potem owe istoty
opuszczay ziemi, obiecay, e jeszcze powrc".
Mahan zakupi 107 kamieni z Burrows' Cave". Po jego mierci zostay one zapakowane i
schowane. Kilka z nich sprzedano prywatnym kolekcjonerom. Inne obiekty
Ukryte znaleziska
35
z pieczar znajduj si dzi w posiadaniu doktora Beverleya Moseleya, znanego
amerykaskiego kolekcjonera dzie sztuki i waciciela muzeum. Okoo 500 wyrobw kupi
podobno na czarnym rynku wiceprezes Srodkowozachodniego Towarzystwa
16. Odtworzone kartograficznie biegi rzek. Czy ten obraz daje wskazwki co do pooenia
Burrows' Cave"?
36 ____________________________________________TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
Epigraficznego. Odrzuci on wspprac z organizacj Hubbarda. Hubbard powiada:
Gdybymy znaleli Burrows'Cave i otworzyli j, Moseley musiaby zwrci ca swoj
kolekcj stanowi Illinois. Nic wic dziwnego, e nas nie lubi".
W istocie Hubbard z powodu swej zawzitoci z ca pewnoci ma niewielu przyjaci. W
kadym razie Russell Burrows ostrzeg mnie 9 grudnia 1997 roku jeszcze raz przed jego
poczynaniami: Zastanw si, prosz, dobrze nad tym, ile zaufania masz do jego
wypowiedzi". Innym razem wyranie zaprzecza po raz kolejny autentycznoci listw
przedstawionych Hubbardowi i mnie. Nie istniej adne moje listy. Jeli chciaem co
przekaza Wardowi, telefonowaem do niego albo skadaem mu wizyt. W kocu dzielio
nas zaledwie 30 kilometrw".
Co do listw Neffa, to mogo si zdarzy, e rodzina Warda sprzedaa je Hubbardowi,
przyznaje Burrows. Ale tylko 3 spord nich mogy by prawdziwe. Rodzina Warda jest
niewiele lepsza ni Hubbard".
Tymczasowe zakoczenie swojej historii ogosi Russell Burrows w styczniu 1998 roku. Za
porednictwem Internetu poinformowa opini publiczn, e adwokat, ktry dzi zarzdza
posiadoci Neffa, wyjawi pewnemu antropologowi, gdzie znajduje si pieczara. Wszelkie
dalsze kroki i decyzje - tak mnie poinformowano - le teraz w jego kompetencji. O kogo
chodzi, nie wiem". Wynika z tego, e rozpoczn si badania systemu pieczar:
Ja osobicie nie mam od tej chwili nic wsplnego z ca spraw" - stwierdzi Burrows.
Metalowa biblioteka" z Ekwadoru
Burrows' Cave" nie jest odosobnionym przypadkiem. Nauka przez dziesitki lat ignorowaa
rwnie, budzc wtpliwoci co do autentycznoci, kolekcj zmarego wl982 roku ojca Carlo
Crespiego z Cuenca (Ekwador). S to do osobliwe przedstawienia ryte w metalu i kamieniu.
Wida tam dinozaury i baniowe stwory, bogw i piramidy, ale take tajemnicze znaki. Ich
twrcy pozostaj nieznani.
Na kilku pracach w metalu pojawia si nawet so. Jest to wielce zdumiewajce, poniewa
sonie, wedle powszechnie panujcego pogldu, wymary podobno na kontynencie
amerykaskim przed ponad 10 tysicami lat. Za czasw Inkw (okoo 1200 r. n.e.) ju nie
istniay te imponujce wielkoci zwierzta o grubej skrze. Skd wic wczeni artyci
czerpali swoj wiedz?
Na kolekcj Crespiego, jako jeden z pierwszych na kontynencie europejskim, zwrci uwag
badacz i pisarz Erich von Daniken. W 1992 roku odby on podr do Cuenca, gdzie cae dnie
spdza filmujc osobliwe przedmioty znajdujce si w zaimprowizowanym muzeum ojca
Crespiego. To wprost nie do wiary - wspomina Szwajcar. - Pomieszczenia Crespiego byy po
sufit zapenione kamiennymi figurami wszelkiego rodzaju. Mieszanina nie do opisania. Tu
obok figur leay grawerowane pyty metalowe. Nie mogem wyj z podziwu".
Crespi wyzna Danikenowi, e du cz swojego zbioru otrzyma od Indian. Wynieli oni
skarby z tajnych magazynw swoich przodkw", aby je powierzy jego opiece. Kilka
spord tych przedmiotw pochodzio podobno z dotychczas nie zbadanego systemu pieczar,
ktry cignie si kilometrami.
Daniken w towarzystwie odkrywcw owych pieczar, Argentyczyka Juana Mori-cza oraz
jego adwokata Matheusa Peny, mg osobicie obejrze cz pomieszcze. Widzia w
podziemnym wiecie metalowe pyty pokryte tajemniczymi znakami, ale take dziwne krzesa
oraz rzeby licznych zwierzt - wrd nich nawet jaszczura.
Potem krytycy zarzucali mu, e wymyli ca histori. Powodem byo to, i w swojej ksice
Siejba i kosmos Daniken stworzy wraenie, e wszed gwnym wejciem do tak zwanej
Cuevas de los Tayos", pniej za wobec dziennikarzy zmieni owiadczenie, mwic e
korzysta tylko z odlegego bocznego wejcia, ktre prowadzi do systemu pieczar.
Dlaczego tak zrobi?
Musiaem si zgodzi na spenienie warunkw, jakie postawi mi w owym czasie Moricz -
tumaczy Daniken. - Nie mogem wic wspomnina o istnieniu boczne-
38
go wejcia; wszystko musiao wyglda tak, jak gdybym by w tak zwanych jaskiniach Tayos.
Moricz uzasadni swj warunek w ten sposb, e boczne wejcie byo do atwo dostpne
i nie mg dopuci, aby potem rozmaici poszukiwacze skar-
17. Kamienne przedstawienie ze zbioru Carla Crespiego i Juana Moricza
Ukryte znaleziska
39
18. Fotografie cennych rzadkoci - kolejne figury ze zbioru Carla Crespiego
bw pldrowali jaskini. C miaem robi? Pragnem przekona si na wasne oczy,
przynajmniej w maej czci, o prawdziwoci jego opisu i przypuszczalnie zaakceptowabym
wwczas jeszcze wiele innych warunkw".
Opisowi waciwej sensacji, jak bya hala z metalow bibliotek", powici Szwajcar w
swojej ksice Siejba i kosmos tylko kilka fragmentw.
Jednake wanie one stay si przedmiotem najsurowszej krytyki. Dlatego poprosiem go,
aby mi jeszcze raz opisa wszystko, co zobaczy, kiedy wdrowa przez podziemny wiat.
By tam st i kilka krzese twardych jak stal - opowiada Daniken. - Krzesa nie miay opar.
Kade z nich skadao si z dwch wygitych czci. Powierzchnia do siedzenia bya
uwypuklona do gry, nogi za do dou. Pod spodem znajdowa si rodzaj czworoktnej
skrzyni. Na pododze i w kamiennych niszach stay zote figury zwierzt. Sprawiay wraenie,
e s wykonane z metalu, i byy zimne, kiedy ich dotykaem. Figury przedstawiay jaszczury
z niezwykle dugimi ogonami, ale take rozmaite potwory z olbrzymimi paszczami, ktre po
czci przypominay dinozaury. Moricz ustawi kilka z nich w kole na pododze. Za nimi, w
blasku latarek kieszonkowych, ktrymi owietlalimy pomieszczenie, lnia metalowa
biblioteka. Byy tam cienkie pyty ozdobione czworoktami, a na nich - niezliczone
osobliwe znaki i figury".
Szwajcar utrzymywa uparcie, e nie wolno mu byo fotografowa tych imponujcych
reliktw. Pniej jednak przyzna, e na pocztku wyprawy zrobi zdjcia kilku
40
19. W pomieszczeniach Crespiego panowa nieopisany chaos
figur, ktre stay w kamiennych niszach. Potem Moricz poprosi go, aby nie uywa aparatu.
Jeszcze dugo Daniken nie zamieszcza wielu spord tych zdj w swoich ksikach. Takie
byo yczenie Moricza i Daniken a do dzi stosowa si do tego. Jednake mogem osobicie
obejrze kilka nie publikowanych zdj w jego archiwum. Prcz tego Szwajcar zamieci w
owym czasie w swojej ksice reprodukcj wizytwki adwokata Moricza, Matheusa Peny, z
jego numerem telefonu, aby kademu powanemu badaczowi umoliwi kontakt z Juanem
Moriczem". Czy tak postpuje kto, kto wiadomie chce oszuka swoich czytelnikw?
Trudno si dziwi, e Juan Moricz wbrew pierwszym wypowiedziom wobec prasy
niemieckiej w 1973 roku nagle zaprzeczy temu, e wprowadzi Danikena w swj"
podziemny wiat. Wkrtce potem dorczono szwajcarskiemu autorowi pismo od adwokata
Matheusa Peny z daniem odszkodowania w wysokoci 200 tysicy dolarw. Roszczenia
swego klienta Peny uzasadnia w ten sposb, e Daniken, publikujc odkrycie Juana Moricza,
zrobi dobry interes".
Media niewiele zajmoway si t spraw. Wydrukowano krzyczce nagwki, ktre
przedstawiay Danikena jako blagiera. Pominito informacj, e ju w 1969 roku Moricz
zorganizowa wypraw do systemu jaski oraz e wczeni uczestnicy zobowizali si
pisemnie, i nie bd komentowa tego przedsiwzicia w gazetach, radiu, telewizji ani
adnych innych mediach, e zachowaj cakowite milczenie na temat
Ukryte znaleziska
41
ekspedycji, a szczeglnie nie puszczpary z ust na temat pooenia geograficznego pieczar,
wej do nich i znajdujcych si tam cennych obiektw".
W informacjach prasowych ukazay si w owym czasie fotografie wejcia do jaskini, ale nie
byo ani sowa o tym, co znaleziono w podziemnym wiecie. Tylko w notarialnie
uwierzytelnionym pimie do wadz Ekwadoru z 21 lipca 1969 roku Moricz wymieni to, co
pniej mia pokaza Danikenowi:
W prowincji Morona-Santiago na terenie Republiki Ekwadoru odkryem cenne przedmioty o
wielkiej wartoci kulturalnej i historycznej dla ludzkoci. S to tablice metalowe, ktre
zostay wykonane rkami czowieka i zawieraj informacj historyczn o zaginionej
cywilizacji. Ludzko, jak dotd, nie posiada na ten temat wiedzy ani te nie odkrya adnych
ladw. Wspomniane przedmioty s umieszczone grupami wewntrz wielu rnych jaski, a
kady z nich zosta inaczej uformowany.
Dokonaem tego odkrycia cakiem przypadkowo, kiedy w zwizku z moj specjalnoci
naukow badaem niektre szczepy ekwadorskie w zakresie folkloru, etnologii oraz
lingwistyki. Odkryem nastpujce przedmioty:
1. Przedmioty z kamienia i metalu rnych wielkoci, ksztatw i barw.
2. Tablice metalowe, pokryte pismem i znakami, to prawdziwa metalowa bi-blioteka, ktra
przedstawia chronologiczn histori ludzkoci, pochodzenia czowieka na ziemi i opisuje
dokonania naukowe wygasej cywilizacji".
20. Wiele skarbw" Crespiego uchodzi dzi za zaginione
42

21. Kamienny szkielet. Gdzie znajduje si obecnie?
Ukryte znaleziska_________________________________________________________ 4 3
W poowie lat 90. niemiecki badacz i autor Walter-Jorg Langbein uda si w podr ladami
mojego krajana. Przestraszony rozmaitymi pogoskami, wyruszy do Cuenca, aby w
miejscowym klasztorze zbada, co stao si ze zbiorem ojca Crespiego po jego mierci.
Udao si nam i zostalimy wpuszczeni do klasztoru - opowiada Langbein. -Ale ostatnie
drzwi, prowadzce do pomieszczenia, w ktrym znajdoway si znaleziska Crespiego,
pozostay przed nami zamknite. Udzielano nam sprzecznych informacji. Tam ju nic nie
ma. Nie opaca si oglda tych rzeczy, s one bez wartoci!. Rozczarowani, zaczlimy si
rozglda po klasztorze. Wraz z moim towarzyszem podry odnalelimy cz zbioru
Crespiego. Ujrzelimy pyty metalowe z zagadkowymi znakami, ale take z nie mniej
osobliwymi obrazkami i symbolami. Te przedmioty sztuki byy w opakanym stanie.
Obchodzono si z nimi okrutnie! Pokrytych znakami metalowych pyt uywano na przykad
do naprawiania uszkodzonych drewnianych schodw. Metalowe folie o duej powierzchni
poprzypinano w wielu miejscach do drewnianych cian, aby zakry popkane fragmenty. To
jeszcze nic! - zwierzy mi si starszy ojciec. - Gdyby pan wiedzia, co zostao wmurowane w
fundamenty podczas remontu...".
Rezultat naszych poszukiwa okaza si aosny. Ze zbiorw Crespiego pozostay dzi tylko
ndzne resztki. Cenne rzeczy powdroway ju w 1971 roku za 433 tysicy dolarw do
nowego waciciela. By nim Bank Centralny Ekwadoru, jak potwierdzia jego rzeczniczka
Ximena Lasso Alvarez w 1998 roku: Nie wszystko kupilimy, poniewa nasi eksperci
uwaali, e w kolekcji znajdoway si take rzeczy wspczesne. Natomiast wszystkie
przedmioty ceramiczne ze zbioru Crespiego byy autentyczne. Wystawiamy je od czasu do
czasu w muzeum naszego banku".
Prace w cynku i miedzi zostay zwrcone, poniewa niektre motywy najwidoczniej
skopiowano z ksiek, wyjania dalej Ximena Alvarez. Dowodem na to jest kilka pyt, ktre
wykonano z resztek dawnych zbiornikw na benzyn. Cay materia etnograficzny znajduje
si dzi w rkach zakonu salezjanw w Cuenca i nie jest dostpny dla publicznoci".
Daniken nigdy nie robi tajemnicy z tego, e wrd skarbw Crespiego znajduj si take
przedmioty wspczesne. Ju w 1972 roku napisa w czasopimie Stern": Wiem bardzo
dobrze, e staruszek czsto lubi fantazjowa i w obu pomieszczeniach, ktre ma zwyczaj
pokazywa odwiedzajcym (istnieje jeszcze trzecie pomieszczenie i tego nie pokazuje!), obok
bardzo cennych eksponatw przechowuje ca mas rupieci i kiczw. Istotne jest, e obok
tych rupieci posiada on prawdziwe skarby z kamienia i zota, ktrymi powinna si wreszcie
zaj archeologia".
Crespi przechowywa te przedmioty w trzecim pomieszczeniu, ktrego zazdronie strzeg.
Daniken pisze: Juan Moricz twierdzi, e jestem pit osob, ktra oglda ten pokj. A udao
mi si to tylko dlatego, e Moricz i jego adwokat Pena zapewnili ojca Crespiego, e jestem
jednym z nich, a wic jednym z wtjemniczonych. Kiedy potem przebywaem znw w
Cuenca, Crespi ju mi nie pokaza owego pomieszczenia nr 3!"
Ale co si stao ze skarbami Moricza? Ekspedycja, ktr kierowali archeolog-hob-bysta
Stanley Hali i astronauta z NASA Neil Armstrong, wrcia 1976 roku z pustymi
44
22. Paskorzeba w metalu z tajemniczymi znakami i symbolami
rkami z Cuevas de los Tayos. Nie znaleziono ani ladu artefaktw opisanych przez
Danikena. Nie byo w tym nic dziwnego, poniewa nie szukano wwczas tajemniczych rzeb
ani pyt metalowych. Armstrong potwierdzi to osobicie w licie z 24 lutego 1977 roku. W
dodatku po caym zamieszaniu w mediach wok tej sprawy Indianie mogli przenie swoje
skarby w inne miejsca. Mimo to liczne gazety i czasopisma nie omieszkay wykorzysta
okazji, aby swoim czytelnikom w atrakcyjnej formie jeszcze raz sprzeda wielkie oszustwo
Danikena".
Tymczasem niejedno si wydarzyo. W roku 1990 w Quito Daniken mia wykad wobec
licznie zgromadzonych suchaczy. Wrd nich by take wczesny kierownik wyprawy
Stanley Hali. Hali wyjani przy tej okazji wszystkim obecnym, e tymczasem odnalaz
miejsce, w ktrym zoone byy skarby - powiedzia mi Daniken. -Wszystko, co na ten temat
napisaem, byo zgodne z prawd. Nie udao mi si nic wicej od niego wyudzi. W cigu
nastpnych dni skorzystaem z okazji, aby pozna bliej Halla. Zdradzi mi, e obecnie
pracuje nad ksik, w ktrej przedstawi wyniki swoich poszukiwa cznie z fotografiami
obiektw".
Kto ukry tablice z Michigan?
Podobnie jak zbiory Russella Burrowsa i Carla Crespiego, zbyt pochopnie zalicza si dzi tak
zwane tablice z Michigan" do grupy obiektw pochodzenia wspczesnego. Ich istnienie
pozwala rwnie przypuszcza, e do wybrzey Ameryki przybijali eglarze jeszcze na wiele
stuleci przed Kolumbem.
Tablice wydobyto midzy 1874 a 1915 rokiem z indiaskich kurhanw w pobliu Detroit
(Michigan). Natychmiast tysice amatorw oraz rolnikw zaczy gromadzi znaleziska
wykonane z upkw, gliny albo miedzi. Tablice byy ozdobione motywami chrzecijaskimi i
obcymi znakami - a wic niezwykle cenne. Grawerowane przedstawienia mamutw, soni
indyjskich oraz ludzi o orientalnych rysach budziy jednak due wtpliwoci. Problem ten
poruszano wielokrotnie w amerykaskim pimiennictwie historycznym.
Ku wielkiemu zdumieniu odkrywcw, uczeni nawet nie zadali sobie trudu, aby znaleziska
podda gruntownemu badaniu. Zamiast przeszkodzi pldrowaniu, nazywali tablice
falsyfikatami. Kiedy w 1890 roku antropologowi Morrisowi Jastrowowi, profesorowi
uniwersytetu w Pensylwanii, pokazano fotografie tablic, machn tylko rk i powiedzia:
Jedyn godn uwagi rzecz w tych tablicach jest ich dyletancki charakter jak rwnie
widoczna niewiedza faszerzy. Ju choby pobiene spojrzenie na zdjcia odsania prawdziwy
charakter znalezisk. Napisy s w przewaajcej czci straszliw mieszanin fenickich,
egipskich i starogreckich liter, ktre powstay z przypadkowo poczonych rozmaitych
alfabetw, jakie mona znale na przykad w sowniku Webstera".
Odkrywcy na prno bronili si przed zarzutem, e tablice sfaszowano. Wyrok zapad,
znaleziska zostay zdemaskowane" jako oszustwo. Znikny rwnie szybko, jak si pojawiy,
w mroku akademickiej ignorancji. Rozzoszczeni postaw uczonych ludzie tacy jak Daniel
Soper, wysoki rang urzdnik stanu Michigan, albo pastor James Savage zaczli gromadzi
tysice tablic, aby je zachowa dla potomnoci.
Wiele dziesicioleci pniej Henriette Mertz poddaa tablice z Michigan gruntownym
badaniom. Mertz, specjalistka zajmujca si epok prekolumbijsk, chciaa waciwie
podbudowa naukowo zarzut faszerstwa. Ale jej si nie udao. Po badaniach trwajcych
dziesitki lat Amerykanka dosza do wniosku, e tablice, wbrew dotychczasowym opiniom,
s autentyczne. Zdaniem Henriette Mertz, zostay wykonane przez chrzecijan, ktrzy po
upadku imperium rzymskiego, okoo 312 roku n.e.
Ukryte znaleziska
47
23. Tysice podobnych tablic wydobyto na przeomie stulecia w Michigan
48 ____________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
uciekli na kontynent amerykaski. Szokujce wyniki swoich bada uczona zapisaa w
obszernym dziele, ktrego wydania jednak ju nie doya. Henriette Mertz zmara 1985 roku.
Ale gdzie znajduj si dzi owe tablice?
Rni uczeni zapewniaj nas, e zaginy. Wrd nich take Walter-Jorg Langbe-in, jeden z
pierwszych badaczy z obszaru niemieckojzycznego, ktrzy zwrcili uwag na tablice z
Michigan. Mimo intensywnych poszukiwa nie udao mu si dowiedzie niczego bliszego o
miejscu ich przechowywania. Pisze on, e pewne jest tylko to, i znaczna cz znalezisk
pada ofiar ognia w Springport (Indiana). Niejaki Thad Wilson uratowa 20 obiektw z
dymicych zgliszcz".
Na szczcie sprawozdanie Langbeina okazao sienie do koca prawdziwe. Wiadomo bowiem
dzi o jedenastu niewielkich zbiorach, ktre s przechowywane w Michigan oraz w New
Hampshire. Udao mi si rwnie zlokalizowa miejsce, gdzie umieszczono zgromadzon
przez Daniela Sopera i Jamesa Savage'a kolekcj. Jak mnie poinformowa badacz Evan
Hansen, wiksza cz tajemniczych pyt zostaa ju przed 20 laty przekazana mormonom w
Utah, u ktrych obiekty znajduj si do dzi. Ro-nald Barny, archiwariusz dziau
historycznego wityni mormonw w Utah, potwierdzi ten stan w licie do Hansena z 23
marca 1992 roku.
W pimie do profesora Emilio Spedicato, matematyka z Uniwersytetu w Berga-mo (Wochy),
mormoni ujawnili 14 czerwca 1993 roku dalsze szczegy. Glen Leonard pisze: Kolekcja
Daniela Sopera po jego mierci przesza w posiadanie jego syna Ellisa. W 1965 roku dostaa
si w rce Miltona R. Huntera, mormona, ktry bardzo si interesowa prehistori Ameryki.
Co si tyczy zbioru Jamesa Savage'a, przekazano go w 1930 roku uniwersytetowi w Notre
Dam, skd 1960 roku dosta si take w rce Huntera. Jego rodzina zapisaa nam te
znaleziska".
Wedug Leonarda, kolekcja Savage'a obejmuje 1045 sztuk, zbir Sopera za liczy ich 495.
Ogem zatem w Utah zmagazynowano 1540 tablic. Jest to wystarczajcy powd dla
Hansena, aby by podejrzliwym. W kadym razie w dziele Henriette Mertz jest mowa o 2700
skatalogowanych sztukach. Najwidoczniej najlepsze egzemplarze zostay wyczone ze
zbioru i ukryte".
Wtpliwoci Evana Hansena s uzasadnione. W kocu zaoyciel mormonw Jo-seph Smith
czerpa swoj wiedz z cakiem podobnych tablic, ktre podobno wykopa 1824 roku w stanie
New York. Anio wskazywa mu przy tym drog i poleci przetumaczy teksty z tablic.
Smith uczyni, jak mu nakazano, i tak powstaa ksiga mormonw.
Opisy w ksidze mormonw zaczynaj si w roku 600 p.n.e. w Jerozolimie. Prorok imieniem
Lehi na polecenie Boga podobno opuci wwczas kraj wraz z kilkoma krewnymi, aby si
osiedli na kontynencie amerykaskim. Kiedy osiedlecy tam przybyli, zaczli uprawia
ziemi i sporzdza cienkie metalowe pytki, na ktrych grawerowali histori swojego
narodu. Tradycja ta bya przekazywana z pokolenia na pokolenie.
Kiedy jednak obie grupy - Nefici oraz buntowniczy Lamanici - pokciy si i w rezultacie
doszo do wielkiej bitwy. Jednoczenie prorok Mormon zbiera wiadomoci o swoim kraju i
zamieci je w ksice, ktrjego syn po mierci ojca zakopa.
Ukryte znaleziska
49

24. Dotychczas nie udao si odcyfrowa znakw na tablicach
X - Tajne archiwa archeologii
50
8MM*. MMt, !, 17. 1t. Wr. rt tmitmlum*. wmtntmi wn 1-5 .* *. f*AKK MACY
t, Wll !*. in mM fctW fwit* w rifi <. W. !..<
M M. m * ** T i*mm * IM fmmt Km. I.
nfrfr tm*im**n
r . r
o t h c ii i-r i o-t m e u.
> n.
25. Kolejne znaleziska z Michigan, ktre obecnie gdzie zaginy
Ukryte znaleziska
51
26. Liczne tablice ukazuj motywy biblijne
52 ____________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
Kultura neficka zostaa zniszczona w wielkiej wojnie. Pozostali Lamanici. Ich potomkowie
utworzyli, wedug mormonw, wraz z innymi grupami szczepy indiaskie, ktre europejscy
odkrywcy odnaleli pniej w Nowym wiecie.
Tyle historia, jak opowiada nam Joseph Smith. Historia, ktra rodzi pytania. Czy Smith
odkry kilka tablic ozdobionych motywami chrzecijaskimi, podobne pniej znaleziono
take w Michigan, i dlatego uoy t pen fantazji legend?
Kiedy w gwnej siedzibie mormonw w Utah poprosiem o blisze informacje, otrzymaem
odpowied pen rezerwy. Rzecznik prasowy Don LeFevre napisa: Pozyskalimy tak zwan
kolekcj Savage-Soper od uniwersytetu w Notre Dam. Tablice zawieraj napisy i rysunki z
motywami biblijnymi. Z ksig mormonw nie maj one nic wsplnego". Naley te wzi
pod uwag to, e niektre tablice nosz lady-obrbki mechanicznej: Dlatego wielu
ekspertw od spraw archeologii podaje w wt pliwo ich autentyczno".
Czy tablice z Michigan istotnie s wspczesnego pochodzenia - nie potrafi tego oceni.
Pewne natomiast wydaje mi si, e mormoni powinni zaprzeczy prawdziwoci tablic nawet
wwczas, gdyby po przeprowadzeniu niezalenych bada naukowych znaleziska okazay si
ostatecznie autentyczne.
Gdyby podano do publicznej wiadomoci, e pyty z Michigan naprawd istniej, i
odczytano by napisy, staoby si wwczas znane historyczne to powstania owych tablic -
stwierdza take Evan Hansen. - Kocioowi mormonw wyrzdzioby to oczywicie ogromne
szkody. Nic wic dziwnego, e bdzie on czyni wszystko, aby podwaa autentyczno pyt".
Prawdziwe to historyczne" widzi Hansen w katastrofie pochodzenia kosmicznego, ktra
dotkna kiedy nasz planet i przyniosa jej cierpienie. Susznie wskazuje on na wci
powracajc, przedstawian obrazowo histori Arki Noego, liczne motywy potopu jak
rwnie przedstawienia asteroid na tablicach.
Nawet uderzenia asteroid s na nich utrwalone. Hansen powiada: Kiedy ledzimy te
przedstawienia, wwczas dochodzimy do wniosku, e opisany w Biblii potop moe by
wytumaczony uderzeniem asteroid. Tez t w poowie naszego stulecia po raz pierwszy
sformuowa Immanuel Velikowski. Skd wic faszerze, ktrzy znaleli tablice na
przeomie wiekw, ju wwczas mogli o tym wiedzie?"
Spr wok Glozel
Od dziesicioleci w rodowisku naukowcw francuskich toczy si zaarty spr. Przedmiotem
dyskusji s 3 tysice znalezisk z przeszoci - wiele z nich jest ozdobionych osobliwymi
znakami. Do znalezisk tych nale midzy innymi gliniane tablice, tajemnicze rzeby, wazy,
kamienie, ale take obrobione koci. Naukowcy datuj niektre z nich na 15 do 17 tysicy lat
p.n.e., a wic epok prehistoryczn, w ktrej, wedle obiegowej opinii, waciwie nie mogo
jeszcze istnie pismo.
Mody francuski rolnik Emile Fradin wydoby te osobliwe rzeczy midzy 1924 a 1930
rokiem. Kiedy ora swoje pole w wiosce Glozel, na poudniowy wschd od Vichy, natkn si
na antyczne resztki. Zainteresowany informacj na ten temat, zamieszczon w Bulletin de la
Societe d'Emulation du Bourbonnais", archeolog-ama-tor doktor Antonin Morlet, lekarz
uzdrowiskowy z Vichy, zaoferowa Fradinowi swoj pomoc. Fradin przyj j z
wdzicznoci i tak obaj zaczli kopa ziemi w poszukiwaniu dalszych reliktw
archeologicznych.
Wkrtce do wioski zaczli si zjeda profesorowie i fachowcy z caego wiata, aby
osobicie oceni napisy. Ale ku wielkiemu rozczarowaniu Fradina nikt nie mg sobie
przypomnie, eby kiedykolwiek widzia co podobnego. Jednake wkrtce potem do grupy
zainteresowanych przyczy si take Joseph-Louis Capitan z Muzeum Sztuk Piknych w
Paryu. W 1924 roku dostarczono mu prbki ze stanowiska. Najpierw przez trzynacie
miesicy nic si nie dziao. Wreszcie Capitan postanowi na wasne oczy obejrze miejsce,
gdzie wykopano obiekty. Pozostajc pod gbokim wraeniem tego, co zobaczy, poprosi
Morleta, aby sporzdzi dla niego sprawozdanie na temat odkry.
Morlet uczyni, co mu kazano, upar si jednak, aby opublikowa raport 23 wrzenia 1925
roku pod tytuem Nouvelle station neolithiue w imieniu wasnym i Fradina. Rozgniewa tym
niebywale Capitana, ktry szala z wciekoci i wezwa Morleta natychmiast do Parya.
Pana nazwisko jest zupenie nieznane w wiecie fachowcw! - krzykn na lekarza z
wyrzutem. - Paska broszura si nie sprzeda. Niech pan wstawi po prostu moje nazwisko na
miejsce Fradina".
Morletowi ani si nio spenia yczenie prnego, despotycznego uczonego. Konsekwencje
okazay si miadce. Dotknity do gbi Capitan nie pomin adnej okazji, aby omieszy
odkrycie w krgach fachowcw. Zarzuca Fradinowi, e sfaszowa wyroby, aby cign z
tego zyski. Poza tym jak mg, tak utrudnia dalsze badania.
54
27. Kamie z rysunkiem konia ze zbioru Emile'a Fradina
28. Rnorodno motyww z Glozel nie zna granic
Ukryte znaleziska
55
29. Czy znaki zostay dodane pniej? Szwajcar uwaa, e ma na to dowody
Wielu kolegw Capitana po fachu czynio podobnie. Czuli zbyt wielki respekt wobec sawy
swego mistrza, aby mu si publicznie przeciwstawi. Poza tym nikt nie potrafi odczyta
pisma z Glozel. Pisma, ktre w dodatku zostao wyryte na prastarych kociach. C wic
atwiejszego ni uzna znaleziska za wspczesne falsyfikaty? Szczytem akademickiej
nagonki by proces, w ktrym obwiniono publicznie Emi-le'a Fradina o to, e wasnorcznie
sfaszowa blisko 3 tysice artefaktw. Zosta uniewinniony z braku dowodw.
Dopiero w 1974 roku, kiedy Fradin mg z radoci obwieci opinii publicznej, e
autentyczno jego znalezisk zostaa potwierdzona metod termoluminescencyjn, sytuacja
si zmienia. Zlecono przeprowadzenie datowania doktorowi Hughowi McKerrellowi z
Narodowego Muzeum Staroytnoci w Szkocji, doktorowi Vagnowi Mej daniowi z duskiej
komisji energii atomowej, jak rwnie Henri Francois i Guy Portalowi z Centrum Studiw
Nuklearnych w Fontenay-aux-Roses. W czasopimie fachowym Antiuity" zamiecili oni
informacj, e gliniane tablice powstay midzy 700 p.n.e. a 100 n.e. A wic nie byy
wprawdzie takie stare, jak mia nadziej Morlet, jednake datowanie oznaczao ju wany
krok do przodu.
Eksperci natomiast do dzi ami sobie gowy nad napisami. Szwajcarski specjalista
zajmujcy si znaleziskiem z Glozel Hans-Rudolf Hitz wyjania, na czym polega trudno:
Wielki niepokj spowodowao przede wszystkim znalezienie brzowego kamienia, na
ktrym by wygrawerowany renifer, otoczony nieznanymi znakami. Poniewa renifer
wywdrowa z naszej szerokoci geograficznej na kocu
56
30. Niemy wiadek przeszoci
epoki lodowcowej, rysunek w musia powsta przed tym okresem - a wic okoo 10 tysicy
lat p.n.e. - co oczywicie dotyczyo rwnie symboli. Poniewa jednak pismo z Magdalenien
(15-10 tysicy lat p.n.e.) cakiem nie pasowao do znakw z Glozel, profesorowie prehistorii z
Parya zrobili z renifera po prostu jelenia -przez co rysunek sta si modszy".
Od 20 lat biolog z Ettingen koo Bazylei zajmuje si problemem sporu o Glozel. Bardzo wiele
razy odwiedzi malownicz miejscowo, aby na wasne oczy zobaczy znaleziska
umieszczone w maym muzeum Fradina. Pocztkowo byem jeszcze nieufny - przyznaje
Hitz. - Ale im bardziej poznawaem Fradina, tym bardziej stawao si dla mnie oczywiste, e
ten prosty, sympatyczny mczyzna nigdy nie dopuciby si tak gigantycznego oszustwa.
Powiem wicej: nawet wobec ofert sigajcych
Ukryte znaleziska
57
milionw temu 90-letniemu dzi rolnikowi nie przyszoby do gowy, aby rozsta si ze
swoimi eksponatami".
W cigu wieloletniej pracy udao si Hitzowi czciowo odczyta zagadkowe pismo.
Porwnania z alfabetami greckim, etruskim, lepontyjskim i galijskim pozwoliy mu wysnu
wniosek, e ma tu do czynienia z pismem celtyckim. Dotychczas doliczyem si 111 znakw
Glozel - za wiele jak na alfabet - wyjania uczony. - Ale udao mi si ograniczy ten alfabet
ogem do 70 znakw: 26 liter oraz 40 ligatur z odmianami. Dziki temu mona byo midzy
innymi wyodrbni pojcie nemu Chlausei, co w przyblieniu przypomina galijskie
nemeton i co da si przetumaczy mniej wicej jako: w witym okrgu Glozel".
31. Jedna z tablic ze znakami, ktr podobno udao si odcyfrowa Szwajcarowi Hansowi-
Rudolfowi Hitzowi
58
Na tej samej glinianej tabliczce znalaz Hitz sowa tulsiec" i toulsiau", ktre uwaa za
nazwy miejscowoci Tolosa", dzisiejsza Tuluza. Jest to tym bardziej interesujce, e Tuluza
bya kiedy stolic znanego plemienia celtyckiego".
Hitz po odczytaniu swoich napisw uwaa za mao prawdopodobne, e w wypadku Gozel
chodzi o stanowisko z epoki kamiennej, jak kiedy przypuszcza Mor-let. Interpretuje on
nazw wioski raczej jako rodzaj miejca pielgrzymek", gdzie ptnicy gromadzili si, aby
uczci wity gaj, obserwowa soce i ksiyc, a take ewentualnie wymienia swoje
systemy pisma.
Ale skd si wziy na znalezionych obiektach przedstawienia reniferw? A nawet panter,
zwierzt drapienych, ktre, jak wiadomo, wywdroway po stopnieniu wielkiego lodowca
przed 12 tysicami lat? Jest cakiem moliwe, e ozdobione nimi kamienie, koci i urny
gliniane pochodz z prehistorycznych jaski i zostay przyniesione jako dary ofiarne -
spekuluje Hitz. - Znaki mogy by zatem wyryte na nich dopiero pniej, wanie przez
Celtw. W kadym razie ich znaki s bardzo podobne do umieszczonych na glinianych
tabliczkach. Poza tym wydaj si one wyraa te same celtyckie nazwy wasne i sowa".
Troski przysparza Hitzowi przede wszystkim to, e ju od dawna nie fotografuje si
wszystkich znalezisk. Odkd zesp telewizji francuskiej przed kilkoma laty spowodowa
zamieszanie w muzeum, wydano surowy zakaz fotografowania - wzdycha. -To wielka
szkoda, poniewa nadal zupenie nie wiadomo, co si stanie ze zbiorem
32. Kolejny kamie z Glozel z rysunkiem zwierzcia. Nie wiadomo, co stanie si
ze zbiorem Fradina
Ukryte znaleziska
59
33. Czy inskrypcje na znaleziskach wykonali Celtowie?
z Glozel. Moliwe, e wszystkie eksponaty rozprosz si na cztery strony wiata, aby potem
znikn w rozmaitych prywatnych kolekcjach".
Hitz susznie krytykuje brak zainteresowania elity naukowej dalszymi badaniami. Stanowisko
w Glozel nadal wymaga rzetelnie przeprowadzonych prac wykopaliskowych. Wprawdzie
odpowiednie wadze ju w 1982 roku podjy stosowne decyzje, jednake opaty wbito
wwczas nie w ziemi Fradina, lecz w trzech innych miejscowociach drugorzdnych wobec
Glozel. Archeolodzy mieli mao szczcia. Ani w Le Cluzel, ani w Puyravel nie odnotowali
godnych uwagi znalezisk. Tylko w Chez Guerrier ich wysiki przyniosy sukces. Wykopano
kolejn tablic ze znakami jak rwnie wygrawerowanego w kamieniu dzikiego konia.
Oznaczenia wieku znaleziska, wykonane we francuskich laboratoriach, przyniosy w
rezultacie wicej pyta, ni dostarczyy odpowiedzi. Wyniki wykazay tak wielk rozpito
dat, e nie da si z tego wycign adnych wnioskw - wyjania Hans-Rudolf Hitz. -
Dziwnym trafem gliniana tablica z Chez Guerrier znikna bez ladu...".
Testament z Acambaro
W 1944 roku w Acambaro, znajdujcym si 293 kilometry na pnocny zachd od Mexico
City, kupiec Waldemar Julsrud podczas przejadki konnej odkry kilka fragmentw
ceramiki, ktre deszcz wymy z ziemi. Poniewa zawsze fascynowaa go sztuka, Julsrud
prosi Odilona Tinajero - stranika ze swej posiadoci - aby zbada to stanowisko.
Tinajero wraz ze swymi ludmi natychmiast przystpi do pracy. Midzy 1944 a 1952 rokiem
w poudniowo-zachodniej czci miasta zatrudnieni do pracy mieszkacy wydobyli na wiato
dzienne okoo 33,5 tysica figur, ktre wrczyli Julsrudo-wi za skromn opat. Kupiec
zdumia si, kiedy przyjrza si bliej rzebom, wrd ktrych obok postaci ludzkich
rozmaitych ras, jak Europejczycy czy Eskimosi, byo take wiele monstrualnych stworw,
przypominajcych dinozaury.
Wkrtce te kilku archeologw zwrcio uwag na te osobliwe figury. Ale kiedy ujrzeli na
wasne oczy znaleziska z ceramiki, ich twarze si zaspiy: motywy dinozaurw? Ludzie,
ktrzy jedzili na dinozaurach? Mae jaszczury z epoki jurajskiej, karmione przez kobiety? To
niemoliwe! Przecie wszyscy wiedz, e olbrzymy z epoki prehistorycznej ju dawno
wymary; nastpio to, zanim jeszcze nasi przodkowie zaczli zaludnia Ziemi.
Rozczarowani uczeni zrezygnowali z dalszych bada.
W 1954 roku jednake Narodowy Instytut Antropologii i Historii wysa jeszcze czterech
przedstawicieli na to sporne stanowisko. Zespoem meksykaskich ekspertw kierowa doktor
Eduardo Noguera. Prace wykopaliskowe przebiegay prawidowo, stwierdzili archeolodzy w
licie w poufnym sprawozdaniu. Oficjalnie jednak take oni wypowiedzieli si krytycznie.
Wniosek kocowy, e midzy ludmi a dinozaurami mg istnie nieznany dotychczas
zwizek, wyda im si zbyt fantastyczny.
Inaczej uwaa profesor Charles H. Hapgood, amerykaski historyk, ktry cae ycie
powici osobliwym figurom. Wielokrotnie prbowa zgbi na miejscu ich tajemnic,
poniewa by przekonany, e tkwi w tym co wicej, ni dostrzegaj jego koledzy.
W badaniach wspiera Hapgooda szef lokalnej policji w Acambaro. Wspaniaomylnie
pozwoli mu kopa wszdzie tam, gdzie uzna za konieczne. Hapgood nie da sobie tego dwa
razy powtarza. Jego robotnicy grzebali w 1955 roku w najbardziej nieprawdopodobnych
miejscach w poszukiwaniu dalszych figur - i wci co odnajdywali.
Hapgood nie oszczdzi nawet domu szefa policji, gdzie pod podog znaleziono dalsze
figury. Byo to oczywist oznak autentycznoci rzeb. Bd co bd dom zosta zbudowany
25 lat wczeniej.
Ukryte znaleziska
61
34. Figurki z Acambaro. Co artyci chcieli nam przekaza?
35. Dinozaury czy stwory baniowe? Figurki z Acambaro budz w fachowcach potrzeb
wyjanienia
36. Wojownik z tarcz. Ile lat maj naprawd figury?
W 1968 roku profesor otrzyma czci figury wykopanej przez Julsruda, ktra zawieraa
materia organiczny. Materia ten zosta wczony do rzeby ju podczas jej lepienia.
Hapgood skierowa prbki dalej do Laboratorium Izotopowego w Westwood (New Jersey) z
prob o zbadanie jej wieku za pomoc metody 14C. Tamtejsi fachowcy okrelili wiek
materiau na 6,5 tysica lat.
Niewielu ludzi widziao na wasne oczy zbir Julsruda. Jednym z nich jest Perry Mason",
czyli pisarz Erle Stanley Gardner. Bliski przyjaciel Hapgooda w czasopimie Dessert
Magazine" z padziernika 1969 roku opisa wraenia, jakich dozna, kiedy syn Julsruda
Carlos oprowadza go po raz pierwszy po domu swego nieyjcego ju ojca: Wszystko, co
dotychczas syszaem na temat tego zbioru, to nic w porwnaniu z widokiem, jaki si przede
mn roztoczy. Dwanacie pomieszcze byo wypenionych po brzegi figurami. Figury
reprezentoway rozmaite style. Niektre jakby z koszmarnego snu. Byy tam zwierzta o
wielkich szponach i sterczcych do przodu zbach. Kilka z nich przedstawiono, jak chwytaj
ludzkie istoty albo nawet je poeraj".
Kilka lat pniej rwnie amerykaskie czasopismo The INFO Journal" powicio swe
amy zagadce Acambaro. Opublikowao midzy innymi w 1973 roku list swego czytelnika
Williama J. Fincha. Zachcony pogoskami krcymi na temat Acambaro, Finch odwiedzi
t miejscowo w 1972 roku. Poszukujc najnowszych informacji na temat tych
kontrowersyjnych figur, dowiedziaem si, e od czasu do czasu pojawiaj si nowe
egzemplarze - pisze Finch. - Powiedzieli mi o tym miejscowi
Ukryte znaleziska
37. Stwr o dugich uszach
64
38. Inne figury z gabinetu strachw" Waldemara Julsruda
ludzie. Nie chcieli mi nic sprzeda, ani te nie prosili o pienidze. Zapewniali mnie, e nie ma
wtpliwoci, i chodzi tu o prastare artefakty, a nie o falsyfikaty".
Redaktorzy The INFO Journal" w swoim reportau wspominaj nastpnie o datowaniu
metod termoluminescencyjn, ktrego si podj renomowany orodek badawczy MASCA
przy muzeum uniwersyteckim w Pensylwanii. Oto rezultat badania: znaleziska powstay w
okresie midzy 2400 a 2700 rokiem p.n.e. Dyrektor muzeum Froelich Rainey dodaje:
Bylimy tak bardzo poruszeni wiekiem przedmiotw, e nasz wsppracownik Mark Han
przy kadej prbie dokonywa 18 pomiarw. Mona wic by pewnym, e datowania
wykonane w naszym laboratorium s rzetelne - niezalenie od rezultatw bada wykonanych
w Meksyku".
O autentycznoci figur z Acambaro przekonany jest take John H. Tierney. Od wielu lat
prbuje wyjani t spraw. Ale byo to, jak stwierdzi, beznadziejne przedsiwzicie. Kady
archeolog bowiem, do ktrego zwracano si z prob o wypowied na temat zagadki
Acambaro, macha tylko rozgniewany rk.
Trzej przedstawiciele uniwersytetu w Ohio zgosili gotowo dokonania analizy kilku prbek
ceramiki, ktrych dostarczy im Tierney, nie wiedzc wszake nic o ich pochodzeniu. Byli to:
doktor J.O. Everhart, doktor Earle R. Caley i doktor Ernest G. Ehlers. Rwnie oni
stwierdzili, e obiekty te nie s falsyfikatami, a zatem nie pochodz z czasw najnowszych.
Ale kiedy wyjaniem trzem panom, e mieli do czynienia
ze znaleziskami Julsruda, nie usyszaem od nich wicej ani sowa, co byo znamienne" -
powiedzia ze zoci Tierney.
Tierneyowi przedoono jeszcze jedn ekspertyz. Dokonano jej w laboratorium Geochrome:
Kocowy raport nosi dat 14 wrzenia 1995 roku. Rwnie on potwierdza autentyczno
figur Julsruda. Naukowcy okrelili wiek jednej z badanych prbek na 4 tysice lat".
Prbka pochodzia od Neila Steeda, amerykaskiego archeologa, ktremu, zdaniem Tiereya,
chodzio o to, aby publicznie zdyskwalifikowa figury z Acambaro jako falsyfikaty. Rezultat
musia go niewtpliwie zaszokowa - stwierdza Tierney. - O ile wiem, Steede chce odnie
wynik datowania wycznie do tej jednej figury z Acambaro, uwaajc, e tylko ona ma 4
tysice lat. Wobec dziennikarzy spekulowa nawet, e figury Julsruda mogy zosta wykonane
w tym stuleciu. Nie potrafi jednak przedoy dowodw naukowych na poparcie swojego
twierdzenia".
Neil Steede nie chcia, aby ciyy na nim takie zarzuty. Przystpi do kontrataku przy kocu
1997 roku na amach amerykaskiego magazynu World Explorer". W przeciwiestwie do
Tierneya udao mi si w bardzo krtkim czasie zlokalizowa aktualne miejsce
przechowywania zbioru z Acambaro - stwierdza. - Wystarczya godzina rozmowy, aby
przekona odpowiedzialnych z ramienia pastwa ludzi, a zignorowali urzdowe zalecenia,
zgodnie z ktrymi nie wolno pokazywa publicznie kolekcji. Otwarto wic drzwi
zamknitego przez cae lata magazynu i mogem wraz ze swymi wsppracownikami obejrze
dokadnie zbiory".
Steede wyjania, e nie podawa w wtpliwo autentycznoci znaleziska, tylko raczej samo
miejsce znalezienia., JMimo i dokadnie przeczesalimy okolic, w ktrej w swoim czasie
wykopano figury, nie znalelimy najmniejszego ladu dalszych obiektw, nie mwic o
jakichkolwiek ladach pozostaych po wczesnych pracach wykopaliskowych".
Wobec takich wypowiedzi Tierney mg tylko potrzsn gow. Tym bardziej e metod
dziaania Steede'a w adnym razie nie mona byo traktowa powanie. Figury Julsruda,
pierwotnie zapakowane w drewniane skrzynie, po krtkiej inspekcji zostay przez
wsppracownikw Steede'a bezdusznie wyekspediowane w kartonowych pudach. Kilka z
nich ulego znacznemu uszkodzeniu. Tierney pisze na ten temat: Streede wyjani krtko, e
jest to sprawa cakowicie drugorzdna. Zaproponowa wic waciwym czynnikom
pastwowym, aby rozda przedmioty pomidzy mieszkacw, aby ci nastpnie oferowali je
turystom jako pamitki. Na szczcie wadze nie przystay na jego propozycj".
W obszernej ksice John Tierney informuje nastpnie o wynikach swoich poszukiwa jak
rwnie o wasnych dowiadczeniach z krytykami Julsruda. Jednoczenie Neil Steede
zapowiada publikacj na ten sam temat. Po dugim okresie, kiedy nie byo prawie adnych
informacji dotyczcych tajemniczych figur ceramicznych, teraz ukazuj si jednoczenie dwa
dziea, ktre podejmuj ten problem. To bardzo dobrze. By moe pobudz niektrych
tradycyjnie mylcych archeologw do tego, aby si zajli sporn kwesti.
Cz II
Tajemnicze stworzenia
W 1901 roku europejscy myliwi zaobserwowali w dungli afrykaskiej zwierz zupenie
dotychczas nieznane. Wygldao jak skrzyowanie antylopy, zebry i mua. Tubylcy nazywali
je okapi". Panowie profesorowie uniwersyteccy owiadczyli, e takie zwierz nie istnieje.
Dzi mona je znale na caym wiecie w kadym lepszym ogrodzie zoologicznym.
Adolf Schneider
Czowiek jest osobliw istot. Na kadym etapie swego rozwoju uwaa on, e znajduje si u
szczytu wiedzy. Kiedy wynalaz maszyn parow, z dum opowiada o najlepszym rdle
energii - dopki pewnego dnia pary nie zastpia elektryczno. Peen zachwytu przyj
newtonowski wiatopogld mechanistyczny jako ostateczne poznanie - zanim w obecnym
stuleciu wiatopogld w nie zosta zdegradowany przez wybitnego myliciela Alberta
Einsteina do roli przypadku szczeglnego.
Zamiast wycign wnioski z tej zadufanej w sobie ciasnoty umysu, po dzi dzie
nieustannie wtpi si w nowe idee i odkrycia, a ich twrcy jak zawsze s naraeni na
szyderstwa i ironi. Dopiero wwczas, kiedy nie mona ju duej zaprzecza prawdziwoci
jakiego odkrycia, sytuacja radykalnie si zmienia. Szyderstwo przeobraa si wtedy w
bezgraniczny zachwyt.
Wymownym przykadem tego jest badanie wiata zwierzt. Co kilka lat w jakim miejscu na
ziemi odkrywa si jakiego przedstawiciela gatunku zwierzt, o ktrym sdzono, e ju
dawno wymar, albo o ktrego istnieniu w ogle nie wiedziano. A mimo to relacje naocznych
wiadkw na temat spotka z nieznanymi stworzeniami nadal s przyjmowane jako wytwory
fantazji, a konieczne w takiej sytuacji wyprawy naukowe uwaa si za bezensowne.
Wielu naukowcw uparcie broni si przed czerpaniem wiedzy z historii i uznawaniem na
powrt za moliwe tego, co na pozr wyglda na niemoliwe". Zamiast tworzy now
wiedz, koncentruj si na tym, aby utrwala wiedz ju istniejc. Troch wicej otwartoci i
fantazji z ca pewnoci dobrze by zrobio naszemu klanowi uczonych...
Olbrzym z Kiusiu
Jego odkrycie mogoby rzuci nowe wiato na rozwj czowieka. Jego imi mogoby ju od
dawna znajdowa si we wszystkich fachowych ksikach. Ale wiat naukowy dotychczas
ignorowa Holgera Preuschofta.
W 1986 roku dzi ju emerytowany profesor uniwersytetu w Bochum natkn si w
poudniowo-zachodniej czci japoskiej wyspy Kiusiu na skamieniay lad stopy nieznanego
dotd ssaka. Szczeglnie poruszajce byo to, e odcisk stopy mia mityczn dugo 44,3
centymetra. lad owej nieznanej mapy-olbrzyma pochodzi z mio-cenu, epoki geologicznej
sprzed 15 milionw lat.
Wedug Preuschofta, istnienie tego olbrzymiego stwora (uczony nada mu nazw
Pedimpressopithecus japonicus) mogoby przekreli panujce dotychczas pogldy dotyczce
pochodzenia czowieka. Na odcisku stopy mona rozpozna nieco wygite palce od drugiego
do pitego i wcinity troch gbiej, lekko odstajcy od pozostaych wielki palec - wyjania
Preuschoft. - Pita jest bardzo wska i mniej wcinita w podoe ni brzuce i czubki palcw
stopy".
Profesor z Bochum przypuszcza, e to olbrzymie stworzenie yo raczej na ziemi ni na
drzewach: Ukad opuszek palcw na podeszwach stopy przypomina ukad na stopach
dzisiejszych map. Z odcisku mona bez wtpienia wycign wniosek, e budowa szkieletu i
ukad mini, a prawdopodobnie nawet zgrubienia na skrze, gdzie znajduj si nerwy
czuciowe stopy, byy takie same jak u dawnych map, ktre duo chodziy po ziemi".
Trudno jest stwierdzi, czy stworzenia te poruszay si w pozycji pionowej, powiada profesor.
Mapy o takiej budowie stp nie potrafi szczeglnie zgrabnie chodzi i sta w pozycji
pionowej. Gdyby istota, ktra pozostawia ten lad, chodzia wyprostowana na dwch nogach,
naleaoby si spodziewa gbszego ladu stp. Jednake poruszanie si na dwch nogach
mona by wykluczy z ca pewnoci oczywicie dopiero wwczas, gdyby si miao na ten
temat wicej informacji".
Na kongresie Towarzystwa Antropologii i Genetyki Czowieka, ktry obradowa od 10 do 12
padziernika 1991 roku w Bochum, Holger Preuschoft po raz pierwszy przedstawi swoje
odkrycie szerszemu gremium. Owiadczy, e z radoci udostpni zainteresowanym
manuskrypt swojego wykadu.
Profesor z Bochum czy tajemniczy odcisk, podobnie jak skamieniae szcztki azjatyckich
map-olbrzymw, ze wspczesnymi relacjami naocznych wiadkw na
70
39. Jaka olbrzymia mapa pozostawia ten odcisk?
71
' odcftk siup*
rekonstrukcja i>p> vi po?>L'|Liihi:iiiCiincj
h yprOstowayi.hp!tl(.a;li
40. Schemat odcisku stopy
temat yeti. Preuschoft pisze: êdimpressopithecus mg nalee do tego krgu. Oznaczaoby
to, e te mapy-olbrzymy by moe pojawiy si znacznie wczeniej, ni dotychczas
przypuszczano. Rodzi si wic nowe pytanie, w jakim zwizku pozostaj one z rozwojem
hominidw".
Yeti w bloku lodowym
Wiadomoci na temat yeti albo czowieka niegu naukowcy chtnie woyliby midzy bajki.
Najwidoczniej uczonym brakuje zwykej fantazji, aby zachwyci si myl, e czowiek w
swej prehistorycznej formie rozwojowej mg przetrwa na odlegych obszarach Ziemi.
Znany w wiecie himalaista Reinhold Messner, wspinajcy si w ekstremalnych warunkach,
udowodni tymczasem istnienie czowieka niegu za pomoc niezwykle ostrych fotografii".
Wykona te zdjcia, jak twierdzi, w Tybecie. Nastpnie zostay one opublikowane. Znawca
Tybetu Bruno Baumann rwnie poszukuje yeti i w 1998 roku wyda drukiem obszern
dokumentacj na ten temat.
Niewiele osb wie, e rwnie w Wietnamie od wielu lat kr pogoski o lenym
czowieku". Jak powiadajtubylcy, owosione stworzenia yjjeszcze dzi w gbi dungli. W
1968 roku dwaj naukowcy widzieli takiego stwora - cho tylko przez kilka dni.
Przyjaciel amerykaskiego zoologa Ivana T. Sandersona donis mu, e pewien farmer w
Rollingstone w stanie Minnesota pokazuje na miejscowych jarmarkach dziwnego mapoluda.
Wiadomo ta zaalarmowaa Sandersona. Wzburzony poinformowa o tym belgijskiego
kryptozoologa Bernarda Heuvelmansa, czowieka o takich samych jak on przekonaniach.
Obaj wybrali si w podr do Rollingstone.
17 grudnia 1968 roku spotkali si z farmerem Frankiem D. Hansenem. Przechowywa on w
swej posiadoci w przyczepie zamarznitego w bloku lodowym stwora. w stwr rodzaju
mskiego swoim owosionym tuowiem i wzrostem wynoszcym 1,8 metra do zudzenia
przypomina czowieka prehistorycznego. Jednak Sanderson i Heuvelmans nie umieli go
przyporzdkowa adnemu znanemu gatunkowi.
Przez trzy dni obaj fotografowali i badali dokadnie, jak tylko potrafili, zamarznity tuw.
Okazao si przy tym, e stworzenie najwidoczniej musiao straci ycie wskutek postrzau w
gow. Lew rk miao dziwnie uoon, tak jakby bya zamana. Jedna stopa, zabarwiona na
szaro, wydawaa si ju rozkada.
Po wizycie u farmera Heuvelmans zaalarmowa fachowcw. W opinii wysanej do
kierownictwa belgijskiego muzeum krlewskiego jak rwnie do Johna Napiera, kuratora
Smithsonian Institution w Waszyngtonie, przedstawi wszystkie szczegy przeprowadzonych
bada.
Napier zareagowa bardzo szybko. Spontanicznie zaproponowa zdumionemu farmerowi, e
kupi zastrzelonego czowieka z lodu". Ale Hansen odmwi. Wrzawa w prasie wok jego
osoby najwidoczniej go peszya. To stworzenie nie jest moj
73
wasnoci" - jka si zakopotany. Poza tym waciciel tymczasem zada zwrotu. Odtd
bdzie wic pokazywa na placach model z wosku.
Smithsonian Institution wczy do tego FBI. Zwrcilimy si do szefa FBI Edgara Hoovera,
aby nas wspiera w poszukiwaniu oryginau - pisze Napier w obszernym sprawozdaniu
dotyczcym tej sprawy. - Niestety, Hoover nie okaza zainteresowania. Uzasadni to
nastpujco: Poniewa nie ma dowodw dziaania niezgodnego z prawem, FBI nie moe
interweniowa".
Wobec prasy Hansen wysila si wci na nowe tumaczenia, aby ukry pochodzenie obiektu,
ktry sta si przedmiotem zainteresowania. Raz zezna, e stwr zosta wyowiony, kiedy
dryfowa w bloku lodowym u wybrzey wschodniej Syberii. Innym znw razem twierdzi, e
wasnorcznie zastrzeli osobnika i umieci potem w lodzie, podczas polowania w
Minnesocie. A kiedy nastpnie zaczy kry pogoski, e czowiek z lodu" zosta zrobiony
przez profesjonalnego wytwrc manekinw z Hollywoodu, Napier przesta si interesowa
ca spraw. Wycign z tego wniosek, e Sanderson i Heuvelmans zostali oszukani. W
owiadczeniu dla prasy Smithsonian Institution oficjalnie zdystansowa si od caej sprawy.
Heuvelmans tymczasem ani myla o tym, aby si pogodzi z wyjanieniem" Napiera.
Przecie przez trzy dni bada dokadnie martwe ciao. Czowiek z lodu" cuchn; oprcz
uszkodze ciaa widocznie byy wyrane oznaki gnicia. Dlaczego farmer miaby oszukiwa?
Heuvelmans zacz dry spraw. I znalaz wyjanienie. Najwidoczniej ten dziwny stwr
pochodzi z Wietnamu. Hansen suy tam podczas wojny jako pilot Air Force i nawiza
dobre kontakty na terenach, gdzie wedle informacji miejscowych do dzi yj wietnamscy
leni ludzie.
Ale w jaki sposb martwe ciao trafio do rk Hansena? Heuvelmans odkry, e w 1966 roku
suba prasowa marynarki Stanw Zjednoczonych podaa wiadomo, e zastrzelono map-
olbrzyma - bardzo blisko okolicy, gdzie stacjonowa Hansen. Tylko e w Wietnamie nie ma
map-olbrzymw. Moliwe wic, e pilot w inny sposb pozyska to trofeum, a nastpnie
przewiz je samolotem razem ze zwokami onierzy do Ameryki. Tam zamrozi stwora, aby
go potem pokazywa na jarmarkach.
41. Czowiek z lodu" z Minnesoty. Rysunek Bernarda Heuvelmansa
74
42. Frank Hansen prezentuje swoj lodow trumn"
Kiedy naukowcy zaczli przyglda si temu wszystkiemu, Hansen si przestraszy. Majc
wiadomo, e jego czyn by nielegalny, ukry prawdziwe trofeum i zastpi je kopi.
John Napier potwierdzi w 1972 roku, e Hansen istotnie zamieni stwora: Hansen wystawi
go potem w Grand Rapids w stanie Michigan. Zdjcia filmowe i fotograficzne z tamtejszej
wystawy pokazuj wyranie, e chodzio tu o cakiem inne ciao ni to, ktre wczeniej badali
Heuvelmans i Sanderson".
Jednake przedstawiciel Smithsonian Institution trwa uparcie przy swoim podejrzeniu, e jego
koledzy dali si zwie oszustowi. Chtnie przyznaj, e jest to tylko moja opinia, i w peni
rozumiem, e ci dwaj panowie nie zgadzaj si ze mn w tym wzgldzie. Bd co bd
uchodz oni wrd fachowcw za bardzo dowiadczonych zoologw. Cakiem moliwe, e
to caej sprawy jest znacznie bardziej skomplikowane, ni ja zakadam".
Ale oto nieoczekiwanie nowe odkrycie stao si materiaem do dyskusji. Jak podaje
dziennikarz Gerard Jean, we francuskim Bourganeuf w marcu 1997 roku wystawiono na
pokaz stworzenie, ktre do zudzenia przypominao to, ktrym chwali si Hansen.
Wacicielem okaza si niejaki Alain Nault. Zdoby on ciao w 1987 roku.
Tajemnicze
stworzenia____________________________________________________________7 5
Wedug relacji Naulta, w 1967 roku zwoki odkryli dwaj Szerpowie na tybetaskim lodowcu.
Kiedy koleanka dziennikarza Anita Devillette dostarczya mu fotografie owego stworzenia,
Gerard Jean prbowa nawiza kontakt z Bernardem Heuvelmansem za porednictwem
Centrum Kryptozoologicznego w Le Vesinet (Francja). Ale spotka si z odmow.
Wyjaniono mu przez telefon, e Belg tymczasem wycofa si z ycia publicznego. Doktor
Heuvelmans nie udziela ju dziennikarzom wywiadw".
Tym bardziej zaskoczony by Jean, kiedy wkrtce potem Heuvelmans osobicie do niego
zatelefonowa. Mimo podeszego wieku twrcy kryptozoologii najwidoczniej bardzo leao
na sercu, aby jeszcze raz przypomnie spraw opinii publicznej. Kilka razy podkrela, e
podczas badania zwok zamroonych w lodzie czu silny odr rozkadu. W wypadku
manekina, ktry Hansen kaza pniej wykona, tego zapachu ju nie byo.
Zarwno Heuvelmans, jak i Jean szybko si zgodzili co do tego, e wystawiony przez Alaina
Naulta stwr mg by rwnie wykonany przez zawodowego twrc manekinw. Czy
chodzi przy tym o tego samego stwora, ktrego wystawia Hansen, pozostaje tymczasem
kwesti sporn.
Mapa-olbrzym z Wenezueli
Atak nastpi nieoczekiwanie. Jakby z nicoci wyszy z lasu dwie mapy-olbrzymy. Ich krzyki
sprawiy, e mczyni zdrtwieli...
Kiedy w 1917 roku wyruszali do Dierra de Perijaa na granicy z Wenezuel, aby tam
poszukiwa ropy, byli przygotowani na wszystko. W okolicy tej roio si od wojowniczych
plemion indiaskich. Kierownik ekspedycji, szwajcarski geolog Francois de Loys, ostrzega
ich niejeden raz. Mieli si wic na bacznoci, kiedy w pobliu rzeki Tarra usiedli na kilka
godzin, aby odpocz. Ale teraz aden z przeraonych owcw przygd nie mia odwagi
nawet si poruszy: kto mg przypuszcza, e w dungli przebywaj tak niezwyke stwory?
Oba krzyczay coraz goniej. Nagle chwyciy kilka gazi i zaczy wymachiwa nimi
gronie nad gowami. Jednoczenie z wciekoci obrzucay botem przeraonych
podrnikw. De Loys wykorzysta chwil, aby sign po bro. Pad celny strza i jeden
stwr zwali si martwy na ziemi. Teraz rwnie pozostali towarzysze Szwajcara zebrali si
na odwag, ale zanim zdyli wycelowa, drugie zwierz wycofao si do lasu.
Zdumiony Szwajcar zastanawia si, do jakiego gatunku mapa-olbrzymka moga nalee? I
w jaki sposb mgby przewie ciao w nieuszkodzonym stanie do Europy? Zdecydowa si
na kompromis. Posadzi stworzenie na skrzyni, podpar jego tuw kijem i sfotografowa.
Nastpnie odci mu gow, odar czaszk ze skry i wsadzi czci tuowia do skrzyni, ktr
kaza napeni sol.
Ale zanim de Loys mg wywie swj up za granic, jego zesp zosta na nowo
napadnity. Tym razem byli to rzeczywicie Indianie. Zranionemu strza Szwajcarowi z
trudem udao si uj z yciem. Skrzyni z czaszk mapy musia pozostawi wasnemu
losowi.
Kilka lat pniej, kiedy Francois de Loys znw znalaz si w Europie, zapomnia ju o swoim
przeyciu. Jego przyjaciel, francuski antropolog George Montandon, przegldajc notatki,
natkn si na fotografi niezwykego stwora. Zdumiony zapyta de Loysa o pochodzenie
zdjcia. Szwajcar opowiedzia przyjacielowi szczegowo o swoim niezwykym spotkaniu.
Stworzenie miao 1,6 metra wysokoci i 32 zby.
Montandon by zafascynowany. Czyby de Loys zastrzeli nieznanego przodka czowieka?
Gdybym nie przekona de Loysa, aby pozwoli opublikowa zdjcie, ten niezwyky
dokument nigdy nie staby si szerzej znany - stwierdzi Montandon w 1929 roku w Journal
de la Societe des Amerikanistes". De Loys poszed
77
43. Zabity i zapomniany: olbrzymia mapa zastrzelona przez Francois de Loysa
78 ____________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
za ciosem i opowiedzia swoj histori 16 czerwca 1929 roku w Illustrated Lon-don News".
Jednoczenie odbyo si przesuchanie wobec gremium Akademii Nauk w Paryu. Ale
zamiast opowiedzie tylko o odkryciu, Montandon zapewni wszystkich, e mia do czynienia
z nieznan dotychczas map czekoksztatn. Byo to stwierdzenie, ktre zostao natychmiast
z wdzicznoci podchwycone przez pras - natomiast kolegw Montandona po fachu
wprawio rwnie szybko w zo. Podczas gdy niektrzy obwiniali Francuzw, a przede
wszystkim de Loysa o oszustwo, inni upierali si przy twierdzeniu, e to nieznany dotychczas
rodzaj mapy szerokonosej. Na tym spraw zakoczono i problem poszed w zapomnienie.
W 1996 roku Loren Coleman z uniwersytetu w Portland wraz z Michelem Ray-nalem
powrcili do sprawy w amerykaskim czasopimie The Animalist" - aby j ostatecznie
pogrzeba". Wedug opinii Colemana i Raynala, nie byo to adne tajemnicze stworzenie.
Wprost przeciwnie: De Loys sfotografowa zwyk map sze-rokonos"; obaj uczeni s o
tym przekonani.
Inni badacze zaprzeczaj im. Jak na przodka mapy szerokonosej stworzenie to ze swoim
wzrostem 1,6 metra jest po prostu za wysokie, owiadczy pewien zoolog. A ponadto
wykazuje ono niewtpliwie anormalne cechy, ktre Coleman i Raynal zwyczajnie pomijaj.
Nie mona tej sprawy traktowa tak lekko".
Azzo: ostatni neandertalczyk?
Byo to ponad 60 lat temu. Zbyt dawno, aby mc wyjani zagadk pochodzenia azzo. lad
zosta zatarty, azzo Bassou ju dawno nie yje.
Azzo bya to istota podobna do czowieka. Odkryto j w 1931 roku w Maroku, na poudnie od
Marrakeszu. Naoczni wiadkowie, ktrzy widzieli to stworzenie w nastpnych latach, opisuj
je wprost jako gupiego dzikusa, ktry y w jaskini i ywi si wycznie surowym misem".
To dziwne, ale nie udao si przyporzdkowa azzo adnej znanej nam rasie. Swoim
spaszczonym czoem, grubym nosem i budow ciaa przypomina raczej neandertalczyka
albo pitekantropa.
Skd wzi si azzo? Czy w istocie chodzi tu o yjcego jeszcze, prehistorycznego przodka
czowieka, jak twierdz niektrzy? Nie wiemy tego. Pomijajc informacje prasowe z tamtego
czasu, nie ma waciwie adnych pisemnych przekazw. Nawet wiat nauki nie zareagowa
na istnienie azzo: prawie aden badacz nie zainteresowa si spraw, nie mwic o
szczegowym sprawozdaniu na ten temat. Gdyby azzo w cigu tych lat nie by wielokrotnie
fotografowany, do tej pory ju dawno by o nim zapomniano.
Jedn z niewielu osb, ktre w poowie lat 50. pamitay jeszcze azzo, by pisarz francuski
Jean Boullet. W marokaskim Vallee du Dades prbowa on w 1956 roku zbada, co si stao
z tajemniczym prehistorycznym czowiekiem". Azzo jeszcze y i Boulletowi udao si
zwabi go znw przed obiektyw aparatu fotograficznego. Dalsze zdjcia z owego czasu
wykona profesor Marcel Homet, etnolog francuski, ktry przez cae ycie penetrowa kul
ziemsk w poszukiwaniu zaginionych cywilizacji.
Na pocztku lat 70. woska grupa badawcza Towarzystwa Studiw Prehistorycznych natrafia
na lady azzo na poudniowomarokaskiej Saharze. Kiedy z wielkimi trudnociami
dotarlimy do oazy Sidi Fillah, poprosilimy wodza wioski o gocin -pisa pniej wczesny
uczestnik wyprawy Mario Zanot. - Wdz zdradzi nam, e azzo zosta pochowany w oazie, a
nastpnie objani, e jego koci s nierykalne. Mczyzna ten, powiedzia nam w
zaufaniu, nie by cakiem normalny. Chodzi nago, posugiwa si tylko elementarnymi
przyrzdami i umia wypowiedzie zaledwie kilka niezrozumiaych sw".
A wic azzo ju nie y. Za to uczestnicy wyprawy napotkali dwie kobiety, ktre wdz
nazwa ostatnimi krewnymi azzo": Byy to siostry Hisa i Herkaia - dziwne istoty, ktre
musz wykonywa cikie prace".
so
44. Azzo Bassou - nigdy nie udao si wyjani pochodzenia tego osobliwego praczowieka"
45. To zdjcie zostao zrobione na krtko przed mierci azzo
Woski pisarz Peter Kolosimo opublikowa w 1971 roku kilka fotografii osobliwych sistr.
Nie da si zaprzeczy, e istnieje pewne podobiestwo tych kobiet do azzo. Czy rzeczywicie
byli krewnymi, z pewnoci pozostanie na zawsze tajemnic, podobnie jak jego pochodzenie.
> - Tajne archiwa archeologii
Grota Cosquera dzieli rodowisko naukowcw
Dugi, liczcy ponad 150 metrw korytarz prowadzi wprost do przeszoci. Odkry go
zawodowy nurek Henri Cosuer. Kiedy w poowie lat 80. na wybrzeu koo Marsylii zacz
bada podwodny tunel, od pocztku domyla si, co go czeka. Jednak zaniemwi, kiedy u
schyku 1991 roku dotar do koca korytarza: znalaz si wewntrz potnej groty skalnej -
by to nieopisany cud natury. Czy moliwe, e przed wieloma tysicami lat yli tu ludzie?
Henri Cosuer powrci z aparatem fotograficznym. Zafascynowany zacz fotografowa
wntrze groty. Kiedy nastpnie w domu oglda zdjcia, po raz drugi dozna olnienia. Na
jednej ze cian wyranie odznacza si odcisk ludzkiej doni z trzema palcami.
Wkrtce potem Francuz wraz z kilkoma przyjacimi odwiedzi po raz kolejny swoj" grot.
Podczas dokadnych ogldzin nurkowie natknli si na ponad 100 wyranych rysunkw. Byy
wrd nich wizerunki koni, koziorocw oraz jeleni, ale take figury geometryczne -jedne
wydrapane, inne za namalowane.
Mimo i badacz prehistorii Jean Courtin po dokonaniu ogldzin owych wizerunkw uzna je
za autentyczne, wielu jego kolegw pocztkowo nie wiedziao, co pocz z grot Cosuera.
Co gorsza, zarzucili odkrywcy oszustwo i posdzili go, e sam wykona rysunki. Ich
wtpliwoci powstay, gdy zapoznali si z wynikami datowa metod I4C, ktre
przeprowadzono we wntrzu groty. Rezultat, jaki otrzymano, 18 do 27 tysicy lat, nie
pasowa do wieku groty - zdaniem naukowcw bya ona znacznie modsza.
Tymczasem kolejne pomiary potwierdziy datowania, tak wic grota, nazwana od nazwiska
odkrywcy Grot Cosuera, uchodzi dzi za klejnot wrd innych podobnych grot. Obraz mci
tylko jeden rysunek naskalny. Przedstawia on trzy istoty, ktre francuscy badacze jaski Jean
Courtin i Jean Clottes nazwali w latach 1991-1992 w czasopismach naukowych
pingwinami".
Byo to wyjanienie, z ktrym nie mg si pogodzi Francoise de Sarre, zoolog z Nicei, a
take wielu innych naukowcw. Pingwiny istniej przecie tylko na biegunie poudniowym -
twierdzi de Sarre ze zoci w 1994 roku. - Artysta prehistoryczny cakiem inaczej
przedstawiby pingwina, nawet gdyby chcia go narysowa tylko symbolicznie".
Rwnie foki nie wchodz w gr. Nawet przy duej dozie fantazji ich cech anatomicznych nie
da si utosami z cechami przedstawionych stworze (przedstawienia
83
46. Pingwin? Foka? A moe jaki wymary stwr? Eksperci nie s co do tego zgodni
fok znajduj si w Grocie Cosuera w innym miejscu. Ale tam bardzo atwo je rozpozna).
W braku lepszego wyjanienia de Sarre uwaa i mamy do czynienia z tak zwanym
kryptozwierzciem, a wic stworzeniem uchodzcym oficjalnie za wymare. miao czy on
rysunek z Groty Cosuera z owym tajemniczym stworem, ktry wedug naocznych wiadkw
podobno jeszcze dzi yje w szkockim jeziorze Loch Ness. Moim zdaniem, przedstawione
zwierzta to ssaki wodne - spekuluje uczony. - Mam tu na myli Megalotaria longicollis,
gatunek, ktry opisa doktor Bernard Heuvel-mans w swojej ksice Le Grand Serpent-de-
Mer (Plon 1965). Skontaktowaem si z przyjacielem, ktry jest znany w wiecie jako twrca
kryptozoologii, i zwrciem mu uwag na rysunek. By on najwidoczniej pod silnym
wraeniem".
Tak jak zafascynowaa mnie teza de Sarre'a, tak te zdumiao mnie jednoczenie oficjalne"
wyjanienie. Dlaczego francuscy naukowcy uwaaj, e jest to przedstawienie pingwina,
skoro owe czarno-biae zwierzta, jak wiadomo, nigdy nie yy w obszarze Morza
rdziemnego?
Rozwizanie zagadki tkwi w jzyku francuskim. Sowo pingouin" obok tradycyjnego
znaczenia pingwin" odnosi si take do ptaka dugoci 70 centymetrw,
84 ____________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
przypominajcego wygldem pingwina, ktry ju w czasach prehistorycznych y na
wybrzeu Morza rdziemnego. To wymare w poowie XIX wieku zwierz poza terytorium
Francji nosi nazw fulmar". A wic wchodzi tu w gr nieporozumienie jzykowe, ktremu
Clottes i Courtin powicili najwidoczniej zbyt mao uwagi.
Kiedy publikowalimy nasz pierwszy artyku o Grocie Cosuera, uywalimy cakiem
automatycznie sowa pingwin, nie majc wiadomoci jego podwjnego znaczenia - pisz
obaj naukowcy w swej ilustrowanej ksice, ktra ukazaa si w 1995 roku. - Potem
otrzymalimy sprostowania od fachowcw, ktrzy z pewn doz ironii zwrcili nam uwag,
e gdyby istotnie chodzio o pingwiny, wszyscy mielibymy powd, aby wtpi w
prawdziwo wizerunku, poniewa zwierzta te nigdy nie yy w basenie Morza
rdziemnego - na szczcie jednak s to fulmary".
Fulmary nie umiay wprawdzie lata, ale umiay pywa, tote czsto przebyway w wodzie.
Hipoteza de Sarre'a zatem przyblada, gdy si okazao, e w grocie zostay przedstawione
fulmary. Nie da si bowiem wykluczy, e artyci w Grocie Cosuera by moe narysowali
nieznane sobie dotychczas zwierz. W kadym razie prno by szuka porwnywalnych
przedstawie fulmarw w sztuce paleolitu.
Dinozaury w Afryce Centralnej?
Kawaek cegy. Z jednej strony pokryty glazur. Kiedy niemiecki profesor Robert Koldewey
zobaczy go podczas pobytu w ruinach Babilonu (dzisiejszy Irak) w czerwcu 1887 roku,
jeszcze nie przypuszcza, e to pocztek wspaniaego odkrycia archeologicznego.
W 1899 roku Koldewey wrci na stanowisko. I rozpocz kopanie. Jego wysiki
zaowocoway w 1902 roku odsoniciem synnej bramy Isztar. Pokryty barwnie glazurowan
ceg, uformowany w pkole uk za Nabuchodonozora (605-562 p.n.e.) wyznacza pocztek
gigantycznej drogi, a po obu jej stronach wznosiy si potne mury forteczne.
Na bramie lni wizerunki dwch zwierzt: obraz byka i obraz smoka, tak zwanego Sirrusza.
Ostatni stwr po dzi dzie stanowi zagadk dla wiata nauki; wspomina o nim wyranie
Nabuchodonozor w zleceniu dotyczcym inskrypcji na budowli. Czytamy tam dosownie:
Kazaem umieci w bramie nieokieznane byki i rozwcieczone smoki i w ten sposb
wyposayem bram w wystawny przepych, tak e caa ludzko bdzie moga j ze
zdumieniem podziwia".
Reszta napisu a do najdrobniejszego szczegu jest zgodna z dostpn dzi wiedz
archeologiczn na temat powstania bramy. Czyby wic przedstawienie zawierao jednak
iskierk prawdy? Czy to moliwe, e babiloscy kapani wystawiali to tajemnicze zwierz na
widok publiczny po to, aby postraszy ludzi? W kadym razie Koldewey przez cae ycie nie
mg si uwolni od tej fascynujcej myli.
Sirrusz przewysza wszystkie inne fantastyczne stwory niepowtarzalnym wygldem - pisa
uczony o zwierzciu ju w 1913 roku. I dodawa: -Gdyby jego przednie apy nie
przypominay do zudzenia kocich, mona by sdzi, e takie zwierz naprawd istniao". W
pniejszej publikacji Koldewey poszed nawet o krok dalej i zaliczy zwierz do gatunku
ssakw z apami ptaka.
Rwnie specjalista-zoolog Willy Ley by pod wraeniem tego niezwykego rysunku.
Stwierdzi, e poniewa nie wiedziano o adnym yjcym albo dopiero niedawno wymarym
gatunku zwierzt, ktrego przedstawiciel mgby by pierwowzorem Sirrusza, badaczom
pozostay waciwie tylko dwie moliwoci: albo potraktowa rysunek jako wytwr fantazji,
albo szuka dalej zakadajc, e Sirrusz stanowi dokadn kopi dzi ju nieznanego
zwierzcia.
Nie powinien nam przeszkadza fakt, e istnienie tego zwierzcia w dawnym Babilonie jest
mao prawdopodobne - pisze Ley w 1953 roku. - Albowiem przedstawiony
86
47. Wspaniaa budowla: brama Isztar w Babilonie
87
obok Sirrusza byk by w Mezopotamii w owych czasach take ju zwierzciem wymarym,
natomiast w Europie y jeszcze dalsze dwa tysice lat. Dla Babiloczykw wszake byo to
zwierz z daleka i to samo mona prawdopodobnie powiedzie o Sirruszu".
Podobn glazurowan ceg, jakiej uyto do budowy bramy Isztar, znaleziono wanie na
obszarze, na ktrym, wedle relacji licznych tubylcw, jeszcze dzi biegaj dinozaury:
mianowicie w Afryce Centralnej. Ju na przeomie wiekw niemiecki myliwy Hans
Schomburgk, udajcy si na safari, usysza o dziwnym stworzeniu, ktre podobno yje w
ukryciu w okolicy bagien. Pigmeje opisali mu owo zwierz, zdradzajc przy tym niezwyky
wobec niego respekt, jako p smoka, p sonia". Wielu podobno widziao je nawet na
wasne oczy.
Schomburgk nie dawa wiary tym opowieciom. Zdumia si dopiero po powrocie, kiedy jego
przeoony, znany handlarz zwierzt Carl Hagenbeck potwierdzi, e rwnie do jego uszu
dotary podobne wieci. Jest cakiem moliwe, e w Afryce yj jeszcze dzi dinozaury. Jak
wiadomo, warunki klimatyczne na niektrych tamtejszych obszarach niewiele odbiegaj od
tych, jakie istniay przy kocu ery dinozaurw przed 65 milionami lat.
Rwnie czonkowie ekspedycji afrykaskiej zorganizowanej w 1913 roku na polecenie
wadz niemieckich usyszeli podobne historie w swojej kolonii w Kamerunie. Tubylcy
opowiadali nawet o dwch takich stworzeniach. Jedno z nich to Mo-kele Mbembe",
brunatnoszare zwierz dugoci dziesiciu metrw, o wysmukej, bardzo ruchliwej szyi i
uminionym ogonie. Najczciej mona je byo spotka w regionie Likouala nad brzegami
odlegego jeziora Tele. Drugie za zwierz, Chi-pekwe", yje rzekomo w wodach Zambii,
Angoli i w dawnym Zairze. Te opisywa-
48. Przedstawienie Sirrusza na bramie Isztar. Czy artyci odtworzyli prawdziwe zwierz?
$8 ____________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
ne przez tubylcw rogate zwierzta bardzo przypominaj przedstawionego na bramie Isztar
Sirrusza.
Roy Mackal, biolog i emerytowany profesor uniwersytetu w Chicago, rozrnia tymczasem
ju sze rnych gigantw prehistorycznych, ktre mogy y w niezbadanych gstwinach
afrykaskiej dungli. Wojownicze plemiona Pigmejw i wszelkiego rodzaju jadowite insekty
nie powstrzymay go w latach 1980-81 od wyprawy w niezbadane, dzikie ostpy Konga, aby
sprawdzi, czy opisy tubylcw z regionu Tele s prawdziwe.
Z tej niebezpiecznej wyprawy przywiz liczce 30 centymetrw dugoci gipsowe odciski
stp istoty z gatunku brontozaurw.
Cz
Tajemnicze miejsca
Bd, ktry dzi z upodobaniem popeniamy, poega na tym, e wierzymy, i wszystko, co na
tym wieeiejest do odkrycia, zostao ju odkryte.
Erdogan Erciyan
Ten, kto dokadnie przestudiowa fachow literatur archeologiczn na temat transportu
kamieni", zna dobrze problem: zamiast jasnych odpowiedzi dominuj tu ostrone spekulacje.
Sowa takie jak moe" albo ewentualnie" nie nale do rzadkoci, jeli chodzi o opisy
obrbki i transportu wacych dziesitki ton blokw kamiennych, ktre przed tysicami lat,
tak nam si przynajmniej wydaje, przemieszczano z atwoci. Nic dziwnego wic, e w tych
samych publikacjach spotykamy cakiem nieprzydatne techniczne prby wytumaczenia tej
umiejtnoci. Na podstawie naszego dzisiejszego stanu wiedzy prbuje si za wszelk cen
wyciga wnioski dotyczce wczesnych zdobyczy technicznych.
Podziw budz te najwiksze i najdoskonalsze budowle na naszej kuli ziemskiej, ktre s
zarazem najstarsze. Biorc pod uwag postp ludzkoci, istnieje tu pewna sprzeczno, ktr
chtnie si pomija. Dotyczy to wytworw pracy ludzi. Im bardziej kontrowersyjne jest
odkrycie, tym mniejsze towarzyszy mu zainteresowanie ze strony osb odpowiedzialnych,
aby przedstawi opinii publicznej oficjalne wnioski. Jest to cakiem niezrozumiaa postawa,
albowiem szczegowe zbadanie synnych monumentw musiaoby wykaza, e na naszej
ziemi znajduj si niezliczone lady tajemniczych cywilizacji, o ktrych do dzi mamy
zaledwie mgliste pojcie.
Kade nowe odkrycie powinno by wic traktowane jako szansa dokadnego
przewartociowania naszej dotychczasowej wiedzy. Tylko wwczas, kiedy bdziemy potrafi
odrywa si od istniejcych wyobrae i otwiera na to, co nowe, oraz zadawa wolne od
uprzedze pytania, moemy natrafi na lad zagadki naszego pochodzenia.
Miasto piramid na dnie morza
Poudniowe wybrzee Japonii moe wprawi w podziw archeologw. Na dnie morza bowiem
spoczywaj pozostaoci nieznanego dotychczas wiata. Gigantyczne budowle
przypominajce piramidy, kamienne krgi, schody i place rozmaitych ksztatw -
architektoniczne panoptikum dawno zapomnianych czasw, archeologiczny raj tajemniczego
pochodzenia.
Podwodne konstrukcje zostay odkryte przez japoskich nurkw sportowych. Wok
Okinawy - niedaleko wysp Yonaguni, Kerama i Aguni - natknli si oni w latach 1995-1996
na sze monumentalnych budowli. Poruszeni tym widokiem nurkowie sfotografowali swoje
odkrycie i teraz japoscy naukowcy ami sobie gowy nad wiekiem i pochodzeniem
tajemiczych tworw.
Budowle, znajdujce si pod wod na gbokoci od 10 do 25 piciu metrw, prezentuj si
wietnie. S prawie nienaruszone. Nurkowie stwierdzili jedynie lady naturalnej erozji. Nie
byo adnych rys ani odpryskw, mimo i okolica ta jest znana ze swej aktywnoci
sejsmicznej. Wypywa std wniosek, e monumentalne twory z biegiem lat zalewaa
podnoszca si woda, tak e w cigu stuleci zatopia je cakowicie.
Profesor Masaaki Kimura z uniwersytetu Okinawie, wybitny geolog, specjalista od zagadnie
morza, okrela wiek tych podwodnych struktur na 4 do 10 tysicy lat. Wiek niektrych
monumentw, na przykad twierdzy w pobliu Yonaguni, zbadano metod 14C -
poinformowa mnie. - Otrzymano wynik: 4 tysice lat. Jeli si jednak wemie pod uwag, e
ruiny wskutek podnoszenia si lustra wody byy podmywane, naley uzna, e budowle
powstay okoo 8 tysicy lat p.n.e".
Nie wyjaniono dotychczas, czy struktury istotnie s dzieem rk ludzkich, czy te powstay
wskutek procesw geologicznych. Nawet jeli Kimura uznaje raczej pierwszy wariant,
niechtnie snuje domysy na temat budowniczych.
Pewne jest waciwie tylko to, e kiedy z Okinawy musia prowadzi most przez Tajwan do
Chin - tak sdzi japoski profesor. Jeli budowle rzeczywicie maj 4 tysice lat, mona
przypuszcza, e ich twrcami kierowali ludzie z kontynentu, z Chin".
To ciekawe, e niektre z odkrytych ruin bardzo przypominaj swym ksztatem budowle
witynne, takie same jakie spotykamy w Ameryce Poudniowej. O tym, e wbrew oglnie
panujcej opinii, przed tysicami lat niewtpliwie istniay kontakty midzy Japoni a
kontynentem amerykaskim, wiadcz take inne struktury w Japonii. Na przykad styl
budowlany rampy prowadzcej do paacu cesarskiego w Tokio wykazuje zdumiewajce
podobiestwo do potnych murw metropolii Inkw Cuzco.
49. Tajemnicze struktury podwodne u wybrzey Japonii: kto je stworzy?
Tajemnicze miejsca
93
twa
KMinrwt?
LoopraadT
50. Podwodne miasto koo Yonaguni. Szkic wykonany przez profesora Masaaki Kimur
Tu obok paacu cesarskiego znajduje si oprcz tego kamienny uk, ktry odsonito podczas
lokalnych prac budowlanych. Przypomina on do zudzenia synn Bram Soca z
Tiahuanaco w Boliwii. Nawet bstwo odtworzone na uku bramy w Tiahuanaco znajduje swj
odpowiednik na tokijskim uku w formie niewielkiego poska.
51. Nurek podczas badania japoskich monumentw podwodnych
94
52. Rampa paacu cesarskiego w Tokio przypomina...
53. .. .sposb budowania Inkw, jak to moemy spotka na przykad w Cuzco (Peru)
Rock Lak kryje w sobie tajemnic
Rwnie w Ameryce Pnocnej monumenty podwodne czsto s przedmiotem
zainteresowania gazet. Na przykad Rock Lak, mae jezioro pooone na wschd od Madison
w stanie Wisconsin, ukrywa pod powierzchni wody budowle przypominajce piramidy.
Niektre z nich maj niewtpliwie do 3,5 tysica lat. O ich budowniczych wiadomo niewiele
albo nic.
Przez dziesiciolecia amerykascy archeolodzy ignorowali wzmianki na temat monumentw
w Rock Lak. Nikt nie chcia uwierzy, jak dziwne relikty spoczywaj na dnie jeziora.
Histori ich odkry czyta si niczym doskonay przykad intelektualnej lepoty.
Ju w 1900 roku - lustro wody jeziora wskutek szczeglnych warunkw klimatycznych
znacznie si obniyo - Claude i Lee Wilson podczas przejadki dk natrafili na
prostoktny twr znajdujcy si na dnie jeziora. Pniejsze prby powtrnego zlokalizowania
struktury zawiody. Milwaukee Herald" lekcewaco nazywa zbiorow histeri"
zamieszanie wok odkrycia.
W 35 lat pniej zaangaowani przez Victora S. Taylora nurkowie napotkali kolejne
podwodne sruktury. Ich odkrycie obudzio zainteresowanie doktora Charlesa E. Browna,
dyrektora Wisconsin Historical Museum, jak rwnie geologa profesora Earnesta F. Beana.
Niestety, dalsza akcja nurkw nie przyniosa adnych rezultatw. Ostatnio zaczto nawet kpi
sobie z fantastw", ktrzy dali si zwie bajeczkom dla grzecznych dzieci". Podnosi si
take lament z powodu zmarnowanych pienidzy podatnikw".
Ale Max Gene Nohl z Massachusetts, nurek i jednoczenie inynier Instytutu
Technologicznego, nie da za wygran. I susznie: w 1937 roku podczas podwodnej wyprawy
odkry stokowato uformowan piramid. Zainteresowanie opinii publicznej znw zaczo
wzrasta szczeglnie wwczas, gdy w kilka lat pniej piloci wypatrzyli na dnie jeziora
wielk trjktn struktur. Zadziwiajce, e i tym razem nie zainteresowa si odkryciem
aden archeolog.
Nastpne dziesiciolecia nie przyniosy nic nowego. We wrzeniu 1962 roku czasopismo
The Wisconsin Archeologist" wydrukowao opini akademikw. Sens tej opinii by
nastpujcy: idea sztucznie powstaych budowli na dnie Rock Lak wydaje si niemoliwa do
przyjcia ju choby dlatego, e wedle opinii ekspertw jezioro ma co najmniej 10 tysicy lat.
Pi lat pniej nurek Jack Kennedy odkrywa pod wod piramid. Wyciga na powierzchni
wiele kamiennych artefaktw. Podniecony swym odkryciem zapomina dokadnie oznaczy
miejsce, gdzie natkn si na piramid. Lon Merrick, kierownik zespou nurkw z muzeum w
Milwaukee, wykorzystuje to znw i bagatelizuje
96
54. Kamienny stoek na dnie Rock Lak. Kto go zbudowa?
55. Badania echosonograficzne rwnie potwierdzaj istnienie monumentw
Tajemnicze miejsca
97
56. Formacje kamienne pokazuj, e kiedy y tu czowiek
spraw. Jego komentarz brzmi: Domniemane piramidy to nic innego jak zogi lodowcowe".
Na przekr wszelkim wtpliwociom wci mno si dowody istnienia monumentw w
Rock Lak. W styczniu 1970 roku fachowe czasopismo nurkw Skin Di-ver" napisao:
Trudno uwierzy w piramidy. Skd miayby si tam wzi? Byyby zbyt stare i do tego w
miejscu, gdzie nikt nie mg ich zbudowa. Ujmujc rzecz logicznie, nie powinny w ogle
istnie. Ale historia rzadko bywa logiczna. Piramidy w Rock Lak czsto wyaniaj si z gbi
na tyle, aby wszystkich mylcych logicznie badaczy amerykaskiej przeszoci wprawi w
zakopotanie".
Upyno nastpnych 13 lat, zanim instruktor nurkw Robert Boyd oraz Robert Bass
zorganizowali szeroko zakrojon akcj bada podwodnych, ktra niedawno ujawnia istnienie
kamiennych struktur na dnie jeziora. Tymczasem do przedsiwzicia wczono profesora
Jamesa Scherza z uniwersytetu Wisconsin.
W 1987 roku Rock Lak zacz si interesowa publicysta amerykaski Frank Jo-seph.
Razem z innymi badaczami przeprowadzi pomiary za pomoc echosondy. Rezultat wypad
pozytywnie. Na komputerowym diagramie wida wiele struktur. Joseph i jego koledzy mog
wic zobaczy wiele reliktw zarwno z powietrza, jak i pod wod. Ostateczny wniosek jest
nastpujcy: kamienne monumenty naprawd istniej.
W cigu minionych lat badacze Rock Lak dokonali dalszych odkry na dnie jeziora.
Napotkano tam potny wa ochronny. Przypuszczalnie jest to pozostao
98
57. Kiedy pierwsi europejscy osadnicy dotarli do Wisconsin, napotkali podobne kamienne
stoki
murw, ktre kiedy otaczay miejsce ceremonii. Jak mi powiedzia Joseph, odkryte
monumenty podzielone s na trzy grupy. Pierwsza znajduje si na gbokoci 6 metrw i liczy
800 lat. Druga ley 12 metrw pod powierzchni wody. Jej wiek okrela si na 2 tysice lat.
Wreszcie trzecia grupa przyprawia ekspertw o bl gowy. Znajduje si ona bowiem na
gbokoci 18 metrw, a jej wiek wynosi 3,5 tysica lat. I wanie z powodu wieku nie da si
jej przyporzdkowa adnej ze znanych nam kultur. Waciwie nie powinna w ogle istnie.
Egipcjanie w Wielkim Kanionie?
Czyby wadze amerykaskie trzymay pod kluczem wiadomo o grobowcach egipskich w
Wielkim Kanionie? Pewne jest jedno: 5 kwietnia 1909 roku Phoenix Ga-zette" zamiecia na
stronie tytuowej informacj o gigantycznym systemie jaski wykutych w skale, ktre odkry
podobno niejaki G.E. Kinkaid. Archeolog profesor S.A. Jordan ze synnego Smithsonian
Institution w Waszyngtonie, podaje dalej gazeta, otrzyma polecenie zbadania tych grot. Od
tamtej pory zapanowaa cisza. W czasopismach fachowych nie znajdziemy ani sowa na temat
tajemniczego systemu jaski.
Czyby chodzio tu tylko o kaczk dziennikarsk? David Hather Childress z World Explorer
Club" z Kempton w stanie Illinois zapragn to sprawdzi. Zatelefonowa w 1995 roku do
Smithsonian Institution, aby dowiedzie si o to wczesnego artykuu: Odpowiedziano mi,
e ani w Ameryce Pnocnej, ani w Poudniowej nie znaleziono ladw egipskich. Z ca
pewnoci Smithsonian Institution nigdy nie kierowa pracami tego rodzaju. Nikt w
Waszyngtonie nie sysza rwnie o Kinkaidzie ani o Jordanie".
Childress natomiast wiedzia, e o profesorze Jordanie jest wzmianka na stronie 239
Smithsonian Scientific Series" z 1910 roku. Poza tym istniaa mapa, ktra koledze
Childressa Carlowi Hartowi wpada w rce w pewnej ksigarni w Chicago. Niektre
miejscowoci pooone na pnoc od Wielkiego Kanionu s na niej opatrzone nazwami
egipskimi oraz indyjskimi. Dlaczego? Czyby istnia zwizek midzy tymi miejscami i
stanowiskiem domniemanych znalezisk?
Zadzwonilimy do archeologa pastwowego i zapytalimy go, dlaczego tak jest - donosi
Childress. - Wyjani nam, e dawni badacze po prostu woleli te nazwy. Istotnie teren, o
ktrym mowa, jest zamknity, rzekomo z uwagi na niebezpieczne jaskinie".
Aby czytelnik mg sam sobie wyrobi pogld na temat kontrowersyjnego artykuu w
Phoenix Gazette", przytaczam w tym miejscu skrcone i troch przeredagowane
tumaczenie:
G.E. Kinkaid udzieli nam wczoraj najwieszych informacji dotyczcych postpu bada
zwizanych z najstarszymi odkryciami archeologicznym w Stanach Zjednoczonych, ale take,
jak twierdz naukowcy, najbardziej cennymi na wiecie. Informowalimy ju o tym jaki czas
temu. Kinkaid odkry w Wielkim Kanionie ogromn podziemn cytadel, kiedy przed
kilkoma miesicami wypyn drewnian odzi z Green River w stanie Wyoming na
Kolorado, zmierzajc w kierunku Yumy.
100.
OAZETTE, MONDAY EYENINO, APRI 5.
IN GRAND
Myateries of Immense Rich
Carem Batog Brought
to Llght.
JORDAN 13 ENTHUSED
RetnarkabUi Fnds Indicuto
Ancient Peopl* Mignted
From Orient.
Tk latem ni thu |irua;rva t >hr >iiltlvna iif wlmi i. mtW n. Hrrfptf tr|*
aciÎtllMtJi m* nit tsly thu I dlMttrrry In litr
I OM Nawa Ofwagk, I kaa aaatfcar aw33
dtaataa -Utai tka aarfaaa.
Mr. KlakaWa IUMH.
.IklMkara ta Mak* $ bj -----"
a*tafar aaa knur 411 Ma___,___.
yaara Inlat kaaa la IM* aanrtaa al tka mUkaaaUa laalitwta. Braa krMy raaaaatad. Ma. m---
-- *--:
alawat KraMaajaa.
"Pirat. I waaM laKraaa tka Ika aa*, na li ntarly laaeaaaalkla. Tka aa> iraaca u HM fa*<aswa
tkakaarW yoa walL U la toeaiad aa ,oiraawat lad and- aa *tallar *nt ka allawad
ur aamlly fak la
k
af I
aa Tka
tkara
aataatlala a>lk la wark aamtmli. wltkaut rar af Ika arrkaawtajcal dla. ea*arlaa bclaa
dlilarkad ky tarta ar ratlc kaatan. A tria 4hara waaM ka fraliloaa. aad Ika *laltar wajaM ka
aaat aa kla way. Tka Macy t kaw I toaaW ikt ca*cra kaa kaaa ralalad. kat la a KIMr*1 ' "
Jwiâyla dawa ika Calarada rlrr la aaat, alwaa, kMktac
waaaa tJBafttjaaBWMl aal^ha^K^h al^^M ^ m ^^m^^ a* m^^*
' lwiwiaWaTmia aVVIwVI nnflWI WIIM 1H
tka rlr froai ika m'To*ar' CrraUI
taayua I aaw oa tka aaal wali, auta*
laika atdlmaalary tonaailoa akaat
faM (aat aba*a U* rlvw kaa. Tkara
ihi I mil tu im, fatlai. bw -I Itaally
nsKftaK! \\ ^g\\x srsat .ilScaiiir, AWr#
a aliWf wklm kM U from *law frant
thu rh. wat |ka immtk M tka a*a.
i TImtv ara ai*|ia taadnR fraaa tkta aa>
I traax xhiw ihlny yarda U wkai waa,
; m tlie tlma tha aa*ara wa MuMlad.
ihn lr*rl af tka ri*ar. Wkaa t aaw tka
hlwl mnr >m tht wali laalda Ika aa-
. l iMraai* Hitanwiad.
*1*1?"* to"1 "" "f lhl< ""."" *'>t la llek I a-|*rfaa Ika In the wiirM. whlrh
v nten-. ninnimk-K. Uw ul Ikaaa I bUmmI an
ilma ( Im ih <Utaitv.: wn |>hnni|4iMl l> amkllkl. w tu tka clt/ wiwitar l>r
olhprcd u mtr al rrllea, wkMk I li. K. KlHka>L ihe KUrlnrcr orka rnan<l;-nrrll dovn tkv
Cntn4 la YaaMu l rMI anderiirmMKl ctUdet <rf litu fn wtentcu I nhl^tH^) ikaat ta
Wah-llraiMl Caunm HMri.n a tr(|i fnmii Inoina wtlh dtMalla of tka daaawary. flrKcn rtvr.
WjrwnlnK, tli Colit- KoHwln tkls. tka asMarallaaa wetu tan. la a wnoden knat. In
Ytima. or.j anpnaum rn> lamilka n. Aecunln* tn ttwl
I^L n*EL tT^^J? *" "rt "" " fa-aanaWaT I. ttam III tka Mallknnlan ln.illl.v
hlek la ,ho lanlM-r n<l. Atawl K the eni.lnrattanOi^Y. ma<li |k antrann; tk Krat
l oM iii, ! rfr M't| rthl
im>nr
t l rtithl aml
_;.. |aaaa|Wr [nm BKirpt. I mian hark ta Itaiaac*. If tkrlr Uwrtaa ara mnw aat ky tka
tnmaktllna, of Iha UMrM aasrairad wilk hiamajlyaMca. tkv aiyalary f tka prcklatnrtc at
Nrt America, tkdr aaelntt arta. wka Itiry arerw and wkca Ikry eawni. will ka anlw4.
Kyt>t and Ika Nlla. ma Artaeaa anit tka C1ra<to will Im MiiknI ky a klMoncal ckala
runnlnc fcach lu ajcaa whtek aUssera tkk wlM-Mt fatwy af Mik Holimlat.
A Tkarautk lnvtla*a<i.
I'a4cr tka dlreclloa of Frnf. B. A. Jwtaa., tkm j*a|lika*>taa laalltMta la aaw a/aata\faK tha
woal ikaroaak -aturatloaia. whteh win ka cuatlnuad aa-lb IM taal.Rak la tka ehala la fantrd.
Kwrty a a|la ttadarraand. alamt Im i* anrtaea. th lwu maa
namta f todar. IMmwk amna ara M aw 4a fact aqiiara. Tama ara aatarad ky o**l-*kitwd
dwora aa4 ara "TOMUaMa ky raaM alr aaaeca Ikmajtk tka whHa
nl*O lawwf flaBTwHWlK9Va ^^V9 * âvalinrav Af
alwal a fat laekr* la iklckaaaa. Tk HaaaaKea r cklarlcd ar kawa, aa MraUtkl aa caakt k
Md aat ky;a aa> idnaar. Tka triian f ataajy at ika> nmn eaaarc M a aaalar. Tka aUe<
latanaeaa ncar Ika ealraaaa ti> A a akartf aniele (ran tka mata kall. k l-ward Ik* rcar Ihay
aradaally raat|| a illht aaca la'dlract>aa.
Tka Skrtaa.
~O*t a kaadrad laM fna tha traaca Ja tka araaa kU. aararal kaw* drad feat loa. la wklek-
wa. foM ika Idol, ar.lnuuia. af tka neaaJa*a aa. alt-Ilate emaa-leiuiad. wltk a Intna Bnwar
III" llllf ft a*f|t*|| aUiMff* T*t** T^ti*^1 aât Tl
58. Odkryto egipski grobowiec? Artyku wstpny w Phoenix Gazette" z 5 kwietnia 1909
roku
Tajemnicze miejsca
101
ribatala 4nuHy km ar efctaitaala kr ilw aatfmia. Ni aaaajaa, ar* hri, trat K aamlla atak*?
Jaat Um MM*. Tkt wimta miJmniiwii UU <ttfm mn* inm t tkalir Mr*ti tkf etwpi. T)
kIomi l Ukt wntelw W bmiMcm. mmI r fhmtlniiu mhIIm mlr mak* m* m**mm
Mnelir. irmwMn<imi cm iwt In d tt 4*
(Cntlaae* tttm Pata Osa.) hrb liNttaitf* I lwi *>ohv wirt ut la<l
*r * ajtaruil. i ar*. |
TIhmw RraaarUni ihr Materiau f
J Rd iRMttr 4ar*tmmrtmt%
ihrumth ibe mtni tbM bwt tliioU Uli ih, mtM mfa #ull]r to
ta
willi ihU atarr. h h h imm tka Ilapta th tra* ilhlam la isM.Umi ihalr aaaaiitoni oaaa llwl la
mi wHtttmwM ta tka Om* l4M)mM IIN 4aaaMrim anaw haiww tlw Rnaa ana ik had, !
|if<N>t C mw hi^rt aiul tlw iwnwli o l*o
chlrt. cun
, |f
ar*, nwulnt. oH r teia | wblrh thfy iv pmannicUd. I Ihlnfc. la
a wrjr hnrrt m-mhiii. A iy iwrtal I mIm> fiwml ht i hit rim-rn. wlilrh
lh>- urliiilUU. fnr lrn titfitllt)- hn
t it
I iii.
j i-wlt rat*'
i
Ii
tttu-wn
Ibew i* leat la* M-rwtirM. tat Itmnr was aa ay oni Tb eMe Dian tawawl a trc w
gnn aa aaa* nkve*tkt Harf af Iha ad wnrfal. and la*a la* ntnnta nt Th*r 4arrta4 .. kleh
In ta* C r*i. and Km* Krata aa4 cnm.
amn eltmniNi wm.
nVi-r
im- tthnl |ri|ili< r 'tl< r >.' a >H-! ".< niiHii' ( mi Rnin raln**. I-Uich ihu; )t t-
Hsittl wlih li lK-ii-1 f ih- lnluy ||>I-.
i "C>n mII llw nri>. tM wnll
* aY*IVli ttlMl tlltt4l(ll ia^ llfYHft* %fc t%ll*h
|(tin*i l>> lin- iNunsi- nn- ih>- .ijMi'l1iiit wilth
j
*eni i*ii a mnaiain* tu ikr Tamulp of Kim, nnklait the ahnariiw et nracn. i>irl win himI rln
nir thr iwuptr O i Mir wnrl. Thm mmwiircr ^r ra> mritp4.v lwi ImlUf al lh ltrn|Mi
vllta|e ni uMRthtwn ran be mv* llw od atatt nr i tai' irfln* urn im lhv Immmmkmhi aaa-liw
lwanl thv mm. baiRlas fur Ihr mttmtwr. When hi> rMrB. ladlr N * ill
tlibm.
*. * jh
Ku im itH-jK-m
. Vnniian. un ihiw nr>- im/iIh- miihi- Iktw fiiMWl in Ilu- "iMii. HHnv '" ' Ht-w Ihnl
tti'.-!"!' m<r>- ilwitU-rn Imllt , ih- W ntMln In Ilu- Knh Hlvi-r vall>.. . AlanoK llH-
|ilrltrial arriiln. miy < antwab are l'imt. Uv l uf |irvbii<-linie iyi"\
Th Crypl.
"Tm>- Itmib 14 rrjil In urlilrli lhv
Iiim>mKi< <-n> i<mart U nm- <! lh*i
Thi. wlih
iav
nrtln.
Taal la lh lr
nt
W,
Kn>|ilbtn. Ob.- la taat Ikor amvi fnwl Aln: nmKIuf lHat th raflalf MH In llw nw#r
Mk* rntl.| an Kînlretlut. IwlleifH In ilu- ImlUn wrfelM nr ibf Kkri^taR*-Tlw
rflMwrertai l Ihe nrawl ltaara inny ihmw rnnhrr llpchl n huniaa I l |irMMaie wwa.
102____________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
Wedug jego informacji, archeolodzy Smithsonian Institution, ktry finansuje badania,
dokonali odkry dowodzcych, e lud, ktry zamieszkiwa kiedy te tajemnicze, wyrbane w
skale jaskinie, by moe mia cechy wschodnie, a moe nawet pochodzi z Egiptu.
Jeli uda si potwierdzi te wiadomoci na podstawie tumaczenia hieroglifw umieszczonych
na tablicach, zostanie rozwizana tajemnica pierwotnych mieszkacw Ameryki Pnocnej,
dowiemy si czego na temat ich sztuki, a take o tym, kim byli i skd przyszli. Egipt i Nil, a
take Arizona i Kolorado zostan wwczas poczone historyczn nici, ktra siga czasw,
niezwykle odlegych. Pod kierunkiem profesora S.A. Jordana Smithsonian Institution
prowadzi obecnie nadzwyczaj staranne badania.
Dugie przejcie gwne znajduje si 444 metry pod powierzchni i zostao zbadane na
dugoci 1,5 kilometra. Odkryto przy tym nastpn hal, z ktrej prowadz dalsze przejcia
we wszystkich kierunkach; przypomina to szprychy koa.
Odnaleziono setki pomieszcze. A take wiele artefaktw, jakich nie spodziewano si
napotka w naszym kraju. Niewtpliwie pochodz one ze Wschodu. Bro, narzdzia
miedziane, ostre i twarde jak stal dowodz, e ludzie, ktrzy je wytworzyli, osignli
niewtpliwie wysoki poziom cywilizacji. Naukowcy s tak bardzo zafascynowani
znaleziskami, e obecnie czyni przygotowania, aby jak najlepiej wyposay obz i
przysposobi go w ten sposb do dalszych, bardziej intensywnych bada. Zesp
pracownikw naukowych ma zosta zwikszony do 30-40 osb.
Mr Kinkaid by pierwszym biaym dzieckiem, ktre urodzio si w Idaho. Prowadzi ycie
badacza i myliwego. Pracowa przez 30 lat dla Smithsonian Institution. Historia jego
odkrycia brzmi troch jak bajka, troch jak groteska: Na wstpie chciabym stwierdzi, e
teren jest trudno dostpny. Wejcie ley 450 metrw poniej masywu kanionu. Znajduje si
na terenie pastwowym i nikomu obcemu nie wolno tam wchodzi pod kar administracyjn.
Naukowcy mog bez przeszkd pracowa, nie obawiajc si, e stanowisko archeologiczne
zostanie zniszczone przez gapiw albo ludzi pldrujcych groby. Wyprawianie si w to
miejsce osb niepowoanych byoby wic bezsensowne.
A oto historia mojego odkrycia w skrcie. Popynem odzi w d rzeki Kolorado. Byem
sam i poszukiwaem mineraw. Po 67 kilometrach jazdy z El Tovar Cry-stal Canyon
odkryem na wschodniej cianie, na warstwie osadowej 6 metrw powyej koryta rzeki
barwne plamy. Nie prowadzia tam adna droga, ale mimo to, z wielkim trudem wprawdzie,
dotarem do owego miejsca. Powyej paszczyzny, ktra je chroni przed spojrzeniami
ciekawskich, znajduje si wejcie do jaskini. Od wejcia prowadz schody do miejsca, gdzie
kiedy by poziom wody.
Kiedy na cianach w rodku, w pobliu wejcia zauwayem lady duta, zaciekawio mnie to.
Zabezpieczyem bro i wszedem. Po przejciu okoo 30 metrw znalazem si w grobowcu,
gdzie odkryem mumie. Jedn z nich postawiem i sfotografowaem z uyciem lampy
byskowej. Zabraem ze sob troch przedmiotw, nastpnie popynem Kolorado do Yumy,
gdzie nadaem przesyk okrtem do Waszyngtonu, doczajc sprawozdanie na temat
swojego odkrycia. Potem rozpoczto badania.
Tajemnicze miejsca _______________________________________________________ 103
Przejcie gwne ma szeroko 3,5 metra, potem za zwa si do 2,7 metra. W odlegoci 17
metrw od wejcia na lewo i prawo odgaziaj si pierwsze drogi boczne. Po obu ich
stronach znajduj si rwnie komory wielkoci dzisiejszego salonu. Wchodzi si do nich
przez owalne wejcia. Powietrze dostaje si tam przez okrge otwory, ktre zostay
wywiercone w murze. Mury maj grubo ponad 90 centymetrw. Korytarze s wykonane z
duym mistrzostwem, niewtpliwie jest to dzieo dobrego inyniera.
Powyej 30 metrw od wejcia znajduje si poduna hala - dugoci kilkudziesiciu metrw -
w ktrej znaleziono wizerunek siedzcego bstwa ze skrzyowanymi nogami. W kadej rce
bstwo trzyma kwiat lotosu albo lili. Przypomina ono Budd, cho naukowcy nie s pewni,
jak religi reprezentuje. Jeli uwzgldnimy wszystko, co dotychczas wiemy na ten temat,
moemy si pokusi o porwnanie tego rodzaju bstwa z bstwami dawnego Tybetu.
Wok znajduj si mniejsze wizerunki. Niektre wyobraaj nadzwyczaj pikne postacie,
inne s brzydkie i wykrzywione. Wszystkie wykonano z twardego kamienia, ktry
przypomina marmur. Po przeciwnej stronie hali znaleziono narzdzia miedziane. Lud
zamieszkujcy kiedy ten teren niewtpliwie zna zapomnian sztuk hartowania metalu. Na
awce, ktra biegnie wok pomieszczenia warsztatowego, znaleziono wgiel oraz inne
materiay, przypuszczalnie uywane do hartowania miedzi.
Wrd pozostaych znalezisk znajduj si wazy oraz urny, ale take naczynia z miedzi i zota
o szczeglnie piknych ksztatach. Poza tym spotyka si szary metal, ktrego nie
zidentyfikowano dotychczas. Przypomina on platyn.
Na wszystkich urnach, cianach i kamiennych tablicach odkryto tajemnicze hie-roglify, ktre
wci czekaj na odczytanie.
Przypuszczalnie inskrypcje te maj zwizek z religi mieszkajcego tu ludu. Podobne znaki
zostay ju odnalezione w poudniowej czci Arizony. Wrd piktogramw znajduj si
tylko dwa przedstawienia zwierzt. Jedno z nich reprezentuje typ prehistoryczny. Krypta, w
ktrej znaleziono mumie, jest jedn z najwikszych komr. Wszystkie dotychczas zbadane
mumie okazay si zabalsamowanymi ciaami mczyzn. Wielko tych podziemnych
zaoe robi imponujce wraenie. Znalazoby tu miejsce ponad 50 tysicy ludzi...".
Bogowie, zoto i mumie. Dlaczego Smithsonian tak bardzo zaleao na tym, aby zatai to
sensacyjne odkrycie? David Hather Childress doszukuje si przyczyn w tradycyjnym wzorcu
mylenia cechujcego amerykaski izolacjonizm. Jego zwolennicy reprezentuj pogld, e
dawne wysoko rozwinite kultury prawie nie podlegay wzajemnym wpywom, a zatem
rozwijay si w izolacji od siebie. Dyfuzjonici natomiast twierdz co wrcz przeciwnego.
Uwaaj oni, e dobra kultury dawniej przedostaway si nawet za oceany.
Ju bardzo dawno przedstawiciele Smithsonian opowiedzieli si za teori izolacji. Biuro
Etnologiczne pod koniec XIX wieku wybrao na swojego zwierzchnika zdeklarowanego
izolacjonist Johna Wesleya Powella. Powell by przekonany o tym, e Indianie s
potomkami zapomnianej, wysoko rozwinitej kultury, ktra zbudowaa piramidy, tak licznie
wystpujce na kontynencie amerykaskim. Do dzi jest kwesti sporn, kim byli ich
budowniczowie.
104____________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
Argumenty dyfiizjonistw, wedle ktrych imponujce wielkoci kurhany nie maj nic
wsplnego z Indianami, zostay -jak twierdzi Childress - zignorowane, a nawet byy
zwalczane: W latach 80. ostatniego stulecia, kiedy debata przerodzia si ju w zajady spr,
twierdzono, e nawet kontakty midzy kulturami dolin Ohio i Missisipi ograniczay si do
minimum. Z ca pewnoci, jak twierdzono, ich przedstawiciele nie utrzymywali adnych
kontaktw z wysoko rozwinitymi kulturami Majw, Toltekw ani Aztekw".
Childressowi twierdzenie to wydawao si mieszne: Jednake znaleziska w licznych
grobowcach pokazay, e ich budowniczowie z ca pewnoci mogli utrzymywa kontakty z
innymi kulturami". Poza tym w XIX wieku, a take na przeomie stuleci wydobyto rnego
rodzaju koci ludzi przypominajcych olbrzymw". Wiele z tych szcztkw najpewniej
przepado wskutek braku zainteresowania amerykaskich archeologw. Inne znajduj si
podobno jeszcze dzi w Nevadzie, w Muzeum Humboldta w Winnemucca oraz w Muzeum
Towarzystwa Historycznego w Reno.
Jako dalszy dowd podejrzanej polityki naukowej, jak prowadzi Smithsonian In-stitution,
Childress przytacza pismo niejakiego Fredericka J. Pohla. Pohl informuje w nim brytyjskiego
archeologa doktora T.C. Lethbridge'a w poowie lat 50. o osobliwych drewnianych trumnach,
ktre odkryto w pieczarze w Bount County w stanie Alabama i przekazano Smithsonian
Institution. Te szczeglnie wielkie wytwory byy niewtpliwie bardzo stare i wykazyway
lady obrbki dutami miedzianymi i kamiennymi.
Pohl: Skontaktowaem si ze Smithsonian i zapytaem, gdzie znajduj si owe obiekty.
Komentarz F.M. Setzlera, naczelnego kuratora Departamentu Antropologicznego w
Smithsonian Institution: Nie udao nam si odnale trumien w naszych zbiorach, cho s
notatki wiadczce o tym, e je kiedy otrzymalimy".
Kiedy w 1992 roku Dawid Barron, prezes Gungywamp Society w Connecticut, zapyta o to,
otrzyma od Smithsonian wyjanienie, e w przypadku tych obiektw chodzi o zwyke
drewniane koryta. Nie mona ich byo obecnie zobaczy, poniewa znajdoway si w
skaonym azbestem magazynie. Przez nastpne dziesi lat dostp do nich uzyskaj jedynie
wsppracownicy Smithsonian".
Sceptycy mog uzna, e przytoczony przez Childressa przykad to stanowczo za mao, aby
mc zarzuci Smithsonian wiadome ukrywanie znalezisk. To prawda. Przypadek w moe
tylko wiadczy o tym, e instytut amerykaski niekiedy bardzo lekkomylnie obchodzi si z
cennymi obiektami, ktrych pochodzenia nie mona wytumaczy.
Jednake Childress dostrzega w takim postpowaniu Smithsonian nie pojedynczy przypadek,
tylko wiadom, zakrojon na szerok skal taktyk, i wyjania, dlaczego tak sdzi: Znany
historyk amerykaski - nie chc tu wymienia jego nazwiska - opowiedzia mi o jednym ze
wsppracownikw Smithsonian, ktry by przekonany, e inne kultury ju na tysiclecia
przed Kolumbem przybyy na kontynent amerykaski. Za goszenie takiego pogldu zosta
zwolniony. Mczyzna w twierdzi, e Smithsonian zatopi nawet kiedy w Atlantyku cay
transport niezwykych artefaktw".
Nazca: odkrycie nowych figur
Ameryka Poudniowa dostarcza wci nowych niespodzianek, jak to wida na przykadzie
Nazca. S to setki drapacw na wyynie Peru. Mona je dostrzec tylko z lotu ptaka.
Wyobraaj zwierzta, figury geometryczne, a take proste linie, ktre cign si kilometrami
przez niezamieszkany teren. Rnorodno tych przedstawie nie ma granic. Trudno jest
oceni ich wiek. Niektrzy uczeni mwi o 2 tysicach lat, inni twierdz, e powstay
wczeniej albo pniej.
Od wielu lat mdrzy ludzie ami sobie gowy na temat zagadki rwniny Nazca. W jaki
sposb prymitywni" Indianie wykonywali wwczas te gigantyczne znaki nie uywajc do
pomocy adnych rodkw technicznych? I po co to robili? Wysuwano rozmaite
kontrowersyjne hipotezy - i odrzucano je; rozwijano teorie naukowe - i zaraz potem je
obalano.
Mimo powstania wielu prac naukowych na temat zagadki Nazca wci jeszcze istniej
przedstawienia, ktrych interpretacji na prno by szuka w literaturze fachowej.
Przedstawienia, ktre s tak fantastyczne, e obalaj ca na pozr pewn wiedz i teorie.
aden z archeologw nie sfotografowa dotychczas owych znakw z Nazca; nie zrobi tego
twnie aden inny uczony. Zdjcia takie wykona Erich von Daniken, pisarz i malkontent
wrd badaczy prehistorii. W grskim regionie Palpa, pooonym niedaleko Nazca, jak
rwnie w ssiedniej dolinie Ingenio Szwajcar odkry w 1995 roku figury podobne do
szachownicy, a take obrazy, ktre do zudzenia przypominaj zoone formy indyjskich
mandali. O tych przedstawieniach eksperci zajmujcy si Nazca nie mieli najmniejszego
pojcia.
Daniken wyzna mi, e waciwie zna Nazca jak wasn kiesze. Byem jedn z tych osb,
ktre sobie wyobraay, e wiedz ju wszystko o Nazca. Jedziem tam bardzo wiele razy.
Podczas ostatniego pobytu miaem jednak nieco wicej czasu. Chciaem go wic
wykorzysta. Byem bowiem przekonany, e musi si tam znajdowa co wicej. Skd to
przekonanie? Std, e s tam proste wskie linie - najdusza z nich ma 23 kilometry - ktre
musz przecie dokd prowadzi. Poprosiem pilota, abymy polecieli w gry wzdu takiej
linii. Gdzie przecie musi by koniec. Chciaem obejrze kad dolin i kady stok grski. I
dobrze si stao. Nagle przed nami wyoniy si te gigantyczne figury geometryczne, o
ktrych nie ma najmniejszej wzmianki w adnej fachowej ksice".
Daniken nie mg uwierzy wasnym oczom. Moj pierwsz myl byo, e figury powstay
wspczenie, moe to jakie obiekty wojskowe. Ale jak si potem
106.
59. Figury z Nazca, ktre uszy uwagi fachowcw. W jakim celuje zrobiono?
60. Rwnie tej figury, ktr sfotografowa Erich von Daniken, prno by szuka w
literaturze
fachowej
Tajemnicze miejsca
107
61. Trudno nie dostrzec podobiestwa z indyjsk mandal
okazao, chodzio o co cakiem innego. Latajc bardzo wysoko, w cigu nastpnych dni
zauwayem, e niektre z tych nowo odkrytych figur s tylko czciami jeszcze wikszych
przedstawie. Poprosiem wwczas dwunastu pilotw z regionalnego towarzystwa lotniczego,
aby to obejrzeli. Kiedy zobaczylimy pierwsze rysunki, zapytaem: Jak mylicie, kto to
zrobi? Odpowiedzieli, e figury zawsze tu byy".
Kiedy Szwajcar wrci do domu, przeora ca literatur fachow na temat Nazca. Nie znalaz
ani jednej wzmianki na temat udokumentowanych przez niego figur.
Wszdzie bya zawsze tylko mowa o figurach, o stylizowanych mapach, o pajku albo o
kolibrze - wspomina Daniken, potrzsajc gow. - Ani sowa o sprawiajcych niesamowite
wraenie obrzymich figurach w rodku pasma grskiego. Wszdzie tylko pycha uczonych,
wszystko wyjanione naukowo. Nic nie jest wyjanione! Nazca wcale nie pasuje tak gadko i
prosto do koncepcji konserwatywnych naukowcw".
W rzeczywistoci oficjalna" nauka proponuje co par lat nowe wyjanienia sensu i celu
gigantycznych rysunkw naziemnych. Jak to moliwe, e Indianie potrafili tworzy owe
gigantyczne struktury we waciwej skali - ten problem pomija si milczeniem. Naukowcy
zamiast przyzna, e nie potrafi wyjani sensu, celu i sposobu tworzenia przedstawie z
Nazca, usuwaj pytania z drogi - zoci si Erich von Daniken. -Nie chce si obcia opinii
publicznej skomplikowanymi rzeczami. Skomplikowane rzeczy bowiem stawiaj nowe
pytania. A nowe pytania wymagaj nowych odpowiedzi. A wic si milczy".
108.
62. Linie przypominajce pasy startowe. Wystpuj licznie w okolicy Nazca
Tajemnicze wzgrza w dungli Pantiacolla
W 1976 roku zdjcie satelitarne NASA wywoao wzburzenie w krgach fachowcw.
Chodzioo fotografiz numerem rejestracyjnym C-S11-32W071-03, przedstawiajc
poudniowo-wschodni cz Peru. Mona na niej wyranie rozpozna 8 do 10 symetrycznie
umieszczonych punktw, ktre wznosz si w gr na niezbadanym paskowyu Pantiacolla.
Te czarne plamy ogldane przez szko powikszajce zmieniaj si w cienie potnych
formacji skalnych.
Naturalne struktury geologiczne czy sztuczne budowle? Eksperci s niezdecydowani.
Czego takiego jeszcze nigdy nie widziaem podczas mojej pracy" - stwierdzi w 1977 roku
A.T. Tizando z Amerykaskiego Instytutu Geograficznego, wyraajc w ten sposb opini
wielu uczonych. Cay ten kompleks jest trzykrotnie wikszy od imponujcego wielkoci
miasta Inkw Machu Pichu. Poza tym obiekty maj wymiary przypominajce wielkoci
piramid Cheopsa.
Jeszcze do niedawna nie byo nic wiadomo na temat tych godnych uwagi struktur, co wynika
z prostej przyczyny: kompleks znajduje si w nieprzebytej czci dungli peruwiaskiej.
Teren za jest zamieszkany przez Indian Machiguenga, ktrzy nie zwykli utrzymywa
stosunkw ze wiatem zewntrznym.
Jednym z niewielu, ktry w poowie lat siedemdziesitych nawiza kontakt z Ma-
chiguengami, by 29-letni wwczas japoski student medycyny Yoshiharo Sekino. Sekino
zna teren doskonale. W 1977 roku oblecia cay region, aby wykona dokumentacj
fotograficzn owych tajemniczych tworw.
Japoczyk powrci z dwiema rolkami filmw. Ale jego rozczarowanie byo ogromne, kiedy
po wywoaniu zdjcia okazay si nieudane. Defekt aparatu przekreli najwidoczniej ca
jego prac. Zaledwie jedna odbitka miaa jakkolwiek warto. Wedle wypowiedzi Dona
Montague'a, wydawcy South American Explorer" mona na niej rozpozna 5
jasnozielonych struktur w ksztacie kopcw", ktre wystaj z ciemnozielonego podoa.
Yoshiharo Sekino postanowi w niedugim czasie powtrzy wycieczk. Na wasn rk
chcia zbada tajemnic kamiennych formacji w dungli. Od tamtej pory such o nim zagin.
Dopiero w 1996 roku wyprawa amerykaska rozjania nieco t spraw. Kierownikiem
ekspedycji by badacz i poszukiwacz przygd Gregory Deyermenjian. Wraz ze swoimi
peruwiaskimi towarzyszami i z pomoc Machiguengw wyruszy 13 sierpnia z Cuzco ku
nieprzebytym ostpom dungli, aby na piechot przedrze si do
I 10.
63. Jako pierwszy dotar pieszo do wzgrz Gregory Deyermenjian - pierwszy z lewej
Tajemnicze miejsca
I I I
64. Zdjcie satelitarne paskowyu Pantiacolla. Wida na nim wyranie 8 do 10 struktur w
ksztacie
wzgrz
65. Pierwsze zdjcie z bliska godnych uwagi formacji grskich
I 12
66. Wyprawa w niedostpn okolic przysparzaa szczeglnie wiele trudu...
Tajemnicze miejsca _______________________________________________________ I I 3
ustawionych symetrycznie obiektw. Przedsiwzicie komplikoway uporczywe deszcze i
chmary owadw, ktre utrudniay ycie uczestnikom wyprawy.
Po trwajcym wiele dni marszu podrnicy osignli wreszcie cel. Zmczeni i wyczerpani
wdrapali si na jedno z potnych wzgrz. Skadao si ono z ostrych, zero-dowanych
kamieni - pisze Deyermenjian w swoim sprawozdaniu z podry. - Najwidoczniej nie byo
usypane rk czowieka".
Uczestnicy wyprawy nie znaleli adnych ladw zaginionej cywilizacji. Nadzwyczaj
wysokie wzgrza w rzeczywistoci nie s wcale tak wielkie, jak to wygldao na zdjciu
satelitarnym - stwierdza Deyermenjian. - Poszczeglne wzgrza rni si wyranie midzy
sob wielkoci i wysokoci. Poza tym klimat jest tam szczeglnie wilgotny i gorcy, a
region obfituje w owady. Nawet zaprawieni do ycia w dziewiczej puszczy Indianie
Machiguenga uwaaj to miejsce za nieprzyjazne czowiekowi".
Mimo to Deyermenjian zamierza kontynuowa swoje poszukiwania w dungli peruwiaskiej.
Ju przed laty natkn si tam mianowicie na pozostaoci nieznanej dotychczas drogi Inkw.
Z now wypraw nieustraszony Amerykanin chce teraz dotrze do koca owej trasy, a tym
samym zbada rdo szeroko rozpowszechnionych poudniowoamerykaskich legend o
nieodkrytym dotychczas miejscu schronienia Inkw Paititi".
Hieroglify w puszczy brazylijskiej
Teoria staa si dawno dogmatem. Pierwsi ludzie w Ameryce, tak naucza si studentw, byli
to mongolscy przybysze, ktrzy po zakoczeniu epoki lodowcowej wczesn drog ldow
przeszli z Syberii na kontynent. Po okresie rozwoju tak zwanej kultury clovis w Ameryce
Pnocnej przed 11 tysicami lat zaczli wdziera si w grskie rejony Meksyku i Peru, gdzie
stworzyli podstawy dla tych wszystkich imponujcych monumentw, ktre jeszcze dzi
wprawiaj nas w zdumienie. W czasach kultury clovis nie istniay w puszczy amazoskiej
adne kultury.
S to bdne pojcia, twierdzi teraz Anna Roosevelt. W czasopimie fachowym Science"
antropolog i profesor University of Illinois (Chicago) poinformowaa w 1996 roku o
nadzwyczajnym odkryciu, ktre w amerykaskim wiecie nauki wywoao ataki oburzenia,
ale take fal zachwytu. Anna Roosevelt twierdzi bowiem, e przed ponad 11 tysicami lat w
tropikalnym lesie Brazylii yli ju przedstawiciele nieznanej dotychczas cywilizacji. A wic
aden odam kultury clovis, tylko raczej ludzie wspczeni.
Przez cae lata Ann Roosevelt badaa pooony gboko w dungli brazylijskiej Caverna de
Pedra Pintada - masyw skalny o dugoci 100 metrw, szerokoci 80 metrw i wysokoci 30
metrw w pobliu miejscowoci Alegre; zorganizowaa tam prace wykopaliskowe. Wyniki
moich bada nie spotkay si jednake wycznie z akceptacj- przyznaje uczona z
umiechem. - Panuje bowiem powszechnie opinia, e w Ameryce Poudniowej w czasie, o
ktry chodzi, wcale nie yli ludzie".
Datowania ostrzy oszczepw i resztek poywienia nie pozostawiaj tymczasem cienia
wtpliwoci: midzy 11 a 10 tysicami lat p.n.e. w Caverna de Pedra Pintada ju yli ludzie.
Ann Roosevelt twierdzi z caym przekonaniem, e ludzie ci urzdzili si wygodnie w
jaskiniach skalnych, a nie znajc si na uprawie i hodowli byda, ywili si owocami, rybami
jak rwnie zwierztami z dungli. Poza tym ta nieznana kultura pozostawia nam wyrane
rysunki. Tysice ich widniej na skalnych cianach - wizerunki ludzi i zwierzt,
przedstawienia astronomiczne i geometryczne, ale take rne inne osobliwe znaki.
Ju w 1958 roku francuski etnolog i podrnik profesor Marcel Homet zbada dokadnie
Pedra Pintada. W swojej ksice Synowie Soca pisze: Potrzebowalimy wielu dni, aby
skopiowa, sfotografowa i przestudiowa tylko najwaniejsze spord kilku tysicy
artystycznych i religijnych motyww tego niezwykego orodka
Tajemnicze miejsca
15
67. Tajemnicze rysunki w Caverna de Pedra Pintada. Zwracaj uwag motywy dinozaurw...
I I 6____________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
kultury. Miejsce to, znane ju z rozmaitych wypraw, dotychczas, nie zwrcio uwagi krgw
naukowych. Wszyscy, ktrym udao si bliej je pozna, skaniali si ku oficjalnej teorii,
ktra uparcie twierdzi, e wiele inskrypcji i malowide Ameryki Poudniowej to tylko
wytwory kapanw albo eglarzy, ktrzy pynli rzek. Wykonujc te artystyczne dziea
wypeniali sobie czas, aby si nie nudzi. Jake mona byo dotychczas nie dostrzec
znaczenia tego potnego kamiennego monumentu?".
Gniew Hometa jest zrozumiay. Przez dziesitki lat przemierza bowiem kul ziemsk.
Wymiewany przez wikszo swoich kolegw, przez cae ycie gromadzi dowody na to, e
w dungli brazylijskiej, wbrew powszechnemu przekonaniu, musiay istnie zapomniane dzi,
wysoko rozwinite kultury.
Oto na przykad sprawozdanie Melchiora Diaza Morei. Potny waciciel ziemski z
Salwadoru wybra si w 1595 roku na poszukiwanie wyprawy liczcej 1400 osb, ktra
zagina w tajemniczych okolicznociach w gbi ldu. Moreia powrci jako bogaty
czowiek: mia podobno przy sobie zoto, srebro i kamienie szlachetne. Rozesza si pogoska,
e odkry w puszczy kamienne miasto.
Fascynujcy jest take dokument z 1753 roku, ktry dzi znajduje si w Bibliotece Narodowej
w Rio de Janeiro pod numerem 512. Informuje on o pewnej uzbrojonej grupie badaczy, ktra
w 1750 roku przemierzaa dungl brazylijsk w gbi Salva-dor da Bahia. Uczestnicy
szczegowo opisuj w owym sprawozdaniu, jak natrafili na zapomniane miasto w puszczy.
Zobaczyli tam posgi, obeliski i mnstwo dziwnych znakw.
Tajemnicza mier brytyjskiego poszukiwacza przygd i znawcy dorzecza Amazonki
pukownika Percy'ego Harrisona Fawcetta (1867-1925) rodzi rwnie liczne pytania. Fawcett,
ogarnity pasj badawcz, postanowi dokadnie pozna przeszo Brazylii. W marcu 1925
roku zorganizowa wypraw w dorzecze Amazonki. Towarzyszy mu 21-letni syn Jack oraz
jego przyjaciel Raleigh Rimell.
Miejscem docelowym miay by Diamentowe Gry w Bahia. Ale podrnicy zapewne nigdy
tam nie dotarli: w kocu maja 1925 lad po nich zagin na zawsze. Zaginli w dungli
niedaleko rzeki Xingu. Przed tajemniczym znikniciem Fawcett snu fantastyczne opowieci
na temat wiey w lesie", kamiennych budowli w ksztacie kopu" i napisw naskalnych
przypominajcych hieroglify". Czyby by na waciwym tropie? Czyby wiedzia ju wicej,
ni powinien? Czy zosta uwiziony przez Indian, a moe go zabili?
Wyruszyy liczne grupy poszukiwawcze, aby rozwiza zagadk zniknicia pukownika.
Niektrzy wrcili z niczym, inni rwnie gdzie zaginli. Potem ukazao si jeszcze
sprawozdanie Szwajcara Stefana Rattina. W 1932 roku Rattin uczestniczy wraz z wodzem
Indian w nocnej biesiadzie. Wydarzyo si wwczas co niezwykego.
Po zachodzie soca ukaza si nagle stary mczyzna, z dug tawosiw brod, ubrany w
futro - pisze Rattin. - Natychmiast poznaem, e by to biay czowiek. Wdz rzuci mu
surowe spojrzenie i powiedzia co do innych. Czterech czy te piciu Indian odprowadzio
potem starca kilka metrw dalej i usiado obok niego. Mczyzna patrzy z wielkim smutkiem
i nie mg oderwa ode mnie wzroku. Pilimy ca noc, a rankiem, kiedy wikszo Indian i
wdz jeszcze mocno spali, stary przyszed do mnie i zapyta, czy jestem Anglikiem. Mwi po
angielsku. Odpowiedziaem:
Tajemnicze miejsca
I 17
68. Dalsze rysunki. Jaki lud je pozostawi?
18
69. Przedstawie w Pedra Pintada nie da si zaliczy do adnej ze znanych kultur
Nie, jestem Szwajcarem. Jeste przyjacielem?)) - zapyta nastpnie. Tak - odparem, a
on cign: Jestem pukownikiem angielskim. Niech pan pjdzie do konsulatu brytyjskiego i
zawiadomi majora Pageta, e jestem tu uwiziony. Obiecaem mu to, po czym staruszek
potrzsn moj rk: You are a gentlemen".
Mimo i w cigu nastpnych lat znajdywano w dungli rozmaite czci ekwipunku i szcztki
bagau Fawcetta, wspczeni uznali opis Rattina za wytwr fantazji.
Dalej wic zaginicie Fawcetta stanowi nie rozwizan zagadk. Tym bardziej, e rwnie
nowa wyprawa, ktra odbya si niedawno, nie posuna si o wiele dalej. Wyposaony w
kamer wideo i urzdzenia radiowe bankier James Thurston Lynch wyruszy w 1996 roku z
grup owcw przygd do parku narodowego Xingu, zamieszkanego przez Indian Kalapalos,
gdzie mia nadziej rozwiza wreszcie zagadk tajemniczego miasta w puszczy oraz
zniknicia Fawcetta. Indianie jednak nie okazali zachwytu. Czatowali na uczestnikw
wyprawy, zabrali im ekwipunek i groc broni zmusili do odwrotu.
Cho Lynch przerwa podr nie zdobywszy konkretnych dowodw istnienia prehistorycznej,
wysoko rozwinitej kultury brazylijskiej, nadal nie traci optymizmu i nadziei, e kiedy
jednak odnajdzie tajemnicze miasto w brazylijskiej dungli.
Zapomniane skarby Chin
Budowle w ksztacie piramid znajduj si nie tylko w Ameryce Poudniowej i w Egipcie.
Wystpuj na caej kuli ziemskiej. Nawet w Chinach spotyka si wzniesienia w formie
piramid. Wielu z nich nikt do dzi jeszcze do koca nie zbada, nie mwic
0 dokumentacji naukowej na ten temat. O innych z biegiem lat zapomniano.
Dopiero teraz, kiedy kraj ten powoli zaczyna si otwiera na wiat, rozmaite informacje coraz
czciej przenikaj na Zachd. Tak wic udao si niemieckiemu badaczowi-amatorowi
Hartwigowi Hausdorfowi wykona w latach 90. dokumentacj fotograficzn licznych
monumentalnych grobowcw. Poza tym na terenie Chin znajduje si tak zwana biaa
piramida; niestety, istnieje tylko jedno czarno-biae zdjcie tego obiektu z 1947 roku.
Pooenie i wielko piramidy s nieznane. Nie jest te pewne, czy w ogle jeszcze istnieje.
Znacznie lepiej udokumentowany, cho rwnie owiany tajemnic, jest grobowiec Szy
huang-ti (259-210 p.n.e.), pierwszego cesarza Chin. Ta wysoka budowla, liczca pierwotnie
166 metrw, znajduje si na wschd od miasta Xi'an w prowincji Shanxi i zalicza si pod
wzgldem wielkoci (1250 metrw) do najwikszych w wiecie grobowcw. Przy jego
budowie pracowao podobno 800 tysicy robotnikw.
Cesarza strzega terakotowa armia", ktra bya oddalona od budowli o kilometr
1 przez tysiclecia nie zauwaona spoczywaa pod ziemi. Archeolodzy uznali, e odkrycie -
w poowie lat 70. - figur wojownikw naturalnej wielkoci, koni i rydwanw jest jednym z
najbardziej spektakularnych wydarze archeologicznych tego stulecia. Liczb figur ocenia si
na ponad 7 tysicy. Ale tylko cz z nich zostaa dotychczas wydobyta.
Samo miejsce pochwku czeka wci jeszcze na otwarcie. Badanie za pomoc wierce i
kopania wykazao, e podziemny paac ma imponujc wielko 56 kilometrw
kwadratowych. Waciwe mauzoleum ma 2 kilometry kwadratowe. Eksperci przypuszczaj,
e moe ono kry skarby niewymiernej wartoci. Ich spekulacje maj rdo w sprawozdaniu
historyka chiskiego Sima Qiana (okoo 145-86 p.n.e.)
A oto jak Sima Qian opisuje wyposaenie grobu: Komor grobow wypenili oni modelami
paacw, wie i setek urzdw, nastpnie drogocennymi naczyniami i kamieniami, jak
rwnie innymi cudownymi osobliwociami. Rzemielnicy otrzymali polecenie, aby
zainstalowa kusze z samowyzwalaczami wycelowane w tych, ktrzy chcieliby si wedrze
do rodka. Wiele rzek, takich jak Jangcy i ta Rzeka,
120.
70. Piramidy znajduj si rwnie w Chinach, jak wskazuj zdjcia Hartwiga Hausdorfa
a nawet wielki ocean odtworzono z rtci, ktra utrzymywaa w nieustannym ruchu
mechaniczne przyrzdy. W grze przedstawiono konstelacje niebieskie, a w dole
geograficzny relief ziemi. Do lamp wlano oleju z wieloryba, aby zapewni wieczne wiato".
To, e dotychczas nie otwarto grobowca, ma swoj przyczyn. Chinom brakuje pienidzy jak
rwnie specjalistw, ktrzy mogliby wykona fachow konserwacj domniemanych
skarbw znalezionych w grobowcu. Trujce opary rtci w rodku wymagaj spenienia
szczeglnych warunkw bezpieczestwa. Chiski naukowiec profesor Yuan Zhongyi, ktry
jest gorcym ordownikiem bada tego zaoenia, ma jednak nadziej na przyszo:
Pewnego dnia, kiedy nauka i technologia poczyni dalsze postpy, bdziemy mogli
rozwiza zagadk grobowca".
Mona si tylko domyla, j akie niezwyke znaleziska ukazayby si naszym oczom po
otwarciu grobowca. Ju zawarto stosunkowo niewielkiego grobu w prowincji Hunan
sprawia, e archeolodzy z niedowierzaniem potrzsali gowami. Midzy 1972 a 1974 rokiem
we wschodnim rejonie granicznym Changsha odsonito mianowicie liczc ponad 2 tysice
lat budowl z epoki dynastii Han. Grobowiec zawiera midzy innymi doskonale
zakonserwowan mumi kobiety, ktra - uoona w skomplikowanej konstrukcji sarkofagw
wstawionych jeden w drugi - pywaa w 80 litrach tawej cieczy.
Wedug sprawozdania zamieszczonego w austriackim Bulletein des Institutum Canarium"
(I.C. Nachrichten", nr 10 1972), w tajemniczy pyn zakonserwowa
Tajemnicze miejsca
121
zmar tak doskonale, e jej tkanki reagoway na zastrzyki, jak gdyby mier nastpia
zaledwie przed kilkoma dniami". Wkrtce po odkryciu udao si Gerdowi Ka-minskiemu,
sekretarzowi generalnemu austriackiego instytutu bada nad Chinami, sprowadzi do
Wiednia fotografie mumii, aby to godne uwagi znalezisko przedstawi zachodniemu wiatu
nauki.
Specjalista od spraw chiskich Hartwig Hausdorf wybra si w 1994 roku razem z
Austriakiem Peterem Krass w podr do Changsha, aby na wasne oczy zobaczy t liczc
2 tysice lat mumi. Ten, kto zachowa j dla potomnoci, musia znakomicie zna swj fach
- potwierdza uczony. - Caa struktura komrek bowiem oraz narzdy wewntrzne - jak
wynikao z autopsji przeprowadzonej na wydziale medycznym w Changsha - znajdoway si
wci jeszcze w znakomitym stanie. tawa cera nie ulega odbarwieniu, a nawet minie
byy jeszcze doskonale elastyczne. Lekarze nazwali cudem to, e mumia bez szwanku
przetrwaa tyle wiekw. Faktem jest, e zastosowana technika konserwacji wydaje si
niezwyka nie tylko w tej czci wiata".
Mumia jest obecnie eksponowana w podziemiach Muzeum Historycznego Hu-nan. Na
cianach dokoa mona zobaczy seri zdj z obdukcji zwok - opowiada Hausdorf. -
Sownie i obrazowo informuje si o badaniach. Mona tam take przeczyta, e kiedy
znaleziono mumi, pywaa w tawym pynie. Poza tym teksty w muzeum wskazuj
wyranie na to, e skadu tego pynu do dzi nie udao si zbada".
71. Kolejna fotografia jednego z chiskich kopcw grobowych. Najwspanialszym budowlom
grozi zniszczenie
122
72. Wiele godnych uwagi formacji nie zostao dotychczas umieszczonych na mapie
73. Najstarsza mapa wiata: zdumiewajce podobiestwo do wspczesnych zdj
satelitarnych
Tajemnicze miejsca
123
74. Niepowtarzalna technika konserwowania: mumia z Changsha
124.
75. Archeolodzy wituj odkrycie chiskiej terakotowej armii" jako jedn z najwikszych
sensacji
tego stulecia
Tajemnicze miejsca
______________________________________________________________ I 2 5
W zdumienie wprawia nas jeszcze jedno odkrycie, jakiego dokonano w grobowcu w
Changsha. Jest to bodaj najstarsza mapa wiata. Niestety, Zachd dotychczas prawie nic nie
wie o jej istnieniu. Prostoktne mistrzowskie dzieo ma dugo 96 centymetrw. Odtworzono
na nim graniczce ze sob prowincje Guangxi, Guang-dong i Hunan. Hausdorf pisze: Mapa
obejmuje obszar od dystryktu Dao-xian w prowincji Hunan wzdu doliny rzeki Xiao do
okolic wok miasta Nanhai w prowincji Guangdong. Mapa, wykonana w skali 1:180 tysicy,
jest tak dokadna, e przypomina wspczesne zdjcia satelitarne".
Aby ratowa archeologiczne dziedzictwo Chin przed zniszczeniem, naukowcy z uniwersytetu
w Bochum rozpoczli inwentaryzacj zapomnianych ju budowli. Dziki setkom zdj z lotu
ptaka, wykonanych przez japoskich i amerykaskich pilotw w latach 30., 40. i 50., udao
im si midzy innymi zlokalizowa na wschd od miasta Pingling monument w ksztacie
piramidy wielkoci 180 metrw. Grobowiec nalea prawdopodobnie do dynastii Han (206
p.n.e. - 220 n.e.).
Volker Pingel i Baoquan Song, ktrzy kieruj badaniami, informuj: Podczas penetracji
terenu stwierdzono, e miejscowi chopi znosili ziemi od poudniowej i wschodniej strony
wielkiego grobowca i wynieli ju niemal pit cz. Na zdjciach lotniczych mona
rozpozna jeszcze mniejsze grobowce, ktre nie zachoway si do dzi". Ale rwnie na
innych obszarach niektre obiekty sjeszcze bardziej zniszczone, ni si obawiano. Na
przykad mury miejskie Yixing z epoki Ming (1368-1644 n.e.), ktre s udokumentowane na
fotografiach, dzi znikny bez ladu.
Ogem ponad 30 tysicy zdj z Chin, wykonanych z lotu ptaka, znajduje si w National
Archives and Records Administration w Waszyngtonie. Materia ilustracyjny powinien by
nieustannie pozyskiwany, archiwizowany i oceniany. Pingel i Song stwierdzaj: Udao nam
si ustali z wadzami chiskimi, e dalsze prace zwizane z ocen stanu obiektw
archeologicznych z lotu ptaka bd prowadzone w cisym kontakcie z odpowiednimi
instytucjami".
Laos i zagadka kamiennych dzbanw
Dwiecie kilometrw od stolicy Laosu Vientiane, na paskowyu Xieng Khoang, znajduje si
tak zwana rwnina glinianych dzbanw. Spoczywaj tam, rozproszone na duych
odlegociach, setki naczy do kwiatw" wysokoci do 3 metrw. Ich pochodzenie siga
czasw modszej epoki kamiennej. Mimo i Xieng Kho-ang uwaa si za archeologiczny raj,
paskowy do dzi jest prawie niezbadany. Wielka szkoda, bo wywouje mnstwo pyta, na
ktre nikt, jak dotd, nie potrafi udzieli wicych odpowiedzi.
Zagadkami archeologicznymi Laosu zajmuje si badacz Andreas Reinecke z Niemieckiego
Instytutu Archeologicznego w Bonn. Reinecke zwraca wyranie uwag na to, e tajemnicze
naczynia kamienne nie s wykonane z gliny, jak podaje niejedna encyklopedia. Zostay one
wykute w piaskowcu.
Mimo i istnieje ju na ten temat kilka teorii, sens i cel powstania owych olbrzymich naczy
na kwiaty" s dotychczas nieznane. Obecnie okrela si wiek kamiennych wazonw na 2
tysice lat, co wobec istniejcych w okolicy Laosu struktur megalitycznych wydaje si raczej
ostronym szacunkiem. Kiedy w kocu lipca 1995 roku rozmawiaem telefonicznie z
Andreasem Reineckem, wyraziem wtpliwo co do datowania i przypuszczenie, e
kamienne rzeby mog by znacznie starszej daty; boski naukowiec musia take przyzna,
e problem wieku w istocie stanowi nie rozwizany problem. Jego komentarz brzmia:
Istnieje wprawdzie kilka skromnych wskazwek, ale naprawd datowanie opiera si jedynie
na przypuszczeniu".
W ogle wiele problemw czeka nadal na rozwizanie. Reinecke powiada: Wytwarzanie i
transport tych cikich naczy kamiennych, wacych niekiedy kilkanacie ton, wymagao
organizacji i wysiku, ktry mona porwna z wysikiem budowniczych kamiennych grobw
z modszej epoki kamiennej w pnocnej czci rodkowej Europy. Wykopaliska
archeologiczne na duych obszarach, ktre zamierza si rozpocz w nastpnych latach przy
pomocy zagranicznej, doprowadz z ca pewnoci do rozwikania niektrych zagadek
zwizanych z kamiennymi naczyniami w laotaskiej prowincji grskiej Xieng Khoang".
Naley jednak wtpi, czy nowoczesne badania archeologiczne rzeczywicie rozwi
zagadk transportu kamiennych dzbanw. Ju Madeleine Colani, francuska archeolog,
podja trud wyjanienia zagadnienia transportu. Colani zbadaa znalezisko przed wieloma
dziesitkami lat, a jej dokumentacja z 1935 roku, uznawana za wzr, do dzi uchodzi za
podstawowe dzieo archeologiczne na temat Laosu. Podczas
Tajemnicze miejsca
127
76. Kamienne dzbany na paskowyu Xieng Khoang. Do czego kiedy suyy?
128
swoich bada musiaa ze zdumieniem stwierdzi, e olbrzymie kamienne naczynia
transportowano na duych trasach- czsto pokonujc znaczne rnice wysokoci. W jej
rozprawie znajdujemy liczne znaki zapytania jak rwnie szkice prymitywnych rodkw,
ktre mogy suy do transportu. Suszny kierunek mylenia, ale brak zadowalajcych
odpowiedzi.
1.37.___
77. Wymiary naczynia majcego 3 metry wysokoci
Tajemnicza komora w piramidzie Cheopsa?
Czy piramida Cheopsa istotnie zostaa zbudowana 2,5 tysica lat p.n.e.? Czy potna budowla
zawiera nie odkryte jeszcze komory? Od lat mno si wtpliwoci, czy to imponujce dzieo
sztuki budowlanej zostao ju ostatecznie zbadane, a jego tajemnica do koca rozwizana, o
czym staraj si nas zapewni egiptolodzy.
Badania Amerykaskiego Centrum Badawczego w Egipcie, Uniwersytetu Metodystw i
wyszej szkoy technicznej (ETH) w Zurychu wykazuj, e krytyczne podejcie do
aktualnych datowa jest uzasadnione. W mozolnej i drobiazgowej pracy trzy instytucje
prowadziy w poowie lat 80. datowania materiau organicznego z o-kolicy piramidy Cheopsa.
W skad zespou badaczy wchodzio szeciu znakomitych specjalistw. Mark Lehner i Robert
Wenke byli odpowiedzialni za dobr i pobranie prbek. Willi Wlfli i Georg Bonani
zajmowali si analiz maych sztuk metod I4C. Herbert Haas i James Devine badali wiek
wikszych kawakw. Prbki pobrano w lutym 1984 roku. Po kompleksowej selekcji 76
spord nich mona byo przygotowa do datowania. Cz materiau pochodzia z piramid,
reszta z budowli znajdujcych si w pobliu.
Rezultat badania by godny uwagi. Midzy wynikami datowania i tradycyjnym datowaniem
powstaa luka co najmniej 400 lat. Innymi sowy: niemal wszystkie badane kompleksy -
cznie z piramid Cheopsa - s najwidoczniej o 400 lat starsze, ni dotd sdzono.
Kontrowersyjne wyniki opublikowano oficjalnie w 1987 roku - po czym je zignorowano. Do
dzi daremnie by ich szuka w egiptologicznej literaturze fachowej.
Tymczasem badacze postanowili zweryfikowa owe wyniki, przeprowadzajc powtrne
badanie, co potwierdzi Georg Bonani w rozmowie telefonicznej ze mn: Poniewa za
pierwszym razem datowano gwnie wgiel drzewny, tym razem chciano zbada materiay
nietrwae, na przykad som albo dba trawy. Niestety, w zaprawie murarskiej, wbrew
naszym oczekiwaniom, prawie nie znaleziono ladu tych materiaw. Musimy si wic
zadowoli powtrzeniem poprzednich bada".
Druga analiza zdaje si w peni potwierdza pierwsz. Wyniki miay by podane oficjalnie do
wiadomoci jeszcze w 1998 roku. Jednake Bonani nie liczy na to, e potem w egiptologii
nastpi zmiana sposobu mylenia: O sprawach, ktre nie pasuj do schematu, lepiej bdzie
znw zapomnie".
Jest to postawa, z ktr zetkn si take inynier Rudolf Gantenbrink. W 1993 roku
monachijczyk zbada w piramidzie Cheopsa szczeglnie wski szyb, prowadzcy
130.
w gr od komory krlowych. Na kocu szybu zdalnie sterowany minirobot zarejestrowa
obecno kamiennego bloku z dwoma miedzianymi okuciami. Rysy szerokoci kilku
milimetrw pod kamiennymi drzwiami" zrodziy przypuszczenie, e za nimi moga by
ukryta nieznana dotychczas grota.
78. Zagadka w kamieniu: czy piramida Cheopsa kryje tajemnicz komor?
Tajemnicze miejsca
_____________________________________________________________ I 3 I
Mimo sensacyjnego charakteru odkrycia Gantenbrinka odpowiedzialne czynniki wstrzymay
badanie przejcia. Kulisy tej sprawy przedstawiem w 1997 roku w mojej ksice Pomyki
nauki. Kiedy pisaem t ksik, dotara do mnie wiadomo, e wadze egipskie by moe
znw podejm prace badawcze w komorze krlowych -w tajemnicy przed opini publiczn.
Szkoda. W Hitathowiem, w liczcej 600 lat kronice arabskiej, jest mowa o tajemniczych
skarbach", ktre niejaki Saurid przed potopem" umieci podobno w piramidach egipskich.
Twrca kroniki Al-Makrizi piszc to dzieo, zgromadzi wszystkie informacje i przekazy na
temat piramid, jakie mg znale w bibliotekach swojego czasu. Pisze on: Nastpnie Saurid
kaza zbudowa w zachodniej piramidzie 30 skarbcw z barwnego granitu. Zostay one
wypenione skarbami, drogocennymi przedmiotami i posgami z kamienia szlachetnego,
przedmiotami z przedniego elaza, jak bro, ktra nie rdzewieje, szkem, ktre daje si
skada i nie pka przy tym, osobliwymi talizmanami, rozmaitymi rodkami leczniczymi,
prostymi i zoonymi, oraz miertelnymi truciznami. We wschodniej piramidzie kaza
przedstawi sklepienie niebieskie i rozmaite planety, jak rwnie odtworzy na obrazach to,
co robili jego przodkowie. Umieszczono take w grobowcu kadzido, ktre ofiarowano
gwiazdom, i ksiki o nich. Mona tam rwnie znale obrazy ilustrujce wydarzenia z
przeszoci, z czasw, kiedy oczekiwano przyszych zdarze i przyszych wadcw Egiptu a
do koca dziejw. Poza tym Saurid kaza tam ustawi naczynia, w ktrych znajdoway si
mikstury lecznicze i podobne rzeczy".
By moe komory Saurida zostay ju dawno odkryte. Tak przynajmniej twierdzi w poowie
tego stulecia amerykaski archeolog John Ora Kinnaman (1877-1961). Podczas wykadu,
ktry wygosi w 1955 roku w towarzystwie wolnomularzy w Northern California, wspomnia
mimochodem, e wsplnie ze znanym egiptologiem sir Williamem Flindersem Petriem
natrafi na tajemne wejcie do piramidy Cheopsa.
Wedug sw Kinnamana, w nieznany dotd otwr znajduje si od poudniowej strony
piramidy. W komorach umieszczonych z tyu obaj badacze odkryli podobno pradawne napisy,
lady owianej tajemnic kultury Atlantydy. Wynika z nich jasno, e piramida zostaa
wzniesiona przed ponad 40 tysicami lat. Ale nie do na tym: Kinnaman wraz z Petriem
ujrzeli na wasne oczy aparatur antygrawitacyjn".
Na pytanie, dlaczego nie opublikowano informacji o tym sensacyjnym odkryciu, Kinnaman
odpowiedzia, e obaj z Petriem doszli do wniosku, i ludzko nie dojrzaa jeszcze do tego
rodzaju informacji. Przysiglimy sobie, e za naszego ycia nie ujawnimy publicznie tej
sprawy".
Trzeba przyzna, e ta opowie brzmi co najmniej fantastycznie. W jaki sposb bowiem
Flinders Petrie i John Kinnaman mogli tak szybko odczyta stare teksty, ktre z ca
pewnoci nie byy tekstami egipskimi? Jak archeolodzy mogli rozpozna aparatur
antygrawitacyjn"? Czyby to bya tania sciencefictionl By moe - gdyby nie droga
zawodowa Kinnamana. Amerykanin by bowiem ceniony w krgach fachowcw. Cieszy si
nieposzlakowan opini jako wiceprezes Towarzystwa Studiw nad Apokryfami i
Wiktoriaskiego Instytutu, jako czonek Midzynarodowego Towarzystwa Archeologicznego,
jako redaktor piciu rnych pism fachowych oraz naczelny redaktor renomowanego
American Antiuarian" i Oriental Journal".
132
79. Kamienny blok z miedzianymi okuciami, odkryty przez Rudolfa Gantenbrincka
Na krtko przed mierci Kinnaman powoa do ycia organizacj swego imienia: Fundacja
Kinnamana dla Bada Biblijnych i Archeologicznych. Kieruje ni dzi Albert J. McDonald.
Funkcj kierownika bada peni Stephen Mehler. Od 1994 roku Mehler zajmuje si
porzdkowaniem spucizny po Kinnamanie. Wrd niezliczonych papierw znaleziono take
zapis magnetofonowy wspomnianego powyej wykadu. Jest to dla Mehle-ra wystarczajcy
powd, aby zapyta yjcych jeszcze badaczy o ich wspomnienia o Kinnamanie. To dziwne,
ale w pismach Petriego nie ma ani jednej wzmianki o Kinnamanie - zauwaa Mehler. - Jest
natomiast kilka informacji o porednich zwizkach midzy nimi. Na przykad Petrie,
podobnie jak Kinnaman, nalea do loy wolnomularskiej. Poza tym obaj byli w tym samym
czasie czonkami tych samych stowarzysze".
Moliwe, e niebawem dowiemy si, co naley sdzi o twierdzeniach Kinnamana,
sprawiajcych wraenie fantastycznych. W padzierniku 1997 roku mianowicie Mehler
poinformowa wydawcw amerykaskiego czasopisma Atlantis Rising" o tym, e w
spucinie po Kinnamanie natkn si na notatk zawierajc dokadny opis miejsca, gdzie
znajduje si poudniowe wejcie do piramidy. Kinnaman sporzdzi t rewelacyjn notatk
podobno pi miesicy przed mierci. Fundacja jego imienia chce teraz zgromadzi
pienidze, aby zbada t spraw na miejscu. Jestemy bardzo ciekawi rezultatw.
Cz IV
Niezwyke znaleziska
Jeli w prehistorii istniay wysoko rozwinite techniki, pyta klasyczny archeolog, to dlaczego
nie znajduje si adnych ich ladw? Ale z ca pewnoci znajduje si lady. A by moe
znalazoby si jeszcze wicej, gdyby umys by gotw ich szuka.
Louis Pauwels i Jacques Bergier
Im rozlegejsza jest nasza wiedza o przodkach, tym wikszy mamy szacunek dla ich dokona.
Jeli ta tendencja bdzie si utrzymywaa w cigu nastpnych dziesicioleci, to czekaj nas
niezwykle emocjonujce czasy. Niektre znaleziska i przedstawienia bowiem pozwalaj
wnioskowa, e nasza przeszo moga by znacznie bardziej fantastyczna, ni dzi sdzimy.
Im dalej sigaj one w przeszo, tym trudniej jest sformuowa konwencjonalne objanienia
na temat ich powstania.
Skd si wzia na przykad wieca zaponowa" w starym kamieniu liczcym 500 tysicy
lat? Albo jak wytumaczy lady wspczesnych wierce rdzeniowych w egipskich
kamieniach ciosowych?
Tam, gdzie zawodz utarte schematy suce wyjanieniu, trzeba zastosowa alternatywn
ideologi. Tam, gdzie specjalici ju nic wicej nie mog powiedzie, naley si odwoa do
malkontentw. A moe kontrowersyjny badacz prehistorii Erich von Daniken ma jednak
racj, twierdzc, e nasz planet odwiedzili kiedy przybysze z kosmosu, stojcy na
wysokim poziomie rozwoju technicznego? A co sdzi o legendarnej, niezwykle rozwinitej
kulturze Atlantydy, o ktrej informuje nas filozof grecki Platon?
Uwaam, e archeolodzy powinni w przyszoci w wikszym stopniu wcza do swoich
rozwaa niekonwencjonalne formy interpretacji i poddawa je gruntownej analizie.
Niespodzianki bd wwczas od pocztku zaprogramowane.
Spirale z kosmosu
Geologowie rosyjscy, ktrzy w 1992 roku poszukiwali zota w grach Uralu, zdumieli si,
kiedy w swoich sitach znaleli przedmioty, jakich jeszcze nigdy nie widzieli. Mae obce
drobiny z miejsca stay si wrd owcw przygd najwaniejszym tematem rozmw; okazao
si bowiem, e wydobywano je setkami na brzegach rzek Narady, Kozimu i Balbanju.
Te artefakty, najczciej uformowane spiralnie, s na og tak mae, e ledwie mona je
dostrzec goym okiem. Niektre z nich maj zaledwie 0,03 milimetra dugoci. Spirale s
wykonane z miedzi, ale take z rzadkich metali jak wolfram albo molibden.
Szczeglnie fascynuje to, e owe na pozr artystyczne przedmioty pochodzz prastarych
warstw geologicznych, w ktrych waciwie nie powinny si znajdowa. Ich wiek, w
zalenoci od miejsca znalezienia, okrela si na 20 do 318 tysicy lat. Spirale wystpuj
nawet w warstwach lawy, co oznacza, e mog mie ponad milion lat. Nic dziwnego, e
obecnie rwnie naukowcy z Rosyjskiej Akademii Nauk w Moskwie ami sobie gowy nad
tymi tajemniczymi artefaktami.
W 1995 roku rosyjski dziennikarz i badacz Walery Uwarow zorganizowa ekspedycj na
Ural. Jak mi wyzna, udao mu si przy okazji, wsplnie z geologiem Helen Matwiejew,
odkry dalsze spirale, wykonane na przykad z wolframu, ktre pochodziy z liczcej 100
tysicy lat warstwy rzeki Balbanju. W Centralnym Instytucie Bada Geologicznych i
Poszukiwa Metali Kolorowych i Szlachetnych w Moskwie Matwiejew poddaa materia
licznym analizom pod mikroskopem elektronicznym. Jej opinia nosi dat 29 listopada 1996
roku.
Mu zawierajcy te spiralne obiekty ma cechy sedymentacji wirowej i zwaowej trzeciego
poziomu, ktra, naszym zdaniem, jest wynikiem wewntrzosadowej erozji warstw
akumulacyjnych rnego pochodzenia - pisze Elena Matwiejew. Sedymentacj t mona
datowa na 100 tysicy lat i odpowiada ona poziomym czciom formacji mikuliskiej
pnego plejstocenu. [...] Nowe formacje krystaliczne na powierzchni nitkowych agregatw
rodzimego wolframu wiadcz o niecodziennych warunkach panujcych w sedymentacjach
napywowych pnego plejstocenu. Zarwno wiek osadw, jak i przeprowadzone prby
wskazuj, e jest mao prawdopodobne, by krysztay wolframu pochodziy z pasw
startowych kosmodromu Bajkonur".
Mwic krtko, z uwagi na wiek w przypadku tych spiral nie moe by mowy o produktach
odpadowych po wspczesnej podry kosmicznej. Wyniki kocowe
136.
80. Mikroteehnika przed tysicami lat?
81. Niektre spirale maj dugo zaledwie 0,03 milimetra
Niezwyke znaleziska _____________________________________________________ 137
bada Matwiejewej wzbudziy sensacj. Przytoczone dane usprawiedliwiaj pytanie o
pozaziemskie pochodzenie znalezionych obiektw".
W jakim stopniu naley uwaa za wiarygodne wypowiedzi rosyjskiej uczonej? Matwiejewa
jest znakomitym geologiem, zapewnia Walery Uwarow. Cieszy si ona u nas
niekwestionowanym autorytetem - a ponadto podchodzi do swej pracy bez uprzedze i nie
obawia si mwi otwarcie prawdy".
Motek wprawia ekspertw w zakopotanie
Czerwiec 1934 roku, Londyn w stanie Teksas, Kimball Country. 32-letnia Emma Hahn
znajduje si wraz ze sw rodzin w drodze na Liano Uplift. Kilka kilometrw od punktu
wyjcia, obok wodospadu, wdrowcy trafiaj na gaz narzutowy, ktry znajduje si na skale.
Z kamienia sterczy w gr kawaek drewna. Zdumiona rodzina zatrzymuje si: jak to
moliwe?
Wdrowcy w podnieceniu zaczynaj odsania wystajcy przedmiot. Ku oglnemu zdumieniu
ukazuje si trzonek motka. Emmie Hahn zaparo dech w piersiach. Kamie liczy wiele
milionw lat. Z ca pewnoci zatem umieszczono go tam w czasach, kiedy - wedle oglnej
opinii - na naszej planecie nie byo jeszcze ludzi.
Tajemniczy motek znajduje si dzi w muzeum w Glen Ros w Teksasie. Ma dugo 15
centymetrw, jego przekrj za wynosi 3 centymetry. Drewniany trzonek jest wewntrz
czciowo zwglony, a dolny koniec wydaje si odpiowany. Wedle informacji dyrektora
muzeum Carla Baugha znalezisko pochodzi z okresu dolnej kredy, a wic z czasu midzy 140
a 65 milionami lat. Analiza grnej metalowej czci motka wykonana w Instytucie
Wojskowym w Columbus w stanie Ohio w 1989 roku wykazaa, e skada si ona z elaza
(96 procent), chloru (2,6 procent) oraz siarki (0,74 procent). Metal jest nadzwyczaj czysty, nie
ma w nim pcherzy; tak znakomit jako mona osign jedynie metod przemysow.
Amerykascy kreacjonici uwaaj tymczasem motek za jeden z dowodw na to, e teoria
Darwina o pochodzeniu czowieka moe by bdna. W przeciwiestwie do ewolucjonistw
wierz oni w moc stwrcz Boga. Te dwa obozy wiod nieustannie spr. Do dzi wymieniaj
midzy sob bezlitosne ciosy. W wydawnictwie Lange Mullera ukazaa si ksika Hansa-
Joachima Zillmera (Darwins Irrtum), najbardziej aktualna i zawierajca najwicej informacji
na ten temat.
Dave E. Matson naley do frakcji ewolucjonistw. W publikacji z 1994 roku rozprawia si on
z licznymi dowodami, jakie prezentuje obz kreacjonistw, a tym samym z dziwnym
znaleziskiem Emmy Hahn. Matson jest przekonany, e motek mg pochodzi z XIX
wieku". Uwaa, e ten problematyczny fragment kamienny motka pochodzi z ordowiku", a
wic liczy 435 do 500 milionw lat, co pozostaje w sprzecznoci z wywodami Baugha, wedle
ktrego motek pochodzi z formacji kredowej.
Dla Matsona konkrecja mineralna jest oczywicie prawdziwa". Jednak kamie, w ktry
motek wrs", nie pochodzi z ordowiku. Podobnie jak stalaktyty mog obrosn
dzisiejsze przedmioty, tak te wytrcone mineray mog si krystalizo-
Niezwyke znaleziska
139
82. Motek Emmy Hahn dzi znajduje si w muzeum w Glen Ros w stanie Teksas
wa i twardnie wok obcego przedmiotu, kiedy jest on wronity w szpar, ale take
wwczas, kiedy kto go tylko pozostawi" - tak myl podsuwa Matson. Przypuszczenie
moje wywodz std, e kamie wok motka jest chemicznie rozpuszczalny. Szybko, z
jak mog si tworzy konkrecje i podobne rodzaje ska, wskazywaaby na podoe
wapienne".
A wic wedug Matsona kamie powsta w niezbyt odlegych czasach, kiedy cyr-kulujca
woda wypukiwaa mineray z otaczajcych kamieni, a nastpnie gromadziy si one w prni
wok motka i tam na nowo ulegay krystalizacji.
Matson opiera si w swej interpretacji znaleziska na informacjach z literatury. Ale wanie
dlatego jego wypowiedzi, jak ocenia niemiecki geolog Johannes Fiebag, s bezwartociowe:
Niestety, Matson nie pomyla o tym, aby poda, o jaki rodzaj kamienia tu chodzi: wapie,
piaskowiec czy te krzemie? I drugie pytanie: Czy chodzi o kamie ordowikowy, jak
twierdzi Matson, czy te o piaskowiec z okresu kredowego, jak zapewnia Baugh? Nadal
pozostaje niejasne, z jakich mineraw skada si sama powoka. A wiedza o tym, moim
zdaniem, jest absolutnie konieczna, aby mc powiedzie, czy istotnie chodzi tylko o
konkrecje, jak twierdzi Matson".
I 40____________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
Fiebag uwaa, e rwnie wypowiedzi Carla Baugha dotyczce charakterystyki znaleziska s
niejasne: Dopki brak bliszych danych na temat motka oraz ssiadujcego z nim kamienia,
kada wypowied a priori ma charakter spekulatywny. Naleaoby przeprowadzi
mineralogiczno-chemiczne badanie w niezalenym instytucie mineralogii oraz badanie, ktre
by ustalio wiek przedmiotu. W tym celu trzeba by koniecznie powici cz motka. Czy
waciciel zgodziby si na takie rozwizanie, to oczywicie cakiem inna sprawa".
Zapalniczka sprzed 500 tysicy lat?
Waciwie Mik Mikesell, Wallace Lane i Virginia Maxey mieli nadziej, e trzymaj w
rkach geod". Wolna przestrze takiego kulistego kamienia bywa niekiedy wypeniona
cennymi krysztaami. Ale gdy Mikesell przepiowa kamie, znaleziony 13 lutego 1961 roku
w pooonym na pnocny wschd od Olancha w Kalifornii Coso-Bergen, zaniemwi ze
zdumienia. Zamiast cennych krysztaw kamie kry w swoim wntrzu czci dziwnego
przedmiotu.
Pod zewntrznym osadem - na ktry skadaa si stwardniaa glina i wir z odciskami
skamielin - Mikesell ujrza szecioktn warstw zoon z nieznanej substancji, ktra bya z
pewnoci bardziej mikka ni agat albo jaspis. Wewntrz tej warstwy znajdowa si cylinder
otoczony miedzianymi piercieniami. Cylinder skada si z hartowanej porcelany albo
ceramiki o przekroju 20 milimetrw. W rodku cylindra tkwi metalowy prt gruboci 2
milimetrw.
Informacj o istnieniu tego przedmiotu z Coso uzyskalimy dziki amerykaskiemu
czasopismu INFO Journal". Ju w 1969 roku zwrcio ono uwag swoich czytelnikw na
zdumiewajce znalezisko. Paulowi Willisowi, wczesnemu redaktorowi naczelnemu, w
obronity kamieniem przedmiot przypomina wspczesn zapalniczk. W istocie analiza
rentgenologiczna wykazaa obecno w jego wntrzu szczegw, ktre jednoznacznie
wskazuj na artefakt o charakterze technicznym. Co robi zapalniczka" w kamieniu, ktry na
podstawie nie potwierdzonego datowania geologa ma podobno 500 tysicy lat?
Pewien kalifornijski czytelnik INFO Journal" postanowi odszuka w niezwyky artefakt.
Wedug jego informacji, przedmiot w, tak jak w latach 60., nadal by w posiadaniu Wallace'a
Lane'a. Lane wystawi obiekt z Coso na sprzeda, wwczas za cen 25 tysicy dolarw. Ale
cho geoda" ju w 1963 roku, a wic kilka lat wczeniej, przez par miesicy bya
wystawiona w muzeum w Independance, nie zainteresowa si ni aden naukowiec. W
rezultacie brak naukowej oceny tego znaleziska -rzecz ze wszech miar godna poaowaniania,
poniewa tymczasem artefakt przepad bez wieci. Jak to si stao?
Po raz ostatni pokazano znalezisko z Coso na przeomie lat 70. i 80. w programie
telewizyjnym In search of..., ktry prowadzi aktor Leonard Nimoy" - informacj t
otrzymaem od amerykaskiego kolegi za porednictwem Internetu. Jeszcze podczas
realizacji programu przedmiot zosta skradziony ze zbioru kamieni trzech odkrywcw. Od tej
pory uchodzi za zaginiony".
142.
83. Obie powki dziwnej geody
ftWs--"i
JS. .... -j--.

i:
84. Zdjcia rentgenowskie odsaniaj szczegy we wntrzu kamienia
Niezwyke znaleziska
143
PORCEkAN
BlM
85. Tak redaktorzy czasopisma INFO Journal" naszkicowali wntrze artefaktu
Wiercenia rdzeniowe w Abu Sir
Precyzyjne cylindryczne otwory, wywiercone w sposb profesjonalny w twardym kamieniu,
takim jak granit albo piaskowiec, rdzenie po borowaniu usunite za pomoc
najnowoczeniejszych przyrzdw - mona by sdzi, e to nic nadzwyczajnego. Przecie
wiercenia rdzeniowe przeprowadza si dzi na caym wiecie. Tylko e sprawa jest bardzo
nietypowa, albowiem obrobione w ten sposb kamienne bloki znajduj si na terenie ruin
wityni grobowej piramidy krla Sahure w Abu Sir (Egipt). Ich wiek wynosi 4300 lat.
Jak zapewniaj nas fachowcy, otwory te suyy kiedy do zamykania wityni na rygle. W
jaki sposb wiercono je wwczas w kamieniu, nikt nie potrafi przekonujco objani.
Wiadome jest tylko to, e staroytni Egipcjanie z ca pewnoci znali ju wierta lufowe. Ich
kocwki jednak mogy by wykonane najwyej z do mikkiej miedzi; jako materia do
cicia suy kwarc krystaliczny.
Aby dzi mc wykonywa wiercenia w sposb tak perfekcyjny, jak moemy podziwia w
Abu Sir, wierta musz mie co najmniej diamentow kocwk. A przecie w staroytnym
Egipcie nie byo diamentw. Tak przynajmniej podaj ksiki fachowe.
Pozostaje jeszcze moliwo, e otwory wywiercono w skale dopiero w tym stuleciu. Co
przemawia przeciwko takiemu przypuszczeniu? Zapytaem o to berliskiego publicyst i
specjalist od spraw egipskich Michaela Haase, ktry osobicie bada obrobione kamienie w
Abu Sir.
Przy odrobinie dobrej woli mona by niektre odizolowane otwory istotnie oceni jako
nowoytne - odpowiedzia mi Haase. - Z umieszczenia otworw tymczasem jasno wynika, e
suyy one do zamykania. I jeszcze jedna rzecz: charakterystycznie wygadzony kamie
wok otworw wskazuje na to, e pochodz one z okresu staroytnego. Ju znany egiptolog
Ludwig Borchardt wspomina je w swoich pismach opublikowanych na przeomie wiekw i
zamieszcza rne ich rysunki. Jest to dla mnie kolejnym dowodem, e w przypadku Abu Sir
rzeczywicie chodzi o wiercenia z dawnych czasw".
Poniewa zaoenie wityni w cigu stuleci byo kilkakrotnie przebudowywane, nie mog
zdecydowanie wykluczy, e niektre wiercenia by moe powstay dopiero" przed 2
tysicami lat, a nie jak pozostae, przed 4300 laty. Haase powiada: Wszystko to nie zmienia
faktu, e staroytni Egipcjanie najwidoczniej posugiwali si nieznanymi nam dotd rodkami
technicznymi".
Niezwyke znaleziska
145
86. Otwory po wierceniu w Abu Sir: lady zapomnianej technologii
87. Struktury wok otworw wskazuj na ich powstanie przed tysicami lat 10 - Tajne
archiwa archeologii
146
_ TAJNE ARCHIWA ARCHEOLOGII
88. Czym staroytni Egipcjanie wiercili otwory?
Metalowa stopa" z Aiud
Rok 1974, dwa kilometry na wschd od miejscowoci Aiud w Rumunii. Grupa robotnikw
natrafia nad brzegiem rzeki Mures na trzy przedmioty, ktre leay zasypane w piaskowni
gbokoci 10 metrw. Dwa z nich zidentyfikowano jako kawaki koci sprzed wielu
milionw lat. Trzecie znalezisko - metalowy kloc, ktry przypomina grn cz motka -
zostao przekazane Instytutowi Archeologii w Cluj-Napoca do zbadania.
Wyniki bada przedmiotu dugoci 20,2 centymetra, szerokoci 12,5 centymetra i wysokoci
7 centymetrw wywoay wrd miejscowych naukowcw zaarte dyskusje. Tak
przynajmniej twierdzi Rumun Florin Gheorghita. Trzyma on w rkach w przedmiot i
poprosi mnie, abym go take opisa w tej ksice. Badania metalurgiczne bowiem nie
wyjaniy tajemnicy tego znaleziska, wrcz przeciwnie, jeszcze bardziej j zagmatway".
W istocie analizy przeprowadzone w Instytucie Bada Rud i Metali Nieelaznych (ICPMMN)
w rumuskim Magurele pod kierunkiem doktora I. Niederkorna wykazay, e obiekt skada
si ze stopu metali. Gheorghita podaje: W skad stopu wchodzio dwanacie rnych
skadnikw, przy czym udao si zidentyfikowa 89 procent objtociowych aluminium.
Znaleziono rwnie mied (6,2 procent), krzem (2,84 procent), cynk (1,81 procent), ow
(0,41 procent), cyn (0,33 procent), cyrkonium (0,2 procent), kadm (0,11 procent), nikiel
(0,0024 procent), kobalt (0,0023 procent), bizmut (0,0003 procent), srebro (0,0002 procent) i
gal (iloci ladowe)".
To, e artefakty metalowe zostay odkryte w tym samym miejscu co pradawne resztki koci,
skania do zastanowienia. Aluminium bowiem w przyrodzie wystpuje wycznie w
zwizkach i przerabia si je przemysowo dopiero od stu lat. Naley jeszcze doda, e
przedmiot jest pokryty milimetrow warstw tlenku aluminium. Wskazuje to, e jest on
bardzo stary.
Wrd naukowcw rumuskich kryy rwnie rozmaite dziwne spekulacje. Jedna z nich
jest, zdaniem Gheorghity, szczeglnie godna wspomnienia: Pewien in-ynier-lotnik
zaproponowa interesujc hipotez. Stwierdzi, e znalezisko przypomina mu niezbyt du
nog adownika, dziki ktrej mona mikko osadzi rakiet, jak to si dzieje w przypadku
promu kosmicznego albo sondy Viking". W istocie zarwno forma obiektu, dwa dugie
otwory, lady zadrapa na spodniej stronie i na brzegach jak rwnie sam materia - lekkie
aluminium - mogy stanowi przesank dla takiego przypuszczenia".
148.
89. Znalezisko z Aiud w Rumunii prezentuje niemiecki publicysta Michael Hesemann
90. Pierwsze zdjcie niezwykego artefaktu
Niezwyke znaleziska
149
&OHRJUN& 1 mm

91. Czy obiekt z Aiud suy jako noga adownika?
I 50____________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
Ale co si stao z owym metalowym obiektem? Zapewni po badaniu zagin w jakiej
szufladzie instytutu, snu domysy Florin Gheorghita, kiedy w 1993 roku napisaem do niego
w tej sprawie. Publicysta niemiecki Michael Hesemann nie zamierza na tym poprzesta. Na
wasn rk zacz dry spraw - z pozytywnym rezultatem.
Hesemann pisze: Na midzynarodowej konferencji w Debreczynie na Wgrzech w
padzierniku 1994 roku spotkaem si po raz pierwszy z rumuskimi badaczami. Natychmiast
zapytaem ich o obiekt z Aiud. Kiedy zaprosili mnie, abym wygosi wykad w Cluj, stolicy
Transylwanii, zgodziem si. Wreszcie nawizali oni kontakt z pewnym chemikiem z
uniwersytetu w Cluj, ktry wiedzia, gdzie znajduje si w przedmiot".
26 wrzenia 1995 roku Hesemann wystpi na uniwersytecie w Cluj przed ponad tysicem
suchaczy; by wrd nich take Gheorghe Funai, burmistrz Cluj-Napoca. Nastpnego dnia
zawieziono mnie do instytutu, w ktrym ta rzecz jest obecnie przechowywana - opowiada
Hesemann. - Pozwolono mi wykona seri zdj".
Jak si potem okazao, fotografowany przez Hesemanna obiekt najprawdopodobniej wcale nie
by tym samym przedmiotem, ktry w swoim czasie trzyma w rkach Gheorghita. W tym
brakowao skrzydeek, a take otwr wyglda inaczej" -podkrela Rumun. Najwidoczniej
istniej dwa przedmioty niemal identyczne pod wzgldem formy.
Niestety Michael Hesemann na prno stara si przewie znalezisko do Niemiec, aby je
podda odpowiednim badaniom na uniwersytecie. Oprcz mozolnych wdrwek do
rozmaitych organw wadzy, musiaem si take stara o zgod ministerstwa kultury -
opowiada mi Hesemann. - Ta jednak bya moliwa tylko wwczas, gdyby uniwersytet
niemiecki wystosowa oficjalny wniosek. Nie trzeba wspomina, e aden uznany profesor
nie zaryzykowaby swego stanowiska dla bada, ktre mogyby zmieni nasz tradycyjny
obraz historii".
Dlatego Hesemann woli tymczasem nie zdradza miejsca przechowywania drugiego artefaktu
z Aiud. Nie mam ochoty, aby ludzie niezaangaowani czerpali korzyci z mojej pracy -
stwierdza. - Odnalezienie obiektu kosztowao mnie bowiem zbyt wiele trudu". Gdyby jednak
wbrew oczekiwaniom znalaz si jaki naukowiec, ktry byby gotw zaryzykowa swoje
dobre imi, on oczywicie jest gotw pomc mu w uzyskaniu odpowiednich informacji.
Hesemann powiada: Nie mam nic przeciwko wsppracy".
Inne osobliwoci
Mieszkacy jaski w modnych ubraniach? W piwnicy Muzeum Czowieka w Paryu znajduj
si czci prawdziwej kamiennej biblioteki", ktr odkryto w jaskini niedaleko miejscowoci
Lussac-les-Chateaux. Na kawakach kamieni wielkoci doni s wyryte zawie wzory,
umieszczone jedne na drugich. Niektrzy badacze doszukuj si w nich wizerunkw modnie
ubranych ludzi. Ludzi w kapeluszach, marynarkach, spodniach i butach - ale take
skarykaturowanych twarzy z wsami. Problem w tym, e owe wspaniae obiekty maj 17
tysicy lat.
Drugie Glozel? W Muzeum Banpo w Xian (Chiny) znajduj si gliniane tablice ze znakami,
ktre pochodz ze znaleziska z epoki kamiennej. Pismo literowe wykazuje wyrane paralele
do alfabetu aciskiego.
Antyczna maszyna do liczenia? W muzeum archeologicznym w Atenach wystawiono czci
aparatury z brzu, wydobyte ze statku, ktry zaton w I wieku p.n.e. u wybrzey greckiej
wyspy Antikythera. Chodzi tu o rodzaj astronomicznej maszyny do liczenia ze
skomplikowanymi ukadami k zbatych. Wedle informacji dyrektora tamtejszego muzeum
Aikaterini Dimakopoulou, aparat z Antikythery to jedyny znany antyczny przedmiot tego
rodzaju". Innego zdania jest pewien wybitny archeolog grecki (nie znam jego nazwiska).
Wedug niego, w piwnicach greckich muzew i instytutw niszczeje obecnie dalsze 40 czci
tej wanie aparatury albo innych podobnych.
Kilkusetletnie toki parowe? Peruwiaskie naczynia gliniane", ktre wydobyto niedaleko
paskowyu Nazca, do zudzenia przypominaj wspczesne maszyny parowe. Obiekty te
przypisuje si tak zwanym kulturom vicus i viru (okoo 400 lat p.n.e. -600 lat n.e.). Jeden z
godnych uwagi przedmiotw znajduje si dzi w wystawianym w Bazylei i Zurychu
(Szwajcaria) zbiorze Carmen Oechsle.
wiato elektryczne w staroytnym Egipcie? Na cianach wityni w Dendera znajduj si
zdumiewajce reliefy, ktre przy odrobinie fantazji mona interpretowa jako przedstawienia
antycznych arwek.
Dinozaury w Peru? W muzeum zota w Limie pokazano waz z ceramiki, ktra przedstawia
dwa dwunone ssaki. Waza pochodzi z tak zwanej kultury Mochica (okoo 100 lat p.n.e.).
Mieszane istoty w paacu Topkapi? W 1992 roku pras wiatow obiega wie, e
archeolodzy tureccy znaleli w piwnicy paacu Topkapi w Stambule dziwn mumi egipsk.
Istota ta od gry miaa posta chopca, od dou za krokodyla. Mimo
152
92. Faksymile liczcego 17 000 lat drapaca z Lussac-les-Chateaux
93. Motyw dinozaura na wazie w muzeum zota w Limie
Niezwyke znaleziska
153
94. arwki w staroytnym Egipcie? Niezwyke rysunki w wityni w Dendera
154
95. Prekolumbijskie naczynie gliniane kultury vicus. Uderzajce podobiestwo do maszyny
parowej
wielokrotnych prb nie udao mi si nakoni kompetentnych osb do zajcia stanowiska w
tej sprawie.
Jedziec na motocyklu" u Majw? Na pycie nagrobnej w wityni Inskrypcji w Palenue
(Meksyk) znajduje si relief wyobraajcy wadc Majw; podstawa owego przedstawienia
na pierwszy rzut oka przypomina pojazd techniczny. Siedzcy na nim wadca ma pochylon
do przodu gow i w pozycji dzisiejszego rowerzysty wydaje si manipulowa domi przy
rozmaitych guzikach albo dwigniach.
Samoloty przed tysicami lat? W Smithsonian Institution w Waszyngtonie, w Muzeum Zota
w Bogocie jak rwnie w Muzeum Krajw Zamorskich w Bremie znajduj si modele ze
zota, pochodzce z grobw wadcw kolumbijskich. Modele te s uderzajco podobne do
odrzutowcw. Algund Eenboom, Peter Belting i Conrad Liib-bers z Niemiec odtworzyli
wiernie przedstawione obiekty i wyprbowali ich zdolno lotu. Okazao si, e zoone do
grobu dary, zaklasyfikowane oficjalnie jako przedstawienia ptakw oraz insektw",
wyrniaj si znakomit aerodynamik.
Cz V
Ukryte posannictwo
Jeli zaczniemy bada znaleziska archeologiczne, uznane rda historyczne i dawne pisma
bez wewntrznych uprzedze, wwczas szybko dojdziemy do przekonania, e naley
dokona korekt utartego pogldu na temat spokojnego rozwoju.
Hermann Wild
Uchodzi ona za najwikszy bestseller wszech czasw. Miliardy ludzi - wieccy, teologowie
czy te przyrodnicy - w cigu stuleci amay sobie gowy nad ksig ksig", jak jest Biblia.
Podstawowe pytanie brzmi: Czy Stary Testament zosta podyktowany przez samego Boga,
jak niektrzy sdz? A moe wyszed on raczej spod rki czowieka, mwic dokadniej:
niezliczonej liczby autorw, ktrzy tradycyjnym przekazom przodkw nadawali tylko now
form? A jeli tak, to kim byli owi autorzy?
Rewelacyjne odkrycie matematyczne rzuca teraz nowe wiato na stare pytania. Jeli si
potwierdzi - a wiele na to wskazuje - trzeba bdzie od podstaw na nowo przeanalizowa
pochodzenie Pisma witego, a tym samym zrewidowa nasze dotychczasowe wyobraenia
na temat rozwoju ludzkoci.
Tymczasem nie mona jeszcze przewidzie ostatecznych konsekwencji, nowa wiedza jest
zbyt zagmatwana. Dopiero przyszo pokae, czy rzeczywicie w peni potwierdzi si to, co
obecnie ledwie si zarysowao. Jednak przy odrobinie fantazji ju dzi da si wymyli
scenariusz historyczny, ktry bez trudu moe rywalizowa z kadym filmemsciencejiction.
Scenariusz, ktry moe dostarczy wyjanienia wielu zagadek przeszoci. Chodzi tu o
moliwo kontaktu z obcymi nam, wysoko rozwinitymi cywilizacjami z mrocznych
praczasw - o obecno pozaziemskiej inteligencji przed tysicami lat.
Kto zakodowa Bibli?
Wl 997 roku sensacyjne odkrycie trafio do gazet. Jak podaj izraelscy naukowcy, w Torze,
hebrajskim ujciu Picioksigu Mojesza, ukryty jest sprytnie wymylony kod. Aby odczyta
szyfr, wystarczy umieci jeden za drugim wszystkie znaki Pisma bez adnych przerw. W ten
sposb w regularnych odstpach mona odszuka litery, ktre umieszczone obok siebie
tworz sensown cao. Tak na przykad sowo Tora" w pierwszej, drugiej, czwartej i pitej
Ksidze Mojesza daje si utworzy, kiedy si wemie co 50. znak Pisma, podczas gdy sowo
Bg" w trzeciej Ksidze Mojesza powstaje przez ustawienie obok siebie co 26. znaku
Pisma.
Jedn z pierwszych osb, ktre w tym stuleciu zwrciy uwag na ukryte sowa, jest czeski
rabin Michael Ber Weissmandel. Poniewa Weissmandel traktowa swoj prac jako hobby,
nie uwaa za konieczne opublikowa otrzymane wyniki. To, e mimo wszystko zostay nam
one przekazane, zawdziczamy jego uczniom. W 1958 roku wydali ksik pod tytuem
Torath Hemed, w ktrej odkrycie Weissmandla po raz pierwszy zostao udostpnione opinii
publicznej.
Zostao ono zweryfikowane dopiero w latach 80. za pomoc komputerw. Na taki pomys
wpad w 1983 roku Moshe Katz, profesor Izraelskiego Instytutu Technicznego. Wraz ze
swym koleg, specjalist od komputerw Menachemem Wiene-rem przestudiowa dokadnie
Stary Testament i dokona przy tym godnych uwagi odkry.
Jedno z nich dotyczy fragmentu 9,1 nn Ksigi Estery, w ktrej przekazane jest historyczne
uzasadnienie wprowadzenia ydowskiego wita Purim. Napisane jest w Biblii: W
dwunastym miesicu, to jest w miesicu Adar, trzynastego w nim dnia, gdy rozszed si
dekret krla i rozkaz jego, co mia by wypeniony w dniu, w ktrym spodziewali si
wrogowie ydw, e bd panowali nad nimi, zmienio si wszystko, poniewa ydzi
zapanowali nad tymi, ktrzy ich nienawidzili. I zgromadzili si ydzi we wszystkich miastach
swoich, we wszystkich pastwach krla Aswerusa, aby podnie rk na tych, ktrzy pragnli
ich zguby. Nikt nie stawi im czoa, poniewa strach przed nimi pad na wszystkie narody. [...]
Tak pokonali ydzi wszystkich swoich wrogw przez uderzenie mieczem, przez zabjstwa i
zagad, i zrobili z nienawidzcymi ich wszystko, co chcieli. Na zamku w Suzie zabili ydzi i
wycili piciuset mczyzn. I zabili Parszandat, i Dalfona, i Aspat, i Po-rat, iAdali,
iAridat, i Parmaszt, iArisaja, iAridaja, iWajezat- dziesiciu
I 58____________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
synw Hamana, syna Hammedaty, drczyciela ydw, ale na majtek ich nie wycignli
rki"'
Katz i Wiener wzili z tego miejsca fragment mwicy o tym, e dziesiciu synw
nienawidzcych ydw zostao zabitych w walkach. Podkrela si to jeszcze raz wyranie w
nastpnych wierszach: W tym samym dniu dowiedzia si krl o liczbie zabitych na zamku
w Suzie. Krl rzek do krlowej Estery: W Suzie na zamku ydzi zabili i wytracili piciuset
mw i dziesiciu synw Hamana".
Zadowolony z takiego obrotu sprawy krl pragnie speni yczenie swojej ony: I jakie jest
jeszcze twoje yczenie, a bdzie dane tobie, i co za pragnienie dalsze, a stanie si?"
Estera nie zastanawiaa si dugo: Jeli krlowi to si podoba, to niech pozwol take jutro
ydom, ktrzy s w Suzie, na dziaanie wedug dekretu z dnia dzisiejszego, aby mogli
dziesiciu synw Hamana powiesi na szubienicy[...]".
Osobliwe yczenie: wanie zawiadomiono krla, e zabito dziesiciu synw jego
najzacieklejszego wroga, i teraz jego maonka prosi, aby jeszcze raz kaza zabi tych wanie
synw.
Rwnie Katz i Wiener dugo rozmylali nad sensem tego fragmentu, wreszcie
nieoczekiwanie dokonali odkrycia. Poruszeni stwierdzili, e na licie dziesiciu powieszonych
synw Hamana wystpuj trzy litery hebrajskie - mianowicie taf', schin" i sajin" - ktre w
Torze s mniejsze ni pozostae litery, a wic wyrnione. Taf, schin" i sajin" oznaczaj
wedug kalendarza hebrajskiego 1946 rok.
A wanie 16 padziernika 1946 roku powieszono dziesiciu zbrodniarzy wojennych
skazanych przez Midzynarodowy Trybuna Wojskowy w Norymberdze. (Skazano ich
jedenastu, ale Gring unikn powieszenia popeniajc samobjstwo.) Jak zeznawali
wiadkowie, Julius Streicher tu przed powieszeniem zawoa cakiem nieoczekiwanie:
wito Purimowe 1946!". Moshe Katz wyjania: Tak si zoyo, e 16 padziernika 1946
roku wypad w dniu wita Hoshana Rabba, ktre jako ostatni dzie Sdu naley do
szeregu najwikszych wit ydowskich".
Ukryte sowa, ktre s zaszyfrowane w tekcie Biblii? Pradawne przepowiednie, ktre nagle
si sprawdzaj? Zainteresowao to kolegw Katza. Pod kierunkiem Doro-na Witztuma, fizyka
z politechniki w Jerozolimie, naukowcy izraelscy zaczli rwnie karmi" swoje komputery
witymi tekstami. Profesor matematyki Elijahu Rips z Uniwersytetu Hebrajskiego w
Jerozolimie stworzy kompleksow metod matematyczn, aby sprawdzi statystyczn
wano wynikw.
Ku wielkiemu zdumieniu wszystkich uczestniczcych, badania nie tylko potwierdziy dane
Weissmandla i Katza, ale dodatkowo przyniosy niejedno nowe odkrycie.
Do publikacji naukowej w czasopimie fachowym Statistical Science" (1994) Rips i
Witztum wybrali imiona jak te daty urodzin i mierci 32 najwaniejszych rabinw
izraelskich od 800 p.n.e. do 1900 n.e. (w hebrajskim liczby s przedstawiane za pomoc liter).
Dla swojego eksperymentu naukowcy stworzyli z imion i dat urodzin oraz mierci milion
rnych kombinacji, tak by jedna bya prawdziwa, 999 999 za faszywych. W wyborze
kolejnoci osb uczeni opierali si na
1 Pismo wite Starego i Nowego Testamentu, Wydawnictwo Pallotinum Pozna-Warszawa
1980
Ukryte posannictwo _____________________________________________________ I 5 9
dugoci ich biografii zamieszczonych w renomowanej Encyclopedia ofGreatMen in Israel.
Teraz przysza kolej na komputer, ktry godzinami szuka w gszczu liter ukrytych sw,
ktre pokrywayby si z podanymi mu kombinacjami. Kiedy mzg elektroniczny wyplu"
wreszcie wyniki, izraelskim uczonym ciarki przeszy po plecach: spord kombinacji z Ksigi
Genezis podanych w zakodowanej formie komputer wybra jedn, wanie t waciw!
Prawdopodobiestwo przypadku wynosio 1:62 500, z punktu widzenia statystyki warto w
caej peni przekonujca.
Nawet za pomoc najbardziej nowoczesnych komputerw wiata, co do tego Witztum i Rips
byli cakowicie zgodni, nie daoby si zakodowa Biblii w taki sposb, w jaki dzi nam si
prezentuje. Czyby zatem dziki temu eksperymentowi naukowcy udowodnili istnienie
wszechmocnego Boga? Jest cakiem zrozumiae, e w wiecie nauki zawrzao. Teraz, kiedy
istnienie kompleksowego kodu liter mona byo przypisa geniuszowi czowieka, sprawa
staa si jeszcze bardziej skomplikowana. Jaka istota ludzka jest w stanie precyzyjnie
przepowiedzie przyszo?
Nieufnie wezwano izraelskich uczonych, aby powtrzyli eksperyment. Stworzono nowe bazy
danych. Byy to imiona i daty urodzin i mierci nastpnych 34 rabinw. Ale rezultat tylko si
powtrzy, albowiem komputer znalaz rwnie ich imiona i daty urodzin i mierci w formie
kodu. I tym razem prawdopodobiestwo przypadku byo bardzo niewielkie. Poza tym kazano
komputerowi dla porwnania przeszuka wszelkie moliwe teksty, wrd nich hebrajsk
wersj Wojny i pokoju Tostoja. Ale nawet w wersjach Tory, ktre tylko w szczegach
odbiegaj od oglnie przyjtej, nie dao si osign ani jednego statystycznie wanego
rezultatu.
Wrd ekspertw zapanowao wielkie zakopotanie. Nasi analitycy wprost zdbieli -
wspomina Robert Kass, wydawca Statistical Science". - Wszystkim si wydawao, e Biblia
z ca pewnoci nie moe zawiera wskazwek dotyczcych wydarze ani osb z
przyszoci - ale rezultaty nie podlegay dyskusji".
Wybitni matematycy w cigu nastpnych lat kiwajc gowami poszukiwali bdw. Bez
rezultatu. Pod wpywem tych bada wielu z nich zmienio si z Szawa w Pawa. Na przykad
znany w wiecie matematyk izraelski Robert A. Aumann (Mwic krtko: kod sta si
faktem"), profesor Dawid Kazhdan z Harvardu (Fenomen jest prawdziwy"), Ilja Piateski-
Shapiro z Yale (Praca jest powana") albo matematyk amerykaski Harold Gans,
emerytowany kryptoanalityk z NSA.
Gans pocztkowo odnosi si do sprawy szczeglnie krytycznie, jak dzi przyznaje. Aby
udowodni, e w Biblii nie ma adnego kodu, stworzy wasny program komputerowy, ktry
znacznie si rni od programu jego kolegw. Ale zamiast obali eksperyment, Gans uzyska
wyrane potwierdzenie wynikw Witztuma i Ripsa. Gans pisze: Kiedy ju wszystko
sprawdziem a do najdrobniejszego szczegu i nie znalazem najmniejszego bdu, nie
pozostao mi nic innego, jak zaakceptowa przedoone dowody".Gans rwnie przekaza
wyniki swojej pracy czasopismu naukowemu. Wydawca jednak nie zdecydowa si na
opublikowanie. Uzasadni to astpujco: Opisany przez Pana fenomen zosta ju
potwierdzony naukowo. Praca jest zatem tylko kolejnym przykadem tego samego
fenomenu".
I 60____________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
W czerwcu 1997 roku Witztum i Rips poinformowali pras o swoim odkryciu. Zwrcili przy
tym uwag na dalsze aspekty kodu. Poniewa byli ciekawi, uczynili jeszcze jeden krok
naprzd. Ich tok mylenia by nastpujcy: jeli w Torze mona ju znale daty ycia i
mierci oraz miejsca urodzin rabinw, ktrych jeszcze nie byo na wiecie w czasie, kiedy
ksiga powstawaa, czy nie moe by take moliwe znalezienie w niej sw wskazujcych na
przyszo?
Witztum pisze: Wybralimy na przykad sowo Owicim i kazalimy komputerowi zrobi
zestaw wszystkich znalezionych zakodowanych sw. Nastpnie dostarczylimy komputerowi
nazwy wszystkich podobozw Owicimia i kazalimy mu na nowo szuka. Otrzymalimy
zdumiewajcy wynik. Cho nazwy, statystycznie biorc, mogy wystpowa wszdzie w
tekcie, za kadym razem grupoway si konsekwentnie w bezporedniej bliskoci sowa
Owicim!"
Witztum i Rips wykorzystali pras rwnie do tego, aby ostrzec opini publiczn przed
niewaciwym korzystaniem z ich odkrycia. Na przykad autor amerykaski Michael Drosnin
twierdzi w swojej ksice Der Bibel-Code (Kod Biblii), ktra ukazaa si w 1997 roku, e za
pomoc kodu mona te przepowiedzie przyszo. Przepowiedzia on nawet zamordowanie
premiera Izraela Icchaka Rabina. Drosnin pracowa dawniej jako dziennikarz Washington
Post" oraz Wall Street Journal".
Ale wanie Witztum i Rips, na ktrych amerykaski dziennikarz stale si powouje, byli
niezbyt zadowoleni z szerokiego rozgosu, jakiego nabray twierdzenia Dro-snina za
porednictwem prasy. Obaj bowiem twierdzili uparcie, i przekonanie Dro-snina, e za
pomoc Biblii mona nawet przepowiada przyszo, pozbawione jest wszelkich podstaw
naukowych".
Z jednej strony naley si oczywicie cieszy ze wszystkich zwolennikw kodu Biblii,
przyznaj Witztum i Rips w swojej opinii. Z drugiej jednak strony istnieje take
niebezpieczestwo podwaenia wiarygodnoci naukowej odkrycia. Witztum pisze: Drosnin
niestety nie robi rozrnie midzy statystycznie wanymi wzorcami liter a przypadkowymi
sowami, jakie mona znale w kadej dowolnej ksice. Metod Drosnina w ten sam sposb
mona stwierdzi to, e Rabin bdzie zamordowany, jak i to, e byy premier brytyjski
Winston Churchill zosta zamordowany. A przecie, jak wiadomo, Churchill zmar mierci
naturaln".
Do pewnego stopnia mona si zgodzi z t wypowiedzi. Jednake naley uzna za zasug
dziennikarza amerykaskiego to, e jako pierwszy zwrci uwag opinii publicznej na
odkrycie. By moe zaskoczy tym izraelskich naukowcw. W kadym razie Witztum pisze
teraz sam ksik o kodzie. Na polu publicystyki Drosnin go wyprzedzi.
Ksika Drosnina moga rozgniewa naukowcw jeszcze z innego powodu. Amerykaski
dziennikarz nie omieszka bowiem sformuowa w swoim dziele decydujcego pytania, ktre
ja rwnie sobie zadaem, kiedy dowiedziaem si po raz pierwszy o synnym odkryciu.
Przypumy, e Bg nie istnieje - kto wic, u diaba, kryje si za tym kodem?
Nawet jeli uwaam istnienie kodu Biblii za udowodnione, to jednak brakuje mi dowodu
istnienia Boga - pisze Drosnin. - Jeli kod Biblii w istocie pochodzi od wszechmogcego
Boga, nie mia on potrzeby, aby nam przepowiada przyszo. Mg j zmienia wedle
wasnego uznania". W innym miejscu dziennikarz amerykaski
Ukryte posannictwo _____________________________________________________ I 6 I
wyraa si jeszcze bardziej dobitnie: Jeli kod Biblii czego dowodzi, to tego, e
przynajmniej w okresie powstawania Biblii ya istota, ktra nie bya czowiekiem".
Wspierana przez szeroko zakrj on kampani reklamow, prowadzon przez wydawcw
Drosnina, wiadomo o odkryciu kodu Biblii rozprzestrzenia si na wiecie niczym ogie.
Ku ubolewaniu pioniera kodu Biblii Moshe Katza, poniewa profesor rwnie opublikowa w
1996 roku ksik, ktra mwia o kodzie Biblii - niestety pozostaa nie zauwaona. Wiele
moich odkry, na ktre ju przed laty zwrciem uwag Drosnina, znajduje si take w jego
dziele bez podania rda - oznajmi mi ze zoci Katz 19 wrzenia 1997 roku. - Wanie
wszczem postpowanie przeciwko Amerykaninowi".
Rwnie wydawca Statistical Science" Robert Kass drczy si z powodu zamieszania w
mediach, jakie wywoaa ksika Drosnina - cho jego motywy byy cakiem inne ni Katza.
Okrzyk oburzenia, jaki rozleg si w krgach akademickich, sprawi, e dyrektor Wydziau
Statystyki Uniwersytetu Carnegie Mellon w Pitsburgu najwidoczniej zacz si obawia o
swoj karier naukow.
Za porednictwem Internetu Kass poinformowa mnie 15 sierpnia 1997 roku, e publikacja w
jego czasopimie nie jest rwnoznaczna z aprobat naukow: Statisti-cal Science
zamieszcza wiele artykuw, ktre s interesujce dla statystykw. Cho nasi recenzenci
dokadnie przeanalizowali prac Witztuma i Ripsa pod ktem poszukiwania ewentualnych
bdw, nie powtarzali kadego kroku. W niewielkim stopniu analizowali te niezalenie od
siebie daty, nie prbowali wyszukiwa sabych stron w logice wywodu. Jak to ju w swoim
czasie wyraziem w przedmowie, zaprezentowalimy t prac naszym czytelnikom jako
prowokacyjne puzzle".
Michael Drosnin nie mg pozostawi bez komentrza krytyki swojej ksiki. W wywiadzie
udzielonym amerykaskiej rozgoni CNN podkreli, e wszystkie cytaty z Elijahu Ripsa
przytoczy wiernie w swoim dziele. Rips autoryzowa je". Drosnin wyjani przy okazji, e
nie chodzi mu te o to, aby z odkrycia wyprowadza jakikolwiek dowd istnienia Boga.
Albowiem: Jestem wprawdzie ydowskiego pochodzenia, ale nie wierz w Boga".
Na prowokujce pytanie, czy zatem wierzy, e to istoty pozaziemskie albo podrujce w
czasie wprowadziy do Biblii kod, Drosnin udzieli dyplomatycznej odpowiedzi. Oczywicie
rozwaaem tak moliwo - przyzna. - Ale jestem reporterem. I jako reportera interesuj
mnie fakty. A faktem jest, e istnieje kod, a wic musi by kto, kto jest odpowiedzialny za
jego powstanie. Kto albo co si za tym kryje -tego nie wiem".
Epilog
Ju od dawna powinien istnie instytut badania prehistorii". Instytut, ktrym nie
kierowaaby konserwatywna grupa, wyciskajca swe pitno na badaniach. Tego rodzaju
instytutem powinni kierowa ludzie patrzcy w przyszo, dynamiczni, ktrzy uporali si z
pierwszymi problemami podry kosmicznych naszych czasw.
Tons Brunes
Trzy miliony dolarw. Za t imponujc sum Andreas Bittar i Panagiotis Evan-gelou w
kocu 1997 roku chcieli sprzeda swj zoty skarb. Dosownie w ostatniej chwili udao si
policji greckiej udaremni t transakcj - 54 niezwykle cenne przedmioty zostay
zabezpieczone.
Wedug oceny Aikaterini Dimakopoulou z Muzeum Archeologii w Atenach zote dziea
sztuki powstay midzy 4500 i 3200 rokiem p.n.e. Najprawdopodobniej pochodz one z
prehistorycznych grobowcw w pnocnej czci Grecji. aden archeolog nie wiedzia dotd
o ich istnieniu. Gdyby handel doszed wwczas do skutku, z pewnoci nikt by o nich nie
mia pojcia.
Ile znalezisk spoczywa dzi w prywatnych archiwach, a my nic o nich nie wiemy? Czy w
ogle jest gwarancja, e odkrycia archeologiczne zostan kiedykolwiek udostpnione
publicznoci? Im bardziej kontrowersyjne jest znalezisko, tym wiksza wydaje si szansa, e
trafi w niepowoane rce.
By moe wrd tych wszystkich zagadkowych dowodw istnienia naszych przodkw
znajdzie si taki czy inny falsyfikat. By moe niejeden przedmiot przepad wcale nie na
skutek zych intencji czowieka. Zbyt czsto jednak rzeczywisto okazuje si ponura:
- du cz artefaktw z Burrows' Cave" sprzedano osobom prywatnym, niektre obiekty
po prostu przetopiono
- cz kolekcji Crespiego powdrowaa do piwnic zakonu salezjanw w Cu-enca
- pyty z Michigan spoczywaj w wityni mormonw
- figury z Acambaro niszczej w magazynie na polecenie wadz meksykaskich
- co si dzieje ze znaleziskami z Glozel - tego nikt nie wie
- metalowa stopa z Aiud ley gdzie w instytucie rumuskim
Epilog __________________________________________________________ 163
- obiekt z Coso od dziesicioleci uchodzi za zaginiony.
Wszystkie te niezwyke dobra kultury mona by bez trudu uratowa. Niewielka cz
pienidzy wydawanych rocznie na badania wystarczyaby, aby udostpni owe znaleziska
przyszym pokoleniom badaczy i publicznoci. A wic najwyszy czas, aby zmieni sposb
mylenia, albowiem to, co dzi stanowi zagadk, moe ju jutro nada sens podstawom nowej
wiedzy.
Dlaczego by nie utworzy nowego muzeum? Muzeum rzeczy nie wyjanionych i
zagadkowych - finansowanego z prywatnych rodkw. Muzeum, ktrego kierownictwo
naukowe nie musiaoby si nagina do obowizujcej w nauce opinii, a dyrektor znosiby
cierpliwie take znaki zapytania w swoim katalogu wystawowym. Do ju mamy muzew,
w ktrych wystawia si to, co nie jest wane, a to, co interesujce, spoczywa w piwnicach.
Dlaczego by nie powoa do ycia alternatywnego czasopisma fachowego? Czasopisma
wydawanego przez archeologw dla archeologw, w ktrym poruszano by rwnie
kontrowersyjne tematy. Czasopisma, ktrego jzyk byby zrozumiay rwnie dla laika. Czy
to nie znamienne, e nieliczne czasopisma tego rodzaju dotychczas musiay wspiera osoby
prywatne?
Amerykaskie czasopismo Archaeology" umiecio na swojej stronie w Inter-necie
wiadomo o Steve Elkinsie i Roni Blomie. Obaj odkryli na zdjciu satelitarnym puszczy,
wykonanym nad Costa de Mosuitos w pnocno-wschodnim Hondurasie, dziwne struktury
geometryczne. Z obawy przed spldrowaniem", jak napisali, do tej pory nie podali do
publicznej wiadomoci miejsca wystpowania owych struktur. Oczywicie rozgniewani
fachowcy, ktrzy wanie mwi o niezrozumiaym kramarzeniu" tajemnic, zarzucaj
Elkinsowi i Blumowi dyletanck postaw.
Tylko czy rzeczywicie mona im bra za ze nieufno?
Proba Autora
Czy znaj Pastwo inne osobliwoci archeologiczne? A moe Pastwo rwnie zajmuj si
nierozwizanymi zagadkami i tajemnicami tego wiata? Jeli tak, to napiszcie do mnie:
Luc Biirgin c/o Herbig Verlag Thomas-Wimmer-Ring 11 D-80539 Miinchen
Dokumenty
AUBUSC 22. 1985
artifacta presentad by me
'iânaot attaat to t o
i caued att.at to uielr authnti*ity a* t aa not
b b Jo1in ,,.,
aM e bound to buy th aack at the pri which tftsy e 04d siumid tt ever te proveft ttot
,. artifacta are not aa tHy ara glatwM to bt.
Silsseli e. Burrows 513 N. Fair St. Olney, n. 68490
Russell Burrows potwierdza autentyczno oferowanych do sprzeday artefaktw
166
TO WHON IT MAY COHCERN:
' ' }'\ '" we, tba unêralgued.agre* to
cave now kntar as MHUMMS Ailft.:
shall 41 v Kto aaid-------3j* -
ac 512 Korclt Palr
rqtUrd physicAl Be it Aiaw.knw
RUSSEL E.
it Known tnat
are r*x|tilred to stgn
of tht i>roc*<Kls
caye, Mtat or atoUm It " "
^'H*
t*ft
to a*n artfcts of
aeut. that:
or
be eatitt.4 to a.
by i
%ens varwrs
akOAi or
tbls iiraartt ls t
bt fs co Partnors: JOBM A.
RUSSBL B. BUt GEOBCE
Umowa midzy Johnem Wardem, Normanem Cullenem, Georgem NefFem i Russellem
Burrowsem
dotyczca badania systemu grot
Dokumenty
167
,'.,
' -' * '
:{/:'**?..:
,
r
**
73L.Tt.06
ii

e u. ^ t

* 7

, r .i1 < j nr

7 . -4 i J y t

" f

^ r ' ii'

c i s

> 4

> " "

*.
~V > ^>- j <
/
1 1 z? t 'lii e
_ *^ " / .Ml/
... v '- = 4

~ .. "* a *, !?
-
\} T

'?$ \ 1

/i

f i7

' i 1

-

J

| i L i

f

t 7
1
ii

%

1 T

Id, 'i

1

Li_U i i i i. J/> * L L >i f' " ' _JL
"i \J
py-- ir* /(L i ;
~trr
- L . .......... -. ?" ... ........ 74*."- ^"T-i
--------------
j-----------

3NIYL
891
Dokumenty
169
170
IPHppBSila^HIp
-K-
'mmmmm

17. 2 7
51*.
ltl*
Dokumenty ___________________________________________________________ I 7 I
Zoto wartoci siedmiu milionw dolarw przeszachrowane? Wycigi z rozlicze midzy
Russellem
Burrowsem a Jackiem Wardem
172 ___________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
l
BURROWS CAVE RESEARCH CENTEK
A.R.E.
JOHN A. WARDt *BMl*V NO8HAN CULLAHf A*S"T. ADKIM. RUSSEU. E.
.MKWS; EXPLORER '
A raport on the wanta ot Auguat 25, 1987.
a trp to the cave by Oearga M. and Ruaaell Burrows.
A telepbom cali froa Vlrolnla Houriaan.
Od tui* data . eaM to ay bon and sald he wanted to go to the
eav with ajd, i told hia i waa aot to crzy about t but that I would go. w* eatiared the" caye
aM mant to the rooa wlth tba statues. He satd ttaat: ha fcantad tfe to recover aa auen of tb
oqld aa paaalable aa aoon went aaked why he aald tltat m I>ava aoaa probeaa coalno
4 set * aticn aa poaalatil* Defora band. i aakad iia what >lmH* and na ald Iw dl<to't kaw
byt that tnla tiae of the
ky nawa probleaa. Ba and i carrtwl out a total of Just
At-attout jOiSO on tnla dat* Vlrglftla ealcd frm the Portland or. ara* to raiay. to *ja the
reaults Af Wer vlalt wltb Jon Polanaht. At the out aat ha grid''*M; %b*t ha douUCad 4Jf tha
artltacta wera raal but he told fe*rlHit n>'njft Wt aaca m/u t tka stonaa or photographs. ha
baaan t lo.a^ tU>l<itoC- *tfa.Mtt ajjt eottan naf way tnrougu wnen he tod
Vratas.haMifa rw eottrfcabjttia tbat tney wara raa. Me alao aald tha* I-Blprd^*
>,!<#,*&-.'t riaflMMKjMI panuaalon to prlnt becauae ba owtt,lHH&*c&âttf 'affta=
*dt.*a., Ma Mao told har ttaat be would wiYaSirYcWV$ttîHr%'-tlR]i fiSfed of diractora
(no pay) or In any
YYV$tt^%] py y
OCkw fKNktttita (Hrutii t&itim, ttc.ithtl(s ft la a eraat flnd and ba la intaraatad 14
aar|Mf'tt don*.rtab*; B# i>a* contacta word wlda and will uaa ka dwt totb* projata
attwantaoa. Ba warnad viralnla and tbrouon bar n tur* ua aat t6.-oat iavovad- at thla tlaa
wlth Fen. UB *U MfT T6 flEB rt)t C*VE OR AT UST THE ABBA. I tom ner no.
My loprastob of Viroiaa raport aa Potanaki la toat whlle her ntent 1 naoa. alM (
rasLlysUltiablB. Sba aade a bad alatake wlth Bart and la al preabittr im eefltf akpact at laat
biooar problwa wlth polanaki. Howwer. t wgttld ba lit aur Baat intaraat to walt untlli he
altowa up bofore we Juda* nl, tt fm obaalAbla that aha could be rlght tbla one tlc at laat.
IF ao t would ba a waluable addltlon to our group.
RUD OF RBitiiftT-8ubalta4 for cOAcdaratlon on Auguat 26. 1987.
Wydobylimy z pieczary ponad 500 uncji zota"
Dokumenty .^_^__________________________________________________ I 7 3
ia te ortify that I Laei.vad 19iO2O.QO froa John A. ward and ilorman Cullen for the yar
1$U7. Shat aanunt i a loan at no interest ano ia to be rapaia .t a situT** data &a ât
undatasMJinAd*
i. Surrowa, borrowar
John A. Wa^d, landar
Uatmaa. Cullan, laodar
Russell Burrows potwierdza, e otrzyma od Jacka Warda i Normanna Cullena 19 tysicy
dolarw
w formie poyczki
174 ___________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
Balio Boya.
don't gat dom. yonr daal la golng to aaka it. you havv ay absolut* word on it,
what la tanpmlng ia that twanty aan hara te raia* aighty nil. tbay alao getto
gat anguM o.k. to bring It in. Z don't azpaot to aaa it dona Bafora fint
bat jrou baM agr word it will fly.
aow loofc bej*. oox good aan ia worklng raal bard and haan1 t bad tlaa thia pHt
2 waaka to do auoh but writ* lattara to kaap that uahole fali off aur bmeka. ha
ia dolaf it to bj MB. va want la laat ni^t to txy to gtt jour picturaa. ttia didn't
daralgp aflain. I lat hia rob ola ag* X actin.
ba ia oism to tali jroo boya tbat ha naada 300.00 but ba haa ot aoMtbins eooiog
wadaday or ttautadjgr tbat la golng to hit bia aad Ula for anotbar 200.00 or ao.
if you boya will bandla it for hia I will ttarow In ar 30 ounea ona and if you will
giva bia aaothar 500.00 about tha I3tb or i^th of naxt aonth I will aand orar
fira aora tuaaday aranlng to coawr it.
wba,t tbat ia for ia hia good gal lila haa bad a trip plamwd to florida on tha
I7tb aad it ia iaportant to bar job. ita a bic nuraa oonfaraaea but aha baa tofo
on bar owa book aad aha wanta S to go to. will you boya do it ?
thaaa 30 ounoa ooaa did not eoaa froa your os**, thajr ara aina. I will put tbaa
In to awaatan tba pot. yoo guya ara doiag good by aUcking with 8 and thara ia no
way your goiag to ba abla to loaa. lika B aaya. if va ban to gathar, bow in tha
naaa of gooaa graaaa ara wa going to loaa tha battle. I111 tali you thia for aura.
va ala't geio to loaa. your doing raal fina. tacy to kaap at it for juat a littla
bit bom. I thlnk you will a big laproraBant in S wmay lina by tha and of fab.
tye-bje far naw
George Neff wzywa Jacka Warda i Normana Cullena, aby nadal wspierali finansowo
Burrowsa
Dokumenty ___________________________________________________________ I 7 5
FRANK McCUKKCY
Longnss of the ttnfcri States
nr. John A. Ward Archaeologlcal Recovery Exchange 819 H. Fourth Street Vincennes, IN
4?S91
Deac Mr. Ward:
Thank you for contact-ing my offlce concerning your questions about gold.
My offiee haa been in contact with the U.S. Department of the Treasury concernng your
questiona. In regards to your questiona, Mr. Michael lacangelo, contracting officer. Fort
Knox, KY ia only a storage place for gold. The U.S. Mint In Washington, O.C. buya gold
directly. Correapondence ls used to fora a relationahip between the two partias involved. A
great deal of infornatlon i needed to actually cali the gold, according to Mr. Iacangelo.
For further Information about the possible cale. please contact : Mr. Michael laeangelo,
Contracting Officer, u.s. Mint, 633 Third St., N.W., Washington, D.C. 20220.
Again, thank you for contacting my offiee. If I can be of further asslstance, please do not
hesitate to contact me.
Sincerely,
FM:rgc
Frank McCloskey Member of Congre
Gdzie zostao przetopione skradzione zoto? Odpowied Franka McCloskeya udzielona
Jackowi Wardowi
176
BILI. OF SALE
=====
5s5sB
=
RumU E.
Buyr:
pprOvd by.
Reszta artefaktw z Burrow's Cave zostaa sprzedana Josephowi Mahanowi za 7 tysicy
dolarw"
Dokumenty_______________________________________________________________-
----- I 7 7
Illinois Historie
Preservalion Agenc>
Octobar I, laaj
Ha. Lola D. ianadlet
Diraetar for aiaterlral Raaaarrh
Tha Maarlean Inaeltuta far fcrc-haaoaaLzal Raaaareh, Inc.
Oaar Ha. aaaaleti
Tdui raajuaat far Inrornarion on "Buriwa Cavan which la raputarl to ba latarad ia aaMtharn
Illnala and aancaln mmarrua nan-lnatu tnlluti and bur La I a la ona 01 awanl I haa
racatvad aac tha paat yaar. Apparently thla ata La raealtng wlde-apread actantlan oatalda
lllinela- bar dar a, hmtnr, aa far aa I ha* bMa abla ta dataralna tha Lndlvliiuala ln*aL*ad In
chla prolact haa om ata*Bt ta santaet any aaafear* ef tha atata1
aaalaajleal ora - - -Uh tha al
Lt, and
tha law and tha laaj amm to hla and aant Mn eoplaa of thaaa aatartala. araj
UUI bad Irtually an Idantieal con*araafon and t aaaln aant hln '-'- Tha aaaanea
of our eon.araatlona mi tnaf tha atata law Ma . ^ *ta oraorly procaaa for tha
traatnant of ravaa that ~ara
nak ta aaalUwaad eaaacarlaa. Ml tha acavatlona aiuac ba earrlad aut by a rafaaalaMi
arohaaeloalat, ualna appraoad prafaaalonal atanoarda, and. unlaaa elalasa by aparaprUta
ralalad ajroupa. tha akalata HtarLaL and aaaoclatad 9raa artlaata u* dapMltad In tha
llllnola aiata Huaauai. Ha ana haa arat aubailttad an pani 11 appilcatlon to thla offLea fnr
lurrowa Cae.
It atmld alaa M netad that fallura to raport itm dlaturbanca of protaetad ara*aa as a aa tha
aotual dlaturana of aueh qravaa ara botti erlialnal aftaWMa* coaaaauafitly, if any
actlltlaa Mr ba Ina carrlad aut at lurrowa c**a that dlakajrbad huaan ara*aa thay wwld ba In
vlolatLon ef tha het. lt la ay ttaaailt eplnion that thara la llttta aaanca to auaaort althat
tha BBlatanao ef aur pretaeeed batiala and/ar aaaaalatad artilaate t a laeatLon kacMB u
aarrewa caa>. Meald aloanoa ba araduead ta lnduatad tha tllagal
y <j cha atataa DrataMlBiML
ayloai orsanliat lon nor haa <wra kaan any eantaet alth thla attlcm amaptlon ef aa.aral
talaahona cal la aarlna tha laat yaar froia Hr. kiimn. Hr. Burrowa brafly infarnad <m !
tha poaalbla aaiatanca af ea*a, liitlBatlng tkat ha haa Hcela tnral*a*ant wlth Uaf Infanatlan
on tha atata buril law. i ainlalnad Ini awaoaaa to hia and aat tln laa f th tl
g
wowld net I ty tha f th tld
d vlaa ba araducad ta ln
banea ar arat*a bwlal* a aecurtlna nur ftsaner Im MhmM autfcarttlaa and |>rua
preaaeutlan af thoaa
praaant
aopuaea
duala.
a loeatlan unfcnoaa. yat non
et tnia eva Ntait throuoh
It haa aaan Wf aiaarlanea tHat if auch a alta ma praaant In aoutharn tlllnola U MaaU h*a
eoaa ta tha artantlen 9* tha loeal aopuaea, tha actifaet ealhMttaf aaiaanty, aa) Mhar
Lntaraatad uUvlduala. t Msld ba Trtually taaaaaIfcU e haa* Mik a flnd aaert and tha
ea*a loeatlan unfcnoaa. yat nona et aw kndlklana lafonpwion aauroM ara kun tfc aotilU
toaula i M> BurroM
Ca* bbbIU coanatta f Mk. Burroiia. tnewolr,
1 8
Thomas Emerson, naczelny archeolog Agencji Ochrony Dbr Kulturalnych w Illinois, wtpi
w istnienie systemu grot
178 ________________________________________ TAJNE ARCHIWA ARCHEOLOGII
Att: G. N.: Memo * I
From: Warren L. Cook, D. Litt., Ph.D., Fellow of the Epigraphic Society
Prof. of History & Anthropology
Castieton State College
Costleton, Vermont 05735
Homephone: 602-468-2200
Best mailing eddress: Box 344, Costleton, VT 05735 Dated: Cestleton, VT, July 3, 1987
Greetings, George.
i list oll the obove, not to be stuffy, but to provide you with the basie data on how to reach me,
in this f irst of whot moy become mony memos. My home is at 9 South St., within a bock of
the CSC campus, but I use a post office box to avoid loss of moil at a conyentional mailbox
out olong the street. I list no College phone, because in my retired status I am seldom there,
except two afternoons a week. Fali semesters only, when I teach a specialized course tttled
"Ancient Vermont", which might be better titled 'Ancient America".
A number of other facts about me ere worth stating at this point, so that you will be better able
to judge whot my response to personel opportunities arising from the Burrows Cave Project
would be. I retired this past May as fulltime Professor, and the word is that at an August/87
Boarti of Trustees meeting I can expect to be nomed Professor Emeritusa singular honor. I
have been offered, thereafter, the opportunity to continue teoching that one course, as Adjunct
Professor, for as long as I wish to do so, and my body and mind make feasible. I have
formally given my word that I will teach that course this coming Fali, and twenty students
have already registered for it.
I was bom July 29, 1925, and on this upcoming birthday will be sixty-three. I had polio at a
year and a half, which caused a spina curvature that has never been on impediment, until the
lost couple of
Kamienie z Burrow's Cave nie s wspczesnymi falsyfikatami". Szczegowa opinia
profesora
Warrena L. Cooka
Dokumenty ______________________________________________________ I 79
2
yeors, when it moy be o foctor in my presenl shortness of brealh, but i feel thal the lott er is
mor likely oggrovoted by on osthmotic reoction to housedust ond cot donder.
I have been dworced sice !980(after 17 yeors of marrioge). My twenty-three yeor old
doughter ond her two cots presently live with me. Susan is about to groduate from Castleton
State, with o double mojor in Psychology ond Criminal Justice. She wishes to enroli in o
Graduate Schooi whose Psychology department of fers the specialty of studying the use of
onimols as pets in the treatment of human problems(autism, senility, pyscho-pathology, etc).
Such o graduate program is not ayailable within commuting distance of Castleton. Wherever
she goes, her purebred Arobion horse and cats would be taken with her. She is presently
empioyed, fuli time, by Rutland County Mentol Health, as Psychological Consultant to three
hof-woy houses in Rutland, with about twenty five residents, of both sexes, all ages, and
yarlous pathoogies. Her working schedule permits her to complete her degree course
requirements for the double major by teking two-hour courses, 8 to 10 AM, all this summer.
My ffrst responsibility in life is to be supportive of her needs, but not to the extent of her
becoming over dependent on my help to the point of weakening her character. As you
doubtless know, this is the most difficult chollenge that all porents foce. Whot stymies us
right now is that neither she nor I have figured out how to finance her graduate study without
loans and grants, and she doesnt even know yet where she wants to go. Such programs exist at
universities in the following stotes, for storters. MN, PA, WA. She is actively seeking others.
As you mey alreedy know, I om an internationaliy known ethnohistorion, with one foot in
history and the other In anthropology, and hod a Doctarodo en letns (i. e. 0. Li U.) from the
oldest unwersity in Americo(the UnWersidod Nocionol Moyor de Son Morcos, Limo, Peru). I
olso obtoined on M.A. ond Ph.D. from Yole UnWersity, where my doctorol disserotion
eventuol1y resulted In Food Titte ot Empire, Spoin and Ute Pocific Northwest, I54J-89
(Yole Unwersity Press, 1973), which was nominoted for the Pulitzer Prize ond won the
Herbert Eugene Boi ton Prize for the best book of that year in Latin American history.
I am multilingualin decre8sing order of competence abe to speak English, Spanish,
Portuguese, French ond German. I also reod Italian. My special area of interest, sice 1945,
has been Ancient Andean Cultural History, and in particular rei igion. Sice 1958 I have
become renowned os on authority on the Sponish in the For West. In 1975 I begon to
occumulate reseorch data that has resulted in my becoming one of the only two
onthropologists in Americo doing
3
serious reseorch on the Bigfoot/sosguolch phenomenon. Then in 1975 I met Berty Fell
andbecame coordinatorin Vermont for research into the significonce of the Green Mountein
stetes greet stone sleb struclures, inscriptions and corved stones In sexuolly suggestive shapes.
The common denominotor of oll my reseorch hes been to pursue the significance of clues that
dont fit into the textbook exptanations of reolity. For twenty-eight years at CSC I hove seen
my primary function os a teacher to demonstrote to my students, by examp1e, how importont
it is to challenge the *experts* when their pontificotions don't account for ali the known facts.
My proudest accomplishment, in my life thus far, is the feedback testifying to the fact that I
hove been abie to transmit this sceptical epproach to thousands of Castleton students, who
hove gone on to plant this same attitude In other paces, in many disciplines. I see myself os o
Colombo in rumpled raincoat, the ethnohistohan as detective. What really happened? Why did
people do what they seem to have done? What ere the real reasons for culturoi change?
In 1976 met Warren W. Dexter, an accomplished photographer of Rutlond, Vermont, whose
talents thereofter have mad me look at things graphically, rather than primorily linear, as my
academic background nad conditioned mea previous overdependence on less-evocotive and
less foithful linear words. Mr. Dexter, alreody retired ot thet point, put his entire services at
my behest, ot his own expense, out of enthusiosm for the subject. Sice ! hale to drive, and he
enjoys it, he and ! have been "side-kicks" ever sice. He helped me organize o milestone
conference on the subject of this stotes onomolous stone mysteries ot CSC in 1977, whose
complete Proceedings were published os TAncimt Vermont" (Warren L. Cook, ed., Acodemy
Books, Rut land, VT, 1978.). Mr. Dexter serves me as a sounding boord for discussing new
evidence and hypotheses, and we oimost oiways orrive at a shared conclusion thot is wiser
than if just the product of o single mind. Our field trips have ranged throughout Vermont and
New England, as weti os to New Mexico, Indiana ond Ohio, Ecuador, Peru, Spain, Portugol,
Algeria, Tunisie, Crete and Greece. Because of my CSC teaching commitments ond the
expense, I was unable to occompany his photographic excursions investigating matters of our
common interest but at his own expense, to Oklohoma, Cotorado, Quebec, Alberta, Egypt,
South Afhca, Isroel, Turkey and 1 rei ond. He nos mad numerous epigrophic discovehes in
his own right, authored Ogam Consaine ond Tffinog AJphabets: Ancient Uses (Rutland. Vt.,
Academy Books, 1984), and lent his photographic talents to the research topics of many of the
most prominent epigraphers in America. His collection of color negotives ond positives of
artifacts
Dokumenty
4
reloting to Old World diffusion to the Americas is unquestionobly the finest in the world. I
hove just exomined positive prints of all the photos he hos token in the post two weeks, ond
they ore superb!
As you will observe, I make constant, daily use of on Apple Macintosh Plus, with Hord Disk,
in oll my personel octivities. Ittios become the f o von te computer emong scholars
everywhere. It facilitates everything I do. It is an epigrapher's dream! In seconds I can switch
te GXOZTIC SCRipCS, or ancient hieroglyphs:
T I can draw anything of which I can conceive a
mental tmege. With my modem I can transmit any Moc-creeted writing or drawing anywhere
in the world in seconds, by telepnone, if the recipient atso has a tlc and modem. This feature
potentially can help overcome the obstacie of distance between Vermont, Indiana and Illinois.
As regards the Burrows Cave site and artifacts, let me list what I belfeve to be some
certainties:
* The Burrows Cave carved and inscribed stones are not modern forgeries.
lliy rationale, as stated 25 June 87 to Burrows/Cuilen/Ward:l
There is no doubt but what the many hundreds of stones would necessitate thousands of hours
of skilled incislng, by a yeritable platoon of Jnscribers, all at home with a style of lin, letter,
and a culturai, mental and phystcal imagery foreign to modern forgers. with several notable
exceptions, most are singular artlstic composltions, not directly copiable from known
illustrations of ancient rellcs. However, throughout there is a consistency of themes with little
known artlfacls that dr. Dexter and i have seen tn Ecuador, spain. Portugal and North Afrlca
from a time when Phoenlcian traders and their Llbyon-Egyptien allies fanned out over the
oceans seeking copper to make bronze, and were using a variety of alphabets. Some of them I
perceive on these Wabash basin stones. They are often executed with great beauty, and in my
oplnion skilled epigraphrsof which there are very few in Amerfca~wiU eventually extract
meaningful translations from many of them. Forging them would be virtualy impossible,
even for a specialist."
5
* There is evidence that the inscripions are found elsewhere n the
region, besides Burrows Ceve. Proof [from the same letterl:
"Of speciol importance ore the pipestems found recently near e Vincennes golf course,
beohng comparoble inscriptions, ploinly seen in Mr. Dexters close-up photographs,
demonstroting that the peope of the burial cave influenced the local Inhabitants of the area."
* As I stated in the same letter of 25 June 67: "In my opinion, the Burrows
Cave ranks os one of the most important discoveries ever mad in
North American orchoeology."
I fee! that the Burrows Cave site and materia is so abundant and epigraphically challenging
that it merits being a focus of laborious study for me and others surely the rest of my schoiery
Ife.
* Whatever my future relationship with the Burrows Ceve project, I
recommend as the f irst objective to be eccomplished:
Have Russell buy back from the McLains the stones which he sold them, before it becomes
even mor expensive to do so. If all of them connot be reacquired, I wouid put a priority on
the "Flip Stone". the one that Russell saw stering Mm in the face, the "Key Stone" in the
cave's piugged entrance, and the marbie tablets bearing bas-reliefs of men and women. These
ore essential to telling the overall story of the Cave-Tomb in any future museum. If the
McLains insist on reteining some things, my impression Is thot artifacts under six inches
would be of lesser importance, but I did not have a chance to examine any of the latter in their
home, and were passed over as being inaccessible. There might be some of these smoli er
items that would provide clues to as yet unperceWed questions. There is no doubt in my mind
but what this ceve has yielded, already, the richest treasure trove of unfamiliar artifactual
materia in the ni story of North American archaeology.
Russell Burrows has informed me of your interest in protecting and furthering study of the
Burrows Cave site and artifactual materia. I appiaud your concern and willingness to do so.
He will hove communicated to you, already, some of my apprehension at the difficulties of
getting a fair appraisel of this evidence from other scholorsorchoeologists, historions, and
even epigraphers!
Dokumenty_____________________________________________________ I 8 3
6
Never before hos so much ortifoctual moteriol turned up in one site thot so rndicoDy
chollenges the present porodigmthot is mindsetof oncient history. The reigning dogmo in
textbooks is thot Ihere was no substantive transoceenic contoct or transfer of culturei or
genetic moteriol prior to the Vikings and Columbus. Virtuolly oll scholars whose education
has solely been in American universities were tought this was the case. Their almost
unonimous response to materia such os the Burrows Cove is yielding is: *it cannot be tnie,
therefore U must be false, and therefore be either a misinter-pretation or counterfeit."
The second task will be to win over lo th.e positive those friends within the Epigrophic
Society whose knowledge should be called into play to hep tronslate the inscriptions on the
Barrows Cove materia and the Vincennes pipestems. Unfortunatelybecause no one of us
nad been in the cave, and at least one of the artifacts could hove been copied from iilustrations
published in Barry Fell's workson the bosis of wnet i hove oscertoined to have been very
few pictures, Barry "shot from the hip" and pronounced them fraudulent, rejecting therefore
all the rest, sight unseen. Therefore many of our friends In the network cautioned us, at a
conference in Connecticut on June 5-6, egainst even coming to Vincennes.
Fell is truy a genius, insofor as his knowledge of ancient scripts, and ability to extract
transtations. But he Is as fatibe os the rest of us in many other areas. Intent upon thrusting
forward on whatever avenue of evidence that he is following at the moment, he is besieged by
etters by the score, doiy, demanding his attention elsewhere. Naturalty he has to be jealous
of his time. Whether Gloria Farley or Barry was first to brand as modern forgeries the
Vincennes Eephant paque and Chief Ras inscriptions is beside the point. The alegotion
freed Barry from spendtng ony time examin1ng John wenfs cotection.
Numerous Epigraphic Society members had questioned the exi8tence of reedable Inscriptions
on the stones Jack displayed at the Georgia Conference several years ago, and portrayed in his
Anciam Arctives Amang the ContstoIkSi I have told Jeck that I feei uncomfortable, myself,
at the Iow intensity of the signals(i.e. legibility) of the grooves upon those initial artifacts,
even though i concede that he Is correct in asserting that they bear inscriptions. The multitude
of artifacts extracted from the Burrows Cave are obviously of a much higher level of Intensity
as to signal, and promise a greater chance of being decipherable.
Virginia Hourigan's pictures raised interest in many guarters, but
184 ___________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
7
when Jim WhitolTs effort to visit the cove come to nought, thot disposed mony of my fhends
in the Epigraphic Society to become negotively inclined. At thot point, the only person
retoining confidence in the Burrows Cove ortifacts wos Virginio. fir. Dexter ond I were not
present at the Eorly Sites Reseorch Society meeting where she showed her Vincennes slides,
but eventually they were sent for my study. I was awestruckl Mr. Dexter and I nad seen so
mony comparabiebut not identicaartifocts in Ecuedor, Iberia and North Africe, that were
as yet unpublished, so those from Illinois could not be counterfeit copies. So, disregarding our
friends" wornings, we decided to come to see Jecks collection, first hand.
I om gratified that you would consider moking me Project Director. The terms expressed to
me by Mr. Burrows as representing your offer, I find quite acceptable. I was particularly
pleosed to hear of your concern at providing an opportunity to troin young men and women of
less advantaged bockground with the skilis to investtgate such matters, prepartng them to
become the future teachers archaeologists, epigraphers, historians, photographers,
archivists and museum curatorsto educate succssive genertions about the new poradigm or
perspective of history of the past that these ortfocts are disclosing.
fir. Burrows told me something of your v1sion of what you are Interested tn accomplishing,
now that you are persuaded of the authenticity of the Cave artifacts. There ore progressiye
levels of actWity, and if I am to become Project Director, I need some indication of the extent
of your intenl, sice successive levels imply greoter expenditures. At present I perceive those
Ieve1s as being the folowing, in descending level of immediacy, but increasing 1evel of
expense:
* Site protection. Build o protective fence oround the entire area that
Russell suspects may have additional ceve tombs, and provide for
some kind of yigilance against yandalism.
Jock informed me, July 2, that this is already being done.
I recommend that some kind of road be mad so the ste is mor
readily accessible to approved visitors and excavation.
* Site excavation. Contract with an open-minded Ph.D. in archaeology for a
thorough dig of the cave.
I consultedCJuly 3) with Dr. George Carter, Distinguished Professor Emeritus of Geography
and Archaeology, Texas A. & M, euthor of Lar//er Ttton you TMnk. dean of specialfsts in the
study
Dokumenty____________________________________________________________I 8 5
6
of diffusion, ond one of the founders of the Epigrophic Society. He hes sufficient confidence
in my post accomplishments to override Borry FelTs present ottitude toword the Burrows
Cove materials. What Certer finds most persuasive is the veVy volurne of artifacts thus far
extracted, which from my description, would be impossible to counterfiet. He mad the
following recommendeti ons.
A commttee of specielists shoud be controcted to do the dig. Finding the chief archaeoogist
he sees as posing the biggest problem, because most of them are so close-minded and biased
against recognition of any eyidence favoring transoceanic diffusion. Nevertheless he
recommends one man, a distinguished archaeoogist from the University of Illinois. Certer
himsef would be interested in being o member of said committee, and he recommended
inclusion of a distinguished lady Ph.D. in linguistics (an acquatntance of min) to take up the
challenge of identifying and translating the vorious ancient scripts involved.
Warren W. Dexter and I are scheduled to show Dr. Certer our exc*11mt photos of the Cave
materia, on July 20, et his summer home tn South Brooksville, Halne. Sice he is competely
retired from Texas A & II, he weicomes the opportunity to become involved in this reseorch,
as wel es the prospect of some income. His mind seems as octive as ever, and he talked as if
there were no physcal impediments.
* lono-term site Dreseryation U is impossible to predict how ong the
slte excavotion will take, or whether Russell witl discover additional cave tomb8~as the karst
topography eads me to expect thot extett8ive caves in the limestone are likeiy. As soon as
possible, expert odvice shoud be sought on how to shore up the cave roof against collapse in
those arees where thot seems a possibility, for the protection of excavators as we es
subsequent vtsitors. U may eventuoy be feesibe to open the cave or caves to guided tours,
so safety is of prime concern.
* Burrows Cave Corporation So many short and ong-term policy issues
warrant the wisest dcis1 ons possibe, that I suggest that govemonce on such issues be by
vote of a Board of Directors, to the will of whom the Project Oirector is answerable, but who
shoud be an ex officit and eque) yoting member of the Boord.
186 _______________________________________ TAJNE ARCHIWA ARCHEOLOGII
9
* Burrows Cove Epigraphic Research Center It is my opinion thet the cove contents warrant
the creetion of a museum devoted to their long term conservation and exhibition, in one place.
Sice permanent protection of the cave/coves is warranted, a strong case cen be mad for
creotion of the museum neerby, rether thon in Indiano or somewhere else in Illinois First of
oli, the same property owner controls the land immediately involved, and can envision and
channel to a greater -degree the economic and environmental impact of whet ultimotely may
become a mecca for scentists and a tourist attraction, with associeted facilities and
residences.
If the on-site facilities for excevation(guerd accomodations, restrooms, storage, etc.) are
wisely planned f rom the outset, then an efficient, long-term design for exhibition, research
and teaching objectives can be efficiently and effectively accompished.
For the present, it would seem advisabe for me to honor my commitment at Castieton State
College, and sustain my position within the Academic establishment, offering the one course
this Fali Semester of 1987 on Ancient Vermont(actually Ancient America and Epigraphy.). If
the aforementioned evolution of the Burrows Cave Epigraphic Research Center takes place, in
1986 i would begin residing there.
Ever sice your offer, mad through Russell Burrows, as to selery, housing and expenses, et
some personel cost already I have been devoting almost every waking minut to furtherence
of the foregoing objectives~as if I nad been fortnaily appointed Project Director. Therefore, if
the present recommendations meet with your appnwal, I would expect that my remunerotion
should begin with this month of July, payable monthly, on the tenms expressed by Russell as
representing your offer. I would expect two months notice, from ihe Boord of Directors, of
terminetion of my oppointment.
Sincereiy,
Dokumenty__________________________________________________________________
_______I g -j
ii V la'a
^B* r mlino,Xfl<ii> aa al uounior por al 3p. 'r<totiait!MmdiGt W* (tnnM^Wfl!4
fbnialMnt* a no foraular dclawioiAn iltunu nMoatsioB, r4Jo<Ufunrtida, tlvlaaila u
otrna da niullnr itntui-aliisa, n% a publioar roAKrafta al- aetonada eon In ^xp*dlol4n4
sua lnct<imclaa, los "riMo %latenca n *1 Interior da Ina earar-n, in -hlsitolon
po(rtifioa 4al lupir >lriblrto, ia to-ria a Mn^tMia s ona aondue* 1 daaouliralante y
an cn-al r**neto d toaoa los peraanoraa da la xpadlel6n. Tada daelaraelAi pfiblloa
oflotal loa ersnntaoa da dlfualtfn ra-peeto dal- axito, rraeaaa, oonaacuaaoias, rasul.moa,
obJetivoB, realisni-ionta y W(a datnllaa de la axp"tlcln dabera h: osrla oxelnaiin:icnta al
>laoiibridor Sr, .luan Korloa, Jr Anloo < In xplBlon, quian qucda axpraMManta
raeultada por todoa loa rir.-iBta paru paraagulr jiijct:iln<nte a nulan oontrvi-niara al
preaanta aenerdo, j para lnpoUr la publloaoldn o r|ire<kiftl4n da torta fotorsrnrla o
flooluracln qua aa diara a pUbllotlni aontrnvlnlando lns praaantaa dlanoalolonaa.
ntitonmanta. al dasoubrdor Sr. Jan Morici, an ajeroicio da aua daracios, ooAra liborar da
Ina obllgaolones y limltu-OloDa aatablaoldns an alprasanta documanto a oualquiera de loa
flnanntea eunn-lo lo .iux*ue eonranlenta.
Mn f* da lo aual rtrnnn al praaente itncunonto en Guavaqull a Tatntlferaa da Julio da mil
noreolantoa aesenta y nueva.-
Umowa midzy Juanem Moriczem i jego wsppracownikami; nie ma w niej ani sowa na
temat
pooenia badanych przez nich grot
88 ___________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
thCHURCHof
JESUSCHRIST OFLATTER-DAY SAINTS
HISTORICAL DEPARTMENT
MUSEUM OF CHURCH HISTOBY ANO ART
49 North Wrat Twnpte Strasl
Salt Lak* City. Utah 84150 .
Phon (BOI) 240-2299
June 14, 1993
Spedicato Eaillo Department of Matheaatics lniversity of Bergaao via Salvecchio 19,24110
Bergano, ITALY
Dear Professor Spedicatoi
I am sorry chat Z could not reach you before you left Salt Lak City In response to your
quetion about th Kichlgan copper plates. I precune that you were intarested in Information
about what we cali tbe Savage-Soper collection, naaed after the two aura who asseabled it
btveen 1907 and 1911Daniel E. Soper and the Rev. James Savage, a Roaan Cathollc
pastor, both of Detroit. Soper'* portion of Che collection was inherited by his on, Ellis C.
Saper, fron vhoa it went to Hilton R. Hunter, a atter-day Saint interested In the archaeology
of ancient Aaerica, aboaut 1965. Opon Savage's death, a colleague retained the collection and
donated it about 1930 to Notre Dane Unlversity and then In the 1960s it also came to Hunter.
We obtalned the collection by donation froai Hunter's faaily.
The collection consistc of pleces nade of of slate of variou shades, fired clay, copper, stone,
and sandstone. The Savage collection includes 1,045 iteos, the Soper collection, 495 lteas.
Most of the inscribed pieces are nade of slate.
Some of the pieces *r authentlc period pieces, such as clay pipes. Most of the Inscribed
pieces are now consldered to be fake. Dr. Jaaes E. Talmage, an U)S scholar and church leader,
visited the site in 1907 and later subjected the pieces to scientlfic exanlnation. Several
Aaerican universlties pronounced tha fakes. The U.S. Geologlcal Survey and Ohio State
Unlversity deterained that the copper was odern snelted copper fron Arizona. Patlna had
been created by a thin acid bath. Tool narks were froa a nodern circular saw on the slate
pieces and frosj a aradern 1/64-inch tooth file on the copper pleces. Those who had found the
pieces in the otounds had had the assistance of a Detroit sign painter and his son-in-law, a
etal worker. Independent searching by Dr. Talnage In the nounds failed to find additioal
speclatens. Ali of this evidence led Dr. Talaage to conclude that the pieces were Modern
fabrications. We support that conclusion.
I trust thls Information will answer your uestion. If I can be of further help, please let ae
know.
Glen M. Leonard
Mormoni przyznaj si do posiadania ponad 1500 arterfaktw z Michigan
Dokumenty ____________________________________________________________ 189
COPIA
UCS-DRPC-021-98
Cuenca, 29 de enero de 1998
Senor LucBusrgin
Basel Suiza
Estimado Sr. Buerguin:
En mtamncia a la comunicacin enviada por usted el 4 de anero dal presente afio. I Dr.
Andres Abad, Diroctor Regional de Programas Culturales del Banco Central dal Eeuador
Sueursal Cuenca, al respecto debo manlfestarle que:
El Sr.Estaban Salazar ya no trabaja en el Banco; el Sr. Jose Maldonado es el Responsable
de la Raserva de Arta, y el Sr. Patricio Sanchez de ta Reserva Arqueolglca.
El Banco Central adqulrt ciartoa objatos de la coleccin del Padre Cresp en et ario 1971.
No se compraron todos, por cuanto en aquel entonces existfa un Comite da Adquilctones y
una Comisln Tecnica, de Atte, y fueron ellos los que conslderaron que no todas las plezas
eran autenticas, qua hablan muchas repRcas.
Dantro de las piezas que al Banco tiene almacenadas en sus Reservas de Arte y
Arqueologla, debo indicarle que las pinturas son replicas de artistas de la Escuela Ouitarla; y
todos los objetos de ceramica son originales; y, estos son wdiONdos pertodicamenta al
publlco en el Museo del Banco, en diferentes tematjcas.
En lo que Bene reladn con el materia etnografico, este se encuentra en la Comunldad da
los Padres Salesianos de asta Ciudad, y su acceso no est permltido al publlco.
La Comisin Tacnica dal Banco rechaz todo el materia que estaba hecho en zinc, cobre y
metal, porque consldararon quo los grabados encontrados en estas laminas son replicas de
libros que el Padre Crespi mandaba a confaccionar con artasanos locates. Se ha encontrado
como evldencia una canbdad de laminas trabajadas, que estaban elaboradas con rastos de
tanques de gasolina de yehfculos.
Prace w metalu ze zbioru Crespiego znajduj si w rkach zakonu salezjanw w Cuenca. S
one niedostpne dla publicznoci". List Banku Centralnego Ekwadoru z 29 stycznia 1998
roku
190

Adlctonalmanto.
Atentamants,
UNIDAD OOMUNCAGIdM SOOAL
-*". ^ ' *
4anexos
Dokumenty
191
Thermoluminescence and Glozel
HUGH McKERRELL, VAGN MEJDAHL, HENRI FRANCOIS fc GUY PORTAL
Nimfy fifty yttart haoe elapttd sine* th* nam* Gktmtl mmdt htadSnu in th* Frtneh preu and
dmdtd th* world into Gbathma md anH-GlonHami. AfUr a lont amdmtenu amtrovtny th*
anti-Gkmehan viem prttmttd mti Gkuul btcamt kuomm m om* ef th* elanie archaealogical
fakt. But. i tht authori ojtku artteU pomtomt. Om whol* story Kat n*v*r beta told: thtr* mre
doubts mmmfy bttaute tkt mmthodi of tmntigatipn anaUabl* at th* tum wtrt iniuffident far
cerUmtiy in daUng. Sine* thtn taty imrn fkytieml nmthodt itf datmg haoe hut* dtnebptd
md herttktrttutts of thermolwmimtctnt datk af m tmiu fnm Glatel ar* fMuhtd and ducwtd.
Bttw* tmmty md Hmty-fwt objtet* hm* yitlded da*** sfhtttttm 700 BC and AD 100. Hmgh
MeKtrrtU i* at th* NaUmai Mmtmm if A*tiqmtu$ if SeoUand. EdMncrgh, Vagn MjdaU ii a
wmrnbtr ef th* Domth Atomie Bmtrgy CommittioH ot Rum. ntar Copen-nagtn, and Htmi
Francoii and Guy Portal artmtth* Ctntrt d'Stud*t Nudmrt, Fontenay-amx-Rot*t, m Frant*.
Thet* ttortUng conehaiem an betmd to proeoh* mueh ditnntimt ftt* Sditorial commmM, pp.
a6r-4).
The adwice ot new acientific methoda, in puticular the thennoluminescence cechnique for
analyttt of certmic objcia (Aitken and Fleming, 197S; Perbnan tt aL, 1972), have opened up
new poMtbilitica for investigation of the myiterioiiB finds at GkweL Aa a fint contribution
we deacribe in tbia ardcle the thermolumineaaenoe tnalysis of a niunber of typical Glomdian
objcia: inaciibed elay tableta, face ums, aezual Hiob, imali veawb (lampa) and bobinet. Our
reauha are in marfced oontraat with earlier fiimprinni of forgery: all objecta invenigateil prore
to be genuine and give a prcliminacy dat within the period 700 ao-ao 100. The reaufas
indicate that Glosel maj be mor cnmpk. but alao more inteceating, tum haa hithefto been
aMumed and aeem to wamnt a new, wenom inveatigadon.
The fint Glocdiaa fcature dueovered oa 1 Mareh 19*4 by fimile Fradin. It waa an ovmi
hollow nearhj 3 m. in length and 5000. in depth. The walb we mad of atone with cUy
filUng and the bottotn waa pared wiA 16 large rilea, The hollow ahowed aigna of atrong heat-
ing; the walb were corered in part by a thin
layei of glaia and on the boteom were piecea of ceramka alao covered by glaia. The hollow
waa later interpreted aa a ghua imetory (Fnuichet, 1936) or a kiln (Morlet, 1969). Thit fint
diaowrery b of paiticular interest because it i* generaUy accepted to be authentic wbile, on
the other band, the diaooveriei in and around the kim Kem to link it unqueationably with the
finda aa a whole.
In the fbllowing yean A. Morlet, together with Fradin and many othera, uncovered a large
ooilection of atrange objecta. The most remarc-able were the elay tablets (more than 60),
denaely cowred wth characten somewhat aimilar to the letten of the Phoenician alphabet.
Other oeramic objecta were: crude thick-waBed urna with noea (called death maaka), mali
Trairli deacribed aa lampa, phallic and biaezual symbol*, bobinu and fiuoioltt. Many of theae
ceramic objcia were rather badly fired. The finda further induded: fragment* of poliabed
asea, tool* of bon and achut (har-poons, fiah-hooka, needlea), and pebblea, bon and achiat
platet or ring* with engtwing or canringa of different "f'''. in parocular deer,
Datowania metod termoluminescencyjn potwierdzaj autentyczno znalezisk z Glozel.
Tytu publikacji w czasopimie fachowym Antiuity", nr 192/1974
192
Bu last. r. Sc. aat. Belg. BulL K. Belg- last. Nat. Wet. 45 * Bnix.
10.2.1969
NOT PRELIMINAIRE
SUR UN SPECIMEN CONSERVE DANS LA GLACE. DUNE FORM ENCORE
INCONNUE
DHOMINIDE VIVANT HOMO PONGOIDES (SP. SEU SUBSP. NOV.)
PAR
Bernard Heuvelmans (Paris) (Avec cinq planches hors texte)
Les circonstances dans lesuelles le present specimen a et* examine et etudie sont si
particulieres qu'il est indispensable de les mentionner ici.
Le samedi 14 decembre 1968. l'ecrivain et joumaliste scientifique Ivan T. Sandbrson, dont
j'etais alors 1'hdte dans le New Jersey (U.S.A.). a 1'occasion d'un voyage d'etudes a travers
l'Amerique du Nord. 1'Ame-rique Centrale et l'Amerique du Sud, me proposa de
1'accompagner dans le Middle West pour y examiner et eventuellement identifier le cadavre
d'un *tre velu d'apparence humaine, inclus dans un bloc de glace. Cette piece anatomique
avait te exhibe depuis bien plus d'un an sur les champs de foire le plus recemment a la
Stock Fair (Foire du Betad) de Chicago comme un homme ainsi conserve depuis des
siecles , ce qui suggerait au public sa natur prehistorique .
D'apres Tinformateur de Sanderson. le bloc de glace, avec son inclu-sion. aurait ete decouvert
par des pecheurs au large du Kamtchatka ou, plus vaguement, dans la mer de Bering, mais
serait parvenu en fin de compte a Hong-Kong, ou son actuel proprietaire 1'aurait acuis.
Sans me faire trop d'illusions sur 1'importance possible de la piece que nous allions voir,
j'acceptai avec plaisir l'offre qui m'tait faite. Depuis les queique vingt annees que je me suis
spcialise en Cryptozoologie (ou Science des animaux caches . a savoir la recherche et
l'tude des especes animales dont l'existence n'est pas encore of ficieliement recon-nue par la
Science, du fait de 1'absence de pieces anatomiues), je me suis fait un devoir de toujours
aller voir, dans la mesure de mes possi-
Czowiek niegu z Minnesoty nie jest faszerstwem". Tytu publikacji Bernarda
Heuvelmansa w Bulletin de 1'Institut Royal des Sciences Naturelles de Belgiue", nr 4/1969
Dokumenty
193
I D'UN SINGE AlSTHRPOiDE
Par lb D&nsu* Gttnfi KONTAMDON.
(fUtnehes IV ii 'V).
rdataft ee ligite*/ ftl <fHfc *e confllwte, tte iera pas ndana e domaine w>o-ntjwaôlogique
;..lle ofeigeni a tticrte, ertle Bontuendra câutnse Oibris nouyetls1.
Csrt 10. La rtgieR <lu ro Tnn.
Mai itirwrft pa* fait ict cfincursion das le domaine spic^ktif. L'ex-pos du fV
tn>^Vetk]{l ffuffira. ' ...
En *5f, te.?'Ffcancoi d* Loy, Docteur *s scienoea, tye d^qgean, se
. Ct. IM , R.
Wiadomo o zastrzeleniu przez Francois de Loysa w Wenezueli olbrzymiej mapy. Tytu
publikacji Georga Montandona w Journal de la Societe des Americanistes", nr 21/1929
I 94
------------------------------------------------------------------------TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
i |n tka K..c
Aur.neh. c. v|n j. .nd Houi-. p ,.' Inttrnarlonal liiln. ,,J,'
RADIOCARBON CHRONOLOGY AND THE HISTORIOM. CALENDAR
INEGYPT
HAAS Herbert. DHTZNB Jue, MBKB Robert. UHNER Mark. WOLPLI WiUy and
BOKAMI Georg
"MTMCT: ta* Hinww r th*
Ola Ktnfaet In iyt h..
.iff.r.n.. .., th.
p,r
-st-s: -=::-:.-v"^" 5L- n~

C. Lu <mu
E!- i:.*1!!!"-!!."'"1" "' hr.;:,i:
Himnii nmltrtt. 1b ! .nem... L. My.Rn. .t i..
chr..i..i. .
t JO7 ic ,t i. plu.
rluaa >t i.. iaatt*aa 4a 36*5 t 2360 aat < )7
aat
i!'.. !^.^"* *-r.. la. data. radlono.
riar hlatrlqva
Introductlon
Prew the inception of the
ia aont dana tona >. ca da 368 ana pour i.
,____
Datowania metod "C dowodz, e piramida Cheopsa jest starsza o 400 lat, ni dotychczas
sdzono lytu publikacji w BAR International Series", nr 379/1078
Dokumenty
195
Bak pesyjtbraTH jiafiopaTopuin
H3
CT.H.COTp.
ItOHCKOB H SKOHOMHKH
poccHmwx HecTOpoi-
ACHHit fiA.KtTaJ.flOB. H.r-N.H.
Badane spirale s pochodzenia pozaziemskiego". Tytu raportu Eleny Matwiejewej
Bibliografia
Acambaro Revisited, INFO Journal", nr 2/1973.
Altester Urmensch Asiens entdeckt, Basler Zeitung" z 22 XI 1995.
Alte Speere in der Braunkohle, sprawozdanie APA z 27 II 1997.
Alvarez Ximena Lasso, list do autora z 29 11998.
Backsatter, Letters to the Editor, The Anomalist", nr 5/1997.
Basemann Hinrich, Neandertaler mit Geist und Kultur, Die Welt" z 5 VIII 1995.
Belting Peter, Eenboom Algund i Liibbers Conrad, Antike Flugtechniken, Wissenschaft ohne
Grenzen",
nr 1/1998.
Bergier Jacues, Extraterrestrial Intervention, Chicago 1974.
Blinkhorn Jorge E., Un verdadero mundo subterraneo en America, El Telegrafo" z 28 IX
1969. Botschaft vom Unbekannten Der Spiegel", nr 11/1997. Brinker Helmut i Goepper
Roger, Kunstschdtze aus China, Zurych 1980. Brunes Tons, Rdtsel der Urzeit, Zug 1977.
Biirgin Luc, Mondblitze Unterdruckte Entdeckungen in Raumfahrt uns Wissenschaft,
Monachium
1994. Biirgin Luc, Irrtiimer der Wissenschaft - Yerkannte Genies, Erfinderpech und kapitale
Fehlurteile,
Monachium 1997.
Biirgin Luc, Den heiligen Hain entdeckt, Basler Woche" z 6 III 1998. Burrows Russell, listy
do autora z 15 IX 1997, 16 IX 1997, 17 IX 1997 i 9 XII 1997. Burrows Russel i Rydholm
Fred, The My stery Cave on Many Faces, Maruette 1992. Charroux Robert, Histoire
inconnue des Hommes, Pary 1963. Chevalier Remy, ISee Dotsl, World Explorer", nr
6/1995. Childress David Hatcher, Smithsoniangate, World Explorer", nr 3/1993. Childress
David Hatcher, Are Dinosaurs Extinct?, World Explorer", nr 4/1994 Childress David
Hatcher, Lak Monsters Still Survive, World Explorer", nr 7/1996. Clottes Jean i Courtin
Jean, Grotte Cosuer, Sigmaringen 1995. Colani Madeleine, Megalithes du Haut-Laos, Pary
1935.
Coleman Loren i Raynal Michel, De Loys Photograph, The Anomalist", nr 4/1996. Corliss
William R., Ancient Mam A Handbook ojPuzzlingArtifacts, Glen Arm 1978. Corliss, William
R., Science Frontiers: Some Anomalies and Curiosities of Natur, Glen Arm 1994. Cremo,
Michael A. i Thompson, Richard L., Zakazana archeologia. Ukryta historia czowieka,
Wrocaw 1998. Daniken Erich von, Siejba i Kosmos, Warszawa 1996.
Bibliografia____________________________________________________________ 197
Daniken Erich von, Die Entlaryung der Entlan/ter, Ancient Skies", nr 1/1985.
Daniken Erich von, Znaki z przeszoci, Warszawa 1998.
Daniken Erich von, Das Erbe der Gtter, Monachium 1997.
Das Weltphdnomen von Daniken, Diseldorf 1973.
Der Schatz im Quecksilbersee, Neue Ziircher Zeitung" z 2 XII 1997.
Deyermenjian Gregory, Searchingfor Paititi: TheLast Incan City, Word Explorer", nr 2/1992.
Deyermenjian Gregory, Expedition Report: The 1996 Piramids of Paratoari/Pantiacola
Expedition,
Watertown 1996/1998.
Deyermenjian Gregory, list do autora z 5 I 1998. Dimakopoulou Aikaterini, list do autora z 16
X 1997. Dinosaur Caught on Film?, Fortean Times", V 1996. Drosnin Michael, Der Bibel-
Code, Monachium 1997. Ercivan Erdogan, Das Sternentor der Pyramiden, Monachium 1997.
Erste Steinwerkzeuge menschlicher Yorfahren gefunden, sprawozdanie SDA z 27 IV 1995.
Ewe Thorwald, Neue Spuren von unseren Urahnen, Bild der Wissenschaft", nr 11/1995.
Fawcett Percy H., Geheimnisse im brasilianischen Urwald, Zurych 1953. Feder Kenneth
.,Frauds, Myths, andMysteries: Science andPseudoscience in Archaeology, Mountain
View 1990.
Fiebag Johannes, Neue Entdeckungen in Bolivien und Peru, Ancient Skies", nr 3/1995.
Fiebag Johannes, listy do autora z 14 XI 1997 i 16 XI 1997. Friend Tim, Ancient Hunters in
Amazon, USA Today" z 19 IV 1996. Gardner Erle Stanley, Acambaro Mystery, Dessert
Magazine", X 1969. Gheorghita Florin, Das Objekt von Aiud, Ancient Skies", nr 3/1991.
Gheorghita Florin, listy do autora z 6 XI 1993, 23 XI 1993 i 20 XII 1993. Gheorghita Florin,
list czytelnika, Magazin 2000", nr 5/1996. Groth Klaus-Ulrich, list do autora z 20 X 1997.
Haas Herbert (i in.), Radiocarbon Chronology and the Historical Calender in Egypt,
Chronologies in
the Near East, BAR International Series 379, Lion 1987. Hali E.T., The Glozel Affair,
Natur", nr 257/1975. Hansen Evan, listy do autora z 2 XII 1997 i 2 I 1998. Hapgood
Charles H., Earths Shifting Crust, Londyn 1959.
Harrington Hartwig, Neues von den High-Tech-Funden " aus Rufiland, w: UFO-Kurier", nr
37/1997. Hausdorf Hartwig, list do autora z 14 IX 1997.
Hausdorf Hartwig, Eiszeitliche Nanotechnik, Ancient Skies", nr 2/1998. Hausdorf Hartwig i
Krassa, Peter, Satelliten der Gtter, Monachium 1995. Hesemann Michael, Ichfanddas Objekt
von Aiud, Magazin 2000", nr 108/1996. Heuvelmans Bernard, Not preliminairesur un
specimen conserve dans la glace..., Bulletin de 1'Insti-
tut Royal des Sciences Naturelles de Belgiue", nr 4/1969. Heuvelmans Bernard, Uhomme de
N'anderthal est toujours vivant, Pary 1974. Heuvelmans Bernard, Le grand serpent-de-mer,
Pary 1978. Heuvelmans Bernard, Les derniers dragons d'Afrique, Pary 1978. Heuvelmans
Bernard, Les betes humaines d'Afrique, Pary 1980. Hitz Hans-Rudolf, Les inscriptions de
Glozel: Essai de dechiffrement de I 'ecriture, cz I, Ettingen/
Bazylea 1997.
198 ___________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
Hitz Hans-Rudolf, Les inscriptions de Glozel: Essai de dechiffrement de l'ecriture, cz II,
Ettingen/
Bazylea 1998.
Homet Marcel, Shne der Sonne, Olten 1958. Homo erectus baute Schiffe, Facts", nr
11/1998. Homo-Gatung alter als angenommen, sprawozdanie APA z 20 XI 1996. Hubbard
Harry, listy do autora z 22 X 1997, 23 X 1997, 27 X 1997, 6 XI 1997, 7 XI 1997, 13 XI 1997,
17 XI 1997, 21 XI 1997, 23 XI 1997, 19 XII 1997 i 15 I 1998.
Inka und Yorlauferkulturen - Sammlung Carmen Oechsle, katalog wystawy, Zurych 1990.
Irwine Constance, Kolumbus kam 2000 Jahre zu spdt, Monachium 1968. Jean Gerard, Sur
lapiste de I 'abiminable homme des neiges, Anomalies", nr 3/1997. Joswph Frank, The Lost
Pyramids of Rock Lak, St Paul 1992.
Joseph Frank, Wisconsin 's Drowned City ofthe Dead, Ancient American", nr 14/1996.
Joseph Frank, Ancient Wonders ofJapan, Ancient American", nr 17/1997. Joseph, Frank,
Underwater City Discovered in Japanese Waters, Ancient American", nr 17/1997. Joseph
Frank, listy do autora z 31 VIII 1997 i 6 IX 1997. Juyou Fu i Songchang Chen, The Cultural
Relics Unearthedfront the Han Tombs at Mawangdui, Changsa
1992.
Kass Robert E., list do autora z 15 VIII 1997. Katz Moshe, Computorah, Jerozolima 1996.
Katz Moshe, list go autora z 19 IX 1997.
Kimura Masaaki, A Continent Lost in the Pacific Ocean, Japonia 1997. Kimura Masaaki, list
do autora z 14 XI 1997.
Kirchner Gottfried, Terra-X: Von Mallorca zum Ayers Rock, Monachium 1997. Kohlenberg
Karl F., Entrdtselte Vorzeit, Monachium 1970. Koldewey Robert, Das wieder erstehende
Babylon, Lipsk 1913. Koldewey Robert, Das Ischtar-Tor in Babylon, nach den Ausgrabungen
durch die deutsche Orient-
Gesellschaft, Lipsk 1918.
Kolosimo Peter, Warum besiedelte der Mensch die Erdel, Universitas", nr 1/1995. Langbein
Walter-Jorg, Bevor die Sintflut kam, Monachium 1996. LeFevre Don, list do autora z 15 XII
1997.
Lee Laura, Chinas Secret Pyramids, Atlantis Rising", nr 11/1997. Ley Willy, Drachen,
Riesen, Stuttgart 1953.
Liris Francois de, A Gap Filled in the Pedigree ofMani, The Illustrated London News" z 15
VI1929. Matson Dave E., How GoodAre Those Young-earth Argumentsi, Pasadena 1994.
May Wayne, Why a Special Report about the Mystery Cave?, Ancient American", nr
16/1997. May Wayne, Interview with Harry Hubbard, the Man in Search ofa Lost Tomb,
Ancient American, nr
16/1997.
McKerrell Hugh (i in.), Thermoluminescence and Glozel, Antiuity", nr 192/1974. Mehler
Stephen, J.O. Kinnaman, World Explorer" nr 7/1996. Menin Shanti, The New Americans,
Discover" I 1997. Mertz Henriette, The Mystic Symbol, Gaithersburg 1986. Michalik Marc,
list do autora z 4 I 1998. Miller Marc i Miller Khryztian, In Search ofLoys Giant Ape of
South America, World Explorer", nr 2/
1998.
Bibliografia____________________________________________________________ I 99
Montandon George, Decouverte d'un singe d'apparence anthropoide en Ameriue du Sud,
Journal de
la Societe des Americanistes de Paris", nr 21/1929. Nachtigall Horst, Die amerikanischen
Megalithkulturen, Berlin 1958. Napier John, Bigfoot, Londyn 1972.
Nolane Richard D., Sur les Traces du Yeti, 1993 (brak miejsca wydania). Pekingmensch ist
100 000 Jahre alter, Sprawozdanie APA z 2 V 1996. Pingel Volker i Song Baoquan, Uber die
Einsatzmglichkeiten moderner Luftbildarchdologie, Rubin",
nr 1/1995.
Prause Gerhard, Spuren der Geschichte, Monachium 1991.
Preuschoft Holger, Mussen die Anfdnge der Phylogenese der Hominiden revidiert werden?,
nie opublikowany manuskrypt wykadu, Bochum 1991. Preuschoft Holger, list do autora z 29
XI 1997.
Primitive Vorfahren des Menschen in China gefunden, sprawozdanie APA z 5 IV 1996.
Reinecke Andreas, Die Blumentpfe" vom Tranh-Ninh-Plateau, Damals", nr 2/1994.
Reinecke, Andreas, Die Steingefdfie in der Hochebene von Xieng Khoang in Laos, Das
Altertum", vol.
40/1994.
Riesman David, Glozel, a Mystery, Science", nr 72/1930 Risi Armin, War die Vergangenheit
des Menschen ganz anders, alsheutegelehrtwird?, Magazin 2000",
nr 3/1997.
Roosevelt Anna, Paleoindian Cave Dwellers in the Amazon, Science, 19 IV 1996. Roosevelt
Anna, Amazonian Indians: From Prehistory to the Present, American Anthropologist", nr 1/
1996.
Rybnikar, Horatio, Tomb Chronicles, Melbourne 1996.
Rybnikar Horatio: Pay no Attention to that Man behind the Curtain!, Ancient American", nr
16/1997. Rybnikar Horatio, The Greatest Discovery in the History of Archaeology, Ancient
American", nr 16/
1997.
Sanderson Ovan Z., Investigating the Unexolained, Engelwood Cliffs 1972. Sarre Francois
de, Krypto-Tier von einer prdhistorischen Grotte, Magazin fur Grenzwissenschaften",
nr 6/1993.
Satinover Jeffrey, Cracking the Bibie Code, Nowy Jork 1997.
Schaffranke Paul, Why Alexander's Tomb Is in Illinois, Ancient American", nr 16/1997.
Scherz James P, listy do autora z 24 VIII 1993 i 10 IX 1997.
Scherz, James P. i Burrows Russell, Rock Art Pieces from Burrows Cave, Maruette 1992.
Schuster Angela, Secrecy Surrouds Search for Mysterious Maya City, Archaeology Online
News"
z27X 1997.
Shzker Karl P.N., Weltatlas der rdtselhaften Phdnomene, Bindlach 1996. Siefer Werner, Ein
Leonardo der Steinzeit, Focus", nr 26/1995. Spielten Neandertaler schon Flte?, Basler
Zeitung" z 10 IV 1996. Splitter vom Ei, Der Spiegel", nr 3/1995.
Stcklin Stefan, Das rdtselhafte Ende der Neandertaler, Basler Zeitung" z 5 VII 1996.
Stcklin Stefan, Wie sah der Erfinder des ersten Werkzeugs aus?, Basler Zeitung" z 5 II
1997. Thiermann Ursula, The Dots of Pantiacola, South American Explorer", nr 1/1977.
Thiermann Ursula, Dots Update, South American Explorer", nr 2/1978. Tianchou Fu, Die
unterirdische Tonarmee des Kaisers Qin Shi Huang, Pekin 1988.
200 ___________________________________________ TAJNE ARCHIWA
ARCHEOLOGII
Tiemey John T., Real Live Jurassic Park, World Explorer", nr 4/1994.
Tierney John T., Pseudoscientific Attacs on Acambaro Artifacts, World Explorer", nr
4/1994.
Tierney John T., Acambaro Artifacks Validated, World Explorer", nr 9/1997.
Trento Salvatore M., Field Guide to Mysterious Places ofEastern North America, Nowy Jork
1997.
Trento SaWatore M., Field Guide do Mysterious Places ofthe Pacific Coast, Nowy Jork 1997.
Update on the Egyptians ofthe Grand Canyon, World Explorer", nr 5/1994.
Uwarow Walery, list do autora z 25 II 1998.
Vialou Denis, list do autora z 26 II 1998.
Walterlin Urs, Einblick in die Urzeit Australiens, Basler Zeitung" z 23 IX 1996.
Wallace William, Pottery Puzzle, Fate", V 1989.
Wendt Herbert, Ich suchte Adam, Hamm 1954.
Whitcomb Ben, The Lost Pyramids of Rock Lak, Skin Diver", I 1970.
White John, i Moseley Beverley, Burrow 's Cave: Fraud or Find ofthe Century?, Ancient
American",
nr 2/1993.
Wild Hermann, Technologien von gestem: Chancenfur morgen, Berno 1996. Wilkins Harold
T., Mysteries of Ancient South America, Londyn 1946. Willis Ronald J., The Coso Artifact,
INFO Journal", nr 4/1969. Willis Ronald J., The Acambaro Figurines, INFO Journal", nr
2/1970. Wirfanden die Wiege der Menschheit, La Plta Ruf, XII 1969. Witztum Doron, Rips
Eliyahu i Rosenberg Yoav, Euidistant Letter Seuences in the Book ofGenesis,
Statistical Science", nr 3/1994. Zillmer Hans-Joahim, Darwins Irrtum, Monachium 1998.

Luc Burgin - Tajne Archiwa Archeologii PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Luc Burgin - Tajne Archiwa Archeologii PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TAJNE ARCHIWA ARCHEOLOGII

You might also like