Creatief design

Alledaagse objecten bijzonder door aluminium

Aluminium is licht van gewicht,
dit levert grote voordelen op
voor de bewerking, het transport
en de eindgebruiker.
Industrieel ontwerper Konstantin Grcic
over aluminium.
NIEUWE TIJDEN
BOOMING
VIETNAM
PERFECTE KEUZE
OP MAAT GEMAAKTE
LEGERINGEN
NL01_cover.indd 1 2014-09-09 13:16:59

V
IETNAM IS n van de snelst groeiende
economien ter wereld. Ik zie dat
telkens als ik een bezoek breng aan
onze fabriek in Ho Chi Minh Stad.
Iedere keer weer sta ik versteld van de snelle
veranderingen en het hoge energieniveau.
Sapa heeft in Vietnam een uitstekende repu-
tatie opgebouwd met betrekking tot het leveren
van kwaliteitsproducten en een fantastische
service. Niet verwonderlijk natuurlijk, want
deze eigenschappen zijn onderdeel van ons
DNA. Klanten als CS Wind, Siemens en TUUCI
nemen met minder geen genoegen. Wij laten
lokale klanten proteren van onze wereldwijde
kennis en werken samen aan oplossingen die
een toegevoegde waarde bieden.
In dit nummer van Shapes bespre-
ken we ook het concept van materi-
aalsubstitutie. Veel klanten kiezen
voor aluminium ter vervanging
van andere materialen in hun
producten, zoals gebouwen,
autos, warmtewisselaars
en andere industrile toe-
passingen. De ongeve-
naarde onderzoeks- en
ontwikkelingscapa-
citeit van Sapa maken
het u eenvoudiger om tot
substitutie over te gaan.
Als u een oplossing van
aluminium overweegt,
zien we graag dat u als eer-
ste aan Sapa denkt.
04
Trading-up
Het vervangen van bestaande materialen door betere
alternatieven kan grote kostenvoordelen opleveren
en volgens Ferdinand Munk resulteren in prachtige
producten.
08
Vietnam is booming
Dit land in Zuidoost Azi ontwikkelt zich in een razend
tempo en het lokale verbruik van aluminium stijgt.
12
Elektrische oplossing
De Tesla Model S, een elektrische auto met lichtge-
wicht carrosserie, biedt een unieke rijervaring.
16
Een oceaan aan mogelijkheden
Aluminium extrusies zijn warmer en zachter dan staal
en favoriet bij topdesigner Konstantin Grcic.
EditoriAL inhoud
Aluminium
als substituut
04
12 16
President en CEO, Sapa
SVEIN TORE HOLSETHER
Shapes is het magazine van de Sapa Group dat twee keer per jaar verschijnt in 17 talen.
Hoofdredacteur: Kevin Widlic, kevin.widlic@sapagroup.com Redactieassistent: Eva Ekselius,
eva.ekselius@sapagroup.com Redactiechef: Ylva Carlsson Artdirectors: Karin Sderlind, Maria
Lindn Cordinatie vertalingen: Inger Finell Productie: Appelberg Publishing Group
Druk: V-TAB Adreswijzigingen: A.u.b. doorgeven aan uw contactpersoon bij Sapa of aan Corporate
Communications via info@sapagroup.com Shapes is ook beschikbaar op www.sapagroup.com
Copyright Sapa AS 2014 - Alle Sapa productnamen in dit magazine zijn
eigendom van de Sapa Group.
EN MEER
Zo zit dat/Extrusies 03 Inspirator 07 Nieuws 14
Trends 19 Ontwikkeling 20 Groene oplossing 22
de bieden.
hapes bespre-
van materi-
nten kiezen
rvanging
in hun
uwen,
ars
oe-
-
ot
n.
an
,
eer-
04
12
ER
Shapes is
Hoofdred
eva.ekse
Lindn C
Druk: V-T
Commun
Copyright
eigendom
Zo zit dat/
Trends 19
08
NL02_content_editorial.indd 2 2014-09-09 13:17:04
HET BEGINT ALLEMAAL met staven van
een aluminium legering. Deze worden in
kleinere stukken gezaagd, waarna ze in
een inductieoven worden verhit tot de
juiste extrusietemperatuur van 450-500
graden Celsius.
De hete staaf wordt vervolgens onder
hoge druk door een matrijs geperst en
resulteert in een kant-en-klaar proel in
iedere gewenste vorm.
Het proel komt met een snelheid van
5 tot 50 meter per minuut uit de matrijs
en is doorgaans tussen de 25 en 45
meter lang.
Zodra het proel uit de matrijs komt,
wordt het gekoeld met lucht of water. Na
afkoeling wordt het proel opgerekt ten
behoeve van spanningsreductie en het
realiseren van de gewenste rechtheid.
worden
in kleinere
staven (billets)
gezaagd die
zijn aangepast
aan de pers
Staven van
een aluminium
legering met
een lengte van
4 tot 8 meter
waarna het metaal
door een matrijs wordt
geperst en vervolgens
direct wordt afgekoeld.
en worden
verhit tot ca.
500 C
De basis van extrusie
Als tandpasta uit een tube door een matrijs geperst
TEKST SAPA ILLUSTRATIE LI ROSN
zo zit dat
NL03_how_it_works.indd 3 2014-09-09 13:17:10
MATERIAALVERVANGING
4 SHAPES 2. 2014
Steeds meer klanten willen het metaal
van de toekomst vandaag al gebruiken.
Materiaalvervanging vereist een syste-
matische aanpak.
A
LUMINIUM CONCURREERT ALTIJD
met andere materialen. Soms met
hout en PVC, en in andere geval-
len met metalen als koper en staal.
Koper is aanzienlijk duurder dan
aluminium, terwijl aluminium qua gewicht weer
duurder is dan staal. Omdat kosten een belangrijke
rol spelen, leveren dergelijke kostenverschillen
doorgaans een concurrentievoordeel op.
Maar fabrikanten veranderen niet alleen van
materiaal uit kostenoverwegingen. Materiaalsub-
stitutie is een proces dat een algehele analyse of
vericatie van het product vereist. En dan zijn er
nog andere factoren die van invloed zijn op het al
dan niet vervangen van materialen. Denk hierbij
aan zaken als traditie of een betere concurrentie-
positie.
Substitutieprocessen zijn niet alleen maar te
voorspellen aan de hand van relatieve prijsbewe-
gingen, schrijft Frank Messner, staeider bij het
Helmholtz Centre for Environmental Research in
Leipzig, Duitsland. Materiaalvervanging is een
TEKST KEVIN WIDLIC FOTO MAURIZIO CAMAGNA
Een nieuw
metaal kiezen
NL04-06_customer_case.indd 4 2014-09-09 13:17:15
2. 2014 /L 5
ROLMODEL
G
aeriaasoLsioie is een _eei-
ceil rcces. Le naeriaen Vccr
een seciel rccoc nceen re-
_enai_ vcrcen hercVervc_en
aan ce hanc Van een naeriaa
Vericaie rccecore.
G
Li naeriaasoLsioie nce er
inzich zin in ce ei_enscha-
en Van he nieove naeriaa en
nceen ce Vccrceen cve_en
e_en ce naceen.
G
Le risicc's, lcsen, Lencci_ce
aaraoor en ce niieoeec-
en nceen zcr_Voci_ vcrcen
cncerzcch.
Bron: Mahmoud Farag,
The American University in Caro
Stappen zetten naar
substitutie
MET ALUMINIUM KAN
IK PRACHTIGE
PRODUCTEN MAKEN.
Ferdinand Munk,
directeur van
Gnzburger Steigtechnik
NL04-06_customer_case.indd 5 2014-09-09 13:17:18
MATERIAALVERVANGING
6 SHAPES 2. 2014
geleidelijk proces dat kennis, tijd, kapitaal, onder-
zoek en ervaring vereist.
Bij de toepassing van het lichte metaal, leveren
de gunstige eigenschappen van aluminium
concurrentievoordelen op ten opzichte van
andere materialen, bijvoorbeeld met betrekking
tot warmteoverdracht. Bovendien is aluminium
dankzij het extrusieproces dat nagenoeg geen
beperkingen kent qua design een perfect alter-
natief voor sectoren waarbij sterkte en gewicht
van essentieel belang zijn.
IN DE BOUWSECTOR vormen de lage onderhouds-
eisen van aluminium een toegevoegde waarde bij
producten als ramen en gevels en is ook de sterkte
van het materiaal een belangrijke factor. Alumi-
nium is exibel, corrosiebestendig en volledig
recycleerbaar.
Soms zijn de functionele kwaliteiten van het
metaal ondergeschikt. Het oog wilt ook wat,
zegt Ferdinand Munk, eigenaar en directeur van
Gnzburger Steigtechnik. Met aluminium kan ik
prachtige producten maken. Het Duitse bedrijf is
n van de toonaangevende Europese leveranciers
van ladder- en steigersystemen, uiteenlopend van
ladders tot platforms voor vliegtuigonderhoud. Bij
Gnzburger wordt bij voorkeur met aluminium
gewerkt.
DE ALUMINIUMINDUSTRIE produceert uiteen-
lopende legeringen om te voldoen aan de wensen
van de klant. Extrusiebedrijven als Sapa bieden
daarnaast diverse andere services, waaronder op-
pervlaktebehandelingen en mechanische bewer-
kingen, waardoor nog meer maatwerk mogelijk is.
De doelstelling is om een materiaal toe te passen
dat voldoet aan de producteisen en tegelijkertijd
zoveel mogelijk voorziet in de gewenste materi-
aaleigenschappen en -kenmerken. Daarom moet
het gekozen materiaal speciek voor de toepassing
worden ontwikkeld.
Vooral in de automotive branche waar van
oudsher de voorkeur werd gegeven aan het gebruik
van staal is het snel gegaan met de ontwikkelingen
van aluminium. De gemiddelde hoeveelheid alumi-
nium in een auto is gestegen van 39 kilogram in 1976
tot 151 kilogram in 2010. En dit wordt alleen maar
meer, vaak ten koste van het gebruik van staal.
DE ALUMINIUM OPLOSSING VAN SAPA
halveert het gewicht van de traditionele
koperen accukabels van LEONI Kabel en
realiseert daarmee bovendien aanzienlijke
kostenbesparingen, terwijl de prestaties
gelijkwaardig zijn.
De bekabeling in een personenauto weegt
ca. 25 kilogram. Van oudsher wordt er koper
gebruikt in de kabels.
Accukabels nemen ca. 15% van het totale
kabelgewicht in een auto voor hun reke-
ning. LEONI is een samenwerking
aangegaan met Sapa voor het
vervangen van koper door
gecoat aluminium in de
LEONI-accukabels. Jaguar
heeft hetzelfde gedaan, aldus Michael
Wind, verantwoordelijk voor sales &
marketing van producten voor de auto-
mobielindustrie bij Sapa.
Dit zijn unieke cases waarbij gewichts-
en kostenbesparingen het uitgangspunt
vormen, vertelt hij. Deze cases zijn dan ook
zeer succesvol.
jk proces dat kennis, tijd, kapitaal, onder
ervaring vereist.
toepassing van het lichte metaal leveren
van ladder en steiger
ladders tot platforms voor vliegtuigon
Gnzburger wordt bij voorkeur met a
eft het
enlope
OPLOSSING VA VV N SAPA
ht van de traditionele
ls van LEONI Kabel en
e bovendien aanzienlijke
en, terwijl de prestaties
n.
n een personenauto weegt
an oudsher wordt er koper
bels.
men ca. 15% van het totale
en auto voor hun reke-
en samenwerking
apa voor het
oper door
m in de
els. Jaguar
heeft hetzelfde geda ,
Wind, verantwoordelijk voor sales &
marketing van producten voor de auto-
mobielindustrie bij Sapa.
Dit zijn unieke cases waarbij gewichts
en kostenbesparingen het uitgangspunt
vormen, vertelt hij. Deze cases zijn dan ook
zeer succesvol.
ces dat kennis tijd kapittaall o d nder- van ladder- en steigersystemen, uitee
ft h
Accukabels van koper
naar aluminium
s-
De gemiddelde hoeveel-
heid aluminium in een
auto is gestegen van
39 kilogram in 1976 tot
151 kilogram in 2010.
KILOGRAM
KILOGRAM
NL04-06_customer_case.indd 6 2014-09-09 13:17:24
2. 2014 /L 7
Inspirator
Tahiri Lahouari
Functie:
Press operator
Locatie:
Chteauroux, Frankrijk
Gezin:
Echtgenote, 4 kinderen,
5 kleinkinderen
Werkzaam bij het bedrijf:
30 jaar, waarvan enkele
maanden bij Alcoa, 29 jaar
bij Hydro en nu bij Sapa
Hobbys:
Doe-het-zelven
en lms kijken
Eigen groene initiatieven:
Water- en energieverbruik
tot een minimum beperken
en afval scheiden
TAHIRI LAHOUARI, press operator in de
Sapa fabriek in Chteauroux, Frankrijk,
is genteresseerd in zowel innovatie als het
milieu.
Toen Sapas CEO, Svein Tore Holsether,
medewerkers onlangs vroeg om tips voor
de toepassing van aluminium had Lahouari
een slim idee. Ik stelde voor om zonnepa-
nelen te installeren, gemaakt van alumi-
nium proelen van Sapa, vertelt Lahouari.
Zo kunnen we het elektriciteitsverbruik in
de fabriek terugdringen.
Lahouari wilt de door de zon opgewekte
energie gebruiken voor de verlichting en
verwarming van de fabriek. Ook stelde hij
voor om regenwater op te vangen. Na zui-
vering kan dit water gebruikt worden voor
koeling of de sanitaire voorzieningen.
Lahouari heeft een huis gekocht dat hij
in zijn vrije tijd opknapt. Hij heeft er geen
haast mee, doet alles zelf en zoekt graag
technische oplossingen die het energiever-
bruik reduceren.
Toen ik vertelde dat ik thuis zonnepa-
nelen ging installeren, realiseerde ik dat
dezelfde technologie ook binnen Sapa toe-
gepast zou kunnen worden, zegt Lahouari.
Niet alleen Lahouari is enthousiast over
zijn plan. Zijn voorstel was n van de vier
winnaars van de New Ideas-wedstrijd die
is uitgeschreven door Sapas CEO. Lahouari
hoopt dat zijn idee gerealiseerd wordt.
Laat die zon
maar schijnen
Een verbouwing vormde de inspiratiebron
voor een energiebesparingsplan in een
Franse Sapa fabriek.
TEKST CLCL/ `LLL
FOTO /C LLCC
NL07_role_model.indd 7 2014-09-09 13:17:34
HET NIEUWE sapa
8 SHAPES 2. 2014
Door een jonge bevolking en een
snel groeiende economie gebeurt er
veel in de twee grootste steden van
Vietnam, Hanoi en Ho Chi Minh Stad.
is booming
TEKST KEVIN WIDLIC FOTOS FRANOIS
CARLET-SOULAGES; GETTY IMAGES
NL08-11_outlook_vietnam.indd 8 2014-09-09 13:17:40
2. 2014 /L 9
VIETNAM
outlook
OMDAT ER GEEN brancheorganisatie van
aluminiumbedrijven bestaat, zijn er in Vietnam
geen nauwkeurige gegevens beschikbaar over het
nationale verbruik van het lichtgewicht metaal.
Lokale experts beweren dat het aluminiumver-
bruik de snelle ontwikkelingsgroei van het land
volgt.
PwC voorspelt dat Vietnam in 2025 de snelst
groeiende economie ter wereld heeft, met een
mogelijke groei van 10% per jaar. Het armoede-
cijfer van het land daalt sneller dan in China, het
werkloosheidspercentage is lager dan 5% en de
helft van de bevolking is 25 jaar of jonger.
Het land wacht niet lijdzaam af. De groei is al
duidelijk zichtbaar, met name in de twee grootste
steden. Ter ondersteuning van deze groei inves-
teert de Vietnamese overheid tot 2025 USD 289
miljard in projecten die gerelateerd zijn aan de
bouw en infrastructuur, aldus Nguyen Van Thu,
voorzitter van de Vietnam Association of Mecha-
nical Industry (VAMI).
Onze cijfers tonen aan dat het aluminium-
verbruik in Vietnam jaarlijks met 15-20% stijgt,
zegt Thu. Het wordt gebruikt in onze belang-
rijkste sectoren en industrile toepassingen. Het
metaal wordt toegepast bij de bouw van wolken-
krabbers, zowel in het exterieur als het interieur.
Omdat de vraag is toegenomen, is er ook een
grotere behoefte aan aluminium en aluminium
producten van een hogere kwaliteit, vertelt Thu.
Bij de inkoop benader ik buitenlandse leveran-
ciers als onze eigen leveranciers niet voldoen.
Importeren is echter duur en niet duurzaam.
Vanwege onze geplande projecten op het terrein
van industrile infrastructuur, zal de toepassing
van aluminium in Vietnam blijven toenemen.
Toch geven we de voorkeur aan lokale leveran-
ciers. Ik hoop dat onze aluminiumbedrijven deze
uitdaging aankunnen.
HO CHI MINH STAD (HCMS), de zakelijke
hoofdstad van Vietnam en de stad met de meeste
inwoners, is in 2013 uitgebreid met ca. 6100
nieuwe wooncomplexen. Vastgoedbedrijf CBRE
e aoninionVerLroil in `ienan si_ in in ne ce snee cnvillein_
Van he anc. e c,- nicen invcners is hcccsac anci ce c n na
_rccse sac Van he anc.
CHINA
LAOS
CAMBODJA
THAILAND VIETNAM
HANOI
HO CHI
MINH STAD
Wij cordineren
en verbinden,
staan in direct
contact met de
overheid en doen
aanbevelingen,
vertelt Nguyen
Van Thu van
VAMI. Er staan
veel nieuwe pro-
jecten op stapel.
NL08-11_outlook_vietnam.indd 9 2014-09-09 13:17:51
10 SHAPES 2. 2014

Vietnam meldt dat dit 84% hoger was ten opzichte
van het voorgaande jaar. Daarnaast zijn en worden
er in HCMS 40 gebouwen hoger dan 100 meter ge-
realiseerd, waaronder de Bitexco Financial Tower
van 68 verdiepingen die in 2010 is geopend.
Er wonen bijna 8 miljoen mensen in de stad.
Analisten voorspellen dat dit aantal de komende
10 jaar bijna zal verdubbelen, waardoor de vraag
naar woningen, kantoorruimte en publieke
infrastructuur nog verder zal toenemen. Vanwege
het grote aantal inwoners, de snelle economische
groei en de talloze bouwactiviteiten, neemt HCMS
25% van het totale energieverbruik in Vietnam
voor zijn rekening. Energiebesparing is dan ook
een hot topic.
NGUYEN TRUONG LUU, de vice-voorzitter van
de HCMS Association of Architects, kent de cijfers.
Luu is als architect betrokken bij diverse bouw-
projecten en past al 10 jaar aluminium oplossingen
toe. Hij verwacht dat het gebruik van het metaal
in de Vietnamese bouwsector aanzienlijk zal gaan
stijgen.
Wereldwijde trends laten zien dat er bij nieuwe
bouwprojecten rekening wordt gehouden met
energiebesparende ontwerpen en ik weet dat
aluminium hieraan kan bijdragen, zegt Luu. Ook
hier vinden we dat belangrijk en kijken we uit naar
nieuwe ontwikkelingen op het gebied van energie-
besparingen.
ALS VOORBEELD haalt hij het nieuwe HCMS
Lottery Ofce Building aan. In dit gebouw hebben
we luiken van aluminium toegepast die het licht
van de zon door laten, maar niet de warmte, ver-
telt hij. Hierdoor wordt er ca. USD 50.000 per jaar
bespaard op de energierekening.
Tot aluminium om de hoek kwam kijken,
pasten architecten staal en andere metalen toe,
vertelt hij. Door het gebruik van aluminium ver-
anderden onze ontwerpen. Ik heb een goed gevoel
over aluminium. Net als bij muziek, verandert je
voorkeur na verloop van tijd. Aluminium is een
fantastisch materiaal voor architecten: het is licht-
gewicht, duurzaam en in nagenoeg iedere gewenste
vorm verkrijgbaar.
VAMI is een NGO die is
opgericht in 2002 door het
Ministerie van Binnenlandse
Zaken en het Ministerie van
Industrie en Handel. De or-
ganisatie vertegenwoordigt
de stem van de mechanische
industrie met leden uit de
scheepsbouw, automotive,
industrie en bouw.
HCMS Association of
Architects heeft ca. 1000
leden, waarvan de meeste
werkzaam zijn in deinstitu-
tionele architectuur of voor
fabrikanten. De organisatie
biedt diverse diensten aan
waaronder overleg met
architecten, professoren en
universiteiten.
We importeren
aluminium pro-
ducten uit China,
de Verenigde
Staten en Europa
of kopen deze in
bij lokale leve-
ranciers, vertelt
architect Nguyen
Truong Luu. Onze
organisatie geeft
de voorkeur aan
lokale materialen
omdat importeren
duurder is, langer
duurt en meer
energie kost.
De Vietnamese
markt vraagt om
aluminium en
aluminium
oplossingen van een
hogere kwaliteit.
Belangrijke stem
NL08-11_outlook_vietnam.indd 10 2014-09-09 13:17:55
2. 2014 /L 11
VIETNAM
outlook
WINDMOLENS WORDEN in delen opgebouwd en
kunnen wel 100 meter hoog zijn. CS Wind Vietnam
bouwt de enorme torens voor ofshore windmolens.
Moederbedrijf CS Wind beschikt wereldwijd
over drie productiefaciliteiten. De fabriek in
Vietnam is de enige die torendelen levert met een
volledig gentegreerd aluminium platform aan
de binnenzijde. Alle producten zijn bedoeld voor
de export, met name naar de Verenigde Staten en
Europa.
Bij de enorme productiefaciliteit van CS Wind
Vietnam in Tan Thanh, ten zuidoosten van Ho
Chi Minh Stad, liggen de torens horizontaal naast
elkaar en worden de uiteinden van de torens
beschermd door canvas doek. Hoe groot zijn de
torens eigenlijk? Als je het canvas weg haalt, kun je
de toren binnenstappen en er rechtop in staan.
Dan zie je ook het aluminium platform met een
trap die naar de andere kant leidt.
Wij produceren op basis van de specicaties
van onze klanten. De windmolens lijken misschien
wel veel op elkaar, maar de specicaties verschillen
en worden voortdurend aangepast, vertelt Na Yeo-
Song, manager van de aluminium- en staalfabriek.
De aluminiumproductielijn bij CS Wind Viet-
nam kan per maand gemiddeld 170 ton per shift
produceren.
CS WIND VIETNAM verlangt van zijn leveranciers
meer dan service en productkwaliteit. Wij willen
graag partners die beschikken over technische
vaardigheden, vertelt Nguyen Thi Huyen van het
Material Management Team.
Ze is van mening dat deze kennis de oplossingen
verbetert en de kosten reduceert. Na Yeo-Song
haalt als voorbeeld een gextrudeerde aluminium
beugel aan.
Voorheen maakten we gebruik van een alumi-
nium plaat, maar we ontdekten er scheuren in,
vertelt hij. Sapa kwam met het idee om dit onder-
deel te vervangen door een beugel. Dit bespaarde
ons zaag-, buig- en materiaalkosten. Het nieuwe
product is ontwikkeld op basis van onze wensen.
Een enorme verbetering.
C Vinc `ienan verl Li
Vccrleor ne aoninion.
Sky-high
Het hoofdkantoor van
CS Wind staat in Seoul,
Zuid-Korea. In 2003
opende het bedrijf een
Vietnamese vestiging in
de provincie Ba RiaVung
Tau en trad hiermee toe
tot de groeiende wind-
energiemarkt. Nu is CS
Wind Vietnam n van de
toonaangevende leveran-
ciers van windmolento-
rens en levert het bedrijf
aan o.a. Siemens, Vestas,
Acciona en
General Electric.
Aluminium is
eenvoudig te
hanteren en
monteren,
vertelt
plant manager
Na Yeo-Song
van CS Wind
Vietnam.
Aan de binnen-
zijde van n van
de windmolens
voert aluminium
de boventoon.
Toonaangevende
leverancier
NL08-11_outlook_vietnam.indd 11 2014-09-09 13:17:57
Een elektrische auto biedt voordelen t
auto, maar het ombouwen van een au
en vraagt om concessies. Hier te zi
assemblagelijn: Model S, de eerst
van een elektrisc
LICHTE CARROSSERIE
De Model S heeft een state-of-
the-art design waarbij is geko-
zen voor aluminium vanwege de
gewichtsbesparende voordelen.
De carrosserie bevat 104 kg aan
extrusies.
GEEN MOTOR
Dankzij het ontbreken van een
motorblok in de neus heeftTes-
la een kreukelzoneweten te
creren met een optimale veilig-
heid die bij een gewone auto
niet mogelijk zou zijn geweest.
VEILIGHEIDSCEL
Hoogwaardig staal is gecombi-
neerd met aluminium extrusies
van maatwerklegeringen in
unieke proelconguraties voor
een optimale energie-absorp-
tiekwaliteit ter waarborging van
de veiligheid van de inzittenden.
ACCU
Het batterijsysteem bevat
60 kg aan extrusies. Bij een
botsing beschermt dit systeem
de cellen en wordt de voeding
direct uitgeschakeld.
MINDER BEWEGENDE DELEN
De aandrijving bevat slechts 18
bewegende delen, is volledig
modulair en bedraagt slechts
een fractie van het volume van
een benzinemotor.
Tesla M
optimaa
Overal aluminium: essentieel
voor de rijprestaties van de
Tesla Model S.
GEEN MOTOR
FOTOS MET DANK AAN
NL12-13_the_picture_tesla.indd 12 2014-09-09 13:18:04
2. 2014 /L 13
in beeld
delen ten opzichte van een standaard
een auto met benzinemotor is prijzig
er te zien op Teslas geavanceerde
e eerste auto met alle voordelen
ektrisch model.
Model S
aal design
Vijf sterren voor veiligheid
Geen uitlaatgassen
Direct het volledige koppel
KENMERKEN
BATTERIJSYSTEEM
LICHTE
CARROSSERIE
// LL/ CC
NL12-13_the_picture_tesla.indd 13 2014-09-09 13:18:07
14 SHAPES 2. 2014 S 2. 2014


nieuws
Dobbelen in stijl
G
DEZE ALUMINIUM dobbelstenen
zijn ideaal voor onderweg en slim
bewerkt voor een perfecte gewichts-
verdeling. Dit is gerealiseerd door
het variren van de diepte van
de ogen op de dobbelsteen
waardoor alle zijden het-
zelfde gewicht hebben. Dit
heeft geresulteerd in een ge-
avanceerde, lichtgewicht dob-
belsteen.
www.shop.coolmaterial.com
G
LANGS DE OEVERS VAN DE SEINE
in Parijs staat een levensgroot aluminium
skeletvan een Tyrannosaurus Rex. Het
skelet is door rondvaartbedrijf Compag-
nie des Bateaux-Mouches op zijn platform
naast de rivier geplaatst. Het kunstwerk
van de Franse kunstenaar Philippe Pas-
qua is vier meter hoog en 7 meter lang en
bevat 350 botten van gegoten aluminium
met een zilverkleurige afwerking.
De sculptuur is vanwege zijn enorme
omvang en onverwachte locatie een
nieuwe toeristische trekpleister gewor-
den. Bekeken vanuit een bepaalde hoek,
lijkt het alsof de dinosaurus de Eifeltoren
verslindt.
Levensgrote T-Rex in Parijs
Onafhankelijk onderzoek bevestigt dat de
CO
2
-footprint van aluminium 20% lager
is dan die van staal.
Bron: aluminum.org
F
O
T
O

G
E
T
T
Y

I
M
A
G
E
S
P
R
O
C
E
N
T
NL14-15_news.indd 14 2014-09-09 13:18:12


nieuws
2. 2014 /L 15
G
SAPA ORGANISEERT ce aar-
ilse aa Jonicr Lesi_ner
/varcs er LeVcrcerin_ Van ce
sanenverlin_ ne oniVersieien
en er oiLreicin_ Van ce len-
nis Van rccoccesi_ners in s
cVer ce cesi_nnc_eilhecen
Van exrosierceen. Le ris-
oireilin_ Van ce eciie Van 2O-
Vcnc aas in ce sanc Van aa
c ce anncVer esse, icens
ce cenin_sca_ Van ce Leors.
Le crie vinnaars varen. Lasse
Lcchnahr ne zin ncenlraler,
Carcine raoL ne haar Vc_e-
cienLac en hcnas oer ne
zin alLanchcocer.
G
TOEN DE LUCHTHAVEN van Aalborg,
Denemarken, 842 nieuwe stoelen wilde
gaan bestellen, werd als eerste gekeken
naar de wensen van de reizigers. Het bleek
dat zij stopcontacten nodig hadden voor
hun computers, telefoons en tablets. De
luchthaven van Aalborg ging echter nog
een stapje verder. Ze waren op zoek naar
een innovatief design, een voortzetting
van de architectuur van de luchthaven en
haar identiteit. Ze wilden zitplaatsen zon-
der zichtbare verbindingen en schroeven
en onzichtbaar in het design gentegreer-
de bedrading voor de stopcontacten.
De meubellijn van Marcus Pedersen
bestaat uit een modulair systeem waarbij
de aluminium proelen de overheersende
kenmerken zijn van de brugstructuur die
de zittingen draagt. Sapa leverde deze
aluminium oplossingen.
Innovatief design op de luchthaven van Aalborg
G
SAPA HEEFT bij Peugeot Design
Lab in Parijs een workshop van een
halve dag georganiseerd over alumi-
nium oplossingen. Al sinds 1941 is
aluminium een belangrijk onderdeel
in de producten van het Franse bedrijf.
En van de nieuwste ontwikkelingen
is de AE21 Hybrid, een compacte e-
bike waarbij het Clever Case frame,
gemaakt van lichtgewicht en robuust
aluminium, ruimte biedt aan de accu.
AppSolut Sapa
G
SAPA HEEFT zin coaire
CnverhancLcel in /e's
/ cre en Ccc_e a,
ce_eVce_c as een nieov
lanaa cn lanen, archiec-
en, cnverers, in_enieors
en socenen e insireren
cie _raa_ neer incrnaie
vien cVer aoninion en ao-
ninion rceen. e ancLcel Vccr
Cnverers is sincs zin eerse eciie in
98O re_enai_ Li_everl en cien as
een Lean_ril insiraie_ereecscha Vccr
he cnen Van ce nc_eilhecen Van ao-
ninion rceen.
Lichtgewicht etsen
Bekroonde
studenten
F
O
T
O

L
/

/
/

C
L

L
L
L

NL14-15_news.indd 15 2014-09-09 13:18:15

16 SHAPES 2. 2014
HET NIEUWE sapa
ALS WE HET
TOEPASSEN,
PROBEREN WE HET
TE LATEN ZIEN.
Konstantin Grcic
over aluminium
Konstantin Grcic
Woonplaats: Mnchen,
Duitsland
Leeftijd: 49
Opleiding: Meubelmaker,
John Makepeaces
Parnham College in
Dorset, Engeland, daarna
Design aan het Royal
College of Art in Londen
Kantoor: Konstantin Grcic
Industrial Design, Mnchen
Volgende uitdaging:
Werken aan projecten
voor diverse bestaande
klanten. Een voortdurende
reis waarbij we blijven
leren en nieuwe inzichten
opdoen.
NL16-18_profile.indd 16 2014-09-09 13:18:20
2. 2014 /L 17
profiel KONSTANTIN GRCIC
TOEN KONSTANTIN GRCIC mij
uitnodigde om plaats te nemen, was
ik even in dubio. Zal ik kiezen voor
de standaard bureaustoel die voor
mij staat of voor n van zijn creaties
verderop: de designstoel met dunne poten? Ik
kies uiteindelijk voor de gewone stoel. Zo kan
ik de innovatieve ontwerpen in zijn studio van
twee verdiepingen in Mnchen goed aanschou-
wen, ik durf er namelijk niet op te gaan zitten.
Mijn blik wordt getrokken naar een rode stoel
in de hoek. Het is Chair_One, een fantastisch
design waarmee Grcic bekend is geworden. De
3D-stoel met geborstelde aluminium poten en een
zitting van gegoten aluminium bestaat uit diverse
delen die ten opzichte van elkaar zo zijn geplaatst
dat de stoel op een mand lijkt.
Dit is de stoel die Grcic tot een gevestigde inter-
nationale designer heeft gemaakt. Stoelen van dit
kaliber zijn te vinden in de collecties van interna-
tionale musea, waaronder het Museum of Modern
Art in New York en Centre Georges Pompidou in
Parijs. Bovendien weerspiegelt de stoel veel van
Grcic. Een rebelse kijk op meubels, maar uitein-
delijk ook een industrieel ontwerp en daarmee ook
een commercieel product, vertelt hij. Dit wil ik
graag mogelijk maken: een radicaal idee vertalen
naar een industrieel product.
DE DESIGNER past in zijn werk vaak aluminium
toe, een materiaal dat hem om meerdere rede-
nen aantrekt. Het is licht van gewicht, hetgeen
grote voordelen oplevert voor de bewerking, het
transport en de eindgebruiker. Bovendien voelt
aluminium warmer en zachter aan dan staal. Alu-
minium kan op verschillende manieren afgewerkt
worden, bijvoorbeeld geborsteld of glanzend en
de zilverachtige, witte kleur geeft een prachtige
uitstraling. Het is een materiaal dat we in mijn
Gedurfd
industrieel
design
Industrieel ontwerper Konstantin Grcic
maakt prachtige meubels die het alledaagse
bijzonder maken.
TEKST LC C`/L FOTO /LZC C//C/
ChairCne, aLeL en
ce a,ca, an, crie
Verschience cnver-
en cie he Valnan-
scha Van ce cnverer
veersie_een.
NL16-18_profile.indd 17 2014-09-09 13:18:21
18 SHAPES 2. 2014
HET NIEUWE sapa
branche graag willen laten zien als
we het toepassen, zegt hij. Dat geldt
niet voor alle materialen.
Daarnaast roest aluminium niet.
Het kan zowel binnen als buiten
toegepast worden, zegt Grcic. Het is
interessant, maar het werkt gewoon
op beide locaties. In tegenstelling tot
bijvoorbeeld beton, dat mensen toch
meer met buiten associren.
ALUMINIUM EXTRUSIES fascine-
ren hem vanwege het geavanceerde
industrile proces voor een betaalbaar
resultaat van hoge kwaliteit. Zijn
eerste serieuze extrusieproject was
Table_B, gemaakt voor BD Barcelona
Design. Het dunne tafelblad van
Table_B is gemaakt van gextrudeerd
aluminium en heeft de vorm en het
gewicht van een vliegtuigvleugel. Ik
maak vaak gebruik van aluminium
extrusies, zegt hij. Ik vind het een
voordeel dat ik met gewone ronde of
vierkante buizen van aluminium kan
werken of er de meeste complexe vor-
men van kan maken die ook nog eens
functioneel zijn.
Grcic is opgeleid als meubelrestau-
rateur en meubelmaker. Al tijdens
zijn stage vond hij het productiepro-
ces interessant. Wat mij aansprak
was de machine als een gereedschap
dat producten in afgemeten aantal-
len kan produceren, vertelt hij.
Het inspireerde mij om industrieel
ontwerper te worden. Wij ontwikke-
len producten die in grote hoeveel-
heden geproduceerd kunnen worden.
Producten voor mensen, de samenle-
ving, voor het leven.
SOMMIGE CREATIES van Grcic
staan bij hem thuis, vertelt hij. Ik
wil ondervinden of het product echt
werkt, niet alleen praktisch gezien,
maar ook in een leefomgeving, samen
met andere objecten.
Zijn passie voor meubels is helder.
Meubels zijn prachtig, vertelt
hij. Meubels zijn van alle tijden en
vormen een belangrijk deel van ons
dagelijks leven. Ik werk niet in de
meest innovatieve omgeving, maar
binnen die omgeving kan ik zeer in-
novatief te werk gaan.
GERENOMMEERDE KLANTEN
Authentics, BD Ediciones, ClassiCon, Emeco,
Flos, Fltotto, Magis, Muji, Nespresso, Plank,
Serano Zani, Thomas-Rosenthal, Vitra.
HIER IS ZIJN WERK TE ZIEN
New York: Museum of Modern Art en
Brooklyn Museum of Art, Parijs: Centre
Georges Pompidou, Chicago: Art Institute,
Londen: Victoria & Albert Museum en Design
Museum, Mnchen: Deutsches Museum
en Die Neue Sammlung, Tel Aviv: Tel Aviv
Museum of Art, Rotterdam: Boijmans Van
Beuningen Museum.
PRIJZEN
2014 IF Design Award, Duitsland, voor
Parrish Chair van Emeco
2013 ICON Award, Furniture of the Year, voor
Bench_B van BD Barcelona
2013 German Design Award, Gold, voor Tom
and Jerry The Wild Bunch van Magis
2012 Best of Best, Interior Innovation Award,
Duitsland, voor Pro van Fltotto
2001 XIX Compasso dOro, Itali, voor Mayday
van Flos e.a.
Grcics studio in
Mnchen waar
zijn creativiteit
tot uiting wordt
gebracht.
NL16-18_profile.indd 18 2014-09-09 13:18:23
trends in bouwsystemen
Aluminium systemen, zoals ramen en vliesgevels, gaan
een zonnige toekomst tegemoet in de bouwsector, volgens
Bernard Gilmont, directeur bouw en transport van de
European Aluminium Association. Shapes sprak met hem
over de grootste uitdagingen en kansen binnen de branche.
VOLLEDIGE
OPTIMALISATIE
De Europese Commissie
onderzoekt een energielabelings-
systeem voor ramen. Dit baart mij
zorgen omdat de optimalisatie van
complete gebouwen meer doet
voor de energiebesparing dan een
gedeeltelijke aanpak.
ZONNEWARMTE
Richting en klimaat zijn
bepalend. Een raam op het zuiden
moet de zonnewarmte in de winter
doorlaten en worden afgeschermd
tegen de zon in de zomer. Een
raam op het noorden moet worden
afgestemd op de isolatiebehoefte.
In Noord-Europa is er behoefte aan
extra comfort in de winter en in het
zuiden geldt dit voor de zomer. Er
bestaan aluminium oplossingen voor
iedere denkbare situatie.
EINDELOZE
RECYCLAGE
Een groot voordeel van alumi-
nium is dat het recycleerbaar is. Het
materiaal kan voortdurend herge-
bruikt worden zonder verlies van
prestaties. Dit is van groot belang
voor toekomstige generaties.
MEER RENOVATIE
Gebouwen nemen 40% van het
energieverbruik in Europa voor hun
rekening. Het jaarlijkse renovatieper-
centage bedraagt echter slechts 1%.
EU-wetgeving en nancile prikkels
zouden dit moeten opschroeven tot
3%: een uitstekende investering voor
de consument en het milieu n een
reductie van de EU-afhankelijkheid
van energie-import.
GEHARMONISEERDE
NORMEN
De normen voor technische
prestaties zijn grotendeels gehar-
moniseerd, maar er is een wirwar
aan beoordelingssystemen voor
milieuprestaties van particuliere
en nationale instanties. Er zijn k
Europese milieunormen. Omdat deze
op vrijwillige basis zijn, leveren deze
geen bijdrage aan harmonisatie.
trends
TEKST MICHAEL LAWTON ILLUSTRATIE ISTOCKPHOTO
2. 2014 SHAPES 19
NL19_trends.indd 19 2014-09-09 13:18:32
20 SHAPES 2014/2
Nieuwe
legeringen
zijn veiliger
Nieuwe aluminium legeringen helpen
autoproducenten te voldoen aan
strengere crashtestnormen.
A
LUMINIUM EN de automo-
bielindustrie zijn altijd met
elkaar verbonden geweest.
Tot de jaren 70 slechts mini-
maal, maar daarna nam de
toepassing van het materiaal
een enorme vlucht en verving
aluminium materialen als
staal, kunststof en koper in crashvoorzieningen,
warmte-overdrachtsystemen en andere onderdelen.
Lichtere autos verbruiken minder brandstof en
stoten minder CO
2
uit dan zwaardere modellen.
Met name vanwege de toepassing van aluminium,
realiseren de gewichtsbesparingen een brandstof-
reductie van 65 liter per auto per jaar in de 17mil-
joen autos die in 2012 in Europa geproduceerd
zijn. Volgens een onderzoek van Ducker Worldwide
is dit gedurende de levensduur van deze autos een
verlaging van de CO
2
-uitstoot van 43 miljoen ton.
Lichtgewicht is een blijvende trend omdat lichtere
autos het milieu helpen. De uitdaging voor auto-
producenten is echter niet alleen het bevorderen
van een zuinige rijstijl. Crashtestvereisten worden
strenger en leiden doorgaans tot meer gewicht.
OEMs passen verschillende specicaties toe
met betrekking tot de prestaties van de crash-
onderdelen. Denk hierbij aan dwarsbalken in
sluitsystemen als deuren, balken in de carrosserie
en crash boxes bumpersystemen die het chassis
of de carrosserie van een auto beschermen.
TEKST KEVIN WIDLIC FOTO PETER HOLGERSSON
AUDI WORDT BESCHOUWD als n van de toon-
aangevende OEMs op het terrein van aluminium
structuren met gedenieerde sterkteklassen en
treksterktes. Deze klassen zijn onderverdeeld in
C20, C24, C28 en nu C32, waarbij de treksterkte
en crashvereisten cruciaal zijn. De leveranciers
zijn voor de crashonderdelenop zoek naar de juiste
legering, die optimaal moet presteren zonder te
breken. Dit proces vraagt tijd en resources.
In 2008 is Sapa Technology begonnen met het in
kaart brengen van de mechanismen en de voorbe-
reiding voor de verwachte toekomstige vraag naar
een C28 legering. Standaardlegeringen 6082 en
6061 bleken sterk genoeg te zijn, maar niet goed
genoeg voor crashprestaties.
Dus toen Audi bij Sapa kwam met het verzoek
voor een C28 legering, moesten de microstruc-
tuur- en extrusie-experts verder kijken dan het
assortiment standaardlegeringen. Het vinden
van een optimaal functionerende C28 legering
Onze technische
kennis is
ongevenaard
binnen de
branche, zegt
Jan Strid, hoofd
Corporate R&D
bij Sapa. En van
onze doelstellingen
is het bieden
van een volledig
assortiment
crashlegeringen.
Zo kunnen klanten
alle onderdelen
bij dezelfde
leverancier
bestellen.
NL20-21_development.indd 20 2014-09-09 13:18:36
2. 2014 /L 21
ONTWIKKELING
betekende dus het vinden van de juiste grondstof,
de perfecte chemische samenstelling en de juiste
procedure van gieten, homogeniseren, extrude-
ren, vervorming en veroudering.
Vanwege de strakke deadline van Audi, ging het
licht op groen en werd er gestart met de innovatie -
werkzaamheden. Zes maanden later kwam het
verlossende antwoord: een nieuwe legering.

DE NIEUWE 6000-SERIE legering werd ontwik-
keld dankzij een nauwkeurig microstructuur-
ontwerp en proces, allemaal in-house. Iedere
processtap is belangrijk, zegt Stanislaw Zajac,
microstructuurexpert bij Sapa. Bij iedere stap
kunnen fouten van invloed zijn op de microstruc-
tuur en de uiteindelijke crasheigenschappen.
Jonas Braam, onderzoeksingenieur op het
terrein van crashlegeringen zegt dat de legering
eenvoudig gextrudeerd kan worden, als je maar
verstand van zaken hebt. Wij noemen dit een
ductiele crashlegering, zegt hij. We onderzoeken
een gelijksoortig concept voor C32.
Uiteraard werkte niet alleen Sapa aan de kwali-
caties van een aluminium legering voor C28. Ook
de experts van Hydro werkten aan een legering
die voldeed aan de specicaties en ook zij slaagden
hierin. Zij benaderden de uitdaging echter vanuit
een compleet andere hoek en bereikten daarmee
hetzelfde doel.
Na de fusie van september 2013 waarbij de
extrusie-activiteiten van Sapa en Hydro zijn
samengevoegd, beschikt het nieuwe Sapa over
bijna twee keer zo veel competentie als voorheen.
Voor crashlegeringen heeft Sapa dus twee opties,
waarbij de materiaaleigenschappen en de ontwerp-
vereisten van doorslaggevende betekenis zijn.
Het is onze ambitie om de voorkeursleveran-
cier te zijn van 6000-serie legeringen binnen de
automotive industrie, zegt Svein Skjervold van
Sapas Operational Excellence Team.
Li aa verlen circa
OOO in_enieors c Ver-
schience erreinen.
cnni_e verlerreinen
zin neer a_eLalenc
can ancere, LiVccrLeec
aoninion e_erin_en,
varnecVercrach
en se_nenen as ce
aocnciVe Lranche en
Lcovseccr. eans ne
Verschience exerises
verlen ccl sanen.
8L hee een Vesi_in_
in Zvecen en er vcrcen
Lilancren _eVesi_c
in ce ` en China. Leze
acein_en Liecen ce
Lencci_ce _eaVanceerce
aaraoor en lennis er
cncerseonin_ Van ce
cnvillein_seans en
rccesin_enieors verec-
vic.
Hoogwaardige
extrusietechnologie
Stanislaw Zajac van
Sapa Technology
legt collega Jonas
Braam uit wat je kunt
zien door een elek-
tronenmicroscoop.
NL20-21_development.indd 21 2014-09-09 13:18:38
I
N 1990 LANCEERDE de Britse regering
BREEAM, de Building Research Estab-
lishment Environmental Assessment
Method. Nu zijn ca. 200.000 gebouwen
in het Verenigd Koninkrijk en andere
locaties gecerticeerd volgens deze
beoordelingsmethode voor duurzaam-
heidsprestaties.
Acht jaar later introduceerde de Amerikaanse
Green Building Council de Leadership in Energy
and Environmental Design (LEED)-beoordelings-
methode. LEED-criteria kunnen in elk land
toegepast worden.
Inmiddels zijn er ook andere methodes bijgeko-
men, waaronder Green Star en Estidama. BREE-
AM en LEED zijn op dit moment echter de meest
toegepaste methodes voor het beoordelen van de
milieunormen van een gebouw. Beide methodes
zijn gericht op het verbeteren van de milieupresta-
ties van een gebouw met betrekking tot energiebe-
sparingen, CO
2
-reductie en efcint watergebruik.
DE GEBOUWEN WORDEN beoordeeld op diverse
milieu- en duurzaamheidsaspecten. Hier worden
punten (credits) aan toegekend als er is voldaan aan
een bepaalde procedure of prestatienorm. Deze
credits zijn bepalend voor de totaalscore van een
gebouw. Architecten, bouwbedrijven en eigenaren
kiezen de methode die het beste aansluit op de lo-
kale voorschriften, het klimaat en de supply chain.
Zowel voor bestaande als nieuwe gebouwen
wordt certicering steeds populairder, aldus Sue
Clark, LEED Manager, Sweden Green Building
Council. De keuze tussen BREEAM en LEED
hangt samen met de voorkeur van het bouwbedrijf
en de eigenaar.
Zo kiezen veel constructiebedrijven in Scandi-
navi vaak voor BREEAM, dat aangepast kan wor-
den aan lokale markten en bouwvoorschriften,
vertelt Clark. Maar internationale bedrijven en
grote multinationals geven de voorkeur aan LEED.
Dit systeem is universeler en minder exibel voor
de lokale voorschriften.
GEBOUWEN WORDEN UITGEBREID beoor-
deeld. Hoewel de keuze voor bepaalde materialen
geen punten oplevert voor de beoordeling, spelen
materialen wel een rol in de algemene beoordeling.
De uitstoot van broeikasgassen, watervervuiling
en diverse materiaalefecten worden meegeno-
men in de beoordeling, zegt Clark. Bij de milieu-
efecten van aluminium wordt er gekeken naar de
beschikbaarheid van gerecycleerd materiaal en de
energiesoort die wordt toegepast in het productie-
proces.
Clark bevestigt de enorme populariteit van vlies-
gevels. We zien dat architecten graag aluminium
toepassen omdat het uitstekend voldoet, niet roest,
een prachtige kleur heeft, licht is en zijn afwerking
behoudt.
Omdat de vraag naar groene gebouwen stijgt,
worden milieubeoordelingsmethodes als LEED en
BREEAM steeds belangrijker.
TEKST CARI SIMMONS
FOTO DANIEL HOPKINSON
Energie-
check
One Angel Square in
Manchester, Engeland, is
voorzien van een dub-
bele aluminium gevel van
Sapa. Het kantoorge-
bouw heeft het BREEAM
outstanding-certicaat
ontvangen.
22 SHAPES 2. 2014
groene oplossingen
BEOORDELINGSMETHODES

NL22-23_green_solutions.indd 22 2014-09-09 13:18:40
2. 2014 /L 23
vragen voor
Sarah Buffaloe, US Green Building Council
LEED Specialist, Materials and Resources
Welke rol speelt aluminium bij beoordelingen?
Omdat aluminium een veelzijdig metaal is, draagt het bij
aan LEED als een structuurelement, omhulsel en bouw-
element. Ongeacht de eindtoepassing levert aluminium
een bijdrage aan Building Product Disclosure and Opti-
mization-credits: milieuproductverklaringen, inkoop van
grondstofen en materiaalingredinten.

Hoe wordt aluminium beoordeeld?

De meeste milieuefecten van aluminium worden veroor-
zaakt door de winning ervan. Het milieuvoordeel van het
metaal is de herbruikbaarheid ervan. De levenscycluseva-
luaties die dit voordeel weerspiegelen, variren echter per
end of life scenario.

NL22-23_green_solutions.indd 23 2014-09-09 13:18:43
A. Schroefsleuf voor afdekking
B. Sleuf aan de binnenzijde voor
bevestiging elektronica
C. Sleuf aan de buitenzijde voor
bevestiging bedieningsknop/
verlichting
D. Sleuf aan de buitenzijde voor
bevestiging van informatie/
decoratie
E. Paalspecieke vorm/
bevestiging
F. Versterking voor bevestiging
G. Ventilatie
hroefsleuf voor afdekking
uf aan de binnenzijde voor
vestiging elektronica
Modulair design
Prisma Tekniks nieuwe generatie Digital Acoustic Pedestrian Signals
(DAPS) combineert diverse extrusies in n oplossing. De DAPS lijn wordt
toegepast in steden over de gehele wereld.
ILLUSTRATIE ISTOCKPHOTO, SAPA
detail
Functies
Het gextrudeerde proel
wordt toegepast als behui-
zing. Het wordt gemaakt van
robuust, duurzaam blauw
geanodiseerd aluminium.
NL24_detail.indd 24 2014-09-09 13:18:51