Professional Documents
Culture Documents
ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ 1821-1864
ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ 1821-1864
Κολιογεώργης Παναγιώτης
Εργασία 3η
Ελεώνας, 13-03-2005
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
Εισαγωγή.........................................................................................................σελ. 2
Επίλογος..........................................................................................................σελ. 5
Βιβλιογραφία. ................................................................................................σελ. 6
-1-
Εισαγωγή
Από το 1821 και τη διακήρυξη της Ανεξαρτησίας έως το 1864 και την
καθιέρωση της βασιλευόµενης δηµοκρατίας η ελληνική πολιτική ζωή
χαρακτηριζόταν από εντάσεις και συγκρούσεις µεταξύ διαφορετικών κοινωνικών
οµάδων και αλλαγές στον ιδεολογικοπολιτικό προσανατολισµό. Αλλαγές που
αποτυπώνονταν στο θεσµικό πλαίσιο της εκάστοτε εποχής και αποτελούσαν
έκφραση της πάλης µεταξύ διαφορετικών συµφερόντων από τη µια αλλά και της
προσπάθειας απόκτησης σταθερότητας και των προϋποθέσεων εκείνων που θα
επέτρεπαν στο νεοσυσταθέν κράτος να επιβιώσει και να προοδεύσει. Καίριος
παράγοντας στη διαµόρφωση της κρατούσας ιδεολογίας στην πορεία του
ελληνικού κράτους ήταν η διασπορά του ελληνισµού πέρα από τα εδαφικά όρια
του αναγνωρισµένου κράτους, είτε στη φωτισµένη ∆ύση είτε στην υποταγµένη
στους Οθωµανούς Ανατολή. Προσπάθειά µας είναι να διακρίνουµε τις βασικές
περιόδους της ελληνικής πολιτικής ιστορίας, στο πλαίσιο που αναφέρθηκε στην
αρχή, επισηµαίνοντας τις κυριότερες θεσµικές-πολιτειακές και πολιτικο-
ιδεολογικές µεταβολές.
-2-
Β. Η περίοδος της απολυταρχίας
Η διακυβέρνηση του Καποδίστρια
Στις 25 Ιανουαρίου του 1833 έφτασε στην Ελλάδα ο Όθωνας. Μαζί του
έφτασαν και τρεις βαυαροί αντιβασιλείς οι οποίοι ανέλαβαν τη διακυβέρνηση
µέχρι την ενηλικίωσή του, το 1835
Οι προσπάθειες της κυβέρνησης της Αντιβασιλείας αποτελούσαν
συνέχεια των προσπαθειών του Καποδίστρια. Το κλίµα σταθερότητας, τάξης και
ασφάλειας ήταν το ζητούµενο, και η πρακτική αντιµετώπιση που ακολουθήθηκε
ήταν η συγκεντρωτική µορφή διακυβέρνησης. Στον κρατικό µηχανισµό
τοποθετήθηκαν βαυαροί αξιωµατούχοι, ενώ και στον τακτικό στρατό που
δηµιουργήθηκε εντάχθηκαν 5000 βαυαροί. Στον πολιτικό τοµέα, ακολουθήθηκε
τακτική εξισορρόπησης. Η Αντιβασιλεία προσέγγισε τα δύο ασθενέστερα
κόµµατα, Γαλλικό και Αγγλικό, και αποµακρύνθηκε από το Ρωσικό. Οι πολιτικοί
σχηµατισµοί της εποχής που ονοµάζουµε «κόµµατα» δεν είχαν τη δοµή και τη
συγκρότηση των σηµερινών κοµµάτων. Βασίζονταν κυρίως σε δεσµούς τοπικών
-3-
συµφερόντων και συγγένειας παρά σε ιδεολογική συνάφεια. ∆εδοµένης της
έλλειψης αντιπροσωπευτικών δηµοκρατικών θεσµών, η πολιτική βούληση
εκφραζόταν µέσα από την επικοινωνία των κοµµατικών ηγεσιών µε την κεντρική
εξουσία αλλά και µε τις πρεσβείες των Μεγάλων ∆υνάµεων, που έβρισκαν έτσι
τρόπο να επηρεάσουν τα ελληνικά πράγµατα. Οι πιέσεις που δεχόταν η
µοναρχική κυβέρνηση από τα κέντρα αυτά την εξανάγκαζαν σε συνεχείς
συναλλαγές µαζί τους, χρησιµοποιώντας την κρατική εύνοια και τους διορισµούς
ως µέσα κατευνασµού και διάσπασης. Οι ισορροπίες ήταν δύσκολο να
κρατηθούν και δεν έλειπαν οι εσωτερικές εντάσεις και συγκρούσεις. Εξεγέρσεις
όπως αυτές της Μάνης ή της Μεσσηνίας φανέρωναν την ολοένα αυξανόµενη
δυσαρέσκεια.
Στον ιδεολογικό τοµέα, οι αξίες του πατερναλισµού που προβάλλονται µε
την εγκαθίδρυση της απόλυτης µοναρχίας δε βρίσκουν πρόσφορο έδαφος, και η
αντίδραση εκδηλώνεται µε τη συσπείρωση των κοµµάτων προς την ιδέα της
συνταγµατικής διακυβέρνησης, ιδέα που οδήγησε τελικά στην επανάσταση της
3ης Σεπτεµβρίου 1843. Η επιθυµία για απελευθέρωση όλων των υπόδουλων στην
Οθωµανική Αυτοκρατορία Ελλήνων ενώνει επίσης το λαό στο στόχο του
αλυτρωτισµού.
-4-
στην Ήπειρο και τη Μακεδονία, µε την υποστήριξη και τη βοήθεια του Όθωνα.
Εντούτοις, η συµµαχία Αγγλίας και Γαλλίας µε την Οθωµανική Αυτοκρατορία
και η έναρξη του Κριµαϊκού πολέµου έφεραν την Ελλάδα σε δυσµενή θέση. Οι
Μεγάλες ∆υνάµεις κατέλαβαν το λιµάνι του Πειραιά ως το 1857, και µετά την
αποχώρησή τους εγκαταστάθηκε στην Αθήνα διεθνής επιτροπή που θα έλεγχε τη
δηµοσιονοµική πολιτική της χώρας.
Αν και µετά την εγκατάσταση της διεθνής επιτροπής και την αποτυχία
των αλυτρωτικών σχεδίων παρουσιάζεται µια τάση για την αντιµετώπιση των
εσωτερικών προβληµάτων και µια βελτίωση των οικονοµικών, οι εντάσεις δεν
έλειπαν. Ο παρεµβατισµός, οι πολιτικές επιλογές του Όθωνα και η έλλειψη
διαδόχου προκαλούν δυσαρέσκεια στο λαό που εκφράζεται µέσω του τύπου,
χωρίς να λείπουν και τα επεισόδια. Οι συνεχιζόµενες αυταρχικές πρακτικές που
ακολουθούσαν οι κυβερνήσεις έφεραν µεγάλο µέρος του λαού και του στρατού
εναντίον του βασιλιά. Εξεγέρσεις σηµειώνονται σ’ όλη τη χώρα και δύσκολα
καταστέλλονται, ώσπου στις 10 Οκτωβρίου 1862 το κίνηµα που επικράτησε στην
Αθήνα κήρυξε έκπτωτο το βασιλιά και αναθέτοντας την εξουσία σε προσωρινή
κυβέρνηση, συγκάλεσε Εθνοσυνέλευση. Ο Όθωνας αποφάσισε να υποταχθεί στις
αποφάσεις των εξεγερµένων, αντί να προκαλέσει εµφύλιο πόλεµο, και να
επιστρέψει στο Μόναχο.
Μετά από συγκρούσεις και επεισόδια αποφασίστηκε η τοποθέτηση στο
θρόνο του Γεώργιου Γλύξµπουργκ της ∆ανίας. Με την ανάρρησή του στο θρόνο,
εγκαινιάζεται η περίοδος της βασιλευόµενης δηµοκρατίας.
Επίλογος
Το ελληνικό κράτος κατά τις πρώτες δεκαετίες της δηµιουργίας και
διαµόρφωσής του πέρασε από πολλές φάσεις αλλαγών στον πολιτικό και
ιδεολογικό τοµέα, αλλαγών που υπαγορεύονταν από διαφορετικές συνθήκες κάθε
φορά. Είδαµε πως οι δυναµικές φιλελεύθερες και δηµοκρατικές διεκδικήσεις του
Αγώνα έδωσαν την θέση τους σιγά-σιγά σε συντηρητικότερες αντιλήψεις και
πρακτικές. Ακόµα πως οι δοµές της παραδοσιακής εξουσιαστικής τάξης
κατάφερναν να επιβιώνουν αλληλεπιδρώντας µε τις νέες συνθήκες οργάνωσης
και επηρεάζοντας τις σε βαθµό δυσλειτουργίας και αλλοίωσής τους. ∆εν έλειπαν
από όλη την εξεταζόµενη περίοδο οι συνεχείς έριδες και εντάσεις που πολλές
φορές κατέληγαν σε συγκρούσεις. Ο µόνος ενοποιητικός παράγοντας ήταν η
Μεγάλη Ιδέα, όσο παρέµενε όραµα και δεν απογοήτευε µε την αποτυχία
εφαρµογής της. Όλα αυτά συνιστούσαν µια κατάσταση πολιτισµικής
καθυστέρησης και αδυναµίας του νέου κράτους να παρακολουθήσει τις διεθνείς
εξελίξεις στον τοµέα της ανάπτυξης. Οι δυνατότητες που δηµιουργήθηκαν µετά
την επιτυχία της Επανάστασης αφέθηκαν σε γενικές γραµµές ανεκµετάλλευτες
και η Ελλάδα δεν άρχισε να ακολουθεί τις ευρωπαϊκές εξελίξεις παρά µόνο µετά
το 1864.
Κολιογεώργης Παναγιώτης
-5-
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
-6-