FAKULTET ZA JAVNU UPRAVU U SARAJEVU

SEMINARSKI RAD IZ PREDMETA RADNO PRAVO

TEMA: UGOVOR O RADU
PROFESOR STUDENT
prof. dr. Sead Dizdarevi Aida Jaarevi
III godina, vanredan studij
decembar, 200. godine
SADRAJ
!.
"#$D %
2. &A'(J")I#A*J+ ",$#$-A $ -AD" .
a. opi uvjeti /
b. posebni uvjeti 0
2.!. probni rad
2.2. ugovor o radu na neodre1eno i odre1eno vrijeme
2.%. sadr2aja 34ju5nog ugovora o radu !0
2... podaci 3oji se ne mogu tra2iti !!
%.!.prijem pripravni3a !!
%.2. vo4onters3i rad . !2
.. &A'(J")A' !%
(I6+-A6"-A !.
27!.
1. UVOD
"govor o radu je jedna od centra4ni8 3ategorija u radnom pravu. 6o je ja5ei pravni osnov zasnivanja
radnog odnosa u svim dr2avama sa tr2inim na5inom privre1ivanja. &a34ju5ivanjem ugovora o radu izme1u
pos4odavca i zapos4eni3a zasniva se radni odnos.
-adni odnos prema &a3onu o radu zasniva se is34ju5ivo za34ju5ivanjem ugovora o radu izme1u pos4odavca i
zapos4eni3a. $vo je sutins3a novina u odnosu na dosadanje norme 3oje su ure1iva4e to pitanje. *aime, do
sada se radni odnos zasnivao na osnovu od4u3e o izboru, odnosno ugovora o zapo4javanju, te fa3ti53im
stupanjem radni3a na rad.
9rema ovom za3ons3om rjeenju radni odnos zasniva se is34ju5ivo ugovorom o radu 3oji je obavezni pravni
ugovor izme1u pos4odavca i zapos4eni3a, a postaje pravno va4jan sporazumom strana3a o bitnim e4ementima
tog ugovora.
Jedan od bitni8 e4emenata ugovora o radu je i dan stupanja zapos4eni3a na rad, jer se sa tim danom zasniva
radni odnos. "3o4i3o, naime, zapos4eni3 ne stupi na rad odre1enog dana i4i pos4odavac neopravdano odbije
njegovo stupanje na rad, ugovorne strane mogu za8tijevati ras3id ugovora o radu sa pravom na na3nadu
tete.
%7!.
2. ZAKLJUIVANJE UGOVORA O RADU
Poslodaa! je fizi53o i4i pravno 4ice 3oje zapos4eni3u daje posao, te mu za obav4jeni rad isp4auje p4au i
izvrava druge obaveze prema zapos4eni3u u s34adu sa za3onom, propisom 3antona, 3o4e3tivnim ugovorom,
pravi4ni3om o radu i ugovorom o radu.
" &a3onu o radu dat je pojam pos4odavca, a 3ara3terizira ga to da je on fizi53o i4i pravno 4ice 3oje
zapos4eni3u daje posao, te mu za obav4jeni rad, prije svega, isp4auje p4au, a du2an je da izvrava i druge
obaveze prema zapos4eni3u u s34adu sa za3onom i drugim propisima.
Za"osl#$%& je fizi53o 4ice 3oje u radnom odnosu 4i5no obav4ja odre1ene pos4ove za pos4odavca i po tom
osnovu ostvaruje prava i obaveze u s34adu sa za3onom, propisom 3antona, 3o4e3tivnim ugovorom,
pravi4ni3om o radu i ugovorom o radu.
9ored definiranja pojma pos4odavca dat je pojam zapos4eni3a 3oji je fizi53o 4ice, a u radnom odnosu 4i5no
obav4ja za pos4odavca odre1ene pos4ove, te na osnovu toga ostvaruje prava i obaveze u s34adu sa za3onom i
drugim propisima.
(ice 3oje tra2i zapos4enje, 3ao i 4ice 3oje se zapos4i ne mo2e biti stav4jeno u nepovo4jniji po4o2aj zbog rase,
boje 3o2e, po4a, jezi3a, vjere, po4itic3og i4i drugog mi4jenja, naciona4nog i4i socija4nog porije34a, imovnog
stanja, ro1enja i4i 3a3ve druge o3o4nosti, 54anstva i4i ne54anstva u po4iti53oj stranci, 54anstva i4i ne54anstva u
sindi3atu, te tje4esni8 i duevni8 pote3o5a.
9ored zabrane dis3riminacije predvi1ene u "stavu :ederacije ;i<, za3ons3a zabrana dis3riminacije za 4ice
3oje tra2i zapos4enje, 3ao i za 4ice 3oje se zapos4i, treba da obezbjedi primjenu najvie razine me1unarodno
priznati8 prava i s4oboda, u s34adu sa me1unarodnim instrumentima za zatitu 4juds3i8 prava 3oji imaju
pravnu snagu ustavni8 odre1aba.
$vo veoma va2no na5e4o mora se imati na umu u pra3ti5noj primjeni ovog za3ona, a naro5ito 3ada se radi o
za34ju5ivanju odnosno ot3azu ugovora o radu.
&apos4eni3 ima pravo na zdravstvenu zatitu i druga prava u s4u5aju bo4esti, smanjenja i4i gubit3a radne
sposobnosti i starosti, 3ao i pravo na druge ob4i3e socija4ne sigurnosti, u s34adu sa za3onom.
9rema ovoj odredbi zapos4eni3u se osigurava zdravstvena zatita i druga prava u s4u5aju bo4esti, smanjenja i4i
gubit3a radne sposobnosti i starosti, odnosno drugi ob4ici socija4ne sigurnosti, to ce se 3on3retnije ure1iti
posebnim za3onima iz ob4asti zdravstvene i socija4ne zatite.
.7!.
&apos4eni3 = 2ena ima pravo i na posebnu zatitu za vrijeme trudno5e, poro1aja i materinstva.
&apos4eni3 stariji od !>, a m4adi od !0 godina ?u da4jnjem te3stu@ ma4o4jetni3A, u2iva posebnu zatitu.
" ovoj odredbi govori se o posebnoj zatiti zapos4eni3a = 2ena za vrijeme trudno5e, poro1aja i materinstva,
3ao i zatiti zapos4eni3a stariji8 od !>, a m4adi8 od !0 godina ?ma4o4jetni3aA.
&apos4eni3 3ome prestane radni odnos, prijavom s4u2bi za zapo4javanje, ostvaruje pravo na zdravstvenu
zatitu u s4u5aju bo4esti i inva4idnosti, pravo na materija4no osiguranje i druga prava za vrijeme
nezapos4enosti, u s34adu sa za3onom.
&apos4eni3u 3ojem prestane radni odnos osigurava se socija4na sigurnost 3roz pravo na zdravstvenu zatitu,
pravo na materija4no osiguranje i druga prava za vrijeme nezapos4enosti, u s34adu sa za3onom.
6o znai da ce se ova pitanja 3on3retnije ure1iti posebnim za3onima iz odre1eni8 ob4asti ?zapo4javanje,
zdravstvena zatita i dr.A.
&apos4enici imaju pravo, po svom s4obodnom izboru organizirati sindi3at, te se u njega u54aniti, u s34adu sa
statutom i4i pravi4ima tog sindi3ata.
9os4odavci imaju pravo, po svom s4obodnom izboru, da formiraju udru2enje pos4odavaca, te da se u njega
u54ane, u s34adu sa statutom i4i pravi4ima tog udru2enja.
Sindi3at i udru2enja pos4odavaca mogu se osnovati bez i3a3vog pret8odnog odobrenja.
&a raz4i3u od dosadanji8 propisa, u novom radnom za3onodavstvu sindi3atu se daje da4e3o znaajnija u4oga
u zatiti i ostvarivanja interesa zapos4eni3a. &a3on o radu garantira zapos4enicima pravo na organiziranje
sindi3ata, te u54anjivanje u sindi3a4nu organizaciju, pod uvjetima 3oji mogu biti propisani samo statutom i4i
pravi4ima tog sindi3ata.
Isto ta3o, i pos4odavci imaju pravo da formiraju udru2enje pos4odavaca i u njega se u54ane pod uvjetima 3oji
se propisuju statutom i4i pravi4ima tog udru2enja.
$nemogu5ena je mogu5nost mijeanja federa4ne, odnosno 3antona4ne v4asti 3od osnivanja sindi3ata i
udru2enja pos4odavaca, ta3o da se ova udru2enja mogu osnovati bez i3a3vog pret8odnog odobrenja.
&apos4enici odnosno pos4odavci s4obodno od4u5uju o svom stupanju i4i istupanju iz sindi3ata odnosno
udru2enja pos4odavaca.
&apos4eni3 odnosno pos4odavac ne mo2e biti stav4jen u nepovo4jniji po4o2aj zbog 54anstva i4i ne54anstva u
sindi3atu odnosno udru2enju pos4odavaca.
>7!.
9o4azei od dobrovo4jnosti 3od osnivanja sindi3ata i udru2enja pos4odavaca, dobrovo4jno je i u54anjivanje u
ta udru2enja. 6a3oder, zabranjuje se dis3riminacija zbog 54anstva i4i ne54anstva u sindi3atu odnosno
udru2enju pos4odavaca.
6a3o npr. u3o4i3o zapos4eni3 nije 54an sindi3ata ne bi zbog toga mogao biti u nepovo4jnijem po4o2aju od
54anova sindi3ata u pog4edu prava 3oja su garantirana za3onom i 3o4e3tivnim ugovorom. Isto va2i i za
suprotan s4u5aj.
Dje4atnost sindi3ata odnosno udru2enja pos4odavaca ne mo2e se trajno ni privremeno zabraniti.
" ovom 54anu predvi1eno je da se dje4atnost sindi3ata odnosno udru2enja pos4odavaca ne mo2e trajno ni
privremeno zabraniti. 6o znai da e bi4o ija od4u3a u tom smis4u biti neva2ea.
9itanja iz ob4asti radni8 odnosa, ure1uju se i propisom 3antona, u s34adu sa ovim za3onom.
$va odredba upuuje i na 3antona4nu nad4e2nost u ure1ivanju pitanja iz ob4asti radni8 odnosa.
*a sva pitanja 3oja su u vezi sa ugovorom o radu, a 3oja nisu ure1ena ovim i4i drugim za3onom, primjenjuju
se opi propisi ob4igacionog prava.
$dredba o primjeni opi8 propisa ob4igacionog prava jasno u3azuje na gra1ans3o = pravni pristup u
s8vaanju radnog odnosa.
6a3o se na sva pitanja 3oja su u vezi sa ugovorom o radu, a 3oja nisu ure1ena &a3onom o radu i4i ne3im
drugim za3onom, primjenjuju opi propisi ob4igacionog prava.
"govor o radu za34ju5uje se u pismenoj formi.
A3o pos4odavac ne za34ju5i sa zapos4eni3om ugovor o radu u pismenoj formi i4i mu u ro3u od !> dana od
dana poet3a rada ne urui pismenu potvrdu o za34ju5enom ugovoru, smatra se da je sa zapos4eni3om
za34ju5io ugovor o radu na neodre1eno vrijeme.
9os4odavac mo2e u ro3u od jedne godine do3azati da ugovor o radu nije za34ju5io sa zapos4eni3om, odnosno
da zapos4eni3 ni3ad nije radio 3od pos4odavca.
9otvrda mora sadr2avati osnovne podat3e iz ugovora o radu, posebno one o stranama, po5et3u rada i p4ai.
&a3on o radu propisuje pismenu formu ugovora o radu 3ao pravi4o, ia3o sama forma ugovora nije bitna
pretpostav3a va4janosti tog ugovora. A3o ugovor o radu nije za34ju5en u pismenoj formi, pos4odavac je du2an
naj3asnije u ro3u od !> dana od dana pocet3a rada izdati zapos4eni3u potvrdu o za34ju5enom ugovoru, 3oja
mora sadr2avati osnovne podat3e 3oje sadr2i pismeni ugovor o radu. *aime, potvrda nije samo do3az da je
ugovor za34ju5en, vec zamjenjuje sam ugovor, pa mora sadr2avati sve ono to je propisano 3ao obavezni
sadr2aj pismenog ugovora o radu.
Bedutim, a3o ugovor o radu nije za34ju5en u pismenoj formi, niti je pos4odavac u predvi1enom ro3u izdao
potvrdu o radu, smatrat ce se da je ugovor o radu za34ju5en na neodre1eno vrijeme.
C7!.
Iz navedenog se mo2e za34ju5iti da sama 5injenica to ne postoji pismeni ugovor o radu, a nije izdata ni
potvrda o za34ju5enom ugovoru, ne mo2e imati za pos4jedicu gubita3 prava zapos4eni3a iz radnog odnosa,
odnosno ostvarivanja suds3e zatite u s4u5aju povrede bi4o 3ojeg prava iz radnog odnosa.
9redvi1ena je, ta3o1er i zatita pos4odavca, ta3o to mu je data mogu5nost da u ro3u od jedne godine mo2e
do3azivati da sa zapos4eni3om nije za34ju5io ugovor o radu, odnosno da isti ni3ada nije radio 3od
pos4odavca.
$va zatita zapos4eni3a predvi1ena je zbog prisutne pra3se zapo4javanja Dna crnoD, jer je bi4o s4u5ajeva da
zapos4eni3 godinama radi bez zasnovanog radnog odnosa, te zbog toga ne mo2e ostvariti minimum prava iz
radnog odnosa ?pravo na doprinose za penzijs3o i inva4ids3o i zdravstveno osiguranje i dr.A.
"govor o radu mo2e da za34ju5i 4ice 3oje je navri4o !> godina 2ivota i 3oje ima opu zdravstvenu
sposobnost utvr1enu od nad4e2ne zdravstvene ustanove.
Ba4o4jetni3 ne mo2e za34ju5iti ugovor o radu za obav4janje pos4ova 3oji mogu ugroziti njegovo zdrav4je,
mora4 i4i razvoj.
Smatra se da inva4idno 4ice 3oje je osposob4jeno za obnav4janje odre1eni8 pos4ova, ima zdravstvenu
sposobnost za obav4janje ti8 pos4ova.
"vjeti za za34ju5ivanje ugovora o radu, odnosno za zasnivanje radnog odnosa, mogu biti opi i posebni.
a. O"'# ()#*# za za34ju5ivanje ovog ugovora mora ispunjavati sva3o 4ice 3oje 2e4i da se zapos4i. &a3on o
radu, 3ao i dosad, propisuje dva opa uvjeta za za34ju5ivanje ugovora o radu, a to su godine 2ivota ?!>
godinaA i opa zdravstvena sposobnost. 9ri utvr1ivanju opeg uvjeta od !> godina 3ao minima4ne starosne
granice za zasnivanje radnog odnosa ima4a se u vidu 'onvencija broj !%0. o minima4nim godinama starosti
za prijem u radni odnos iz !/%. godine i 9reporu3a broj !.C. o minima4nim godina za zapo4javanje iz !/%.
godine, te De34aracija o pravima djeteta iz !>.
$vim do3umentima je utvr1eno da se ne mo2e zasnovati radni odnos prije odgovarajue minima4ne starosti.
Iz navedenog se mo2e za34ju5iti da je ugovor o radu sa djetetom m4adim od !> godina za34ju5en suprotno
navedenoj odredbi nitavan i ne proizvodi ni3a3ve pravne pos4jedice.
Drugi opi uvjet za za34ju5ivanje ugovora o radu, odnosno zasnivanje radnog odnosa je opa zdravstvena
sposobnost. &a3onodavac nije preciznije razradio ovo pitanje, to u pra3si mo2e dovesti do nejasnoa u
smis4u pojma zdravstvene sposobnosti i 3a3o istu do3azati. &dravstvena sposobnost mo2e biti opa i4i
dje4imi5na sposobnost za pojedinu vrstu pos4a, potpuna nesposobnost za bi4o 3a3av rad, i4i se pa3 za
odre1enu vrstu pos4a odnosno za odre1eno radno mjesto mogu tra2iti posebni zdravstveni uvjeti, to se mora
periodi5no 3ontro4isati. *pr. zapos4enici u saobraaju, ugostite4jstvu, ronioci i s4. moraju biti potpuno zdravi,
s obzirom na 3ara3ter pos4a 3oji treba da obav4jaju.
/7!.
" sva3om s4u5aju, zapos4eni3 do3azuje zdravstvenu sposobnost 4je3ars3im uvjerenjem 3oje izdaje nad4e2na
zdravstvena ustanova.
*avedeni opi uvjeti su od bitnog utjecaja za zasnivanje radnog odnosa, jer 4ice 3oje ne bi ispunjava4o bi4o
3oji od ova dva uvjeta ne bi mog4o zasnovati radni odnos. A3o bi ta3vo 4ice ipa3 za34ju5i4o ugovor o radu,
odnosno zasnova4o radni odnos, ta3av ugovor smatrao bi se nitavim tj. ne bi proizvodio ni3a3ve pravne
pos4jedice. 9redvi1ena je zatita ma4o4jetni3a od za34ju5ivanja ugovora o radu za vrenje pos4ova 3oji mogu
ugroziti njegovo zdrav4je, mora4 i4i razvoj, to je u s34adu sa 'onvencijom B$-=a br. !%0. o najni2oj dobnoj
granici za zasnivanje radnog odnosa.
A3o su za3onom, 3o4e3tivnim ugovorom i pravi4ni3om o radu, odre1eni posebni uvjeti za zasnivanje radnog
odnosa, ugovor o radu mo2e za34ju5iti samo 4ice 3oje ispunjava te uvjete.
+. Pos#+$% ()#*% za za34ju5ivanje ugovora o radu su oni 3oji su utvr1eni za3onom, 3o4e3tivnim ugovorom
i4i pravi4ni3om o radu, a odnose se na obav4janje 3on3retni8 pos4ova. &a obav4janje pos4ova potrebna je
odre1ena 3o4s3a, odnosno stru5na sprema, znanje i sposobnost, to se 3on3retizuje utvr1ivanjem uvjeta za
obav4janje sva3og 3on3retnog pos4a.6i uvjeti odre1uju se unaprijed, s obzirom na obje3tivne potrebe za
zasnivanje radnog odnosa, ta3o da posebni uvjeti ne mogu biti predmet na3nadnog sporazuma i4i izmjene ti8
uvjeta izme1u 4ica 3oja za34ju5uju ugovor o radu. 6a3oder, 3ao posebni uvjeti mogu se za odre1ene pos4ove
utvr1iti i godine 2ivota i posebne psi8o E fizi53e sposobnosti.
Ia3o vrijedi pravi4o o s4obodnom izboru zapos4eni3a od strane pos4odavca, ugovor o radu mo2e se za34ju5iti
samo sa zapos4eni3om 3oji ispunjava posebne uvjete utvr1ene za3onom, 3o4e3tivnim ugovorom i4i
pravi4ni3om o radu. Bedutim, do3 je u dosadanjim propisima bi4o predvi1eno pravo na zatitu
zainteresirani8 3andidata, a3o je po og4asu i4i 3on3ursu izabran 3andidat 3oji ne ispunjava tra2ene uvjete,
&a3on o radu ne predvi1a ni3a3vu zatitu prava drugi8 zainteresirani8 4ica za rad na tim pos4ovima.
Bedutim, ia3o nema izricite odredbe mi4jenja smo da ta3va 4ica zatitu svoji8 prava mogu ostvariti pred
nad4e2nim sudom.
Strani dr2av4jani mogu za34ju5iti ugovor o radu pod uvjetima utvr1enim za3onom.
"govor o radu mo2e za34ju5iti i strani dr2av4janin, s tim to pored opi8 uvjeta predvi1eni8 ovim za3onom
?!> godina 2ivota i opa zdravstvena sposobnostA, mora ispunjavati i posebne uvjete predvi1ene &a3onom o
zapo4javanju stranaca. ?DS4u2bene novine :ederacije ;i<D broj 07A.
07!.
2.1. P,o+$% ,ad
9ri4i3om za34ju5ivanja ugovora o radu mo2e se ugovoriti probni rad. 9robni rad ne mo2e trajati du2e od tri
mjeseca. A3o je ugovoren probni rad, ot3azani ro3 iznosi najmanje sedam dana.
Svr8a probnog rada jest u provjeri odnosno utvr1ivanju stru5ni8 i radni8 sposobnosti zapos4eni3a. $va3va
provjera sposobnosti mo2e se vriti samo a3o je probni rad ugovoren izme1u pos4odavca i zapos4eni3a
pri4i3om za34ju5ivanja ugovora o radu, to is34ju5ivo zavisi od toga da 4i pos4odavac 2e4i provjeru i4i ne.
&a3onodavac je ograniio trajanje probnog rada na najdu2e tri mjeseca, jer smatra da je to dovo4jan period u
3ojem je mogu5e provjeriti zapos4eni3ove sposobnosti za obav4janje odre1enog pos4a. A3o zapos4eni3 dobije
pozitivnu ocjenu pos4odavca, ostaje u radnom odnosu, u protivnom dobija ot3az uz ot3azni ro3 3oji iznosi
najmanje sedam dana.
2.2. U-oo, o ,ad( $a $#od,#.#$o % od,#.#$o ,%)#/#
"govor o radu za34ju5uje se na neodre1eno vrijeme, a3o ovim za3onom nije drugaije odre1eno.
9ravi4o je da se ugovor o radu za34ju5uje na neodre1eno vrijeme, mada u najveem broju zema4ja sa tr2inim
uvjetima privre1ivanja, ugovor o radu najce5e se za34ju5uje na odre1eno vrijeme sa mogu5nocu
produ2avanja ugovora o radu. 6a3vo rjeenje, zasada, u ovom za3onu nije predvi1eno, jer za3onodavac
smatra da za ta3vo to jo nije vrijeme, s obzirom na period tranzicije u 3ojem se na4azi naa zem4ja.
"govor o radu mo2e se za34ju5iti na odre1eno vrijeme u s4u5ajevima@
sezons3i8 pos4ova,
zamjene privremeno odsutnog zapos4eni3a,
rad na odre1enom proje3tu,
privremeno povecavanje obima pos4ova, i
drugim s4u5ajevima utvr1enim 3o4e3tivnim ugovorom.
"govor o radu za34ju5en na odre1eno vrijeme, prestaje iste3om ro3a utvr1enog tim ugovorom za sva3i
pojedina5ni s4u5aj.
9o4azei od pravi4a da se ugovor o radu za34ju5uje na neodre1eno vrijeme, za34ju5ivanje ugovora o radu na
odre1eno vrijeme, predstav4ja izuzeta3 za 3oji mora postojati stvaran i va2an raz4og, 3ao naprimjer@
7!.
3ad se radi o sezons3im pos4ovimaF
zamjeni privremeno odsutnog radni3aF
radu na odre1enom proje3tuF
privremenom povecanju obima pos4a, te
drugim s4u5ajevima utvr1enim 3o4e3tivnim ugovorom.
6o znai da s4u5ajevi u 3ojima se mo2e za34ju5iti ovaj ugovor o radu nisu navedeni ta3sativno, jer se ta3av
ugovor mo2e za34ju5iti i u drugim s4u5ajevima a3o se to predvidi 3o4e3tivnim ugovorom.
-adni odnos 3oji je zasnovan na osnovu ugovora o radu na odre1eno vrijeme prestaje iste3om ro3a za sva3i
pojedina5ni s4u5aj. 6aj ro3 mo2e biti odre1en 3a4endars3i ?tj. do odre1enog datumaA i4i ispunjenjem
odre1enog uvjeta ?npr. do zavret3a odre1enog pos4a i4i povrat3om odsutnog zapos4eni3a i s4.A
0. Sad,1a) 2a&l)(3$o- (-oo,a o ,ad(
"govor o radu sadr2i, narocito, podat3e o@
nazivu i sjeditu pos4odavcaF
imenu, prezimenu, prebiva4itu odnosno boravitu zapos4eni3aF
trajanju ugovora o raduF
danu odpocinjanja radaF
mjestu radaF
radnom mjestu na 3ojem se zapos4eni3 zapo4java i 3rata3 opis pos4ovaF
du2ini i rasporedu radnog vremenaF
p4ai, dodacima na p4au, na3nadama, te periodima isp4ateF
trajanju godinjeg odmoraF
ot3azanim ro3ovima 3oji8 se mora pridr2avati zapos4eni3 i pos4odavacF
druge podat3e u vezi sa uvjetima rada utvr1enim 3o4e3tivnim ugovorom.
"mjesto podata3a, mo2e se u ugovoru o radu naznaiti odgovarajui za3on, 3o4e3tivni ugovor i4i pravi4ni3 o
radu, 3ojim su ure1ena ta pitanja.
'ao to je ve naprijed nag4aeno bitni sastojci ugovora o radu su p4aa, 4i5ni rad ?4i5no obav4janje preuzeti8
pos4ovaA i radno mjesto, a sva osta4a prava proizi4aze iz odredaba za3ona, 3o4e3tivnog ugovora i4i pravi4ni3a
o radu, ta3o da i8 nije obavezno utvr1ivati ugovorom, vec je dovo4jno uputiti na odgovarajue propise 3ojim
se ta pitanja ure1uju.
!07!.
A3o se zapos4eni3 upuuje na rad u inozemstvo za34ju5uje se pismeni ugovor o radu prije od4as3a
zapos4eni3a u inozemstvo.
"govor sadr2i, pored podat3a iz za3ona, i podat3e o@
trajanja rada u inozemstvuF
va4uti u 3ojoj ce se isp4aivati p4aa i drugim primanjima u nov5u i naturi na 3oja zapos4eni3 ima
pravo za vrijemerada u inozemstvuF
uvjetima vracanja u zem4ju.
Sve to je re5eno u pret8odnom 3omentaru va2i i za ovu odredbu, s tim to se u s4u5aju upuivanja
zapos4eni3a na rad u inozemstvo obavezno unose i podaci o trajanju rada u inozemstvu, va4uti u 3ojoj ce se
isp4a5ivati p4aa, drugim primanjima u nov5u i naturi na 3oju zapos4eni3 ima pravo, 3ao i uvjete pod 3ojim
e se zapos4eni3 vratiti u zem4ju.
4. Poda!% &o)% s# $# /o-( *,a1%*%
9ri4i3om za34ju5ivanja ugovora o radu pos4odavac ne mo2e tra2iti od zapos4eni3a podat3e 3oji nisu u
neposrednoj vezi sa prirodom radni8 a3tivnosti 3oje zapos4eni3 obav4ja.
9rivatnost 5ovje3a predstav4ja jedno od teme4jni8 prava i s4oboda 5ovje3a i gra1anina to proiz4azi i iz
odredaba "stava :ederacije ;i<. $vim 54anom predvi1a se tajnost 4i5ni8 podata3a 3oji se odnose na
zapos4eni3ov 4i5ni i porodi5ni 2ivot, dostojanstvo i ug4ed, u3o4i3o ti podaci nisu u neposrednoj vezi sa
prirodom njegovog pos4a odnosno njegovi8 radni8 a3tivnosti.
(i5ni podaci zapos4eni3a ne mogu se pri3up4jati, obra1ivati, 3oristiti i4i dostav4jati tre5im 4icima, osim a3o je
to odre1eno za3onom i4i a3o je to potrebno radi ostvarivanje prava i obaveza iz radnog odnosa.
$va odredba nas4anja se na pret8odnu, ta3o to iz nje proiz4azi pos4odav5eva obaveza da nadzire da 4i se
pri3up4jaju, obra1uju, 3oriste i dostav4jaju 4i5ni podaci tre5im 4icima, u s34adu sa za3onom.
0.1. P,%)#/ ",%",a$%&a
9os4odavac mo2e za34ju5iti ugovor o obav4janju pripravni53og sta2a sa pripravni3om na ono4i3o vremena
3o4i3o traje pripravni53i sta2 propisan za zanimanje na 3oje se odnosi. "govor se za34ju5uje u pisanoj formi.
'opiju ugovora pos4odavac dostav4ja nad4e2noj s4u2bi za zapo4javanje u ro3u od pet dana od dana njegovog
za34ju5ivanja radi evidencije i 3ontro4e.
!!7!.
9ripravni3om se smatra 4ice sa zavrenom srednjom i4i viom 3o4om, odn. fa3u4tetom 3oje prvi put zasniva
radni odnos u tom zanimanju, a 3oje je, prema &a3onu, obavezno po4o2iti stru5ni ispit i4i mu je za rad u
zanimanju potrebno pred8odno radno is3ustvo.
" to3u obav4janja pripravni53og sta2a pripravni3 ima pravo na nov5anu na3nadu u iznosu najmanje 00G od
najni2e p4ae. 9os4odavac i pripravni3 mogu se dogovoriti i o veem iznosu nov5ane na3nade, ovisno od
stru5ne spreme pripravni3a.
9os4odavac osigurava pripravni3a za s4u5aj povrede na radu i profesiona4ne bo4esti, a zdravstveno osiguranje
osigurava nad4e2na s4u2ba za zapo4javanje.
9ripravni3 ima pravo na odmor u to3u radnog dana, dnevni odmor izme1u dva uzastopna radna dana i
sedmi5ni odmor.
*a3on zavrenog pripravni53og sta2a, pripravni3 po4a2e stru5ni ispit, u s34adu sa za3onom, propisom
3antona i4i pravi4ni3om o radu.
*a3on zavrenog pripravni53og sta2a, pripravni3 po4a2e stru5ni ispit, u s34adu sa za3onom, propisom
3antona i4i pravi4ni3om o radu.
'od odre1ivanja du2ine pripravni53og sta2a treba4o bi da se po4azi od s4o2enosti pos4ova radnog mjesta, za
3oje se pripravni3 osposob4java, 3ao i pred8odnog znanja 4ica 3oje se prima u svojstvu pripravni3a ?npr. u
to3u 3o4ovanja bi4o je, u znatnoj mjeri, zastup4jeno i pra3ti5no ucenjeA.
" utvr1eno vrijeme pripravni53og sta2a ne u4azi vrijeme opravdane odsutnosti pripravni3a ?bo4est, poro1ajno
odsustvo i drugo odsustvo 3oje se ura5unava u sta2 osiguranjaA, pa se, za to4i3o vremena, produ2ava trajanje
pripravni53og sta2a.
9ravi4ni3om o radu treba da se urede sva 3on3retna pitanja u vezi sa pripravni53im sta2om, 3ao i po4aganje
stru5nog ispita.
0.2. Volo$*#,s&% ,ad
A3o je stru5ni ispit i4i radno is3ustvo utvr1eno &a3onom i4i 9ravi4ni3om o radu, uvjet za obav4janje pos4ova
odre1enog zanimanja, pos4odavac mo2e 4ice 3oje zavri 3o4ovanje za ta3vo zanimanje primiti na stru5no
osposob4javanje za samosta4ni rad, bez zasnivanja radnog odnosa ?vo4onters3i radA.
"govor sa vo4onterom za34ju5uje se u pisanoj formi. 'opiju ugovora pos4odavac dostav4ja nad4e2noj s4u2bi
za zapo4javanje u ro3u od pet dana od dana za34ju5enja ugovora radi evidencije i 3ontro4e.
#o4onters3i rad mo2e trajati ono4i3o vremena 3o4i3o je propisano trajanje osposob4javanja prema &a3onu, za
odre1eno zanimanje.
6rajanje vo4onters3og rada ra5una se u pripravni53i sta2 i radno is3ustvo 3ao uvjet za rad na odre1enim
radnim mjestima i4i za po4aganje stru5nog ispita.
!27!.
#o4onter ima pravo na zdravstveno osiguranje 3a3o je to utvr1eno propisima za nezapos4ena 4ica.
-adi osiguranja za s4u5aj povrede na radu i4i profesiona4ne bo4esti pos4odavac p4aa nad4e2noj s4u2bi za
zapo4javanje %>G od najni2e p4ae za sva3og vo4ontera.
#o4onter ima pravo na odmor u to3u radnog dana, dnevni odmor izme1u dva uzastopna radna dana i
sedmi5ni odmor.
4. ZAKLJU AK
"govorom o radu smatra se ugovor na osnovu 3oga se izme1u radni3a i pos4odavca, u s34adu sa za3onom,
zasniva radni odnos.
"govor o radu ne mo2e za34ju5iti 4ice 3oje nije navri4o !> godina 2ivota i 3oje nema optu zdravstvenu
sposobnost za rad.
"govor o radu se za34ju5uje u pismenom ob4i3u i sadr2i podat3e o@
nazivu i sjeditu pos4odavca
imenu, prezimenu, stru5noj spremi i prebiva4itu, odnosno boravitu radni3a
datumu stupanja radni3a na rad
radnom mjestu na 3ome se radni3 zapo4java i mjestu rada, du2ini radnog vremena
p4ati, i drugim nov5anim na3nadama
trajanju ugovora i ro3ovima za ot3azivanje ugovora
du2ini godinjeg odmora i dr. pitanjima
9ri4i3om za34ju5ivanja ugovora o radu, pos4odavac ne mo2e tra2iti od radni3a podat3e 3oji nisu u
neposrednoj vezi sa pos4ovima 3oje radni3 treba da obav4ja.
"govorom o radu mo2e se predvidjeti probni rad radni3a, 3oji mo2e iznositi najvie tri mjeseca, izuzetno se
mo2e produ2iti za jo tri mjeseca.
9os4odavac mo2e sa radni3om za34ju5iti ugovor o radu sa punim i nepunim radnim vremenom.
"govor o radu treba raz4i3ovati od ugovora o dje4u.
'od ugovora o radu bitan je sam rad, a 3od ugovora o dje4u rezu4tat rada ?dje4oA.
'od ugovora o radu utvr1uje se na3nada 3oja se radni3u isp4auje u utvr1enim vremens3im interva4ima, a
3od ugovora o dje4u, izvri4ac pos4a dobija nagradu za izvreno dje4o odjednom.
"govor o radu prestaje da va2i@
smru radni3a
sporazumom pos4odavca i radni3a
!%7!.
ot3azom ugovora od strane pos4odavca i4i radni3a
iste3om ro3a trajanja ugovora
ispunjenjem us4ova za od4aza3 u penziju
gubit3om radne sposobnosti radni3a i dr.
LITERATURA
!. 9rof. Dr. Sead Dedi E Doc.dr. Jasmin3a ,rada5evi = Sijer5i, Sarajevo, 200>. godinaF
2. 9rof. Dr. Sead Dizdarevi, nastavni materija4, Sarajevo, 2000.godinaF
%. ZAKONI FEDERACIJE BOSNE I HERCEGOVINE ZAKON O RADU SA KOMENTARIMA I PRILOZIMA (Sl. novine F BiH

!. "#$%%& #'$((&'%$(#)
>. Internet

HHH .e3onoms3a3a .8r 7gospodars3o =",ao 7
HHH .pravri .8r 78r 7studij 7
HHH .s3o4s3a .com .8r 7
HHH .ffpu .8r 7fi4eadmin 7
HHH .ads .gov .ba 7za3oni 7doc
HHH .",ao .8r 7
HHH .pravni .ns .ac .iu 7
!.7!.