PODSTAWY PRAWA (III)

PRZYSPOSOBIENIE
Zwane adopcj lub ze staropolskiego usynowieniem, w istocie jest usankcjonowaniem
prawnym fikcji spoecznej, przez ustanowienie w sposb urzdowy prawnej wizi, na
wzr tej, jaka czy rodzicw z dziemi.
PRZYSPOSOBIENIE W WIETLE STANDARTW MIDZYNARODOWYCH
1. Celem adopcji powinno by dobro dziecka
2. Adopcje moe ustanowi jedynie wadza pastwowa (np. Sd) po wnikliwym
zbadaniu sytuacji rodzinnoprawnej zainteresowanego dziecka, jego rodzicw i
rodzestwa, osb zamierzajcych go przysposobi
3. Wiek przysposabiajcego powinien stwarza szans na zapewnienie dziecku
naleytej opieki przez okres caego dziecistwa
4. Adopcja dziecka za granic dopuszczalna jest jedynie wwczas, gdy pozostaje to
w najlepszym interesie dziecka
5. Przy adopcji po za granice naley zagwarantowa, aby dziecko miao tam
warunki ycia nie gorsze od tych, jakie miao w kraju
6. Pastwa maj obowizek przeciwdziaa komercjalizacji adopcji i wsppracowa
w sprawach adopcyjnych, zwaszcza tworzc w swych krajach kompetentne
organy
Istotne znaczenie ma prawo dziecka do znajomoci wasnej tosamoci czyli prawo
dziecka do dostpu do informacji o tym kim s jego rodzice (art. 7 KoPD)
PRZESANKI USTANOWIENIA PRZYSPOSOBIENIA
1. DOBRO PRZYSPOSABIANEGO
Podstawow funkcj adopcji jest stworzenie dziecku pozbawionemu trwale
pieczy rodzicw (np. w wyniku mierci rodzicw) zastpczego rodowiska
rodzinnego. Osoba zainteresowana przysposobieniem musi zapewni dziecku
odpowiednie warunki wychowania i utrzymania. Gwnym motywem
kandydatw powinno by przede wszystkim dobro dziecka a nie np. naturalna
potrzeba posiadania potomstwa (np. kandydat bezdzietny). Ta potrzeba i
dzielenie si z dzieckiem uczuciami realizowana powinna by niejako przy
okazji.
2. PRZESANKI DOTYCZCE STRON STOSUNKU PRZYSPOSOBIENIA
Stronami stosunku przysposobienia s przysposabiany i przysposabiajcy.
Przysposabiajcym moe by jedna osoba ale istnieje te moliwo adopcji
wsplnej przez maonkw.
W adopcji wsplnej s dwa odrbne stosunki prawne czce kadego z
maonkw z adoptowanym dzieckiem- Jeden z nich moe istnie bez
drugiego
Np. Po rozwodzenie lub mierci jednego z maonkw wi adopcyjna midzy
jednym z nich a dzieckiem wyganie i sd orzeknie o rozwizanie adopcji,
wi adopcyjna z drugim z maonkw trwa bdzie nadal.
O przysposobieniu wsplnym mwimy rwnie wtedy, kiedy
przysposabiajcym jest maonek osoby zmarej (czyli wdowiec lub wdowa),
ktra wczeniej dziecko przysposobia
B. PRZYSPOSABIANY

Musi by maoletni w momencie skadania wniosku o ustanowienie adopcji. W

chwili wydawania orzeczenia musi pozostawa przy yciu. Przysposabiany nie
moe podlega wadzy rodzicielskiej rodzicw naturalnych w chwili adopcji.
Adoptowane mog by dzieci osb, ktre: nie yj, s nieznane, pozbawione
wadzy rodzicielskiej lub wyraziy zgod na adopcj swojego dziecka.
Do adopcji dziecka, ktre ukoczyo 13 lat wymagana jest jego zgoda, chyba
e dziecko np. jest upoledzone umysowo lub jest przekonany e
przysposabiajcy sa jego naturalnymi rodzicami.
C. PRZYSPOSABIAJCY
Przysposobi dziecko moe osoba, ktra
1) Osobicie wystpia o wydanie przez sd orzeczenia (nie moe
wystpi o orzeczenie adopcji przez inna osob ni wnioskodawca)
2) yje w momencie wydania orzeczenia (sd umarza postpowanie
w razie mierci wnioskodawcy)
3) Ma pen zdolno do czynnoci prawnych
4) Posiada odpowiednie kwalifikacje osobiste (podoa z obowizkom
zwizanym z wychowaniem i utrzymaniem dziecka)
5) Jest odpowiednio starsza od przysposabianego (art. 114 KRO)
Minimalny wiek dla osb przysposabiajcych od 21 do 35 lat.
Jednake standardy midzynarodowe dotyczce wieku
przysposabiajcych nie zmodyfikoway uregulowa KRO na tyle by
stracio aktualno, e to kadorazowo s rozstrzyga jaka rnica wieku
midzy przysposabiajcym a przysposabianym jest odpowiednia.
3. ZGODA NA PRZYSPOSOBIENIE
A. CHARAKTERYSTYKA PRAWNA ZGODY NA PRZYSPOSOBIENIE
Adopcja dotyczy rwnie osb trzecich, ktre w sposb bezporednio cza si
z adopcj. W celu stworzenia dla przysposobienia stabilnego i bezpiecznego
gruntu. KRO wymaga zgody innych osb na wydanie orzeczenia przez sd. S
nimi:
1) Rodzice adoptowanego dziecka
2) Prawny opiekun przysposabianego dziecka
3) Wspmaonek osoby dokonujcej przysposobienie .
WYRAENIE ZGODY jest czynnoci o charakterze osobistym. Jest to
owiadczenie woli, do ktrego nie stosuje si przepisw KC o
wadach owiadcze woli.
Mniej rygorystycznie naley podej do pominicia odebrania zgody
opiekunka dziecka. Nie powinno ono wywoywa konsekwencji np.
niweczcych orzeczenie o adopcji.
Orzeczenie o adopcji moe by nawet wydana tylko i wycznie na podstawie
ZGODY SDU OPIEKUCZEGO.
B. ZGODA PRZYSPOSABIANEGO
Zgoda osoby przysposabianej jest przesank orzekania adopcji w przypadku
postpowania dotyczcego dziecka, ktre ukoczyo 13 lat.
Jeli modsze dziecko rozumie sens adopcji wwczas sd opiekuczy ma
obowizek wysucha zdania dziecka (art. 118 2 KRO)

Zazwyczaj niedopuszczalne jest uzyskanie przysposobienia dziecka z

pominiciem zgody (dziecka) na adopcje. (Zaprzeczenie dobra dziecka)
C. ZGODA WSPMAONKA OSOBY PRZYSPOSABIAJCEJ.
Jest ona niezbdna zarwno wwczas, gdy przysposabiajcy adoptuje dziecko
swego maonka, jak i wtedy, kiedy przysposabiajcy adoptuje dziecko innej
osoby ni wspmaonek.
W pierwszej sytuacji-> zgodna maonka jednoczenie zgoda rodzica
adoptujcego-> rodzic adoptowanego dziecka nie traci nad nim wadzy
rodzicielskiej-> staj si oboje rodzicami-> STWORZENIE DZIECKU RODZINY Z
OBOJGIEM RODZICW (BIOLOGICZNYM I TYM, KTRY JE ZAADOPTOWA)
D. ZGODA RODZICW PRZYSPOSABIANEGO DZIECKA LUB JEGO OPIEKUNA
Jeli rodzice (biologiczni) sprawuj nad swym dzieckiem np. w ograniczonym
zakresie wadz rodzicielsk, wwczas do adopcji moe doj tylko po
wyraeniu przez nich zgody.

Zgoda nie moe by wyraona wczeniej ni po upywie 6 tygodni od

urodzenia
Jeeli zostaa zoona np. przez niezamn kobiet w szpitalu po
porodzie, to wywoa ona prawny skutek umoliwiajc dokonania
przysposobienia po 6 tygodniach.
Zgoda rodzicw na przysposobienia orzeczonego- na rzecz
konkretnej osoby
Zgoda blankietowa- bez wskazania osoby przysposabiajcego.
Rodzice mog t zgod odwoa (przed sdem opiekuczym) nie
pniej ni przed wszczciem sprawy o przysposobienie (art. 119 1
KRO)
Wyraenie zgody blankietowej-> zerwanie przez rodzicw wszelkiego
kontaktu z dzieckiem (zrzeczenie si praw do dziecka)-> nastpuje
adopcja cakowita (anonimowa- osoby adoptujce pozostaj
anonimowe) Adopcji tej nie mona rozwiza (nierozerwalna)
Sd moe orzec przysposobienie dziecka mimo braku zgody rodzicw,
gdy:
Nie maj oni penej zdolnoci do czynnoci prawnych (ukoczyli
lat 13 ale nie s jeszcze penoletni, lub po uzyskaniu penoletnoci s
ubezwasnowolnieni), a ich odmowa wyraenia zgody na adopcje jest
sprzeczna z dobrem dziecka
Zostali pozbawieni wadzy rodzicielskiej (Jeli wadza rodzicielska
zostaa rodzicom jedynie ograniczona to orzeczenie adopcji dziecka bez
zgody rodzicw nie jest moliwa. (podrcznik str.172 doczyta)
S nieznani albo porozumienie z nimi napotyka na trudne do
przezwycienia przeszkody (art.. 119 1 KRO)
Ustalajc ojcostwo sd nie przyzna mczynie wadzy
rodzicielskiej

PRZYSPOSOBIENIE ZWIZANE Z PRZENIESIENIEM DZIECKA ZA GRANICE

Moe nastpi jedynie wwczas, gdy tylko w ten sposb mona zapewni
przysposabianemu odpowiednie zastpcze rodowisko rodzinne (art. 114 1
KRO)

Moliwo zapewnienia dziecku zastpcze rodowisko rodzinne w Polsce

( umieszczenie go w rodzinie adopcyjnej lub rodzinie zastpczej lub
instytucjonalnej formie rodzinnej opieki nad dzieckiem) sprawia, e adopcja
zagraniczna jest prawie niedopuszczalna. Chyba, e wystpuje
pokrewiestwo lub powinowactwo midzy przysposobionym a mieszkajcym za
granic przysposabiajcym lub osoba ta wczeniej zaadoptowaa np. jedno z
rodzestwa.
Preadopcja (art. 120 3 KRO)

RODZAJE PRZYSPOSOBIE
1) PRZYSPOSOBIENIE NIEPENE
Sd ustanawia je na danie przysposabiajcego i za zgoda wszystkich,
ktrych zgoda jest potrzebna.
Skutki tej adopcji s ograniczone- powstanie wizi adopcyjnej wycznie
midzy przysposabiajcym a przysposobionym rozcigajc si jedynie
(dzieci, wnuki) adoptowanego.
Brak stosunku prawnego czcego przysposobionego z krewnymi
przysposabiajcego .
Przysposobiony podlega wadzy rodzicielskiej przysposabiajcego (ustaje
wadza rodzicielska jego rodzicw naturalnych)
Przysposabiany otrzymuje nazwisko po przysposabiajcym ( dziedziczy)
Dziedziczy te po innych czonkach swojej rodziny naturalnej.
Wizy rodzinnoprawne przysposobionego w ramach przysposobienia niepenego
Podkrelono i pogrubiono osoby poczone z przysposobionym wizi rodzinnoprawn
Podwjna linia- wi adopcyjna
Pojedyncza linia- wi pokrewiestwa
Pozostaych osb nie cz wizy z przysposobionym

Rodzice rodzicw
naturalnych dziadkowie
przysposobionego

Rodzice
przysposabiajce
go

Rodzice naturalni
przysposobioneg
o
Wspmaonek
przysposabiajce
go

Dzieci
przysposabiajce
go

PRZYSPOSABIA
JCY
Rodzestwo
przysposobioneg
o

Rodzice
przysposabiaj
cego