EnerxiaSolarTerrmica Galicia

AENOR
AENOR
RT
AENOR
TIFI
E AENOR
IRF I
E
EM
ENT
I Net
I Net
Empresa
Registrada A
Empresa
G
ISO 14001:1996
Enerxa Solar
Trmica
SY
NA Comunidade Autnoma
Galicia
DE
Gestin
Ambiental
Gestin
Ambiental
Registrada
S
ER-1660/2002 E M ISO
CGM-04/437
ENT
9001:2000
ISO 14001:1996
ER-1660/2002
CGM-04/437
ISO 9001:2000
CE
MA
CE
MA
TE
TE
CE
MA
MA
AENOR
Gestin
Ambiental
CGM-04/437
TE
IFI
E
SY
RT
I Net
G
ENT
EM
ISO 9001:2000
ISO 14001:1996
ENERXA SOLAR TRMICA NA COMUNIDADE AUTNOMA DE GALICIA

I Net
AENOR
Empresa
Registrada
ER-1660/2002
Ra Ourense, 6
Santiago de Compostela (A Corua) Espaa
Tlf. (34) 981 54 15 00 / Fax: (34) 981 54 15 15
www.inega.es
AENOR
IFI
E
Gestin
Ambiental
SY
ENT
EM
G
Empresa
Registrada
RT
AENOR
CGM-04/437
ISO 9001:2000
ISO 14001:1996
ER-1660/2002
M
TE
CE
Enerxa solar
trmica na
Comunidade
Autnoma
de Galicia
2005
RT
IFI
E
AENOR
D
CE
AENOR
TE
EM
MA
Empresa
Registrada
ER-1660/2002
I Net
ENT
SY
ISO 9001:2000
ISO 14001:1996
Gestin
Ambiental
CGM-04/437
Dep. Legal: C-945-2005

Imprime: PLANA, Artes Grficas, S.L.
ndice
ndice
Captulo 1: Introducin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.1. Introducin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2. Tipos de aproveitamento da enerxa solar . . . . . . 10

1.2.1. Aproveitamento pasivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
1.2.2. Aproveitamento activo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
1.3. Situacin da enerxa solar en Galicia. Programa
de Fomento da Enerxa Solar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
1.4. Enerxa solar trmica e arquitectura . . . . . . . . . . . . . . 18
Captulo 2: Tecnoloxa de enerxa solar

trmica de baixa temperatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
2.1. Caractersticas e conceptos bsicos . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
2.2. Compoentes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
2.2.1. Subsistema de captacin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
2.2.2. Subsistema de almacenamento ou de
acumulacin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
2.2.3. Intercambiador de calor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
2.2.4. Subsistema de distribucin . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
2.2.5. Subsistema de enerxa auxiliar . . . . . . . . . . . . . 43
2.3. Configuracins dos sistemas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
5
2.3.1. Sistema de transferencia de calor . . . . . . . . . . 49

2.3.2. Principio de circulacin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
2.3.3. Sistema de expansin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
2.3.4. Forma de acoplamento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
2.3.5. Sistema de enerxa auxiliar . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
2.4. Mantemento das instalacins solares trmicas . . . 59
Captulo 3: Exemplos de aplicacins da

enerxa solar trmica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
3.1. Aplicacins e deseo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
3.1.1. Auga quente sanitaria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
3.1.2. Climatizacin de piscinas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
3.1.3. Calefaccin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
3.1.4. Aplicacins en industrias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
3.2. Instalacins tipo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
3.3. Custos medios das instalacins. Subvencins . . . . 79
3.3.1. Custos medios das instalacins:
captadores planos e tubos de baleiro . . . . 79
3.3.2. Subvencins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Anexo I:
O Instituto Enerxtico de Galicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Anexo II:
Publicacins do Instituto Enerxtico de Galicia . . . . . . . 93
Captulo 1
Introducin
Introducin
1.1. Introducin
Os avances tecnolxicos e a evolucin dos hbitos da
sociedade repercuten directamente no consumo enerxtico, producndose incrementos continuos na demanda.
Este feito deriva na necesidade de ampliacin e mellora
das infraestruturas de xeracin, transporte e distribucin
da enerxa.
Por outra banda, os importantes impactos medioambientais do sector enerxtico obrigan a levar a cabo polticas
que contriban desenvolvemento sostible, entendendo
como tal aquel desenvolvemento econmico unido
progreso social, que tea en conta o uso racional dos
recursos e a sa conservacin e mellora.
Por estes motivos cobran unha especial importancia as
fontes de enerxa renovables, definidas como aquelas
cun recurso que se renova ou recupera ciclicamente
nunha escala temporal a curto prazo. Os beneficios asociados aproveitamento destas fontes son numerosos,
entre eles o incremento da diversificacin enerxtica, a
optimizacin da xestin dos recursos enerxticos, as
como o importante rol na proteccin medioambiental e
na creacin de emprego.
9
INTRODUCIN
Dentro das fontes de enerxa renovables con maior potencial destaca a enerxa solar. Esta fonte, til tanto para xeracin elctrica
(paneis fotovoltaicos) como trmica (paneis trmicos), amosaba un
escaso desenvolvemento ata hai poucos anos, experimentando na
actualidade elevados incrementos no seu aproveitamento, o que en
parte froito do apoio pblico que se lle est a proporcionar.
A presente publicacin ten por obxecto informar dunha forma sinxela a tdolos cidadns sobre os diferentes aspectos da enerxa solar
trmica (tecnoloxas, tipos de instalacins, custos, etc.), permitindo
as coecer basicamente as posibilidades que esta lles ofrece.
1.2. Tipos de aproveitamento da enerxa solar

1.2.1. Aproveitamento pasivo
O aproveitamento pasivo da enerxa solar na edificacin basase
na captacin da radiacin do sol e o seu almacenamento e distribucin de forma natural sen utilizar elementos mecnicos. Este
aproveitamento consguese cun adecuado deseo, o que incle
unha axeitada eleccin dos materiais empregados na construcin,
utilizacin dos fenmenos naturais de circulacin do aire, etc.. Polo
tanto establcese unha relacin entre enerxa solar pasiva e arquitectura, xa que ese tipo de sistemas constrense sobre a estrutura
do edificio. Unha das grandes vantaxes dos sistemas pasivos fronte s activos a sa duracin, debido a que a sa vida anloga
da construcin.
10
A arquitectura bioclimtica a arquitectura que aproveita o clima e

as condicins do entorno para conseguir unha situacin de confort
trmico no interior da edificacin.
1.2.2. Aproveitamento activo

1.2.2.1. Enerxa solar trmica
As instalacins de enerxa solar trmica son utilizadas para o quecemento de fludos, normalmente auga. Dependendo da temperatura
final alcanzada polo fludo, estas instalacins divdense en:
Baixa temperatura: destinadas a aplicacins de temperaturas
ata aproximadamente 90 C.
Media temperatura: destinadas s aplicacins que esixen temperaturas comprendidas aproximadamente entre os 90 C e os
250 C.
11
INTRODUCIN
Alta temperatura: destinadas s aplicacins que precisan temperaturas do fludo superiores a 250 C.
A enerxa solar trmica poder ser utilizada incluso para aplicacins

de refrixeracin, empregando mquinas de absorcin.
1.2.2.2. Enerxa solar fotovoltaica

A enerxa solar fotovoltaica transforma a radiacin solar en enerxa
elctrica mediante paneis fabricados a partir de elementos semicondutores, principalmente silicio.
Existen dous tipos de instalacin fotovoltaicas:
- Illadas da rede elctrica.
- Conectadas rede elctrica convencional.
12
1.2.2.2.A. Sistemas illados da rede elctrica

Estes sistemas emprganse principalmente en lugares nos que non
se ten acceso rede elctrica e resulta mis econmico instalar un
sistema fotovoltaico que tender unha lia entre a rede e o punto de
consumo. Tamn se instalan cando, por razns tcnicas ou medioambientais, se estima conveniente utilizar a radiacin solar para producir electricidade en lugar do subministro elctrico convencional.
Os paneis s producen enerxa nas horas de sol e, sen embargo, a

enerxa utilzase xeralmente durante as 24 horas do da, polo que
necesario un sistema de acumulacin. As, durante as horas de luz
solar dbese producir mis enerxa da que se consume, para acumulala e posteriormente poder utilizala cando non se poida xerar.
As principais aplicacins dos sistemas illados da rede elctrica son:
electrificacin de vivendas illadas, iluminacin de ras e estradas,
aplicacins espaciais, sinalizacin (balizamento de aeroportos, sinalizacin de estradas e portos, etc.), telecomunicacins (repetidores
de televisin, antenas de telefona mbil, equipos de radio, etc.),...
13
INTRODUCIN
1.2.2.2.B. Sistemas conectados rede elctrica

Nestes sistemas fotovoltaicos, toda a enerxa xerada inxectada
rede elctrica para a sa distribucin, contribundo reducin do
consumo de fontes enerxticas convencionais.
Estas instalacins son pequenas centrais produtoras de enerxa elctrica, que permiten propietario obter unha rendibilidade econmica debido a que factura os kWh producidos a un prezo incentivado,
e non van asociadas a autoconsumo.
1.3. Situacin da enerxa solar en Galicia.

Programa de Fomento da Enerxa Solar
A situacin do aproveitamento da enerxa solar en Galicia a finais do
ano 2001 era a seguinte:
14
Este escaso nmero de instalacins levou a que no ano 2002, a

Consellera de Innovacin, Industria e Comercio e o Instituto
Enerxtico de Galicia (INEGA) comezaran a desenvolver o Programa
de Fomento da Enerxa Solar, no que se definan unha serie de
actuacins relacionadas con esta fonte enerxtica, a realizar nos
seguintes anos, coa fin de facer avanzar dunha forma significativa o
aproveitamento da enerxa solar en Galicia.
A maior parte destas actuacins relacinanse coa difusin da enerxa solar debido a que a falta de coecementos relacionados con esta
tecnoloxa afectaban dunha forma importante escaso aproveitamento desta fonte de enerxa renovable.
15
INTRODUCIN
A continuacin amsanse as actuacins establecidas no devandito

programa:
16
Na actualidade, a situacin est evolucionando dunha forma satisfactoria. Proba desto o crecente interese da sociedade por esta
fonte enerxtica, o que deriva no grande incremento do nmero de
instalacins.
A continuacin amsanse a evolucin nos ltimos anos en Galicia e

en Espaa, tanto de enerxa solar trmica como fotovoltaica:
Fonte: IDAE, INEGA
O Programa de Fomento da Enerxa Solar estableca os seguintes

obxectivos de cara ano 2010:
17
INTRODUCIN
(*) Contemplando dous escenarios, en funcin da posible mellora tecnolxica e/ou baixada do custo dos panel fotovoltaico.
Non obstante, o elevado ritmo actual de implantacin de instalacins

solares leva a considerar un novo plantexamento dos obxectivos de
cara o ano 2010, que incluso poderan chegar a duplica-los valores
inicialmente establecidos1.
1.4. Enerxa solar trmica e arquitectura

A implantacin dunha instalacin solar trmica non s comprende
a colocacin da superficie de captacin no lugar apropiado senn
que require a disposicin do sistema de acumulacin, distribucin
e outros equipos auxiliares, o que encarece e complica a execucin
da obra nunha edificacin que xa estea finalizada. Por esta razn,
aconsellable levar a cabo a instalacin cando se procede realizacin da obra de construcin (ou reforma) da edificacin, polo
que se debe tratar de inclur o seu deseo no proxecto tcnico
correspondente.
1 No caso da enerxa solar fotovoltaica, unha das causas do aumento do nmero de

proxectos foi a publicacin do Real Decreto 436/2004, no que se aumentou moi significativamente o lmite de potencia das instalacins conectadas rede, de 5 a 100
kWp, que perciben un importe aproximado a 0,42 euros/kWh.
18
Neste sentido, xurde o importante concepto da integracin da enerxa solar na edificacin, relacionado coa incorporacin da instalacin
propio deseo arquitectnico da edificacin, o que habitualmente
trae consigo a substitucin dalgn dos elementos construtivos bsicos por elementos de captacin (paneis) das instalacins solares.
No caso de non ser posible para o promotor da edificacin implantar a instalacin no momento da sa construcin ou reforma, recomndase, polo menos, facer unha preinstalacin para o devandito
sistema. Desta forma, en calquera momento ser posible executar a
instalacin cunha obra menor e custo moi inferior a aqueles que se
deberan afrontar no caso de non dispoer desta preinstalacin.
A preinstalacin de enerxa solar trmica comprende aquelas obras
e previsins nunha edificacin que lle outorguen a posibilidade de
aproveitar a enerxa solar dependendo soamente da decisin dos
usuarios finais, sendo suficiente, en xeral, considerar os seguintes
aspectos:
- Disposicin de anclaxes na cuberta, se este pode ser o lugar
escollido para a ubicacin dos paneis.
- Colocacin de tubos para o circuto primario dende a cuberta (ou lugar para os paneis) ata a sala de caldeiras.
- No seu caso, espazo suficiente para a ubicacin dun acumulador e resto de equipos auxiliares. Se o sistema convencional xa dispn dun acumulador, tratar de que este sexa compatible para a incorporacin posterior da instalacin solar.
19
INTRODUCIN
Captulo 2
Tecnoloxa da
enerxa solar
trmica
de baixa
temperatura
Tecnoloxa da enerxa solar

trmica de baixa temperatura
2.1. Caractersticas e conceptos bsicos
Os sistemas solares trmicos de baixa temperatura utilzanse en aplicacins que necesitan fludos a unha temperatura inferior a 90 C.
Neste tipo de instalacins, os captadores usan a radiacin
solar para quentar un fludo que circula a travs deles e
que o encargado de trasladar a enerxa trmica a un
acumulador ou lugar de consumo.
Os equipos que forman parte das instalacins solares trmicas pdense agrupar en catro subsistemas:
Subsistema de captacin, formado por un ou
varios captadores solares encargados de transformar
a enerxa solar incidente en enerxa trmica, coa que
quentar o fludo caloportador que circula por eles.
Subsistema de almacenamento ou de acumulacin, encargado de almacenar a auga quente
para o seu posterior uso.
Subsistema de distribucin, destinado a trasladar
a auga quente s puntos de consumo. Est formado
23
TECNOLOXA DA ENERXA SOLAR TRMICA DE BAIXA TEMPERATURA
basicamente polas tuberas, vlvulas, bombas e accesorios que

integran unha instalacin clsica de fontanera ou calefaccin.
Subsistema de enerxa auxiliar, sistema de apoio que asegura o subministro enerxtico en caso de falta de sol.
As instalacins tamn incorporan equipos de medida e control, que
permiten regular o seu funcionamento dunha forma eficiente.
2.2. Compoentes
2.2.1. Subsistema de captacin
Este subsistema est formado por un ou varios colectores solares,
elementos encargados de captar a radiacin solar e transferir a sa
enerxa a un fludo que aumenta a sa temperatura pasar polo
interior do colector.
A maiora dos colectores poden clasificarse en das categoras:
colectores planos e colectores de baleiro, sendo os primeiros os mis
empregados actualmente.
24
2.2.1.1. Colectores planos

Un panel solar plano est composto por unha serie de elementos
que se atopan representados no seguinte esquema:
1. Superficie captadora da radiacin solar ou placa absorbedora.

2. Cuberta transparente para evitar perdas trmicas e aumentar o rendemento do colector.
3. Carcasa protectora capaz de acoplar o conxunto resto da instalacin.
4. Circuto polo que circula o fludo.
5. Illamento trmico para minimizar as perdas de calor.
25
Os colectores solares planos estn baseados no efecto invernadoiro,

fenmeno polo que a radiacin entra nunha cavidade e queda atrapada nunha elevada porcentaxe, quentando as ese espazo.
O material do que est formado a cuberta do colector solar transparente radiacin visible, pero case opaco ante a radiacin de
maior lonxitude de onda (radiacin infravermella). Por isto, cando os
raios do sol inciden sobre o colector a radiacin absorbida no seu
interior, que se quenta, emitindo radiacin infravermella que non
pode sar porque o material da cuberta opaco mesma.
Esquema de funcionamento dun captador solar plano

(as porcentaxes son orientativas)
Os colectores planos captan tanto a radiacin solar directa coma a

difusa, non requiren movemento continuo para dar seguimento sol
e practicamente non precisan mantemento.
26
Na eleccin dun colector cmpre ter en conta a sa curva de rendemento, que relaciona este parmetro coa temperatura do fludo que
circula polo colector.
O fludo que circula pola placa absorbedora pode ser aire (case en
desuso) ou un lquido, xeralmente auga.
A continuacin descrbese o colector solar plano de auga, pero moitos
dos principios deste tipo de colector son tamn aplicables s de aire.
27
2.2.1.1.A. Placa captadora ou superficie absorbente

A funcin da superficie absorbente captar a radiacin solar, quentndose e transmitindo a calor a un fludo, que ser o encargado de
transportar esta enerxa ata os puntos de consumo ou ata o depsito de acumulacin.
Est construda normalmente por un material metlico, pero tamn
se poden utilizar materiais plsticos para temperaturas inferiores a
50 C.
Para aumentar a sa eficiencia atpanse recubertas pola sa cara
exterior por un revestimento que lles permite captar a maior cantidade de enerxa posible. Estes revestimentos poden ser de dous
tipos: pintura negra mate ou superficies selectivas, sustancias caracterizadas por ter unha porcentaxe elevada de absorcin e reducida
de emisin de enerxa.
As placas cubertas con pinturas teen unhas perdas por emisin
(perdas producidas por mor da calor emitida pola placa quecerse)
moito maiores que aquelas que incorporan superficies selectivas. As
perdas no aproveitamento da radiacin solar dun recubrimento con
pintura negra poden ser ata un 30% superiores s correspondentes
dun absorbedor con revestimento selectivo.
Por outra banda, anda que os revestimentos a base de pinturas son
moito mis econmicos que as superficies selectivas e presentan
un comportamento axeitado temperatura ambiente, pdense
deteriorar por accin dos raios ultravioletas e fronte a temperaturas extremas.
28
2.2.1.1.B. Circuto de circulacin (absorcin)

Este circuto recibe a calor captada pola placa absorbedora e por el circula o fludo caloportador, que debe cumprir unha serie de condicins:
- Calor especfica alta, dicir, alta capacidade de absorcin da
calor.
- Punto de conxelacin baixo para evitar os perigos de xeadas.
- Resistencia oxidacin.
- Toxicidade nula.
- Alto punto de ebulicin
- Viscosidade reducida.
- Baixa inflamabilidade.
O fludo empregado para recoller a calor e transferila desde o colector
s acumuladores xeralmente auga ou unha mestura de auga con anticonxelante.
Tipos de circutos de absorcin
A.Q.S.
A.Q.S.
Auga Fra
Auga Fra
Circuto Tipo Grella
29
Circuto Tipo Serpentn
A.Q.S.
Auga Fra
Circuto Tipo Roll-Bond
2.2.1.1.C. Cuberta transparente

Sobre a cuberta transparente incide a radiacin solar e as sas funcins principais son producir o efecto invernadoiro, reducir as posibles perdas calorficas, garantir a estanquidade do conxunto e mellorar o seu rendemento.
Debido a que esta a parte do captador que se atopa mis exposta s inclemencias exteriores, debe presentar unha serie de caractersticas tales coma unha boa resistencia s temperaturas extremas,
s axentes meteorolxicos e accin prolongada do sol, e unha
dureza e resistencia s impactos; ademais debe ser transparente
radiacin solar e case opaca radiacin.
Os materiais mis comunmente utilizados para a fabricacin das
cubertas son vidro, plstico, fibra de vidro ou unha combinacin
destes.
Estes materiais, as como o propio deseo da cuberta condicionan as
perdas do captador e polo tanto a sa eficiencia, como se pode apreciar na grfica seguinte, que representa o rendemento do captador
en funcin da temperatura media do fludo caloportador.
30
2.2.1.1.D. Illamento trmico

Para que o captador presente un bo rendemento e se reduzan perdas calorficas, debe estar convenientemente illado, tanto na sa
parte posterior coma nos laterais.
Os materiais empregados no illamento trmico deben ter boa resistencia s altas temperaturas e humidade, longa vida til e non
deben desprender vapores.
Os materiais illantes mis empregados son a fibra de vidro, o polistireno expandido e a espuma rxida de poliuretano inxectado.
31
Algns fabricantes incorporan unha lmina metlica reflectinte (por

exemplo de aluminio) sobre o illamento para reducir as perdas calorficas e aumentar o rendemento do captador.
2.2.1.1.E. Caixa ou armazn

A misin da caixa a de conter e protexer os diferentes elementos
dos que consta o captador.
O armazn debe ser o suficientemente rxido como para soportar a
accin do vento e os axentes atmosfricos, ademais de permitir unha
firme suxeicin s bastidores empregados para a sa instalacin
sobre tellados e demais superficies. As mesmo, debe ser resistente
corrosin e accin dos axentes qumicos e na sa fabricacin non
se deben empregar elementos que se poidan deteriorar excesivamente co paso dos anos.
As caixas protectoras presntanse baixo variados aspectos e materiais, coma o aceiro, aluminio ou zinc.
2.2.1.2. Colectores de baleiro

Os principais problemas na conversin da enerxa procedente do sol
en enerxa trmica radican nas perdas que diminen o rendemento
dos captadores planos aumentar a temperatura do fludo.
O deseo dos denominados tubos de baleiro permite reducir estas
perdas elevando a porcentaxe de enerxa solar aproveitada, conseguindo as fludos a temperaturas superiores.
32
Este tipo de captadores estn formados por un conxunto de tubos

dentro dos cales est feito o baleiro. Cada un dos tubos contn no
seu interior unha placa absorbedora, revestida dun recubrimento
altamente selectivo, encargada de captar a enerxa solar e transferila
fludo caloportador.
Os tubos de baleiro estn especialmente recomendados para o
aproveitamento tanto da radiacin directa como da radiacin difusa, proporcionando uns resultados moi satisfactorios incluso en
condicins de baixa radiacin. O baleiro contribe a preservar a
integridade dos materiais empregados fronte s axentes meteorolxicos, mellorando deste xeito a duracin do conxunto.
A reducin das perdas fai que o rendemento dos tubos de baleiro
non decreza tan significativamente coa temperatura de utilizacin
como no caso dos captadores planos, como se reflicte na grfica
seguinte.
33
Recomndase o emprego de tubos de baleiro nos seguintes casos:

Necesidade de altas temperaturas.
Espazo dispoible menor que o que se necesitara para a utilizacin de colectores planos.
Imposibilidade de instalar os paneis coas inclinacins apropiadas para a ptima captacin solar dos paneis planos.
34
2.2.1.3. Indicacins bsicas da montaxe do subsistema de

captacin
Os captadores solares deben instalarse de xeito que aproveiten
mximo a radiacin solar dispoible, o que se consegue cando os
raios solares inciden de forma perpendicular. Por esta razn, os captadores orintanse cara o sur xeogrfico, nos lugares situados no
hemisferio norte, cunha inclinacin respecto horizontal dependendo do perfil de consumo da aplicacin.
35
Os colectores poden instalarse sobre soportes en cubertas planas,

sobre cubertas inclinadas ou ben integrarse nas cubertas.
Na seguinte grfica amsase a carta de irradiacin, que indica a perda

de producin por diferenzas na orientacin e inclinacin dos paneis
solares con respecto mxima producin anual. Como xa se indicou
anteriormente, as condicins ptimas son a orientacin sur e inclinacin dependente da utilizacin. Como se pode observar, canto maior
sexa o ngulo de azimut (desviacin respecto do sur xeogrfico),
menor ser a producin de enerxa.
36
Os tubos de baleiro permiten variar lixeiramente a sa inclinacin

mediante un mecanismo interno, polo que poden dispoerse cunha
inclinacin de entre 0 e 90 sen unha perda moi significativa de
enerxa.
Finalmente, hai que ter en conta tamn na instalacin dos colectores

solares as sombras que poden proxectarse sobre a superficie de captacin, que poden ser producidas por outros captadores, edificios,
rbores, etc..
37
2.2.2. Subsistema de almacenamento ou de acumulacin

O consumo enerxtico non ten porque coincidir coa xeracin da
instalacin solar, polo que necesario acumular a enerxa naqueles momentos do da en que isto sexa posible para a sa posterior
utilizacin.
O subsistema de almacenamento est formado polos depsitos que
almacenan a auga quente para o seu posterior consumo cando se
produza a demanda.
No acumulador a auga tende a estratificarse por temperaturas,
situndose as menores cara a parte inferior do depsito e as mis
altas pola zona superior, debido a que a densidade da auga dimine
aumentar a temperatura. Aumntase a estratificacin empregando
depsitos verticais e evitando as mesturas no interior durante o proceso de quecemento.
Os depsitos fabrcanse habitualmente en aceiro e deben protexerse contra a corrosin mediante un tratamento adecuado, como pode
ser esmalte vitrificado, bao galvanizado ou pintura tipo epoxi, que
38
non infla negativamente na calidade da auga de consumo. Tamn

poden construrse con outros materiais, como fibrocemento ou
polister reforzado con fibra de vidro, presentando as menor peso,
menor custo e ausencia de corrosin.
O illamento do acumulador debe calcularse para minimizar as perdas
de enerxa trmica. Utilzanse habitualmente manta de fibra de vidro
aplicada en varias capas ou pranchas de caucho microporoso de
baixa conductividade trmica (facilidade para transmitir a calor por
conducin). Nos depsitos de volume pequeno o illamento pode ser
a base de poliestireno expandido.
Nalgns deseos conveniente utilizar varios acumuladores, que

poden conectarse en serie ou en paralelo.
Nas montaxes en serie suprmese a entrada de auga fra no segundo
depsito que, xeralmente, de menor capacidade que o primeiro,
actuando este como tanque de prequentamento. As mellrase o rendemento do sistema ser menor o volume de auga a requentar.
39
Na montaxe en paralelo aumenta a capacidade de almacenamento,

pero subminstrase auga a unha temperatura non uniforme.
A dimensin dos tanques de almacenamento debe ser proporcional

consumo estimado, mantndose normalmente a relacin de 75 a
100 litros de auga acumulada por metro cadrado de superficie de
colector instalada, debndose cumprir as normas do Reglamento de
Instalaciones Trmicas en los Edificios (RITE) vixente.
40
2.2.3. Intercambiador de calor

Un intercambiador de calor instlase cando se quere transferir a calor
dun fludo a outro sen que estes se mesturen. Nunha instalacin
solar este equipo permite transferir a enerxa trmica que pose o
fludo caloportador auga de consumo.
O intercambiador de calor utilzase para evitar incrustacins calcreas en captadores, para eliminar posibles problemas de corrosin,
para utilizar colectores con presin de traballo inferior da rede ou
para permitir o uso de anticonxelante como sistema antixeada, separando as a auga de consumo da auga que circula polos colectores.
Os intercambiadores poden ser interiores ou exteriores, dependendo do lugar onde se atopen con respecto acumulador.
41
2.2.4. Subsistema de distribucin

O subsistema de distribucin est constitudo polas redes de tuberas
(illadas para evitar perdas) e os accesorios que permiten o transporte do fludo ata os puntos de consumo.
2.2.4.1. Elementos do subsistema de distribucin

Bomba de circulacin: dispositivo electromecnico que provoca a
circulacin forzada do fludo a travs do circuto.
Vaso de expansin: dispositivo que permite absorber o aumento de
volume do fludo nun circuto pechado producido polos aumentos
da temperatura, sendo necesario instalalo para evitar a rotura das
tuberas. Os vasos de expansin poden ser abertos ou pechados,
segundo estean ou non en comunicacin coa atmosfera.
Vlvulas: elementos capaces de cortar e regular os caudais que circulan polas redes dos circutos hidrulicos.
42
Purgadores de aire: elementos encargados de eliminar o aire acumulado no interior das tuberas, podendo ser manuais ou automticos.
Desaireadores ou separadores de burbullas: elementos encargados
de separar o aire contido no fludo asegurando as o bo funcionamento dos purgadores de aire.
Filtros: elementos utilizados para eliminar as impurezas da auga,
debendo instalarse na entrada da rede de auga fra.
Termmetros: instrumentos para medir a temperatura.
Termstatos: dispositivos electrnicos que arrancan ou paran as
bombas en funcin dun sinal elctrico xerado pola diferenza de temperaturas entre dous puntos da instalacin.
Manmetros: instrumentos para medir a presin do fludo no interior
das tuberas.
2.2.5. Subsistema de enerxa auxiliar

No dimensionamento dunha instalacin solar trmica con demanda
anual constante, dbese ter en conta que a mxima rendibilidade
obtense cando o sistema cubre as necesidades durante os meses
mis favorables (en vern), anda que nos meses de menor radiacin
a demanda non quede totalmente cuberta. No caso de desear unha
instalacin que aporte unha porcentaxe moi elevada das necesidades nos meses do inverno, en xeral se estar a desperdiciar nos
meses estivais unha importante cantidade de enerxa.
43
Por tanto, na maiora dos casos preciso o emprego dun equipo de

apoio de enerxa convencional que poida cubrir a parte da demanda enerxtica que non aportada pola instalacin solar, garantindo
as a continuidade do subministro de auga quente en caso de baixa
radiacin solar ou consumo superior previsto.
Para optimizar o aproveitamento da instalacin quentarase a auga a
partir da radiacin solar e, en caso de ser necesario, empregarase o
sistema de enerxa auxiliar para elevar a temperatura da auga ata a
adecuada para o seu uso.
44
A lia vermella nas das grficas representa a enerxa necesaria

para auga quente sanitaria.
Na grfica 1, a curva representa unha instalacin ben dimensionada, sen exceso de aporte solar
Na grfica 2, a curva representa unha instalacin con alta taxa de
cobertura, con exceso de aporte solar nos meses de vern.
Os sistemas auxiliares mis comunmente empregados son: a caldeira de gas, a caldeira de gasleo e a electricidade (normalmente tarifa nocturna).
45
2.2.5.1. Caldeiras
Unha caldeira un intercambiador de calor no que se aporta enerxa a un fludo que provn dun proceso de combustin ou da calor
contida nun gas.
Clasificacin das caldeiras segundo o combustible empregado
Caldeiras para combustibles slidos
As caldeiras para combustibles slidos empregan como combustible
carbn ou biomasa.
A biomasa a materia orgnica orixinada nun proceso biolxico e
utilizable como fonte de enerxa. Na actualidade obtense de residuos agrcolas, forestais e gandeiros, as como de cultivos expresamente realizados para tal fin.
As caldeiras empregadas para a biomasa precisan dun espazo un
pouco maior que o resto das caldeiras e ademais precisan dunha
serie de servizos de mantemento e limpeza da cinza que queda
como residuo despois da combustin.
Caldeira de gasleo
A caldeira de gasleo unha caldeira de alto rendemento que produce auga quente a alta temperatura a partir do gasleo que se atopa
almacenado nun tanque.
O combustible empregado o gasleo C, utilizado especialmente
para cubrir os requerimentos dos sistemas de calefaccin e auga
quente sanitaria de uso domstico.
46
Caldeira de gas
As caldeiras de gas obteen enerxa da combustin de gas natural
ou de gases licuados de petrleo (habitualmente o butano e o propano) para xerar auga quente para uso sanitario ou calefaccin.
O gas natural chega canalizado usuario procedente da rede de

gasoductos ou de plantas de regasificacin, a onde se transportou en
estado lquido, polo que non necesario almacenalo.
Os gases licuados do petrleo (GLPs) chegan usuario envasados
en bombonas ou ben canalizados procedentes de depsitos fixos s
que chegan en camins.
2.2.5.2. Electricidade e bomba de calor

Electricidade
A electricidade pdese empregar como fonte de calor para quentar
auga mediante unha resistencia nun termoacumulador de auga,
usualmente funcionando con tarifa nocturna.
47
As vantaxes do quentamento de auga con electricidade son as

seguintes:
- Autonoma.
- Fcil acomodacin.
- Custos iniciais reducidos.
- Sistemas silenciosos.
Bomba de calor
A bomba de calor un sistema que permite transferir calor dunha
fonte a baixa temperatura (foco fro) a outra que se atopa a temperatura superior (foco quente), invertendo as o sentido natural do
fluxo de calor.
TRABALLO
48
A vantaxe principal da bomba de calor que permite producir mis

enerxa trmica que a enerxa elctrica que consume, polo que un
sistema moi eficiente dende un punto de vista enerxtico.
Igualmente, este equipo permite proporcionar fro e calor cun nico
equipo e unha nica instalacin, permitindo unha rpida climatizacin.
2.3. Configuracins dos sistemas

No deseo das instalacins solares trmicas de baixa temperatura
deben terse en conta principalmente os seguintes aspectos:
- Sistema de transferencia de calor
- Principio de circulacin
- Sistema de expansin
- Forma de acoplamento
- Sistema de enerxa auxiliar
2.3.1. Sistema de transferencia de calor

2.3.1.1. Por transferencia directa (circuto aberto)
O fludo que circula polos colectores a propia auga de consumo,
sendo esta a que se acumula no depsito. Estas instalacins non dispoen de intercambiador, quedando a sa aplicacin limitada por
factores como a calidade da auga ou a existencia de xeadas estacionais, xa que non posible o emprego de anticonxelantes.
49
Entre as vantaxes mis salientables destes sistemas pdense destacar

a sa simplicidade e a obtencin de mellores rendementos trmicos
que nos de circuto pechado. Pola contra, presentan certos inconvenientes, entre os que se poden indicar que hai que verificar que os
diferentes materiais empregados en todo o circuto de captacin non
contaminen a auga que logo se vai consumir, as como o posible
risco de corrosin e incrustacins calcreas no colector. Por estes
motivos, os sistemas mis empregados son os de circuto pechado.
2.3.1.2. Por transferencia indirecta (circuto pechado)

Nos sistemas por transferencia indirecta existe un intercambiador de
calor, onde o fludo caloportador cede a calor auga de consumo,
sen entrar en contacto con esta en ningn caso.
50
Polo tanto, nestes sistemas distnguense dous circutos diferentes:

primario e secundario. Polo circuto primario circula o fludo caloportador, atravesando os colectores e o intercambiador; polo circuto secundario fle a auga de consumo desde o intercambiador ata o
acumulador.
Desta forma non existe perigo de contaminacin da auga de consumo e pdense empregar anticonxelantes no circuto primario, ademais de evitarse as incrustacins calcreas, a sucidade e a posible
oxidacin.
Na seguinte tboa amsanse as principais vantaxes e inconvenientes
entre os sistemas directos e os indirectos.
51
- Maiores riscos de corrosin e

vaporizacin.
- Maior rendemento trmico
- Mis sinxelo
- Menor custo do sistema
- O fludo caloportador nunca

entra en contacto coa auga de
consumo, reducndose as o
perigo de contaminacin da
auga e os riscos de corrosin.
- Pdense empregar
anticonxelantes. Menores
riscos de conxelacin.
- Non se poden empregar

anticonxelantes para evitar
conxelacins.
- necesario que o circuto de
colectores non estea realizado
con materiais contaminantes
para a auga.
- Lixeiro incremento nos custos

da instalacin.
- Complexidade algo maior.
2.3.2. Principio de circulacin

O principio de circulacin refrese xeito no que se produce o
movemento do fludo que circula polo circuto primario dos captadores. Nas instalacins solares trmicas de baixa temperatura dbese asegurar a circulacin do fludo para que a transferencia de calor
sexa adecuada, podndose conseguir de das formas diferentes: por
circulacin natural ou termosifn e por circulacin forzada.
52
2.3.2.1. Circulacin natural ou por termosifn

Neste tipo de sistemas o acumulador debe estar situado sempre por
riba do sistema de captacin, xa que o principio de funcionamento
basase na conveccin, de forma que o movemento da auga prodcese por diferenza de temperaturas entre a auga fra do tanque e a
auga quente do captador.
A auga existente
no interior dos
paneis qucese por
efecto da radiacin solar.
aumentar a temperatura dimine
a sa densidade,
polo que a auga
tende a ascender
ata o acumulador.
O movemento de ascensin da auga dende o captador depsito

mantense mentres existe suficiente diferenza de temperaturas entre
ambos e remata unha vez alcanzada a situacin de equilibrio, na que
as temperaturas se igualan, reinicindose de novo en caso de que se
produza unha extraccin de auga do acumulador ou ben dimina a
temperatura no interior do tanque.
53
Os factores que mis inflen no bo funcionamento dos sistemas termosifnicos e que inducen o movemento natural da auga son:
- A diferenza de temperaturas entra a sada de auga do captador e a parte baixa do acumulador.
- A altura existente entre o sistema de captacin e o sistema de
acumulacin (mnimo 30 cm).
Canto maior a diferenza de temperaturas e de altura entre tanque
e paneis, mis favorable resulta o movemento convectivo (se ben
debe evitarse caer en deseos con circutos excesivamente longos
sen necesidade).
Naquelas situacins onde non sexa posible manter unha altura de
separacin mnima entre sistema de captacin e acumulacin, ser
necesaria a instalacin dunha vlvula anti-retorno que impida a circulacin en sentido inverso sobre todo durante a noite, onde a temperatura da auga do acumulador pode ser superior do interior do
captador.
Os sistemas por termosifn mis habituais emprganse en circutos
indirectos (con intercambiador de calor), minimizando as o risco de
posibles xeadas.
54
2.3.2.2. Circulacin forzada

Os sistemas con circulacin forzada precisan dunha bomba de circulacin para producir o movemento da auga, sendo necesaria tamn
a existencia dun equipo de regulacin e control encargado de garantir que a bomba so traballa cando a temperatura no fludo do circuto primario maior que a da auga do acumulador.
igual que no caso dos sistemas por termosifn, os sistemas de circulacin forzada poden ser por transferencia directa ou indirecta,
sendo estes os mis estendidos.
55
- Non se precisa enerxa elctrica

para o seu funcionamento, xa que
non necesaria bomba de
impulsin.
- A necesidade de instalar o
acumulador por riba dos
captadores pode limitar a sa
integracin arquitectnica.
- Obtense un maior salto trmico

que cos sistemas forzados. Mis
eficientes.
- Instalacins sinxelas e de menor
custo.
- Imposibilidade de limitar a
temperatura mxima da auga no
depsito. Nos meses de vern
pode alcanzar valores moi
elevados (superiores s 60C).
- Alta seguridade.
- Caudal circulante pequeno.
- O acumulador pode ir colocado

en calquera lugar o que mellora
a integracin arquitectnica dos
paneis.
- Necesidade de enerxa
elctrica.
- Garanta de funcionamento e
eficiencia.
- Necesidade de
electrocirculador.
- Mis complexos e de
maior custo.
- Posibilidade de regular a
temperatura.
2.3.3. Sistema de expansin

O fludo circulante est sometido a grandes variacins de temperatura que poden oscilar dende valores inferiores s 0 C ata superiores s 100 C. Estes cambios tan extremos provocan a dilatacin do
fludo, podendo dar lugar rotura do circuto en caso de non adoptar as medidas oportunas.
56
Para absorber estas variacins de presin e volume no fludo (consecuencia da dilatacin) e garantir o bo funcionamento da instalacin necesario empregar un sistema de expansin.
Estes sistemas de expansin poden ser abertos, cando o circuto primario est comunicado permanentemente coa atmosfera, ou pechados, nos que se adoita empregar vasos pechados de membrana.
2.3.4. Forma de acoplamento

2.3.4.1. Sistemas prefabricados
Estes equipos subminstranse coma equipos completos e listos para
instalar presentando unha configuracin fixa. Os equipos compactos
de circulacin por termosifn son un exemplo destes sistemas.
2.3.4.2. Sistemas por elementos

As instalacins con sistemas por elementos adoitan ser instalacins
especficas e nicas para cada caso, tanto no deseo coma na
montaxe.
Polo xeral son instalacins nas que o sistema de acumulacin atpase a unha certa distancia do sistema de captacin, permitindo unha
mellor integracin arquitectnica e grandes posibilidades de instalacin, tanto en pequenos coma en grandes sistemas.
57
2.3.5. Sistema de enerxa auxiliar

A utilizacin dun sistema de enerxa auxiliar garante o subministro
trmico durante todo o ano.
O deseo do sistema auxiliar dbese levar a cabo en funcin do uso
que se destina a instalacin, de modo que opere s cando a
demanda non est cuberta totalmente polo aporte da instalacin
solar.
Hai diferentes tipos de acoplamento entre os sistemas auxiliares e as
instalacins solares dependendo das sas caractersticas tcnicas. A
continuacin mstranse exemplos dalgns dos esquemas mis
empregados.
58
Exemplo de instalacin solar de auga quente con sada a caldeira
Exemplo de instalacin solar de auga quente con acumulador bivalente
2.4. Mantemento das instalacins solares trmicas

O mantemento das instalacins solares trmicas sinxelo, xa que
soamente deben realizarse periodicamente certas operacins rutinarias, que deben ser sempre levadas a cabo por persoal especializado. Entre estas operacins de mantemento atpanse a comprobacin
da estanquidade da bomba, a comprobacin da densidade e pH do
fludo caloportador, etc.
59
No relativo limpeza deste tipo de instalacins, o usuario s ten que

lavar os colectores solares con auga limpa (con non moita presin)
polo menos cada 3 meses se non choveu durante ese perodo. A limpeza do resto da instalacin (acumulador, intercambiador, etc.) debe
ser feita por persoal especializado.
O usuario debe verificar o correcto funcionamento da instalacin
comprobando, entre outras cousas, a presin do circuto primario, a
temperatura do campo de colectores, do acumulador e do intercambiador, etc. e, se detectase algunha anomala, debe poerse en contacto co mantedor da instalacin.
60
Captulo 3
Exemplos de
aplicacins
da enerxa
solar trmica
Exemplos de aplicacins da
enerxa solar trmica
3.1. Aplicacins e deseo
Entre as aplicacins da enerxa solar trmica destacan o
subministro de auga quente sanitaria e a climatizacin de
piscinas, ademais serven para cubrir parcialmente as
demandas enerxticas de calefaccin en edificios.
Anda que poida parecer estrao, unha das mis prometedoras aplicacins nun futuro a refrixeracin, se ben
na actualidade os equipos necesarios teen un custo sensiblemente mis elevado que os equipos convencionais.
3.1.1. Auga quente sanitaria (A.Q.S.).
A auga quente sanitaria pode obterse mediante calquera
tipo de caldeira (gas, gasleo, etc.) ou mediante termos
elctricos. A enerxa solar trmica poder ser empregada
con calquera destes sistemas.
A producin de auga quente sanitaria a aplicacin mis
estendida a nivel comercial, o que debido a que as temperaturas requiridas, arredor de 40 C, se atopan dentro
do rango de temperaturas de funcionamento ptimo de
tdolos captadores trmicos. tratarse dunha necesida63
EXEMPLOS DE APLICACINS DA ENERXA SOLAR TRMICA
de bsica durante todo o ano, a producin de A.Q.S. con enerxa

solar presenta, en xeral, unha boa rendibilidade e unha rpida
amortizacin, que podera verse mellorada no caso de instalacins
con grande consumo (hospitais, hoteis e instalacins deportivas).
Os sistemas solares para a xeracin de A.Q.S., tanto en instalacins

individuais coma en comunidades, representan unha opcin moi
axeitada polos aforros enerxticos e econmicos obtidos e polos
seus beneficios medioambientais.
64
3.1.2. Climatizacin de piscinas

A climatizacin de piscinas unha das aplicacins da enerxa solar
mis rendibles, dado que as temperaturas requiridas son relativamente baixas (da orde dos 25 C), o que permite obter uns excelentes rendementos. Ademais, o propio vaso da piscina podera actuar
como acumulador, co que o custo da instalacin se reducira.
3.1.2.1. Piscinas cubertas

Unha piscina cuberta climatizada unha instalacin que demanda
unha grande cantidade de enerxa, dado que necesario non s a
climatizacin da auga, senn tamn a regulacin da temperatura e
humidade no ambiente interior do recinto, o que normalmente se
consegue utilizando unha bomba de calor. O grao de humidade
ambiente idneo neste tipo de instalacins atpase entre o 60 e o
70%, namentres que a temperatura deber estar uns 2 C por riba da
temperatura da auga, sendo esta en funcin do uso da piscina e indicada no RITE.
Fonte: RITE
65
A utilizacin de enerxa solar para a climatizacin de piscinas cubertas pode supoer un aforro enerxtico e econmico prximo 70%
para a maiora das instalacins.
3.1.2.2. Piscinas descubertas

Segundo indica o RITE, para o quentamento de piscinas aire libre
non poden ser empregadas as enerxas convencionais, polo que unicamente poden utilizarse fontes de enerxa residuais ou de libre disposicin.
Anda que non se recomenda o emprego de instalacins solares para
a climatizacin de piscinas descubertas, dado que as instalacins solares deseadas para apoio a calefaccin teen no vern un excedente
de enerxa, esta pode ser empregada para a climatizacin daquelas,
conseguindo as prolongar a tempada de bao mellorar a temperatura da auga e aproveitando unha calor que doutra forma se perdera.
Non obstante, no caso de desexar aumentar a temperatura da auga
nunha piscina descuberta, pdense empregar captadores sen
66
cuberta, de caucho ou de polipropileno, sendo estes paneis de

baixo custo.
3.1.3. Calefaccin
As instalacins solares trmicas permiten, cun dimensionado axeitado, cubrir en parte as cargas de calefaccin, anda que hai que ter
en conta que cando maior a necesidade de calefactar (nos meses
de inverno), menor a radiacin solar. Por tanto, a rendibilidade dos
sistemas menor que a que corresponde s destinados xeracin
de auga quente.
Co fin de aproveitar a enerxa solar como fonte enerxtica para calefaccin, deben utilizarse sistemas a baixa temperatura tales como
chan radiante ou fan-coils.
Nos fan-coils, un grupo de tubos aleteados traspasado por unha
corrente de aire que se quenta polo intercambio de calor coa auga
quente que circula polos tubos; posteriormente o aire quente distribese polo espazo que se quere condicionar.
O sistema de calefaccin por chan radiante basase en facer circular
auga quente a baixa temperatura por unha rede de tuberas instaladas baixo o piso das estancias. A calor transmtese chan a travs
das tuberas, e o chan cdea estancia.
A tubera debe cubrir toda a superficie do chan da habitacin a
calefactar, debendo estar os tubos, en xeral, equidistantes entre si.
Distribundo a tubera por toda a superficie consguese que a calor
estea mis repartida, acadando as habitacins unha temperatura
uniforme.
67
Conxunto de
colectores
Sonda de
impulsin
Circulador
Vlvula de
3 vas
By-pass
Caldeira
Grupo de impulsin
Tubos PEX
Tubos PEX
Tubos PEX
Distribucin dos tubos

nas estancias (en espiral)
Tubo corrugado
azul e vermello (vaina)
Distribucin dos tubos
nas estancias (en espiral)
Esquema de instalacin de chan radiante
68
O emprego da calefaccin por chan radiante dimine as perdas

enerxticas en case un 20% traballar con temperaturas de auga
entre 35 e 40, menores que as que se requiriran de empregar
radiadores convencionais ( redor dos 80).
Igualmente, a distribucin uniforme de temperatura contribe a
mellorar a eficiencia deste sistema.
Outra das particularidades do chan radiante a sa grande inercia
trmica, o que positivo para a autorregulacin en funcin da calor
que recibe do exterior, pero fai que este sistema non sexa aconsellable para vivendas que se empreguen en estadas curtas (por exemplo en vivendas de fin de semana).
3.1.4. Aplicacins en industrias

A enerxa solar trmica pode utilizarse tamn en procesos industriais nos que se precisen fludos a temperaturas superiores
ambiental.
As, este tipo de enerxa pode ser moi til en Galicia en instalacins
de acuicultura ou conserveiras que precisen o quentamento de grandes masas de auga.
69
3.2. Instalacins tipo

O deseo completo dunha instalacin solar trmica supn un traballo complexo no que se deben ter en conta distintos aspectos: tipo
da instalacin existente, aspectos construtivos, econmicos, etc.. Esta
anlise sobrepasa o obxectivo desta publicacin, polo que, co fin de
dar unha idea aproximada sobre os custos e rendementos das instalacins solares trmicas, unicamente se amosan unha serie de datos
orientativos sobre algunhas instalacins tipo que poidan servir como
unha primeira referencia acerca das caractersticas mis bsicas dos
sistemas solares trmicos.
Os catro casos tpicos analizados corresponden s instalacins mis
comns de enerxa solar trmica:
Caso 1: Instalacin solar trmica para xeracin de auga quente sanitaria de pequeno consumo.
Caso 2: Instalacin solar trmica para xeracin de auga quente sanitaria en centro de gran consumo.
Caso 3: Instalacin solar trmica para xeracin de auga quente sanitaria e apoio a calefaccin por chan radiante en vivenda unifamiliar.
Caso 4: Instalacin solar trmica para xeracin de auga quente sanitaria e climatizacin de piscina cuberta.
Na tboa correspondente a cada tipo de instalacin considranse os
seguintes aspectos:
70
- Consumos de auga quente sanitaria por da, sendo comn

tomar as seguintes referencias:
- Superficie de captadores necesaria para cubrir as necesidades

trmicas.
- Volume de acumulacin para o consumo da instalacin.
- Producin solar obtida en termias (1 termia = 1.000 quilocaloras).
- Fraccin solar (fraccin de necesidades enerxticas que cubre
a enerxa solar).
- Prezo aproximado.
Os datos correspondentes a cada un dos exemplos descritos deben
ser tomados como valores medios, sen esquecer que cada instalacin particular ten as sas propias caractersticas (dependendo da
calidade dos materias empregados, do emprazamento da instalacin,
da empresa instaladora, etc.).
71
Caso 1
Instalacin solar trmica para xeracin de auga quente sanitaria de pequeno consumo
A enerxa solar pode ser aproveitada para a xeracin de auga quente nas vivendas unifamiliares. Unha grande parte da enerxa necesaria para quentar esta auga pode ser aportada por unha instalacin
solar trmica que , en xeral, compatible cos sistemas habituais de
enerxa auxiliar.
Hiptese:
Consumo de auga quente diario: 200 litros/da constantes longo de
todo o ano.
72
Instalacin solar:
Caso 2
Instalacin solar trmica para xeracin de auga quente sanitaria en centro de grande consumo
As instalacins solares trmicas poden ser utilizadas para a xeracin
de auga quente en centros de grande consumo, como hoteis, hospitais, pavillns polideportivos, etc.; nestes centros, habitual que o
consumo sexa constante e elevado durante todo o ano.
73
Hiptese:
Consumo de auga quente diario: 3.000 litros/da constantes durante
todo o ano.
Instalacin solar:
Este tipo de instalacins poderan utilizarse en edificios de vivendas,

nos que a captacin e a acumulacin sera centralizada; por tanto,
existira un acumulador comn para tdalas vivendas, instalndose
un contador de enerxa en cada unha delas, de forma que cada propietario se fixese cargo dos custos correspondentes enerxa realmente consumida. Igualmente, sera posible instalar en cada unha
das vivendas un acumulador (acumulacin descentralizada), compartindo todas elas a mesma superficie de captacin.
74
Esquema de instalacin solar trmica comunitaria con

acumulacin descentralizada
75
Caso 3
Instalacin solar trmica para xeracin de auga quente sanitaria e apoio calefaccin por chan radiante en vivenda unifamiliar
Este tipo de instalacins desanse co obxectivo de xerar auga
quente sanitaria nunha instalacin de pequeno consumo e, mesmo
tempo, apoiar enerxeticamente a calefaccin da vivenda utilizando
sistemas de chan radiante.
Hipteses:
Vivenda de caractersticas medias.
Consumo de auga quente diario: 200 litros/da longo de todo o ano.
Superficie a calefactar: 200 m2
76
Instalacin solar:
Caso 4
Instalacin solar trmica para xeracin de auga quente sanitaria e climatizacin de piscina cuberta
Unha das aplicacins mis rendibles da enerxa solar trmica a climatizacin de piscinas. Estas instalacins estn comunmente ligadas
a un elevado consumo de auga quente sanitaria, que se utiliza nos
vestiarios ou pavillns polideportivos anexos a elas.
77
Hipteses:
Consumo de auga quente diario: 4.000 litros/da constantes durante
todo o ano.
Dimensins piscina: 25x12 m
Profundidade media: 1,70 m
Instalacin solar:
78
3.3. Custos medios das instalacins.

Subvencins
3.3.1. Custos medios das instalacins: captadores planos e tubos de baleiro
A continuacin amsase o custo por metro cadrado aproximado das
instalacins solares trmicas segundo o seu tamao, tanto para sistemas que utilizan captadores planos como tubos de baleiro. Estes
datos foron proporcionados por instaladores galegos de enerxa
solar trmica, debendo tomarse unicamente como unha referencia
xa que o custo final da instalacin depender das sas caractersticas concretas (construtivas, de calidade dos materiais, etc.).
Custo especfico da instalacin segundo superficie e tipo de captador
3.3.2. Subvencins
Existen das lias de axudas pblicas para a implantacin de enerxa solar trmica s que poden optar tanto particulares como
empresas:
79
1. Lia de financiamento e subvencin do Instituto de Crdito

Oficial (ICO) - Instituto para la Diversificacin y Ahorro de la
Energa (IDAE).
2. Lia de subvencin da Consellera de Innovacin, Industria e
Comercio da Xunta de Galicia.
LIA DE FINANCIAMENTO E SUBVENCIN DO ICO-IDAE

O ICO e o IDAE (organismo pblico dependente do Ministerio de
Industria, Turismo e Comercio) ofrecen unha lia combinada de
financiamento e subvencin para a execucin de instalacins solares
trmicas (tamn para fotovoltaicas, con condicins diferentes). Esta
lia de axudas vai asociada solicitude dun prstamo para a implantacin da instalacin solar nunha das entidades bancarias adheridas
devandita lia (a maior parte das entidades que operan en Espaa
asinaron co ICO un Convenio para tal fin).
As condicins deste prstamo son moi beneficiosas con respecto s
de mercado e, adicionalmente, as instalacin solares trmicas reciban no ano 2004 unha subvencin a fondo perdido do 30% do custo
elixible da instalacin. Nos vindeiros anos estas condicins poderan
ser modificadas lixeiramente mais, a modo de referencia, amsanse
as caractersticas establecidas na lia de axudas ICO-IDAE para o
ano 2004:
80
Condicins da lia de axudas ICO-IDAE ano 2004
As condicins especficas de vindeiras convocatorias poderan sufrir lixeiras

modificacins.
Consulta de informacin actualizada en http://www.idae.es
81
LIA DE SUBVENCIN DA CONSELLERA DE INNOVACIN,

INDUSTRIA E COMERCIO
A Consellera de Innovacin, Industria e Comercio procede anualmente convocatoria dunha lia de axudas a fondo perdido en concorrencia competitiva para instalacins de enerxas renovables e,
entre elas, de enerxa solar trmica.
A porcentaxe de subvencin concedida pola Consellera depende do
orzamento dispoible cada ano, as como do volume de solicitudes
correspondentes.
Non obstante, a conta mxima da subvencin non poder ser superior 50% do investimento subvencionable (nin do 40% para grandes empresas). Por outra banda, para as instalacins solares trmicas
establcese un novo lmite de subvencin segundo a tecnoloxa utilizada, que se amosa a continuacin para a convocatoria correspondente o ano 2005.
Contas mximas de axudas da Consellera de Innovacin,
Industria e Comercio ano 2005
As condicins especficas de vindeiras convocatorias poderan sufrir lixeiras

modificacins.
82
A convocatoria desta lia de axudas correspondente a cada ano

comeza a principios de ano (ou incluso a finais do ano anterior)
sendo publicada no Diario Oficial de Galicia (DOG), mantndose
aberta un prazo, aproximado, de 45 das. Para anlise das distintas
solicitudes avalanse diferentes factores, entre os que destaca a eficiencia da instalacin, calidades dos materiais, integracin paisaxstica, carcter innovador, etc..
Consulta de informacin actualizada en
http://www.xunta.es/conselle/in/index.htm
83
Anexo I:
O Instituto Enerxtico de
Galicia.
1. Natureza e funcins
O Instituto Enerxtico de Galicia nace a travs da Lei
3/1999, do 11 de marzo, abeiro das competencias que
a Comunidade Autnoma ostenta segundo o seu Estatuto
de Autonoma (art. 13.2) e de conformidade co establecido no artigo 24 da Lei 1/1983, do 22 de febreiro, reguladora da Xunta e do seu presidente.
Na exposicin de motivos da Lei 3/1999 destcanse
algns aspectos que definen a actual realidade enerxtica e o valor estratxico deste subsector econmico. Esta
exposicin incide en que a utilizacin racional da enerxa un factor clave da concorrencia empresarial e da
calidade de vida dos cidadns, en que necesario e obrigado harmoniza-lo uso dos recursos enerxticos e o respecto ambiental, e en que urxe diversifica-las fontes
enerxticas e diminur, na medida do posible, a dependencia exterior. Por suposto, todas estas iniciativas sitanse nun contexto dunha interdependencia econmica e
elevado grao de evolucin tecnolxica.
85
ANEXO I: O INSTITUTO ENERXTICO DE GALICIA.
O Parlamento de Galicia, unha vez avaliado o contexto enerxtico

galego e internacional, considerou oportuno crear unha entidade
que levase a cabo as funcins, iniciativas e programas enerxticos
desenvolvidos ata entn por diferentes organismos da
Administracin autonmica, co obxectivo de afondar e consolida-la
tarefa emprendida.
A configuracin legal do INEGA a dun ente de dereito pblico, con
personalidade xurdica e patrimonio propios. Est adscrito
Consellera competente en materia de enerxa e suxeito, nas sas
actividades, s programas e directrices xerais da Xunta, pero con
autonoma funcional para realizar estudos, dictames, peritaxes e actividades formativas e comerciais para a Administracin pblica, para
as empresas e para os particulares.
Os obxectivos deste Instituto son, segundo o artigo 2 da Lei, o
fomento e o pulo de iniciativas para a mellora da investigacin enerxtica en Galicia; o estudo e o apoio de actuacins para o seu coecemento; o desenvolvemento e a aplicacin de novas tecnoloxas includas as renovables-; a mellora do aforro e a eficiencia; o fomento do uso racional da enerxa e, en xeral, a ptima xestin dos recursos enerxticos nos distintos eidos econmicos de Galicia; as como
a participacin na xestin e prestacin, se o caso, de servizos noutros campos sinrxicos enerxtico, de acordo coas directrices do
Goberno no mbito das sas competencias.
As sas funcins xerais son:

a. Elaborar e propoer consellera competente en materia de
enerxa planos e programas en materia enerxtica.
86
b. Promover e, de se-lo caso, executa-los proxectos indicados,

aprobados pola consellera competente en materia de enerxa.
c. Controlar, vixiar e inspecciona-las instalacins de producin,
conducin, distribucin, subministracin e consumo de enerxa,
tendo como obxectivo prioritario a seguridade das instalacins.
d. Propoe-la elaboracin de disposicins para o establecemento, o desenvolvemento e a xestin da poltica enerxtica.
e. Desenvolver programas de asesoramento enerxtico e auditoras
para fomentar actuacins de aforro e mellora da eficacia enerxtica, as como elaborar proxectos de racionalizacin do uso da
enerxa e promove-lo aproveitamento dos recursos enerxticos.
f. Fomentar e participar en programas e proxectos de investigacin e desenvolvemento de tecnoloxas enerxticas, bens de
equipo e servizos relacionados coa enerxa.
g. Fomentar e participar na avaliacin e implantacin de sistemas de producin de enerxa baseados en recursos endxenos de orixe interna-, con especial promocin dos que utilicen enerxas renovables e de coxeracin.
h. Elaborar estudos e realizar e emitir informes e recomendacins en materia enerxtica para entes pblicos ou privados.
i. Organizar programas de formacin e reciclaxe profesional, en
colaboracin con centros de formacin de mbito universitario e profesional.
j. Orienta-los usuarios nos hbitos de consumo enerxtico
mediante campaas e actuacins especficas.
87
k. Fomenta-la participacin das empresas e institucins galegas

nos programas enerxticos estatais e internacionais; principalmente, os emprendidos pola Unin Europea, as como emitir
informes e asesorar sobre as directrices e os programas comunitarios dirixidos mbito enerxtico.
l. O INEGA poder te-la representacin da Comunidade
Autnoma nos organismos previstos pola Lei 54/1997, do 27
de novembro, do sector elctrico, as como por calquera outra
lei en materia enerxtica.
m. Exercer calquera outra funcin tcnica, material ou xurdica
que, en relacin coas materias da sa competencia, se lle
encomende ou competa instituto no marco desta lei.
Para o exercicio de tales funcins o INEGA pode:

a. Establecer convenios e contratos con institucins pblicas ou
privadas interesadas no mbito das sas funcins
b. Colaborar con outras administracins para favorece-la adopcin de medidas de aforro e de racionalizacin na producin,
distribucin e subministracin de enerxa.
c. Constitur e/ou participar en sociedades, calquera que sexa a
sa forma, sempre que o seu obxecto se relacione coas finalidades do instituto, logo do informe previo da Consellera de
Economa e Facenda.
d. Promove-lo establecemento de lias de financiamento para a
realizacin de proxectos enerxticos por conta propia ou en
colaboracin con outras institucins pblicas ou privadas.
88
2. rganos de goberno do Instituto

Son rganos de goberno do Instituto o Consello de Administracin
e o director.
O Consello de Administracin o rgano colexiado de goberno e
est constitudo:
a) Polo presidente, que o conselleiro competente en materia
de enerxa.
b) Polo vicepresidente, que e o director xeral competente en
materia de enerxa.
c) E por un mnimo de seis vocais e un mximo de oito:
O director do INEGA.
Dous representantes da consellera competente en materia
de enerxa que son designados por esta.
Un representante da consellera competente en materia de
Economa e Facenda que proposto por esta.
Un representante da consellera competente en materia de
ordenacin territorial que proposto por esta.
Un representante da consellera competente en materia
ambiental que proposto por esta.
Un representante das corporacins locais que proposto
pola Federacin Galega de Municipios (FEGAMP).
89
O director nomeado polo Consello da Xunta, por proposta do conselleiro competente na materia, e a quen lle corresponde dirixi-la
actividade do Instituto baixo as directrices do Consello de
Administracin.
3. Estructura do Instituto
O Consello de Administracin do INEGA aprobou na sa xuntanza
do 10 de novembro de 1999 a actual estrutura do ente, integrado por
3 departamentos (Planificacin e Xestin, Industria e Enerxas
Convencionais e Enerxas Renovables e Servizos).
3.1. Departamento Planificacin e Xestin

Correspndelle a este departamento o desenvolvemento de tdalas
iniciativas e das actuacins encamiadas a asegura-lo funcionamento operativo dos servizos do INEGA. Ocupa, polo tanto, dentro do
seu mbito de concorrencia, o deseo, o pulo, o seguimento e o
control econmico e financeiro dos procedementos internos do
INEGA; a xestin integral dos seus recursos humanos e de todas
aquelas actuacins dirixidas adquisicin dos bens e servizos nece90
sarios para o seu funcionamento; o mantemento das sas instalacins; o deseo dos obxectivos anuais e a sa materializacin; a xestin dos programas europeos e internacionais; a coordinacin das
actividades de I+D+I (innovacin, desenvolvemento e investigacin); a elaboracin das estatsticas enerxticas; e as funcins de
comunicacin, formacin e informacin que competen INEGA.
Compoen este departamento as reas de Xestin, de Planificacin
e a de Formacin, Informacin e Comunicacin:
- rea de Xestin: a responsable das tarefas de administracin, control financeiro, asesoramento xurdico e seguimento das participacins empresariais do INEGA.
- rea de Planificacin: correspndenlle as funcins de planificacin interna, seguimento e avaliacin dos obxectivos
anuais dos diferentes departamentos; a xestin dos convenios subscritos polo INEGA, as como a sa participacin en
proxectos nacionais e internacionais; a coordinacin de programas de investigacin e desenvolvemento; ademais da
actividade estatstica do INEGA en materia enerxtica.
- rea de Formacin, Informacin e Comunicacin: o
departamento responsable das actividades desta natureza
propias do INEGA, que abranguen desde a elaboracin de
cursos de especializacin e formacin ata a sa divulgacin. Desde esta rea tamn se lles d resposta s demandas informativas dos usuarios e se difunden nos medios
de comunicacin tdalas iniciativas de interese para o
cidadn.
91
3.2. Departamento de Enerxas Renovables e Servizos

Compoen este departamento a rea de Enerxas Renovables e a do
Sector Terciario e Servizos:
- rea de Enerxas Renovables: correspndelle a planificacin, fomento e investigacin das enerxas renovables en
Galicia, con especial atencin enerxa elica, dado o grao
de desenvolvemento acadado por esta.
- rea de Sector Terciario e Servizos: o departamento responsable do desenvolvemento de tdalas actuacins precisas para consegui-los obxectivos de aforro e eficiencia enerxtica nos sectores residencial, de servizos e institucional.
3.3. Departamento de Industria e Enerxas

Convencionais
As tarefas asociadas a este departamento son tdalas relativas aforro e a eficiencia enerxtica no sector industrial, s estudos de
desenvolvemento e planificacin de infraestruturas enerxticas e s
aspectos ambientais relacionados con estes. Integran este departamento as reas de Industria e de Enerxas Convencionais.
- rea de Industria: ocpase do desenvolvemento de tdalas
actuacins destinadas a consegui-los obxectivos de aforro e
eficiencia enerxtica no sector industrial.
- rea de Enerxas Convencionais: responsable do desenvolvemento e planificacin de infraestruturas enerxticas (gas
natural e electricidade), prestando especial atencin s
redes de transporte e de distribucin da enerxa.
92
Anexo II:
Publicacins do INEGA
A liberalizacin do mercado do gas: gua do consumidor
cualificado de gas natural.
A liberalizacin do mercado do gas: gua do consumidor
cualificado de gas natural: [Actualizada xuo 2003].
A liberalizacin do mercado elctrico: gua do consumidor cualificado de enerxa elctrica.
A liberalizacin do mercado elctrico: gua do consumidor
cualificado de enerxa elctrica (actualizada a xuo 2003).
Aforro enerxtico nos fogares: manual de boas prcticas.
Anlisis previo y propuesta de actuacin municipal sobre
uso racional de la energa y aprovechamiento de los
recursos renovables en los municipios de: A Gudia,
Chantada, Laln, Padrn, Ribadeo, Santa Uxa de Ribeira.
A travs das enerxas: exposicin.
Balance enerxtico de Galicia 2000.
El parque elico experimenta de Sotavento y sus posibilidades comunicativas.
Enerxas renovables en Galicia.
Estudio de optimizacin enerxrtica no sector hoteleiro
en Galicia.
Estudio sectorial da coxeracin en Galicia, marzo 2003.
Estudio sectorial da coxeracin en Galicia, outubro 2004.
93
ANEXO II: PUBLICACINS DO INEGA
Estudio sobre a situacin enerxtica nos polgonos industriais de

Galicia.
Gua prctica da enerxa no fogar.
Gua prctica da enerxa.
Informe sobre a incidencia do sector enerxtico na economa galega
e no emprego.
Informe sobre a incidencia econmica por ocupacin de terreos para
implantacin de parques elicos.
Informe sobre a situacin de enerxa minihidrulica en Galicia.
Informe sobre infraestruturas para o plan sectorial de ordenacin de
reas empresariais no mapa de solo industrial de Galicia.
Instituto Enerxtico de Galicia.
La energa en Galicia.
Las energas renovables en Galicia.
Libro blanco de la energa: sntesis.
Libro branco da enerxa: Galicia, setembro 2000.
Lnea de actuaciones para la construccin de la Central de Biomasa.
Memoria de actividades 2001.
Municipregemergaid: Informe regional Galicia, 2003.
O aproveitamento da enerxa solar: programa de Fomento da Enerxa
Solar en Galicia.
O sector enerxtico de Galicia, xaneiro 2002.
Optimizacin enerxtica no sector crnico en Galicia.
Parques e zonas empresariais de Galicia: Infraestruturas enerxticas:
Informe.
Plan de actuaciones en ahorro y eficiencia energtica en la Comunidad
autnoma de Galicia (2002-2006).
Programa formativo 2003.
Programa formativo 2004.
Programa de actividades 2002.
94

Programa de fomento da Enerxa Solar en Galicia.
Propuesta de desarrollo de la red de transporte de gas de la
Comunidad Autnoma Gallega: periodo 2001-2011.
Propuesta de desarrollo de la red de transporte elctrico de la
Comunidad Autnoma de Galicia: periodo 2001-2010.
Renewable energy sources in Galicia.
Retribucin de la distribucin de energa elctrica: caractersticas
diferenciales de Galicia.
Revista de debate sobre enerxa: Foro enerxtico de Galicia.
Revista de debate sobre enerxa: Monogrficos sobre 4 Encuentro
interparlamentario Enerxas renovables en la UE.
Xornada tcnica de aproveitamento das enerxas renovables nas
administracins locais (2. 2002. Sotavento).
Xornadas de enerxas renovables Galicia- Norte de Portugal (1.
2000. Santiago de Compostela).
Colaboracins con outras institucins
Industria, novas enerxas e comercio. En: Galicia, 2001. Santiago de
Compostela: Xunta de Galicia, D.L. 2001. p. 341-361
Energa. En: Galicia, 2002 Santiago de Compostela: Xunta de Galicia,
D.L. 2002. p. 433-443
Energy. En: Galicia, 2003 Santiago de Compostela: Xunta de Galicia,
D.L. 2003. p. 445-460
Energa en el nuevo milenio. Madrid: Club espaol de la energa,
D.L. 2000. 302 p.; 23 cm
Enerxa solar fotovoltaica na Comunidade autnoma Galega. Santiago
de Compotela: ASIF, 2003. 105 P.; 22 cm
Enerxa solar fotovoltaica na Comunidade autnoma Galega. Santiago
de Compostela: ASIF, 2004. 103 P.; 22 cm
95
ANEXO II: PUBLICACINS DO INEGA

EnerxiaSolarTerrmica Galicia

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

EnerxiaSolarTerrmica Galicia

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

AENOR

ENERXA SOLAR TRMICA NA COMUNIDADE AUTNOMA DE GALICIA

Dep. Legal: C-945-2005

1.2. Tipos de aproveitamento da enerxa solar . . . . . . 10

Captulo 2: Tecnoloxa de enerxa solar

2.3.1. Sistema de transferencia de calor . . . . . . . . . . 49

Captulo 3: Exemplos de aplicacins da

1.2. Tipos de aproveitamento da enerxa solar

ENERXA SOLAR TRMICA NA COMUNIDADE AUTNOMA DE GALICIA

A arquitectura bioclimtica a arquitectura que aproveita o clima e

1.2.2. Aproveitamento activo

A enerxa solar trmica poder ser utilizada incluso para aplicacins

1.2.2.2. Enerxa solar fotovoltaica

ENERXA SOLAR TRMICA NA COMUNIDADE AUTNOMA DE GALICIA

1.2.2.2.A. Sistemas illados da rede elctrica

Os paneis s producen enerxa nas horas de sol e, sen embargo, a

1.2.2.2.B. Sistemas conectados rede elctrica

1.3. Situacin da enerxa solar en Galicia.

ENERXA SOLAR TRMICA NA COMUNIDADE AUTNOMA DE GALICIA

Este escaso nmero de instalacins levou a que no ano 2002, a

A continuacin amsanse as actuacins establecidas no devandito

ENERXA SOLAR TRMICA NA COMUNIDADE AUTNOMA DE GALICIA

A continuacin amsanse a evolucin nos ltimos anos en Galicia e

Fonte: IDAE, INEGA

O Programa de Fomento da Enerxa Solar estableca os seguintes

Non obstante, o elevado ritmo actual de implantacin de instalacins

1.4. Enerxa solar trmica e arquitectura

1 No caso da enerxa solar fotovoltaica, unha das causas do aumento do nmero de

ENERXA SOLAR TRMICA NA COMUNIDADE AUTNOMA DE GALICIA

Tecnoloxa da enerxa solar

TECNOLOXA DA ENERXA SOLAR TRMICA DE BAIXA TEMPERATURA

basicamente polas tuberas, vlvulas, bombas e accesorios que

ENERXA SOLAR TRMICA NA COMUNIDADE AUTNOMA DE GALICIA

2.2.1.1. Colectores planos

1. Superficie captadora da radiacin solar ou placa absorbedora.

TECNOLOXA DA ENERXA SOLAR TRMICA DE BAIXA TEMPERATURA

Os colectores solares planos estn baseados no efecto invernadoiro,

Esquema de funcionamento dun captador solar plano

Os colectores planos captan tanto a radiacin solar directa coma a

ENERXA SOLAR TRMICA NA COMUNIDADE AUTNOMA DE GALICIA

TECNOLOXA DA ENERXA SOLAR TRMICA DE BAIXA TEMPERATURA

2.2.1.1.A. Placa captadora ou superficie absorbente

ENERXA SOLAR TRMICA NA COMUNIDADE AUTNOMA DE GALICIA

2.2.1.1.B. Circuto de circulacin (absorcin)

Circuto Tipo Serpentn

TECNOLOXA DA ENERXA SOLAR TRMICA DE BAIXA TEMPERATURA

2.2.1.1.C. Cuberta transparente

ENERXA SOLAR TRMICA NA COMUNIDADE AUTNOMA DE GALICIA

2.2.1.1.D. Illamento trmico

TECNOLOXA DA ENERXA SOLAR TRMICA DE BAIXA TEMPERATURA

Algns fabricantes incorporan unha lmina metlica reflectinte (por

2.2.1.1.E. Caixa ou armazn

2.2.1.2. Colectores de baleiro

ENERXA SOLAR TRMICA NA COMUNIDADE AUTNOMA DE GALICIA

Este tipo de captadores estn formados por un conxunto de tubos

TECNOLOXA DA ENERXA SOLAR TRMICA DE BAIXA TEMPERATURA

Recomndase o emprego de tubos de baleiro nos seguintes casos:

ENERXA SOLAR TRMICA NA COMUNIDADE AUTNOMA DE GALICIA

2.2.1.3. Indicacins bsicas da montaxe do subsistema de

TECNOLOXA DA ENERXA SOLAR TRMICA DE BAIXA TEMPERATURA

Os colectores poden instalarse sobre soportes en cubertas planas,

Na seguinte grfica amsase a carta de irradiacin, que indica a perda

ENERXA SOLAR TRMICA NA COMUNIDADE AUTNOMA DE GALICIA

Os tubos de baleiro permiten variar lixeiramente a sa inclinacin