INTERNACIONALNI UNIVERZITET TRAVNIK

EKOLOKI FAKULTET

SEMINARSKI RAD
POJAM I NASTANAK EKOLOGIJE
PREDMET:
SOCIJALNA EKOLOGIJA

STUDENT:

PROFESOR: prof.dr. Zemir Sinanovi

Alena Husagi

ASISTENT: Ahmed Bjelopoljak

TRAVNIK, DECEMBAR,2014.

SADRAJ
1.UVOD...................................................................................................................................3
2.PREDMET EKOLOGIJA I PODJELA...............................................................................4
3.POJAM I PODJELA IVOTNE SREDINE.......................................................................5
4.OVJEKOVA IVOTNA SREDINA ILI OKOLINA.....................................................6
5.ODNOS IVOTNE I RADNE SREDINE I KVALITET IVOTA.................................6
6.POJAM EKOLOKA KRIZA............................................................................................7
7.POJAM PRIRODNIH RESURSA I ZAGAIVANJE.......................................................7
8.TEORIJE ZATITE IVOTNE SREDINE........................................................................9
9.OBRAZOVANJE ZA ZATITU IVOTNE SREDINE....................................................9
10.EKOLOKA POLITIKA I PRINCIPI..............................................................................10
11.ZAKLJUAK....................................................................................................................12
12.LITERATURA...................................................................................................................13

1.UVOD
Ekologija je nauka o ivotnoj sredini. Ime nauke potie od grkih rei oikos - dom,
domainstvo i logos - nauka, izuavanje. Termin ekologija prvi put je upotrebio nemaki
biolog Ernest Hekel 1866. godine. U laikoj javnosti se ovaj termin esto koristi kao sinonim
za pojam zatite ivotne sredine, to nije ispravno jer je zatita ivotne sredine samo jedna od
oblasti kojima se bavi ekologija.
U sutini, ekologija je nauna disciplina koja prouava raspored i rasprostranjenost ivih
organizama i bioloke interakcije izmeu organizama i njihovog okruenja. Okruenje
(ivotna sredina) organizama ukljuuje fizike osobine, koje sumirano mogu da se opiu tzv.
abiotikim faktorima kao to su klima i geoloki uslovi (geologija), ali takoe ukljuuje i
druge organizme koji dele sa njim njegov ekosistem odnosno stanite.

Ekologija nastaje onda kada ekonomska aktivnost ovjeka poinje trajno da degradira
prirodnu okolinu i usljed toga ovjek dovodi u pitanje sam svoj opstanak ili bitno mijenja
uslove za svoj razvoj.
Antiki mislioci i filozofi na odreeni nain razmatrali su meusobne odnose izmeu ivih
bia i ostale prirode. Meutim, ekologija u pravom znaenju rijei nastaje relativno kasno, tek
u drugoj polovini 19.vijeka, a snanije se razvija tek 50-ih godina 20.vijeka.
Ekoloki pokret je nastao tek kad su podruja u kojima je stanovala buroazija bila ugroena
ekolokim problemima koje nosi industrijalizacija.
Osnovne faze u razvoju ekologije su:
- prouavanje ivotne sredine pojedinih vrsta - gde dolazi do razvoja sinekologije (ekologije
zajednice vrsta) i stvaraju se dva osnovna pojma sinekologije: lanac ishrane i piramida
brojeva.
- prouavanje ekosistema ekosistem predstavlja samodovoljnu ivu zajednicu i njenu neivu
okolinu u kojoj postoji ravnotea (homeostazija) i meuzavisnost uslovljena izmjenom
materije i energije. Najvaniji ekosistemi su: ekosistemi mora, ekosistemi vode na kopnu i
ekosistemi kopna.
- prouavanje meusobnih uticaja ekosistema prouavaju se preklopne zone razliitih
ekosistema, jer je teko odrediti jasnu granicu izmeu njih. Glavni meusobni uticaji su
razmena energije, lanac ishrane, cirkulacija kiseonika i ugljen-dioksida. Ekosistemi su
prirodno sposobni za samoregulaciju, tj.otklanjanje neravotee u njima.
- prouavanje biosfere biosfera predstavlja jedinstvo svih ekosistema na Zemlji. Tu se vri
kruenje materije kroz lanac ishrane.
- prouavanje ovjekovog poloaja u biosferi ovjek mijenja prirodu velikom brzinom , ali
ostaje zavisan od tih promjena koje sam stvara.
3

2.PREDMET EKOLOGIJE I PODJELA

Ekologija je relativno mlada nauka. Nastala je, po nekima, pre neto vie od 120 god, a po
drugima, 30-ak godina kasnije. Ernest Hekel je predloio da se naziv ekologija da jednoj
poddisciplini zoologije, koja bi istraivala sveobuhvatnost odnosa izmeu ivotinjskih vrsta i
njihove neorganske i organske okoline. Rije ekologija potie od grke rei oikos to znai
dom, habitat.
Kao posebna nauna disciplina ekologija nastaje u okviru biologije. Ima shvatanja po
kojima je stvarni tvorac nove ekologije arls Darvin, osniva uenja o organskoj
evoluciji.Iako ne postoji jedna opte prihvaena definicija predmeta njenog prouavanja,
ekologija se moe odrediti kao nauka, iji je predmet prouavanja odnos ivih bia prema
njihovoj sredini, njihov meusobni odnos u sredini i uticaj sredine na iva bia.
Ekologija mora polaziti od 2 osnovna saznanja:
- saznanje da je ovek, stvarajui od prvobitnog okvira ivota specifian kulturni okvir, ostao
ipak dio prirode
- saznanje da je Engelsova teorija antropogeneze i razvoja oveka radom dublje potvrena u
biologiji, ekonomiji i drugim drutvenim naukama.
U zavisnosti od toga koje vrste i odnose ivih bia prema njihovoj okolini prouava, ekologija
se dijeli na:
- ekologiju biljaka
- ekologiju ivotinja
- humanu ekologiju

Slika br.1 ekologija

4

3.POJAM I PODJELA IVOTNE SREDINE

ivotna sredina se moe odrediti kao ukupnost prirodnih uslova i drutvenih tvorevina u
kojima ovjek ivi kao prirodno i drutveno bie. Ona se sastoji iz dva dijela: prirodni i
drutveni, koji su uzajamno povezani. Osnovni elementi ovjekove prirodne sredine su:
1)Atmosfera- je vazduni omota Zemlje. Predstavlja smjeu gasova, vrstih i tenih materija.
ovjek je za atmosferu dvostruko vezan. Prvo, u atmosferi je kiseonik bez koga ovek ne
moe da ivi i drugo, atmosfera titi ovjeka od smrtonosnih kosmikih zraka i ultraljubiaste
radijacije. Meutim, ona sve vie gubi svoja prirodna svojstva zbog prisustva supstanci koje
su strane njenom prirodnom sastavu.
2)Hidrosfera predstavlja ukupnost vodene mase na Zemlji i u atmosferi. Voda na Zemlji
zauzima 71% ukupne povrine, od ega 97% ini morska voda, 2% voda u polarnim ledenim
kapama na sjeveru i jugu Zemlje, a manje od 1 % ostaje za vodu za pie i druge potrebe. Voda
je obnovljiv resurs.
3)Litosfera je tlo, zemljite na kome ljudi ive. Litosfera sadri minerale koje metabolizmi
ivih bia dobijaju preko vode ili biljaka. Poseban znaaj ima poljoprivredno zemljite, koje
se na alost sve vie smanjuje, to dovodi do problema ishrane stanovnitva.
4)Biljke su veoma znaajne kao proizvoai organskih materija i kao element energetskog
toka.One sunevu energiju uz prisustvo vode i CO pretvaraju u hemijsku energiju bez koje
iva bia ne mogu.
5)ivotinje su potroai energije koju biljke proizvode
6)Mikroorganizmi su siuni organizmi koji obavljaju znaajnu funkciju u krunom
kretanju materije rastvarajui organsku materiju na njene sastavne djelove i oslobaajui
pritom kiseonik, azot, fosfor, sumpor i druge elemente.
Osnovni elementi drutvene sredine su :
1)Drutveni odnosi u najirem smislu rei predstavljaju povezano djelovanje ljudi, a u uem
oblik drutvenog procesa. Meuljudski odnosi su jedna vrsta drutvenih odnosa. Oni mogu
biti odnosi tolerancije i saradnje, ali i odnosi netrpeljivosti, suprotstavljanja, sukoba,
dominacije i eksploatacije.
2)Radna sredina predstavlja ukupnost materijalnih inilaca procesa rada i meuljudskih
odnosa koje uesnici u procesu rada uspostavljaju. ovjek utie na radnu sredinu, ali i radna
sredina utie na ovjeka
3)Sredinu ivljenja ine naselja. Postoji vie kriterijuma za klasifikaciju naselja. Najee se
kao kriterijum razlikovanja gradskih i seoskih naselja uzimaju broj stanovnika i funkcija
naselja. Kao osnovna naselja razlikuju se: grad, koji karakterie vea koncentracija
stanovnika, razvijenija podela rada i niz drutvenih i kulturnih osobenosti i selo sa manjim
brojem stanovnika i poljoprivredom kao osnovnom djelatnou.

4.OVJEKOVA IVOTNA SREDINA ILI OKOLINA

Pri definisanju pojma ovjekove sredine ne postoji neka vea saglasnost. Ne samo da se
upotrebljavaju razliiti termini za oznaavanje iste pojave, ve razliiti termini oznaavaju i
razliite sadraje uslova i uticaja u kojima ovJek ivi kao prirodno i drutveno bie. Ima vie
definicija okoline. Najee se pod okolinom podrazumeva ukupnost uslova i uticaja koji
okruuju ovjeka. Poto ovjek ne ivi samo u prirodi ve i u drutvu, pod ovjekovom
okolinom se podrazumjeva i prirodna i drutvena okolina.
Tremin okoline usvojila je Evropska ekonomska zajednica podrazumevajui pod njim skup
elemenata koji sloenou svojih odnosa ine prostor i uslove ivota oveka. Problem
pojmovnog odreivanja ovjekove sredine regulisan je i pravnim normama. Sve aktivnosti
koje negativno djeluju na ivotnu sredinu se kanjavaju.
Izmeu termina ovjekova sredina i ovjekova okolina za oznaavanje ukupnosti
uslova i uticaja u kojima ovjek ivi, bolje je opredjeliti se za pojam ovekova sredina, za
ta postoje 2 osnovna razloga:
- pojam sredina oznaava skup ne samo prirodno datih okolnosti, ve i okvir u kome deluju
ljudi
- ovek nije samo prirodno, ve i drutveno bie
Odnos elemenata ovjekove drutvene sredine povezani su sa elementima ovjekove prirodne
sredine kako u pozitivnom tako i u negativnom smislu. Ta povezanost se ne iskazuje samo u
prisvajanju i potinjavanju prirode, ve i u izazivanju ekolokih promena koje se negativno
odraavaju na zdravlje ovjeka. Menjajui svojom djelatnou prirodu ovjek izaziva u njoj
promene koje djeluju na njega i mijenjaju ga. Kao to drutveni elementi ovjekove ivotne
sredine utiu na prirodne, tako i prirodni utiu na drutvene. Pritom je veoma znaajno
ukazati na uticaj geografske sredine na razvoj drutva i kulture. Sve do pojave ovjeka u
prirodi je vladala harmonija, ali njegovim pojavljivanjem otpoinje stvaranje vjetake
sredine na raun prirodne. Znaajnije promjene nastale su industrijalizacijom i urbanizacijom.
Industrijalizacija i urbanizacija su udaljile ovjeka od prirode.
5.ODNOS IVOTNE I RADNE SREDINE I KVALITET IVOTA
Radna sredina se moe odrediti kao ukupnost materijalnih inilaca procesa rada i
meuljudskih odnosa koje uspostavljaju uesnici u tom procesu rada. Ovako definisana radna
sredina je dio ivotne sredine shvaene u najirem smislu te rijei. Radna sredina ima 2
komponente:
- materijalni inioci su elementi fizike radne sredine
- drutveni odnosi elementi socijalne radne srediineOvi elementi su povezani i meusobno
se uslovaljavaju.

Osvajajui prirodu ovek u manjoj ili veoj meri naruava i ekoloku ravnoteu. Zato ovjek
svoju radnu djelatnost mora da organizuje tako da ona ne naruava ekoloku ravnoteu. Ljudi
su podjednako odgovorni kako za zatitu prirode, tako i za zatitu radne sredine.
Termin kvalitet ivota u upotrebi je od 60-ih godina kada dolazi do intenzivnijeg
naruavanja ekoloke ravnotee i poveanja interesovanja za reavanje ekolokih problema.
Rasprave o kvalitetu ivota javile su se u industrijski najrazvijenijim zemljama kao reakcije
na posledice industrijskog razvoja. O pojmu kvaliteta ivota ne postoji saglasnost. Zapravo
ovaj se pojam moe definisati sa razliitih aspekata: fizikog, zdravstveno-ekolokog,
ekonomskog, sociolokog. Ovaj pojam oznaava odnos izmeu pojedinca i njegove ivotne
sredine, tako da bolji kvalitet ivota pretpostavlja i ekoloki povoljniju sredinu i dobro
organizovanu socijalnu sredinu. Kvalitet ovjekove ivotne sredine, u najoptijem smislu,
podrazumijeva relativno stabilnu odreenost ovjekove sredine veim brojem meusobno
povezanih faktora iz 4 osnovne oblasti:
-prirodnih i stvaranih resursa,
-aktivnosti i procesa u sredini
-sredstava i mjera za ostvarivanje ekoloke politike
-uticaja ovjekove sredine na drutveni razvoj
6.POJAM EKOLOKA KRIZA
Ekoloka kriza predstavlja naruavanje uravnoteenosti uslova i uticaja u ovjekovoj
ivotnoj sredini i izraava se u ugroenosti stabilnog funkcionisanja kako biosfere, tako i
drutva dovodei u pitanje ovjekovu egzistenciju kao prirodno-drutvenog bia.
Ovako definisana ekoloka kriza ima 3 modaliteta:
1. zagaenje najnii stepen poremeaja ekoloke ravnotee
2. ugroenost znatno smanjene sposobnosti ekosistema i biosfere za njihovu samoregulaciju,
te je stoga potrebna ovjekova djelatnost.
3. destrukcija oznaava stadijum razaranja ekosistema kada je obnova njihovih funkcija
skoro nemogua ili zahtijeva velike napore ovjeka u dugom periodu.
7.POJAM PRIRODNIH RESURSA I ZAGAIVANJA
Ekoloka kriza se u osnovi ispoljava u iscrpljivanju prirodnih resursa i zagaivanju
ovjekove sredine. Iscrpljivanje prirodnih resursa je toliko intenzivno, da se moe postaviti
pitanje mogunosti njhovog korienja u budunosti. Zagaivanje ovjekove sredine se
ispoljava u sve veem smogu, mrtvim jezerima, vodi koja nije za pie, smrtonosnim
radijacijama i izumiranju biolokih vrsta.
Prirodni resursi se dijele u dvije grupe:

1. obnovljive npr. umski kompleksi, biljni i ivotinjski svet

- prisvajajui prirodnu ovek moe nekontrolisanim unitavanjem obnovljivih resursa da
izazove naruavanje ekoloke ravnotee
2. neobnovljive to su oni resursi ija je koliina ograniena i koji se ne mogu obnovitit
Zagaivai se mogu podeliti na:
1. kvantitativni zagaivai su supstance koje ovjek ne stvara i koji postoje u
prirodnoj sredini, ali ih ovjek oslobaa u znatno veoj koliini te stoga mogu naruavati
ekoloku ravnoteu
- ovjek moe delovati na koliinu ovih zagaivaa na tri naina:
a) remeenjem ciklusa kruenja materije na taj nain to oslobaa veliki broj supstanci za koje
smatra da su neutralne
b) isputanjem ograniene koliine materije na osetljivom mestu i maloj povrini
c) dodavanjem opasne supstance
2. kvalitativni zagaivai su supstance koje proizvodi ovjek, odnosno sintetike supstance
Zagaivanje prirodne sredine zavisi od broja i koncentracije stanovnika, od obima
proizvodnje i potronje, kao i od prirode tehnikih sredstava i naina proizvodnje.Zagaenost
prirodne sredine utie ne samo na oblike ivota, ve i na genetsku osnovu ovjeka kao
biolokog bia.
Uzroci naruavanja ekoloke ravnotee je otpoelo sredinom 20. vijeka. Jedan od prvih
mislilaca koji je ukazivao na to da ekoloki poremeaji nastaju kao posljedica korienja
razvijenih proizvodnih snaga, u okviru trine proizvodnje je bio Marks. On je smatrao da
kapitalistika proizvodnja koja je rukovoena profitom ispoljava destruktivan odnos, ne samo
prema radnicima ve i prema prirodi.
Prilikom razmatranja uroka ekoloke krize treba imati u vidu 2 stvari:
1. Ekoloka kriza u ekosistemima se javlja onda kada doe do fundamentalnog razaranja
ekosistema. A kako su ekosistemi povezani i u svojoj ukupnosti obrazuju ekoloku sredinu,
to istraivanje uzroka naruavanja ekoloke ravnotee u jednom ekosistemu, ima znaaj za
utvrivanje uzroka naruavanja ekoloke ravnotee tj. izazivanja ekoloke krize
2. Od sredine 20. vijeka se javljaju 2 pojave: tehnika agresija nad cjelokupnom prirodom i
degradacija ljudskih odnosa u velikim gradovima. Ove dvije pojave su dovele savremeno
ovjeanstvo u opte krizno stanje.
Takoe velikim uzronicima ekolokih kriza smatraju se i porasta stanovnitva, tranja za
energijom , sve vrste zagaivanja, itd.

Slika br. 2 ekoloke krize

8.TEORIJE ZATITE IVOTNE SREDINE
Teorijsko koncipiranje ekonomskih i proizvodnih procesa nastaje 50-tih govina 20. vijeka.
One nastaju sa saznanjem da je degradacija ivotne sredine dostigla ogromne razmjere.
Teorije o zatiti ivotne sredine se razlikuju kako po obuhvatu i irini, tako i po mjerama koje
predlau za rjeavanje ekolokih problema. Razliite teorije:
1. teorija bentamista zahtijeva poboljanje uslova rada
2. teorija maltuzijanstva predlae kontrolu raanja u radnikim porodicama
3. teorija tiho prolee predlae upotrebu pesticida na osnovu naunih saznanja
4. teorija postojanog stanja zahtijeva ouvanje energije
5. teorija nivoa ivota zahtijeva poveanje kvaliteta ivotne sredine
6. teorija ekonomskog optimizma moe postojati doputeni nivo zagaenosti
7. teorija zatvaranja kruga indeks oteenja ivotne sredine zavisi od broja stanovnika,
proizvodnje i potronje i emisije zagaivaa
8. teorija decentralizacije drutvenog sistema zahteva stvaranje oblika druvenog ivota u
kojima ovjek nee biti lien svoje okoline.
Sve ove i druge teorije o zatiti ivotne sredine su nastajale u odreenim drutvenim
uslovima u kojima su postojali razliiti interesi pojedinih slojeva, te stoga nisu mogle biti
liene njihovog uticaja. Rjeavanje ekolokih problema ne zavisi samo od ljuskog saznanja o
njima i tehnikih mogunosti njihovog reavanja, ve i od vladajueg sistema vrijednosti i
mjesta koje u tom sistemu zauzimaju ekoloki problemi.
9.OBRAZOVANJE ZA ZATITU IVOTNE SREDINE I CILJEVI
Obrazovanje ima veliki znaaj za razvijanje ekoloke svjesti i promjenu odnosa prema
ivotnoj sredini.Problemima obrazovanja za zatitu i unapreivanje ivotne sredine posebnu
panju su posvetile dvije organizacije. To su UNESCO ( Organizacija za obrazovanje, nauku i
kulturu UN ) i UNEP( Meunarodni program za okolinu ).
9

Polazei od znaaja koji ima obrazovanje za zatitu ovjekove sredine u razvijanju ekoloke
svesti, ne samo kod politiara i struanjaka ve i kod irokih narodnih masa, u mnogim
dravama ovo obrazovanje postaje sastavni dio obrazovnih sadraja od osnovnog do visokog
obrazovanja. Ovo obrazovanje mora biti prilagoeno svim kategorijama stanovnitva bez
obzira na njihov uzrast, obrazovanje ili profesionalnu orjentaciju. Obrazovanje za zatitu i
unapreivanje ivotne sredine predstavlja svjesno i plansko razvijanje znanja o ovjekovoj
sredini, koje ima za cilj razvijanje svjesti o osnovnim karakteristikama ovjekove sredine,
odnosa u njoj i odnosa prema njoj na osnovu kojeg e ovjek teiti ouvanju i unapreivanju
sredine na nain kojim se obezbeuje egzistencija ljudske vrste u sadanjosti i
budunosti.Ovakvo obrazovanje ne treba da doprinosi samo strategiji opstanka i razvoja, ve i
unapreivanju kvaliteta ivota ovjeka u konkretnim sredinama. Ovo obrazovanje treba da
postoji ne samo u kolama, ve i u svim oblicima drutvenog uticaja na razvijanje ovjekove
svjesti i ponaanja ( npr. tredicija, kultura ).
Osnovna ekoloka pitanja su:
1. kakve su posljedice sve vee razmjene materije i energije izmeu drutva i prirode
2. koje su znaajne promene u sistemu odnosa u biosferi i kosmikom pojasu iznad Zemlje
3. kakve posljedice ima uvoenje u biosferu velikog broja novih materija
4. da li se zatita prirode moe ostvariti zaustavljanjem tehnikog napretka
5. kakva je odgovornost pojedinih zemalja ( naroito razvijenih ) za stanje prirodne sredine
UslJed sve eeg i sve intenzivnijeg naruavanja ekoloke ravnotee velika panja poela je
da se poklanja obrazovanju za zatitu i unapreenje ivotne sredine. Na znaaj ovog
obrazovanja ukazivalo se i na brojnim meunarodnim skupovima na kojima se raspravljalo
upravo u problemima vezanim za degradaciju ivotne sredine (Stokholm 1972, Be 1983)
10.EKOLOKA POLITIKA I PRINCIPI
Ekoloka politika pripada grupi politiko-ekolokih teorija, ali na Zapadu pripada i grupi
teorija koja imaju svoju praktinu stranu. Poetak ekoIoke politike se vezuje za 70-te god 20
vijeka.
Postoji vie pristupa pitanju kako je i zato nastala ekoloka politika:
1) Rimski klub je 70-ih god. ukazao da drava treba da se bavi problemom zagaivanja
ivotne sredine kako na lokalnom, tako i na globalnom nivou.
2) 1972. je Niksonova administracija donela zakon o istom vazduhu. To je znailo da drava
poinje da se bavi problemima zagaivanja ivotne sredine. Ne postoji opte prihvaena
definicija ekoloke poitike, jer:
- ekoloka politika je kategorija novijeg datuma

10

- veina teoretiara na Zapadu smatra da je ekoloka politika dravna politika i besmisleno je

da se posebno definie
Ipak moe se rei da je ona svesna i drutvena djelatnost kojom se posredstvom drave i
drutvenih organizacija usmjerava odnos drutva prema prirodi u cilju zatite i unapreenja
prirode.
Ekoloka politika ima pet elemenata:
- politiku delatnost - usmeravanje
- subjekte ekoloke politike
- ljudsku delatnost
- pravac usmeravanja
- sredstva i metode usmeravanja
Principi ekoloke politike:
1. Demokratinost(nedemokratinost) u autokratskim drutvima nema ni eko pokreta ni eko
politike, dok kod demokratije postoje 3 principa:
- kreatori politike
- izbegavanje ideloke politike
- volja subjekata da uestvuju u koncipiranju i ostvarivanju ekoloke politike
2. Princip javnosti (tajnosti) javnost mora biti upoznata sa injenicama ekoloke krize.
Drava mora da javno kae koliko se sredstva troi na zatitu ivotne sredine.
3.Princip dobrovoljnosti (prisile) ekoloka politika koja se vodi prisilno ne donosirezultate,
ona rauna na dobrovoljce i oni mogu ostvariti odreene rezultate.
4. Princip aktivnosti (neaktivnosti) ekoloki pokreti moraju biti aktivni. Subjekti su
aktivniji zato to imaju i ekonomske i politike i ekoloke interese.
5. Princip pregovaranje (konfrotiranje) kod nas ne postoji, to je princip integrisanja sa
Evropskom unijom
6. Princip odrivog razvoja razvoj privrede u skladu sa ekologijom

11

11.ZAKLJUAK
Ekologija je nauka o ivotnoj sredini.
Ekologija nastaje onda kada ekonomska aktivnost ovjeka poinje trajno da degradira
prirodnu okolinu i usljed toga ovjek dovodi u pitanje sam svoj opstanak ili bitno mijenja
uslove za svoj razvoj
ivotna sredina se moe odrediti kao ukupnost prirodnih uslova i drutvenih tvorevina u
kojima ovjek egzistira.

Tremin okoline usvojila je Evropska ekonomska zajednica podrazumevajui pod njim skup
elemenata koji sloenou svojih odnosa ine prostor i uslove ivota oveka. Problem
pojmovnog odreivanja ovjekove sredine regulisan je i pravnim normama. Sve aktivnosti
koje negativno djeluju na ivotnu sredinu se kanjavaju.

Teorijsko koncipiranje ekonomskih i proizvodnih procesa nastaje 50-tih govina 20. vijeka.
One nastaju sa saznanjem da je degradacija ivotne sredine dostigla ogromne razmjere.
Teorije o zatiti ivotne sredine se razlikuju kako po obuhvatu i irini, tako i po mjerama koje
predlau za rjeavanje ekolokih problema.
Obrazovanje ima veliki znaaj za razvijanje ekoloke svjesti i promjenu odnosa prema
ivotnoj sredini.Problemima obrazovanja za zatitu i unapreivanje ivotne sredine posebnu
panju su posvetile dvije organizacije. To su UNESCO ( Organizacija za obrazovanje, nauku i
kulturu UN ) i UNEP( Meunarodni program za okolinu ).

12

13.LITERATURA
1.www.wikipedija.com
2.www.ekologija.ba

13