Professional Documents
Culture Documents
Nowa metoda
obliczania projektowego
obcienia cieplnego
Poradnik
Warszawa 2007
Wydawca
Rettig Heating Sp. z o.o.
ul. Przemysowa
44-203 Rybnik
Biuro Handlowe
ul. Rotmistrza Pileckiego 91
02-781 Warszawa
fax: 022 643 99 95
tel. 022 643 25 20
(www.purmo.pl)
Opracowano we wsppracy
z firm
Sankom Sp. z o.o.
(www.sankom.pl)
Przedmowa
5 czerwca 2006 zostaa zatwierdzona norma PN-EN 12831:2006, bdca tumaczeniem
normy europejskiej EN 12831:2003. Nowa norma wprowadza wiele zmian w stosunku
do dotychczasowej metodyki obliczania zapotrzebowania na ciepo do ogrzewania budynkw. Jest ich tak duo, e w zasadzie powinno si mwi raczej o zupenie nowej
metodyce ni o modyfikacji obecnego sposobu prowadzenia oblicze.
W zwizku z tym, wprowadzaniu nowej metodyki obliczeniowej powinna towarzyszy
szeroka akcja popularyzatorsko-szkoleniowa. Niniejszy poradnik ma w zamierzeniu
autorw by elementem takiej akcji.
Micha Strzeszewski
Piotr Wereszczyski
iv
Spis treci
1. Zasady oglne ..................................................................................................................... 1
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6
1.7
Wprowadzenie................................................................................................................ 1
Zaoenia metody ........................................................................................................... 2
Procedura obliczeniowa w odniesieniu do przestrzeni ogrzewanej ............................... 2
Procedura obliczeniowa w odniesieniu do budynku lub jego czci ............................. 2
Cakowita projektowa strata ciepa przestrzeni ogrzewanej przypadki podstawowe . 3
Projektowe obcienie cieplne przestrzeni ogrzewanej ................................................. 3
Projektowe obcienie cieplne budynku lub jego czci ............................................... 4
2. Wartoci temperatury........................................................................................................ 5
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
Wprowadzenie................................................................................................................ 5
Strefy klimatyczne.......................................................................................................... 5
Projektowa temperatura zewntrzna .............................................................................. 5
rednia roczna temperatura zewntrzna......................................................................... 5
Projektowa temperatura wewntrzna ............................................................................. 5
Wprowadzenie................................................................................................................ 8
Stosowane wymiary ....................................................................................................... 8
Projektowa strata ciepa przez przenikanie .................................................................... 9
Straty ciepa bezporednio na zewntrz ......................................................................... 9
Uproszczona metoda w odniesieniu do strat ciepa przez przenikanie ........................ 10
Straty ciepa przez przestrze nieogrzewan ............................................................... 12
Straty ciepa do gruntu ................................................................................................. 14
Straty ciepa midzy przestrzeniami ogrzewanymi do rnych wartoci temperatury 14
Podsumowanie ............................................................................................................. 16
Wprowadzenie.............................................................................................................. 23
Wspczynnik straty ciepa przez przenikanie do gruntu............................................. 23
Wymiar charakterystyczny podogi ............................................................................. 24
Rwnowany wspczynnik przenikania ciepa .......................................................... 24
Wprowadzenie.............................................................................................................. 43
Zaoenia metody ......................................................................................................... 44
Wspczynnik nagrzewania.......................................................................................... 44
Przykad........................................................................................................................ 46
Podsumowanie ............................................................................................................. 47
vi
1. Zasady oglne
1.1 Wprowadzenie
Norma PN-EN 12831:2006 [19] jest tumaczeniem angielskiej wersji normy europejskiej EN
12831:2003 [16].
Niewtpliw zalet wprowadzenia norm europejskich bdzie uatwienie inynierom wiadczenia usug projektowych w innych krajach Unii Europejskiej. Naley jednak pamita, e
szczegowe wymagania w poszczeglnych krajach czonkowskich, podane w zacznikach
krajowych do normy, mog si rni.
Norma europejska EN 12831:2003 zostaa przyjta przez CEN (Europejski Komitet Normalizacyjny) 6 lipca 2002 r. Zgodnie z przepisami wewntrznymi CEN/CENELEC czonkowie
CEN s zobowizani do nadania normie europejskiej statusu normy krajowej bez wprowadzania jakichkolwiek zmian. Czonkami CEN s krajowe jednostki normalizacyjne 25 pastw
Unii Europejskiej oraz Szwajcaria, Norwegia i Islandia [9].
Norma podaje nie tylko now metodyk oblicze, ale rwnie wprowadza nowy system poj. Terminy wystpujce w normie podano w zaczniku 11.1. Natomiast porwnanie podstawowych poj i symboli wystpujcych w normie PN-EN 12831:2006 oraz dotychczasowej PN-B-03406:1994 [12] zestawiono zaczniku 11.2. W celu sprawnego posugiwania si
now norm wskazane jest rwnie zapoznanie si ze stosowanymi indeksami (zacznik
11.3). Poza tym w nowej normie do oznacze wykorzystano szereg liter greckich. W zaczniku 11.4 zamieszczono alfabet grecki wraz z polskimi nazwami liter.
Jedn ze zmian w nazewnictwie, jest uycie okrelenia projektowy zamiast dotychczasowego sowa obliczeniowy. Zmiana ta jest najprawdopodobniej jedn z najatwiejszych do
przyswojenia, poniewa dotyczy jedynie sownictwa i nie wpywa na tok oblicze.
Bardziej istotn zmian jest rozrnienie w nowej normie poj cakowita projektowa strata
ciepa i projektowe obcienie cieplne, podczas gdy w dotychczasowej normie
analogiczne pojcia byy tosame.
Rnica polega na tym, e w pojciu projektowe obcienie cieplne obok cakowitej projektowej straty ciepa uwzgldnia si dodatkowo nadwyk mocy cieplnej, wymagan do
skompensowania skutkw osabienia ogrzewania. W normie PN-B-03406:1994 zrezygnowano natomiast ze wzgldw ekonomicznych z wystpujcego wczeniej dodatku na przerwy
w dziaaniu ogrzewania (czyli odpowiednika wspomnianej nadwyki mocy cieplnej) [12].
Norma PN-EN 12831:2006 podaje sposb obliczania obcienia cieplnego:
dla caego budynku lub jego czci w celu doboru rda ciepa.
Ponadto norma podaje metod uproszczon, ktra moe by stosowana dla budynkw mieszkalnych, w ktrych krotno wymiany powietrza, przy rnicy cinienia midzy wntrzem
a otoczeniem budynku rwnej 50 Pa, n50 jest nisza od 3 h1.
1.2 Zaoenia metody
Metoda obliczeniowa zostaa opracowana przy nastpujcych zaoeniach:
wartoci temperatury powietrza i temperatury operacyjnej s takie same (budynki dobrze zaizolowane),
i = T ,i + V ,i , W
(1.1)
gdzie:
T,i projektowa strata ciepa ogrzewanej przestrzeni (i) przez przenikanie, W;
V,i projektowa wentylacyjna strata ciepa ogrzewanej przestrzeni (i), W.
Wzr powyszy jest zbliony do wzoru wg normy PN-B-03406:1994:
Q = Q p (1 + d1 + d 2 ) + Qw , W
(1.2)
gdzie:
Qp
d1
dodatek do strat ciepa przez przenikanie dla wyrwnania wpywu niskich temperatur powierzchni przegrd chodzcych pomieszczenia, W;
d2
dodatek do strat ciepa przez przenikanie uwzgldniajcy skutki nasonecznienia przegrd i pomieszcze, W;
Qw
Gwna rnica polega na tym, e w nowym wzorze nie wystpuj dodatki do strat ciepa
przez przenikanie. W nowej normie nie uwzgldnia si wpywu przegrd chodzcych przy
zaoeniu, e budynek jest dobrze zaizolowany. Natomiast jeli tak nie jest, naley zastosowa metod dla budynkw o znacznej rnicy midzy temperatur powietrza i redni temperatur promieniowania (przypadek szczeglny).
1.6 Projektowe obcienie cieplne przestrzeni ogrzewanej
Natomiast w projektowym obcieniu cieplnym przestrzeni ogrzewanej, jak ju wspomniano,
uwzgldnia si dodatkowo nadwyk mocy cieplnej, wymagan do skompensowania skutkw
osabienia ogrzewania:
HL ,i = T ,i + V ,i + RH ,i , W
(1.3)
gdzie:
RH,i nadwyka mocy cieplnej wymagana do skompensowania skutkw osabienia
ogrzewania strefy ogrzewanej (i), W;
pozostae oznaczenia jw.
(1.4)
gdzie:
T ,i
V ,i
wentylacyjne straty ciepa wszystkich przestrzeni ogrzewanych z wyczeniem ciepa wymienianego wewntrz budynku, W;
RH ,i
suma nadwyek mocy cieplnej wszystkich przestrzeni ogrzewanych wymaganych do skompensowania skutkw osabienia ogrzewania, W.
2. Wartoci temperatury
2.1 Wprowadzenie
Jak ju wspomniano, jedn ze zmian jest uywanie okrelenia projektowy zamiast dotychczasowego sowa obliczeniowy.
Poza tym, obecnie przyjmuje si, e temperatura wewntrzna, stosowana do obliczania strat
ciepa przez przenikanie, to temperatura operacyjna, a nie temperatura powietrza. Temperatura operacyjna oznacza redni arytmetyczn z wartoci temperatury powietrza wewntrznego
i redniej temperatury promieniowania.
2.2 Strefy klimatyczne
Podzia Polski na strefy klimatyczne pokazano na rys. 2.1. Podzia wg PNEN 12831 odpowiada dokadnie dotychczasowemu podziaowi wg normy PN-82/B-02403 [11]. Zmiana dotyczy jedynie tego, e obecnie podzia ten podany jest w zaczniku krajowym do normy na
obliczanie obcienia cieplnego, a nie w oddzielnej normie.
2.3 Projektowa temperatura zewntrzna
Wartoci projektowej temperatury zewntrznej zamieszczono w tabeli 2.1. Projektowa temperatura zewntrzna wg PNEN 12831 odpowiada obliczeniowej temperaturze powietrza na
zewntrz budynku wg PN-82/B-02403. Zmiany dotycz jedynie uywanego terminu oraz zamieszczenia wartoci temperatury w zaczniku krajowym do normy na obliczanie obcienia
cieplnego, a nie w osobnej normie.
2.4 rednia roczna temperatura zewntrzna
Zacznik krajowym do normy PNEN 12831 podaje rwnie wartoci redniej rocznej temperatury zewntrznej (tabela 2.1). Wartoci te nie byy podane w normie PN-82/B-02403,
gdy nie byy potrzebne do obliczania zapotrzebowania na ciepo wg normy PN-B03406:1994. Natomiast obecnie s one wykorzystywane do obliczania strat ciepa do gruntu
oraz strat ciepa przez przenikanie do przylegych pomieszcze.
2.5 Projektowa temperatura wewntrzna
Norma PNEN 12831 podaje rwnie wartoci projektowej temperatury wewntrznej (tabela
2.2). Wczeniej wartoci temperatury obliczeniowej w pomieszczeniach podane byy w
normie PN-82/B-02402 [10], a nastpnie w Rozporzdzeniu Ministra Infrastruktury [21].
Norma PNEN 12831 w zasadzie przytacza tabel z Rozporzdzenia jedynie z drobnymi
zmianami. Natomiast w stosunku do normy PN-82/B-02402 zmiana polega na obnieniu temperatury w pomieszczeniach przeznaczonych do rozbierania oraz na pobyt ludzi bez odziey
(np. azienki, gabinety lekarskie) z 25C do 24C oraz rezygnacji z najwyszej temperatury
32C.
Koobrzeg
Su psk
Gdy nia
Koszalin Gdask
Godap
Suwaki
Elbl g
St arogard
Ek
Augustw
Olszty n
Chojni ce
Szcze cin
Gru dzi dz
Zotw
Szczy tno
Pia
oma Biay stok
Toru
Ost
ro ka
Inowrocaw
Go rzw
Ciechanw
Wocawek
Pock
Pozna
Wgr w
Warszawa
Biaa
Zielona Gra
Koo
Sk ier niewice
Siedl
ce
Podlaska
Gost y
Kalisz
Radzy
Les zno
d
Piot
rkw Try b.
Sier
adz
Zgorzelec Legnica
Wodawa
Bechat w Rad om
W rocaw
Jelenia Gra
Lublin Chem
Radomsko
Br zeg
Wabrzyc h
Opole CzstochowaKiel ce
Zamo
Tarnobrzeg
Gl iwice Katowice
Krakw
Tarn w Rzeszw
IV
II
III
y wiec
Nowy Scz
Zakopa ne
Pr zem y l
San ok
IV
Tabela 2.1. Projektowa temperatura zewntrzna i rednia roczna temperatura zewntrzna [19]
Strefa
klimatyczna
16
7,7
II
18
7,9
III
20
7,6
IV
22
6,9
24
5,5
Przykady pomieszcze
magazyny bez staej obsugi, garae indywidualne, hale postojowe (bez remontw),
akumulatornie, maszynownie i szyby dwigw osobowych
int,
C
5
magazyny i skady wymagajce staej obsuw ktrych nie wystpuj zyski ciepa,
gi, hole wejciowe, poczekalnie przy salach
przeznaczone do staego pobytu ludzi,
znajdujcych si w okryciach zewntrz- widowiskowych bez szatni, kocioy,
nych lub wykonujcych prac fizyczn o
wydatku energetycznym powyej 300 W,
sale widowiskowe bez szatni, ustpy puw ktrych nie wystpuj zyski ciepa,
bliczne, szatnie okry zewntrznych, hale
przeznaczone na pobyt ludzi:
o w okryciach zewntrznych w po- produkcyjne, sale gimnastyczne,
zycji siedzcej i stojcej,
o bez okry zewntrznych znajdujcych si w ruchu lub wykonujcych prac fizyczn o wydatku
energetycznym do 300 W,
20
przeznaczone do rozbierania,
24
12
hale pracy fizycznej o wydatku energetycznym powyej 300 W, hale formierni, maszynownie chodni, adownie akumulatorw,
hale targowe, sklepy rybne i misne
16
(3.1)
gdzie:
HT,ie wspczynnik straty ciepa przez przenikanie z przestrzeni ogrzewanej (i) do
otoczenia (e) przez obudow budynku, W/K;
HT,iue wspczynnik straty ciepa przez przenikanie z przestrzeni ogrzewanej (i) do
otoczenia (e) przez przestrze nieogrzewan (u), W/K;
HT,ig wspczynnik straty ciepa przez przenikanie z przestrzeni ogrzewanej (i) do
gruntu (g) w warunkach ustalonych, W/K;
HT,ij wspczynnik straty ciepa przez przenikanie z przestrzeni ogrzewanej (i) do
ssiedniej przestrzeni (j) ogrzewanej do znaczco rnej temperatury, tzn.
przylegej przestrzeni ogrzewanej w tej samej czci budynku lub w przylegej
czci budynku, W/K;
int,i projektowa temperatura wewntrzna przestrzeni ogrzewanej (i), C;
e
H T ,ie = Ak U k ek + l ll el , W/K
k
(3.2)
gdzie:
Ak
Uk
ll
ek, el wspczynniki korekcyjne ze wzgldu na orientacj, z uwzgldnieniem wpyww klimatu; takich jak: rne izolacje, absorpcja wilgoci przez elementy budynku, prdko wiatru i temperatura powietrza, w przypadku gdy wpywy te
nie zostay wczeniej uwzgldnione przy okrelaniu wartoci wspczynnika
Uk (EN ISO 6946 [18]).
(3.3)
(3.4)
U kc = U k + U tb , W/m 2 K
(3.5)
gdzie:
Ukc
Uk
U tb
Orientacyjne wartoci wspczynnika U tb podane s w tabelach 3.1 do 3.3. Pojcie elementu budynku przecinajcego i nieprzecinajcego izolacj zostao zobrazowane na rys. 3.3.
Zalet uproszczonej metody uwzgldniania mostkw cieplnych jest bezsprzecznie atwo jej
stosowania. Natomiast wad wydaje si by tzw. gruby owek, poniewa obliczone straty
ciepa mog w niektrych przypadkach by znacznie zawyone.
10
izolacja
izolacja
przecinajcy
element budynku
nieprzecinajcy
element budynku
Liczba stropw
przecinajcych izolacj
U tb , W/m2K
Liczba przecinanych
cian
kubatura przestrzeni
100 m3
kubatura przestrzeni
>100m3
0
1
2
0
1
2
0
1
0,05
0,10
0,15
0,20
0,25
0,30
0,25
0,30
0
0
0,05
0,10
0,15
0,20
0,15
0,20
0,35
0,25
U tb , W/m2K
Element budynku
Lekka podoga (drewno, metal itd.)
Cika
Liczba bokw bdcych
podoga
w kontakcie ze rodowi(beton, itd.) skiem zewntrznym
0
0,05
2
3
4
0,10
0,15
0,20
U tb , W/m2K
0-2 m2
0,50
2
>2 - 4 m
>4 - 9 m2
>9 - 20 m2
>20m2
0,40
0,30
0,20
0,10
11
H T ,iue = Ak U k bu + l l l bu , W/K
k
(3.6)
gdzie:
Ak
Uk
bu
wspczynnik redukcji temperatury, uwzgldniajcy rnic midzy temperatur przestrzeni nieogrzewanej i projektow temperatur zewntrzn;
ll
int ,i u
,
int ,i e
(3.7)
gdzie:
int,i projektowa temperatura wewntrzna przestrzeni ogrzewanej (i), C;
u
H ue
,
H iu + H ue
(3.8)
gdzie:
Hiu
12
Hue
Przestrze nieogrzewana
bu
Pomieszczenie
tylko z 1 cian zewntrzn
0,4
0,5
0,6
0,8
Podziemie1
bez okien/drzwi zewntrznych
0,5
z oknami/drzwiami zewntrznymi
0,8
Poddasze
przestrze poddasza silnie wentylowana (np. pokrycie dachu z dachwek lub innych materiaw tworzcych pokrycie niecige) bez deskowania pokrytego pap
lub pyt czonych brzegami
1,0
0,9
izolowany dach
0,7
1,0
Przestrze podpodogowa
(podoga nad przestrzeni nieprzechodni)
0,8
0,9
Pomieszczenie moe by uwaane za usytuowane w podziemiu, jeli wicej ni 70% powierzchni cian zewntrznych styka si z gruntem.
13
w sposb szczegowy
H T ,ij = f ij Ak U k , W/K
(3.9)
gdzie:
fij
Ak
Uk
(3.10)
gdzie:
int,i projektowa temperatura wewntrzna przestrzeni ogrzewanej (i), C;
przylegej przestrzeni
14
kiedy w praktyce nie wystpowaa moliwo indywidualnej regulacji temperatury wewntrznej. Jednak ten sposb oblicze nie jest ju adekwatny, biorc pod uwag obecny stan
prawny (obowizek zapewnienia indywidualnej regulacji) i faktyczny sposb uytkowania
lokali.
Tabela 3.5. Temperatura przylegych przestrzeni ogrzewanych [19]
przylegej przestrzeni,
C
powinna by okrelona na podstawie przeznaczenia pomieszczenia
int ,i + m,e
m,e
Czsto zdarza si, e mieszkania przez krtsze lub dusze okresy s nie uywane (zwaszcza
na terenach atrakcyjnych wypoczynkowo). Wtedy, szczeglnie w przypadku indywidualnego
rozliczania kosztw ogrzewania, temperatura w mieszkaniu jest obniona w stosunku do temperatury projektowej. Dlatego w praktyce czsto pojawia si rnica temperatury po obu stronach przegrody budowlanej. W zwizku z tym, poniewa ciany wewntrzne najczciej nie
s izolowane cieplnie, nawet przy stosunkowo maej rnicy temperatury, mog wystpi
znaczne straty ciepa.
Dlatego zdaniem autorw wskazane jest izolowanie cieplne rwnie przegrd wewntrznych,
oddzielajcych pomieszczenia ogrzewane, jeli pomieszczenia te nale do oddzielnych jednostek budynku (np. mieszka lub lokali uytkowych). Izolacj tak warto wykonywa z materiau, ktry oprcz izolacyjnoci cieplnej posiada waciwoci izolacji akustycznej.
Wedug nowej normy temperatur w ssiednim pomieszczeniu naley przyjmowa na podstawie przeznaczenia tylko, jeli pomieszczenie to naley do tej samej jednostki budynku (np.
do mieszkania). Natomiast jeli pomieszczenie naley do innej jednostki i istnieje moliwo
indywidualnej regulacji temperatury, to do obliczania straty ciepa przyjmuje si redni
arytmetyczn z projektowej temperatury wewntrznej i rocznej redniej temperatury zewntrznej. Z kolei, jeeli ssiednie pomieszczenie naley do oddzielnego budynku (budynku
przylegego), przyjmuje si roczn redni temperatur zewntrzn.
Abstrahujc w tym miejscu od oceny dokadnoci takiej metody oblicze, nie mona nie
przyzna, e metoda ta pozwala przy doborze grzejnikw przynajmniej w sposb przybliony uwzgldnia ryzyko wystpienia obnionej temperatury wewntrznej w ssiednich jednostkach budynku.
Naley rwnie zwrci uwag, e opisane powyej straty ciepa uwzgldnia si w obliczeniach obcienia cieplnego poszczeglnych pomieszcze w celu doboru grzejnikw,
natomiast nie uwzgldnia si ich przy okrelaniu obcienia cieplnego caego budynku
w celu doboru rda ciepa.
15
Podstawow wad nowego podejcia jest mnoenie wszystkich wspczynnikw projektowych strat ciepa (rwnie odnoszcych si do strat ciepa przez przestrzenie nieogrzewane
i grunt) przez projektow rnic temperatury (rnic midzy projektow temperatur wewntrzn a projektow temperatur zewntrzn). W zwizku z tym zachodzi konieczno
stosowania wspczynnikw redukcji temperatury, przez co procedura obliczeniowa staje si
matematycznie bardziej skomplikowana i mniej czytelna z punktu widzenia fizyki budowli.
Z kolei zalet nowej metody, zdaniem autorw, jest uwzgldnianie potencjalnych strat ciepa
do ssiednich jednostek budynku (straty ciepa do ssiada) w przypadku indywidualnej regulacji.
Natomiast procedura obliczeniowa wg normy PN-B-03406:1994 wydaje si prostsza (m.in.
nie zachodzi potrzeba obliczania wspczynnikw projektowych strat ciepa) i bardziej czytelna z punktu widzenia fizyki budowli (straty ciepa obliczane s na podstawie rnic temperatury, ktre je wywouj).
16
10
Pokj +20C
18
10
Warsztat (nieogrzewany)
Pokj +20C
19
20
10
Pokj +20C
(w ssiednim mieszkaniu)
Pokj +20C
m,e = 6,9C
Projektowa temperatura przylegej przestrzeni ogrzewanej na podstawie tabeli 3.5:
przyleg ej przestrzeni =
int ,i + m ,e
2
20 + 6,9
= 13,45C
2
21
Wspczynnik straty ciepa przez przenikanie ciepa z przestrzeni ogrzewanej (i) do ssiedniej
przestrzeni ogrzewanej (j) przez analizowan cian:
H T ,ij = f ij Ak U k = 0,156 15,84 2,1 = 5,188 W/K
Projektowa strata ciepa z przestrzeni ogrzewanej (i) do ssiedniej przestrzeni ogrzewanej (j)
przez analizowan cian:
T ,i = H T ,ij ( int ,i e ) = 5,188 [20 ( 22 )] = 218 W
22
w sposb szczegowy
lub w sposb uproszczony, podany w normie PN-EN 12831:2006.
Sposb uproszczony polega na wykorzystywaniu tabel i wykresw, sporzdzonych dla wybranych przypadkw. Norma PN-EN 12831:2006 podaje rwnie uproszczony sposb oblicze dla podziemia nieogrzewanego i podogi podniesionej z wykorzystaniem wspczynnika
redukcji temperatury bu.
5.2 Wspczynnik straty ciepa przez przenikanie do gruntu
Wg normy PN-EN 12831:2006 wspczynnik straty ciepa przez przenikanie z przestrzeni
ogrzewanej (i) do gruntu (g) w warunkach ustalonych oblicza si w nastpujcy sposb:
(5.1)
gdzie:
fg1
wspczynnik korekcyjny, uwzgldniajcy wpyw rocznych waha temperatury zewntrznej (zgodnie z zacznikiem krajowym do normy PN-EN
12831:2006 warto orientacyjna wynosi 1,45);
fg2
Ak
int ,i m,e
,
int ,i e
(5.2)
gdzie:
int,i projektowa temperatura wewntrzna przestrzeni ogrzewanej (i), C;
m,e roczna rednia temperatura zewntrzna, C;
e
Zacznik krajowy do normy PN-EN 12831:2006 podaje dwie wartoci orientacyjne wspczynnika Gw:
Gw = 1,15 jeli odlego midzy zaoonym poziomem wody gruntowej i pyt podogi jest mniejsza ni1 m,
Gw = 1,00 w pozostaych przypadkach.
B =
A
, m
P
(5.3)
1
2
gdzie:
A
Obwd podogi P uwzgldnia dugo cakowit cian zewntrznych, oddzielajcych ogrzewany budynek od otoczenia zewntrznego lub nieogrzewanej przestrzeni, lecej poza izolowan obudow budynku (np. dobudowane garae, pomieszczenia gospodarcze itp.)
Wymiar charakterystyczny podogi B' zdefiniowany jest w normie PN-EN ISO 13370:2001
w odniesieniu do caego budynku. Natomiast zgodnie z norm PN-EN 12831:2006 wymiar
ten dla poszczeglnych pomieszcze powinien by okrelany w jeden z nastpujcych sposobw:
dla pomieszcze bez cian zewntrznych stosuje si warto B' obliczon dla caego
budynku;
dla wszystkich pomieszcze z dobrze izolowan podog (Upodogi < 0,5 W/m2K) rwnie stosuje si warto B' obliczon dla caego budynku;
dla pozostaych pomieszcze (pomieszczenia ze cianami zewntrznymi oraz jednoczenie ze sabo izolowan podog) warto B' naley oblicza oddzielnie dla kadego pomieszczenia.
Naley zwrci uwag, e wzoru (5.3) nie da si zastosowa dla pomieszcze bez cian zewntrznych, gdy obwd P wynosi wwczas zero (zgodnie z powyszym stosuje si wtedy
warto obliczon dla caego budynku).
24
Uequiv,k, W/m K
z=0m
B', m
Rys. 5.1. Rwnowany wspczynnik przenikania ciepa podogi na poziomie terenu. Na podstawie [19]
Tabela 5.1. Rwnowany wspczynnik przenikania ciepa podogi na poziomie terenu [19]
Warto B'
m
Upodogi =
2,0 W/m2K
Upodogi =
1,0 W/m2K
Upodogi =
0,5 W/m2K
Upodogi =
0,25 W/m2K
1,30
0,77
0,55
0,33
0,17
0,88
0,59
0,45
0,30
0,17
0,68
0,48
0,38
0,27
0,17
0,55
0,41
0,33
0,25
0,16
10
0,47
0,36
0,30
0,23
0,15
12
0,41
0,32
0,27
0,21
0,14
14
0,37
0,29
0,24
0,19
0,14
16
0,33
0,26
0,22
0,18
0,13
18
0,31
0,24
0,21
0,17
0,12
20
0,28
0,22
0,19
0,16
0,12
25
Uequiv,k, W/m K
z = 1,5 m
B', m
Rys. 5.2. Rwnowany wspczynnik przenikania ciepa podogi ogrzewanego podziemia z pyt podogi pooon 1,5 m poniej poziomu terenu. Na podstawie [19]
Tabela 5.2. Rwnowany wspczynnik przenikania ciepa podogi ogrzewanego podziemia z pyt podogi pooon 1,5 m poniej poziomu terenu [19]
Warto B'
m
Upodogi =
2,0 W/m2K
Upodogi =
1,0 W/m2K
Upodogi =
0,5 W/m2K
Upodogi =
0,25 W/m2K
0,86
0,58
0,44
0,28
0,16
0,64
0,48
0,38
0,26
0,16
0,52
0,40
0,33
0,25
0,15
0,44
0,35
0,29
0,23
0,15
10
0,38
0,31
0,26
0,21
0,14
12
0,34
0,28
0,24
0,19
0,14
14
0,30
0,25
0,22
0,18
0,13
16
0,28
0,23
0,20
0,17
0,12
18
0,25
0,22
0,19
0,16
0,12
20
0,24
0,20
0,18
0,15
0,11
26
Uequiv,k, W/m K
z=3m
B', m
Rys. 5.3. Rwnowany wspczynnik przenikania ciepa podogi ogrzewanego podziemia z pyt podogi pooon 3,0 m poniej poziomu terenu. Na podstawie [19]
Tabela 5.3. Rwnowany wspczynnik przenikania ciepa podogi ogrzewanego podziemia z pyt podogi pooon 3,0 m poniej poziomu terenu [19]
Warto B'
m
Upodogi =
2,0 W/m2K
Upodogi =
1,0 W/m2K
Upodogi =
0,5 W/m2K
Upodogi =
0,25 W/m2K
0,63
0,46
0,35
0,24
0,14
0,51
0,40
0,33
0,24
0,14
0,43
0,35
0,29
0,22
0,14
0,37
0,31
0,26
0,21
0,14
10
0,32
0,27
0,24
0,19
0,13
12
0,29
0,25
0,22
0,18
0,13
14
0,26
0,23
0,20
0,17
0,12
16
0,24
0,21
0,19
0,16
0,12
18
0,22
0,20
0,18
0,15
0,11
20
0,21
0,18
0,16
0,14
0,11
27
Uequiv,k, W/m K
Uc iany , W/m K
Rys. 5.4. Rwnowany wspczynnik przenikania ciepa ciany ogrzewanego podziemia. Na podstawie [19]
Tabela 5.4. Rwnowany wspczynnik przenikania ciepa ciany ogrzewanego podziemia [19]
Uciany
W/m2K
z=1m
z=2m
z=3m
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,50
0,44
0,39
0,35
0,32
0,75
0,63
0,54
0,48
0,43
1,00
0,81
0,68
0,59
0,53
1,25
0,98
0,81
0,69
0,61
1,50
1,14
0,92
0,78
0,68
1,75
1,28
1,02
0,85
0,74
2,00
1,42
1,11
0,92
0,79
2,25
1,55
1,19
0,98
0,84
2,50
1,67
1,27
1,04
0,88
2,75
1,78
1,34
1,09
0,92
3,00
1,89
1,41
1,13
0,96
28
V ,i = H V ,i ( int ,i e ), W
(6.1)
gdzie:
HV,i wspczynnik projektowej wentylacyjnej straty ciepa, W/K;
int,i projektowa temperatura wewntrzna przestrzeni ogrzewanej (i), C;
e
(6.2)
gdzie:
V&i
cp
(6.3)
gdzie:
V&i
Sposb okrelania strumienia objtoci powietrza wentylacyjnego zaley od tego, czy w pomieszczeniu znajduje si instalacja wentylacyjna czy nie.
29
Jako warto strumienia objtoci powietrza wentylacyjnego naley przyj wiksz z dwch
wartoci:
warto strumienia powietrza na drodze infiltracji V&inf ,i ,
minimalna warto strumienia powietrza wentylacyjnego, wymagana ze wzgldw higienicznych V&min ,i .
V&i = max (V&inf,i , V&min ,i ), m 3 /h
(6.4)
(6.5)
gdzie:
Vi
n50
ei
wspczynnik poprawkowy uwzgldniajcy wzrost prdkoci wiatru w zalenoci od wysokoci pooenia przestrzeni ogrzewanej ponad poziomem terenu
(tabela 6.3).
30
Konstrukcja
n50
h1
Stopie szczelnoci obudowy budynku
(jako uszczelek okiennych)
wysoki (wysoka
redni (okna z pojako uszczelek w dwjnym oszkleniem,
oknach i drzwiach) uszczelki standardowe)
niski (pojedynczo
oszklone okna, bez
uszczelek)
budynki jednorodzinne
<4
410
> 10
inne mieszkania
lub budynki
<2
25
>5
Klasy osonicia
e
Ilo odsonitych otworw w przestrzeni ogrzewanej
(okna i drzwi)
0
>1
Brak osonicia
(budynek w wietrznej przestrzeni, wysokie budynki w
centrach miast)
0,03
0,05
rednie osonicie
(budynki na prowincji z drzewami lub innymi budynkami
wok nich, przedmiecia)
0,02
0,03
Dobrze osonite
(budynki rednio wysokie
w centrach miast, budynki
w lasach)
0,01
0,02
0 10 m
1,0
>10 30 m
1,2
>30 m
1,5
31
(6.6)
gdzie:
nmin minimalna krotno wymiany powietrza na godzin (tabela 6.4), h1;
Vi
Typ pomieszczenia
nmin
h1
0,5
0,5
Pokj biurowy
1,0
2,0
Krotnoci wymiany powietrza podane w tabeli 6.4 odniesione s do wymiarw wewntrznych. Jeli w obliczeniach stosowane s wymiary zewntrzne, wartoci krotnoci wymiany
powietrza podane w tabeli naley pomnoy przez stosunek midzy kubatur wewntrzn
i zewntrzn (w przyblieniu mona przyj 0,8).
W przypadku otwartych kominkw naley przyjmowa wysze wartoci strumienia powietrza, wymagane ze wzgldu na proces spalania.
6.7 Projektowe obcienie cieplne budynku lub jego czci
Przy obliczaniu strumienia powietrza infiltrujcego do poszczeglnych przestrzeni ogrzewanych w rwnaniu (6.5) wystpuje wspczynnik 2, uwzgldniajcy najbardziej niekorzystny
przypadek, w ktrym cae infiltrujce powietrze wpywa do budynku z jednej strony (patrz
punkt 6.5). Natomiast w przypadku obliczania obcienia cieplnego caego budynku, taka
konieczno nie zachodzi, poniewa najgorszy przypadek nie wystpi jednoczenie w pomieszczeniach z obu stron budynku. Dlatego sum strumieni powietrza infiltrujcego do poszczeglnych przestrzeni ogrzewanych naley pomnoy przez 0,5. W zwizku z tym strumie powietrza infiltrujcego dla budynku okrela si w nastpujcy sposb:
V&
= max(0,5 V&inf,i ,
V& ),
min ,i
m 3 /h
(6.7)
6.8 Przykad
Obliczy warto projektowej wentylacyjnej straty ciepa dla pokoju mieszkalnego, dla nastpujcych zaoe:
kubatura: 35 m3,
rodzaj budynku: wielorodzinny,
32
Strumie powietrza
infiltrujcego
max
Strumie powietrza
wentylacyjnego
Wspczynnik projektowej
wentylacyjnej straty ciepa
Projektowa wentylacyjna
strata ciepa
Rys. 6.1. Kolejno oblicze projektowej wentylacyjnej straty ciepa wg PNEN 12831. Opracowanie wasne.
33
W omawianym przykadzie minimalny strumie objtoci powietrza, wymagany ze wzgldw higienicznych, przewysza strumie powietrza infiltrujcego. Dzieje si tak w przypadku
wikszoci typowych budynkw do 10 m wysokoci [2].
Wspczynnik projektowej wentylacyjnej straty ciepa:
H V = 0,34 V&i = 0,34 17,50 = 5,95 W/K
Projektowa wentylacyjna strata ciepa:
V = H V ( int e ) = 5,95 [20 ( 18)] = 226 W
34
V ,i = H V ,i ( int ,i e ), W
(7.1)
gdzie:
HV,i wspczynnik projektowej wentylacyjnej straty ciepa, W/K;
i,int projektowa temperatura wewntrzna przestrzeni ogrzewanej (i), C;
e
(7.2)
gdzie:
V&i
cp
(7.3)
gdzie:
V&i
35
(7.4)
gdzie:
V&inf,i strumie powietrza infiltrujcego do przestrzeni ogrzewanej (i), m3/h;
(i), m3/h.
Obliczony w ten sposb strumie powietrza mona okreli jako cieplnie rwnowany
(w artykule [2] uywane jest okrelenie termicznie efektywny thermisch wirksam), tzn.
taki, ktrego podgrzanie od temperatury zewntrznej do temperatury powietrza wewntrznego
wymagaoby takiej samej iloci ciepa, co podgrzanie rzeczywistych strumieni przy ich rzeczywistych wartociach temperatury. Z punktu widzenia zapotrzebowania na ciepo, strumie
ten jest traktowany w dalszych obliczeniach, tak jak byby to strumie powietrza o temperaturze zewntrznej.
Okrelanie strumienia powietrza infiltrujcego oraz minimalnego strumienia powietrza ze
wzgldw higienicznych, zostao omwione w rozdziale 6.
Wg normy PNEN 12831 strumie powietrza wentylacyjnego V&i nie powinien by mniejszy
od minimalnego strumienia powietrza ze wzgldw higienicznych. Rozumiejc literalnie zapis w normie, mona doj do wniosku, e wymaganie to dotyczy strumienia, obliczonego wg
rwnania (7.4). Jednak naley zwrci uwag, e warto V&i uwzgldnia wspczynnik redukcji temperatury. Dlatego wydaje si wystarczajcym, aby niemniejszy ni strumie minimalny by rzeczywisty strumie powietrza zewntrznego, a nie strumie termicznie rwnowany (patrz przykad). Odnoszenie wymaga higienicznych do strumienia zredukowanego
obliczeniowo (cieplnie rwnowanego), ktry moe by znacznie mniejszy od rzeczywistego,
podwaaoby natomiast m.in. celowo stosowania odzysku ciepa z powietrza wentylacyjnego.
7.5 Strumie powietrza doprowadzonego
Jeli instalacja wentylacyjna jest zidentyfikowana, strumie powietrza infiltrujcego do przestrzeni ogrzewanej (i) okrela si na podstawie projektu instalacji.
int ,i su ,i
int ,i e
(7.5)
gdzie:
36
su ,i = e + V ( int ,i e )
(7.6)
gdzie:
int,i
su,i
Orientacyjne wartoci efektywnoci odzysku ciepa dla rnych systemw podano w tabeli
7.1 [1].
37
System odzysku
ciepa
Efektywno
odzysku ciepa
(bez odzysku
wilgoci)
Powietrze
nawiewane
i wywiewane
w jednej centrali
Czci ruchome
Moliwo
wymiany wilgoci
Wymiennik pytowy
50-60%
tak
nie
nie
Rekuperacja porednia
40-50%
nie
tak
nie
Rurka cieplna
50-60%
tak
nie
nie
65-80%
tak
tak
w maym stopniu
65-80%
tak
tak
tak
f V ,i =
int ,i e V ( int ,i e )
int ,i e
(7.7)
(1 V )( int ,i e )
(7.8)
int ,i e
W zwizku z tym, wspczynnik redukcji temperatury w przypadku odzysku ciepa z powietrza usuwanego, przy podanych wyej zaoeniach, mona obliczy z nastpujcego rwnania:
f V ,i = 1 V
(7.9)
Jeeli nadmiar strumienia powietrza usuwanego nie jest inaczej okrelony, to jego warto
w odniesieniu do caego budynku mona obliczy w nastpujcy sposb:
V&mech,inf = max(V&ex V&su , 0 ), m 3 /h
(7.10)
gdzie:
V&ex
38
V&su
(7.11)
gdzie:
Vi
V&
(7.12)
Podobnie jak w rwnaniu dla wentylacji naturalnej, przed sum strumieni powietrza infiltrujcego wystpuje mnonik 0,5. Wynika on z tego, e przy obliczaniu strumienia powietrza
infiltrujcego do poszczeglnych przestrzeni ogrzewanych stosuje si wspczynnik 2,
uwzgldniajcy najbardziej niekorzystny przypadek, w ktrym cae infiltrujce powietrze
wpywa do budynku z jednej strony. Natomiast w przypadku obliczania obcienia cieplnego
caego budynku, nie zachodzi konieczno uwzgldniania mnonika 2, poniewa wyej opisana niekorzystna sytuacja nie wystpi jednoczenie w pomieszczeniach z obu stron budynku
(patrz punkt 6.7).
Dodatkowo norma mwi, e jeli dostarczane powietrze jest ogrzewane przez ssiedni instalacj (instalacj wentylacyjn), naley uwzgldni to w obliczeniach wymaganego obcienia
cieplnego do zwymiarowania rda ciepa.
7.9 Przykad
Obliczy warto projektowej wentylacyjnej straty ciepa dla pokoju mieszkalnego, dla nastpujcych zaoe:
kubatura: 35 m3,
rodzaj budynku: wielorodzinny,
stopie szczelnoci obudowy budynku: redni,
klasa osonicia: rednie osonicie,
ilo odsonitych otworw w przestrzeni ogrzewanej: 1,
wysoko rodka pomieszczenia ponad poziomem terenu: 14,5 m,
strumie objtoci powietrza doprowadzonego do przestrzeni ogrzewanej: 25 m3/h,
nadmiar strumienia objtoci powietrza usuwanego z przestrzeni ogrzewanej: 0 m3/h,
39
zastosowano wymiennik pytowy do odzysku ciepa z powietrza usuwanego o efektywnoci 60% (strumie powietrza usuwanego jest rwny strumieniowi powietrza dostarczanego), brak recyrkulacji powietrza,
lokalizacja: Pozna.
Sprawdzenie warunku
minimalnego strumienia
objtoci powietrza
ze wzgldw higienicznych
Wspczynnik projektowej
wentylacyjnej straty ciepa
Projektowa wentylacyjna
strata ciepa
Rys. 7.2. Kolejno oblicze projektowej wentylacyjnej straty ciepa wg PNEN 12831. Opracowanie wasne.
Warto n50 przyjto 3,5 h1 (na podstawie tabeli 6.1), e = 0,02 (tabela 6.2), = 1,2 (tabela
6.3).
Strumie powietrza infiltrujcego do przestrzeni ogrzewanej (i):
V&inf = 2 V n50 e = 2 35 3,5 0,02 1,2 = 5,88 m 3 /h
int ,i su ,i
20 4,8
=
= 0,4
int ,i e
20 ( 18)
40
f V ,i = 1 V = 1 0,6 = 0,4
Strumie objtoci powietrza wentylacyjnego:
V&i = V&inf,i + V&su,i f V ,i + V&mech,inf ,i = 5,88 + 25 0,4 + 0 = 15,88 m 3 /h
41
7.10 Podsumowanie
Norma PNEN 12831 przewiduje explicite moliwo wsppracy instalacji centralnego
ogrzewania i instalacji wentylacyjnej, co jest jej zalet w porwnaniu z norm dotychczasow. Jednak wydaje si celowym doprecyzowanie warunku minimalnego strumienia powietrza
ze wzgldw higienicznych. Zdaniem autorw niniejszy warunek powinien odnosi si do
rzeczywistego strumienia powietrza zewntrznego, a nie do strumienia cieplnie rwnowanego (zredukowanego obliczeniowo z uwagi na inn temperatur powietrza wentylacyjnego ni
temperatura zewntrzna).
42
Projektowe
obcienie cieplne
Wentylacyjna
strata ciepa
Cakowita projektowa
strata ciepa
Rys. 8.1. Porwnanie poj cakowita projektowa strata ciepa i projektowe obcienie cieplne
(8.1)
gdzie:
T,i projektowa strata ciepa ogrzewanej przestrzeni (i) przez przenikanie, W;
V,i projektowa wentylacyjna strata ciepa ogrzewanej przestrzeni (i), W;
RH,i nadwyka mocy cieplnej wymagana do skompensowania skutkw osabienia
ogrzewania strefy ogrzewanej (i), W.
Jak ju wspomniano, w normie PN-B-03406:1994 [12] zrezygnowano z wystpujcego
wczeniej dodatku na przerwy w dziaaniu ogrzewania (czyli odpowiednika wprowadzonej
obecnie nadwyki mocy cieplnej). W momencie wprowadzenia normy PN-B-03406:1994
wycofanie tego dodatku uzasadniono wzgldami ekonomicznymi [12]. Miao to zapobiega
znacznemu wzrostowi kosztw elementw instalacji (rde ciepa, grzejnikw, przewodw).
Dlatego zaoono cigo dziaania instalacji przy temperaturze rwnej lub niszej ni 5C.
Natomiast w obecnej sytuacji ekonomicznej stosunek kosztw eksploatacyjnych do kosztw
inwestycyjnych instalacji grzewczych jest znacznie wikszy ni wczeniej i dlatego ponowne
umoliwienie stosowania osabienia ogrzewania take przy niskich temperaturach zewntrznych wydaje si uzasadnione.
43
jeli ukad regulacji wycza program osabienia w okresie niskich temperatur zewntrznych (podobnie, jak byo to przyjte w normie PN-B-03406:1994),
Zgodnie z norm PN-EN 12831:2006 nadwyka mocy powinna by uzgodniona z klientem (zleceniodawc).
RH ,i = Ai f RH , W
(8.2)
gdzie:
Ai
fRH
wspczynnik nagrzewania.
44
Wspczynnik nagrzewania fRH zaley od zaoonego obnienia temperatury w okresie osabienia ogrzewania i czasu nagrzewania, w ktrym ma by osignita wymagana temperatura
wewntrzna. Wartoci wspczynnika nagrzewania s podane w zaczniku krajowym do
normy PN-EN 12831:2006 (tabela 8.1 i 8.2). Wartoci podane w tabelach odnosz si do wewntrznej powierzchni podogi i mog by stosowane dla pomieszcze, ktrych rednia wysoko nie przekracza 3,5 m. Wartoci tych nie stosuje si w przypadku elektrycznego
ogrzewania akumulacyjnego.
Tabela 8.1. Wspczynnik nagrzewania w budynkach niemieszkalnych, osabienie nocne maksimum
przez 12 h [19]
Czas
nagrzewania,
godz.
3K
4K
masa budynku
masa budynku
masa budynku
niska
rednia
dua
niska
rednia
dua
niska
rednia
dua
18
23
25
27
30
27
36
27
31
16
22
18
20
23
22
24
25
13
18
11
16
18
18
18
18
11
16
13
16
11
16
16
W dobrze izolowanych szczelnych budynkach wystpienie spadku temperatury wewntrznej podczas osabienia o wicej
ni 2 do 3 K nie jest bardzo prawdopodobne. Zaley to od warunkw klimatycznych i masy cieplnej budynku.
Tabela 8.2. Wspczynnik nagrzewania w budynkach mieszkalnych, osabienie nocne maksimum przez
8 h [19]
Czas
nagrzewania,
godz.
2K
3K
11
22
45
11
22
16
13
W dobrze izolowanych szczelnych budynkach wystpienie spadku temperatury wewntrznej podczas osabienia o wicej
ni 2 do 3 K nie jest bardzo prawdopodobne. Zaley to od warunkw klimatycznych i masy cieplnej budynku.
45
8.4 Przykad
Obliczy nadwyk mocy cieplnej do skompensowania skutkw osabienia dla pokoju mieszkalnego z rys. 8.2, przy nastpujcych zaoeniach:
czas nagrzewania:
a) 1 godz.,
b) 2 godz.
450
402,5
15
96,5
200
120
96,5
332,5
Pokj
+20C
2
12,9 m
15
380
40
40
46
Rozwizanie:
ad a) Wspczynnik nagrzewania fRH odczytujemy z tabeli 8.2 (budynek mieszkalny):
fRH = 22 W/m2.
RH ,i = Ai f RH = 12,9 22 = 285 W
ad b) Wspczynnik nagrzewania fRH = 11 W/m2.
RH ,i = Ai f RH = 12,9 11 = 142 W
Wyduenie czasu nagrzewania pomieszczenia po osabieniu nocnym z 1 do 2 godzin spowodowao dwukrotne zmniejszenie wymaganej nadwyki mocy cieplnej. Natomiast dalsze
zwikszanie czasu przyniesie ju znacznie mniejsze redukcje nadwyki mocy.
8.5 Podsumowanie
Zakadanie duego obnienia temperatury w okresie osabienia i krtkiego czasu nagrzewania
po osabieniu powoduje uzyskanie duych wartoci wymaganej nadwyki mocy cieplnej. Dlatego parametry te naley uzgodni ze zleceniodawc.
47
i = (T ,i + V ,i ) f h ,i , W
(9.1)
gdzie:
T,i projektowa strata ciepa przestrzeni ogrzewanej (i) przez przenikanie, W;
V,i projektowa wentylacyjna strata ciepa przestrzeni ogrzewanej (i), W;
fh,i
9.3 Przykad
Obliczy cakowit projektow strat ciepa przestrzeni ogrzewanej, dla nastpujcych zaoe:
projektowa strata ciepa przez przenikanie: 2 540 W,
projektowa wentylacyjna strata ciepa: 450 W,
wysoko pomieszczenia 7 m,
grzejniki konwekcyjne.
Rozwizanie:
Wspczynnik poprawkowy ze wzgldu na wysoko pomieszczenia odczytujemy z tabeli 9.1
fh,i = 1,15.
48
Wspczynnik fh,i
Sposb ogrzewania
oraz typ i lokalizacja grzejnikw
10 do 15 m
1,15
niewaciwe do takiego
zastosowania
1,15
1,15
niewaciwe do takiego
zastosowania
1,30
1,60
1,21
1,45
1,15
1,30
49
10. Literatura
1. Girdwoy A.: Techniczne uwarunkowania zuycia energii cieplnej i chodniczej w instalacjach
wentylacji i klimatyzacji w: Materiay konferencyjne XII Zjazdu Ogrzewnikw Polskich
Oszczdno energii a zysk, Warszawa 17 padziernika 2002.
2. Markert H.: Europische Norm DIN EN 12831. Verfahren zur Berechnung der Norm-Heizlast.
Die neue Norm ist gltig bergangsfrist fr DIN 4701 bis Oktober 2004, BHKS-Almanach
2004.
3. Puciennik M.: PN-EN 12831 zastpi PN-B-03406:1994, Polski Instalator Nr Specjalny 7-8/2006.
4. Rubik M.: Nowe normy z dziedziny ogrzewnictwa w przededniu wdroenia w Polsce Dyrektywy
Europejskiej 2002/1WE, COW 10/2005.
5. Strzeszewski M.: Okrelanie zapotrzebowania na ciepo do wentylacji w przypadku stosowania
odzysku ciepa z powietrza wywiewanego, bez nagrzewnic powietrza w: Problemy jakoci
powietrza wewntrznego w Polsce 2003. Pod redakcj Teresy Jdrzejewskiej-cibak i Jerzego
Sowy. Wydawnictwa Instytutu Ogrzewnictwa i Wentylacji Politechniki Warszawskiej, Warszawa
2004. Str. 355-342.
(http://www.is.pw.edu.pl/~michal_strzeszewski/articles/pjpwwp2003_ciep_went.pdf)
6. Strzeszewski M.: Norma PN-EN 12831. Nowe podejcie do obliczania zapotrzebowania na ciepo
do ogrzewania budynkw, COW 10/2006.
7. Strzeszewski M.: Kluczowe zmiany w metodyce obliczania zapotrzebowania na ciepo zawarte
w PN-EN 12831. Nowe obliczenia kontra stare, Polski Instalator 10/2006.
8. Wereszczyski P.: Niejednoznaczne ciepo. Jak oblicza zapotrzebowanie na moc ciepln
potrzebn do ogrzania powietrza wentylacyjnego w budynkach mieszkalnych, Polski Instalator
nr 2/2003.
9. Wichowski R.: Zapotrzebowanie na moc ciepln. Nowa norma PN-EN 12831, Rynek Instalacyjny
1-2/2006 i 3/2006.
10. PN-82/B-02402. Ogrzewnictwo Temperatury ogrzewanych pomieszcze w budynkach.
11. PN-82/B-02403. Ogrzewnictwo Temperatury obliczeniowe zewntrzne.
12. PN-B-03406:1994. Obliczanie zapotrzebowania ciepa pomieszcze o kubaturze do 600 m3.
13. PN-EN ISO 13370:2001. Waciwoci cieplne budynkw Wymiana ciepa przez grunt Metody
obliczania.
14. PN-EN ISO 14683:2001. Mostki cieplne w budynkach Liniowy wspczynnik przenikania ciepa
Metody uproszczone i wartoci orientacyjne.
15. PN-EN ISO 10211-2:2002. Mostki cieplne w budynkach Obliczanie strumieni cieplnych i
temperatury powierzchni Cz 2: Liniowe mostki cieplne.
16. EN 12831:2003. Heating Systems in Buildings - Method for Calculation of the Design Heat Load.
17. PN-EN 13465:2004. Wentylacja budynkw Metody obliczeniowe do okrelenia przepyww
powietrza w pomieszczeniach.
18. PN-EN ISO 6946:2004. Komponenty budowlane i elementy budynku Opr cieplny i
wspczynnik przenikania ciepa Metoda obliczania.
19. PN-EN 12831:2006. Instalacje ogrzewcze w budynkach Metoda obliczania projektowego
obcienia cieplnego.
20. PN-EN ISO 10077-1:2006. Cieplne waciwoci uytkowe okien, drzwi i aluzji Obliczanie
wspczynnika przenikania ciepa Cz 1: Metoda uproszczona
50
11. Zaczniki
11.1 Terminy wystpujce w normie PN-EN 12831:2006
Termin
podziemie
Definicja
pomieszczenie jest klasyfikowane jako podziemie, jeeli wicej ni
70% powierzchni jego cian zewntrznych styka si z gruntem
cz skadowa budynku, taka jak ciana lub podoga
element budynku
cakowita kubatura przestrzeni ogrzewana jedn wspln instalacj
cz budynku
ogrzewcz (np. pojedyncze mieszkania), gdzie dostawa ciepa do
kadego mieszkania moe by centralnie regulowana przez mieszkaca
projektowa rnica tempera- rnica midzy projektow temperatur wewntrzn a projektow
temperatur zewntrzn
tury
ilo ciepa przenikajca z budynku do rodowiska zewntrznego w
projektowa strata ciepa
jednostce czasu, w okrelonych warunkach projektowych
projektowa strata ciepa podzielona przez rnic temperatury
wspczynnik projektowej
straty ciepa
ciepo przenikajce z wntrza budynku lub jego czci
projektowe przenikanie ciepa
projektowe obcienie ciepl- wymagany strumie ciepa umoliwiajcy osignicie okrelonych
warunkw projektowych
ne
projektowa strata ciepa roz- strata ciepa do otoczenia budynku, bdca wynikiem przewodzenia
patrywanej przestrzeni przez ciepa przez obudow budynku, a take wymiany ciepa midzy
ogrzewanymi przestrzeniami wewntrz budynku
przenikanie
zapotrzebowanie na ciepo do podgrzania powietrza wentylacyjnego
projektowa wentylacyjna
i infiltrujcego oraz przepywajcego z jednej ogrzewanej przestrzeni
strata ciepa rozpatrywanej
do drugiej
przestrzeni
temperatura powietrza na zewntrz budynku
temperatura powietrza zewntrznego
projektowa temperatura ze- temperatura powietrza zewntrznego, ktra jest stosowana w obliczeniach projektowych strat ciepa
wntrzna
przestrze, ktra powinna by ogrzewana do okrelonej projektowej
przestrze ogrzewana
temperatury wewntrznej
temperatura powietrza wewntrz budynku
temperatura powietrza wewntrznego
projektowa temperatura we- temperatura operacyjna w centralnym miejscu przestrzeni ogrzewanej (na wysokoci midzy 0,6 m a 1,6 m) stosowana do oblicze
wntrzna
projektowych strat ciepa
rednia roczna temperatura rednia roczna warto temperatury zewntrznej
zewntrzna
rednia arytmetyczna z wartoci temperatury powietrza wewntrznetemperatura operacyjna
go i redniej temperatury promieniowania
cz przestrzeni ogrzewanej z okrelon zadan wartoci temperastrefa cieplna
tury przy nieznacznych zmianach temperatury wewntrznej w tej
przestrzeni
przestrze nie bdca czci przestrzeni ogrzewanej
przestrze nieogrzewana
instalacja suca do doprowadzenia okrelonych strumieni powieinstalacja wentylacyjna
trza
grupa przestrzeni majcych podobne charakterystyki cieplne
strefa
51
PN-EN 12831:2006
Pojcie
PN-B-03406:1994
Symbol Jednostka
projektowe obcienie
cieplne
HL
cakowita projektowa
strata ciepa
zapotrzebowanie na ciepo
Qp
Qw
RH
W/K
projektowa temperatura
wewntrzna1
int
ti
projektowa temperatura
zewntrzna
te
m,e
powierzchnia elementu
budynku (k)
Ak
m2
powierzchnia przegrody
m2
W/mK
ll
dugo liniowego
mostka cieplnego (l)
temperatura operacyjna w centralnym miejscu przestrzeni ogrzewanej (na wysokoci midzy 0,6 m a 1,6 m)
stosowana do oblicze projektowych strat ciepa
52
PN-EN 12831:2006
Pojcie
PN-B-03406:1994
Symbol Jednostka
wspczynnik redukcji
temperatury, uwzgldniajcy rnic midzy
temperatur przestrzeni
nieogrzewanej i projektow temperatur zewntrzn
bu
fij
V&
m3/s
m3/h
V&
m3/s
m3/h
V&inf
m3/s
m3/h
minimalny strumie
objtoci powietrza,
wymagany ze wzgldw
higienicznych
V&min
m3/s
m3/h
kubatura
m3
kubatura
m3
n50
h1
minimalna krotno
wymiany powietrza
zewntrznego
nmin
h1
(zakadano 1 h1)
wspczynnik osonicia
53
Indeks
Znaczenie
przenikanie ciepa
wentylacja
przestrze ogrzewana
przestrze nieogrzewana
otoczenie
grunt
element budynku
int
wewntrzny
rednia roczna
54
Litera
Nazwa polska
alfa
Przykady zastosowania
beta
gamma
delta
epsilon
dzeta
eta
teta
temperatura
jota
kappa
lambda
mi
ni
ksi
omikron
pi
ro
gsto
sigma
tau
ipsylon
fi
chi
psi
omega
55