Kalemljenje

OBRAZOVNI PROGRAM
ZA STRUNO OBRAZOVANJE
ZA ZANIMANJE
VOAR VINOGRADAR PODRUMAR
SADRAJ
OPTI DIO ........................................................................................................................................................... 3

1. NAZIV PROGRAMA: VOAR- VINOGRADAR- PODRUMAR.............................................................................. 3
2. NASTAVNI PLAN............................................................................................................................................. 3
3. CILJEVI I ZADACI VASPITANJA I OBRAZOVANJA.......................................................................................... 3
4. USLOVI ZA UPIS ODNOSNO UKLJUIVANJE U PROGRAM ZA OBRAZOVANJE ODRASLIH ........................... 4
5. TRAJANJE OBRAZOVANJA ............................................................................................................................ 4
6. PROHODNOST ZA NASTAVAK OBRAZOVANJA.............................................................................................. 4
7. OBRAZOVANJE KOJE SE STIE/KVALIFIKACIJA ........................................................................................... 4
POSEBNI DIO....................................................................................................................................................... 5
1. PREDMETNI PROGRAMI.................................................................................................................................. 5
1.1.OPTEOBRAZOVNI PREDMETI ..................................................................................................................... 5
1.2. STRUNO-TEORIJSKI PREDMETI................................................................................................................ 6
1.2.1. AGROHEMIJA SA PEDOLOGIJOM ............................................................................................................ 6
1.2.2. VOARSTVO I VINOGRADARSTVO ........................................................................................................ 12
1.2.3. TEHNOLOGIJA VINA I JAKIH ALKOHOLNIH PIA................................................................................. 24
1.2.4. PREDUZETNITVO................................................................................................................................. 31
1.2.5. PRAKTINA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA ..................................................................... 34
2. ZAVRNI ISPIT .............................................................................................................................................. 57
2.1. VOARSTVO I VINOGRADARSTVO............................................................................................................ 57
2.2. ISPITNI KATALOG PRAKTINOG DIJELA ZAVRNOG ISPITA - PRAKTINI RAD...................................... 58
3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA........................................................................................... 61
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA.................................................... 61
5. NAIN PRILAGOAVANJA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ........................................................... 61
6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH............................................................ 61
7. PROFIL STRUNE SPREME NASTAVNIKA I STRUNIH SARADNIKA ............................................................ 62
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA.................................................................. 63
9. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE........................................................ 63
10. PROFESIONALNA PRAKSA ......................................................................................................................... 63
11. SLOBODNE AKTIVNOSTI ............................................................................................................................ 64
OPTI DIO
1. Naziv programa: Voar- vinogradar- podrumar
2. Nastavni plan
I
Nastavni predmetigrupe predmeta
sedm. god.
Opte obrazovni predmeti
Maternji jezik i
1.
3
108
kjievnosti
2.
Matematika
3
108
3.
Strani jezik
2
72
4.
Informatika
1
36
5.
Fiziko vaspitanje
2
72
Drutvena grupa
predmeta
1.
Istorija
1
36
2.
Geografija
1
36
3.
Sociologija
Prirodna grupa predmeta
1.
Biologija
1
36
2.
Hemija
1
36
3.
Fizika
UKUPNO A
15
540
Struno teorijski
B.
predmeti
Agrohemija sa
1.
2
72
pedologijom
Voarstvo i
2.
3
108
vinogradarstvo
Tehnologija vina I jakih
3.
alkoholnih pia
4.
Preduzetnitvo
UKUPNO B
5
180
Praktina nastava sa
11
396
C
tehnologijom zanimanjakolski oblik
D
Slobodne aktivnosti
1
36
E
Profesionalna praksa
15 dana
Svega asova sedmino
32
1152
Broj radnih sedmica
36
Ukupno asova (A+B+C+D)=
3.360
Redni
broj
A
II
III
god.
sedm.
72
66
246
2
2
72
72
2
2
66
66
72
66
246
210
36
210
1
10
god.
Ukupno
sedm.
36
36
36
36
36
360
36
36
36
1164
264
72
2
72
180
72
99
171
144
1
4
33
132
33
456
17
612
19
627
1635
1
36
15 dana
32
1152
36
33
105
30
3360
32
1056
33
3. Ciljevi i zadaci vaspitanja i obrazovanja:
Omoguiti svestrani razvoj pojedinca i njegovu socijalnu integraciju,

Produbiti i proiriti opte obrazovanje u funkciji struke,
Pripremiti uenike za cjeloivotno uenje,
Osposobiti uenike za poslove u voarsko-vinogradarskoj proizvodnji i podrumarstvu:
proizvodnja vonog i loznog sadnog materijala,
podizanje i njega vonjaka i vinograda,
proizvodnja i njega vina i jakih alkoholnih pia
Osposobiti uenike za planiranje, pripremu, izvoenje, kontrolu i vrjednovanje rada u zanimanju,
Razviti kod uenika preduzetnike sposobnosti,
Razviti kod uenika ekoloku svijest i upoznati ih sa propisima zatite na radu I zatite ivotne
sredine i vanosti njihovog dosljednog potovanja.
4. Uslovi za upis, odnosno ukljuivanje u program za obrazovanje odraslih

U kolu za sticanje srednjeg strunog obrazovanja u trogodinjem trajanju - Voar-vinogradarpodrumar/Voarka-vinogradarka-podrumarka, mogu se upisati lica koja su zavrila osnovnu kolu ili
zavrila dvogodinju strunu kolu a nisu starija od 17 godina. Izuzetno, u kolu se mogu upisati lica do 18.
godine uz odobrenje nastavnikog vijea kole. Lica koja su napunila 18 godina ukljuuju se u program za
obrazovanje odraslih.
Ako se za upis prijavio vei broj kandidata od broja raspisanih mjesta, upis se vri prema odgovarajuem
pravilniku, koji donosi Ministarstvo prosvjete i nauke.
5. Trajanje obrazovanja
Obrazovanje traje tri kolske godine
6. Prohodnost za nastavak obrazovanja
U redovnom obrazovanju uenici prelaze u vii razred ako su iz svih predmeta tekue godine postigli
pozitivnu ocjenu, odradili sve slobodne aktivnosti i obavili profesionalnu praksu.
Lica koja su zavrila dvogodinju strunu kolu mogu se ukljuuti u drugi ili trei razred srodnog
zanimanja, uz polaganje dopunskih i diferencijalnih ispita.
Odrasli napreduju po programu u skladu sa planom za izvoenje obrazovnog programa za odrasle, koji
donosi kola, a u skladu sa Uputstvom o prilagoavanju obrazovnih programa obrazovanju odraslih.
7. Obrazovanje koje se stie/kvalifikacija
Zavretkom obrazovnog programa Voar-vinogradar-podrumar uenik stie struno obrazovanje u trajanju
od tri godine Voar vinogradar - podrumar/ Voarka vinogradarka - podrumarka i kvalifikacije Voarvinogradar i podrumar/ Voarka- vinogradarka i podrumarka.
POSEBNI DIO
1. PREDMETNI PROGRAMI
1.1.OPTEOBRAZOVNI PREDMETI
MATERNJI JEZIK I KNJIEVNOST
MATEMATIKA
STRANI JEZIK
INFORMATIKA
FIZIKO VASPITANJE
DRUTVENA GRUPA PREDMETA
Istorija
Geografija
Sociologija
PRIRODNA GRUPA PREDMETA
Fizika
Biologija
Hemija
1.2. STRUNO-TEORIJSKI PREDMETI

1.2.1. AGROHEMIJA SA PEDOLOGIJOM
1. Naziv predmeta: AGROHEMIJA SA PEDOLOGIJOM
2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
T
72
Vrste nastave
V
I
II
III
Ukupno
72
T-teorijska nastava, odjeljenje se ne dijeli na grupe; V-vjebe;
Ukupno
72
72
3. Opti ciljevi nastave:

-
Razvijanje odgovornosti i preciznosti u radu,

Usvajanje strune terminologije koja je neophodna za komuniciranje u struci,
Sticanje znanja o nainu ishrane biljaka, snabdijevanje biljaka vodom, ulogom korjena i
mehanizmom usvajanja materija, ubrivima njihovom ulogom i vrstama,
Sticanje znanja o procesu raspadanja minerala i stijena i nastanak zemljita, osobinama zemljita,
pedogenetskim procesima i morfolokim osobinama zemljita I njihovom uticaju na rast I razvoj
biljaka
Sticanje znanja o zatiti ovjekove okoline.
4. Sadraji / standardi znanja predmeta / operativni ciljevi

Informativni ciljevi i sadraji
Uvod
- Upoznaje se sa zadatkom
i znaajem agrohemije
kao nauke
Hemijski sastav biljaka
- Upoznaje hemijski sastav
biljaka
Ishrana biljaka
- Razumije i objanjava:
o naine ishrane biljaka
o heterotrofan nain
ishrane
o autotrofan nain ishrane
o mehanizam i hemizam
fotosinteze
o gradju, hemijski sastav i
fizioloke procese u
sjemenu
Formativni ciljevi
Socijalizacijski ciljevi
Uenik
Uenik
Uoava znaaj
agrohemije kao
nauke
Uoava znaaj i
ulogu
neorganskih i
organskih
materija za rast i
razvoj biljaka
Uporeuje
heterotrofnu i
autotrofnu
ishranu biljaka
Pronalazi
primjere
autotrofnog i
heterotrovnog
naina ishrane
uoava i razlikuje
ulogu faktora koji
utiu na
fotosintezu
Snadbijevanje biljaka sa vodom

Upoznaje, navodi i
- Razlikuje
objanjava:
transpiraciju,
o ulogu vode u biljci
gutaciju, suenje
o pristupane oblike vode
za biljku
o naine gubitka vode iz
biljke
Uloga korijena i mehanizam usvajanja materija
- Upoznaje se sa
- Uoava simptome
mehanizmom usvajanja
nedostatka i vika
hranljivih materija
pojedinih makro i
pomou korijena
mikroelemenata
- Upoznaje ulogu i oblike
makroelemenata,
mikroelemenata i korisnih
elemenata
ubriva
- Definie pojam i ulogu i
- Razlikuje vrste
navodi vrste ubriva
stajskih djubriva
- Navodi i objanjava:
na osnovu fizikih
o vrste organskih ubriva
osobina
o fizike i hemijske osobine - razlikuje razliite
organskih ubriva
vrste organskih
o proizvodnju organskih
ubriva
ubriva;
- uoava djelovanje
o Obrazlae:
organskih ubriva
o nain dobijanja i uvanja
na ishranu
osoke
biljaka;
o osobine biljaka za
- Interpretira
zelenina ubriva
principe pravilne
Specifini oblici
izvoenja
Uvie znaaj
nauke za ivot i
rad
eme procesa
fotosinteze
Razvija preciznost
i mo zapaanja
eme kretanja vode

od korijena do lista
Razvija analitiko
miljenje
eme kretanja
mineralnih materija
od korijena do lista
Uzorci djubriva
Posjeta farmi za
proizvodnju organskog
ubriva;
Uvia vanost
ouvanja
ovjekove okoline
Seminarski rad:
Znaaj djubriva i
uticaj na ivotnu
sredinu

o
o
o
o
o
nain dobijanja komposta
Navodi i objanjava:
vrste mineralnih ubriva
fizike i hemijske osobine
mineralnih ubriva
Upoznaje:
osobine i nain dobijanja
sloenih i mijeanih
jubriva
osobine, ulogu i vrste
bakterijalnih ubriva
Definie pojam jubrenja

Objanjava:
ulogu ubrenja i znaaj
ispitivanja plodnosti
zemljita
metode ispitivanja
zemljita
vrijeme i nain ubrenja
postupak izraunavanja
koliine ubriva
Formativni ciljevi
Uenik
upotrebe
organskih ubriva;
- Identifikuje
prednosti
organske
proizvodnje u
savremenoj
poljoprivredi.
- Razlikuje vrste
mineralnih
ubriva na osnovu
fizikih osobina
- Predvia
djelovanje
mineralnih
ubriva na biljke;
- Interpretira
principe pravilne
upotrebe
mineralnih
ubriva;
- Razlikuje mjere
zatite pri
manipulaciji
mineralnim
ubrivima;
- Uoava znake
osnovnih
makroelemenata;
- Analizira uticaj
pojedinih
elemenata
sloenih i
mijeanih ubriva
na ishranu biljke
- Uoava uticaj
pravilno izabranog
ubriva na
zemljite
- Interpretira
principe pravilne
upotrebe
sloenih,
mijeanih
bakterijalnih
ubriva
- Utvrdjuje potrebu
za ubrenjem na
osnovu analize
zemljita i
vizuelno
- uporeuje
karakteristike
osnovnog,
predsjetvenog,
startnog ubrenje
i prihranjivanja
- Uoava razlike
tehnika ubrenja
Uenik
Specifini oblici
izvoenja
Uzorci azotnih,
fosfornih, kalijumovih,
kalcijumovih i
mikroubriva
-
Razvija odgovoran
odnos prema
zdravlju
Razvija ekoloku
svijest
Raunanje pravilnih
koliina djubriva za
pojedine kulture
Pedologija
Uvod
- Upoznaje definiciju,
znaaj i zadatak
pedologije kao nauke
- Nabraja fizike i
hemijske osobine i
podjelu minerala
- Objanjava karakteristike
magmatskih,
sedimentnih i
metamorfnih stijena
- Upoznaje osnovne
karakteristike zemljine
geosfere
Rapadanje minerala i stijena
- Upoznaje se sa nainom
raspadanja stijena i
minerala
- Objanjava fiziko i
hemijsko raspadanje i
stvaranje regolita
Obrazovanje zemljita
- Definie pojam i navodi
sastav zemljita
- Objanjava ulogu
mikroorganizama i
transformaciju organske
materije
- Definie znaaj, podjelu
i sastav humusa
Zemljini koloidi i njihove
osobine
-
Formativni ciljevi
Uenik
preko zemljita i
folijarno
- Izrauna koliine
ubriva na osnovu
relevantnih
pokazatelja
Uenik
Kolekcija minerala i
stijena
Osposobljava se
za prepoznavanje
predstavnika
stijena
Analizira ulogu
stijena kao
produkata
raspadanja u
obrazovanju
zemljita
Zbirka uzoraka stijena
Uoava
povezanost
osobina i naina
nastanka
zemljita
Seminarski rad:
Znaaj humusa u
organskoj proizvodnji
Razlikuje osobine
koloida
(peptizacija,
koagulacija i
druge)
Uoava i
obrazlae pojave
u vezi sa dejstvom
pojedinih osobina
zemljita na
biljke
Na konkretnim
primjerima
pronalazi i
analizira inioce
koji dovode do
procesa erozije
Sistematizuje
Definie pojam koloida
Osobine zemljita
- Upoznaje osnovne
fizike, hemijske i
fiziko-hemijske osobine
zemljita i zemljinog
rastvora
- Objanjava adsorpciju i
sorpciju
- Navodi inioce plodnosti i
metode i naine
ocjenjivanja plodnosti
zemljita na terenu i u
laboratoriji
Razvija
interesovanje
prema prirodnim
naukama
Specifini oblici
izvoenja
Razvija pravilan
odnos prema
okolini
Presjeci tipova
zemljita-profila
zemljita
Pedogenetski procesi
- Upoznaje pedogenetske
faktore, nain njihovog
djelovanja na
pedogenetske procese u
zemljitu
- Upoznaje pedogenetske
procese u zemljitu,
njihov znaaj i nain
djelovanja
Formativni ciljevi
Uenik
metode borbe
protiv erozije
zemljita
Uenik
Morfoloke osobine zemljita

- Upoznaje se sa
spoljanjom i
unutranjom
morfologijom zemljita
- Objanjava pojmove
horizonta, podhorizonta i
prelaznih horizonata
Klasifikacija zemljita
- Navodi tipove i podjele
zemljita
- Objanjava osobine:
o autotrofnih zemljita
(kamenjar, sirozem,
humusno akumulativna,
kambina zemljita,
eluvijalno iluvijalna,
antropo pedogena
zemljita)
o hidromorfnih zemljita
(epiglejna zemljita,
hipoglejna, fluvijatilna i
fluvioglejna zemljita)
o halomorfna zemljita
(akutno zaslanjena)
o subakvalna zemljita
(nerazvijena subakvalna)
Razlikuje proces
ascedentne i
descedentne
migracije
materija u
zemljitu
Odreuje
postupak
uzimanja uzoraka
na analizu,
pravljenja
mikromonolita i
monolita
Prepoznaje
pojedine
zemljine
horizonte,
podhorizonte i
prelazne
horizonte na
zemljinom
profilu
Svrstava zemljite
u odredjene klase
Razlikuje na
osnovu profila
osnove tipove
zemljita
- Razvija pozitivan
stav prema prirodnim
naukama
Specifini oblici
izvoenja
Uzorci monolita i
mikromonolita
Pedoloki profil
-
Uvia vanost
ouvanja
ovjekove okoline
Razvija
analitinost i
logino miljenje
Monoliti i
mikromonoliti tipova
zemljita
eme i slike pojedinih
tipova zemljita
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora:

N. Balog, E. Mastilovi: Agrohemija sa fiziologijom biljaka, Zavod za udbenike, Beograd, 2002.
N. Balog, E. Mastilovi: Pedologija, Zavod za udbenike, Beograd, 2002.
6. Materijalni uslovi za izvodjenje nastave:
Nastava se realizuje u uionici koja je opremljena sa:
- raunarom sa odgovarajuim multimedijskim paketom
- kolekcijom minerala;
- kolekcijom stijena;
- pedoloki monoliti i mikromonoliti;
- kolekcijom (uzorcima) mineralnih djubriva;
- emama, slikama, dijapozitivmai.
10
7. Obavezni nain provjeravanja i ocjenjivanja znanja:

U svakom klasifikacionom periodu provjeravaju se i ocjenjuju pismeni radovi uenika (testovi najmanje
po jedan u klasifikacionom periodu) i usmeni odgovori uenika. Uenik mora biti ocijenjen na kraju svakog
klasifikacionog perioda. Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu, od kojih najmanje jedna mora biti sa usmene provjere znanja.
8. Uslovi za napredovanje i zavretak kolske godine:
Pozitivna ocjena na kraju kolske godine. Zakljuna ocjena se izvodi na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika:
Visoka struna sprema: diplomirani inenjer agronomije, diplomirani inenjer poljoprivrede, biljni smjer,
diplomirani inenjer ratarstva i povrtarstva, diplomirani inenjer voarstva i vinogradarstva, diplomirani
inenjer hortikulture, diplomirani inenjer pejzane arhitekture, diplomirani inenjer umarstva
10. Povezanost sa drugim predmetima:
Znanja
Povezanost sa predmetom
Predmet
Znanja i vjetine:
Fiziologija biljaka
Fiziologija voaka i vinove loze
Voarstvo i vinogradarstvo
Zemljite
Ekoloki faktori
11
1.2.2. Voarstvo i vinogradarstvo

1. Naziv predmeta : Voarstvo i vinogradarstvo
Razred
T
108
72
I
II
III
Ukupno
180
T-teorijska nastava, odjeljenje se ne dijeli na grupe; V-vjebe;
Vrste nastave
V
Ukupno
108
72
180
3. Opti ciljevi nastave

-
Sticanje znanja o ekolokim uslovima za gajenje voaka i vinove loze,

Upoznavanje morfolokih i fiziolokih osobina vinove loze,
Sticanje znanja o razmnoavanju voaka i vinove loze,
Sticanje znanja o zasnivanju vonjaka i vinograda,
Sticanje znanja o primjeni agrotehnikih mjera,
Sticanje znanja o karakteristikama i tehnologiji gajenja razliitih vonih vrsta i vinove loze,
Upoznavanje sa najznaajnijim sortama voaka i vinove loze,
Razvijanje osjeaja za racionalnu upotrebu materijala,
Razvijanje ekoloke svijesti i osjeaja potovanja i brige za ouvanje ivotne sredine,
Razvijanje osjeaja odgovornosti i preciznosti u radu,
Usvajanje strune terminologije koja je neophodna za komuniciranje u struci
Stie znanja o zatiti ovjekove okoline.
12
4. Sadraji / standardi znanja predmeta / operativni ciljevi

Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
I razred
Uvod u voarstvo
- Upoznaje se sa
- Uoava znaaj
- Uvia ljepotu svog
zadatkom i
proizvodnje voa i
zanimanja
znaajem voarstva
ulogu voarstva u
kod nas i u svijetu
razvoju privrede
- Opisuje stanje
proizvodnje voa
kod nas i u svijetu
Ekologija voaka
- Opisuje klimatske
- Analizira uticaj
inioce:
klimatskih inilaca
o svjetlost
na gajenje voaka i
- Razvija pozitivan stav
o toplota
razumije odnos
prema prirodnim
o voda(padavine)
voaka na uticaj
naukama
o vlanost vazduha
spoljanjih faktora
o vjetar
- Procjenjuje
- Upoznaje osnovne
vrijednost nekog
osobine zemljita
terena za podizanje
kao ekolokog
vonog zasada na
inioca u voarskoj
osnovu orografskih
proizvodnji
inilaca:
- Upoznaje
- nadmorska visina
orografske inioce i - nagib terena
njihov uticaj na
- ekspozicija
gajenje voaka
- otvorenost poloaja
Klasifikacija voaka
- Navodi
- Razlikuje
najznaajnije
najznaajnije vone
sistematske
vrste:
- Razvija analitinost u
jedinice i
o jabuaste
radu i svakodnevnom
klasifikacije voaka o kotiave
ivotu
o jezgraste
o jagodaste
o suptropske
Morfologija voaka
Upoznaje organe voaka - Razlikuje
i njihove funkcije
generativne i
Navodi grau i funkciju:
vegetativne organe
o pupoljka, cvijeta,
voaka
lista, ploda i
- Razlikuje rodne i
sjemena voa
nerodne grane i
granice
Biologija voaka
- Upoznaje
- Uoava i razlikuje
ontogenezu voaka i
stadijume u razvoju
stadijski karakter
voaka
razvitka voa
- Razlikuje
- Opisuje stadijski
stadijumski razvoj
razvitak
sejanaca i
generativno
vegetativno
proizvedenih voaka
razmnoenih voaka
i razvitak
- Odreuje fenofaze
vegetativno
vegetacije
razmnoenih voaka - Analizira period
- Upoznaje period
zimskog mirovanja
Specifini oblici
izvoenja
Video zapisi
Slike
Video zapisi
Primjerci voaka
Slike
Video zapisi
Primjeri
13
sadraji
Formativni ciljevi
uenik
uenik
rastenja i period
kod biljaka
rodnosti voaka
- Upoznaje godinji
ciklus u ivotu
voaka:
o period vegetacije
o period zimskog
mirovanja
Fiziologija rodnosti voaka
- Upoznaje inioce
- Razlikuje uzroke
koji utiu na
nerodnosti voaka
rodnost i nerodnost
- Uoava i razlikuje
voaka
inioce koji utiu na
- Opisuje
formiranje cvjetnih
obrazovanje
pupoljaka
cvjetnih pupoljaka i - Ocjenjuje obilnost
- Razvija analitinost
uslove koji utii na
cvjetanja
i mo zapaanja
odvijanje ove faze
- Razlikuje naine
- Upoznaje
opraivanja i
cvjetanje,naine
oplodnje
opraivanja,
- Razlikuje faze
oploenje voaka i
razvoja ploda
formiranje plodova
voaka
- Objanjava razvoj
- Razlikuje redovno i
ploda
neredovno
- Nabraja odnose
otpadanje plodova
oploenja
Razmnoavanje voaka i proizvodnja vonih sadnica
- Objanjava
- Razlikuje
vegetativno i
vegetativno od
generativno
generativnog
razmnoavanje
razmnoavanja
- Upoznaje podloge
- Uporeuje naine
za proizvodnju
razmnoavanja
vonih sadnica i
- Analizira uticaj
opisuje meusobni
podloge na sortu i
uticaj podloge i
sorte na podlogu
plemke
- Analizira uzroke
- Opisuje upotrebu
nepodudarnosti
posrednika pri
- Uoava i uporeuje
kalemljenju u
vrijednosti
proizvodnji sadnica
generativnih i
- Upoznaje uslove za
- Razvija
vegetativnih
rasadniku
samopouzdanje i
podloga
proizvodnju,
odgovornost u radu
- Razlikuje i odreuje
organizaciju i
osobine vonih
djelove rasadnika
podloga
- Objenjava
pojedinano za
proizvodnju
najznaajnije vone
vrste
sejanaca od
- Razlikuje klase
sakupljanja
vonih sejanaca
sjemena do njege
- Obrazlae naine
- Objanjava
proizvodnje
proizvodnju
vegetativnih
vegetativnih
podloga
podloga
- Analizira nain
- Upoznaje se sa
rezidbe pri skidanju
proizvodnjom kalem
kalem granica
granica
Specifini oblici
izvoenja
Video zapisi
Video zapisi
Slike
Crtei
eme
14
sadraji
-
Objanjava
zasnivanja vonog
rastila
Objanjava
kalemljenje voaka
Upoznaje alat i
materijal za
kalemljenje
Opisuje
najznaajnije
naine kalemljenja
Opisuje odgajivanje
vonih sadnica u
rastilu
Opisuje
vaenje,trapljenje i
klasiranje vonih
sadnica
Upoznaje voenje
knjiga po propisima
o proizvodnji
sadnog materijala
Podizanje vonjaka
- Upoznaje uslove za
podizanje vonjaka
- Upoznaje pripremu
zemljita za
podizanje vonjaka
- Upoznaje
organizaciju
zemljine povrine
- Objenjava izbor
vrste,sorte,sistema
gajenja i rastojanja
za saenje voaka
- Objanjava
razmjeravanje i
obiljeavanje
redova i mjesta za
sadnju,pobijanje
kolja i postavljanje
naslona
- Opisuje vrijeme
saenja
voaka,izbor i
pripremu sadnica i
tehniku sadnje
Njega-gajenje voa
Nabraja agromjere:
- Opisuje rezidbu
voaka i formiranje
Formativni ciljevi
uenik
- Prepoznaje kvalitet
zemljita za vono
rastilo
- Odreuje rastojanje
za sadnju i naine
sadnje
- Analizira mjere
njege podloga u
rastilu
- Uporeuje uslove
kalemljenja
- Odabira materijal i
alat za kalemljenje
- Odreuje nain
kalemljenja
- Razlikuje agromjere
koje se primjenjuju
u rastilu poslije
kalemljenja
- Analizira i
uporeuje
proizvodnju ivia
jagode i izdanaka
maline i kupine
- Analizira vaenje i
trapljenje vonih
sadnica
- Razlikuje kvalitetne
stepene vonih
sadnica
uenik
Odabira na osnovu
agroekolokih
uslova
mjesto,poloaj i
zemljite za
podizanje vonjaka
Analizira pripremu
zemljita
Odabira vrstu,sortu
i sistem gajenja na
osnovu
agroekolokih
inilaca
Odreuje rastojanje
za sadnju i raspored
opraicvaa
Odreuje pravac
redova
Specifini oblici
izvoenja
Tehnika sredstva
Sadni materijal
Razvija preciznost u
radu
Razlikuje prirodne,
poluprirodne i
vjetake oblike
15
sadraji
najznaajnijih
uzgojnih oblika
Nabraja i opisuje
naine odravanja
zemljita u
vonjacima
Objanjava
ubrenje voaka
kao agromjeru:
potrebe
norme
vrste ubriva
vrijeme
nain ubrenja.
Opisuje
navodnjavanje
voaka
Upoznaje se sa
vremenom,brojem i
nainom
navodnjavanja
Upoznaje potrbe za
vodom pojedinih
vonih vrsta
Upoznaje uzroke i
naine otklanjanja
nerodnosti voaka
Formativni ciljevi
uenik
krune
- Uoava znaaj
odravanja
zemljita u
vonjacima,
razlikuje i analizira
sve naine
pojedinano
- Razlikuje metode za
utvrivanje potreba
voaka za hranivima
- Odabira vrste
ubriva za ubrenje
- Odabira vrijeme i
nain ubrenja u
zavisnosti od uslova
- Odreuje
vrijeme,broj i
norme
navodnjavanja u
odnosu na uslove
- Razlikuje naine
navodnjavanja i
uoava najbolje
- Uoava uzroke
nerodnosti voaka
- Razlikuje i odreuje
naine kojima se
ubrzava rodnost
nerodnih voaka
uenik
Berba i klasiranje voa

- Opisuje berbu voa
- Razlikuje stepene
(odreivanje
zrelosti vonih
zrelosti i vrijeme
plodova
berbe)
- Razlikuje vrijeme
- Nabraja pribor i
berbe
pomagala za berbu
- Odabira sredstva za
voa
berbu
- Opisuje berbu
- Analizira berbu
pojedinih vonih
pojedinih vonih
vrsta
vrsta
- Upoznaje se sa
- Odreuje nain
nainom klasiranja
klasiranja i
voa
razlikuje kvalitetne
- Opisuje pakovanje i
klase plodova voa
pripremu voa za
transport
Predmet, znaaj i zadatak vinogradarstva
- Upoznaje znaaj
vinogradarstva u
poljoprivredi
Biologija vinove loze
- Opisuje:
- Razlikuje
o vegetativne organe
vegetativne i
o generativne organe
generativne organe
- Objanjava
vinove loze
fizioloke procese
- Prepoznaje:
vinove loze
o asimilaciju
- Navodi i objanjava o disimilaciju
Specifini oblici
izvoenja
Alat i pribor za rezidbu
Video zapis
Razvija smisao za
lijepo
Kolekcija mineralnih
ubriva
eme
Alat, pribor i pomagala

za berbu voa
- razvija sistematinost
Prikazivanje
herbarijumskog
materijala
-
Razvija svijest o
znaaju biljnih
vrsta za zdravu
16
sadraji
razvojni ciklus
vinove loze
Formativni ciljevi
uenik
o transpiraciju
- Analizira i
prepoznaje rast
vegetativnih i
generativnih organa
- Analizira i
prepoznaje:
o period vegetacije
o period zimskog
mirovanja
uenik
Ekologija vinove loze

- Navodi klimatske
faktore i zemljine
faktore, znaajne
o
za razvoj vinove
o
loze i
o
- Objanjava fizike i o
hemijske osobine
zemljita
Razmnoavanje vinove loze
- Objanjava:
o generativno
razmnoavanje
o vegetativno
razmnoavanje
- Opisuje lozni
o
rasadnik
o
- Objanjava
o
proizvodnju
kalemova
- Opisuje i objanjava :
o naine kalemljenja
o negu kalemova u
prporitu
o
o vadjenje
o klasiranje
o uvanje kalemova
o
o
o
o
o
o
Zasnivanje vinograda
- Opisuje i
objanjava:
o izbor poloaja
o izbor zemljita
- Navodi i opisuje:
o mjere pripreme
zemljita
o sadni
materijal(kalem i
prporak)
- Objanjava tehniku
sadnje
o
o
o
o
-
Uoava uticaj na
razvoj vinove loze:
temperature
svjetlosti
vode
vjetra
Analizira
generativno
razmnoavanje
Razlikuje
vegetativne naine:
poloenicama
reznicama
kalemljenjem
Prepoznaje djelove
loznog rasadnika
Uoava i analizira
proizvodnju reznica
i vijoka
Obavlja:
pripremu reznica i
vijoka za
kalemljenje
runo i mainsko
kalemljenje
stratifikovanje
prporenje
njegu kalemova u
prporitu
Klasira kalemove
Bira naine uvanja
kalemova
Identifikuje poloaj
i zemljite za
podizanje vinograda
Razlikuje
regukacione radove:
krenje
ravnanje
odvodnjavanje
terasiranje
Analizira uticaje na
poveanje plodnosti
zemljita
Specifini oblici
izvoenja
ivotnu sredinu
Razvija logiko
miljenje
Razvija odgovornost
u radu
Razvija
samopouzdanje i
samostalnost pri
radu
Vjeba:
-Priprema reznica i
vijoka za kalemljenje
-Tehnika kalemljenja
17
sadraji
-
o
o
Opisuje negu
mladog vinograda
Objanjava i navodi
naslone za vinovu
lozu:
vinogradarsko kolje
palir
Formativni ciljevi
uenik
- Razlikuje naine
rigolovanja
- Bira i priprema
sadni materijal
- Izvodi sadnju
- Sistematizuje mjere
nege mladog
vinograda
- Uoava znaaj
naslona za vinovu
lozu
uenik
Specifini oblici
izvoenja
18
II razred
sadraji
Posebno voarstvo
Jabuasto voe
- Nabraja voke sa jabuastim plodovima
- Opisuje
znaaj,morfoloke i
bioloke osobine
jabuke i kruke
- Opisuje ekoloke
uslove uspijevanja
jabuastog voa
- Upoznaje podizanje
zasada
- Nabraja najvanije
sorte
- Nabraja agromjere
- Opisuje rezidbu u
rodu
Kotiavo voe
- Nabraja voke sa
kotiavim plodovima
- Opisuje:
znaaj,morfoloke i
fizioloke osobine
kotiavog voa
(ljiva, breskva,
kajsija, vinja
trenja)
- Opisuje ekoloke
uslove uspijevanja
kotiavog voa
zasada
- Upoznaje
klasifikaciju sorti
- Nabraja najvanije
sorte
- Nabraja agromjere
- Upoznaje rezidbu u
rodu
Jagodasto voe
- Nabraja jagodaste
vone vrste
- Opisuje
znaaj,morfoloke i
fizioloke osobine
(jagode,maline,kupin
e,aktinidije, ribizle i
borovnice)
- Opisuje ekoloke
uslove uspijevanja
jagodastog voa
zasada
- Upoznaje
klasifikaciju sorti
Formativni ciljevi
uenik
uenik
Razlikuje jabuasto
voe po vrstama i
uporeuje njihove
osobine
Uoava i uporeuje
odnos pojedinih
vrsta prema
ekolokim uslovima
Analizira rezidbu
jabuastog voa u
toku rodnosti
Specifini oblici
izvoenja
Pomoloki atlas
Svje biljni materijal
Svjei i konzervirani
plodovi razliitih vonih
vrsta
Veu panju posvetiti
vonim vrstama
karakteristinim za dato
podruje
Razlikuje kotiavo
voe po vrstama
Razlikuje i
uporeuje osobine
pojedinih kotiavih
voaka
Uoava i uporeuje
odnos pojedinih
kotiavih voaka
prema ekolokim
uslovima
Analizira rezidbu u
toku rodnosti
pojedinano za
svaku vrstu
Pomoloki atlas
vrsta
Veu panju posvetiti
vonim vrstama
podruje
Razlikuje jagodasto
voe po vrstama
Uporeuje i
razlikuje osobine
jagodastog voa
Uoava i uporeuje
odnos pojedinih
jagodastih vrsta
prema ekolokim
uslovima
Uoava i analizira
specifinosti
rezidbe jagodastog
voa u rodu
Pomoloki atlas
vrsta
Veu panju posvetiti
vonim vrstama
podruje
Razvija pozitivnu
orijentaciju prema
zanimanju
19
sadraji
Nabraja najvanije
sorte za svaku vrstu
- Nabraja agromjere
- Objanjava rezidbu u
rodu
Jezgrasto voe
- Opisuje
znaaj,morfoloke i
fizioloke osobine
jezgrastog voa
(orah,badem,lijeska,
kesten)
- Opisuje ekoloke
uslove uspijevanja
jezgrastog voa
zasada
- Upoznaje
klasifikaciju sorti
- Nabraja najvanije
sorte za pojedine
vrste
- Nabraja agromjere
- Upoznaje rezidbu u
rodu
Juno voe
- Opisuje
znaaj,morfoloke i
fizioloke osobine
citrusa (pomaranda,
mandarina, limun)
- Opisuje ekoloke
uslove uspijevanja
citrusa
rasada
- Nabraja najvanije
sorte za pojedine
vrste
- Opisuje specifinost
proizvodnje
(agrotehnike)
- Opisuje
znaaj,morfoloke i
fizioloke osobine
masline,smokve,ipka
(nara), japanske
jabuke, zinzule
- Opisuje ekoloke
uslove uspijevanja
- Opisuje podizanje
zasada i agrotehniku
- Nabraja najvanije
sorte
- Opisuje specifinosti
agrotehnikih mjera
Formativni ciljevi
uenik
uenik
Specifini oblici
izvoenja
Razlikuje pojedine
jezgraste vone
vrste
Razlikuje i
uporeuje
morfoloke i
bioloke osobine
jezgrastog voa
Uoava i uporeuje
odnos pojedinih
jezgrastih vrsta
prema ekolokim
uslovima
Uoava i analizira
specifinosti
rezidbe jezgrastih
vonih vrsta u
periodu rodnosti
Pomoloki atlas
vrsta
Veu panju posvetiti
vonim vrstama
podruje
Razvija
interesovanje
prema zanimanju
Uoava i razlikuje
stadijume u razvoju
junog voa
Uoava i uporeuje
odnos agruma
prema ekolokim
uslovima
Analizira
tehnologiju
proizvodnje citrusa
Razvija sigurnost I
samopouzdanje u
radu
Pomoloki atlas
vrsta
Veu panju posvetiti
vonim vrstama
podruje
Razlikuje i
uporeuje
morfoloke i
bioloke osobine
masline, smokve,
ipka
Uoava i uporeuje
odnos masline,
smokve, ipka
prema ekolokim
uslovima
Analizira
tehnologiju
proizvodnje
masline,
smokve, ipka
Razvija pravilan
stav prema
kvalitetnom radu
Pomoloki atlas
vrsta
Veu panju posvetiti
vonim vrstama
podruje
20
sadraji
Proizvodnja grodja
Razidba vinove loze
- Definie I opisuje
rezidbu vinove loze
- Objanjava:
o zrelu rezidbu
o zelenu rezidbu
- Navodi I opisuje
pribor za rezidbu
- Navodi i objanjava
uzgojne oblike
Formativni ciljevi
uenik
uenik
Uoava znaaj
rezidbe
Razlikuje:
o kratku
o dugu
o mjeovitu rezidbu
Uporedjuje I analizira:
o laenje lastara
o uklanjanje I
zakidanje zaperaka
o prstenovanje
o proredjivanje
grozdova I bobica
o defolijacija
o vezivanje vinove
loze
Razlikuje namjenu:
o makaze
o testera
Razlikuje:
o peharasti uzgojni
oblik
o gijove uzgojne
oblike
o mozerovu kordunicu
o silvoz kordunicu
Odravanje zemljita u vinogradu
- Navodi I opisuje
Razlikuje:
naine odravanja
o sistem stalne
zemljita
obrade
- Objanjava:
o sistem trava
o duboku obradu
o sistem mala
o plitku obradu
Analizira duboku I plitku
- Opisuje kontrolu
obradu zemljita
korova
Razlikuje:
o mehaniku
o hemijsku kontrolu
korova
Djubrenje vinograda
- Opisuje ulogu makro
Analizira znaaj
i mikro elemenata u
makro i mikro
ishrani vinove loze
elemenata u ishrani
- Upoznaje vrste
vinove loze
djubriva
Razlikuje:
- Objanjava i navodi:
o organska
o vrijeme
o mineralna
o naine
o bakterijalna
o koliinu djubrenja
djubriva
Odredjuje vrijeme
djubrenja
Bira naine djubrenja
Odredjuje koliinu
djubriva:
o zemljina analiza
o folijarna analiza
Specifini oblici
izvoenja
Razvija sigurnost I
samopouzdanje u
radu
Razvija ekoloku
svijest
Uoava vanost
potovanja propisa
u radu
21
sadraji
Navodnjavanje vinograda
- Opisuje i navodi:
o vrijeme
navodnjavanja
o norme navodnjavanja
o naine
navodnjavanja
- Objanjava kvalitet
vode za
navodnjavanje
Zatita vinove loze

- Opisuje bolesti
vinove loze
- Opisuje tetoine
vinove loze
- Opisuje i navodi
povrede od
elementarnih
nepogoda
Formativni ciljevi
uenik
uenik
o
o
o
-
o
o
o
o
o
o
o
Berba grodja
- Opisuje i upoznaje
berbu grodja
- Navodi naine
utvrdjivanja zrelosti
grodja
- Objanjava berbu
vinskog grodja
- Objanjava berbu
stonog grodja
o
o
o
o
o
o
-
Ampelografija
- Upoznaje i opisuje
lozne podloge
- Opisuje sorte za crna
vina
- Opisuje sorte za
bijela vina
- Opisuje stone sorte
o
o
o
o
o
o
o
Planira vrijeme
navodnjavanja
Odredjuje norme
navodnjavanja
Razlikuje:
navodnjavanje u
brazdu
vjetakom kiom
kap po kap
Analizira kvalitet
vode za
navodnjavanje
Uoava simptome:
plamenjae
pepelnice
sive trulei
Uoava simptome
grodjanog moljca
Uoava oteenja
izazvana:
temperaturom
(niska i visoka)
gradom
vjetrom
gromom
Organizuje berbu
Razlikuje nain
utvrivanja prinosa:
organoleptiki
probna berba
metodom sluajnog
izbora okota
Odredjuje zrelost
grodja:
organoleptiki
fiziki
hemijski
Odredjuje indeks
zrelosti
Analizira berbu
vinskog grodja
Analizira berbu
stonog grodja
Uoava
karakteristike loznih
podloga:
kober 5BB
SO4
teleki 5C
rihter110
41B
Razlikuje sorte za
crna vina:
vranac
kratoiju
Razvija odgovoran
odnos prema
materijalnim
dobarima
Razvija
analitinost i
logiko miljenje
Specifini oblici
izvoenja
Korienje:
iromera
reflektomera
- Razvija
sistematinost u radu
Razvija smisao
za sistematian
rad i podstie
marljivost
Prikazivanje
herbarijumskog
materijala
22
sadraji
Formativni ciljevi
uenik
o burgdunac crni
o merlo
o prokupuac
- Razlikuje sorte za
bijela vina:
o krsta
o ardone
o sovinjon
o seminjon
o rizling ranjski
o smederevku
- Razlikuje stone
sorte:
o kardinal
o kraljica vinograda
o muskad hamburg
o ribijer
o afus ali
o rozaklija
uenik
Specifini oblici
izvoenja

S. Bulatovi: Opte voarstvo, Zavod za udbenike, Beograd, 2003.
S. Bulatovi: Posebno voarstvo, Zavod za udbenike, Beograd, 2003.
L. Avramov: Vinogradarstvo, Zavod za udbenike, Beograd, 2001.
Nastava se realizuje u uionici koja je opremljena sa:
- Raunarom sa odgovarajuim multimedijskim paketom
- A/V opremom
- Grafoskopom
- emama,slikama,dijapozitivima
- Uzorcima konzerviranog voa i groa.
7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja:
U toku klasifikacionog perioda provjeravaju se i ocjenjuju pismeni radovi uenika (testovi najmanje po
jedan u klasifikacionom periodu) i usmeni odgovori uenika. Uenik mora biti ocijenjen na kraju svakog
klasifikacionom periodu, od kojih najmanje jedna mora biti sa usmene provjere znanja.
8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta:
Pozitivna ocjena na kraju kolske godine.
Zakljuna ocjena se izvodi na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.
Visoka struna sprema
-Diplomirani inenjer agronomije
-Diplomirani inenjer voarstva i vinogradarstva
Znanja
Predmet
Morfologija voaka i vinove
loze
Fiziologija voaka i vinove
loze
Ekoloki inioci
Agrotehnika
Znanje
Biologija
Morfologija biljaka
Agrohemija sa pedologijom
Fiziologija biljaka
Zemljite,klima,orografija
Praktina nastava sa tehnologijom

zanimanja
Motori,traktori i poljoprivredne
maine
23
1.2.3. TEHNOLOGIJA VINA I JAKIH ALKOHOLNIH PIA

1. Naziv predmeta: TEHNOLOGIJA VINA I JAKIH ALKOHOLNIH PIA
Razred
T
I
II
48
III
81
Ukupno
129
T-teorijska nastava, odjeljenje se ne dijeli na grupe;
V-vjebe, odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika
Vrste nastave
V
24
18
42
Ukupno
72
99
171
3. Opti ciljevi nastave

-
Razvijanje osjeaja odgovornosti i preciznosti u radu,

Sticanje znanja o vinskom podrumu kao objektu za izvodjenje tehnolokog procesa,
Upoznavanje sa sirovinama za proizvodnju vina i jakih alkoholnih pia,
Upoznavanje sa mainama, aparatima i uredjajima u vinskom podrumu,
Sticanje znanja o tehnolokim procesom prerade sirovine,
Sticanje znanja o ureajima u vinskom podrumu,
Sticanje znanja o proizvodnji visokokvalitetnih vina,
Sticanje znanja o proizvodnji jakih alkoholnih pia,
Upoznavanje sa standardima kvaliteta vina i jakih alkoholnih pia,
Sticanje znanja o pravilnoj dijagnostici, ukoliko doe do mana i kvarenja vina,
Usvajanje strune terminologije koja je neophodna za rad u struci,
Sticanje znanja o pravilnom korienju sredstava zatite na radu i zatite ivotne sredine
Stie znanja o zatiti ivotne sredine.
24
4.Sadraji / standardi znanja predmeta /operativni ciljevi:

II razred
Formativni ciljevi
Uenik
Uvod
Vinski podrum
- Upoznaje se sa
podrumom kao objektom
za proizvodnju, negu i
uvanje vina i jakih
alkoholnih pia
- Definie uslove u
podrumu u zavisnosti od
konstruktivnog reenja
podruma
- Upoznaje se sa sudovima
i ureajima koji
opsluuju podrum
- Objanjava princip rada
i funkciju ureaja za
transport vina
- Navodi i objanjava
princip rada filtra i filter
prese
Razlikuje
konstruktivne
oblike podruma:
o nadzemne
prostorije
o podzemne
prostorije
- Utvruje uslove
koji vladaju u
podrumu
(temperaturu i
vlanost)
- Uoava razliku
izmedju sudova
koji se nalaze u
podrumu pri emu
razlikuje:
o drvene sudove
o plastine sudove
o metalne sudove
- Uoava slinosti i
razlike pojedinih
vrsta crpki
- Prepoznaje,uoav
a razlike u
sredstvima koja se
koriste za
filtriranje.
- Crta filter i filter
presu i i
objanjava nain
rada
Tehnoloki postupak proizvodnje vina
Prerada sirovina
- Odreuje
- Upoznaje se sa
tehnoloku zrelost
sirovinom, groem i
groa i voa:
voem koje se prerauje o fizikom metodom
- Navodi, objanjava i
o organoleptikom
definie hemijski sastav
metodom
sirovina: ugljeneo hemijskom
hidrate, kiseline, bojene
metodom
materije, bjelanevine,
- Razlikuje naine
azotne materije,
odreivanja
vitamine i mineralne
eera u grou i
materije
vou
- Definie postupak
- Objanjava
muljanja groa
metodu
neutralizacije i
pie hemijsku
jednainu kod
utvrivanja
sadraja ukupnih
Specifini oblici
izvoenja
Uenik
Razvija
sistematinost u
radu
Stie radne navike
Razvija pozitivan
odnos prema
struci
Vjebe
Odreivanje
temperature u
podrumskim
prostorijama
Odreivanje vlanosti
u podrumu
Priprema rastvora za
pranje sudova i
ureaja i pranje istih
Mjerenje protoka
postojeih pumpi u
podrumu
Vjebe
Utvrivanje sadraja
eera u grou:
Refraktometrom,
Ekslovim iromjerom,
Babovim iromjerom,
i na osnovu dobijenog
podatka vri proraun
Odreivanje sadraja
ukupnih kisjelina
metodom
neutralizacije
25
Formativni ciljevi
Fermentacija
- Definie,objanjava i
navodi vrste
fermentacije:
o alkoholnu fermentaciju
o mljenu fermentaciju
o siretnu fermentaciju
o limunsku fermentaciju
- Upoznaje se sa korisnim
i tetnim dejstvom
mikroorganizama u
tehnologiji vina i jakih
alkoholnih pia
- Upoznaje se sa
mikroskopom
- Objanjava proces burne
i tihe fermentacije
Njega i uvanje vina

- Navodi razloge skidanja
mladog vina sa taloga
- Objanjava proces
sumporisanja
- Upoznaje se sa
procesima stabilizuje
vina, negoe i uvanja
vina
Proizvodnja bijelih i
ruiastih vina
- Razumije i objanjava
proces proizvodnje
bijelih i ruiastih vina
- Upoznaje se sa
organoleptikim i
hemijskim svojstvima
belih i ruiastih vina
- Objanjava princip rada
prese
- Navodi sredstva koja se
koriste da bi se spreila
oksidacija soka od
groa
Proizvodnja specijalnih
vonih vina
- Objanjava i navodi
tehnoloki postupak
Uenik
kiselina
Crta muljaru i
uoava njene
specifinosti
Razlikuje aerobnu
od anaerobne
fermentacije
Razlikuje
mehanike od
optikih djelova
mikroskopa
Rukuje
mikroskopom
Hemijskom
jednainom
predstavlja proces
alkoholne
fermentacije
Razlikuje
spontanu od
dirigovane
fermentacije
Priprema
selekcionisan
kvasac za proces
dirigovane
fermentacije
Razlikuje ureaje
za otakanje vina
Od sredstava za
sumporisanje
razlikuje:
vinobran, sumpordioksid,
sumporastu
kiselinu
Prepoznaje
sredstva za
bistrenje i koristi
najbolje
Uoava razlike i
slinosti u
postupcima
proizvodnje bijelih
od crnih vina
Crta presu i
objanjava razliku
izmeu samotoka i
presovanog soka
Vri sumporisanje
soka od groa
Uporeuje
pojedine vone
vrste
Specifini oblici
izvoenja
Uenik
Vjebe
Posmatranje vinskog
kvasca pod
mikroskopom
Crtanje posmatranih
preparata
Uzorkovanje mladog
vina
Ispitivanje kvaliteta
mladog vina na
sadraj:
-alkohola
-neprevrelog eera
-isparljivih kiselina
-ukupnih kiselina
Razvija
analitinost i
sposobnost
povezivanja
uzroka i posledica
Stie osjeaj
sigurnosti i
samopouzdanja u
radu
Vjebe
Priprema vinifikatora
Razvija ekoloku
svijest
Vjebe
Sumporisanje soka od
groa
Stie pozitivnu
orjentaciju
prema
Obraunavanje
koliine sumpornih
sredstava koja je
potrebna za tehnoloki
zdravo vino
Vjebe
Ispitivanje sadraja
eera
26
Formativni ciljevi
proizvodnje specijalnih
vonih vina kao i
hemijski sastav
pojedinih vonih vrsta
Skladitenje vina
- Navodi vrste skladita
- Upoznaje se sa
izgledom boce,vrstama
staklenih zapuaa i
ostalim repromaterjalom
Mane i kvarenje vina
Objanjava uzronike
kvarenja vina:
- ciknulost vina
- vinski cvet
- tegljivost (sluzavost)
vina
Kontrola kvaliteta vina

- Definie pojam kontrole
kvaliteta
- Upoznaje se sa
hemijskim sastavom
vina,normama kvaliteta
definisanih u Pravilniku
o kvalitetu vina
Uenik
Vri odabir za
proizvodnju visoko
kvalitetnog vonog
vina
Uenik
zanimanju
refraktometrijski
Uvia vanost
potovanja
procedura u radu
Vjebe
Meri temperaturu i
vlanost u skladitu
Uoava mane
vina, kao i vino
koje nije za
upotrebu
prepoznaje
uzronike
kvarenja vina
Navikava se na
ouvanja kvaliteta
u radu
Vjebe
Eliminicija kvarnog
vina i vina sa manom
iz vinskog podruma
Razlikuje metode
odreivanja
hemijskog sastava
vina kao i inioce
koji utiu na
karakter i kvalitet
vina
Razvija odgovoran
odnos prema
radnim obavezama
Vjebe
Uzorkovanje i uvanje
vina na zakonom
propisan nain
Vri kontrolu
uslova koji vladaju
u skladitu
Specifini oblici
izvoenja
27
III razred
sadraji
Formativni ciljevi
uenik
Uvod u tehnologiju jakih alkoholnih pia
- Upoznaje i definie
- Razvrstava
pojam alkoholnih
alkoholna pia na:
pia
- rakiju od groa,
- Navodi podelu
- rakije od voa,
alkoholnih pia
- mutne destilate.
- Objanjava razliku
- Razlikuje pia
izmeu alkoholnih
nastala na bazi
pia nastalih
rafinisanog alkohola
prirodnim putem i
- Uoava razliku
pia na bazi
izmeu sudova za
rafinisanog alkohola
negu i uvanje
- Upoznaje se sa
obojenih jakih
sudovima i
alkoholnih pia od
ureajima za
bezbojnih
proizvodnju,negu i
- Poznaje ambalau i
uvanje jakih
rezervoar za tenosti
alkoholnih pia
Sirovine za proizvodnju alkoholnih pia
- Poznaje
karakteristine
- Uoava razliku u
sorte groa kao
tehnologiji
sirovina u
proizvodnje kao i
tehnologiji jakih
nainu proizvodnje:
alkoholnih pia
- lozovae
- Objanjava proces
- komovice
muljanja groa i
- vinjaka
dobijanje kljua
- Interpretira proces
kao i proces
muljanja groa i
fermentacije
postupak alkoholne
- Navodi vone vrste i
proizvodnje
- Razlikuje vone
njihov hemijski
vrste kao i nain
sastav:gljenenjihove pripreme za
hidrate, kiseline,
fermentaciju od
bojene materije,
ureaja za sitnjenje
vitamine, azotne
voa razlikuje :
materije, mineralne
- drobilice
materije i druge
- mlinove
- Objanjava teoriju
- sjeckalice
sitnjenja i naine
dobijanja vonih
komina
- Navodi slinosti i
razlike alkoholne
fermentacije kljuka
od komine od voa
- itarice kao sirovine
u proizvodnji jakih
alkoholnih pia
- Upoznaje se sa
hemijskim sastavom
itarica:penice,
kukuruza, jema i
nainom razgradnje
sloenih ugljenih
hidrata
Specifinosti u
izvoenju
uenik
Vjebe
Priprema sudova na
propisan nain
Mjerenje koliine
tenosti u rezervoarima
-
Razvija analitinost
Vjebe
Odreivanje kraja
fermentacije merenjem
sadraja neprevrelog
eera
- Razvija sistematinost
u radu
28
sadraji
Destilacija
- Definie proces
destilacije
- Objanjava :
o fazni i ravnoteni
dijagram
o Daltonov zakon
Formativni ciljevi
uenik
uenik
Objanjava princip
rada:
destilacionih
ureaja za rad pod
atmosferskim
pritiskom
destilacioni ureaji
za rad pod snienim
pritiskom
ureaje za
destilaciju vodenom
parom
Objanjava
postupak
retifikacije
-
Njega i uvanje
destilata
- Navodi i razlikuje
uslove uvanja jakih
alkoholnih pia
- Objanjava proces
starenja alkoholnih
pia
Crta dijagram
destilacije
Razlikuje tipove
smjee:
smjee koje se ne
meaju,
smjee koje se
mijeaju u svim
odnosima,
smjee koje se u
potpunosti
mijeaju.
Crta destilacione
ureaje i navodi
slinosti i razlike
izmeu njih
Crta dijagram
frakcione
destilacije
Razlikuje
konstruktivne oblike
retifikacionih
kolona:
kolone sa zvonastim
podovima,
kolone sa sitastim
podovima,
kolone sa
punjenjem.
Razlikuje uslove
uvanja obojenih
pia od bezbojnih
- Vri odabir
odgovarajue
ambalae za
uvanje destilata
- Na osnovu
organoleptikih
svojstava zna
prepoznati proizvod
Skladitenje jakih alkoholnih pia
- Definie proces
- Razlikuje skladita
skladitenja jakih
kao i uslove koji
alkoholnih pia kao
vladaju:
trajnog proizvoda
temperaturu i
- Upoznaje se sa
vlanost
dokumentacijom o
- Razlikuje jaka
evidenciji gotovih
alkoholna pia na
proizvoda kao i
osnovu vizuelnog
atestnoj
izgleda boce
dokumentaciji
Kontrola kvaliteta jakih alkoholnih pia
- Upoznaje se sa
- Uoava razliku u
Pravilnikom o
normama kvaliteta
kvalitetu alkoholnih
za pojedina pia
pia
Osposobljava se za
timski rad
Razvija analitinost
Razvija odgornost u
izvravanju
zadataka
Uvia vanost
ouvanja kvaliteta u
radu
Specifinosti u
izvoenju
Vjebe
Priprema smjea koje se
ne mjeaju-ulje i voda
Priprema alkoholnih
smjee za destilaciju
Montau aparature za
destilaciju u
laboratorijiskim
uslovima
Vjebe
Merenje sadraja
alkohola
alkoholometrom u
destilatima
Ispitivanje sadraja
ukupnih kiselina u
destilatima
Pripremanje uzorka za
laboratorijsku analizu
Vjebe
Odreivanje
temperature i vlanosti
u skladitu
Vjebe
uvanje uzoraka za
analizu
29

V. Radovanovi: Tehnologija vina, Zavod za udbenike, Beograd, 1986.
M. Danii, R. Paunovi: Vinarstvo i tehnologija jakih alkoholnih pia, Zavod za udbenike, Beograd,
1967.
M. Stojanovi: Mikrobiologija, kolska knjiga, Beograd, 2004.
D. Velikovi: Biohemija, kolska knjiga, Beograd, 1998.
J. Baras: Prehrambena tehnologija, kolska knjiga, Beograd, 1982.
M. Todorovi, B. orevi, M. Markovi: Termodinamika, kolska knjiga, Beograd, 2001.
S. Cvijovi, R .Cvijovi: Maine i aparati, kolska knjiga, Beograd, 1999.
M. Milosavljevi, S. Jovi: Groe i vino, "Abena", Beograd, 1999.
6. Materjalni uslovi za izvoenje nastave:
Nastava se realizuje u uionici koja je opremljena sa : raunarom sa multimedijalnim paketom, A/V
sredstvima, grafoskopom, dijaprojektorom sa odgovarajuim slajdovima, mjernim instrumentima,
uzorcima razliitih materijala i dr.
7.Obavezni naini proveravanja i ocenjivanja:
U toku klasifikacionog perioda provjeravaju se i ocjenjuju pismeni radovi uenika (kontrolne vjebe,
testovi najmanje po jedan u klasifikacionom periodu), radovi na vjebama (razumijevanje i
zainteresovanost uenika za rad, samostalnost u radu) i usmeni odgovori uenika. Uenik mora biti
ocijenjen na kraju svakog klasifikacionog perioda. Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda
izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu, od kojih najmanje jedna mora biti sa usmene
provjere znanja.

Pozitivna ocjena na kraju kolske godine. Zakljuna ocjena se izvodi na osnovu svih ocjena dobijenih u
klasifikacionom periodu.
Visoka struna sprema iz podruja prehrambene tehnologije.
Znanja
Predmet
Znanja i vjetine:
-Ureaji u vinskom podrumu
-Vinski podrum
zanimanja
-Hemijski sastav sirovine
-Prerada sirovine
zanimanja
-Prerada sirovine
-Vrste fermentacija
-Fermentacija
zanimanja
-Ureaji za otakanje vina
-Nega i uvanje vina i
zanimanja
-Sumporisanje kljuka i komine
jakih alkoholnih pia
Hemija
-sredstva za bistrenje
30
1.2.4. PREDUZETNITVO
1. Naziv predmeta: PREDUZETNITVO
Razred
T
Vrste nastave
V
Ukupno
I
II
III
33
33
Ukupno
33
33
T-teorijska nastava; V-vjebe;

U okviru predmeta uenik:

upoznaje organizaciju preduzea
upoznaje radno mjesto i nain njegovog funkcionisanja
zna elemente proizvodnje i usluga i njihovu meusobnu zavisnost
razumije ekonomske zakonitosti na tritu i njihov uticaj na poslovanje preduzea
upoznaje znaaj ovladavanja kvalitetom proizvoda i potrebe za uvanjem i zatitom okoline
osposobljava se za rad u sopstvenom biznisu.
31
4. Sadraji / standardi znanja / operativni ciljevi predmeta

Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Organizacija preduzea
- Upoznaje pojam
- Komentarie
organizacione
osnovne
- Razvija odgovornost
postavke preduzea
karakteristike
u ispunjavanje
- Objanjava
preduzea
radnih obaveza
osnivanje i
prestanak rada
preduzea
- Obrazlae
upravljanje i
rukovodjenje
- Poznaje
organizaciju
funkcija u
preduzeu:
proizvodnu
funkciju; kadrovsku;
komercijalnu;
raunovodstvenu;
Organizacija proizvodnje
- Razumije podjelu
- Uoava podjelu
rada
rada
- Razvija pozitivnu
- Shvata kooperaciju i - Uoava optimalni
orijentaciju prema
specijalizaciju
kapacitet
zanimanju
- Objanjava
kapacitet i njegove
vrste
Sredstva preduzea
- Navodi sredstva
- Prepoznaje i
preduzea
razvrstava sredstva
- Shvata razliku
po oblicima u
- Razvija osjeaj za
osnovnih i obrtnih
kojima se javljaju
zajednitvo
sredstava
- Razlikuje sredstva
- Definie cijene
po namjeni
sredstava
korienja
- Razlikuje osnovna
od obrtnih
sredstava.
Trite
- Upoznaje trite
- Razlikuje ponudu i
- Definie ponudu i
potranju
- Uvia vanost
tranju
- Komentarie znaaj zalaganja i efikasnosti
- Objanjava
marketinga
pri radu
marketing, cijenu,
- Uoava znaaj
distributivne
reklame i servisa
- Stie samostalnost,
kanale, reklamu,
- Uoava znaaj
razvija
servis
cijene, razlikuje
inicijativnost
distributivne kanale
Trokovi i kalkulacija
- Upoznaje pojam
- Obrazlae trokove
utroka
- Pravi razliku
i logino
- Shvata pojam i
izmedju utroka i
razmiljanje
vrste trokova
troka
- Razvija preciznost
- Nabraja elemente
- Rauna kotanje
cijene kotanja
jednostavnog
proizvoda ili usluge
Specifini oblici
izvoenja
-
Zakoni i pravilnici
preduzea
Uzorci standarda
32
sadraji
Uspjenost poslovanja
- Upoznaje pojam i
vrste prihoda
- Upoznaje pojam i
vrste rashoda
- Shvata dohodak i
dobit
- Razumije bilans
stanja i bilans
uspjeha
- Poslovni plan
- Navodi elemente,
strukturu i znaaj
poslovnog plana
Formativni ciljevi
uenik
uenik
Razlikuje vrste
prihoda
Razlikuje vrste
rashoda
Razlikuje prihode i
rashode
Uvia vanost
poslovnog plana kao
okvira za posao
Radi poslovni plan
za zadate
parametre iz svog
podruja rada
Specifini oblici
izvoenja
Razvija osjeaj za
potovanje principa
koji vode uspjenom
poslovanju
Razvija pozitivnu
orijentaciju prema
zanimanju
Identifikuje se sa
zanimanjem
Posjeta preduzeu

D. Simi: Ekonomika i organizacija proizvodnje, Zavod za udbenike, Beograd, 1997.
Lj. Kosar: Ekonomika i organizacija preduzea, Zavod za udbenike, Beograd, 1998.
Grafoskop , A/V oprema, multimedijski raunar sa programskom opremom i pristupom Internetu, softveri
za oblikovanje dopisa, knjigovodstvo, pripremu rada i kalkulacije
7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja:
U toku klasifikacionog perioda provjeravaju se i ocjenjuju pismeni radovi uenika (testovi najmanje po
jedan u klasifikacionom periodu) i usmeni odgovori uenika. Uenik mora biti ocijenjen na kraju svakog
klasifikacionom periodu, od kojih najmanje jedna mora biti sa usmene provjere znanja
Pozitivna ocjena na kraju kolske godine
9. Profil i struna sprema nastavnika:
Visoka struna sprema iz podruja ekonomije ili menadzmenta
Znanja
Predmet
Znanje
Organizacija preduzea
Praktina nastava sa tehnologijom Organizacija rada u rasadniku
Organizacija proizvodnje
zanimanja
Trite
Praktina nastava sa tehnologijom Pripremanje izvjetaja o
Trokovi i kalkulacije
zanimanja
proizvodnji i kalkulacije
Odreivanje cijene proizvoda
Uspjenost poslovanja
Praktina nastava sa tehnologijom Utvrivanje rezultata poslovanja
zanimanja
33
1.2.5. PRAKTINA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA

1. Naziv predmeta: PRAKTINA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA
Vrste nastave
Razred
T
P
Ukupno
72
324
396
II
72
540
612
III
66
561
627
Ukupno
210
1425
1635
T - teorijska nastava, odjeljenje se ne dijeli na grupe; P-praktina nastava, odjeljenje se dijeli u grupe do
17 uenika, a u treem do 12 uenika.
- Osposobljavanje uenika/ca za samostalan rad u zanimanju i razvijanje svijesti o potrebi stalnog
usavravanja,
- Upoznavanje uenika/ca sa principom rada maina i ureaja neophodnih za kvalitetno obavljanje
radnih zadataka,
- Razvijanje osjeaja odgovornosti i preciznosti u radu,
- Usvajanje znanja o tehnolokim procesima proizvodnje voa i groa,
- Osposobljavanje da pravilno rukuju opremom i mehanizacijom,
- Usvajanje znanja za primjenu savremenih agrotehnikih mjera,
- Upoznavanje sa pravilnom primjenom hemijskih sredstava u zatiti voaka i vinove loze,
- Usvajanje znanja o tehnolokom postupku proizvodnje vina i jakih alkoholnih pia,
- Osposobljavanje za samostalno obavljanje poslova u voarsko-vinogradarskoj proizvodnji i za rad u
vinskom podrumu,
- Sticanje praktina znanja o pravilnom korienju sredstava zatite na radu i zatite ivotne
sredine,
- Primjenjivanje standarda kvaliteta pri radu
34
4. Sadraji / standardi znanja / operativni ciljevi predmeta

I razred
Formativni ciljevi
sadraji
Uenik
Uenik
Uvod
- Upoznaje se sa
znaajem i zadatkom
predmeta
- Upoznavanje sa
nainom pisanja
dnevnika praktine
nastave
Zatita na radu
Upoznaje:
o navodi osnovne
principe radne etike
o definie pojam
kvaliteta i kvantiteta
u poslovima cvjeararasadniara
o objanjava principe
pravilnog rukovanja i
racionalnog koritenja
sredstava,
o znaaj bezbjednog
rada u prostoru i
objektima gdje se
izvodi nastava
o mogunost line
zatite pri radu
o znaenje tablica za
upozorenje
- navodi mogue
povrede na radu
Herbarijum
- Upoznaje
najrasprostranjenije
vrste korova, trava i
samoniklih biljaka
Sprave za mjerenje
- Upoznaje vrste,
namjenu i nain
upotrebe sprava za
mjeranje u voarstvu
i vinogradarstvu
tumai znaenje
pojedinih oznaka na
tablicama za
upozorenje od
opasnosti
interpretira uzroke i
posljedice povreda
primjenjuje sredstva
prve pomoi
koristi protivpoarna
sredstva
Odreuje rod i vrstu

najrasprostranjenijih
korova, trava i
samoniklih biljaka
Uoava i uporeuje
izgled biljaka u
razliitim periodima
rasta
Priprema biljke za
herbariziranje i
izrauje herbarijum
Uvjebava pravilno
rukovanje sa
razliitim spravama
za mjerenje
Uvia vanost
zatite na radu
Specifini oblici
izvoenja
Svaki uenik
samostalno vodi
dnevnik.
Dnevnik se ovjerava
na kraju nastavne
godine.
Uenik je duan da
uva dnevnik
praktine nastave iz
svih razreda, jer se
ovjereni dnevnici
prilau uz prijavu za
zavrni ispit i
predstavljaju uslov
za pristupanje ispitu
Pribor za prvu pomo
Sredstva
protivpoarne zatite
Slike, sheme, video
zapisi
Vjebe
- Razvija
interesovanje prema
zanimanju
Izrada herbarijuma
najrasprostranjenijih
korova, trava i
samoniklih biljaka
- Razvija preciznost i
analitiko miljenje
Vjebe
Rad sa spravama za
mjerenje
35
sadraji
Analiza zemljita
- navodi fizike osobine
zemljita, znaajne
za rast i razvoj biljke
- razumije znaenje,
nabraja naine i zna
vrijeme uzimanja
uzoraka za hemijsku
analizu zemljita
Formativni ciljevi
Uenik
Uenik
ubriva
upoznaje se sa vrstama i
namjenom ubriva
Organska ubriva
- upoznaje
karakteristike
razliitih vrsta
ubriva i u vezi sa tim
njihovu namjenu
- upoznaje pravila
primjene ubriva
Mineralna ubriva
- upoznaje
karakteristike
uzima uzorke
zemljita i priprema
ih za analizu
prepoznaje
strukturne agregate
odredjuje stabilnost
strukture zemljita
odredjuje specifinu
masu zemljita
odredjuje ukupnu
poroznost zemljita
odredjuje sadraj
CaCO3 u zemljitu
odredjuje pH
vrijednost zemljita
uporeuje razliite
naine uzimanja
uzoraka
Prepoznaje organska
ubriva ivotinjskog i
biljnog porijekla i
obrazloi kriterijume
razlikovanja,
odreuje mjesto za
odlaganje ubriva i
uestvuje u izgradnji
ubrita,
prikuplja i
upotrebljava razliiti
biljni materijal za
pravljenje komposta,
radi na uvanju i
njegovanju organskih
ubriva,
razlikuje svjei,
poluzgorjeli i zgorjeli
stajnjak,
koristi gliste za
pravljenje
vermikomposta,
odabira leguminoze i
pravilno ih
upotrebljava kao
zeleno ubrivo
/sideracija/,
primjenjuje principe
organske proizvodnje
u savremenoj
poljoprivredi
prepoznaje
mineralna ubriva,
- Stie radne navike
Specifini oblici
izvoenja
Laboratorija:
Uzimanje uzoraka
zemljita
Analiza zemljita u
laboratoriji
o uzorak zemljita
o staklene posude
o destilovana voda
o
uzorak zemljita u
obliku kocke
100cm3
o uzorak zemljita
o sahatno staklo
o 10% rastvor HCl
o Epruveta, pipeta
o filter papir
o univerzalni
indikator
rastvor KCl
0,1mol/dm3
Vjebe
Rad sa razliitim
uzorcima ubriva
Izrada zbirki ubriva
-
Razvija analitiko
i logiko miljenje
Posjeta
poljoprivrednom
dobru ili farmi u
vrijeme rasturanja
stajnjaka
Zajedniki rad na
pravljenju komposta i
njegovanju stajnjaka
Slike sa simptomima
izazvanim grekama u
36
sadraji
razliitih vrsta
ubriva i u vezi sa tim
njihovu namjenu
upoznaje pravila
primjene ubriva
ubrenje
- upoznaje tehniku
primjene ubriva i
njihov uticaj na
popravku osobina
zemljita
Formativni ciljevi
Uenik
- procijenjuje i
odreuje
odgovarajuu koliinu
ubriva (za zadate
uslove),
uoava znake
nedostataka osnovnih
makroelemenata
/NPK/,
- primijenjuje principe
pravilnog skladitenja
mineralnih ubriva.
Uenik
Obrada zemljita
- objanjava ciljeve,
obrade zemljita
- definie pojam i vrste
plodoreda,
- obrazlae strukturu
plodoreda,
- navode prednosti
plodored,
- obrazlai tipove biljne
proizvodnje,
- navodi tipove
zatienog prostora,
- objanjava faktore
proizvodnje
najvanijih kultura u
zatienom prostoru.
izraunava i
odreuje koliinu
ubriva na osnovu
razliitih parametara,
odreuje, za
konkretne zahtjevezadatke, kada se
primjenjuju organska
i mineralna ubriva u
zavisnosti od
vegetacije,
postavlja jednostavne
poljske i
laboratorijske oglede,
primjenjuje razliite
naine ubriva
/folijarno,
fertirigacija,
rasturanje/,
izraunava
normeubrenja
koristi mjere zatite
pri manipulaciji
mineralnim
ubrivima.
obrazlae vrste
obrade zemljita,
odreuje vrijeme i
dubinu obrade
zemljita,
razlikuje operacije u
osnovnoj i dopunskoj
obradi zemljita,
odreuje
odgovarajui nain
dopunske obrade
zavisno od stanja
zemljita,
uoava prednosti
razliitih naina
obrade zemljita,
objanjava mjere
meliorativne obrade
Razvija analitiko
i logiko miljenje
Razvija pravilan
odnos prema
okolini
Stie pozitivan
odnos prema
zanimanju
Specifini oblici
izvoenja
ishrani biljaka
Rad sa razliitim
uzorcima ubriva
Prikupljjanje
ambalae ubriva
Posjeta
poljoprivrednoj
apoteci sa skladitem
ubriva
Vjebe
ubrenje
Koristiti
odgovarajui
materijal za
uzimanje uzoraka
zemljita /sonde,
aove, kante/.
Pokazati rad sa
ureajima i
opremom za
analizu zemljita,
Pripremiti vjebe
vezane za hemijsku
analizu zemljita,
Priprema uzoraka
folijarnog ubriva i
demonstrirati
spravljanje omjera
folijarnih ubriva,
Koristiti zatitnu
odjeu i obuu pri
ubrenju,
Slajdovi,
fotografije, video
zapise o primjeni
ubriva
Koristiti folije i slike
sa prikazima razliitih
sistema obrade
zemljita;
Organizovati posjetu
ekonomiji u vrijeme
obrade zemljita.
Uenici u dnevniku
praktine nastave
treba da naprave
evaluaciju posjete;
Koristiti
grafofolije,slajdove i
fotografije vezane za
sisteme obrade,
prednost uzgoja
biljaka u plodoredu u
odnosu na
37
sadraji
Formativni ciljevi
Uenik
zemljita,
- sastavlja plodored za
zadate biljne vrste,
- uoava znaaj
plodoreda,
- odreuje lokaciju i
poloaj zatienog
prostora,
- uoava razliku
proizvodnje na
otvorenom i
zatvorenom prostoru.
Uenik
Voarstvo sa vinogradarstvom
Morfoloke i fizioloke osobine voaka
- Poznaje morfoloke
- Razlikuje vone vrste
osobine voaka
prema osobinama
- Navodi podjelu
ploda
voaka prema
- Pokazuje na
osobinama ploda
primjerima razlike
izmeu rodnih I
- nerodnih grana kod
pojedinih vonih
vrsta
- Opisuje fenoloke
- Utvruje fenoloke
faze kod pojedinih
faze u toku vegetavonih vrsta
cije na vokama:
o bubrenje pupoljaka
o cvjetanje
o porast ljetorasta
o obrazovanje i porast
plodova
Ekologija voaka
- Navodi ekoloke
- Analizira uticaj
inioce i njihov
klime, zemljita i
uticaj na gajenje
orografskih inilaca
voaka
na gajenje voaka
Morfoloke i fizioloke osobine vinove loze
- Navodi morfolokie
- Pokazuje na
osobine vinove loze
primjerima
vegetativne i
generativne organe
- Opisuje period
- Utvruje fenofaze u
vegetacije vinove loze
toku vegetacije na
po fenofazama
vinovoj lozi:
o kretanje sokova
o pupljenje
o listanje
o porast lastara
o cvjetanje
o zametanje bobica
o razvoj bobica
o sazrijevanje bobica
Ekologija vinove loze
- Navodi ekoloke
- Uoava uticaj:
inioce i opisuje
o klimatskih
njihov uticaj na
o zemljinih
gajenje vinove loze
o orografskih inilaca
Specifini oblici
izvoenja
monokulturu,
razliite tipove biljne
proizvodnje.
Organizovati posjetu
staklenikoplastenikoj
proizvodnji;
Uenici u dnevniku
praktine nastave
treba da grafiki
predstave i eme
razliitih tipova
plastenika i
staklenika.
Razvija
sposobnost
zapaanja i
razlikovanja
Vonjaci (matina
stabla)
Vonjaci (matina
stabla)
Navikava se na
sistematian rad
Razvija pravilan
odnos prema
prirodnim
naukama
Video zapisi
Vinogradi
-
Razvija
analitinost
Vinogradi
Stie pravilan stav

o znaaju nauke
za ivot i rad
Povezuje uzroke i
posljedice
Agrometeoroloki
podaci o datom
podruju
38
sadraji
Formativni ciljevi
Uenik
Razmnoavanje voaka i vinove loze
Generativno razmnoavanje
- Pozneje organizaciju i - Razlikuje generativno
djelove vonih i
i vegetativno
loznih rasadnika
razmnoavanje
- Poznaje tehnologiju
- Uestvuje u
generativnog
formiranju rasadnika
razmnoavanja
- Sakuplja i priprema
sjeme za sjetvu
- Priprema zemljite za
sjetvu
- Obavlja sjetvu
sjemena
- Obavlja mjere njege
u sjemenitu do
pojave ponika
- Njeguje sejance do
pikiranja
- Pikira sejance
- Njeguje sejance u
pikiritu
- Rasauje sejance u
rastilu do kalemljenja
Specifini oblici
izvoenja
Uenik
Voni rasadnik
-
Razvija pozitivnu
orijentaciju
prema zanimanju
39
II razred
sadraji
Formativni ciljevi
uenik
Poljoprivredna
tehnika
Zatita na radu
Upoznaje se sa
osnovnim mjerama
zatite na radu
Upoznaje se sa
nainom voenja
dnevnika praktine
nastave
Tehniki materijali i
elementi
upoznaje znaaj,
vrste i osobine
tehnikih materijala
upoznaje podjelu
goriva i maziva
zna primjenu goriva
i maziva u
poljoprivrednoj
mehanizaciji
Primjenjuje osnovna
sredstva i postupke
zatite na radu
poznaje znaaj i
podjelu mainskih
elemenata
-
Pogonski motori
- poznaje dijelove i
princip rada dvotaktnog i etvorotaktnog SUS motora
Traktori
- nabraja podjelu
traktora
- nabraja osnovne
djelove i ureaje
traktora (ureaj za
transmisiju, ureaj
za upravljanje,
ureaj za koenje,
hodni mehanizam,
dodatne ureaje
traktora)
vri povezivanje
mainskih
elemenata
razdvojivim vezama
razlikuje mainske
elemente za
prenoenje snage
Pokazuje na modelu
ili shemi pokretne i
nepokretne djelove
motora SUS
kontrolie nivo ulja

u sklopovima i
doliva ulje
kontrolie i doliva
nivo rashladne
tenosti
mijenja gume
mijenja svjeice
kontrolie
ispravnost
svjetlosno-signalnih
ureaja i vri
zamjenu sijalica
priprema traktor za
zimske uslove
Upravljanje
traktorom
Upoznaje komande
traktora,
Poznaje nain
funkcionisanja
pojedinih ureaja i
razlikuje osobine
tehnikih materijala
i u vezi sa tim
njihovu primjenu u
poljoprivrednim
alatima i
mehanizaciji
Startuje motor i
prati kontrolne
uredjaje
Pokree traktor i
upravlja sa njim pri
Specifini oblici izvoenja
uenik
Navikava se na red i
zatitu pri radu
Pribor za prvu pomo

Sredstva protivpoarne
zatite
Video zapisi, slike, sheme
Uzorci tehnikih
materijala i elementa
-
Razvija tehniku
kulturu i pismenost
Navikava se na
sistematino i
paljivo izvoenje
pojedinih radnih
zadataka
Razvija preciznost i
odgovornost pri
radu
Uzorci tehnikih
materijala i elementa
Modeli presijeka
etvorotaktnog i
dvotaktnog motora
Slike i prospekti
pojedinih vrsta traktora
Sheme ureaja i
dijelova traktora
-
Stie radne navike
Poligon za obuku
Traktor
Stie radne navike
Osposobljavanje
uenika za upravljanje
40
sadraji
djelova traktora i
njihovu primjenu:
ureaje za
transmisiju ,
ureaje za
upravljanje,
ureaje za koenje,
dodatnih ureaja,
ureaja za davanje
svjetlostnih i
zvunih signala
Upoznaje osnovna
pravila o
bezbjednosti
saobraaja
Upoznaje pravila
bezbjednog rada sa
traktorom
Prikopavanje i
podeavanje prikljunih
maina
- Upoznaje se sa
podjelom
prikljunih maina
na osnovu njihovog
prikopavanja za
traktor
- Upoznaje pravila
bezbjednog rada sa
prikljunim
mainama
Primjena
jednoosovinskih
traktora i
motokultivatora
- Navodi mogunosti
primjene
jednoosovinskih
traktora i
motokultivatora
- Upoznaje mjere
bezbjednosti pri
radu sa traktorom i
motokultivatorom.
Maine za osnovnu
obradu zemljita
- Navodi osnovne
tipove maina za
osnovnu obradu
zemljita
- Objanjava
podeavanje:
plunog tijela,
crtala,
predplunjaka,
rama, tokova
Formativni ciljevi
uenik
kretanju naprijednazad
U vonji mijenja
stepen prenosa u
zavisnisti od
optereenja
Manevrie sa
traktorom prilikom
ulaska i izlaska iz
garae
Obavlja precizno
skretanje prilikom
vonje i zaustavlja
traktor
Uvjebava pravilnu
vonju i rukovanje
traktorom
Pridrava se pravila
o bezbjednom radu
sa traktorom
Priprema traktor i
prikljunu mainu
za prikopavanje
Prikopava: noene
maine, polunoene
i vuene maine
Pridrava se pravila
o bezbjednom radu
sa prikljunim
mainama
Izvodi radne
operacije sa
pojedinim
prikljunim
mainama
Izvodi radne
operacije
motokultivatorom
Pridrava se pravila
o bezbjednom radu
Obavlja osnovnu
obradu zemljita
oranjem: na slog,
na razor, figurnim
oranjem, ravnim
oranjem
Pridrava se pravila
o bezbjednom radu
uenik
Razvija sigurnost i
samopouzdanje u
radu
traktorom izvodi
nastavnik koji je i
instruktor vonje
najmanje B kategorije
Za svakog uenika
predvieno je 10 asova
individualnog rada
Stie radne navike
Traktor-prikljune
maine
Razvija tanost,
urednost,
postupnost i
odgovornost pri
radu.
Za svakog uenika
predvieno je 5 asova
individualnog rada
Razvija sposobnost
za timski rad i
odgovornost
Stie
samopouzdanje i
sigurnost u radu
Jednoosovinski traktor
Prikljune maine za
jednoosovinski traktor
Motokultivator
Maine za osnovnu
obradu zemljita
41
sadraji
Formativni ciljevi
uenik
Maine za dopunsku
obradu zemljita
- Nabraja maine za
dopunsku obradu:
kultivatore, drljae,
tanjirae, valjke i
druge i objanjava
njihovu namjenu
Maine za ubrenje
- Upoznaje se sa
tipovima maina za
djubrenje
- objanjava
namjenu: rasturaa
stajnjaka, rasipaa
osoke, rasipaa
mineralnih djubriva
Maine za sjetvu,
sadnju,
kalemljenje, njegu i
navodnjavanje
vonjaka i
vinograda
Navodi vrste maine
za sjetvu, sadnju,
kalemljenje njegu i
navodnjavanje:
lukovica, rasada,
rua, ukrasnog
bilja, drvea
uenik
Izvodi kultivaciju
zemljita
Izvodi drljanje
zemljita
Izvodi valjanje
zemljita
Izvodi freziranje
zemljita
Vri obradu
zemljita sa
kombinovanim
mainama
obavlja rad sa
utovarivaem
stajnjaka i
rasturaem
stajnjaka
Radi sa rasipaem
osoke i rasipaem
djubriva
Pridrava se pravila
o bezbjednom radu
Obavlja
mehanizovanu
sjetvu i sadnju,
Rukuje mainama za
njegu i kalemljenje
Navodnjava
razliitim
metodama
Pridrava se pravila
o bezbjednom radu
Maine i ureaji za rezidbu

- Upoznaje se sa
- Vri prikopavanje
znaajem
pneumatskih
mehanizovane
makaza
rezidbe
- Obavlja rezidbu
- Opisuje i poznaje
pneumatskim
sastavne djelove i
makazama
princip rada maina
i ureaja za rezidbu
vonjaka i
vinograda
Maine i ureaji za berbu voa
- Navodi pomagala i
- Koristi pomagala i
opremu za berbu
opremu prilikom
voa
berbe voa
- Poznaje i opisuje
- Koristi platforme za
platforme za berbu
berbu voa
voa
- Analizira rad
Maine za dopunsku
obradu zemljita
Razvija pravilan
stav prema potrebi
zatite na radu
Maine i ureaji za
ubrenje
Razvija odgovornost
pri radu sa
mainama
Maine za sjetvu i
sadnju
Maine za njegu
Maine za kalemljenje
Maine za
navodnjavanje
Navikava se na
pridravanje
propisa o zatiti na
radu pri radu sa
mainama
Agregat za pneumatsku
rezidbu
Razvija naviku
ouvanja dobara pri
radu
Pomagala i oprema za
berbu voa
Video zapisi
Posjeta plantanim
vonjacima
42
sadraji
Formativni ciljevi
uenik
Poznaje maine i
tresaa voa
ureaje za berbu
voa potresanjem
Maine i ureaji za berbu groa
- Opisuje kombajne
- Anaizira princip
za berbu groa
rada kombajna za
berbu groa
Maine i uredjaji za
zatitu
- Upoznaje se sa
- Prikopava maine
znaajem maina za
za zatitu bilja i
zatitu bilja
obavlja njihovo
- Navodi maine za
podjeavanje
zatitu bilja
- Rukuje mainama za
zatitu bilja:
prskalicama,
oroivaima,
zamagljivaima,
zapraivaima
- Pridrava se pravila
o bezbjednom radu
Maine za transport
- Nabraja transportna - Vri prikopavanje
sredstva
prikolice, obavlja
- Opisuje traktorske
transport
prikolice
o bezbjednom radu
Odravanje prikljunih
maina
- Obrazlae znaaj
- Obavlja ienje i
odravanja
pranje maina
prikljunih maina
- Obavlja zatitu od
korozije
- Zamjenjuje dijelove
(preistae vazduha
i ulja, crijeva,
gume i druge)
- Konzervira i
dekonzervira
mainu
- Popunjava listu za
prijavljivanje kvara
o bezbjednom radu
Vinski podrum
- Upoznaje vinski
- Priprema i odrava
podrum i radna
radnog mjesto
mesta
- Upoznaje sredstva
zatite i zatite na
radu
- Upoznaje sa
pripremom i
odravanjemj
radnog mesta,
radnom i
tehnolokom
disciplinom
uenik
Video zapisi
Posjeta plantanim
vinogradima
Maine za zatitu bilja

-
Razvija ekoloku
svijest
Razvija preciznost i
odgovornost pri
radu
Razvija osjeaj
odgovornosti u
ispunjavanju radnih
obaveza
urednost
Maine za transport
Pribor i alat za
odravanje maina
43
sadraji
Formativni ciljevi
uenik
Mjerni instrumenti
- Definie, navodi i
objanjava princip
rada i funkciju
instrumenata za
merenje
(temperature,
pritiska, vlanosti
vazduha, protoka)
Razlikuje
temperaturne skale:
o
Celzijusovu
o
Reomirovu
o
Farenhajtovu
- Razlikuje
termometre
- Uoava
karakteristike
fluida:
o
-gustinu
o
-viskoznost
- Razlikuje
manometre za
mjerenje:
o razlike pritiska
o apsolutnog pritiska
- Razlikuje apsolutnu
od relativne
vlanosti
- Definie pojam
- Crta i objanjava
vlanog vazduha
princip rada
instrumenata za
mjerenje relativne
vlanosti:
o psihrometar
o higrometar
- Uoava razliku
izmeu masenog i
zapreminskog
protoka
- Razlikuje posredan
nain mjerenja
protoka:
o priguenom ploom
o rotametrom
Maine i aparati u vinskom podrumu
- Objanjava
- Razlikuje lamiralno
karakteristike
od turbulentnog
strujanja fluida
kretanja tenosti
- Priprema emulziju i
- Navodi naine
suspenziju
mijeanja tenosti
- Od ureaja za
meanje tenosti
objanjava
- mehanike i
pneumatske
- Objanjava nain
mealice
transporta vina i
- Crta i objanjava
jakih alkoholnih
princip rada
pia u vinskom
mealica
podrumu
- Razlikuje tipove
crpki-pumpi
o klipnu
o centrifugalnu
o rotacionu
- Upoznaje se sa
- Crta crpke i
mainama i
objanjava princip
uenik
Razvija tanosti i
preciznost u radu
Razvija odgovornost
u obavljanju posla
Vjebe
-Mjerenje temperture I
izraunavanje u
razliitim
temperaturnim skalama
Vjebe
-Mjerenje viskoznosti I
gustine tenosti
Vjebe
-Mjerenje pritiska
odgovarajuim
manometrom
Vjeba
-Merenje relativne
vlanosti psihrometrom
Razvija tehnoloku
disciplinu
urednost
Stie radne navike
Navikava se na
ekonominost u
Vjeba
-Mjerenje zapreminskog
protoka I izraunavanje
brzine proticanja
Veba
-Meri kapacitet
centrifugalne crpke
44
sadraji
aparatima za
razdvajanje faza
Formativni ciljevi
o
o
o
o
-
Sudovi za proizvodnju, negu i

- Upoznaje se sa
sudovima i
njihovom namenom u vinskom podrumu
o
o
o
-
Ambalaa
- Upoznaje se sa
vrstama ambalae u
zavisnosti od
kvaliteta vina
uenik
rada
Razlikuje taloenje
od filtriranja i
centrifugiranja
Crta i objanjava
princip rada
talonika
Objanjava
postupak filtracije
Crta i objanjava
tipove filtara:
pjeani filter
vakum filter
filter-prese
filtri sa
kontinualnim radom
Razlikuje proces
centrifugovanja
primjenom
centrifugovane sile
Razlikuje centrifuge
sa diskontinualnim i
kontinualnim radom
uvanje vina
Vri klasifikaciju
vinskih sudova
Razlikuje vinske
sudove prema
nameni za:
previranje ire i
kljuka
bistrenje
uvanje vina
Razlikuje vinske
sudove na osnovu
materjala od kojih
su sainjeni na:
drvene,plastine,m
etalne i betonske
Vri pripremu
vinskih sudova za
tehnoloki proces
Vri prezentaciju
boce, itanje
etikete, serviranje
vina, dekantiranje,
usaglaavanje vina
sa hranom
- Vri odabir ae za
vina,zatim se ui
nainu dranja ae
- Razlikuje optimalne
temperature
serviranja vina
Opti pojmovi o biljnim bolestima
- Razumije znaaj
- Razumije naine
zatite bilja i
ulazka parazita u
voarsko
biljku
uenik
radu
Veba
Odreuje zapreminu
filtrata u zavisnosti od
vremena filtracije i istu
predstavlja tabelarno i
grafiki
Razvija
inicijativnost
Uvia vanost
ouvanja kvaliteta u
radu
Razvija pozitivan
stav prema
ouvanju zdravlja
Herbarijum oboljelih
biljnih organa
Preparati biljnih organa
45
sadraji
Formativni ciljevi
uenik
vinogradarskoj
- Dijagnostikuje
proizvodnji
najznaajnije
- Opisuje pojam
bolesti na osnovu
bolesti i naina
uoenih simptoma
prenoenja
- Definie ive i
- Nabraja uzronike
neive uzronike
bolesti voaka i
bolesti
vinove loze:
o gljive
o bakterije
o virusi
o alge
o liajeve
o kriptogamne vrste
o faktore neive
prirode
Opti pojmovi o biljnim tetoinama
- Opisuje morfoloku
- Obrazlae na
i anatomsku grau
primjerima
insekata
morfologiju
- Objanjava nain
insekata:
razmnoavanja i
o izgled glave
faktore koji utiu
o izgled grudi
na razmnoavanje
o izgled trbuha
insekata
- Razlikuje organe i
organske sisteme
Naini suzbijanja biljnih parazita i tetoina
- Objanjava
- Analizira ulogu:
indirektne mjere
o biljnog karantina
borbe u suzbijanju
o agrotehnikih mjera
biljnih bolesti i
u suzbijanju bolesti
tetoina
i tetoina
- Objanjava direktne - Koristi mehanike
mjere borbe u
mjere zatite
suzbijanju biljnih
bolesti i tetoina
Hemijska sredstva za zatitu bilja-pesticidi
- Navodi klasifikaciju
- Razlikuje oblike
pesticida:
pesticida:
o fungicidi
o suspenzije
o insekticidi
o emuzije
o akaricidi
o praiva
o herbicidi
o granule
o bioinsekticidi
o paste
o rodenticidi
- Priprema rastvor
o nematocidi
odreene
- Opisuje naine
koncetracije i
primjene pesticida
koliine
- Obavlja tretiranje
voaka i vinove loze
- Primjenjuje mjere
zatite pri radu i
upotrebe hemijskih
sredstava
Vegetativno razmnoavanje voaka i vinove loze
- Upoznaje se sa
- Proizvodi
vegetativnim
vegetativne podloge
razmnoavanjem
i sadnice:
voaka i vinove loze o nagrtanjem
uenik
Uzorci bolesnih biljaka
Razvija sposobnost
zapaanja i
razlikovanja
Insektarijum
Uoava znaaj
preventivnih mjera
u zatiti i ouvanju
ivotne sredine
Rad u vonjacima i
vinogradima
Razvija svijest o
znaaju ouvanja
prirode
Uzorci pesticida
Zatitna oprema
Maine i oprema za
zatitu voaka i vinove
loze
46
sadraji
Formativni ciljevi
uenik
poloenicama
oiljavanjem
reznica
o izdancima
o stolonima
- Obavlja rezidbu u
matinjaku
vegetativnih
podloga
- Nagre zemlju na
matine
bunove,polae
mladare u iskopane
kanale i zagre
- Primjenjuje mjere
njege do kraja
vegetacije
- Odvaja oiljene
mladare od
matinog buna
- Obavlja klasiranje i
pakovanje podloga
u snopove
- Proizvodi podloge i
sadnice
oiljavanjem
reznica:
- odbira matino
stablo
- odabira i skida
reznice
- obavlja dezinfekciju
- pakuje i skladiti
reznice
- kontrolie uslove u
toku skladitenja
reznica
(temperatura,
vlanost, svjetlost)
Zatieni objekti za proizvodnju sadnog materijala
- Upoznaje se sa
- Priprema objekat
objektima
- Priprema supstrat i
zatienog prostora
reznice
koji se koriste za
- Tretira reznice
proizvodnju sadnog
fitohormonom
materijala
- Obavlja prporenje
- Objanjava nain
reznica u
pripreme supstrata
pripremljeni
za oiljavanje
supstrat
- Objanjava
- Njeguje reznice:
upotrebu
o regulie
fitohormona za
temperaturu
oiljavanje
o regulie vlanost
vazduha i supstrata
o regulie svjetlost
Kontejnerska proizvodnja sadnog materijala
- Navodi i objanjava - Puni kontejnere sa
postupke u
pripremljenim
kontejnerskoj
supstratom
-
Upoznaje
tehnologiju
proizvodnje
vegetativnih
podloga i sadnica
uenik
o
o
Razvija odgovornost
u izvravanju
zadataka
Voni i lozni rasadnik
Razvija preciznost u
radu
Zatieni prostori
Fitohormoni
Razvija pravilan
odnos prema
prirodnim naukama
Kontejnerske posude za
proizvodnju sadnog
47
sadraji
proizvodnji sadnog
materijala
Kalemljenje
- Navodi znaaj
razmnoavanja
voaka i vinove loze
kalemljenjem
- Nabraja alat i
materijal za
kalemljenje
- Opisuje naine
kalemljenja
Formativni ciljevi
uenik
Presauje oiljene
reznice u
kontejnere
- Primjenjuje mjere
njege:
o zaliva
o obavlja folijarna
prihranjivanja
o titi sadnice od
bolesti i tetoina
-
uenik
Razvija odgovornost
u ispunjavanju
radnih obaveza
Uzima kalem
granice sa
matinih stabala i
vijoke sa matinih
- Stie sigurnost i
okota
pouzdanost u radu
- Priprema kalem
granice i vijoke za
- Razvija pozitivnu
kalemljenje
orjentaciju prema
- Priprema podloge
zanimanju
za kalemljenje
- Priprema alat i
pribor za
kalemljenje
- Obavlja runo i
mainsko
kalemljenje
Njegovanje vonih sadnica i loznih kalemova
- Opisuje mjere njege - Obavlja neophodne
vonih sadnica i
mjere njege vonih
loznih kalemova:
sadnica i loznih
- Poputanje i
kalemova
skidanje veza
- skraivanje podloge
iznad
nakalemljenog okca
- ienje izbojaka sa
- Razvija preciznost i
podloge
urednost pri radu
- okopavanje,
ubrenje i
navodnjavanje
rastila
- zatita sadnica i
kalemova od biljnih
bolesti i tetoina
- stratifikovanje
- prporenje
Proizvodnja sadnica jagodastog voa
- Opisuje proizvodnju - Proizvodi i njeguje
ivia
ivie jagode u
jagode,izdanaka
matinim zasadima
- Stie radne navike
maline i kupine
- Proizvodi i njeguje
sadnice maline i
kupine
Vaenje, trapljenje i klasiranje vonih sadnica i loznih kalemova
- Opisuje naine
- Obavlja:
vaemja,klasiranja, o vaenje
pakovanja,
o klasiranje
- Razvija
trapljenja i
o pakovanje
samopouzdanje i

materijala
supstrat
Pribor i alat za
kalemljenje
Rad u vonom i loznom

rasadniku
Matini zasadi,alat i
oprema
Rad u rasadniku
48
sadraji
Formativni ciljevi
uenik
trapljenje
pripremu za
transport vonih
sadnica i loznih
kalemova
Podizanje vonjaka i vinograda
- Objanjava izbor
- Priprema zemljite
mjesta, poloaja i
za podizanje
zemljita za
vonjaka i
podizanje vonjaka
vinograda
i vinograda
- Uestvuje u
organizaciji
zemljine povrine
- Oznaava redove i
mjesta za sadnju
- Postavlja naslone
- Priprema sadnice i
lozne kalemove za
sadnju
- Obavlja sadnju
pripreme za
transport vonih
sadnica i loznih
kalemova
uenik
sigurnost u radu
o
o
Sadni materijal
Alat i oprema
Razvija smisao za
lijepo
Stie radne navike
49
III razred
sadraji
Formativni ciljevi
uenik
Maine i aparati za toplotne operacije
- Navodi vidove
- Razlikuje toplotu
energije
kao vid nergije,
- Upoznaje se sa
specifinu toplotu i
toplotom isparavanja
toplotni kapacitet
i kondezacije
- Uporeuje gustine i
- Navodi karakteristike
specifine toplote
vodene pare
tenosti
- Objanjava
entalpiju
- Razlikuje izvore i
nosioce toplote
- Od izvora toplota
tumai elektrine i
hemijske izvore
toplote
- Od nosioca toplote
razlikuje:
o vrele gasove
o vodenu paru
o pare organskih
tenosti
o vrele tenosti
Destilacioni ureaji
- Definie ravnoteu
- Crta dijagram
tenosti i pare
ravnotee alkohola i
vode
- Analizira take
kljuanja alkoholnovodenih smea u
zavisnosti od pritiska
- Razlikuje molski i
- Upoznaje se sa
maseni udeo
ureajima za
- Razlikuje
destilaciju
destilacione ureaje
- Razlikuje destilacione ureaje za rad
pod atmosferskim
pritiskom
- Crta i objanjava
kazan za destilaciju
- Analizira princip rada
hladnjaka
- Razlikuje materjala
za izradu kazana i
hladnjaka
- Analizira rad
destilacionih ureaja
pod snienim
pritiskom
- U laboratoriji
priprema ureaje za
vakum destilaciju
- Definie i objanjava - Crta ureaj za
postupak
destilaciju vodenom
rektifikacije
parom
Specifini oblici
izvoenja
uenik
Razvija odgovornost
prema ouvanju
energije
Vjebe
Montaa aparature za
destilaciju pod
atmosferskim pritiskom
Razvija
sistematinost u
radu
Vjebe
Montaa aparature za
destilaciju u vakumu
50
sadraji
Formativni ciljevi
Specifini oblici
izvoenja
uenik
uenik
Upoznaje se sa
pojmom relativne
isparljivosti
- Crta dijagram
frakcione destilacije
- Razlikuje
konstruktivna reenja
rektifikacionih
kolona
- Analizira reflukcioni
odnos
- Pravi razliku
- Razvija marljivost i
rektifikacionih
tanost u radu
kolona na osnovu
oblika podova
- Crta kolone sa
zvonastim podovima
- Analizira ulogu zvona
na podu
- Crta i objanjava
kolone sa sitastim
podovima kao i
kolone sa punjenjem
- Pravi razliku izmeu
teoretskog i realnog
poda
- Navodi proizvode
rektifikacije
-
Automatika
Objanjava pojmove
i ulogu automatskog
upravljanja i
automatskog
regulisanja
Razlikuje
mehanizaciju od
automatizacije
Upoznaje se sa
znaenjem
automatizacije
Analizira osnove
automatizovanog
upravljanja pri emu
razlikuje otvorene i
zatvorene sisteme
Crta i objanjava
regulaciono kolo
Njegovanje zasada do plodonoenja
- Navodi mjere i
- Obavlja rezidbu i
postupke njege
formiranje sledeih
zasada voaka i
oblika krune:
vinove loze do
o poboljana
plodonoenja:
piramidalna kruna
o rezidba
o kotlasta kruna
o odravanje
o palmeta sa kosim
zemljita
granama
o ubrenje
o vretenasti bun
o navodnjavanje
o pilar sistem
o zatita od bolesti i
o ostale oblike
tetoina
- Obavlja rezidbu i
formiranje sledeih
oblika okota:
o upski
Vjebe
-Kontrola sistema za
automatsko upravljanje
Uvia vanost
prirodnih nauka
Rad u vonjacima i
vinograduma
Razvija pozitivan
odnos prema
kvalitetu rada i
ispunjavanju radnih
obaveza
51
sadraji
Formativni ciljevi
uenik
o krajinski
o gijov jednogubi i
dvogubi
o kordunice
o pergole
o ostale oblike
- Odrava i obrauje
zemljite u
vonjaku i
vinogradu
- Obavlja ubrenje
vonjaka i
vinograda
- Obavlja
navodnjavanje
- Obavlja zatitu od
bolesti i tetoina
Njegovanje zasada u periodu plodonoenja
- Navodi i opisuje
- Pokazuje na
postupke i mjere
primjeru rodne i
njege vonjaka i
nerodne granice
vinograda u periodu
kod pojedinih
plodonoenja:
vonih vrsta
o rezidba
- Obavlja rezidbu na
o odravanje
zrelo:
zemljita
o jabuastih
o ubrenje
o kotiavih
o navodnjavanje
o jezgrastih
o zatita od bolesti i
o suptropskih
tetoina
o jagodastih vonih
vrsta
- Obavlja rezidbu na
zeleno:
o breskve
o kajsije
o vinje
o aktinidije
- Definie i obavlja
zrelu rezidbu vinove
loze:
o kratku
o dugu
o mjeovitu
- Obavlja zelenu
rezidbu vinove loze:
- laenje lastara
- zalamanje lastara
- zakidanje lastara
- uklanjanje i
zakidanje zaperaka
- prstenovanje
lastara
- proreivanje cvasti,
grozdova i bobica
- defolijaciju
- Obavlja obnovu i
rekonstrukciju
kraka i okota
- Obavlja vezivanje
Specifini oblici
izvoenja
uenik
Razvija odgovornost
u ispunjavanju
radnih obaveza
Razvija osjeaj
preciznosti u radu
Stie radne navike
Alat i pribor za
rezidbu
Tehnika sredstva
za njegu zasada
Posjeta plantanim
zasadima
52
sadraji
Berba i klasiranje voa

- Objanjava
fizioloku i
tehnoloku zrelost
- Navodi naine
odreivanja zrelosti
- Nabraja opremu i
pomagala za berbu
voa
Berba groa
- Objanjava
fizioloku i
tehnoloku zrelost
stonih i vinskih sorti
groa
Formativni ciljevi
uenik
vinove loze
- Odrava i obrauje
zemljite u
vonjaku i
vinogradu
- Obavlja ubrenje
vonjaka i
vinograda
- Obavlja
navodnjavanje
- titi voke i vinovu
lozu od bolesti i
tetoina
uenik
Odreuje vrijeme
berbe
Obavlja runu i
mehanizovanu
berbu pojedinih
vonih vrsta
Sortira, pakuje i
skladiti proizvode
Navikava se na
odgovorno
ispunjavanje radnih
obaveza
Alat, pribor i
pomagala za berbu
voa
Obavlja runu berbu

stonog i vinskog
groa
Opsluuje kombajn
pri berbi vinskog
groa
Klasira i pakuje
stono groe
Priprema groe za
uvanje i transport
Stie pozitivnu
orijentaciju prema
zanimanju
Alat, pribor i
pomagala za berbu
groa
Razvija sposobnost
zapaanja i
razlikovanja
Herbarijum
Djelovi oboljelih
biljaka /uzorci/
Naroitu panju
obratiti na pravilnu
dijagnostiku bolesti
prema utvrenim
simptomima na
vokama
karakteristinim za
dato podruje
Naroitu panju
obratiti na pravilnu
dijagnostiku bolesti
prema utvrenim
simptomima na
vokama
karakteristinim za
dato podruje
Zatita bilja
Opte bolesti voa i vinove loze
- Upoznaje bolesti
- Uoava simptome:
jabuastog voa
o aave krastavosti
jabuke i kruke
o Pepelnica jabuke,
o Lisne pjegavosti,
o Re lia jabuke i
kruke.
- Upoznaje bolesti
- Uoava simptome:
kotiavih voaka
o Kovrdavosti lista
breskve
o Pepelnica breskve,
o Rupiavosti lia,
o Plamenjaa ljive,
o Roga ljive,
o arke ljive,
o Pjegavosti lia
- Opisuje bolesti
- Razlikuje
jagodastog voa
simptome:
o Suenje stabla
maline,
o Pjegavosti lia
jagode,
o Pepelnica jagode,
o Trulei plodova,
- Uvia vanost
ouvanja zdrave okoline
Specifini oblici
izvoenja
53
sadraji
Formativni ciljevi
uenik
o Bolesti korjena i
korjenovog vrata
- Opisuje
- Razlikuje
najznaajnije
simptome:
bolesti junog voa
o Antraknoze
agruma,
o Bakterijalne
nekroze agruma,
o Gumoze agruma,
o Trulei plodova,
o Paukovog oka
masline,
o Raka masline,
o Re smokve
- Opisuje
- Uoava i razlikuje
najznaajnije
simptome:
bolesti vinove loze
o Plamenjae vinove
loze,
o Pepelnice vinove
loze,
o Trulei grodja,
o Trulei korijena
vinove loze,
o Raka vinove loze
- Hemijsko tretiranje - Priprema rastvore
voaka i vinove loze
fungicida odreene
koncentracije i
obavlja tretiranje
voaka ili vinove
loze
tetoine voaka I vinove loze
- Opisuje opte
- Uoava prisusvo:
tetoine voaka i
o Gubara,
vinove loze
o utotrbe,
o Kukavije suze,
o Rutave bube,
o Vone muice,
o Gundelja,
o Sovica,
o injaka,
o Potkornjaka
- Opisuje
- Uoava prisustvo i
najznaajnije
razlikuje razvojne
tetoine
oblike:
jabuastog voa
o Jabunog
smotavca,
o Jabunog
cvjetojeda,
o Krukinog smotavca,
o Krukinog
svjetojeda,
o Biljnih vai
- Opisuje tetoine
- Uoava prisustvo i
kotiavog voa
razlikuje razvojne
oblike:
o ljivinog smotavca,
o ljivine titaste
vai,
o Trenjine muve,
Specifini oblici
izvoenja
uenik
-
Stie
samopouzdanje i
sigurnost u radu
Uvia znaaj
ekologije u
svakodnevnom
ivotu
Herbarijum
Djelovi oboljelih
biljaka /uzorci/
Herbarijum
Djelovi oboljelih
biljaka /uzorci/
Uzorci pesticida
Tabelarni prikazi
tretiranja biljaka
Insektarijum
Insektarijum
Insektarijum
- Razvija odgovoran
odnos prema upotrebi
sredstva zatite na radu
Razvija analitinost
54
sadraji
Opisuje tetoine
jagodastog voa
Opisuje tetoine
junog voa
Opisuje tetoine
vinove loze
Hemijsko tretiranje
voaka i vinove loze
Formativni ciljevi
uenik
o Breskvinog
smotavca,
o Breskvinog moljca,
o Trenjine ose
- Uoava prisustvo:
o Jagodinog
cvjetojeda,
o Jagodinog rilaa,
o Malininog moljca,
o Lisne vai ribizle,
- Uoava prisustvo:
o titastih vai,
o Bijele muice
agruma
o Vai agruma
o Lisnog minera,
o Maslinove muice,
o Maslinovog moljca,
o Smokvinog media,
o Crvenog pauka,
- Uoava prisustvo:
o Grodjanog moljca,
o Grinje ikarice,
o Grinja,
o Vinove pipe,
o Cigaraa vinove
loze,
o Makazara vinove
loze,
- Priprema hemijska
sredstva
(insekticide) i
obavlja tretiranje
voaka i vinove
loze po potrebi
uenik
Specifini oblici
izvoenja
Insektarijum
Insektarijum
Insektarijum
Kolekcija
insekticida
Tabelarni prikaz
rastvora odreenih
koncetracija
Razvija analitinost
Razvija svijest o
znaaju iste
okoline

N. Balog, N. Miljkovi: Pedologija, Zavod za udbenike Beograd, 2002.
N. Balog, E. Mastilovi: Agrohemija sa fiziologijom biljaka, Zavod za udbenike, Beograd, 2002.
M. Savi, V. Vujadinovi: Poljoprivredna tehnika, Zavod za udbenike Beograd, 1989.
D. Komaravi: Motori i traktori, Zavod za udbenike Beograd, 1998.
Dr R. Sekuli, dr M. Babovi: Zatita bilja, Zavod za udbenike Beograd, 1995.
Akademik J. Mijukovi: Bolesti i tetoine suptropskog voa, Podgorica, 1996.
S. Bulatovi: Opte voarstvo, Zavod za udbenike, Beograd, 2003.
S. Bulatovi: Posebno voarstvo, Zavod za udbenike, Beograd, 2003.
J. Medigovi: Kalemljenje voaka, Nolit, Beograd, 1986.
Prof.dr A. Stanevi: Praktino voarstvo, aak, 1990.
L. Avramov: Vinogradarstvo, Zavod za udbenike Beograd, 2001.
Dr S. Savi, Ekoloki uslovi i autohtone sorte vinove loze u Crnoj Gori, Podgorica, 2002.
Prof.V. Radovanovi, Tehnologija vina, Zavod za udbenike Beograd, 1986.
Prof.M. Stojanovi, Mikrobiologija, kolska knjiga Beograd, 2002.
Prof.D. Velikovi, Biohemija, kolska knjiga Beograd, 1998.
Prof.J. Baras, Prhrambena tehnologija, kolska knjiga Beograd, 1982.
Prof.M. Todorovi, B. orevi, M. Markovi: Termodinamika, kolska knjiga Beograd, 2001.
Dr S. Cvijovi, R. Cvijovi: Maine i aparati, kolska knjiga Beograd, 1999.
M. Milosavljevi, S. Jovi: Groe i vino, Abena Beograd, 1999.
55

Nastava se realizuje na nastavno-proizvodnom objektu (ekonomiji kole), plantanim zasadima privrednih
organizacija, vinskom podrumu i kabinetima koji su opremljeni odgovarajuom multimedijalnom opremom
i sadrajem.
Nastavno proizvodni objekat je opremljen neophodnom poljoprivrednom mehanizacijom, posjeduje zasade
voa i vinove loze i vono-lozni rasadnik.
7. Obavezni nain provjeravanja i ocjenjivanja znanja:
U toku klasifikacionog perioda uenik treba da ima najmanje dvije ocjene, od kojih jedna treba da bude
sa usmene provjere znanja. Ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz:
- usmenih odgovora i aktivnosti uenika na asovima,
- provjere praktinih znanja (razumijevanje poslova i zainteresovanost uenika, urednost, preciznost,
tanost, odgovoran odnos prema alatu, materijalima, instrumentima, opremi i potovanju propisa
zatite).
- redovnosti i kvaliteta voenja dnevnika.
8. Uslovi za napredovanje i zavretak kolske godine:
Pozitivna ocjena na kraju kolske godine.
Visoka struna sprema iz podruja poljoprivrede i prehrambene tehnologije
-Diplomirani inenjer agronomije
-Diplomirani inenjer poljoprivrede
-Diplomirani inenjer voarstva i vinogradarstva
-Diplomirani inenjer prehrambene tehnologije
Saradnik u nastavi: poljoprivredni tehniar, poloen vozaki ispit najmanje B kategorije.
Za dio asova koji se odnosi na vonju traktora, instruktor vonje B ili C kategorije.

Znanja
Predmet
Znanja
Fiziologija i
- Morfologija i anatomija biljaka,
Biologija
ishrana biljaka
fotosinteza, disanje, transpiracija
Obrazovanje
- Hemijski sastav zemljita, klimatski
zemljita i osobine
inioci
Motori i traktori,
- Pravilna upotreba i rukovanje
poljoprivredne
poljopribrednom opremom i
maine
mehanizacijom
Hemijska sredstva
- Rastvori (koliine, osobine i
za zatitu voaka i Hemija, Biologija
koncentracija)
vinove loze
- Djelovanje hemijskih sredstava
Vinski podrum
- Objekti za proizvodnju, negu i
Tehnologija vina i jakih alkoholnih pia
uvanje vina
Merni instrumenti
- Instrumenti za merenje temperature,
pritiska, vlanog vazduha, protoka
Maine i aparati u
- Ureaji za meanje tenosti
vinskom podrumu Tehnologija vina i jakih alkoholnih pia - Ureaji za transport tenosti
- Maine i aparati za izdvajanje faza
Sudovi za
- Vinski sudovi i njihova namena u
proizvodnju, negu Tehnologija vina i jakih alkoholnih pia
vinskom podrumu
i uvanje vina
Maine i aparati za
- Ureaji za destilaciju
toplotne operacije
- Ureaji za rektifikaciju
Automatika
- Automatsko upravljanje
- Automatcke regulacije
56
2. ZAVRNI ISPIT
2.1. Voarstvo i vinogradarstvo
Ispitni katalog predmeta: Voarstvo i vinogradarstvo
Ciljevi ispita :
Na ispitu se ocjenjuje:
- Stepen razumijevanja teorijskih sadraja,
- Da li je uenik ovladao znanjima o tehnologiji proizvodnje voa i groa,
- Uenik se osposobljava za razumijevanje i samostalno korienje strune literature, za izbor
optimalnog reima rada i primjenu standarda.
Standardi znanja koji se ocjenjuju na zavrnom ispitu:
Sadraji
Znanja i vjetine
Ekologija voaka
- Razumije uticaj ekolokih inilaca na gajenje voa i vinove loze,
- Obrazlae na primjeru meusobnu zavisnost i povezanost ekolokih
inilaca.
Morfoloke i fizioloke
- Razlikuje vegetativne i generativne organe i obrazlae njihovu
osobine voaka i vinove loze
ulogu,
- Razlikuje rodne i nerodne grane i granice voa, rodna i nerodna
okca vinove loze,
- Definie fenoloke faze.
Klasifikacija voaka
- Nabraja vone vrste
Razmnoavanje voaka i
- Navodi naine razmnoavanja,
vinove loze
- Objanjava tehnoloki proces proizvodnje sadnog materijala.
Podizanje vonjaka i
- Analizira agroekoloke uslove za podizanje vonjaka i vinograda,
vinograda
- Objanjava pripremu zemljita za podizanje zasada,
- Opisuje ostale pripremne radove prije sadnje,
- Objanjava postavljanje naslona,
- Obrazlae tehniku sadnje.
Agrotehnika u vonjacima i
- Nabraja agrotehnike mjere,
vinogradima
- Opisuje formiranje najznaajnijih oblika krune voa i uzgojne
oblike vinove loze,
- Navodi naine odravanja zemljita u vonjacima i vinogradima,
- Uoava razlike izmeu pojedinih naina odravanja zemljita,
- Objanjava ubrenje voaka i vinove loze:
. Potrebe za ubrenjem,
. Norme,
. Vrste ubriva,
. Vrijeme ubrenja,
. Nain ubrenja.
Opisuje navodnjavanje voaka i vinove loze:
. vrijeme navodnjavanja,
. nain navodnjavanja,
. norme navodnjavanja.
Rezidba voaka i vinove loze
Objanjava i analizira rezidbu u periodu rodnosti voaka i vinove loze:
. vrijeme rezidbe,
. nain rezidbe.
Berba voa i grodja
Objanjava berbu voa i grodja:
. utvrivanje zrelosti,
. naine berbe,
. klasiranje,
. pakovanje.
Jabuasto voe:
- Uoava razlike kod jabuastog voa na osnovu morfolokih osobina,
. jabuka,
- Navodi najznaajnije sorte jabuke i kruke,
. kruka.
- Analizira tehnologiju proizvodnje.
Jagodasto voe:
- Razlikuje i opisuje morfoloke osobine jagodastog voa,
. jagoda,
- Navodi klasifikacije sorti,
. malina,
- Nabraja najznaajnije sorte
. kupina,
- Objanjava tehnologiju proizvodnje.
57
Sadraji
. ribizla,
. aktinidija.
Jezgrasto voe:
. orah,
. lijeska,
. badem.
Juno voe:
. citrusi,
. maslina,
. smokva,
. ipak /nar/.
Ampelografija
Znanja i vjetine
Razlikuje i opisuje morfoloke osobine jezgrastog voa,

Navodi najznaajnije sorte,
Obrazlae tehnologiju proizvodnje jezgrastog voa.
Uoava razlike izmeu pojedinih suptropskih voaka i objanjava

njihove morfoloke osobine,
Navodi i opisuje najznaajnije sorte,
Objanjava tehnologiju proizvodnje i specifinosti gajenja junog
voa.
Navodi klasifikacije sorti vinove loze,
Definie elemente ampelografske eme za opis sorti,
Navodi najznaajnije lozne podloge,
Nabraja i daje opis najznaajnijih vinskih sorti,
Nabraja i daje opis najznaajnijih stonih sorti.
Nain ocjenjivanja
Ocjenjuju se usmeni odgovori uenika.
Nastavnik aktiv sastavlja detaljni spisak ispitnih pitanja na osnovu ispitnog kataloga. Na ispitnom listu
treba da budu tri pitanja raslanjena na odgovarajui nain iz razliitih oblasti voarstva i vinogradarstva,
na ukupnu nastavnu materiju.
Usmeni ispit traje 20 minuta.
Dozvoljena pomagala
Tokom ispita se mogu koristiti: tabele, katalozi, eme, crtei, preparati, uzorci biljnih vrsta.
Literatura i drugi izvori
Za kandidate je preporuena literatura i drugi izvori dati u katalogu znanja i godinjem planu rada
nastavnika.
2.2. Ispitni katalog praktinog dijela zavrnog ispita - praktini rad
Naziv predmeta: Ispitni katalog praktinog dijela zavrnog ispita
Ciljevi ispita
Na ispitu se ocjenje:
stepen praktine osposobljenosti na podruju voarstva, vinogradarstva i podrumarstva,
povezanost struno-teoretskih i praktinih znanja,
odgovarajui pristup i izbor tehnolokih postupaka prilikom obavljanja zadataka Voaravinogradara-podrumara,
potovanje propisa iz oblasti zatite na radu i zatite okoline.
Spisak radova / usluga za praktini dio zavrnog ispita
Poslovi I zadaci
Uvod u tehnologiju vina i jakih alkoholnih pia
Prerada sirovine
Fermentacija
Znanja I vjetine
- Razumije koncepciju gradnje vinskog podruma,
- Razlikuje vinske sudove,
- Razlikuje maine i aparate koji se nalaze u
podrumu.
- Objanjava hemijski sastav sirovine,
- Analizira i uporeuje hemijski sastav vonih
vrsta i groa,
- Razumije postupak muljanja groa i postupak
sitnjenja voa.
- Objanjava vrste fermentacija,
- Razumije alkoholnu fermentaciju,
- Objanjava postupak burne i tihe fermentacije.
- Navodi razloge skidanja mladog vina sa taloga,
- Objanjava proces sumporisanja vina,
58
Poslovi I zadaci
Nega i uvanje vina
Proizvodnja belih i ruiastih vina
Proizvodnja specijalnih vonih vina
Skladitenje vina
Mane i kvarenje vina

Kontrola kvaliteta vina
Uvod u tehnologiju jakih alkoholnih pia
Sirovine za proizvodnju jakih alkoholnih pia
Destilcija
Njega i uvanje destilanata
Skladitenje jakih alkoholnih pia
Znanja I vjetine
- Razlikuje sredstva za sumporisanje vina,
- Objanjava proces stabilizacije vina,
- Tumai proces njege i uvanja vina.
- Objanjava tehnoloki proces proizvoda belih
vina,
- Razlikuje tehnoloki postupak proizvodnje
ruiastih vina od belih i crnih,
- Navodi ureaje koji se koriste u proizvodnji
belih vina.
- Objanjava postupak proizvodnje specijalnih
vonih vina,
- Uoava razlike u hemijskom sastavu vonih
vrsta, koje se koriste u proizvodnji vonih vina,
- Navodi uslove uvanja vonih vina.
- Razlikuje koncepciju gradnje skladita,
- Objanjava uslove skladitenja vina,
- Razlikuje tipove vina na osnovu vizuelnog
izgleda boce.
- Navodi uzronike kvarenja vina,
- Razlikuje mane vina od vina koje nijesu za
ljudsku upotrebu.
- Upoznaje se sa Pravilnikom o kvalitetu vina,
- Razlikuje metode odreivanja hemijskog sastava
vina,
- Upoznaje se sa iniocima koji utiu na karakter i
kvalitet vina.
- Definie jaka alkoholna pia,
- Razlikuje alkoholna pia,
- Upoznaje se sa sudovima i ureajima za
proizvodnju, negu i uvanje jakih alkoholnih
pia.
- Upoznaje se sa sortnim odlikama groa,
- Navodi i objanjava sortne karakteristike voa,
- Definie hemijski sastav groa i voa koje se
koriste u proizvodnji jakih alkoholnih pia,
- Razlikuje nain dobijanja vonih komina,
- Objanjava postupak alkoholne fermentacije
kljuka od groa,
- Objanjava postupak alkoholne fermentacije
komine od voa,
- Upoznaje se sa svojstvima i nainom prerade
itarica u proizvodnji itnih destilata.
- Definie proces destilacije,
- Objanjava dijagram destilacije,
- Razlikuje tipove smea,
- Navodi princip rada ureaja za destilaciju,
- Objanjava postupak rektifikacije,
- Razlikuje konstruktivne oblike rektifikacionih
kolona.
- Navodi uslove uvanja jakih alkoholnih pia,
- Razlikuje ambalau za uvanje obojenih
alkoholnih pia od ambalae za uvanje
bezbojnih,
- Objanjava proces starenja alkoholnih pia,
- Definie organoleptika svojstva finalnih
proizvoda.
- Definie proces skladitenja jakih alkoholnih
pia
- Razlikuje vrste skladita,
- Razlikuje jaka alkoholna pia na osnovu
vizuelnog izgleda ambalae,
59
Poslovi I zadaci
Kontrola kvaliteta jakih alkoholnih pia
Razmnoavanje voaka i vinove loze
Podizanje vonjaka i vinograda
Agrotehnika i pomotehnika
Znanja I vjetine
- Upoznaje se sa dokumentacijom o evidenciji
gotovih proizvoda.
- Upoznaje se sa Pravilnikom o kvalitetu
alkoholnih pia,
- Razlikuje norme kvaliteta za razliita pia.
- Sakuplja i priprema sjeme za sjetvu,
- Priprema zemljite za sjetvu,
- Obavlja sjetvu sjemena,
- Obavlja mjere njege u sjemenitu do nicanja,
- Njeguje sejance do pikiranja,
- Pikira sejance,
- Njeguje sejane u pikiritu,
- Rasauje sejance u rastilo i njeguje ih do
kalemljenja,
- Proizvodi vegetativne podloge na jedan od
naina,
- Priprema reznice za oiljavanje,
- Njeguje oiljene reznice do kalemljenja,
- Uzima kalem granice sa matinih stabala i
vijoke sa matinih okota i priprema ih za
kalemljenje,
- Priprema podloge za kalemljenje,
- Obavlja runo i mainsko kalemljenje,
- Obavlja neophodne mjere njege, vonih sadnica
i loznih kalemova.
- Priprema zemljite za podizanje zasada,
- Postavlja naslone,
- Priprema sadnice i lozne kalemove za sadnju,
- Obavlja sadnju.
- Obavlja rezidbu, na zrelo i zeleno, pojedinih
vonih vrsta i vinove loze,
- Odrava zemljite na jedan od predvienih
naina u zasadima voa i vinogradima,
- ubri vonjak i vinograd,
- Obavlja navodnjavanje,
- Primjenjuje mjere zatite voa i vinove loze, od
bolesti i tetoina,
- Bere, klasira i pakuje voe i grodje,
- Priprema vinsko grodje za preradu.
Uputstvo za sprovoenje zavrnog ispita:

Ispitni zadatak izrade sa odbranom obuhvata samostalnu izradu zadatka, koja se ocijenjuje. Ocijenjivanje
se bazira na postignutoj povezanosti psihofizikih, motorikih i intelektualnih sposobnosti kandidata,
kulture rada, radnog mjesta.
Zadatak za zavrni ispit se moe odabrati, kombinovati i/ili prilagoditi iz predloenog spiska.
Navedeni zadaci - radovi ili proizvodi ispitnoj komisiji slue kao vodi o primjerenosti i tehnolokim
zahtjevima pojedine vrste proizvoda ili usluga.
Svi ispitni zadatci navedeni u katalogu napisani su informativno. Ispit mora da potvrdi osposobljenost
kandidata, njihovu preciznost i poznavanje standarda kvaliteta.
Ispitna komisija odreuje ispitne radove i za svaki pojedinani zadatak propisuje uslove rada - da li se
kompletan zadatak radi pred komisijom ili je zadatak mogue do odreene faze, uz odgovarajuu
tehniko-tehnoloku dokumentaciju, uraditi prije ispita, a da se finalizacija zadatka uradi na samom
ispitu. Ako se dio zadatka radi prije ispita, lan ispitnog odbora treba da ima uvid u tok rada. Tehnikotehnoloka dokumentacija radi se pod nadzorom mentora, kao i sam zadatak, to mentor garantuje
svojim potpisom.
Kandidat treba da sve operacije u radu prilikom praktinog rada obavi samostalno, a pomo je dozvoljena
samo kao pasivno uestvovanje.
Znanja i vjetine koja se ocijenjuju na zavrno ispitu i trajanje ispita:
Prilikom praktinog dijela ispita ocijenjujemo prektina znanja i vjetine dobijene u toku procesa
praktinog obrazovanja i to:
60
priprema zadatka (izrada dokumentacije),

izrada praktinog rada (strunost i kvalitet izvoenja),
odbrana rada.
Kandidat moe da priprema dio rada prije ispita u zavisnosti od vrste zadatka po odobrenju ispitne
komisije. Na ispitu se radi finalizacija rada.
Priprema i izrada praktinog rada traje do 2 h.
Usmeni odgovori (odbrana rada) traje najvie 20 minuta.
Ispitna komisija priprema kriterijume za ocijenjivanje.
Kandidat je ocijenjen sa ocijenom nedovoljan ako je pri izradi rada nezainteresovan, nesamostalan, treba
stalnu pomo nastavnika ili lana komisije ak i pri reavanju jednostavnih problema, kri propise o zatiti
na radu, radne postupke-operacije izvodi nepravilno, neodgovarajuim redosledom, upotreba materijala
je mnogo vea od potrebne,predvieno vrijeme za rad prekorauje za vie od 20%.
Dozvoljena pomagala
Na praktinom dijelu zavrnig ispita su dozvoljena sledea pomagala:
a) maine, alati,ureaji i oprema u skladu sa katalogom znanja predmeta Praktina nastava sa
tehnologijom zanimanja
b) prirunici, udbenici, kalkulator.
Literatura i drugi izvori
Za kandidate je preporuena literatura i drugi izvori data u katalogu znanja i godinjem planu rada
nastavnika.
3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA
R. br.
Naziv predmeta
Obavezni naini provjeravanja znanja
1.
Preduzetnitvo
Usmeno i pismeno (test)
2.
3.
4.
5.

zanimanja
Ocjena dnevnika rada, praktinog rada,

usmeni odgovori
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA

U redovnom obrazovanju uenici napreduju u vii razred ako su iz svih predmeta tekue godine postigli
prelaznu ocjenu i priloili potvrdu o obavljenoj profesionalnoj praksi.
Za zavretak srednjeg strunog obrazovanja u trogodinjem trajanju - obrazovni program Voarvinogradar- podrumara/ Voarka- vinogradarka- podrumarka potrebno je zavriti zadnju godinu
obrazovanja sa pozitivnim ocjenama iz svih predmeta, odraditi sve slobodne aktivnosti, obaveze iz
praktinog obrazovanja u procesu rada i zavrni ispit. Zavrni ispit se sastoji iz:
pismenog ispita iz maternjeg jezika i knjievnosti,
usmenog ispita iz predmeta Voarstvo i vinogradarstvo i
praktinog rada sa odbranom.
5. NAIN PRILAGOAVANJA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA
U skladu sa Pravilnikom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama kola treba da uradi individualni
program realizacije obrazovnog programa. Individualni program omoguava prilagoeno izvoenje kako bi
uenici dostigli propisani standard znanja u svim predmetima.
6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH
Program iz strunog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za odrasle u skladu sa Osnovama
za prilagoavanje izvoenja obrazovnih programa obrazovanju odraslih tako da:
- Iz nastavnog plana se izostavljaju predmeti fiziko vaspitanje i slobodne aktivnosti, koji time prestraju
biti uslov za zavretak obrazovanja. kola je obavezna da odraslim ponudi sportske aktivnosti kojima
se oni mogu dobrovoljno prikljuiti,
61
kola radi prilagoen program praktinog obrazovanja, s obzirom na poslove i zadatke koje obavlja
uesnik obrazovanja,
Za odrasle ne vae uslovi za napredovanje koji su odreeni u programima nego uslovi, koje utvrdi kola u
planu izvoenja obrazovnog programa za odrasle. Provjeravanje znanja izvodi se putem ispita pri emu se
uzimaju u obzir naini provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vjebe, praktini rad) odreeni
obrazovnim programom.
-
7. PROFIL STRUNE SPREME NASTAVNIKA I STRUNIH SARADNIKA

R. br.
Naziv predmeta
Izvoa nastave
Struna sprema
1.
Preduzetnitvo
Nastavnik
visoka
2.
Voarstvo i
vinogradarstvo
Nastavnik
visoka
4.
Tehnologija vina
i jakih alkoholnih
pia
Nastavnik
visoka
5.
Agrohemija sa
pedologijom
Nastavnik
visoka
Visoka
6.
Praktina
nastava sa
tehnologijom
zanimanja
Nastavnik
Srednja
Profil strune spreme

podruje rada
Diplomirani ekonomista ili
diplomirani menader
Diplomirani inenjer
agronomije, opti smjer
Diplomirani inenjer voarstva
i vinogradarstva.
Visoka struna sprema iz
podruja prehrambene
tehnologije.
Diplomirani inenjer
agronomije
Diplomirani inenjer
poljoprivrede, biljni smjer,
Diplomirani inenjer ratarstva i
povrtarstva,
i vinogradarstva, Diplomirani
inenjer hortikulture,
Diplomirani inenjer pejzane
arhitekture,
Diplomirani inenjer
umarstva.
i vinogradarstva
Diplomirani inenjer
agronomije
Diplomirani inenjer
poljoprivrede
Diplomirani inenjer
prehrambene tehnologije
Dio programa koji se odnosi na
poljoprivrednu tehniku: Visoka
struna sprema: diplomirani
inenjer agronomije, opti
smjer, diplomirani inenjer
poljoprivrede, opti smjer,
diplomirani mainski inenjer,
smjer poljoprivredne maine,
poloen vozaki ispit najmanje
B kategorije; Za asove koji se
odnose na vonju traktoriom
instruktor vonje B ili C
kategorije.
Poljoprivredni tehniar,
poloen vozaki ispit najmanje
B kategorije.
Za asove koji se odnose na
vonju traktoriom instruktor
vonje B ili C kategorije.
62
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA

Obrazovni program se izvodi u kolskom obliku.
9. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE
R.br.
Naziv predmeta
Razred
Vrste nastave
Ukupno
asova
T
Broj asova kod kojih se

odjeljenje dijeli na
grupe
T
V
P
1.
Preduzetnitvo
III
33
33
2.
Voarstvo i
vinogradarstvo
108
108
II
72
72
II
72
48
24
24
3.
Tehnologija vina i
jakih alkoholnih pia
III
99
81
18
18
72
72
4.
5.
Agrohemija sa
pedologijom
Praktina nastava sa
tehnologijom
zanimanja
396
72
324
II
612
72
540
III
627
66
561
Do 17 uenika
u grupi;
Do 17 uenika
u grupi;
314 - 17
uenika u
grupi;
10 asova
po jedan
uenik
535 - 17
uenika u
grupi; 5
asova po 1
uenik
561
(12 uenika u
grupi)
10. PROFESIONALNA PRAKSA

Opti ciljevi profesionalne prakse:
- Uvjebavanje uenika sa materijalima, elementima i alatima koji se koriste u voarskovinogradarskoj proizvodnji i podrumarstvu;
- Sticanje praktinih znanja i vjetina neophodnih za rad u radnom procesu;
- Povezivanje znanja steenih u teoretskim predmetima sa praktinim zadacima;
- Priprema za prihvatanje novih tehnologija i inovacija;
- Obuavanje uenika mjerama higijensko-tehnike zatite na radu.
Uenici I i II razreda nakon zavretka nastavne godine obavljaju profesinalnu praksu u trajanju od po
15 dana, u skladu s nastavnim planom.
Profesinalna praksa se izvodi u odgovarajuim preduzeima.
Za izradu programu profesionalne prakse i njenu realizaciju zaduena je kola.
Program profesionalne prakse mora biti u korelaciji sa programom struno-teorijskih predmeta i
praktine nastave sa tehnologijom zanimanja.
O realizaciji programa profesionalne prakse uenik je obavezan da vodi dnevnik profesionalne
prakse. U dnevniku uenik po danima upisuje sadraje rada, a potrebno je priloiti i skice, eme ili
druge elmente tehnoloko-tehnike dokumentacije. Dnevnik profesinalne prakse potpisuje lice
zadueno za realizaciju programa.
Podatke o profesionalnoj praksi (ime i prezime uenika, mjesto i vrijeme izvoenja) evedintiraju se
u posebnim rubrikama u odjeljenjskim knjigama.
Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za zavretak razreda.
63
11. SLOBODNE AKTIVNOSTI

Slobodne aktivnosti uenika su sastani dio nastavnog plana i obrazovnog programa. Koncepcija
slobodnih aktivnosti zasniva se na tome, da sa jedne strane doprinesu rastereenju uenika, a sa
druge strane da upotpune njihova znanja.
Program slobodnih aktivnosti radi kola, polazei od utvrdjenog broja asova u nastavnom planu (u I
i II razredu po 36 asova, a u III 33 asa godinje). Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio
godinjeg plana rada kole. Uspjenost uenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su
uenici obavezni da realizuju sadraje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za napredovanje iz jednog
u sljedei razred kao i za zavretak obrazovnog programa.
U izradi kataloga znanja za obrazovni program Voar-vinogradar-podrumar uestvovali su:
Agrohemija sa pedologijom - Tomi Sneana, Despotovi Danijela, JU Srednja Poljoprivredna kola, Bar
Voarstvo i vinogradarstvo - Tomi Veljko, Kneevi Branislav, JU Srednja Poljoprivredna kola, Bar
Tehnologija vina i jakih alkoholnih pia - uraevi Svetlana, JU Srednja Poljoprivredna kola, Bar
Praktina nastava sa tehnologijom zanimanja - Jeli Darko, Tomi Sneana, Tomi Veljko, uraevi
Svetlana, JU Srednja Poljoprivredna kola, Bar
Koordinacija Radana Damjanovi, Duan Pejovi - CSO
64

Kalemljenje

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kalemljenje

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

OBRAZOVNI PROGRAM

VOAR VINOGRADAR PODRUMAR

OPTI DIO ........................................................................................................................................................... 3

3. Ciljevi i zadaci vaspitanja i obrazovanja:

Omoguiti svestrani razvoj pojedinca i njegovu socijalnu integraciju,

4. Uslovi za upis, odnosno ukljuivanje u program za obrazovanje odraslih

1.2. STRUNO-TEORIJSKI PREDMETI

3. Opti ciljevi nastave:

Razvijanje odgovornosti i preciznosti u radu,

4. Sadraji / standardi znanja predmeta / operativni ciljevi

Snadbijevanje biljaka sa vodom

eme kretanja vode

Informativni ciljevi i sadraji

nain dobijanja komposta

Definie pojam jubrenja

Informativni ciljevi i sadraji

Zbirka uzoraka stijena

Definie pojam koloida

Informativni ciljevi i sadraji

Morfoloke osobine zemljita

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora:

7. Obavezni nain provjeravanja i ocjenjivanja znanja:

1.2.2. Voarstvo i vinogradarstvo

3. Opti ciljevi nastave

Sticanje znanja o ekolokim uslovima za gajenje voaka i vinove loze,

4. Sadraji / standardi znanja predmeta / operativni ciljevi

Berba i klasiranje voa

Alat, pribor i pomagala

Ekologija vinove loze

Zatita vinove loze

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora:

Praktina nastava sa tehnologijom

1.2.3. TEHNOLOGIJA VINA I JAKIH ALKOHOLNIH PIA

3. Opti ciljevi nastave

Razvijanje osjeaja odgovornosti i preciznosti u radu,

4.Sadraji / standardi znanja predmeta /operativni ciljevi:

Stie radne navike

Informativni ciljevi i sadraji

Njega i uvanje vina

Informativni ciljevi i sadraji

Kontrola kvaliteta vina

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora:

8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta:

T-teorijska nastava; V-vjebe;

U okviru predmeta uenik:

4. Sadraji / standardi znanja / operativni ciljevi predmeta

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora:

1.2.5. PRAKTINA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA

4. Sadraji / standardi znanja / operativni ciljevi predmeta

Odreuje rod i vrstu

- Stie radne navike

Stie pravilan stav

kontrolie nivo ulja

Specifini oblici izvoenja

Pribor za prvu pomo

Stie radne navike

Stie radne navike

Specifini oblici izvoenja

Stie radne navike

Maine i ureaji za rezidbu

Specifini oblici izvoenja

Specifini oblici izvoenja

Maine za zatitu bilja