JAARPLAN

GITAAR
OPTIE INSTRUMENT : JAZZ EN LICHTE MUZIEK Lagere,
MIDDELBARE EN HOGERE GRAAD
ACADEMIE Berchem SCHOOLJAAR 2013-2014 LEERKRACHT Johan
Sarens
Data
* herfstconcert 12 november
* Samenspelconcert Hoboken (1): 26 november
* Winterconcert 16 januari
* Samenspelconcert Hoboken (2): 25 maart
* Samenspelconcert in Rood/Wit: 29 april
* Openbaar samenspel examen: 23 mei
* openbaar instrument examen: 27 mei

1. Algemene Doelstellingen
Ik wil leerlingen begeleiden om zelfstandige muzikanten te worden. Een
brede en open- minded visie creren, die ruimte laat voor verschillende
genres en interpretaties, voor theorie n praktijk en vooral voor de
eigenheid van de leerling zelf. Leerlingen motiveren tot speelplezier en zin
om zelf op onderzoek uit te gaan. Het uiteindelijke doel is dat leerlingen
hun eigen smaak ontdekken en daardoor een persoonlijke stijl
ontwikkelen.
Om dit te bereiken, komen in de lessen volgende aspecten aan bod.
1.1Attitude
Omdat muziek boven alles een sociaal gebeuren is, is het samenspelen in
groep tijdens de les essentieel. Muziek is een manier om te communiceren,
wat moeilijk alleen kan.
De houding die ik (vooral jonge muzikanten) wil bijbrengen, is
voortgestuwd te worden door een inwendige drive, een goesting om te
creren, te ontdekken en te spelen. Ik wil de leerlingen er in de eerste
plaats van overtuigen dat muziek iets is waar je met je hele zijn voor moet
gaan. Ik begeleid hen om die innerlijke noodzaak in zichzelf te ontdekken of

aan te wakkeren. Sommige leerlingen zijn meer ontvankelijk dan anderen.

Leerlingen die zich verstoppen achter een houding, zijn vaak minder
bereikbaar.
Het gebruikte materiaal hiervoor zijn YouTube, de mediatheek, het
internet, interviews en eigen ervaringen.

1.2Techniek
Techniek is echt essentieel, maar mag nooit een doel op zich worden. Het
dient letterlijk om muziek te dienen. (Nooit andersom). Als een muzikant
techniek genoeg heeft, kan hij in principe spelen wat hij wil, wat auditief
naspelen of improviseren makkelijker maakt.
Om technisch vooruit te geraken, werken we op etudes of solo's waarbij
vooral gelet wordt op rechterhandtechniek (vingers), linkerhandtechniek,
lichaamshouding, klankvorming, klankprojectie en plectrumtechniek.
Techniek komt tijdens de lessen naar voren in 3 belangrijke aspecten:
Tokkel, strumming (slaggitaar) en solo. Hiernaast wordt er ruim tijd
genomen voor het instuderen van toonladders en arpeggios.
Het lesmateriaal hiervoor wordt uitgediept in het gedetailleerde plan per
jaar.
1.3Improvisatie
De leerlingen worden ingeleid en begeleid in de wereld van de
improvisatie. Dit gebeurt in verschillende stijlen en harmonische kaders,
om hen een zo breed mogelijk spectrum te leren kennen. Hun
theoretische en technische kennis en vaardigheden, zoals, scales en
arpeggios helpen hen daarbij. Om van improvisatie ook echt muziek te
maken, en geen loze noten, moeten de leerlingen naar veel muziek
luisteren en luisteren naar wat ze zelf spelen (eventueel door opname)
1.4Stijl
In de les komen uiteenlopende stijlen aan bod. Pop, rock, jazz, funk, soul,
wereldmuziek, klassieke muziek, hedendaagse muziek, e.a.
Bij alle songs geef ik steeds duiding omtrent de groepen, de solist, het
genre, de typische stijlkenmerken, instrumenten, periode en klank.
1.5Transcripties
Door grote solisten zo letterlijk mogelijk te kopiren en mee te spelen
met de originele opname, nemen leerlingen zaken als feel, klank, muzikale
vocabulaire en timing over van hen. Hierbij komen de elementen imitatie,
inzicht en geheugen ook aan bod. Frasering en articulatie zijn heel

belangrijke parameters binnen de muziek, maar heel moeilijk voor

leerlingen om zich eigen te maken. Door kopiren kunnen ze dit wel op
een natuurlijke manier adapteren.
1.6Prima Vista & klank-greepassociatie
Zichtlezen is een visuele techniek, waarbij leerlingen stapsgewijs notatie
herkennen en vertalen naar hun instrument (greep). Tabulaturen laat ik
oogluikend toe in mijn lessen, maar ik sta erop dat alle leerlingen de
capaciteit ontwikkelen om goed de traditionele muzieknotatie te kunnen
lezen.
De klank-greepassociatie gaat eerder over het omzetten van puur
auditieve input naar zelf naspelen. Dit wordt in de les getraind door korte
sessies in voor- en naspelen (leerlingen onderling of leerkrachtleerlingen), of door het uitzoeken van een gekende melodie op een
willekeurige beginnoot (kinderliedjes zijn hiervoor heel dankbaar)
1.7Repertoire
Dit is waar het voor elke muzikant om draait. In dit luik leren studenten
hun opgedane kennis toepassen. Alle voorgaande aspecten komen hierin
samen. Dat gebeurt enerzijds met muziek uit hun eigen leefwereld, maar
ook hier laat ik alle stijlen aan bod komen, met name ook de klassiekers
(standaards).
Uit het geheugen spelen is hierbij ook erg belangrijk, omdat het de
muzikaliteit ten goede komt en het samenspel en interactie zeker.
1.8Theorie
Hoewel theorie echt in dienst staat van andere parameters, zoals
muzikaliteit en repertoire, is het nodig om inzicht te geven in wat
leerlingen doen. Inzicht in theorie bevordert vaak de creativiteit en maakt
dat leerlingen gemakkelijker hun eigen weg zullen vinden en meer vrijheid
ervaren in het spelen van muziek. Theorie wordt in principe aangeleerd in
de theorielessen, maar in de instrumentles omgezet in praktijk en daarom
af en toe opgerakeld.

2. Eindcompetenties per graad en specifieke

indeling per jaar

De eindcompetenties zijn voor mij een richtlijn om te bepalen wanneer

het voor een leerling beter is om bijvoorbeeld een onvolledig
examenprogramma te spelen. Daarbij geef ik telkens enkele voorbeelden
voor mogelijk lesmateriaal. Deze stukken kunnen uiteraard ook vervangen
worden door andere stukken van een gelijkaardige moeilijkheid.
Techniekstukken kunnen vaak ook dienen als repertoirestuk en vice
versa. Het verschil zal dan vooral zitten in de benadering ervan.
2.1 Lagere graad
Van leerlingen die de lagere graad hebben afgesloten, verwacht ik dat ze
op onder begeleiding van een leerkracht in staat zijn om samen te kunnen
spelen.
Enkele elementen die ik daarvoor aanwezig verwacht:
1

- Basiskennis van akkoorden in open positie (E, A, D, G, C)

- Goede notenkennis in 1e positie

- Basisgevoel voor tempo

In de lagere graad verwacht ik dat ze een brede basisopleiding
krijgen zonder er een duidelijke stijl aan te koppelen (alle stijlen
kunnen aanbod komen).

a. L1

Prima vista:

Techniek:
Etude/ Transcriptie: Scales/ Arpges:

Repetoire:
b. L2

Prima vista:

Techniek:
Etude/ Transcriptie:
Scales/ Arpges:

Repetoire:
c. L3

Prima vista:

Techniek:
Etude/ Transcriptie:
Scales/ Arpges:

Repetoire:

Gitaarstarter 1
Blues you can use
Open akkoorden, zowel M als m Mineur pentatoniek in 1 positie Icon
Rocking in a free world
Knockin on heavens door
Gitaarstarter 2
Blues en rock boek 1
Barre vanuit E en A vorm Pentatoniek 1 positie M en m everybody hurts
No woman no cry
While my guitar gently weeps
Reading Studies For Guitar (Berklee Press) Gitaarstarter 3
Blues en rock boek 2
2 posities pentatoniek majeur en mineur graveyard
Hallelujah
Seen it all before
2.2 Middelbare graad
Nadat iemand het examen M3 heeft afgelegd, verwacht ik dat hij in staat is
om op een zelfstandige manier in een groep te spelen.
De middelbare graad zal meer pop/rock/blues getint zijn. Er is
mogelijkheid tot meer genres, maar deze geven veel goed materiaal dat
toch steeds overzichtelijk en helder blijft.

a. M1

Prima vista:

Techniek:
Etude/ Transcriptie: Scales/ Arpges:

Repetoire:
b. M2

Prima vista:

Techniek:
Etude/ Transcriptie: Scales/ Arpges:

Repetoire:
c. M3

Prima vista:

Techniek:
Etude/ Transcriptie:
Scales/ Arpges:

Repetoire:

Real Easy Book 1

Lily Was Here
Majeur + mineur pentatonisch (5 vormen) Blues scale
Blues
No Woman No Cry
Yesterday
Reading Studies for Guitar (Berklee Press) Real Easy Book 2
Mr Cabdriver
Wonderful Tonight
Majeur toonladders, 5 vormen I Shot The Sherif

Pardise
Californiacation
Reading Studies For Guitar (Berklee Press) Realbook
Robben Ford (Blues)
Need Your Love So Bad
Mother
Arpeges in de 5 majeur toonladders Tears in Heaven
2.3 Hogere graad
Aint no Sunshine Stairway to Heaven Blue Bossa
In de hogere graad zal jazz, wereldmuziek en fusion meer plaats krijgen. Er
gaat meer aandacht naar een persoonlijke speelstijl. Na het examen H3
zou een leerling genoeg bagage moeten hebben om buiten de
muziekschool een actief muzikaal leven te hebben. Hieronder versta ik dat
ze een groep moeten kunnen leiden, met alles wat daarbij komt kijken.
Omdat zichtlezen vanaf de hogere graad gebeurt met stukken uit het
Realbook, vermeld ik daar verder niets meer over.
a. H1

Techniek:
Etude/ Transcriptie:
Scales/ Arpges:

Repetoire:
b. H2

Techniek:
Etude/ Transcriptie:
Scales/ Arpges:

Repetoire:
c. H3

Bach (Partitas, Sonates) Charlie Parker

Joe Pass (chord solos) Wes Montgomery Melodisch mineur Bijhorende
arpges Isnt She Lovely
Samba Par Ti Autumn Leaves
Bach (partitas, Sonates) Charlie Parker
Joe Pass (chord solos) Wes Montgomery Harmonisch mineur Bijhorende
arpges Jeep on 35
Chank
Bach (Partitas, Sonates) Charlie Parker
Joe Pass (chord solos) Wes Montgomery ... Whole Tone Scale Diminished
Inner Urge
Tipatinas
All The Things You Are

Techniek:
Etude/ Transcriptie:
Scales/arpeges:

Repetoire:

3. Interessante boeken
The Advancing Guitarist (Mick Goodrick)
Chord Scale Theory and Jazz Harmony (B. Nettles, R. Graf)
Partitas en Sonatas voor viool (J.S. Bach/ BWV 1001-1006)
How to Improvise (Hal Crook)
Alle Realbooks, Fakebooks, ...
Jazz Styles History and Analyses (Mark C. Gridley)
Maiden Voyage (John Aebersold/ de hele reeks)
A Modern Method for Guitar/ volume 1,2 &3 (William G. Leavitt)
L Improvisation Jazz par les Arpges pour la Guitare (Fabien Degryse)
Charlie Parker Omnibook