RZYMSKI STATUT MIDZYNARODOWEGO TRYBUNAU KARNEGO

sporzdzony w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r.

(Dz. U. z dnia 9 maja 2003 r. nr 78 poz. 708)

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
podaje do powszechnej wiadomoci:
W dniu 17 lipca 1998 r. zosta przyjty Rzymski Statut Midzynarodowego Trybunau
Karnego, w nastpujcym brzmieniu:

RZYMSKI STATUT MIDZYNARODOWEGO TRYBUNAU KARNEGO

PREAMBUA

Pastwa-Strony niniejszego statutu,

wiadome, i wszyscy ludzie s poczeni wsplnymi wizami, e ich kultury tworz
wsplne dziedzictwo, oraz zaniepokojeni, i ta delikatna mozaika moe w kadej chwili
zosta zniszczona,
pamitajc, i w mijajcym wieku miliony dzieci, kobiet i mczyzn byy ofiarami
niewyobraalnych okruciestw, ktre gboko poruszyy sumienie ludzkoci,
uznajc, i tego typu powane zbrodnie zagraaj pokojowi, bezpieczestwu i
pomylnoci wiata,
potwierdzajc, i najpowaniejsze zbrodnie wagi midzynarodowej nie mog pozosta
bezkarne oraz e ich skuteczne ciganie musi zosta zapewnione poprzez podjcie
odpowiednich dziaa zarwno przez poszczeglne pastwa, jak i poprzez wzmocnienie
wsppracy midzynarodowej,
zdecydowane, by pooy kres bezkarnoci sprawcw tych zbrodni i w ten sposb
przyczyni si do zapobieenia ich popenianiu,

przypominajc, i obowizkiem kadego Pastwa jest wykonywanie jurysdykcji karnej

w stosunku do osb odpowiedzialnych za zbrodnie midzynarodowe,
potwierdzajc cele i zasady Karty Narodw Zjednoczonych, a w szczeglnoci zasad
powstrzymywania si przez kade pastwo od groby uycia siy lub jej uycia przeciwko
caoci terytorialnej lub niezawisoci politycznej ktregokolwiek pastwa, jak i w inny
sposb niezgodny z celami Narodw Zjednoczonych,
podkrelajc, i adne z postanowie niniejszego Statutu nie moe by traktowane
jako upowanienie dla ktregokolwiek Pastwa-Strony do interweniowania w konflikt zbrojny
lub w wewntrzne sprawy jakiegokolwiek pastwa,
zdecydowane, ze wzgldu na powysze cele oraz dla dobra obecnych i przyszych
pokole, utworzy niezaleny stay Midzynarodowy Trybuna Karny zwizany z systemem
Narodw Zjednoczonych, posiadajcy jurysdykcj w stosunku do najpowaniejszych zbrodni
wagi midzynarodowej,
podkrelajc, i Midzynarodowy Trybuna Karny utworzony na podstawie niniejszego
statutu ma charakter komplementarny w stosunku do krajowych systemw wymiaru
sprawiedliwoci w sprawach karnych,
postanawiajc zagwarantowa trwae poszanowanie sprawiedliwoci midzynarodowej
i jej realizacj,
uzgodniy, co nastpuje:

CZ I. UTWORZENIE TRYBUNAU

Artyku 1
Trybuna

Niniejszym tworzy si Midzynarodowy Trybuna Karny (zwany dalej "Trybunaem").

Trybuna jest instytucj sta i jest on wadny wykonywa jurysdykcj wobec osb, ktre
dopuciy si najpowaniejszych zbrodni wagi midzynarodowej, wymienionych w niniejszym
statucie. Trybuna ma charakter komplementarny w stosunku do krajowych systemw
wymiaru sprawiedliwoci w sprawach karnych. Jurysdykcja i dziaalno Trybunau
uregulowane s postanowieniami niniejszego statutu.
Artyku 2
Stosunki pomidzy Trybunaem a Narodami Zjednoczonymi

Stosunki pomidzy Trybunaem a Narodami Zjednoczonymi s regulowane w oparciu o

umow zatwierdzon przez Zgromadzenie Pastw-Stron niniejszego statutu, a nastpnie
zawart przez Prezesa Trybunau w jego imieniu.
Artyku 3
Siedziba Trybunau

1. Siedzib Trybunau ustanawia si Hag w Holandii ("Pastwo przyjmujce").

2. Trybuna zawiera porozumienie w sprawie gwnej siedziby z Pastwem
przyjmujcym. Porozumienie to zawierane jest przez Prezesa Trybunau w jego imieniu, po
zatwierdzeniu przez Zgromadzenie Pastw-Stron.
3. Na podstawie niniejszego statutu Trybuna moe ustanowi swoj siedzib gdzie indziej,
jeeli uzna to za podane.
Artyku 4
Status prawny i uprawnienia Trybunau

1. Trybuna posiada midzynarodow osobowo prawn. Trybuna posiada rwnie

zdolno prawn w zakresie koniecznym do wykonywania swych funkcji i realizowania swoich
celw.
2. Trybuna moe wykonywa swoje funkcje i uprawnienia przewidziane w niniejszym
statucie na terytorium kadego Pastwa-Strony oraz - na podstawie specjalnej umowy - na
terytorium jakiegokolwiek innego pastwa.

CZ II. JURYSDYKCJA, DOPUSZCZALNO ORAZ PRAWO WACIWE

Artyku 5
Przestpstwa objte jurysdykcj Trybunau

1. Jurysdykcja Trybunau jest ograniczona do najpowaniejszych zbrodni wagi

midzynarodowej. Jurysdykcja Trybunau na podstawie niniejszego statutu obejmuje
nastpujce zbrodnie:
(a) zbrodni ludobjstwa;
(b) zbrodnie przeciwko ludzkoci;
(c) zbrodnie wojenne;
(d) zbrodni agresji.
2. Trybuna wykonuje jurysdykcj w odniesieniu do zbrodni agresji, gdy tylko zostanie
przyjte postanowienie zgodnie z artykuami 121 i 123 definiujce t zbrodni oraz
okrelajce warunki wykonywania przez Trybuna jurysdykcji w odniesieniu do tej zbrodni.
Powysze postanowienie powinno by zgodne z odpowiednimi postanowieniami Karty
Narodw Zjednoczonych.

Artyku 6
Ludobjstwo

Dla celw niniejszego statutu "ludobjstwo" oznacza ktrykolwiek z nastpujcych

czynw, dokonany z zamiarem zniszczenia w caoci lub czci grupy narodowej, etnicznej,
rasowej lub religijnej, takich jak:
(a) zabjstwo czonkw grupy;
(b) spowodowanie powanego uszkodzenia ciaa lub rozstroju zdrowia psychicznego
czonkw grupy;
(c) rozmylne stworzenie dla grupy warunkw ycia, obliczonych na spowodowanie jej
cakowitego lub czciowego zniszczenia fizycznego;
(d) stosowanie rodkw, ktre maj na celu wstrzymanie urodzin w obrbie grupy;
(e)
przymusowe przekazywanie dzieci czonkw grupy do innej grupy.
Artyku 7
Zbrodnie przeciwko ludzkoci

1. Dla celw niniejszego statutu "zbrodnia przeciwko ludzkoci" oznacza ktrykolwiek z

nastpujcych czynw, popeniony w ramach rozlegego lub systematycznego, wiadomego
ataku skierowanego przeciwko ludnoci cywilnej:
(a) zabjstwo;
(b) eksterminacja;
(c) niewolnictwo;
(d) deportacja lub przymusowe przemieszczanie ludnoci;
(e) uwizienie lub inne dotkliwe pozbawienie wolnoci fizycznej z naruszeniem
podstawowych regu prawa midzynarodowego;
(f) tortury;
(g) zgwacenie, niewolnictwo seksualne, przymusowa prostytucja, wymuszona cia,
przymusowa sterylizacja oraz jakiekolwiek inne formy przemocy seksualnej
porwnywalnej wagi;
(h) przeladowanie jakiejkolwiek moliwej do zidentyfikowania grupy lub zbiorowoci z
powodw politycznych, rasowych, narodowych, etnicznych, kulturowych, religijnych, pci
(gender) w rozumieniu ustpu 3 lub z innych powodw powszechnie uznanych za
niedopuszczalne na podstawie prawa midzynarodowego, w zwizku z jakimkolwiek
czynem, do ktrego odnosi si niniejszy ustp, lub z jakkolwiek zbrodni objt
jurysdykcj Trybunau;
(i) wymuszone zaginicia osb;
(j) zbrodnia apartheidu;
(k) inne nieludzkie czyny o podobnym charakterze celowo powodujce ogromne cierpienie
lub powane uszkodzenie ciaa albo zdrowia psychicznego lub fizycznego.
2. W rozumieniu ustpu 1:
(a) "atak skierowany przeciwko ludnoci cywilnej" oznacza sposb dziaania, polegajcy na
wielokrotnym dopuszczaniu si czynw opisanych w ustpie 1 skierowanych przeciwko
ludnoci cywilnej, podjty stosownie do lub dla wsparcia polityki pastwowej lub
organizacyjnej zakadajcej dokonanie takiego ataku;

(b) "eksterminacja" obejmuje celowe stworzenie takich warunkw ycia, inter alia,
pozbawienie dostpu do jedzenia i opieki medycznej, ktre s obliczone na wyniszczenie
czci ludnoci;
(c) "niewolnictwo" oznacza realizowanie niektrych lub wszystkich uprawnie zwizanych z
prawem wasnoci w stosunku do czowieka oraz obejmuje realizacj tych uprawnie w
zakresie handlu ludmi, a w szczeglnoci kobietami i dziemi;
(d) "deportacja lub przymusowe przemieszczanie ludnoci" oznacza zmuszenie ludzi do
zmiany ich zgodnego z prawem miejsca zamieszkania poczone z wydaleniem lub
innymi przymusowymi dziaaniami, bez podstawy w prawie midzynarodowym;
(e) "tortury" oznaczaj celowe zadawanie dotkliwego blu lub cierpienia, fizycznego bd
psychicznego, jakiejkolwiek osobie bdcej pod opiek lub pod kontrol oskaronego;
termin ten nie obejmuje blu i cierpienia wynikajcych jedynie ze zgodnych z prawem
sankcji, nieodcznie zwizanych z tymi sankcjami lub wywoanych przez nie
przypadkowo;
(f) "wymuszona cia" oznacza bezprawne uwizienie kobiety, ktrej zajcie w ci
nastpio na skutek przemocy, z zamiarem wpynicia na skad etniczny jakiejkolwiek
grupy ludnoci lub dokonania innych powanych narusze prawa midzynarodowego;
niniejsza definicja w adnym razie nie moe by rozumiana jako naruszajca prawo
krajowe dotyczce ciy;
(g) "przeladowanie" oznacza celowe i dotkliwe, sprzeczne z prawem midzynarodowym,
pozbawianie podstawowych praw jakiejkolwiek grupy lub wsplnoty z powodu jej
tosamoci;
(h) "zbrodnia apartheidu" oznacza niehumanitarne dziaania o charakterze podobnym do
opisanych w ustpie 1, dokonane w ramach zinstytucjonalizowanego ustroju
ukierunkowanego na systematyczny ucisk oraz przewag jednej grupy rasowej nad
jakkolwiek inn grup lub grupami rasowymi oraz dokonane w zamiarze utrzymania
tego ustroju;
(i) "wymuszone zaginicia osb" oznaczaj zatrzymanie, aresztowanie lub porwanie osb
przez Pastwo lub organizacj polityczn lub z ich upowanienia, przy ich poparciu lub
milczcej zgodzie, a nastpnie odmow przyznania faktu tego pozbawienia wolnoci lub
odmow przekazania informacji dotyczcych losu i miejsca pobytu tych ludzi, z
zamiarem pozbawienia ich ochrony prawnej przez duszy okres czasu.
3. Dla celw niniejszego statutu przyjmuje si, e pojcie "pe" (gender) odnosi si do
dwch pci: mskiej i eskiej w kontekcie spoecznym. Pojcie "pe" (gender) nie ma
adnego innego znaczenia od wskazanego powyej.
Artyku 8
Zbrodnie wojenne

1. Trybuna posiada jurysdykcj w odniesieniu do zbrodni wojennych, w szczeglnoci

popenionych w ramach realizacji planu lub polityki albo kiedy zbrodnie te s popeniane na
szerok skal.
2. Dla celw niniejszego statutu "zbrodnie wojenne" oznaczaj:
(a) powane naruszenia Konwencji Genewskich z dnia 12 sierpnia 1949 r., mianowicie
jakiekolwiek z wymienionych poniej dziaa skierowanych przeciwko ludziom lub
dobrom chronionym na podstawie postanowie odpowiedniej Konwencji Genewskiej:
(i)
zamierzone zabjstwo;
(ii) tortury lub nieludzkie traktowanie, w tym eksperymenty biologiczne;
(iii) umylne sprawianie wielkich cierpie albo cikich uszkodze ciaa i zdrowia;

(iv)

powane zniszczenia i przywaszczania mienia, nieusprawiedliwione koniecznoci

wojskow i dokonywane bezprawnie i samowolnie;
(v) zmuszanie jecw wojennych lub innych chronionych osb do suby w siach
zbrojnych mocarstwa nieprzyjacielskiego;
(vi) umylne pozbawianie jecw wojennych lub innych chronionych osb prawa do
rzetelnego procesu prowadzonego w normalnym trybie;
(vii) bezprawna deportacja lub przesiedlenie albo bezprawne pozbawianie wolnoci;
(viii) branie zakadnikw;
(b) inne powane naruszenia praw i zwyczajw prawa midzynarodowego majcych
zastosowanie do konfliktw zbrojnych o midzynarodowym charakterze, mianowicie:
(i)
zamierzone kierowanie atakw przeciwko ludnoci cywilnej lub osobom cywilnym
niebiorcym bezporedniego udziau w dziaaniach wojennych;
(ii)
zamierzone kierowanie atakw na obiekty cywilne, czyli obiekty niebdce celami
wojskowymi;
(iii)
zamierzone kierowanie atakw na personel, instalacje, materiay, oddziay lub
pojazdy zwizane z pomoc humanitarn lub misjami pokojowymi dziaajcymi w
oparciu o Kart Narodw Zjednoczonych tak dugo, jak s one uprawnione do
ochrony przysugujcej osobom cywilnym i obiektom cywilnym na podstawie
midzynarodowego prawa konfliktw zbrojnych;
(iv)
zamierzone przeprowadzanie ataku ze wiadomoci, i atak ten spowoduje
przypadkow utrat ycia lub zranienie osb cywilnych lub szkod w obiektach
cywilnych, lub rozleg, dugotrwa i powan szkod w rodowisku naturalnym,
ktre byyby wyranie nadmierne w stosunku do konkretnej, bezporedniej i
cakowitej spodziewanej korzyci wojskowej;
(v)
atakowanie lub bombardowanie, przy uyciu jakichkolwiek rodkw, bezbronnych
miast, wsi, domw mieszkalnych i budowli niebdcych celami wojskowymi;
(vi)
zabijanie lub ranienie nieprzyjaciela, ktry zoywszy bro lub nie majc ju
rodkw obrony, zda si na ask;
(vii)
bezpodstawne uywanie flagi rozjemczej lub sztandaru, lub oznak wojskowych i
munduru nieprzyjaciela, lub Organizacji Narodw Zjednoczonych, jak rwnie
oznak rozrniajcych, ustanowionych przez Konwencje Genewskie, skutkujce
mierci lub powanym zranieniem osoby;
(viii) przesiedlanie, bezporednio lub porednio, przez mocarstwo okupujce czci
wasnej ludnoci cywilnej na terytorium okupowane lub deportacja albo
przesiedlanie caoci lub czci ludnoci cywilnej zamieszkaej na terytorium
okupowanym w ramach tego terytorium lub poza nie;
(ix)
zamierzone kierowanie atakw na budynki przeznaczone na cele religijne,
edukacyjne, artystyczne, naukowe lub charytatywne, pomniki historyczne,
szpitale oraz miejsca, gdzie gromadzeni s ranni i chorzy, pod warunkiem e nie
s one celami wojskowymi;
(x)
poddawanie osb, ktre s pod wadz strony przeciwnej, okaleczeniom
fizycznym lub wszelkiego rodzaju eksperymentom medycznym lub naukowym,
ktre nie s usprawiedliwione leczeniem medycznym, stomatologicznym lub
szpitalnym tej osoby ani prowadzone w jej interesie, a ktre powoduj mier lub
powane zagroenie zdrowia tej osoby lub osb;
(xi)
podstpne zabijanie lub ranienie osb nalecych do ludnoci lub wojsk
nieprzyjaciela;
(xii)
ogaszanie, e nikomu nie bdzie darowane ycie;
(xiii) niszczenie lub zagarnianie wasnoci nieprzyjaciela, z wyjtkiem przypadkw, gdy
takiego zniszczenia lub zagarnicia wymaga konieczno wojenna;
(xiv) ogaszanie praw i roszcze obywateli strony przeciwnej za wygase, zawieszone
lub niedopuszczalne do dochodzenia przed sdem;

(xv)

zmuszanie obywateli strony przeciwnej do uczestnictwa w dziaaniach wojennych

skierowanych przeciwko ich krajowi, nawet gdy pozostawali oni w subie strony
wojujcej przed rozpoczciem wojny;
(xvi) wydawanie na up miast lub miejsc, nawet zdobytych szturmem;
(xvii) uywanie trucizny lub zatrutej broni;
(xviii) uywanie gazw duszcych, trujcych lub innych oraz wszelkich podobnych
cieczy, materiaw i urzdze;
(xix) stosowanie pociskw, ktre z atwoci rozszerzaj si lub spaszczaj w ciele
czowieka, takich jak pociski z tward usk, ktra nie pokrywa w caoci rdzenia
lub jest ponacinana;
(xx) stosowanie broni, pociskw i materiaw oraz sposobw prowadzenia wojny, ktre
z natury rzeczy powoduj zbdne szkody lub nadmierne cierpienie lub ktre ze
swej istoty stanowi naruszanie midzynarodowego prawa konfliktw zbrojnych,
pod warunkiem e taka bro, pociski i materiay, a take sposoby prowadzenia
wojny s objte cakowitym zakazem i s wymienione w aneksie do niniejszego
statutu w wyniku poprawki przyjtej zgodnie z odpowiednimi postanowieniami
artykuw 121 i 123;
(xxi) dopuszczanie si zamachw na godno osobist, a w szczeglnoci poniajce i
upokarzajce traktowanie;
(xxii) dopuszczanie si zgwacenia, niewolnictwa seksualnego, przymusowej prostytucji,
wymuszonej ciy w rozumieniu artykuu 7 ustp 2 (f), przymusowej sterylizacji
oraz innych form przemocy seksualnej rwnie stanowicych powane naruszenie
Konwencji Genewskich;
(xxiii) uywanie osb cywilnych lub innych chronionych osb do ochraniania swoj
obecnoci punktw, obszarw lub si wojskowych przed dziaaniami wojskowymi;
(xxiv) zamierzone kierowanie atakw na budynki, materiay, oddziay medyczne i rodki
transportu oraz personel uywajcy znakw odrniajcych ustanowionych przez
Konwencje Genewskie zgodnie z prawem midzynarodowym;
(xxv) zamierzone godzenie osb cywilnych jako metoda prowadzenia dziaa
wojennych poprzez pozbawianie tych osb rodkw niezbdnych do ycia, w tym
umylne pozbawianie racji ywnociowych przewidzianych w Konwencjach
Genewskich;
(xxvi) wcielanie lub werbowanie dzieci poniej pitnastego roku ycia do narodowych si
zbrojnych lub faktyczne uywanie ich w dziaaniach zbrojnych;
(c) w przypadku wybuchu konfliktu zbrojnego niemajcego charakteru midzynarodowego,
powane naruszenia artykuu 3, wsplnego dla czterech Konwencji Genewskich,
mianowicie nastpujce czyny popenione wobec osb niebiorcych bezporedniego
udziau w dziaaniach wojennych, wcznie z czonkami si zbrojnych, ktrzy zoyli bro,
oraz osb wyczonych z walki na skutek choroby, ran, pozbawienia wolnoci lub z
jakiegokolwiek innego powodu:
(i) zamachy na ycie i nietykalno cielesn, a w szczeglnoci zabjstwa we wszelkiej
postaci, okaleczenia, okrutne traktowanie i tortury;
(ii) zamachy na godno osobist, a w szczeglnoci poniajce i upokarzajce
traktowanie;
(iii) branie zakadnikw;
(iv) skazywanie i wykonywanie egzekucji bez uprzedniego wyroku, wydanego przez
naleycie ukonstytuowany sd dajcy gwarancje procesowe powszechnie uznane za
niezbdne;
(d) ustp 2(c) ma zastosowanie do konfliktw zbrojnych, ktre nie maj charakteru
midzynarodowego; nie ma wic zastosowania do wewntrznych zamieszek i napi,
takich jak bunty oraz odizolowane i sporadyczne akty przemocy lub inne dziaania o
podobnym charakterze;

(e) inne powane naruszenia praw i zwyczajw w obrbie ustalonych ram prawa
midzynarodowego majcych zastosowanie do konfliktw zbrojnych, ktre nie maj
charakteru midzynarodowego, mianowicie:
(i)
zamierzone kierowanie atakw przeciwko ludnoci cywilnej lub osobom cywilnym
niebiorcym bezporedniego udziau w dziaaniach wojennych;
(ii) zamierzone kierowanie atakw na budynki, materiay, oddziay medyczne i rodki
transportu oraz personel uywajcy znakw odrniajcych ustanowionych przez
Konwencje Genewskie zgodnie z prawem midzynarodowym;
(iii) zamierzone kierowanie atakw na personel, instalacje, materiay, oddziay lub
pojazdy zwizane z pomoc z humanitarn lub misjami pokojowymi dziaajcymi w
oparciu o Kart Narodw Zjednoczonych tak dugo, jak s one uprawnione do
ochrony przysugujcej osobom cywilnym i obiektom cywilnym na podstawie
midzynarodowego prawa konfliktw zbrojnych;
(iv) zamierzone kierowanie atakw na budynki przeznaczone na cele religijne,
edukacyjne, artystyczne, naukowe lub charytatywne, pomniki historyczne, szpitale
oraz miejsca, gdzie gromadzeni s ranni i chorzy, pod warunkiem e nie s one
celami wojskowymi;
(v) wydawanie na up miast lub miejsc, nawet zdobytych szturmem;
(vi) dopuszczanie si zgwacenia, niewolnictwa seksualnego, przymusowej prostytucji,
wymuszonej ciy w rozumieniu artykuu 7 ustp 2(f), przymusowej sterylizacji
oraz innych form przemocy seksualnej rwnie stanowicych powane naruszenie
artykuu 3 wsplnego czterem Konwencjom Genewskim;
(vii) wcielanie lub werbowanie dzieci poniej pitnastego roku ycia do si zbrojnych lub
uywanie ich w dziaaniach zbrojnych;
(viii) zarzdzanie przesiedle ludnoci cywilnej z powodw zwizanych z konfliktem
zbrojnym, chyba e wymaga tego potrzeba zapewnienia bezpieczestwa ludnoci
cywilnej lub jest to podyktowane koniecznoci wojskow;
(ix) podstpne zabijanie lub ranienie walczcego nieprzyjaciela;
(x) ogaszanie, e nikomu nie bdzie darowane ycie;
(xi) poddawanie osb, ktre s pod wadz strony przeciwnej, okaleczeniom fizycznym
lub wszelkiego rodzaju eksperymentom medycznym lub naukowym, ktre nie s
usprawiedliwione leczeniem medycznym, stomatologicznym lub szpitalnym tej
osoby ani prowadzone w jej interesie, a ktre powoduj mier lub powane
zagroenie zdrowia tej osoby lub osb;
(xii) niszczenie lub zagarnianie wasnoci nieprzyjaciela, z wyjtkiem przypadkw, gdy
takiego zniszczenia lub zagarnicia wymaga konieczno wojenna;
(f) ustp 2(e) ma zastosowanie do konfliktw zbrojnych, ktre nie maj charakteru
midzynarodowego; nie ma wic zastosowania do wewntrznych zamieszek i napi,
takich jak bunty oraz odizolowane i sporadyczne akty przemocy lub inne dziaania o
podobnym charakterze; ma natomiast zastosowanie do konfliktw zbrojnych, majcych
miejsce na terytorium pastwa, gdzie toczy si przeduajcy si konflikt zbrojny midzy
wadzami pastwowymi a zorganizowanymi, zbrojnymi ugrupowaniami lub pomidzy
takimi ugrupowaniami.
3. adne z postanowie ustpu 2 (c) i (e) nie wpywa na odpowiedzialno Rzdu za
utrzymanie lub przywrcenie prawa i porzdku w pastwie oraz obron jednoci i
integralnoci terytorialnej pastwa przy uyciu usprawiedliwionych rodkw.
Artyku 9
Elementy Definicji Zbrodni

1. Elementy Definicji Zbrodni stanowi pomoc dla Trybunau w interpretacji i stosowaniu

artykuu 6, 7 i 8. Przyjmowane s wikszoci dwch trzecich gosw czonkw
Zgromadzenia Pastw-Stron.
2. Poprawki do Elementw Definicji Zbrodni mog zosta zgoszone przez:
(a) Kade Pastwo-Stron;
(b) sdziw, o ile za poprawk opowiedziaa si bezwzgldna wikszo spord nich;
(c) Prokuratora.
Poprawki przyjmuje Zgromadzenie Pastw-Stron wikszoci dwch trzecich gosw.
3. Elementy Definicji Zbrodni i poprawki do nich powinny by zgodne z niniejszym
statutem.
Artyku 10

adne z postanowie niniejszej czci nie moe by interpretowane jako ograniczajce

lub naruszajce w jakikolwiek sposb istniejce i rozwijajce si zasady prawa
midzynarodowego dla celw innych ni niniejszy statut.
Artyku 11
Jurysdykcja ratione temporis

1. Jurysdykcj Trybunau objte s wycznie zbrodnie popenione po wejciu w ycie

niniejszego statutu.
2. Jeeli pastwo stanie si Stron statutu po jego wejciu w ycie, Trybuna moe
wykonywa swoj jurysdykcj jedynie w odniesieniu do zbrodni popenionych po wejciu w
ycie statutu w stosunku do tego pastwa, chyba e pastwo to zoyo deklaracj na
podstawie artykuu 12 ustp 3.
Artyku 12
Przesanki wykonywania jurysdykcji

1. Pastwo, ktre staje si Stron statutu, uznaje tym samym jurysdykcj Trybunau w
odniesieniu do zbrodni wymienionych w artykule 5.
2. W przypadku okrelonym w artykule 13 punkcie (a) lub (c), Trybuna moe
wykonywa jurysdykcj, jeeli jedno lub wicej spord nastpujcych pastw jest
Pastwem-Stron niniejszego statutu lub uznao jurysdykcj Trybunau w trybie wskazanym
w ustpie 3:
(a) Pastwo, na terytorium ktrego zosta popeniony czyn, lub - jeeli zbrodnia zostaa
popeniona na pokadzie statku wodnego lub powietrznego - Pastwo rejestracji statku
wodnego lub powietrznego;
(b) Pastwo, ktrego obywatelem jest osoba oskarona o popenienie zbrodni.
3. Jeeli zgodnie z ustpem 2 wymagane jest uznanie jurysdykcji Trybunau przez
Pastwo, ktre nie jest Stron statutu, pastwo to moe, w drodze deklaracji zoonej
Sekretarzowi, uzna jurysdykcj Trybunau w odniesieniu do danej zbrodni. Pastwo

uznajce jurysdykcj powinno zgodnie z czci IX podj wspprac z Trybunaem bez

zwoki i bez zastrzee.
Artyku 13
Wykonywanie jurysdykcji

Trybuna moe wykonywa jurysdykcj zgodnie z postanowieniami niniejszego statutu w

odniesieniu do zbrodni wymienionych w artykule 5, jeeli:
(a) sytuacja, wskazujca na popenienie jednej lub wicej zbrodni, zostanie przedstawiona
Prokuratorowi przez Pastwo-Stron w trybie artykuu 14;
b) sytuacja, wskazujca na popenienie jednej lub wicej zbrodni, zostanie przedstawiona
Prokuratorowi przez Rad Bezpieczestwa, dziaajc na podstawie rozdziau VII Karty
Narodw Zjednoczonych; lub
(c)
postpowanie przygotowawcze w odniesieniu do takiej zbrodni zostao wszczte przez
Prokuratora na podstawie artykuu 15.
Artyku 14
Przedstawienie sytuacji przez Pastwo-Stron

1. Pastwo-Strona moe przedstawi Prokuratorowi sytuacj wskazujc na popenienie

jednej lub wicej zbrodni objtych jurysdykcj Trybunau, dajc od Prokuratora wstpnego
zbadania sprawy w celu ustalenia, czy naley postawi zarzut popenienia tych zbrodni
konkretnej osobie lub wikszej liczbie osb.
2. W miar moliwoci przedstawienie powinno wskazywa odpowiednie okolicznoci
sprawy i powinno by poparte dokumentami, ktre s dostpne pastwu przedstawiajcemu
sytuacj.
Artyku 15
Prokurator

1. Prokurator moe proprio motu dokona wstpnego zbadania sprawy na podstawie

informacji o zbrodniach podlegajcych jurysdykcji Trybunau.
2. Prokurator bada wiarygodno otrzymanej informacji. W tym celu moe da
dodatkowych informacji od pastw, organw Narodw Zjednoczonych, organizacji
midzyrzdowych lub pozarzdowych i innych wiarygodnych rde, ktre uwaa za
waciwe, oraz moe zapoznawa si z pisemnymi lub ustnymi zeznaniami w siedzibie
Trybunau.
3. Jeeli Prokurator uzna, e istnieje uzasadniona podstawa do prowadzenia
postpowania przygotowawczego, skada do Izby Przygotowawczej wniosek o upowanienie
do wszczcia tego postpowania, wraz z zebranymi w sprawie materiaami, na ktrych
wniosek jest oparty. Pokrzywdzeni mog skada owiadczenia do Izby Przygotowawczej
zgodnie z Reguami Procesowymi i Dowodowymi.
4. Jeeli po rozpoznaniu wniosku i doczonych materiaw Izba Przygotowawcza uzna,
e istnieje uzasadniona podstawa do wszczcia postpowania przygotowawczego i e sprawa

wydaje si by objta jurysdykcj Trybunau, Izba udziela upowanienia do wszczcia tego

postpowania, bez przesdzania pniejszego rozstrzygnicia Trybunau co do jurysdykcji i
dopuszczalnoci sprawy.
5. Odmowa udzielenia upowanienia do wszczcia postpowania przygotowawczego
przez Izb Przygotowawcz nie wyklucza moliwoci zoenia przez Prokuratora kolejnego
wniosku w oparciu o nowe fakty lub dowody odnoszce si do tego samego stanu
faktycznego.
6. Jeeli po wstpnym zbadaniu sprawy przewidzianym w ustpach 1 i 2 Prokurator
stwierdzi, e przedstawiona informacja nie stanowi uzasadnionej podstawy do wszczcia
postpowania przygotowawczego, informuje o tym zawiadamiajcych. Nie pozbawia to
jednak Prokuratora moliwoci badania dalszych przedstawianych mu informacji odnoszcych
si do tego samego stanu faktycznego, w wietle nowych faktw lub dowodw.
Artyku 16
Odroczenie wszczcia i zawieszenie postpowania przygotowawczego

Nie mona wszcz ani prowadzi postpowania przygotowawczego na podstawie

niniejszego statutu przez okres 12 miesicy od chwili zwrcenia si do Trybunau z takim
wnioskiem przez Rad Bezpieczestwa, dziaajc w oparciu o rezolucj podjt na mocy
rozdziau VII Karty Narodw Zjednoczonych; wniosek moe zosta ponowiony przez Rad na
tych samych warunkach.
Artyku 17
Przesanki dopuszczalnoci
1. Majc na wzgldzie ustp 10 Preambuy i artyku 1, Trybuna orzeka, e sprawa jest
niedopuszczalna, jeeli:
(a) sprawa jest przedmiotem postpowania karnego w pastwie, do ktrego jurysdykcji
sprawa ta naley, chyba e pastwo to nie wyraa woli lub jest niezdolne do
rzeczywistego przeprowadzenia postpowania karnego;
(b) w sprawie byo prowadzone postpowanie przygotowawcze w pastwie, do ktrego
jurysdykcji sprawa ta naley, i pastwo to postanowio zaniecha wniesienia oskarenia
przeciwko osobie podejrzanej, chyba e decyzja taka zostaa spowodowana brakiem woli
lub niezdolnoci tego pastwa do rzeczywistego cigania;
(c) osoba podejrzana zostaa ju osdzona z powodu czynu bdcego przedmiotem skargi i
rozprawa przed Trybunaem jest niedopuszczalna na podstawie artykuu 20 ustp 3;
(d) waga sprawy nie usprawiedliwia dalszego dziaania Trybunau.
2. W celu ustalenia braku woli w danej sprawie Trybuna bierze pod uwag, czy majc na
wzgldzie zasady rzetelnego procesu, uznane w prawie midzynarodowym, wystpuje jedna
lub wicej spord nastpujcych okolicznoci:
(a) postpowanie zostao wszczte lub toczy si albo decyzja krajowa zostaa podjta w celu
uchronienia osoby podejrzanej od odpowiedzialnoci karnej za zbrodnie objte
jurysdykcj Trybunau, wymienione w artykule 5;
(b) miaa miejsce nieusprawiedliwiona zwoka w prowadzeniu postpowania, ktrej w wietle
okolicznoci danej sprawy nie da si pogodzi z zamiarem wymierzenia sprawiedliwoci
osobie podejrzanej;
(c) postpowanie nie byo lub nie jest prowadzone w sposb niezawisy lub bezstronny, ani
te nie byo lub nie jest prowadzone w sposb, ktry w wietle okolicznoci danej sprawy
da si pogodzi z zamiarem wymierzenia sprawiedliwoci osobie podejrzanej.

3. W celu stwierdzenia niezdolnoci w danej sprawie Trybuna bierze pod uwag, czy na
skutek cakowitego lub znacznego rozpadu lub nieosigalnoci krajowego wymiaru
sprawiedliwoci pastwo nie jest w stanie uj oskaronego bd uzyska niezbdnych
dowodw i zezna lub w inny sposb jest niezdolne do prowadzenia postpowania.
Artyku 18
Wstpne orzeczenie o dopuszczalnoci

1. Jeeli sytuacja zostaa przedstawiona Trybunaowi na podstawie artykuu 13 (a) i

Prokurator uzna, e istnieje uzasadniona podstawa do wszczcia postpowania
przygotowawczego, lub Prokurator wszcz to postpowanie zgodnie z artykuami 13 (c) i 15,
Prokurator zawiadamia wszystkie Pastwa-Strony, jak rwnie te pastwa, ktre w wietle
dostpnych informacji sprawowayby jurysdykcj w stosunku do danych zbrodni. Prokurator
moe zawiadomi te pastwa w sposb poufny i, jeeli uzna to za konieczne dla ochrony
osb, zapobieenia zniszczeniu dowodw i zapobieenia ukrywaniu si osb, moe
ograniczy zakres informacji udzielonej pastwu.
2. W cigu miesica od otrzymania zawiadomienia pastwo moe poinformowa
Trybuna, e toczy si lub toczyo si postpowanie przygotowawcze przeciwko jego
obywatelom lub innym osobom objtym jego jurysdykcj z powodu czynw, ktre mog
stanowi zbrodnie wymienione w artykule 5 i ktre maj zwizek z informacjami
udostpnionymi Pastwom w zawiadomieniu. Prokurator odstpuje temu pastwu, na jego
wniosek, prowadzenie postpowania przygotowawczego przeciwko tym osobom, chyba e na
wniosek Prokuratora Izba Przygotowawcza postanowi upowani Prokuratora do prowadzenia
postpowania przygotowawczego.
3. Odstpienie pastwu postpowania przygotowawczego podlega ponownemu badaniu
przez Prokuratora po upywie szeciu miesicy od daty odstpienia oraz w razie istotnej
zmiany okolicznoci wskazujcych na brak woli lub moliwoci rzeczywistego
przeprowadzenia postpowania przygotowawczego przez to pastwo.
4. Zainteresowanemu pastwu oraz Prokuratorowi przysuguje odwoanie od orzeczenia
Izby Przygotowawczej do Izby Odwoawczej stosownie do artykuu 82 ustp 2. Odwoanie
moe zosta rozpoznane w trybie przyspieszonym.
5. Jeeli Prokurator odstpi pastwu postpowanie przygotowawcze na podstawie
ustpu 2, moe da od zainteresowanego pastwa okresowego przedstawiania informacji
na temat postpu w prowadzeniu tego postpowania i wniesionych aktw oskarenia.
Pastwa-Strony udzielaj odpowiedzi na takie dania bez nieuzasadnionej zwoki.
6. W trakcie rozpoznawania sprawy przez Izb Przygotowawcz oraz w razie odstpienia
przez Prokuratora od postpowania przygotowawczego na podstawie niniejszego artykuu,
Prokurator moe wyjtkowo ubiega si o upowanienie go przez Izb Przygotowawcz do
przeprowadzenia niezbdnych czynnoci ledczych w celu zabezpieczenia dowodw, jeeli
istnieje niepowtarzalna moliwo uzyskania istotnych dowodw albo powane
niebezpieczestwo, e dowody te nie bd dostpne w pniejszym czasie.
7. Pastwo, ktre odwoao si od orzeczenia Izby Przygotowawczej na podstawie tego
artykuu, moe wnie sprzeciw wobec dopuszczalnoci sprawy na podstawie artykuu 19,
powoujc si na nowe wane fakty lub istotn zmian okolicznoci sprawy.
Artyku 19
Sprzeciw wobec jurysdykcji Trybunau lub dopuszczalnoci sprawy

1. Trybuna bada, czy wniesiona sprawa podlega jego jurysdykcji. Trybuna moe z
urzdu stwierdzi dopuszczalno sprawy na podstawie artykuu 17.
2. Sprzeciw wobec dopuszczalnoci sprawy w oparciu o przesanki z artykuu 17 lub
sprzeciw wobec jurysdykcji Trybunau moe by wniesiony przez:
(a) oskaronego lub osob, w stosunku do ktrej wydano nakaz aresztowania lub wezwanie
do stawienia si na podstawie artykuu 58;
(b) pastwo, ktre ma jurysdykcj w danej sprawie z uwagi na to, e prowadzi lub
prowadzio postpowanie karne w danej sprawie; lub
(c) pastwo, od ktrego wymagane jest uznanie jurysdykcji na podstawie artykuu 12.
3. Prokurator moe da od Trybunau wydania orzeczenia w sprawie jurysdykcji lub
dopuszczalnoci. W postpowaniu dotyczcym jurysdykcji lub dopuszczalnoci podmioty,
ktre przedstawiy sytuacj na podstawie artykuu 13, jak rwnie pokrzywdzeni mog
przedoy Trybunaowi swoje uwagi.
4. Sprzeciw wobec dopuszczalnoci sprawy lub jurysdykcji Trybunau moe by
wniesiony tylko raz przez kad z osb lub pastw wymienionych w ustpie 2. Sprzeciw
powinien zosta zoony przed rozpoczciem lub w chwili rozpoczcia rozprawy. W
wyjtkowych okolicznociach Trybuna moe udzieli zezwolenia na wniesienie sprzeciwu
wicej ni raz albo po rozpoczciu rozprawy. Sprzeciw wobec dopuszczalnoci sprawy
wniesiony w chwili rozpoczcia rozprawy lub w terminie pniejszym za pozwoleniem
Trybunau moe by oparty jedynie na postanowieniu zawartym w artykule 17 ustp 1 (c).
5. Pastwo wymienione w ustpie 2 (b) i (c) powinno wnie sprzeciw przy pierwszej
moliwej okazji.
6. Przed zatwierdzeniem zarzutw oskarenia sprzeciwy wobec dopuszczalnoci sprawy
lub jurysdykcji Trybunau wnosi si do Izby Przygotowawczej. Po zatwierdzeniu zarzutw
oskarenia wnosi si je do Izby Orzekajcej. Od decyzji w sprawie jurysdykcji lub
dopuszczalnoci przysuguje odwoanie do Izby Odwoawczej zgodnie z artykuem 82.
7. Jeeli sprzeciw zosta wniesiony przez pastwo, o ktrym mowa w ustpie 2 (b) lub
(c), prokurator zawiesza ledztwo do czasu wydania przez Trybuna orzeczenia zgodnie z
artykuem 17.
8. Do czasu wydania przez Trybuna stosownego orzeczenia Prokurator moe stara si o
upowanienie go przez Trybuna do:
(a) podjcia niezbdnych czynnoci ledczych, o ktrych mowa w artykule 18 ustp 6;
(b) odebrania owiadcze lub zezna od wiadkw lub dokoczenia gromadzenia i badania
dowodw, ktre rozpoczo si przed wniesieniem sprzeciwu;
(c) zapobieenia, we wsppracy z odpowiednimi pastwami, ukrywaniu si osb, w
stosunku do ktrych Prokurator zoy wniosek o wydanie nakazu aresztowania na
podstawie artykuu 58.
9. Wniesienie sprzeciwu nie pozbawia skutecznoci adnej czynnoci dokonanej przez
Prokuratora ani adnego zarzdzenia lub nakazu wydanego przez Trybuna przed zoeniem
sprzeciwu.
10. Jeeli Trybuna uzna, e sprawa jest niedopuszczalna na podstawie artykuu 17,
Prokurator moe zoy wniosek o uchylenie decyzji, jeeli jest przekonany, e ujawniy si
nowe fakty podwaajce podstawy wczeniejszego uznania sprawy za niedopuszczaln na
podstawie artykuu 17.
11. Jeeli Prokurator majc na wzgldzie przesanki wymienione w artykule 17 odstpuje
pastwu postpowanie przygotowawcze, moe da, aby pastwo to udostpnio mu
informacje na temat prowadzonego postpowania. Na wniosek pastwa informacja ta jest
poufna. Jeeli Prokurator nastpnie podejmie decyzj o wszczciu postpowania
przygotowawczego, zawiadamia o tym pastwo, ktremu odstpiono prowadzenie
postpowania.
Artyku 20

Ne bis in idem

1. O ile niniejszy statut nie stanowi inaczej, nikt nie moe by sdzony przez Trybuna za
czyn bdcy zbrodni, w zwizku z ktr osoba ta zostaa skazana lub uniewinniona przez
Trybuna.
2. Nikt nie moe by sdzony przez inny sd za zbrodnie wymienione w artykule 5, w
zwizku z ktrymi osoba ta zostaa ju skazana lub uniewinniona przez Trybuna.
3. Nikt, kto zosta ju osdzony przez inny sd za czyn opisany w artykule 6, 7 lub 8, nie
moe by sdzony przez Trybuna za ten sam czyn, chyba e postpowanie przed innym
sdem:
(a) byo prowadzone w celu uchronienia danej osoby przed odpowiedzialnoci karn za
zbrodnie objte jurysdykcj Trybunau; lub
nie byo prowadzone w sposb niezaleny lub bezstronny, stosownie do norm rzetelnego
procesu uznanych przez prawo midzynarodowe, a w wietle okolicznoci danej sprawy
sposb jego prowadzenia wskazuje na brak zamiaru wymierzenia sprawiedliwoci tej osobie.
Artyku 21
Prawo waciwe

1. Trybuna stosuje:
(a) w pierwszej kolejnoci niniejszy statut, Elementy Definicji Zbrodni, Reguy Procesowe i
Dowodowe;
(b) w drugiej kolejnoci odpowiednie traktaty oraz zasady i reguy prawa
midzynarodowego, cznie z uznanymi zasadami midzynarodowego prawa konfliktw
zbrojnych;
(c) w razie braku (a) i (b) - oglne zasady prawa wyinterpretowanie przez Trybuna z praw
krajowych rnych systemw prawnych wiata, a we waciwych przypadkach - wcznie
z prawem krajowym pastw, ktre same wykonywayby jurysdykcj w stosunku do
danej zbrodni, o ile zasady te nie s niezgodne z niniejszym statutem, prawem
midzynarodowym i uznanymi przez spoeczno midzynarodow normami i
standardami.
2. Trybuna moe stosowa zasady i reguy zgodnie z ich interpretacj zawart w
poprzednich orzeczeniach.
3. Stosowanie i interpretacja prawa na podstawie niniejszego artykuu musz by zgodne z
uznanymi przez spoeczno midzynarodow prawami czowieka i pozbawione
jakiegokolwiek negatywnego rnicowania opartego na podstawach takich jak pe (gender)
w rozumieniu artykuu 7 ustp 3, wiek, rasa, kolor skry, jzyk, religia lub wierzenia,
przekonania polityczne i inne, pochodzenie narodowe, etniczne lub spoeczne, majtek,
urodzenie lub inny status.

CZ III. OGLNE ZASADY PRAWA KARNEGO

Artyku 22
Nullum crimen sine lege

1. Nikt nie moe by pocignity do odpowiedzialnoci karnej na podstawie niniejszego

statutu, jeeli jego czyn w chwili popenienia nie stanowi zbrodni podlegajcej jurysdykcji
Trybunau.
2. Definicja zbrodni powinna by interpretowana dosownie i nie moe by rozszerzana w
drodze analogii. W razie niejasnoci, definicja powinna by interpretowana na korzy osoby
podejrzanej, oskaronej lub skazanej.
3. Niniejszy artyku nie stoi na przeszkodzie uznaniu jakiegokolwiek zachowania za
przestpstwo na podstawie prawa midzynarodowego, niezalenie od niniejszego statutu.
Artyku 23
Nulla poena sine lege

Osobie skazanej przez Trybuna moe zosta wymierzona kara jedynie zgodnie z niniejszym
statutem.
Artyku 24
Zasada retroaktywnoci ratione personae

1. Nikt nie moe by pocignity do odpowiedzialnoci karnej na podstawie niniejszego

statutu za czyn popeniony przed wejciem w ycie statutu.
2. Jeeli przed wydaniem prawomocnego wyroku w sprawie ma miejsce zmiana przepisw
prawa majcych zastosowanie w danej sprawie, stosuje si prawo wzgldniejsze dla osoby
podejrzanej, oskaronej lub skazanej.
Artyku 25
Indywidualna odpowiedzialno karna

1. Jurysdykcja Trybunau okrelona statutem ma zastosowanie do osb fizycznych.

2. Osoba, ktra popenia zbrodni objt jurysdykcj Trybunau, ponosi indywidualnie
odpowiedzialno karn i podlega karze na podstawie niniejszego statutu.
3. Odpowiedzialnoci karnej i karze za zbrodnie objte jurysdykcj Trybunau podlega na
podstawie niniejszego statutu osoba, ktra:
(a) popenia tak zbrodni sama, wsplnie z inn osob albo za porednictwem innej osoby
bez wzgldu na to, czy ta inna osoba ponosi odpowiedzialno karn;
(b) zleca, namawia bd nakania do popenienia takiej zbrodni, zarwno w przypadku jej
dokonania, jak i usiowania;
(c) w celu uatwienia popenienia takiej zbrodni pomaga, podega bd w inny sposb
przyczynia si do dokonania lub usiowania, wcznie z dostarczeniem rodkw do jej
popenienia;
(d) w jakikolwiek inny sposb przyczynia si do dokonania lub usiowania takiej zbrodni
przez grup osb dziaajcych we wsplnym celu; takie przyczynienie si musi by
zamierzone oraz musi:

(i) zosta podjte w celu0 uatwienia dziaalnoci przestpczej lub przestpczego celu
grupy, jeeli dziaalno lub cel obejmuje popenienie zbrodni podlegajcej
jurysdykcji Trybunau; albo
(ii) zosta podjte ze wiadomoci zamiaru popenienia zbrodni przez grup;
(e) w przypadku zbrodni ludobjstwa bezporednio i publicznie podega do popenienia
ludobjstwa;
(f) usiuje popeni tak zbrodni poprzez podjcie dziaa rozpoczynajcych jej dokonanie,
jednak do takiego dokonania nie dochodzi z powodw niezalenych od zamiaru osoby;
jednak osoba, ktra zaniecha wysikw podjtych w celu popenienia zbrodni lub w inny
sposb zapobiega jej dokonaniu, nie podlega karze na mocy niniejszego statutu, jeeli
osoba ta cakowicie i dobrowolnie odstpuje od przestpczego zamiaru.
4. adne z postanowie niniejszego statutu odnoszcych si do indywidualnej
odpowiedzialnoci karnej nie ma wpywu na odpowiedzialno pastwa na podstawie prawa
midzynarodowego.
Artyku 26
Wyczenie jurysdykcji wobec osb poniej osiemnastego roku ycia

Jurysdykcj Trybunau nie s objte osoby, ktre nie ukoczyy 18 roku ycia w chwili
popenienia zarzucanej im zbrodni.
Artyku 27
Irrelewantno penionej funkcji publicznej

1. Niniejszy statut ma rwne zastosowanie do wszystkich osb, bez jakichkolwiek rnic

wynikajcych z penienia funkcji publicznej. W szczeglnoci penienie funkcji gowy pastwa
czy szefa rzdu, czonka rzdu czy parlamentu, wybieralnego przedstawiciela lub
funkcjonariusza pastwowego w adnym razie nie moe zwolni sprawcy od
odpowiedzialnoci karnej przewidzianej niniejszym statutem, ani nie moe samo w sobie
stanowi podstawy do zmniejszenia wymiaru kary.
2. Immunitety i inne przywileje zwizane z penieniem funkcji publicznej danej osoby,
przewidziane przez prawo krajowe lub midzynarodowe, nie stanowi przeszkody do
wykonywania jurysdykcji Trybunau wobec takiej osoby.
Artyku 28
Odpowiedzialno dowdcw i innych przeoonych

W uzupenieniu innych przesanek odpowiedzialnoci karnej okrelonych niniejszym

statutem za zbrodnie objte jurysdykcj Trybunau:
(a) dowdca wojskowy lub inna osoba dziaajca faktycznie jako dowdca wojskowy ponosi
odpowiedzialno karn za zbrodnie objte jurysdykcj Trybunau, popenione przez siy
zbrojne pozostajce pod jego rzeczywistym dowdztwem i kontrol bd rzeczywist
wadz i kontrol, na skutek niewykonywania przez niego naleytej kontroli nad siami
zbrojnymi, jeeli:

(i) tene dowdca wojskowy lub inna osoba albo wiedziaa, albo, biorc pod uwag
okolicznoci w danym czasie, powinna bya wiedzie, e siy zbrojne popeniay czy
zmierzay do popenienia takich zbrodni; oraz
(ii) tene dowdca wojskowy lub inna osoba nie podja wszystkich niezbdnych i
rozsdnych rodkw bdcych w jej mocy w celu zapobieenia lub powstrzymania
od popenienia takich zbrodni albo skierowania sprawy do waciwych organw
postpowania karnego;
(b) w odniesieniu do stosunkw zwierzchnictwa i podlegoci innych ni okrelone pod liter
(a) przeoony ponosi odpowiedzialno karn za zbrodnie objte jurysdykcj Trybunau
popenione przez podwadnych znajdujcych si pod jego faktyczn wadz i kontrol,
jeeli doszo do nich na skutek niewykonywania przez niego naleytej kontroli nad
podwadnymi, jeeli:
(i) przeoony wiedzia albo wiadomie zlekceway informacj, ktra wyranie
wskazywaa na to, e podwadni popeniali lub zmierzali do popenienia takich
zbrodni;
(ii) takie zbrodnie dotyczyy dziaalnoci objtej rzeczywist odpowiedzialnoci i
kontrol przeoonego; i
przeoony nie podj wszystkich niezbdnych i rozsdnych rodkw pozostajcych w jego
mocy w celu zapobieenia lub powstrzymania od popenienia takich zbrodni albo skierowania
sprawy do waciwych organw postpowania karnego.
Artyku 29
Wyczenie przedawnienia

Zbrodnie objte jurysdykcj Trybunau nie podlegaj przedawnieniu.

Artyku 30
Umylno

1. O ile niniejszy statut nie stanowi inaczej, osoba ponosi odpowiedzialno karn i
podlega karze za zbrodni objt jurysdykcj Trybunau tylko wtedy, gdy wiadomie i z
zamiarem jej popenienia realizuje znamiona zbrodni.
2. W rozumieniu niniejszego artykuu osoba dziaa z zamiarem, jeeli:
(a) w odniesieniu do czynu - osoba ta zmierza do jego popenienia;
(b) w odniesieniu do skutku czynu - osoba ta zamierza wywoa taki skutek lub jest
wiadoma, e taki skutek nastpi w normalnym nastpstwie zdarze.
3. W rozumieniu niniejszego artykuu "wiadomo" oznacza wiedz, e istnieje okrelona
okoliczno albo e skutek nastpi w normalnym nastpstwie zdarze. Pojcie "wiadomie"
naley rozumie odpowiednio.
Artyku 31
Podstawy wyczenia odpowiedzialnoci karnej

1. W uzupenieniu innych podstaw wyczenia odpowiedzialnoci karnej przewidzianych

w niniejszym statucie osoba nie ponosi odpowiedzialnoci karnej, jeeli w chwili popenienia
czynu:
(a) osoba ta cierpiaa na chorob psychiczn lub upoledzenie umysowe, ktre wyczay jej
zdolno rozpoznania bezprawnoci lub znaczenia jej zachowania bd te zdolno
pokierowania jej zachowaniem zgodnie z wymogami prawa;
(b) osoba ta bya w stanie odurzenia, ktry wycza jej zdolno do rozpoznania
bezprawnoci lub znaczenia jej zachowania bd zdolno pokierowania jej zachowaniem
zgodnie z wymogami prawa, chyba e osoba ta dobrowolnie wprawia si w stan
odurzenia w takich okolicznociach, e wiedziaa o tym lub zlekcewaya ryzyko tego, e
pod wpywem odurzenia prawdopodobnie popeni czyn stanowicy zbrodni podlegajc
jurysdykcji Trybunau;
(c) osoba ta dziaaa w obronie wasnej lub innej osoby lub, w przypadku zbrodni
wojennych, w obronie wasnoci niezbdnej dla jej przetrwania lub przetrwania innej
osoby, lub wasnoci, ktra jest niezbdna do wypenienia misji wojskowej, przed
bezporednim i bezprawnym uyciem siy, w sposb proporcjonalny do stopnia
niebezpieczestwa grocego jej samej, innej osobie lub chronionej wasnoci; fakt, e
osoba uczestniczya w operacji obronnej prowadzonej przez siy zbrojne, nie stanowi
sam w sobie podstawy do wyczenia odpowiedzialnoci karnej przewidzianej w
niniejszym punkcie;
(d) czyn, ktry stanowi zbrodni podlegajc jurysdykcji Trybunau, zosta popeniony w
wyniku przymusu spowodowanego grob bezporedniego pozbawienia ycia lub
bezporedniego cikiego uszkodzenia ciaa wobec tej lub innej osoby, a osoba ta
podja niezbdne i rozsdne dziaanie w celu usunicia tej groby, przy czym nie
zamierzaa ona spowodowa szkody wikszej ni ta, ktrej chciaa unikn; taka groba
moe by albo:
(i) wywoana przez inn osob; albo
(ii) wywoana przez inne okolicznoci, nad ktrymi ta osoba nie miaa kontroli.
2. Trybuna orzeka o istnieniu podstaw wyczenia odpowiedzialnoci karnej
przewidzianych niniejszym statutem w oparciu o konkretne okolicznoci rozpatrywanej
sprawy.
3. Na rozprawie Trybuna moe uwzgldni inn podstaw wyczenia odpowiedzialnoci
karnej ni wymieniona w ustpie 1, jeeli da si j wyprowadzi z prawa majcego
zastosowanie w danej sprawie zgodnie z artykuem 21. Postpowanie dotyczce
uwzgldnienia takiej podstawy jest uregulowane w Reguach Procesowych i Dowodowych.
Artyku 32
Bd co do faktu i bd co do prawa

1. Bd co do faktu stanowi podstaw wyczenia odpowiedzialnoci karnej tylko wtedy,

gdy wycza umylno.
2. Bd co do prawa odnonie do tego, czy okrelony rodzaj czynu stanowi zbrodni
podlegajc jurysdykcji Trybunau, nie stanowi podstawy wyczenia odpowiedzialnoci
karnej. Bd co do prawa moe jednak stanowi podstaw wyczenia odpowiedzialnoci
karnej, jeeli wycza umylno albo w sytuacji przewidzianej w artykule 33.
Artyku 33
Polecenia przeoonego i nakazy prawa

1. Popenienie przez sprawc zbrodni podlegajcej jurysdykcji Trybunau na skutek

wykonania polecenia rzdu albo przeoonego wojskowego lub cywilnego nie zwalnia go od
odpowiedzialnoci karnej, chyba e:
(a) na sprawcy ciy prawny obowizek wykonania polecenia rzdu lub przeoonego;
(b) sprawca nie wiedzia, e polecenie byo bezprawne;
(c) polecenie nie byo oczywicie bezprawne.
2. W rozumieniu przepisw niniejszego artykuu polecenia popenienia zbrodni
ludobjstwa oraz zbrodni przeciwko ludzkoci s oczywicie bezprawne.
CZ IV. SKAD I ORGANIZACJA TRYBUNAU

Artyku 34
Organy Trybunau

Trybuna skada si z nastpujcych organw:

(a) Prezydium;
(b) Wydziau Odwoawczego, Wydziau Orzekajcego i Wydziau Przygotowawczego;
(c) Urzdu Prokuratora;
Sekretariatu.
Artyku 35
Kadra sdziowska

1. Wszyscy sdziowie s wybierani jako czonkowie Trybunau w penym wymiarze czasu

i powinni pozostawa do dyspozycji Trybunau od rozpoczcia swojej kadencji.
2. Sdziowie wchodzcy w skad Prezydium wykonuj swoj funkcj w penym wymiarze
czasu od momentu wyboru.
3. Jeli uzasadnia to obcienie Trybunau prac, i po uzgodnieniu z innymi jego
czonkami, Prezydium moe co pewien czas decydowa, w jakim stopniu pozostali sdziowie
bd wykonywa swoje obowizki w penym wymiarze czasu. Ustalenia te nie mog
narusza postanowie artykuu 40.
4. Sposb wynagradzania sdziw niepenicych obowizkw w penym wymiarze czasu
zostanie uregulowany zgodnie z artykuem 49.
Artyku 36
Kwalifikacje, nominacja i wybr sdziw

1. Z zastrzeeniem postanowie ustpu 2, Trybuna skada si z 18 sdziw.

2. (a) Prezydium, dziaajc w imieniu Trybunau, moe zaproponowa zwikszenie liczby
sdziw wymienionej w ustpie 1, wskazujc powody, dla ktrych jest to konieczne i

uzasadnione. Sekretariat niezwocznie przekazuje tak propozycj wszystkim PastwomStronom.

(b) Taka propozycja jest nastpnie rozwaana na posiedzeniu Zgromadzenia Pastw-Stron
zwoanym zgodnie z artykuem 112. Propozycja zostaje uznana za przyjt, jeeli
zostanie zaakceptowana na posiedzeniu wikszoci dwch trzecich gosw czonkw
Zgromadzenia Pastw-Stron i wchodzi w ycie w terminie okrelonym przez
Zgromadzenie Pastw-Stron.
(c) (i) Jeeli propozycja zwikszenia liczby sdziw zostanie przyjta zgodnie z punktem
(b), wybr dodatkowych sdziw odbywa si na nastpnym posiedzeniu
Zgromadzenia Pastw-Stron zgodnie z postanowieniami ustpw 3 do 8 i artykuu
37 ustp 2.
(ii) Jeeli propozycja zwikszenia liczby sdziw zostanie przyjta i wykonana zgodnie z
punktem (b) i (c)(i), Prezydium moe nastpnie w kadym czasie, jeeli obcienie
prac Trybunau to uzasadnia, zaproponowa zmniejszenie liczby sdziw, przy czym
liczba sdziw nie moe zosta zmniejszona poniej liczby wskazanej w ustpie 1.
Propozycja jest rozpatrywana w trybie okrelonym w punkcie (a) i (b). W razie
przyjcia propozycji, liczba sdziw powinna by stopniowo zmniejszana w miar
upywu kadencji sdziw penicych obowizki, a do momentu uzyskania
wymaganej liczby sdziw.
3. (a) Sdziowie s wybierani spord osb o wysokim poziomie moralnym,
bezstronnych i uczciwych, posiadajcych kwalifikacje wymagane w ich Pastwach ojczystych
do sprawowania najwyszych stanowisk sdowych.
(b) Kandydat na sdziego Trybunau powinien:
(i) posiada uznane kompetencje w dziedzinie prawa karnego i procedury karnej oraz
odpowiednie dowiadczenie nabyte w wyniku penienia funkcji sdziowskiej,
prokuratorskiej, adwokackiej lub innej podobnej w postpowaniu karnym; lub
(ii) posiada
uznane
kompetencje
w
odpowiednich
dziedzinach
prawa
midzynarodowego, takich jak midzynarodowe prawo humanitarne i prawa
czowieka, oraz rozleg wiedz prawnicz i zwizane z ni dowiadczenie zawodowe
przydatne w orzeczniczej pracy Trybunau.
(c) Kandydat na sdziego Trybunau musi odznacza si doskona znajomoci i
umiejtnoci posugiwania si przynajmniej jednym jzykiem roboczym Trybunau.
4. (a) Kandydatw na sdziego Trybunau moe przedstawia kade Pastwo-Strona
statutu i powinno to nastpi albo:
(i) zgodnie z procedur nominowania kandydatw do sprawowania najwyszych
stanowisk sdowych w danym Pastwie; albo
(ii) zgodnie
z
procedur
przewidzian
dla
nominowania
kandydatw
do
Midzynarodowego Trybunau Sprawiedliwoci okrelon w Statucie tego Trybunau.
Do aktw nominacji naley doczy owiadczenie wskazujce z niezbdn dokadnoci,
w jaki sposb kandydat spenia wymogi okrelone w ustpie 3.
(b) Kade Pastwo-Strona moe przedstawi jednego kandydata, ktry niekoniecznie musi
by jego obywatelem, ale musi by obywatelem Pastwa-Strony.
(c) Zgromadzenie Pastw-Stron moe, jeli uzna to za wskazane, zdecydowa o utworzeniu
Komitetu Doradczego do spraw Nominacji. W takim przypadku skad i zakres
obowizkw Komitetu okrela Zgromadzenie Pastw-Stron.
5. Na potrzeby wyborw tworzy si dwie listy kandydatw:
list A zawierajc nazwiska kandydatw posiadajcych kwalifikacje okrelone w ustpie 3
(b)(i); i
list B zawierajc nazwiska kandydatw posiadajcych kwalifikacje okrelone w ustpie 3
(b)(ii).
Kandydat posiadajcy wystarczajce kwalifikacje przewidziane dla obu list moe wskaza
list, na ktrej ma by umieszczone jego nazwisko. W czasie pierwszych wyborw do
Trybunau przynajmniej dziewiciu sdziw powinno by wybranych z listy A i co najmniej

piciu sdziw z listy B. Nastpne wybory s organizowane w taki sposb, aby w Trybunale
utrzyma waciw proporcj sdziw o kwalifikacjach z obu list.
6. (a) Sdziowie s wybierani w gosowaniu tajnym na posiedzeniu Zgromadzenia
Pastw-Stron zwoanym w tym celu zgodnie z artykuem 112. Z zastrzeeniem ustpu 7,
osobami wybranymi na sdziw Trybunau bdzie osiemnastu kandydatw, ktrzy otrzymaj
najwiksz liczb gosw przy udziale dwch trzecich obecnych i gosujcych Pastw-Stron.
(b) Jeeli w pierwszym gosowaniu nie zostanie wybrana wystarczajca liczba sdziw,
nastpne gosowania odbywaj si w trybie przewidzianym w punkcie (a) a do
obsadzenia pozostaych miejsc.
7. Wrd sdziw nie moe by wicej ni jeden obywatel tego samego pastwa. Dla
celw czonkostwa Trybunau osob, ktra moe by uwaana za obywatela wicej ni
jednego pastwa, uznaje si za obywatela tego pastwa, w ktrym zwykle korzysta ona z
praw obywatelskich i politycznych.
8. (a) Pastwa-Strony, dokonujc wyboru sdziw, bior pod uwag potrzeb
zapewnienia wrd czonkw Trybunau:
(i) reprezentacji gwnych systemw prawnych wiata;
(ii) sprawiedliwego podziau geograficznego; i
(iii) sprawiedliwej reprezentacji sdziw pci eskiej i mskiej.
b) Pastwa-Strony powinny rwnie uwzgldni potrzeb wybrania sdziw posiadajcych
wiedz prawnicz w specjalistycznych dziedzinach, obejmujc midzy innymi wiedz na
temat przemocy wobec kobiet i dzieci.
9. (a) Z zastrzeeniem punktu (b), sdziowie s wybierani na okres dziewiciu lat i, z
zastrzeeniem punktu (c) i artykuu 37 ustp 2, nie mog by wybrani powtrnie.
b) W czasie pierwszych wyborw jedna trzecia spord wybranych sdziw zostanie w
drodze losowania wybrana na okres trzyletni; jedna trzecia spord wybranych sdziw
zostanie w drodze losowania wybrana na okres szecioletni. Kadencja pozostaych
wybranych sdziw trwa dziewi lat.
(c) Sdzia wybrany na okres trzech lat zgodnie z punktem (b) moe zosta wybrany
ponownie na pen kadencj.
10. Niezalenie od postanowie ustpu 9 sdzia wchodzcy w skad Izby Orzekajcej lub
Izby Odwoawczej zgodnie z artykuem 39 kontynuuje wypenianie obowizkw w celu
zakoczenia rozprawy lub postpowania odwoawczego, ktre rozpoczo si przed t Izb.
Artyku 37
Wakaty sdziowskie

1. W razie wakatu przeprowadza si wybory zgodnie z postanowieniami artykuu 36.

2. Sdzia wybrany w celu obsadzenia miejsca wakujcego sprawuje swj urzd przez okres
pozostajcy do zakoczenia kadencji poprzednika i, jeli okres ten wynosi trzy lata lub
mniej, moe by ponownie wybrany na pen kadencj na podstawie artykuu 36.
Artyku 38
Prezydium

1. Prezes, jak rwnie Pierwszy i Drugi Wiceprezes, s wybierani przez sdziw

bezwzgldn wikszoci gosw. Kady z nich sprawuje swj urzd przez trzy lata lub do

czasu zakoczenia kadencji sdziowskiej, jeeli upywa ona wczeniej. Prezes oraz Pierwszy i
Drugi Wiceprezes mog by wybrani ponownie tylko jeden raz.
2. Pierwszy Wiceprezes dziaa zamiast Prezesa, w razie gdy ten jest nieobecny lub zosta
wyczony. Drugi Wiceprezes dziaa zamiast Prezesa, w razie gdy zarwno Prezes, jak i
Pierwszy Wiceprezes s nieobecni lub zostali wyczeni.
3. Prezydium tworzy Prezes, wraz z Pierwszym i Drugim Wiceprezesem. Prezydium jest
odpowiedzialne za:
(a) prawidowe administrowanie Trybunaem, z wyjtkiem Urzdu Prokuratora; oraz
(b) inne zadania naoone na nie w niniejszym statucie.
4. Przy wypenianiu swoich obowizkw na podstawie ustpu 3 (a) Prezydium
wspdziaa z Urzdem Prokuratora i koordynuje z nim wykonywanie wszystkich zada
objtych wspln odpowiedzialnoci.

Artyku 39
Izby

1. Niezwocznie po wyborze sdziw Trybuna tworzy wydziay wymienione w artykule 34

punkt (b). Wydzia Odwoawczy skada si z przewodniczcego i czterech innych sdziw;
Wydzia Orzekajcy - z nie mniej ni szeciu sdziw i Wydzia Przygotowawczy - z nie mniej
ni szeciu sdziw. Przydzia sdziw do poszczeglnych wydziaw powinien by oparty na
charakterze funkcji kadego wydziau oraz kwalifikacjach i dowiadczeniu sdziw wybranych
do Trybunau w taki sposb, aby zapewni kademu wydziaowi odpowiedni wiedz w
dziedzinie prawa karnego, procedury karnej i prawa midzynarodowego. Wydzia Orzekajcy
i Wydzia Przygotowawczy powinny skada si w przewaajcej wikszoci z sdziw
posiadajcych dowiadczenie w prowadzeniu rozpraw karnych.
2. (a) Funkcj orzecznicz Trybunau w ramach wydziaw sprawuj Izby.
(b) (i) W skad Izby Odwoawczej wchodz wszyscy sdziowie Wydziau Odwoawczego.
(ii) Funkcje Izby Orzekajcej sprawuje trzech sdziw Wydziau Orzekajcego.
(iii) Funkcje Izby Przygotowawczej sprawuje albo trzech sdziw Wydziau
Przygotowawczego, albo jeden sdzia tego wydziau zgodnie z niniejszym statutem i
Reguami Procesowymi i Dowodowymi.
(c) Postanowienia niniejszego ustpu nie stoj na przeszkodzie rwnoczesnemu utworzeniu
wicej ni jednej Izby Orzekajcej czy Izby Przygotowawczej, jeeli wymaga tego
efektywne zarzdzanie prac Trybunau.
3. (a) Sdziowie przydzieleni do Wydziau Orzekajcego i Wydziau Przygotowawczego
wykonuj swoje funkcje w tych wydziaach przez okres trzech lat, a duej jedynie do czasu
zakoczenia prowadzenia sprawy, ktrej rozpatrywanie rozpoczo si w danym wydziale.
(b) Sdziowie przydzieleni do Wydziau Odwoawczego sprawuj swj urzd w tym wydziale
przez ca swoj kadencj.
4. Sdziowie przydzieleni do Wydziau Odwoawczego sprawuj swj urzd wycznie w tym
wydziale. Jednak adne z postanowie niniejszego artykuu nie wycza moliwoci
czasowego skierowania sdziw z Wydziau Orzekajcego do Wydziau Przygotowawczego lub
odwrotnie, jeeli Prezydium uzna, e wymaga tego efektywne zarzdzanie prac Trybunau.
Jednake w adnym razie sdzia, ktry uczestniczy w postpowaniu przygotowawczym w
danej sprawie, nie moe zasiada w Izbie Orzekajcej rozpatrujcej t sam spraw.
Artyku 40
Niezawiso sdziw

1. W sprawowaniu swoich funkcji sdziowie s niezawili.

2. Sdziowie nie mog wykonywa adnej dziaalnoci, ktra by utrudniaa penienie ich
funkcji lub moga podwaa zaufanie do ich niezawisoci.
3. Sdziowie wykonujcy swoje obowizki w penym wymiarze czasu w siedzibie
Trybunau nie mog wykonywa adnych innych zaj o charakterze zawodowym.
4. Wszystkie kwestie dotyczce stosowania ustpw 2 i 3 s rozstrzygane bezwzgldn
wikszoci gosw sdziw. Jeeli sprawa dotyczy danego sdziego, nie bierze on udziau w
podejmowaniu decyzji.
Artyku 41
Wyczenie sdziego

1. Prezydium na wniosek sdziego moe wyczy go od wykonywania funkcji na

podstawie niniejszego statutu stosownie do postanowie zawartych w Reguach Procesowych
i Dowodowych.
2. (a) Sdzia nie moe bra udziau w sprawie, w ktrej jego bezstronno mogaby by
podana w wtpliwo na jakiejkolwiek podstawie. Sdzia zostaje wyczony z postpowania
w sprawie zgodnie z postanowieniami niniejszego ustpu, inter alia, jeeli bra on poprzednio
udzia w jakimkolwiek charakterze w rozpatrywaniu tej sprawy przez Trybuna lub na
szczeblu krajowym bra udzia w zwizanej z ni sprawie karnej przeciwko temu samemu
podejrzanemu lub oskaronemu. Sdzia zostaje rwnie wyczony na innych podstawach
okrelonych w Reguach Procesowych i Dowodowych.
(b) Prokurator lub osoba, przeciwko ktrej toczy si postpowanie, moe da wyczenia
sdziego na podstawie niniejszego ustpu.
(c)
Wszelkie kwestie zwizane z wyczeniem sdziego s rozstrzygane przez sdziw
bezwzgldn wikszoci gosw. Sdzia, ktrego dotyczy wniosek o wyczenie, ma
prawo przedoy swoje uwagi w tej sprawie, lecz nie bierze udziau w podejmowaniu
decyzji.
Artyku 42
Urzd Prokuratora

1. Urzd Prokuratora dziaa niezalenie jako odrbny organ Trybunau. Naley do niego
przyjmowanie zawiadomie i innych informacji o zbrodniach podlegajcych jurysdykcji
Trybunau, badanie tych zawiadomie i informacji oraz prowadzenie postpowania
przygotowawczego. Czonek Urzdu nie moe przyjmowa wskazwek z jakiegokolwiek
zewntrznego rda ani kierowa si nimi.
2. Na czele Urzdu stoi Prokurator. Prokurator posiada peni wadzy w zakresie
kierowania i administrowania Urzdem, wcznie z jego personelem, zapleczem technicznym
i innymi jego zasobami. Prokuratorowi pomaga jeden lub dwch wiceprokuratorw, ktrzy
maj prawo wykonywa kad czynno zastrzeon do kompetencji Prokuratora zgodnie z
niniejszym statutem. Prokurator i wiceprokuratorzy nie mog by obywatelami tego samego
pastwa. Sprawuj oni swj urzd w penym wymiarze czasu.
3. Prokurator i wiceprokuratorzy powinni by osobami o wysokim poziomie moralnym,
posiada wysokie kompetencje i rozlege dowiadczenie praktyczne w ciganiu lub sdzeniu

w sprawach karnych. Powinni oni rwnie odznacza si doskona znajomoci i

umiejtnoci posugiwania si przynajmniej jednym jzykiem roboczym Trybunau.
4. Prokurator jest wybierany w gosowaniu tajnym bezwzgldn wikszoci gosw
czonkw Zgromadzenia Pastw-Stron. Wiceprokuratorzy s wybierani w ten sam sposb z
listy kandydatw przedstawionej przez Prokuratora. Prokurator wskazuje po trzech
kandydatw na kade ze stanowisk wiceprokuratora. O ile w czasie wyborw kadencja nie
zostanie ustalona na krtszy termin, Prokurator i wiceprokuratorzy sprawuj swj urzd
przez okres dziewiciu lat i nie mog by wybrani powtrnie.
5. Prokurator i wiceprokuratorzy nie mog podejmowa adnej dziaalnoci, ktra by
utrudniaa penienie przez nich funkcji prokuratorskiej lub moga podwaa zaufanie do ich
niezalenoci. Nie mog oni ponadto podejmowa adnego innego zajcia o charakterze
zawodowym.
6. Prezydium na wniosek Prokuratora lub wiceprokuratora moe wyczy go od
dziaania w danej sprawie.
7. Ani Prokurator ani wiceprokurator nie mog bra udziau w sprawie, w ktrej ich
bezstronno mogaby by podana w wtpliwo na jakiejkolwiek podstawie. Prokurator i
wiceprokurator zostaj wyczeni z postpowania w sprawie zgodnie z postanowieniami
niniejszego ustpu, inter alia, jeeli brali oni poprzednio udzia w jakimkolwiek charakterze w
rozpatrywaniu tej sprawy przez Trybuna lub na szczeblu krajowym brali udzia w zwizanej z
ni sprawie karnej przeciwko temu samemu podejrzanemu lub oskaronemu.
8. Wszelkie kwestie zwizane z wyczeniem Prokuratora i wiceprokuratora s
rozstrzygane przez Izb Odwoawcz.
(a) Osoba, przeciwko ktrej prowadzone jest postpowanie, moe w kadym czasie da
wyczenia Prokuratora i wiceprokuratora na podstawie okolicznoci wymienionych w
niniejszym artykule.
(b) Prokurator i wiceprokurator, ktrych sprawa dotyczy, maj prawo przedoy swoje
uwagi w kwestii wyczenia.
9. Prokurator powouje doradcw posiadajcych wiedz prawnicz w specjalistycznych
dziedzinach, obejmujc midzy innymi wiedz na temat przemocy seksualnej i zwizanej z
pci (gender) oraz przemocy wobec dzieci.
Artyku 43
Sekretariat

1. Sekretariat ponosi odpowiedzialno za pozaorzecznicze aspekty administracji i

obsugi Trybunau, z zastrzeeniem uprawnie Prokuratora przewidzianych w artykule 42.
2. Na czele Sekretariatu stoi Sekretarz, ktry jest gwnym urzdnikiem
administracyjnym Trybunau. W wykonywaniu swoich funkcji Sekretarz podlega bezporednio
Prezesowi Trybunau.
3. Sekretarz i zastpca Sekretarza powinni by osobami o wysokich kwalifikacjach
moralnych, posiada wysokie kompetencje oraz odznacza si doskona znajomoci i
umiejtnoci posugiwania si przynajmniej jednym jzykiem roboczym Trybunau.
4. Sekretarz jest wybierany przez sdziw bezwzgldn wikszoci gosw w
gosowaniu tajnym, z uwzgldnieniem rekomendacji Zgromadzenia Pastw-Stron. W razie
potrzeby sdziowie wybieraj w ten sam sposb zastpc Sekretarza, uwzgldniajc
rekomendacj Sekretarza.
5. Sekretarz sprawuje swj urzd przez okres piciu lat w penym wymiarze czasu i
moe zosta wybrany ponownie. Zastpca Sekretarza sprawuje swj urzd przez okres
piciu lat lub okres krtszy, zgodnie z decyzj podjt bezwzgldn wikszoci gosw

sdziw, i moe zosta wybrany z zastrzeeniem, e bdzie wzywany do sprawowania

swojego urzdu w miar potrzeb.
6. Sekretarz tworzy Biuro do spraw Pokrzywdzonych i wiadkw w ramach Sekretariatu. W
porozumieniu z Urzdem Prokuratora Biuro ma zapewni rodki ochronne, rodki
bezpieczestwa, doradztwo i inn pomoc wiadkom, pokrzywdzonym wystpujcym przed
Trybunaem i innym osobom, ktrym grozi niebezpieczestwo w zwizku z zeznaniami
zoonymi przez wiadkw. Biuro powinno zatrudnia osoby posiadajce wiedz na temat
urazw, obejmujc urazy zwizane z przemoc seksualn.
Artyku 44
Personel

1. Prokurator i Sekretarz zatrudniaj personel posiadajcy kwalifikacje niezbdne do

pracy w ich urzdach. W przypadku Prokuratora obejmuje to powoywanie osb do
prowadzenia postpowania przygotowawczego.
2. Zatrudniajc personel, Prokurator i Sekretarz powinni zapewni najwysze standardy
efektywnoci, kompetencji i uczciwoci i powinni stosowa, mutatis mutandis, kryteria
zawarte w artykule 36 ustp 8.
3. W porozumieniu z Prezydium i Prokuratorem Sekretarz przedkada Regulamin
Personelu, ktry reguluje kadencje i warunki powoywania, wynagradzania i zwalniania
personelu. Regulamin Personelu jest zatwierdzany przez Zgromadzenie Pastw-Stron.
4. W wyjtkowych okolicznociach Trybuna moe zatrudni bezpatny, fachowy personel
zaproponowany przez Pastwa-Strony, organizacje midzyrzdowe lub pozarzdowe do
pomocy w pracy ktregokolwiek z organw Trybunau. Prokurator moe przyj kad tak
propozycj w imieniu Urzdu Prokuratora. Taki bezpatny personel jest zatrudniany na
zasadach okrelonych przez Zgromadzenie Pastw-Stron.
Artyku 45
Uroczyste zobowizanie

Przed rozpoczciem wykonywania obowizkw na podstawie niniejszego statutu sdziowie,

Prokurator, wiceprokuratorzy, Sekretarz i zastpca Sekretarza skadaj publicznie uroczyste
zobowizanie do bezstronnego i sumiennego wykonywania swoich funkcji.
Artyku 46
Usunicie ze stanowiska

1. Sdzia, Prokurator, wiceprokuratorzy, Sekretarz i zastpca Sekretarza zostaj usunici

ze stanowiska, o ile taka decyzja zostanie podjta zgodnie z ustpem 2, jeeli osoba ta:
(a) dopucia si powanego uchybienia lub powanego naruszenia swoich obowizkw
okrelonych w niniejszym statucie, stosownie do Regu Procesowych i Dowodowych; lub
(b) jest niezdolna do wykonywania funkcji wymaganych przez niniejszy statut.
2. Decyzj o usuniciu ze stanowiska sdziego, Prokuratora lub wiceprokuratora na
podstawie ustpu 1 podejmuje Zgromadzenie Pastw-Stron w gosowaniu tajnym:

(a) w przypadku sdziego - wikszoci dwch trzecich gosw Pastw-Stron na podstawie

wniosku przyjtego wikszoci dwch trzecich gosw pozostaych sdziw;
(b) w przypadku Prokuratora - bezwzgldn wikszoci gosw Pastw-Stron;
(c) w przypadku wiceprokuratora - bezwzgldn wikszoci gosw Pastw-Stron na
podstawie wniosku Prokuratora.
3. Decyzj o usuniciu ze stanowiska Sekretarza i zastpcy Sekretarza podejmuj
sdziowie bezwzgldn wikszoci gosw.
4. Sdzia, Prokurator, wiceprokuratorzy, Sekretarz i zastpca Sekretarza, ktrych zdolno
do wykonywania funkcji zgodnie z wymogami statutu zostaa zakwestionowana na podstawie
niniejszego artykuu, maj prawo do przedstawienia dowodw i skadania owiadcze
zgodnie z postanowieniami Regu Procesowych i Dowodowych. Osoby te nie mog jednak w
inny sposb uczestniczy w rozpatrywaniu ich sprawy.
Artyku 47
rodki dyscyplinarne

Wobec sdziego, Prokuratora, wiceprokuratora, Sekretarza i zastpcy Sekretarza, ktrzy

dopucili si uchybienia o mniej powanym charakterze ni okrelone w artykule 46 ustp 1,
stosuje si rodki dyscyplinarne zgodne z postanowieniami Regu Procesowych i
Dowodowych.
Artyku 48
Przywileje i immunitety

1. Na terytorium kadego z Pastw-Stron Trybuna korzysta z przywilejw i immunitetw

niezbdnych do wykonywania jego zada.
2. Sdziowie, Prokurator, wiceprokuratorzy i Sekretarz w zakresie czynnoci penionych
podczas i w zwizku z wykonywaniem obowizkw subowych na rzecz Trybunau korzystaj
z takich samych przywilejw i immunitetw, jakie przysuguj szefom przedstawicielstw
dyplomatycznych, a po upywie ich kadencji nie mona prowadzi przeciwko nim adnego
postpowania z powodu ich wypowiedzi ustnych lub pisemnych oraz czynnoci
podejmowanych w ramach ich urzdowych funkcji.
3. Zastpca Sekretarza, personel Urzdu Prokuratorskiego i personel Sekretariatu
korzystaj z przywilejw, immunitetw i udogodnie niezbdnych do wykonywania ich
funkcji zgodnie z umow o przywilejach i immunitetach Trybunau.
4. Obrocom, biegym, wiadkom i wszystkim innym osobom zobowizanym do
stawiania si w siedzibie Trybunau zapewnia si takie traktowanie, jakie jest niezbdne dla
prawidowego funkcjonowania Trybunau zgodnie z umow o przywilejach i immunitetach
Trybunau.
5. Przywileje i immunitety:
(a) sdziego i Prokuratora mog zosta uchylone bezwzgldn wikszoci gosw sdziw;
(b) Sekretarza mog zosta uchylone przez Prezydium;
(c) wiceprokuratorw i personelu Urzdu Prokuratora mog zosta uchylone przez
Prokuratora;
(d) zastpcy Sekretarza i personelu Sekretariatu mog zosta uchylone przez Sekretarza.

Artyku 49
Wynagrodzenie, dodatki i diety

Sdziowie, Prokurator, wiceprokuratorzy, Sekretarz i zastpca Sekretarza otrzymuj

wynagrodzenie, dodatki i diety w wysokoci ustalonej przez Zgromadzenie Pastw-Stron.
Wynagrodzenie i dodatki nie ulegaj zmniejszeniu w czasie trwania kadencji.
Artyku 50
Jzyki urzdowe i robocze

1. Jzykami urzdowymi Trybunau s: arabski, chiski, angielski, francuski, rosyjski i

hiszpaski. Wyroki Trybunau, jak rwnie inne decyzje rozstrzygajce zasadnicze kwestie
przed Trybunaem, s publikowane w jzykach urzdowych. Prezydium, zgodnie z kryteriami
ustalonymi przez Reguy Procesowe i Dowodowe, okrela, ktre decyzje s uwaane za
rozstrzygajce zasadnicze kwestie przed Trybunaem na potrzeby niniejszego ustpu.
2. Jzykami roboczymi Trybunau s: jzyk angielski i francuski. Reguy Procesowe i
Dowodowe okrelaj przypadki, w ktrych inne jzyki urzdowe mog by uywane jako
jzyki robocze Trybunau.
3. Na wniosek strony postpowania lub pastwa dopuszczonego do interwencji w
postpowaniu Trybuna zezwala na uywanie przez t stron lub pastwo jzyka innego ni
angielski czy francuski, o ile Trybuna uzna udzielenie zezwolenia za odpowiednio
uzasadnione.
Artyku 51
Reguy Procesowe i Dowodowe

1. Reguy Procesowe i Dowodowe wchodz w ycie po przyjciu przez Zgromadzenie

Pastw-Stron wikszoci dwch trzecich gosw jego czonkw.
2. Poprawki do Regu mog zgasza:
(a) kade Pastwo-Strona;
(b) sdziowie, o ile za poprawk opowiedziaa si bezwzgldna wikszo spord nich; lub
(c) Prokurator.
Poprawki te wchodz w ycie po przyjciu przez Zgromadzenie Pastw-Stron wikszoci
dwch trzecich gosw jego czonkw.
3. Po przyjciu Regu Procesowych i Dowodowych, jeeli Reguy nie reguluj danej
kwestii, w nagych wypadkach sdziowie mog wikszoci dwch trzecich gosw opracowa
reguy tymczasowe, ktre stosuje si do czasu ich przyjcia, uzupenienia lub odrzucenia na
nastpnej zwyczajnej lub nadzwyczajnej sesji Zgromadzenia Pastw-Stron.
4. Reguy Procesowe i Dowodowe, poprawki do nich i wszelkie reguy tymczasowe
powinny by zgodne z niniejszym statutem. Poprawki do Regu Procesowych i Dowodowych,
jak rwnie reguy tymczasowe, nie mog by stosowane z moc wsteczn na niekorzy
osb, przeciwko ktrym toczy si postpowanie lub ktre zostay skazane.
5. W razie niezgodnoci pomidzy niniejszym Statutem a Reguami Procesowymi i
Dowodowymi, pierwszestwo ma statut.

Artyku 52
Regulamin Trybunau

1. Sdziowie przyjmuj bezwzgldn wikszoci gosw, zgodnie z niniejszym statutem

i Reguami Procesowymi i Dowodowymi, Regulamin Trybunau niezbdny dla jego
funkcjonowania.
2. W przygotowaniu Regulaminu i poprawek do niego gos doradczy maj Prokurator i
Sekretarz.
3. Regulamin i poprawki do niego obowizuj od momentu przyjcia, chyba e sdziowie
postanowi inaczej. Bezporednio po przyjciu Regulaminu jest on przedkadany PastwomStronom w celu przedstawienia uwag. Jeeli w cigu szeciu miesicy nie zostanie zoony
sprzeciw przez wikszo Pastw-Stron, Regulamin zostaje utrzymany w mocy.
CZ V. POSTPOWANIE PRZYGOTOWAWCZE

Artyku 53
Wszczcie postpowania przygotowawczego

1. Po dokonaniu oceny uzyskanych informacji Prokurator wszczyna postpowanie

przygotowawcze, chyba e uzna, i nie istnieje uzasadniona podstawa do prowadzenia
postpowania na podstawie niniejszego statutu. Podejmujc decyzj o wszczciu lub
odmowie wszczcia postpowania, Prokurator bierze pod uwag, czy:
(a) informacje dostpne Prokuratorowi stanowi rozsdn podstaw do przyjcia, e zostaa
popeniona lub jest popeniana zbrodnia podlegajca jurysdykcji Trybunau;
(b) sprawa jest lub byaby uznana za dopuszczaln na podstawie artykuu 17; i
(c) pomimo uwzgldnienia wagi zbrodni i interesw pokrzywdzonych istniej istotne powody
do uznania, e postpowanie przygotowawcze nie suyoby interesowi wymiaru
sprawiedliwoci.
Jeeli Prokurator uzna, e nie istnieje uzasadniona podstawa do wszczcia postpowania, a
jego decyzja oparta jest wycznie na okolicznociach wskazanych w punkcie (c), Prokurator
zawiadamia Izb Przygotowawcz.
2. Jeeli w wyniku przeprowadzenia postpowania przygotowawczego Prokurator uzna,
e nie istnieje wystarczajca podstawa do wniesienia oskarenia, poniewa:
(a) brak jest dostatecznej podstawy prawnej lub faktycznej do wydania nakazw lub
wezwa na podstawie artykuu 58;
(b) sprawa jest niedopuszczalna na podstawie artykuu 17; lub
(c) oskarenie nie ley w interesie wymiaru sprawiedliwoci, biorc pod uwag wszystkie
okolicznoci, wcznie z wag zbrodni, interesami pokrzywdzonych, wiekiem i stanem
zdrowia podejrzanego oraz jego rol w popenieniu danej zbrodni.
Prokurator zawiadamia Izb Przygotowawcz i pastwo, ktre przedstawio sytuacj na
podstawie artykuu 14, oraz Rad Bezpieczestwa w przypadku przewidzianym w artykule 13
punkt (b) o swojej decyzji i powodach jej podjcia.
3. (a) Na wniosek pastwa, ktre przedstawio sytuacj na podstawie artykuu 14, lub
Rady Bezpieczestwa w przypadku przewidzianym w artykule 13 punkt (b) Izba
Przygotowawcza moe zbada zasadno decyzji Prokuratora o odmowie wszczcia
postpowania lub wniesienia oskarenia, podjtych na podstawie ustpu 1 lub 2, i moe
nakaza Prokuratorowi ponowne rozwaenie jego decyzji.

(b) Ponadto Izba Przygotowawcza moe z wasnej inicjatywy zbada zasadno decyzji
Prokuratora o odmowie wszczcia postpowania lub wniesienia oskarenia, jeeli decyzja
ta zostaa podjta wycznie na podstawie ustpu 1 (c) lub 2 (c). W takim przypadku
decyzja Prokuratora staje si ostateczna dopiero po jej zatwierdzeniu przez Izb
Przygotowawcz.
4. Prokurator moe w kadym czasie zmieni swoj decyzj w kwestii wszczcia
postpowania przygotowawczego lub wniesienia oskarenia w oparciu o nowe fakty lub
informacje.
Artyku 54
Obowizki i uprawnienia Prokuratora w postpowaniu przygotowawczym

1. Prokurator jest zobowizany:

(a) celem ustalenia prawdy materialnej rozszerzy zakres postpowania przygotowawczego
w celu objcia nim wszystkich faktw i dowodw niezbdnych dla wyjanienia kwestii
odpowiedzialnoci karnej na podstawie niniejszego statutu i w ramach tego uwzgldnia
okolicznoci przemawiajce zarwno na korzy, jak i na niekorzy oskaronego;
(b) podejmowa odpowiednie rodki w celu zapewnienia skutecznoci postpowania
przygotowawczego w sprawach o zbrodnie podlegajce jurysdykcji Trybunau i,
wykonujc swoje obowizki w tym zakresie, szanowa interesy i uwzgldnia
okolicznoci osobiste pokrzywdzonych i wiadkw, wcznie z wiekiem, pci (gender) w
rozumieniu artykuu 7 ustp 3, i stanem zdrowia, oraz bra pod uwag charakter
zbrodni, w szczeglnoci gdy dotyczy ona przemocy seksualnej, zwizanej z pci
(gender) lub wobec dzieci; i
(c) w peni przestrzega praw przyznanych osobom na mocy niniejszego statutu.
2. Prokurator moe prowadzi postpowanie przygotowawcze na terytorium pastwa:
(a) w trybie przewidzianym postanowieniami czci IX; lub
(b) za zezwoleniem Izby Przygotowawczej wydanym na podstawie artykuu 57 ustp 3 (d).
3. Prokurator ma prawo:
(a) gromadzi dowody i dokonywa ich oceny;
(b) da stawiennictwa osb, przeciwko ktrym prowadzone jest postpowanie
przygotowawcze, pokrzywdzonych i wiadkw oraz przesuchiwa ich;
(c) nawiza wspprac z kadym pastwem oraz organizacj lub podmiotem
midzyrzdowym stosownie do ich kompetencji lub mandatu;
(d) zawiera takie porozumienia i umowy, niepozostajce w sprzecznoci z niniejszym
statutem, ktre s niezbdne do uatwienia wsppracy ze strony pastwa, organizacji
midzyrzdowej lub osoby;
(e) wyrazi zgod na nieujawnianie na adnym etapie postpowania dokumentw lub
informacji, ktre Prokurator otrzymuje z zastrzeeniem ich poufnoci i wycznie dla
uzyskania nowych dowodw, chyba e podmiot dostarczajcy informacji zgadza si na
ich ujawnienie; i
(f)
podejmowa niezbdne rodki lub da podjcia niezbdnych rodkw w celu
zapewnienia poufnoci informacji, ochrony osb lub zabezpieczenia dowodw.
Artyku 55
Uprawnienia osb w postpowaniu przygotowawczym

1. W zwizku z postpowaniem przygotowawczym prowadzonym na podstawie

niniejszego statutu:
(a) nikt nie moe by zmuszony do oskarania samego siebie ani do przyznania si do winy;
(b) nikt nie moe by poddany adnej formie przymusu, nacisku czy groby, torturom oraz
innemu niegodnemu, nieludzkiemu lub poniajcemu traktowaniu lub karaniu;
(c) kady, kto jest przesuchiwany w jzyku innym ni jzyk, ktrym wada i ktry w peni
rozumie, ma prawo do korzystania z bezpatnej pomocy kompetentnego tumacza oraz
do uzyskania tumacze niezbdnych dla zapewnienia rzetelnoci; oraz
(d) nikt nie moe by bezprawnie zatrzymany lub aresztowany, ani nie moe by
pozbawiony wolnoci, z wyjtkiem przypadkw i w trybie przewidzianym w niniejszym
statucie.
2. Jeeli istniej podstawy do podejrze, e osoba popenia zbrodni podlegajc
jurysdykcji Trybunau i ma zosta przesuchana przez Prokuratora albo przez organy krajowe
zgodnie z wnioskiem przedoonym na podstawie czci IX, osobie tej przysuguj
nastpujce uprawnienia, o ktrych naley j pouczy przed rozpoczciem przesuchania:
(a) prawo do bycia poinformowanym przed przesuchaniem o tym, e istniej podstawy do
podejrze, e osoba ta popenia zbrodni podlegajc jurysdykcji Trybunau;
(b) prawo do milczenia, przy czym milczenie to nie moe by brane pod uwag przy
orzekaniu o winie lub niewinnoci tej osoby;
(c) prawo do korzystania z pomocy ustanowionego przez siebie obrocy lub, jeeli osoba ta
nie posiada obrocy ustanowionego przez siebie, prawo do obrocy wyznaczonego z
urzdu, w razie gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwoci, oraz do bezpatnego
obrocy, jeeli osoba ta nie posiada wystarczajcych rodkw na pokrycie kosztw
obrocy; oraz
(d)
prawo do bycia przesuchiwanym w obecnoci obrocy, chyba e osoba ta dobrowolnie
zrzeka si prawa do korzystania z pomocy obrocy.
Artyku 56
Rola Izby Przygotowawczej w odniesieniu do czynnoci niepowtarzalnych

1. (a) Jeeli prokurator stwierdzi, e w postpowaniu przygotowawczym pojawia si

niepowtarzalna moliwo uzyskania wyjanie lub zezna wiadka lub oceny, zebrania czy
sprawdzenia dowodw, ktre mog nie by dostpne na rozprawie, zawiadamia o tym Izb
Przygotowawcz.
(b) W takim przypadku Izba Przygotowawcza moe, na wniosek Prokuratora, podj
wszelkie rodki konieczne dla zapewnienia skutecznoci i rzetelnoci postpowania, a w
szczeglnoci zagwarantowania praw obrony.
(c) O ile Izba Przygotowawcza nie zarzdzi inaczej, Prokurator przekazuje odpowiednie
informacje osobie, ktra zostaa aresztowana lub stawia si na wezwanie w zwizku z
postpowaniem przygotowawczym okrelonym w punkcie (a), w celu przesuchania jej w
tej kwestii.
2. rodki, o ktrych mowa w ustpie 1 (b), mog obejmowa:
(a) wydawanie polece lub zarzdze dotyczcych postpowania;
(b) zarzdzenie dotyczce utrwalania przebiegu postpowania;
(c) wyznaczenie biegych do pomocy;
(d) upowanienie obrocy osoby, ktra zostaa aresztowana lub stawia si przed
Trybunaem na wezwanie, do uczestniczenia w czynnociach lub - jeeli aresztowanie
jeszcze nie nastpio lub osoba nie stawia si lub obroca nie zosta jeszcze wyznaczony
- wyznaczenie innego obrocy do stawienia si i reprezentowania interesw obrony;

(e) wyznaczenie jednego z czonkw Izby Przygotowawczej lub, jeeli jest to konieczne,
innego sdziego Wydziau Przygotowawczego lub Wydziau Orzekajcego do
obserwowania oraz wydawania polece i zarzdze dotyczcych gromadzenia i
zabezpieczenia dowodw i przesuchiwania osb;
(f) podejmowanie innych czynnoci koniecznych dla gromadzenia lub zabezpieczenia
dowodw.
3. (a) Jeeli Prokurator nie zoy wniosku o zastosowanie rodkw na podstawie
niniejszego artykuu, a Izba Przygotowawcza uzna, e podjcie takich rodkw jest
wymagane dla zabezpieczenia dowodw, ktre Izba uwaa za istotne dla obrony na
rozprawie, konsultuje si z Prokuratorem w celu ustalenia, czy istniej podstawy do
zaniechania przez Prokuratora zoenia wniosku o podjcie takich rodkw. Jeeli w wyniku
konsultacji Izba Przygotowawcza uzna, e Prokurator bezpodstawnie zaniecha zoenia
wniosku o zastosowanie takich rodkw, Izba Przygotowawcza moe podj takie rodki z
wasnej inicjatywy.
(b) Od decyzji Izby Przygotowawczej o podjciu dziaania z wasnej inicjatywy na podstawie
niniejszego ustpu Prokuratorowi przysuguje odwoanie. Odwoanie rozpoznaje si w
trybie przyspieszonym.
4. Dopuszczalno na rozprawie dowodw zabezpieczonych lub zgromadzonych w
postpowaniu zgodnie z niniejszym artykuem lub protokow z ich przeprowadzenia okrela
artyku 69. Warto takich dowodw ocenia Izba Orzekajca.
Artyku 57
Funkcje i uprawnienia Izby Przygotowawczej

1. O ile niniejszy statut nie stanowi inaczej, Izba Przygotowawcza wykonuje swoje
funkcje zgodnie z postanowieniami niniejszego artykuu.
2. (a) Zarzdzenia i decyzje Izby Przygotowawczej wydane na podstawie artykuu 15,
18, 19, 54 ustp 2, artykuu 61 ustp 7 i artykuu 72 zapadaj wikszoci gosw sdziw
Izby.
(b) We wszystkich pozostaych przypadkach funkcje okrelone niniejszym statutem s
wykonywane przez jednego sdziego Izby Przygotowawczej, chyba e Reguy Procesowe
i Dowodowe przewiduj inny skad orzekajcy lub wikszo sdziw Izby
Przygotowawczej tak postanowi.
3. W uzupenieniu swoich funkcji okrelonych niniejszym statutem Izba Przygotowawcza
moe:
(a) wydawa na wniosek Prokuratora zarzdzenia i nakazy niezbdne do prowadzenia
postpowania przygotowawczego;
(b) na wniosek osoby aresztowanej lub osoby, ktra stawia si na wezwanie na podstawie
artykuu 58, wydawa odpowiednie zarzdzenia, wcznie z zarzdzeniami dotyczcymi
rodkw przewidzianych w artykule 56, oraz domaga si takiej wsppracy
przewidzianej postanowieniami czci IX, jaka jest konieczna dla udzielenia tej osobie
pomocy w przygotowaniu obrony;
(c) w razie koniecznoci zapewni ochron i prywatno pokrzywdzonym i wiadkom oraz
zapewni zabezpieczenie dowodw, ochron osb aresztowanych lub tych, ktre stawiy
si na wezwanie, i ochron informacji dotyczcych bezpieczestwa narodowego;
(d) upowani Prokuratora do podjcia okrelonych czynnoci ledczych na terytorium
Pastwa-Strony bez uprzedniego zapewnienia wsppracy tego pastwa na podstawie
czci IX, jeeli Izba Przygotowawcza, w miar moliwoci, majc na wzgldzie opini
zainteresowanego pastwa, uznaa w danym przypadku, e pastwo to jest
bezsprzecznie niezdolne do wykonania wniosku o wspprac z powodu nieistnienia w

tym pastwie adnej wadzy lub jakiegokolwiek organu wymiaru sprawiedliwoci

waciwego do wykonania wniosku o wspprac na podstawie czci IX;
(e) w razie wydania nakazu aresztowania lub wezwania na podstawie artykuu 58, majc na
wzgldzie warto dowodw i uprawnienia zainteresowanych stron oraz dziaajc zgodnie
z niniejszym statutem i Reguami Procesowymi i Dowodowymi, domaga si wsppracy
ze strony Pastwa na podstawie artykuu 93 ustp 1 (k) w podejmowaniu rodkw w
celu zabezpieczenia przepadku, w szczeglnoci na rzecz pokrzywdzonych.
Artyku 58
Wydawanie przez Izb Przygotowawcz nakazu aresztowania i wezwa

1. Po wszczciu postpowania przygotowawczego Izba Przygotowawcza wydaje na

wniosek Prokuratora nakaz aresztowania osoby, jeeli po zbadaniu wniosku i dowodw oraz
innych informacji przedoonych przez Prokuratora stwierdzi, e:
a) istniej rozsdne podstawy do przyjcia, e osoba ta popenia zbrodni podlegajc
jurysdykcji Trybunau; i
(b) aresztowanie tej osoby jest konieczne w celu:
(i) zapewnienia jej osobistego stawiennictwa na rozprawie;
(ii) zapewnienia, e osoba ta nie bdzie utrudniaa ani zagraaa postpowaniu
przygotowawczemu lub rozprawie, lub
(iii) uniemoliwienia tej osobie kontynuowania tej samej lub powizanej z ni zbrodni
podlegajcej jurysdykcji Trybunau, majcej rdo w tych samych okolicznociach.
2. Wniosek Prokuratora powinien zawiera:
(a) nazwisko osoby i wszelkie inne stosowne informacje identyfikujce t osob;
(b) wskazanie zbrodni podlegajcych jurysdykcji Trybunau, o popenienie ktrych osoba ta
jest podejrzana;
(c) zwize przedstawienie faktw skadajcych si na opis zarzucanych zbrodni;
(d) streszczenie dowodw i wszelkich innych informacji, ktre uzasadniaj podejrzenie
popenienia przez t osob zarzucanych jej zbrodni; i
(e) wskazanie powodw, dla ktrych Prokurator uwaa, e aresztowanie osoby jest
konieczne.
3. Nakaz aresztowania powinien zawiera:
(a) nazwisko osoby i wszelkie inne stosowne informacje pozwalajce zidentyfikowa t
osob;
(b) wskazanie zbrodni podlegajcych jurysdykcji Trybunau, z zwizku z ktrymi domaga si
aresztowania osoby; i
(c) zwize przedstawienie faktw skadajcych si na opis zarzucanych zbrodni.
4. Nakaz aresztowania pozostaje w mocy a do wydania przez Trybuna odmiennej
decyzji.
5. Na podstawie nakazu aresztowania Trybuna moe da tymczasowego aresztowania
lub aresztowania i dostarczenia osoby na podstawie czci IX.
6. Prokurator moe zoy do Izby Przygotowawczej wniosek o uzupenienie nakazu
aresztowania poprzez zmian lub dodanie zbrodni do wymienionych w nakazie. Izba
Przygotowawcza uzupenia nakaz stosownie do wniosku, jeeli stwierdzi, e istnieje
uzasadnione podejrzenie popenienia przez t osob zbrodni w zmienionej postaci lub
dodatkowych zbrodni.
7. Zamiast wniosku o wydanie nakazu aresztowania Prokurator moe zoy do Izby
Przygotowawczej wniosek o wezwanie osoby do stawienia si. Jeeli Izba Przygotowawcza
uzna, e istnieje uzasadnione podejrzenie popenienia przez osob zarzucanej jej zbrodni i e
wezwanie do stawienia si jest wystarczajce dla zapewnienia stawiennictwa osoby, wzywa

t osob do stawienia si pod rygorem ograniczenia wolnoci (innego ni aresztowanie),

jeeli jest on przewidziany w prawie krajowym lub bez takiego rygoru. Wezwanie zawiera:
(a) nazwisko osoby i wszelkie inne stosowne informacje pozwalajce zidentyfikowa t
osob;
(b) wskazanie daty wymaganego stawienia si;
(c) wskazanie zbrodni podlegajcych jurysdykcji Trybunau, o popenienie ktrych osoba ta
jest podejrzana;
(d) zwize przedstawienie faktw skadajcych si na opis zarzucanej zbrodni.
Wezwanie dorcza si osobie podejrzanej.
Artyku 59
Postpowanie w sprawie aresztowania w Pastwie aresztujcym

1. Pastwo-Strona, ktre otrzymao wniosek o tymczasowe aresztowanie lub o

aresztowanie i dostarczenie osoby, natychmiast podejmuje kroki w celu aresztowania osoby
podejrzanej zgodnie z prawem krajowym i postanowieniami czci IX.
2. Osoba aresztowana powinna zosta niezwocznie postawiona przed waciwym
organem sdowym w Pastwie aresztujcym, ktry zgodnie z prawem tego pastwa
powinien ustali, czy:
(a) nakaz dotyczy tej osoby;
(b) osoba ta zostaa aresztowana zgodnie z odpowiedni procedur; i
(c) prawa tej osoby byy przestrzegane.
3. Osoba aresztowana ma prawo w oczekiwaniu na dostarczenie zoy wniosek do
waciwego organu Pastwa aresztujcego o tymczasowe zwolnienie.
4. Podejmujc decyzj w kwestii wniosku, waciwy organ Pastwa aresztujcego bierze
pod uwag, czy majc na wzgldzie wag zarzucanych zbrodni, istniej nage i wyjtkowe
okolicznoci usprawiedliwiajce tymczasowe zwolnienie oraz czy istniej niezbdne
zabezpieczenia gwarantujce wypenienie przez Pastwo aresztujce obowizku dostarczenia
osoby Trybunaowi. Waciwy organ Pastwa aresztujcego nie jest uprawniony do badania,
czy nakaz aresztowania zosta prawidowo wydany zgodnie z artykuem 58 ustp 1 (a) i (b).
5. Izb Przygotowawcz naley zawiadomi o zoeniu kadego wniosku o tymczasowe
zwolnienie; przedstawia ona swoje stanowisko w tej sprawie waciwemu organowi Pastwa
aresztujcego. Waciwy organ Pastwa aresztujcego przed podjciem decyzji bierze w
peni pod uwag stanowisko Izby, wcznie ze wskazaniami odnonie do rodkw, jakie
naley podj, aby zapobiec ucieczce osoby.
6. Jeeli osoba zostaa tymczasowo zwolniona, Izba Przygotowawcza moe da
przedkadania okresowych raportw na temat tymczasowego zwolnienia.
7. Osoba, co do ktrej Pastwo aresztujce podjo decyzj o dostarczeniu, powinna
zosta przekazana Trybunaowi w moliwie najkrtszym terminie.
Artyku 60
Wstpne postpowanie przed Trybunaem

1. Po dostarczeniu osoby do Trybunau, albo jeeli osoba stawia si przed Trybunaem

dobrowolnie lub wskutek wezwania, Izba Przygotowawcza sprawdza, czy osoba ta zostaa
poinformowana o stawianych jej zarzutach popenienia zbrodni, o jej prawach

zagwarantowanych w niniejszym statucie, wcznie z prawem do ubiegania si o tymczasowe

zwolnienie przed rozpraw.
2. Osoba, wobec ktrej wydano nakaz aresztowania, moe zoy wniosek o tymczasowe
zwolnienie przed rozpraw. Jeeli Izba Przygotowawcza uzna, e warunki okrelone w
artykule 58 ustp 1 s spenione, aresztowanie stosuje si w dalszym cigu. Jeeli warunki
te nie s spenione, Izba Przygotowawcza zwalnia osob warunkowo lub bezwarunkowo.
3. Izba Przygotowawcza okresowo bada zasadno swojej decyzji o zwolnieniu lub
aresztowaniu, jak rwnie moe bada zasadno tej decyzji w kadym czasie na wniosek
Prokuratora lub osoby, ktrej decyzja dotyczy. W wyniku dokonanego badania, jeeli
wymagaj tego zmienione okolicznoci, Izba Przygotowawcza moe zmieni swoj decyzj w
kwestii aresztowania, zwolnienia lub warunkw zwolnienia.
4. Izba Przygotowawcza zapewnia, aby czas trwania aresztowania osoby przed rozpraw
nie przekroczy rozsdnego terminu wskutek nieusprawiedliwionego opnienia Prokuratora.
Jeeli takie opnienie ma miejsce, Trybuna powinien rozway zwolnienie aresztowanej
osoby warunkowo lub bezwarunkowo.
5. W razie koniecznoci Izba Przygotowawcza moe wyda nakaz aresztowania w celu
zapewnienia stawiennictwa osoby zwolnionej.
Artyku 61
Zatwierdzenie zarzutw oskarenia przed rozpraw

1. Z zastrzeeniem postanowie ustpu 2, w rozsdnym terminie po dostarczeniu osoby

lub dobrowolnym stawieniu si jej przed Trybunaem, Izba Przygotowawcza odbywa
posiedzenie w celu zatwierdzenia zarzutw oskarenia, na podstawie ktrych Prokurator
domaga si przeprowadzenia rozprawy. Posiedzenie odbywa si w obecnoci Prokuratora i
podejrzanego, jak rwnie jego obrocy.
2. Na wniosek Prokuratora lub z wasnej inicjatywy Izba Przygotowawcza moe odby
posiedzenie w celu zatwierdzenia zarzutw oskarenia, na podstawie ktrych Prokurator
domaga si przeprowadzenia rozprawy pod nieobecno podejrzanego, jeeli podejrzany:
(a) zrzek si prawa do uczestnictwa; albo
(b) zbieg lub nie mona ustali miejsca jego pobytu, przy czym podjto wymagane kroki w
celu zapewnienia stawiennictwa podejrzanego przed Trybunaem i poinformowania go o
zarzutach oskarenia, jak rwnie o tym, e odbdzie si posiedzenie w celu
zatwierdzenia tych zarzutw.
W takim przypadku podejrzanego reprezentuje obroca, jeeli Izba Przygotowawcza uzna,
e wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwoci.
3. W rozsdnym terminie przed posiedzeniem podejrzany:
(a) otrzymuje kopi dokumentu zawierajcego zarzuty, na ktrych Prokurator zamierza
opiera oskarenie na rozprawie; i
(b) zostaje poinformowany o dowodach, na ktre Prokurator powoa si w czasie
posiedzenia.
Izba Przygotowawcza moe wyda zarzdzenia dotyczce ujawnienia informacji na potrzeby
posiedzenia.
4. Do czasu posiedzenia Prokurator moe kontynuowa prowadzenie postpowania
przygotowawczego i moe uzupeni lub wycofa przedstawione zarzuty oskarenia.
Podejrzanego informuje si w odpowiednim terminie przed posiedzeniem o wszelkich
uzupenieniach tych zarzutw lub ich wycofaniu. W przypadku wycofania zarzutw,
Prokurator przedkada Izbie Przygotowawczej powody wycofania.
5. W czasie posiedzenia Prokurator popiera kady zarzut oskarenia dostatecznymi
dowodami w celu ustalenia, czy zachodzi uzasadnione podejrzenie, e podejrzany popeni

zarzucan mu zbrodni. Prokurator moe powoywa si na dowody z dokumentw lub ze

streszcze dowodw i nie musi wzywa wiadkw, ktrzy maj zeznawa na rozprawie.
6. W czasie posiedzenia podejrzany moe:
(a) zaprzeczy stawianym zarzutom oskarenia;
(b) podwaa dowody przedstawione przez Prokuratora; i
(c) przedstawia wasne dowody.
7. W oparciu o wyniki posiedzenia Izba Przygotowawcza stwierdza, czy istniej
wystarczajce dowody dla przyjcia istnienia uzasadnionego podejrzenia, e podejrzany
popeni kad z zarzucanych mu zbrodni. Na podstawie dokonanych ustale Izba
Przygotowawcza:
(a) zatwierdza te zarzuty oskarenia, w stosunku do ktrych stwierdzia istnienie
wystarczajcych dowodw, i przekazuje podejrzanego Izbie Orzekajcej w celu odbycia
rozprawy odnonie do zatwierdzonych zarzutw;
(b) odmawia zatwierdzenia tych zarzutw oskarenia, w stosunku do ktrych stwierdzia
brak wystarczajcych dowodw;
(c) odracza posiedzenie i zobowizuje Prokuratora do rozwaenia:
(i) dostarczenia dalszych dowodw lub dalszego prowadzenia postpowania
przygotowawczego w odniesieniu do okrelonego zarzutu oskarenia; lub
(ii) zmiany zarzutu oskarenia, jeeli przedoone dowody wskazuj na inn zbrodni
podlegajc jurysdykcji Trybunau.
8. W razie odmowy zatwierdzenia zarzutw oskarenia przez Izb Przygotowawcz
Prokurator moe ponownie domaga si ich zatwierdzenia, jeeli jego wniosek zostanie
poparty dodatkowymi dowodami.
9. Po zatwierdzeniu zarzutw oskarenia, a przed rozpoczciem rozprawy, Prokurator
moe je zmieni za zezwoleniem Izby Przygotowawczej i po poinformowaniu oskaronego.
Jeeli Prokurator chce doczy dodatkowe zarzuty oskarenia lub zastpi je
powaniejszymi, musi odby si posiedzenie na podstawie niniejszego artykuu w celu
zatwierdzenia tych zarzutw. Po rozpoczciu rozprawy Prokurator moe wycofa zarzuty
oskarenia za zezwoleniem Izby Orzekajcej.
10. Wszelkie nakazy wydane poprzednio trac moc w odniesieniu do tych zarzutw
oskarenia, ktre nie zostay zatwierdzone przez Izb Przygotowawcz lub ktre zostay
wycofane przez Prokuratora.
11. Jeeli zarzuty oskarenia zostay zatwierdzone w trybie niniejszego artykuu,
Prezydium powouje Izb Orzekajc, ktra, z zastrzeeniem ustpu 9 i artykuu 64 ustp 4,
jest odpowiedzialna za prowadzenie dalszego postpowania i moe wykonywa wszelkie
odpowiednie funkcje Izby Przygotowawczej, ktre znajduj zastosowanie w tym
postpowaniu.

CZ VI. ROZPRAWA

Artyku 62
Miejsce rozprawy

O ile nie postanowiono inaczej, rozprawa odbywa si w siedzibie Trybunau.

Artyku 63

Rozprawa w obecnoci oskaronego

1. Oskarony jest obecny na rozprawie.

2. Jeeli oskarony obecny przed Trybunaem kontynuuje zakcanie porzdku rozprawy,
Izba Orzekajca moe go usun z sali, zapewniajc mu moliwo obserwowania rozprawy i
porozumiewania si z obroc spoza sali rozpraw przy uyciu technicznych rodkw
komunikowania si, jeeli wymaga tego sytuacja. Takie rodki podejmuje si tylko w
wyjtkowych okolicznociach, jeeli inne rozsdne rozwizania okazay si niewystarczajce i
jedynie na taki okres, na jaki jest to cile niezbdne.
Artyku 64
Funkcje i uprawnienia Izby Orzekajcej

1. Funkcje i uprawnienia przewidziane w niniejszym artykule Izba Orzekajca wykonuje

zgodnie z niniejszym statutem i Reguami Procesowymi i Dowodowymi.
2. Izba Orzekajca zapewnia rzetelno i sprawno rozprawy oraz prowadzenie jej z
penym poszanowaniem praw oskaronego i z uwzgldnieniem ochrony pokrzywdzonych i
wiadkw.
3. Po skierowaniu sprawy na rozpraw zgodnie z niniejszym statutem Izba Orzekajca
wyznaczona do rozpoznania sprawy:
(a) porozumiewa si ze stronami i podejmuje rodki procesowe niezbdne dla zapewnienia
rzetelnego i sprawnego prowadzenia rozprawy;
(b) okrela jzyk lub jzyki, ktre maj by uywane podczas rozprawy; i
c) z zastrzeeniem innych stosownych postanowie niniejszego statutu, ze stosownym
wyprzedzeniem przed rozpoczciem rozprawy, zapewnia ujawnienie dokumentw i
informacji nieujawnionych wczeniej w celu umoliwienia odpowiedniego przygotowania
rozprawy.
4. Jeeli okae si to konieczne dla zapewnienia skutecznego i rzetelnego
funkcjonowania Izby Orzekajcej, moe ona przekaza rozpatrzenie kwestii wstpnych Izbie
Przygotowawczej lub, w razie koniecznoci, innemu dostpnemu sdziemu Wydziau
Przygotowawczego.
5. Zawiadamiajc strony, Izba Orzekajca moe zarzdzi, jeeli uzna to za wskazane,
poczenie lub rozdzielenie zarzutw oskarenia, w przypadku gdy dotycz wicej ni
jednego oskaronego.
6. Wykonujc swoje funkcje przed rozpraw lub w czasie rozprawy, Izba Orzekajca
moe w razie koniecznoci:
(a) wykonywa wszelkie funkcje Izby Przygotowawczej okrelone w artykule 61 ustp 11;
(b) domaga si stawienia si wiadkw i zoenia przez nich zezna oraz przedstawienia
dokumentw i innych dowodw w drodze udzielenia przez Pastwa, w razie koniecznoci,
pomocy okrelonej niniejszym statutem;
(c) zapewni ochron informacji poufnych;
(d) zarzdzi przedstawienie dowodw uzupeniajcych w stosunku do tych, ktre zostay
ju zebrane przed rozpraw lub przedstawione przez strony na rozprawie;
(e) zapewni ochron oskaronego, wiadkw i pokrzywdzonych; i
(f) podejmowa decyzje w innych stosownych sprawach.
7. Rozprawa odbywa si jawnie. Jednake Izba Orzekajca moe uzna, e szczeglne
okolicznoci wymagaj przeprowadzenia pewnych czynnoci procesowych na posiedzeniu

zamknitym dla celw okrelonych w artykule 68 lub dla ochrony tajnych lub poufnych
informacji stanowicych dowd.
8. (a) Rozprawa rozpoczyna si od odczytania oskaronemu przez Izb Orzekajc
zarzutw oskarenia zatwierdzonych uprzednio przez Izb Przygotowawcz. Izba Orzekajca
upewnia si nastpnie, czy oskarony rozumie tre zarzutw oskarenia. Nastpnie
umoliwia oskaronemu wypowiedzenie si w kwestii winy albo przez przyznanie si do winy
w trybie artykuu 65, albo przez stwierdzenie, e jest niewinny.
(b) W czasie rozprawy przewodniczcy skadu orzekajcego moe dawa wskazwki co do
prowadzenia postpowania, w tym wskazwki majce na celu zapewnienie, e
postpowanie jest prowadzone w sposb rzetelny i bezstronny. Z zastrzeeniem
wskazwek wydanych przez przewodniczcego skadu orzekajcego, strony mog
przedstawia dowody zgodnie z postanowieniami niniejszego statutu.
9. Izba orzekajca jest, inter alia, uprawniona na wniosek strony lub z wasnej
inicjatywy do:
(a) decydowania o dopuszczalnoci lub przydatnoci dowodw; i
(b) podejmowania wszelkich rodkw koniecznych do utrzymania porzdku w czasie
rozprawy.
10. Izba Orzekajca zapewnia sporzdzenie penego protokou rozprawy wiernie
odzwierciedlajcego jej przebieg oraz zapewnia zabezpieczenie go i naleyte przechowanie
przez Sekretarza.
Artyku 65
Postpowanie w razie przyznania si do winy

1. Jeeli oskarony przyznaje si do winy w trybie artykuu 64 ustp 8 (a), Izba

Orzekajca ustala, czy:
(a) oskarony rozumie znaczenie i konsekwencje przyznania si do winy;
(b) przyznanie si oskaronego jest dobrowolne i czy zostao poprzedzone wystarczajcymi
konsultacjami z obroc; i
(c) przyznanie si do winy ma oparcie w okolicznociach faktycznych sprawy zawartych w:
(i) opisie zarzutw oskarenia przedstawionych przez Prokuratora i przyznanych przez
oskaronego;
(ii) wszelkich materiaach przedstawionych przez Prokuratora uzupeniajcych zarzuty
oskarenia i uznanych przez oskaronego; i
(iii) wszelkich innych dowodach, takich jak zeznania wiadkw, przedstawionych przez
Prokuratora lub oskaronego.
2. W razie stwierdzenia okolicznoci wskazanych w ustpie 1, Izba Orzekajca uznaje
przyznanie si do winy, wraz ze wszystkimi przedstawionymi dodatkowymi dowodami, za
potwierdzenie wszystkich istotnych faktw wymaganych do udowodnienia zbrodni, do ktrej
odnosi si przyznanie si do winy, i moe skaza oskaronego za t zbrodni.
3. W razie stwierdzenia braku okolicznoci wskazanych w ustpie 1, Izba Orzekajca
uznaje przyznanie si do winy za niebye. W takim przypadku Izba zarzdza dalsze
prowadzenie rozprawy w trybie zwyczajnym okrelonym niniejszym statutem i moe
przekaza spraw innej Izbie Orzekajcej.
4. Jeeli w opinii Izby Orzekajcej interes wymiaru sprawiedliwoci, a w szczeglnoci
interes pokrzywdzonych, wymaga peniejszego przedstawienia okolicznoci sprawy, Izba
Orzekajca moe:
(a) zwrci si do Prokuratora o przedstawienie dodatkowych dowodw, cznie z
zeznaniami wiadkw; lub

(b) zarzdzi dalsze prowadzenie rozprawy w trybie zwyczajnym okrelonym niniejszym

statutem. W takim przypadku uznaje przyznanie si do winy za niebye i spraw moe
przekaza innej Izbie Orzekajcej.
5. adne porozumienia pomidzy Prokuratorem a obron, dotyczce zmiany zarzutw
oskarenia, przyznania si do winy lub wymiaru kary, nie wi Trybunau.
Artyku 66
Domniemanie niewinnoci

1. Kadego uwaa si za niewinnego, dopki jego wina nie zostanie udowodniona przed
Trybunaem zgodnie z prawem, ktre ma zastosowanie w danej sprawie.
2. Ciar udowodnienia winy oskaronego spoczywa na Prokuratorze.
3. Aby skaza oskaronego, Trybuna musi by przekonany o jego winie ponad
uzasadnion wtpliwo.
Artyku 67
Prawa oskaronego

1. Przy rozstrzyganiu kadego zarzutu oskarenia, z uwzgldnieniem postanowie

niniejszego statutu, oskarony ma prawo do publicznego, rzetelnego i bezstronnego procesu
oraz, na zasadach penej rwnoci, do co najmniej nastpujcych gwarancji:
(a) niezwocznego otrzymania w jzyku, ktrym oskarony wada i ktry w peni rozumie,
szczegowej informacji o rodzaju, przyczynach i treci zarzutu;
(b) dysponowania odpowiednim czasem i warunkami do przygotowania obrony, jak rwnie
swobodnego i poufnego porozumiewania si z obroc ustanowionym przez
oskaronego;
(c) rozprawy bez nieuzasadnionej zwoki;
(d) z zastrzeeniem artykuu 63 ustp 2, obecnoci na rozprawie, bronienia si osobicie lub
przez ustanowionego przez siebie obroc; do otrzymania informacji, jeeli oskarony
nie posiada obrocy, o istnieniu powyszego uprawnienia oraz posiadania obrocy
wyznaczonego przez Trybuna w kadym przypadku, jeeli wymaga tego dobro wymiaru
sprawiedliwoci, bez ponoszenia kosztw obrony, jeeli oskarony nie posiada
wystarczajcych rodkw na ich pokrycie;
(e) przesuchania lub spowodowania przesuchania wiadkw oskarenia i zapewnienia
obecnoci i przesuchania wiadkw obrony na tych samych warunkach, co wiadkw
oskarenia. Oskarony ma rwnie prawo do wskazywania podstaw wyczenia
odpowiedzialnoci karnej i przedstawiania dowodw dopuszczalnych na podstawie
niniejszego statutu;
(f) korzystania z bezpatnej pomocy kompetentnego tumacza i uzyskiwania tumacze
niezbdnych dla zapewnienia rzetelnoci, jeeli jakiekolwiek czynnoci procesowe nie s
dokonywane w jzyku, ktrym oskarony wada i ktry w peni rozumie, lub dokumenty
przedstawione Trybunaowi nie s sporzdzone w takim jzyku;
(g) ochrony przed przymusem zeznawania przeciwko sobie lub przyznania si do winy;
prawo do milczenia, przy czym milczenie nie moe by brane pod uwag przy orzekaniu
o winie lub niewinnoci oskaronego;
(h) skadania niezaprzysionych owiadcze ustnych lub pisemnych na swoj obron; i

(i) ochrony przed naoeniem na niego ciaru dowodu oraz obowizku odpowiedzi na
twierdzenia oskarenia.
2. Oprcz przewidzianego niniejszym statutem ujawnienia dowodw, Prokurator,
najszybciej, jak to jest praktycznie moliwe, ujawnia obronie dowody znajdujce si w jego
posiadaniu lub pod jego kontrol, ktre w jego przekonaniu wskazuj lub mog wskazywa
na niewinno oskaronego lub na okolicznoci agodzce win oskaronego lub ktre mog
podway wiarygodno dowodw oskarenia. Wtpliwoci co do stosowania niniejszego
ustpu rozstrzyga Trybuna.
Artyku 68
Ochrona pokrzywdzonych i wiadkw oraz ich udzia w postpowaniu

1. Trybuna podejmuje stosowne rodki w celu zapewnienia bezpieczestwa, dobrego

stanu fizycznego i psychicznego, godnoci i prywatnoci pokrzywdzonych i wiadkw.
Podejmujc powysze rodki, Trybuna bierze pod uwag wszystkie odpowiednie
okolicznoci, wcznie z wiekiem, pci (gender) w rozumieniu artykuu 7 ustp 3, stanem
zdrowia, charakterem zbrodni, zwaszcza, ale nie tylko, gdy dotyczy ona przemocy
seksualnej lub zwizanej z pci (gender) lub przemocy wobec dzieci. Prokurator podejmuje
powysze rodki w szczeglnoci w postpowaniu przygotowawczym w sprawach o takie
zbrodnie. Podjte rodki nie mog by niezgodne z prawami oskaronego ani narusza jego
praw i wymogw rzetelnej i bezstronnej rozprawy.
2. Jako wyjtek od zasady jawnoci rozprawy przewidzianej w artykule 67, Izby
Trybunau mog, w celu ochrony pokrzywdzonych i wiadkw lub oskaronego, prowadzi
cz postpowania in camera lub zezwoli na przedstawienie dowodw przy uyciu przekazu
elektronicznego lub innych specjalnych rodkw. rodki takie stosuje si w szczeglnoci w
odniesieniu do ofiar przemocy seksualnej lub dziecka wystpujcego w charakterze
pokrzywdzonego lub wiadka, chyba e Trybuna zarzdzi inaczej, majc na wzgldzie
wszystkie okolicznoci sprawy, a w szczeglnoci zapatrywania pokrzywdzonego lub wiadka.
3. W przypadku gdy zostay naruszone osobiste interesy pokrzywdzonych, Trybuna
zezwala na przedstawienie i wzicie pod uwag zapatrywa i obaw pokrzywdzonych na takim
etapie postpowania, jaki Trybuna uzna za stosowny, oraz w sposb, ktry nie narusza praw
oskaronego i wymaga rzetelnej i bezstronnej rozprawy. Takie zapatrywania i obawy
pokrzywdzonych mog by przedstawione przez ich penomocnika, jeeli Trybuna uzna to za
waciwe, zgodnie z Reguami Procesowymi i Dowodowymi.
4. Biuro do spraw Pokrzywdzonych i wiadkw moe udziela Prokuratorowi i
Trybunaowi porad dotyczcych odpowiednich rodkw ochrony, krokw podejmowanych w
celu zapewnienia bezpieczestwa, doradztwa i innej pomocy okrelonej w artykule 43 ustp
6.
5. Jeeli przewidziane w niniejszym statucie ujawnienie dowodu lub informacji moe
prowadzi do powanego zagroenia bezpieczestwa wiadka lub jego rodziny, Prokurator
moe dla celw postpowania, do chwili rozpoczcia rozprawy, wycofa taki dowd lub
informacj i zastpi je streszczeniem. Stosowanie takiej procedury powinno odbywa si w
sposb nienaruszajcy praw oskaronego i wymogw rzetelnej i bezstronnej rozprawy.
6. Pastwo moe zoy wniosek o zastosowanie rodkw niezbdnych dla ochrony jego
funkcjonariuszy lub agentw oraz ochrony tajnych lub poufnych informacji.
Artyku 69
Dowody

1. Przed zoeniem zezna wiadek skada przewidziane w Reguach Procesowych i

Dowodowych przyrzeczenie mwienia prawdy.
2. Na rozprawie wiadek skada zeznania osobicie, z wyjtkiem sytuacji przewidzianych
w artykule 68 lub w Reguach Procesowych i Dowodowych. Trybuna moe rwnie zezwoli
na skadanie viva voce (ustnych) lub nagranych zezna wiadka za pomoc techniki video
lub aparatury utrwalajcej dwik, jak rwnie na przedstawienie dokumentw i zapiskw, z
zastrzeeniem postanowie niniejszego statutu i zgodnie z Reguami Procesowymi i
Dowodowymi. Zastosowane rodki nie mog by niezgodne z prawami oskaronego ani ich
narusza.
3. Strony mog przedstawia dowody majce znaczenie dla sprawy, zgodnie z artykuem
64. Trybuna jest wadny domaga si przedstawienia wszystkich dowodw, ktre uznaje za
konieczne dla ustalenia prawdy.
4. Trybuna moe orzeka o przydatnoci i dopuszczalnoci kadego dowodu,
uwzgldniajc midzy innymi jego warto dowodow i negatywny wpyw, jaki dany dowd
moe wywrze na rzetelno rozprawy lub rzeteln ocen zezna wiadka, stosownie do
Regu Procesowych i Dowodowych.
5. Trybuna respektuje i przestrzega zasad poufnoci przewidzianych w Reguach
Procesowych i Dowodowych.
6. Trybuna nie przeprowadza dowodw co do faktw powszechnie znanych, lecz moe
zwrci na nie uwag stronom.
7. Dowody uzyskane z naruszeniem postanowie niniejszego statutu lub praw czowieka
uznanych przez spoeczno midzynarodow s niedopuszczalne, jeeli:
(a) naruszenie to rodzi powane wtpliwoci co do wiarygodnoci uzyskanego dowodu; lub
(b) dopuszczenie dowodu byoby sprzeczne z rzetelnoci postpowania lub mogoby
powanie jej zagrozi.
8. Podejmujc decyzj o przydatnoci i dopuszczalnoci dowodw zgromadzonych przez
pastwo, Trybuna nie wypowiada si w kwestii stosowania prawa krajowego tego pastwa.
Artyku 70
Przestpstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwoci

1. Trybuna jest waciwy w sprawach o nastpujce przestpstwa umylne przeciwko

sprawowanemu przeze wymiarowi sprawiedliwoci:
(a) skadanie faszywych zezna, mimo obowizku mwienia prawdy przewidzianego w
artykule 69 ustp 1;
(b) przedstawianie dowodw, co do ktrych strona ma wiadomo, e s nieprawdziwe lub
sfaszowane;
(c) przekupstwo wiadka, przeszkadzanie lub ingerowanie w stawiennictwo lub skadanie
zezna przez wiadka, branie odwetu na wiadku za zoenie zezna oraz niszczenie
dowodw, ingerowanie w ich tre lub utrudnianie ich gromadzenia;
(d) utrudnianie pracy, zastraszanie lub przekupstwo urzdnika Trybunau w celu zmuszenia
lub nakonienia go do niewykonywania lub niewaciwego wykonywania jego
obowizkw;
(e) branie odwetu na urzdniku Trybunau z powodu obowizkw wykonywanych przez tego
lub innego urzdnika;
(f) domaganie si wrczenia lub przyjcie apwki przez urzdnika Trybunau w zwizku z
wykonywaniem przez niego obowizkw subowych.

2. Zasady i postpowanie odnoszce si do wykonywania jurysdykcji przez Trybuna w

sprawach o przestpstwa przewidziane niniejszym artykuem uregulowane s w Reguach
Procesowych i Dowodowych. Warunki udzielania Trybunaowi midzynarodowej pomocy
prawnej w odniesieniu do postpowania prowadzonego na podstawie niniejszego artykuu
reguluje prawo krajowe Pastwa wezwanego.
3. W razie skazania, Trybuna moe wymierzy kar pozbawienia wolnoci
nieprzekraczajc piciu lat lub, zgodnie z Reguami Procesowymi i Dowodowymi, grzywn,
lub obie te kary.
4. (a) Kade Pastwo-Strona rozszerza katalog przestpstw przeciwko integralnoci
wasnego wymiaru sprawiedliwoci o przestpstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwoci
wymienione w niniejszym artykule popenione na jego terytorium lub przez jego obywatela.
(b) Na wniosek Trybunau Pastwo-Strona przekazuje spraw swoim waciwym organom w
celu przeprowadzenia postpowania karnego. Organy te zobowizane s rozpatrzy
spraw z naleyt starannoci i przeznaczy wystarczajce rodki na skuteczne
prowadzenie postpowania w tej sprawie.
Artyku 71
Kary za niewaciwe zachowanie przed Trybunaem

1. W stosunku do osb, ktre dopuszczaj si przed Trybunaem niewaciwego

zachowania, wcznie z zakcaniem postpowania lub celowym uchylaniem si od
wykonywania zarzdze Trybunau, Trybuna moe zastosowa rodki administracyjne inne
ni pozbawienie wolnoci, takie jak czasowe lub trwae usunicie z sali rozpraw, kara
pienina lub inne podobne rodki przewidziane w Reguach Procesowych i Dowodowych.
2. Postpowanie w sprawie zastosowania rodkw przewidzianych w ustpie 1 normuj
Reguy Procesowe i Dowodowe.
Artyku 72
Ochrona informacji dotyczcych bezpieczestwa narodowego

1. Postanowienia niniejszego artykuu stosuje si w kadym przypadku, gdy ujawnienie

informacji lub dokumentw pastwowych mogoby, w opinii pastwa, narusza interesy jego
bezpieczestwa narodowego. Przypadki te obejmuj sytuacje wchodzce w zakres artykuu
56 ustp 2 i 3, artykuu 61 ustp 3, artykuu 64 ustp 3, artykuu 67 ustp 2, artykuu 68
ustp 6, artykuu 87 ustp 6 i artykuu 93, jak rwnie inne, ktre maj miejsce na innych
etapach postpowania, a w ktrych moe doj do takiego ujawnienia.
2. Postanowienia niniejszego artykuu stosuje si rwnie, gdy osoba wezwana do
udzielenia informacji lub dowodu odmwia ich udzielenia lub przedstawia t spraw
pastwu, powoujc si na to, e ujawnienie przez ni wymaganych informacji lub dowodw
naruszyoby interesy bezpieczestwa narodowego tego pastwa, a pastwo to potwierdza,
e w jego opinii takie ujawnienie mogoby narusza interesy jego bezpieczestwa
narodowego.
3. adne z postanowie niniejszego artykuu nie narusza wymogw poufnoci majcych
zastosowanie na podstawie artykuu 54 ustp 3 (e) i (f) lub zastosowania artykuu 73.
4. Jeeli pastwo si dowie, e informacje lub dokumenty tego pastwa s ujawniane
lub prawdopodobnie zostan ujawnione na ktrymkolwiek etapie postpowania, a pastwo to
uwaa, e takie ujawnienie mogoby narusza interesy jego bezpieczestwa narodowego,

pastwo to ma prawo interweniowa w celu doprowadzenia do rozwizania tej kwestii

zgodnie z niniejszym artykuem.
5. Jeeli pastwo uwaa, e ujawnienie informacji mogoby narusza interesy jego
bezpieczestwa narodowego, to dziaajc w porozumieniu z Prokuratorem, obron, Izb
Przygotowawcz lub Izb Orzekajc, podejmuje ono wszelkie rozsdne kroki w celu
zaatwienia sprawy na drodze wsppracy. Kroki te mog obejmowa:
(a) zmian lub sprecyzowanie wniosku;
(b) okrelenie przez Trybuna przydatnoci wymaganej informacji lub dowodu, lub
stwierdzenie, czy dowd, cho uznany za przydatny, mgby zosta uzyskany lub zosta
uzyskany ze rda innego ni to pastwo;
(c) uzyskanie informacji lub dowodu z innego rda lub w innej formie; lub
(d) porozumienie co do warunkw, na ktrych pomoc mogaby zosta udzielona, wcznie
midzy innymi z przedstawieniem streszcze lub zmian redakcyjnych, ograniczeniem
zakresu ujawnienia, prowadzeniem postpowania in camera lub ex parte oraz
zastosowaniem innych rodkw ochronnych dozwolonych na podstawie niniejszego
statutu i Regu Procesowych i Dowodowych.
6. Jeeli podjto wszelkie rozsdne kroki w celu zaatwienia sprawy na drodze
wsppracy i jeeli pastwo uwaa, e nie istniej rodki lub warunki, po spenieniu ktrych
informacja lub dokument mogyby zosta wydane lub ujawnione bez naruszenia interesw
jego bezpieczestwa narodowego, to zawiadamia o tym Prokuratora lub Trybuna, podajc
wyrane powody swojej decyzji, chyba e wyrany opis tych powodw sam w sobie
spowodowaby naruszenie interesw bezpieczestwa narodowego tego pastwa.
7. W nastpnej kolejnoci, jeeli Trybuna stwierdzi, e dowd ma znaczenie dla sprawy i
jego uzyskanie jest konieczne dla ustalenia winy lub niewinnoci oskaronego, moe podj
nastpujce dziaania:
(a) jeeli danie ujawnienia informacji lub dokumentu oparte jest na wniosku o wspprac
zoonym na podstawie czci IX lub w warunkach opisanych w ustpie 2, a pastwo
powouje si na podstaw odmowy wsppracy wskazan w artykule 93 ustp 4:
(i) Trybuna moe, przed podjciem decyzji okrelonej w ustpie 7 (a) (ii), domaga si
przeprowadzenia dalszych konsultacji w celu rozwaenia opinii pastwa, co moe
obejmowa, tam gdzie jest to waciwe, posiedzenie in camera lub ex parte;
(ii) Jeeli Trybuna uzna, e powoujc si na podstaw odmowy wsppracy wskazan w
artykule 93 ustp 4 w okolicznociach danej sprawy pastwo, do ktrego zwrcono
si o wspprac, nie wykonuje swoich zobowiza okrelonych niniejszym
statutem, Trybuna moe przekaza spraw do rozstrzygnicia zgodnie z artykuem
87 ustp 7, wskazujc powody swojej decyzji; i
(iii) Trybuna moe przy rozpoznawaniu sprawy oskaronego wycign wnioski odnonie
do istnienia lub nieistnienia faktu, jakie w danych okolicznociach uzna za waciwe;
albo
(b) w innych okolicznociach:
(i) zarzdzi ujawnienie; lub
(ii) w zakresie, w jakim nie zarzdzi ujawnienia, wycign wnioski przy rozpoznaniu
sprawy oskaronego odnonie do istnienia lub nieistnienia faktu, jakie w danych
okolicznociach uzna za waciwe.
Artyku 73
Informacje lub dokumenty pochodzce od stron trzecich

Jeeli Trybuna zwrci si do Pastwa-Strony o przekazanie dokumentu lub informacji,

ktre znajduj si w jego posiadaniu lub nad ktrymi pastwo to sprawuje piecz lub

kontrol, a ktre zostay przekazane temu pastwu w zaufaniu przez inne pastwo,
organizacj midzyrzdow lub midzynarodow, Pastwo to powinno postara si o
wyraenie zgody przez podmiot przekazujcy na ujawnienie takiego dokumentu lub
informacji. Jeeli podmiotem przekazujcym jest Pastwo-Strona, wwczas albo wyraa ono
zgod na ujawnienie informacji lub dokumentu, albo wraz z Trybunaem podejmuje kroki w
celu rozstrzygnicia kwestii ujawnienia, na podstawie postanowie artykuu 72. Jeeli
podmiotem przekazujcym nie jest Pastwo-Strona i podmiot ten odmawia zgody na
ujawnienie, pastwo, do ktrego Trybuna zwrci si o wydanie dokumentu lub informacji,
zawiadamia Trybuna, e nie moe przekaza wymaganego dokumentu lub informacji z
powodu istniejcego wobec podmiotu przekazujcego zobowizania do zachowania
tajemnicy.
Artyku 74
Wymogi dotyczce orzekania

1. Obecno wszystkich sdziw Izby Orzekajcej jest wymagana podczas kadego

etapu rozprawy oraz narady. Prezydium moe wyznaczy dla potrzeb konkretnego
postpowania jednego lub wicej sdziw dodatkowych, ktrzy s obecni podczas kadego
etapu rozprawy i ktrzy mog zastpi czonka Izby Orzekajcej, jeeli nie moe on w
dalszym cigu bra udziau w postpowaniu.
2. Orzeczenie Izby Orzekajcej oparte jest na ocenie dowodw i caego postpowania.
Orzeczenie nie moe wykracza poza granice faktw i okolicznoci zawartych w zarzutach
oskarenia i uzupenieniu tych zarzutw. Trybuna opiera swoje orzeczenie wycznie na
dowodach przedstawionych i ujawnionych na rozprawie.
3. Sdziowie powinni dy do wydania orzeczenia jednomylnie; w razie braku
jednomylnoci orzeczenie zapada wikszoci gosw.
4. Przebieg narady Izby Orzekajcej jest tajny.
5. Orzeczenie sporzdza si na pimie; powinno ono zawiera peny opis ustale
dowodowych i wnioskw Izby Orzekajcej wraz z uzasadnieniem. Izba Orzekajca wydaje
jedno orzeczenie. W razie braku jednomylnoci orzeczenie Izby Orzekajcej powinno
zawiera opinie wikszoci i mniejszoci sdziw. Orzeczenie lub jego streszczenie ogasza
si publicznie.
Artyku 75
Naprawienie szkody wyrzdzonej pokrzywdzonym

1. Trybuna okrela zasady dotyczce naprawienia szkody wyrzdzonej pokrzywdzonym

wcznie z przywrceniem stanu poprzedniego, odszkodowaniem i zadouczynieniem. Na tej
podstawie Trybuna moe w swoim orzeczeniu, na wniosek, a w wyjtkowych okolicznociach
take z urzdu, okreli zakres szkody, straty lub krzywdy wyrzdzonej pokrzywdzonym,
wskazujc zasady, na podstawie ktrych dziaa.
2. Trybuna moe wyda zarzdzenie bezporednio wobec skazanego, w ktrym okrela
odpowiedni sposb naprawienia szkody pokrzywdzonym, wcznie z przywrceniem stanu
poprzedniego, odszkodowaniem i zadouczynieniem.
W stosownych wypadkach Trybuna moe zarzdzi przekazanie wiadczenia
odszkodowawczego za porednictwem Funduszu Powierniczego okrelonego w artykule 79.

3. Przed wydaniem zarzdzenia na podstawie niniejszego artykuu Trybuna moe

zwrci si o zoenie owiadcze przez skazanego lub w jego imieniu, przez
pokrzywdzonych, inne zainteresowane osoby lub zainteresowane pastwa i bierze te
owiadczenia pod uwag.
4. Wykonujc swoje uprawnienia na podstawie niniejszego artykuu, Trybuna, po
skazaniu osoby za zbrodni podlegajc jurysdykcji Trybunau, moe orzec, czy w celu
umoliwienia wykonania zarzdzenia wydanego na podstawie niniejszego artykuu niezbdne
jest stosowanie rodkw okrelonych w artykule 93 ustp 1.
5. Pastwo-Strona wykonuje orzeczenie podjte na podstawie niniejszego artykuu, tak
jakby postanowienia artykuu 109 miay zastosowanie do niniejszego artykuu.
6. adne z postanowie niniejszego artykuu nie moe by interpretowane jako
naruszajce
prawa
pokrzywdzonych
przewidziane
w
prawie
krajowym
lub
midzynarodowym.
Artyku 76
Orzekanie o karze

1. W razie skazania Izba Orzekajca wymierza stosown kar, biorc pod uwag
przeprowadzone dowody i owiadczenia zoone w czasie rozprawy, ktre maj znaczenie dla
wymiaru kary.
2. Z wyjtkiem przypadkw, do ktrych ma zastosowanie artyku 65, przed
zakoczeniem rozprawy Izba Orzekajca moe z wasnej inicjatywy, a jest zobowizana w
razie zoenia wniosku przez Prokuratora lub oskaronego, odby posiedzenie w celu
zapoznania si z dodatkowymi dowodami lub owiadczeniami majcymi znaczenie dla
wymiaru kary, w trybie przewidzianym w Reguach Procesowych i Dowodowych.
3. Tam, gdzie ma zastosowanie ustp 2, wszelkie owiadczenia okrelone w artykule 75
skadane s w czasie dodatkowego posiedzenia przewidzianego w ustpie 2 i, jeeli okae si
to konieczne, w czasie dodatkowej rozprawy.
4. Wyrok ogasza si publicznie i, o ile to tylko moliwe, w obecnoci oskaronego.
CZ VII. KARY

Artyku 77
Katalog kar

1. Z zastrzeeniem postanowie artykuu 110, osobie skazanej za zbrodni wymienion

w artykule 5 niniejszego statutu Trybuna moe wymierzy jedn z nastpujcych kar:
(a) kar pozbawienia wolnoci wymierzon na czas oznaczony, nieprzekraczajcy 30 lat; lub
(b) kar doywotniego pozbawienia wolnoci, jeeli przemawia za tym wyjtkowy ciar
popenionej zbrodni i waciwoci osobiste skazanego.
2. Obok kary pozbawienia wolnoci Trybuna moe orzec:
(a) grzywn na warunkach okrelonych w Reguach Procesowych i Dowodowych;
(b) przepadek korzyci, majtku i aktyww pochodzcych bezporednio lub porednio z
przestpstwa, bez naruszania nabytych w dobrej wierze praw osb trzecich.

Artyku 78
Zasady wymiaru kary

1. Wymierzajc kar, Trybuna, stosownie do Regu Procesowych i Dowodowych,

uwzgldnia takie czynniki jak ciar zbrodni i waciwoci osobiste skazanego.
2. Wymierzajc kar pozbawienia wolnoci, Trybuna zalicza na poczet wymierzonej kary
rzeczywisty okres aresztowania zastosowanego w sprawie na podstawie nakazu Trybunau.
Trybuna moe rwnie zaliczy na poczet wymierzonej kary inny okres pozbawienia wolnoci
skazanego w zwizku z czynem stanowicym zbrodni.
3. W przypadku skazania za wicej ni jedn zbrodni, Trybuna wymierza kar za kad
ze zbrodni i kar czn, okrelajc cakowity czas trwania kary pozbawienia wolnoci. Czas
ten nie bdzie krtszy ni czas trwania najwyszej z kar wymierzonych za jedn z
przypisanych zbrodni i nie przekroczy 30 lat pozbawienia wolnoci albo, jeli zachodz
przesanki z artykuu 77 ustp 1(b), kary doywotniego pozbawienia wolnoci.

Artyku 79
Fundusz Powierniczy

1. Na mocy decyzji Zgromadzenia Pastw-Stron tworzy si Fundusz Powierniczy na rzecz

ofiar zbrodni podlegajcych jurysdykcji Trybunau i ich rodzin.
2. Trybuna moe zarzdzi przekazanie pienidzy i innych wartoci majtkowych
uzyskanych z grzywien i przepadku na rzecz Funduszu Powierniczego.
3. Zarzdzanie Funduszem Powierniczym odbywa si na warunkach okrelonych przez
Zgromadzenie Pastw-Stron.

Artyku 80
Niezaleno krajowego stosowania sankcji karnych i prawa krajowego

adne z postanowie niniejszej czci nie wyklucza stosowania przez pastwa kar
przewidzianych w ich prawie krajowym ani prawa pastw, ktre nie przewiduj kar opisanych
w tej czci.

CZ VIII. KONTROLA ODWOAWCZA I WZNOWIENIE POSTPOWANIA

Artyku 81
Odwoanie od orzeczenia uniewinniajcego lub skazujcego albo orzeczenia o
karze

1. Orzeczenie wydane na podstawie artykuu 74 moe zosta zaskarone zgodnie z

Reguami Procesowymi i Dowodowymi w nastpujcy sposb:
(a) Prokurator moe zaskary orzeczenie w oparciu o ktrkolwiek z nastpujcych
przyczyn odwoawczych:
(i) obraza przepisw postpowania,
(ii) bd w ustaleniach faktycznych lub
(iii) obraza przepisw prawa;
(b) Skazany lub Prokurator w imieniu skazanego mog zaskary orzeczenie w oparciu o
ktrkolwiek z nastpujcych przyczyn odwoawczych:
(i) obraza przepisw postpowania,
(ii) bd w ustaleniach faktycznych,
(iii) obraza przepisw prawa, lub
(iv) jakakolwiek inna okoliczno naruszajca rzetelno i wiarygodno postpowania
lub orzeczenia.
2. (a) Orzeczenie o karze moe zosta zaskarone zgodnie z Reguami Procesowymi i
Dowodowymi przez Prokuratora lub skazanego ze wzgldu na niewspmierno kary w
stosunku do zbrodni.
(b) Jeeli rozpatrujc odwoanie od orzeczenia o karze Trybuna stwierdzi, e zachodz
podstawy do uchylenia orzeczenia skazujcego w caoci lub w czci, moe wezwa
Prokuratora i skazanego do przedstawienia przyczyn odwoawczych wskazanych w
artykule 81 ustp 1 (a) lub (b) i moe wyda orzeczenie w kwestii skazania zgodnie z
artykuem 83.
(c) Trybuna postpuje w taki sam sposb, jeeli podczas rozpatrywania odwoania jedynie
od orzeczenia skazujcego stwierdzi istnienie podstaw do zmniejszenia wymiaru kary na
podstawie ustpu 2 (a).
3. (a) O ile Izba Orzekajca nie postanowi inaczej, w czasie rozpoznawania odwoania
skazany pozostaje w areszcie.
(b) Jeeli czas przebywania skazanego w areszcie przekracza wymiar kary pozbawienia
wolnoci orzeczonej wobec niego, zarzdza si jego zwolnienie, z wyjtkiem sytuacji,
kiedy Prokurator rwnie zaskary orzeczenie i kiedy zwolnienie skazanego moe by
uzalenione od spenienia warunkw okrelonych poniej w punkcie (c).
(c) W razie uniewinnienia, oskaronego zwalnia si natychmiast, z zastrzeeniem
nastpujcych postanowie:
(i) w wyjtkowych okolicznociach, majc na wzgldzie, inter alia, realne ryzyko
ucieczki, ciar zarzucanego przestpstwa i prawdopodobiestwo uwzgldnienia
wniesionego odwoania, Izba Orzekajca na wniosek Prokuratora moe utrzyma
tymczasowe
aresztowanie
wobec
oskaronego
w
czasie
postpowania
odwoawczego;
(ii) od postanowienia Izby Orzekajcej wydanego na podstawie punktu (c)(i)
przysuguje odwoanie zgodnie z Reguami Procesowymi i Dowodowymi.
4. Z zastrzeeniem postanowie ustpu 3 (a) i (b) wykonanie orzeczenia lub kary zawiesza
si na czas przewidziany do wniesienia odwoania i czas trwania postpowania
odwoawczego.
Artyku 82
Odwoanie od innych decyzji

1. Stosownie do Regu Procesowych i Dowodowych stronom przysuguje odwoanie od

nastpujcych decyzji:
(a) decyzji w sprawie jurysdykcji lub dopuszczalnoci;
(b) decyzji o zwolnieniu lub odmowie zwolnienia z aresztu osoby, przeciwko ktrej
prowadzone jest postpowanie przygotowawcze;
(c) decyzji Izby Przygotowawczej o podjciu dziaania z urzdu na podstawie artykuu 56
ustp 3;
(d) decyzji dotyczcej kwestii, ktra mogaby w istotny sposb wpyn na rzetelny i
sprawny przebieg postpowania lub wynik rozprawy i ktrej natychmiastowe
rozstrzygnicie przez Izb Odwoawcz moe, w opinii Izby Przygotowawczej lub Izby
Orzekajcej, znacznie przyspieszy postpowanie.
2. Decyzja Izby Przygotowawczej podjta na podstawie artykuu 57 ustp 3(d) moe by
zaskarona przez Pastwo-Stron, ktrego decyzja dotyczy, lub przez Prokuratora za zgod
Izby Przygotowawczej. Odwoanie rozpatruje si w trybie przyspieszonym.
3. Odwoanie nie wstrzymuje wykonania zaskaronej decyzji, chyba e Izba Odwoawcza
tak postanowi na wniosek i w trybie przewidzianym w Reguach Procesowych i Dowodowych.
4. Penomocnik pokrzywdzonych, skazany lub posiadacz w dobrej wierze majtku,
ktrego dotyczy zarzdzenie wydane na podstawie artykuu 75, moe zaskary takie
zarzdzenie naprawienia szkody zgodnie z Reguami Procesowymi i Dowodowymi.
Artyku 83
Postpowanie odwoawcze

1. Dla potrzeb postpowania prowadzonego na podstawie artykuu 81 i niniejszego

artykuu Izba Odwoawcza posiada wszystkie uprawnienia Izby Orzekajcej.
2. Jeeli Izba Odwoawcza stwierdzi, e zaskarone postpowanie byo nierzetelne w
stopniu zagraajcym wiarygodnoci orzeczenia o winie lub karze lub zaskarone orzeczenie
o winie lub karze byo powanie dotknite bdem w ustaleniach faktycznych, obraz prawa
lub obraz przepisw postpowania, Izba Odwoawcza moe:
(a) uchyli lub zmieni orzeczenie lub wymiar kary; lub
(b) przekaza spraw do ponownego rozpoznania innej Izbie Orzekajcej.
W tym celu Izba Odwoawcza moe zwrci si do poprzednio orzekajcej Izby Orzekajcej o
dokonanie odpowiednich ustale faktycznych i przekazanie ich Izbie Odwoawczej lub moe
samodzielnie przeprowadzi dowody w celu dokonania odpowiednich ustale. W razie
zaskarenia orzeczenia lub wymiaru kary wycznie przez skazanego lub Prokuratora
dziaajcego na korzy skazanego, orzeczenie to lub wymiar kary nie mog by zmienione
na niekorzy skazanego.
3. Jeeli przy rozpatrywaniu odwoania od orzeczenia o karze Izba Odwoawcza
stwierdzi, e orzeczona kara jest niewspmierna do wagi zbrodni, moe zmieni orzeczenie
o karze zgodnie z czci VII.
4. Wyrok Izby Odwoawczej zapada wikszoci gosw sdziw i jest ogaszany
publicznie. Wyrok zawiera uzasadnienie. W razie braku jednomylnoci wyrok Izby
Odwoawczej zawiera opinie wikszoci i mniejszoci sdziw, jednake sdzia moe zgosi
zdanie odrbne co do prawa.
5. Izba Odwoawcza moe ogosi swj wyrok pod nieobecno osoby uniewinnionej lub
skazanej.
Artyku 84
Wznowienie postpowania

1. Skazany, a w razie jego mierci, jego maonek, dzieci, rodzice lub jakakolwiek osoba
yjca w chwili mierci oskaronego, ktra otrzymaa od oskaronego wyrane, pisemne
polecenie zoenia takiej skargi, lub Prokurator, dziaajc w imieniu skazanego, mog zwrci
si do Izby Odwoawczej o wznowienie postpowania zakoczonego prawomocnym wyrokiem
skazujcym lub wymierzajcym kar w oparciu o nastpujce podstawy:
(a) zosta ujawniony nowy dowd, ktry:
(i) nie by dostpny w czasie rozprawy, a jego braku wwczas nie mona przypisa w
caoci ani w czci stronie skadajcej wniosek; i
(ii) jest na tyle istotny, e gdyby przeprowadzono go na poprzedniej rozprawie, to
prawdopodobnie spowodowaby wydanie odmiennego orzeczenia;
(b) wyszo na jaw, e dowody o zasadniczym znaczeniu na rozprawie, od ktrych
uzalenione byo skazanie, byy nieprawdziwe, sfaszowane lub sfabrykowane;
(c) jeden lub wicej sdziw, ktrzy brali udzia w wydaniu orzeczenia skazujcego lub w
zatwierdzaniu zarzutw oskarenia, dopucio si w tej sprawie racego zaniedbania lub
racego naruszenia obowizkw na tyle powanego, e uzasadniao ono usunicie tego
sdziego lub tych sdziw ze stanowiska na podstawie artykuu 46.
2. Izba Odwoawcza odrzuca wniosek o wznowienie postpowania, jeeli uzna, e jest on
bezpodstawny. W razie uznania wniosku za uzasadniony, Izba Odwoawcza moe:
(a) ponownie zwoa poprzednio orzekajc Izb Orzekajc;
(b) powoa now Izb Orzekajc; lub
(c) uzna swoj waciwo w danej sprawie,
w celu ustalenia, po wysuchaniu stron w sposb przewidziany w Reguach Procesowych i
Dowodowych, czy wyrok zasuguje na zmian.
Artyku 85
Odszkodowanie za aresztowanie i skazanie

1. Kady, kto sta si ofiar bezprawnego zatrzymania lub aresztowania, ma prawo do

odszkodowania.
2. Osoba prawomocnie skazana za przestpstwo, ktrej skazanie zostao nastpnie
uchylone z powodu nowych lub nowo odkrytych faktw wskazujcych niezbicie na to, e
miaa miejsce pomyka sdowa, przy czym wykonano kar, otrzymuje odszkodowanie
zgodne z prawem, chyba e zostanie udowodnione, e nieujawnienie we waciwym czasie
faktw naley w caoci lub w czci przypisa tej osobie.
3. W wyjtkowych wypadkach, jeeli Trybuna ustali istnienie faktw niezbicie
wskazujcych na to, e miaa miejsce powana i oczywista pomyka sdowa, moe wedug
swego uznania i zgodnie z kryteriami okrelonymi w Reguach Procesowych i Dowodowych
przyzna odszkodowanie osobie, ktra zostaa zwolniona z aresztu w nastpstwie
prawomocnego orzeczenia uniewinniajcego lub koczcego postpowanie z tego powodu.

CZ IX. WSPPRACA MIDZYNARODOWA I POMOC PRAWNA

Artyku 86
Oglne zobowizanie do wsppracy

Zgodnie z postanowieniami niniejszego statutu Pastwa-Strony w peni wsppracuj z

Trybunaem w zakresie cigania i osdzania zbrodni podlegajcych jurysdykcji Trybunau.
Artyku 87
Wnioski o wspprac: postanowienia oglne

1. (a) Trybuna jest wadny zwraca si do Pastw-Stron z wnioskami o wspprac.

Wnioski s przekazywane drog dyplomatyczn lub w jakikolwiek inny odpowiedni sposb,
ktry moe zosta wskazany przez kade Pastwo-Stron przy ratyfikowaniu, przyjciu,
zatwierdzeniu lub przystpieniu do niniejszego statutu.
Pniejsze zmiany wskazanych sposobw przekazywania wnioskw s dokonywane
przez kade Pastwo-Stron w trybie przewidzianym w Reguach Procesowych i
Dowodowych.
(b) Z zastrzeeniem postanowie punktu (a), tam gdzie jest to waciwe, wnioski mog by
take przekazywane za porednictwem Midzynarodowej Organizacji Policji Kryminalnej
lub innej waciwej organizacji regionalnej.
2. Wnioski o wspprac i zaczone dokumenty sporzdza si w urzdowym jzyku
Pastwa wezwanego albo docza si do nich tumaczenie na ten jzyk lub sporzdza si w
jednym z roboczych jzykw Trybunau, zgodnie z wyborem dokonanym przez to pastwo
przy ratyfikowaniu, przyjciu, zatwierdzeniu lub przystpieniu do niniejszego statutu.
Pniejsze zmiany wyboru jzyka dokonywane s w trybie przewidzianym w Reguach
Procesowych i Dowodowych.
3. Pastwo wezwane zachowuje w tajemnicy wniosek oraz doczone dokumenty.
Ujawnienie jest moliwe jedynie w zakresie koniecznym dla wykonania wniosku.
4. W zwizku z kadym wnioskiem o pomoc prawn zoonym na podstawie czci IX,
Trybuna moe przedsiwzi takie rodki, cznie ze rodkami odnoszcymi si do ochrony
informacji, jakie bd konieczne dla zapewnienia bezpieczestwa oraz dobrego stanu
fizycznego i psychicznego pokrzywdzonych, potencjalnych wiadkw i ich rodzin. Trybuna
moe domaga si, aby informacje udostpniane na podstawie czci IX byy przekazywane i
traktowane w sposb zapewniajcy bezpieczestwo oraz dobry stan fizyczny i psychiczny
pokrzywdzonych, potencjalnych wiadkw i ich rodzin.
5. (a) Trybuna moe zwrci si z prob do pastwa niebdcego stron niniejszego
statutu o udzielenie pomocy prawnej na podstawie niniejszej czci w oparciu o
porozumienie ad hoc, umow zawart z tym pastwem lub na innej waciwej podstawie.
(b) Jeeli pastwo niebdce stron niniejszego statutu, ktre zawaro porozumienie ad hoc
lub umow z Trybunaem, nie dopenia obowizku wsppracy przewidzianego w
zawartym porozumieniu lub umowie, Trybuna moe zawiadomi o tym Zgromadzenie
Pastw-Stron lub Rad Bezpieczestwa, w przypadku gdy ta przedstawia spraw
Trybunaowi.
6. Trybuna moe zwrci si do organizacji midzyrzdowej o przekazanie informacji lub
dokumentw. Trybuna moe rwnie zwrci si o inne formy wsppracy i pomocy, ktre
mog zosta uzgodnione z t organizacj i ktre s zgodne z jej kompetencjami i
mandatem.
7. Jeeli wbrew postanowieniom niniejszego statutu Pastwo-Strona nie wykonuje
wniosku o wspprac, uniemoliwiajc w ten sposb Trybunaowi wykonywanie jego funkcji i
uprawnie przewidzianych w niniejszym statucie, Trybuna moe dokona ustalenia w tym
wzgldzie i przedstawi spraw Zgromadzeniu Pastw-Stron lub Radzie Bezpieczestwa, gdy
ta przedstawia spraw Trybunaowi.

Artyku 88
Dostpno procedur w prawie krajowym

Pastwa-Strony zapewni istnienie w ustawodawstwie wewntrznym takich instytucji

prawnoprocesowych,
ktre
umoliwi
realizowanie
wszystkich
form
wsppracy
przewidzianych w niniejszej czci.
Artyku 89
Dostarczanie osb Trybunaowi

1. Trybuna moe przekaza wniosek o aresztowanie i dostarczenie osoby uzupeniony

uzasadniajcymi wniosek materiaami, o ktrych mowa w artykule 91, jakiemukolwiek
pastwu, na terytorium ktrego ta osoba moe si znajdowa, i domaga si wsppracy
tego pastwa w aresztowaniu i dostarczeniu takiej osoby. Pastwa-Strony wykonuj wnioski
o aresztowanie i dostarczenie osb w oparciu o postanowienia niniejszej czci i procedury
przewidziane w ich prawie krajowym.
2. Gdy osoba poszukiwana w celu dostarczenia podnosi przed sdem krajowym zarzut
na podstawie zasady ne bis in idem, o ktrej mowa w artykule 20, Pastwo wezwane
niezwocznie konsultuje si z Trybunaem w celu ustalenia, czy zostao wydane odpowiednie
orzeczenie w sprawie dopuszczalnoci. Jeeli sprawa zostaa uznana za dopuszczaln,
Pastwo wezwane kontynuuje wykonanie wniosku. Jeeli postpowanie w sprawie
dopuszczalnoci jest w toku, Pastwo wezwane moe odroczy wykonanie wniosku o
dostarczenie osoby do czasu wydania przez Trybuna orzeczenia w sprawie dopuszczalnoci.
3. (a) Pastwo-Strona zezwala, zgodnie ze swoim ustawodawstwem wewntrznym, na
przewiezienie przez jego terytorium osoby dostarczanej Trybunaowi przez inne pastwo,
chyba e przewiezienie to utrudniaoby lub opniao dostarczenie.
(b) Wniosek Trybunau o tranzyt przekazywany jest zgodnie z artykuem 87. Wniosek o
tranzyt powinien zawiera:
(i) okrelenie osoby przewoonej;
(ii) krtkie przedstawienie stanu faktycznego sprawy i jego kwalifikacji prawnej;
(iii) nakaz aresztowania i dostarczenia.
(c) W czasie tranzytu osoba przewoona pozostaje pozbawiona wolnoci.
(d) Zezwolenie nie jest wymagane, gdy osoba jest przewoona drog lotnicz bez
przewidywanego ldowania na terytorium pastwa tranzytowego.
(e) Jeeli nastpi nieprzewidziane ldowanie na terytorium pastwa tranzytowego, pastwo
to moe domaga si od Trybunau wniosku o tranzyt, o ktrym mowa w punkcie (b).
Pastwo tranzytowe stosuje areszt wobec osoby przewoonej do czasu otrzymania
wniosku o tranzyt i wykonania przewozu. Aresztowanie dla celw przedstawionych w
niniejszym punkcie nie moe trwa duej ni 96 godzin od momentu nieprzewidzianego
ldowania, chyba e w tym czasie zostanie dostarczony wniosek.
4. Jeeli przeciwko poszukiwanej osobie toczy si postpowanie lub odbywa ona kar w
Pastwie wezwanym z powodu przestpstwa innego ni to, w zwizku z ktrym Trybuna
da dostarczenia, Pastwo wezwane, po podjciu decyzji o uwzgldnieniu wniosku,
konsultuje si z Trybunaem.

Artyku 90
Zbieg wnioskw

1. Pastwo-Strona, ktre otrzymao wniosek Trybunau o dostarczenie osoby na

podstawie artykuu 89 i ktre rwnie otrzymao wniosek innego pastwa o ekstradycj tej
samej osoby z powodu tego samego czynu, ktry wypenia znamiona zbrodni, w zwizku z
ktr Trybuna domaga si dostarczenia tej osoby, zawiadamia Trybuna oraz pastwo, ktre
wystpio z wnioskiem ekstradycyjnym, o zaistniaych faktach.
2. W przypadku gdy pastwo, ktre zoyo wniosek ekstradycyjny, jest jednoczenie
Pastwem-Stron niniejszego statutu, Pastwo wezwane daje pierwszestwo wnioskowi
zgoszonemu przez Trybuna, jeeli:
(a) Trybuna zgodnie z artykuem 18 lub 19 orzek, e sprawa, w zwizku z ktr da
dostarczenia osoby, jest dopuszczalna i, stwierdzajc t dopuszczalno, wzi pod
uwag postpowanie karne prowadzone przez Pastwo wzywajce w zwizku z jego
wnioskiem o ekstradycj lub
(b) Trybuna wyda orzeczenie, o ktrym mowa w punkcie (a), zgodnie z zawiadomieniem
otrzymanym od Pastwa wezwanego na podstawie ustpu 1.
3. Do czasu wydania przez Trybuna w trybie okrelonym w ustpie 2 (b) orzeczenia, o
ktrym mowa w ustpie 2 (a), Pastwo wezwane moe wedug swego uznania prowadzi
dalej postpowanie co do wniosku o ekstradycj zgoszonego przez Pastwo wzywajce. Nie
moe jednak dokona ekstradycji, dopki Trybuna nie stwierdzi, e sprawa jest
niedopuszczalna. Ustalenie Trybunau dokonywane jest w trybie przyspieszonym.
4. Jeeli Pastwo wzywajce nie jest Pastwem-Stron niniejszego statutu, Pastwo
wezwane, jeeli nie ciy na nim zobowizanie o charakterze midzynarodowym do
dokonania ekstradycji tej osoby do Pastwa wzywajcego, daje pierwszestwo wnioskowi o
dostarczenie zgoszonemu przez Trybuna, jeeli Trybuna orzek, e sprawa jest
dopuszczalna.
5. W przypadku gdy sprawa okrelona w ustpie 4 nie zostaa uznana za dopuszczaln
przez Trybuna, Pastwo wezwane moe wedug swego uznania kontynuowa postpowanie
w sprawie wniosku o ekstradycj zoonego przez Pastwo wzywajce.
6. W przypadkach, do ktrych ma zastosowanie ustp 4, przy czym na Pastwie
wezwanym ciy zobowizanie o charakterze midzynarodowym do wydania osoby w drodze
ekstradycji do Pastwa wzywajcego, ktre nie jest stron niniejszego statutu, Pastwo
wezwane podejmuje decyzj o dostarczeniu osoby Trybunaowi bd ekstradycji do Pastwa
wzywajcego. Przy podejmowaniu tej decyzji Pastwo wezwane bierze pod uwag wszystkie
stosowne okolicznoci, w tym midzy innymi:
(a) daty wnioskw;
(b) interesy Pastwa wzywajcego, w tym - jeeli dotyczy tego Pastwa - kwesti, czy
zbrodnia zostaa popeniona na jego terytorium, oraz obywatelstwo pokrzywdzonych i
osoby poszukiwanej; i
(c) moliwo pniejszego dostarczenia osoby pomidzy Trybunaem a Pastwem
wzywajcym.
7. Gdy Pastwo-Strona, ktre otrzymao wniosek Trybunau o dostarczenie okrelonej
osoby, otrzymao te wniosek innego pastwa o ekstradycj tej samej osoby z powodu
innego czynu ni ten, ktry wypenia znamiona zbrodni, w zwizku z ktr Trybuna domaga
si dostarczenia tej osoby:
(a) jeeli Pastwo wezwane nie jest zwizane zobowizaniem o charakterze
midzynarodowym do wydania tej osoby w drodze ekstradycji do Pastwa wzywajcego,
daje pierwszestwo wnioskowi Trybunau;
(b) jeeli Pastwo wezwane jest zwizane zobowizaniem o charakterze midzynarodowym
do wydania tej osoby w drodze ekstradycji do Pastwa wzywajcego, decyduje wedug

swego uznania o dostarczeniu osoby Trybunaowi bd ekstradycji do Pastwa

wzywajcego. Podejmujc t decyzj, Pastwo wezwane bierze pod uwag wszystkie
stosowne okolicznoci sprawy, wcznie, ale nie tylko z tymi, o ktrych mowa w ustpie
6, zwracajc szczegln uwag na charakter i ciar zarzucanych czynw.
8. Jeeli zgodnie z zawiadomieniem przewidzianym w niniejszym artykule Trybuna
orzek o niedopuszczalnoci sprawy, a nastpnie Pastwo wezwane odmwi ekstradycji do
Pastwa wzywajcego, Pastwo wezwane informuje Trybuna o swojej decyzji.
Artyku 91
Tre wniosku o aresztowanie i dostarczenie

1. Wniosek o aresztowanie i dostarczenie sporzdza si na pimie. W nagych

wypadkach wniosek moe zosta przekazany za porednictwem jakiegokolwiek rodka
umoliwiajcego przenoszenie treci w formie pisemnej, pod warunkiem i wniosek zostanie
potwierdzony drog, o ktrej mowa w artykule 87 ustp 1 (a).
2. W przypadku wniosku o aresztowanie i dostarczenie osoby, wobec ktrej zosta
wydany nakaz aresztowania przez Izb Przygotowawcz na podstawie artykuu 58, wniosek
powinien zawiera lub by poparty przez:
(a) informacje zawierajce opis osoby poszukiwanej, w sposb pozwalajcy na jej
identyfikacj, oraz informacje dotyczce jej przypuszczalnego miejsca pobytu;
(b) kopi nakazu aresztowania;
(c) dokumenty, owiadczenia oraz informacje, ktre mog by konieczne dla spenienia
wymaga procedury dostarczania przewidzianej w Pastwie wezwanym, z
zastrzeeniem, e wymagania te nie powinny by bardziej uciliwe ni te, ktre stosuje
si do wnioskw ekstradycyjnych na podstawie traktatw lub porozumie pomidzy
Pastwem wezwanym i innymi pastwami, oraz powinny by, na ile to moliwe, mniej
uciliwe, biorc pod uwag odmienny charakter Trybunau.
3. W przypadku wniosku o aresztowanie i dostarczenie osoby skazanej, wniosek
powinien zawiera lub by poparty przez:
(a) kopi nakazu aresztowania tej osoby;
(b) kopi orzeczenia skazujcego;
(c) informacj wykazujc, i osoba poszukiwana jest osob, o ktrej mowa w orzeczeniu
skazujcym;
(d) kopi orzeczenia o karze, jeeli wobec osoby poszukiwanej orzeczono kar, w przypadku
za orzeczenia skazujcego na kar pozbawienia wolnoci, zawiadczenie stwierdzajce
okres odbytej kary i okres kary pozostaej do odbycia.
4. Na wniosek Trybunau Pastwo-Strona odbywa konsultacje z Trybunaem dotyczce
zarwno spraw oglnych, jak i kwestii szczegowych dotyczcych wymogw prawa
krajowego Pastwa-Strony, ktre mog mie zastosowanie na podstawie ustpu 2 (c).
Podczas tych konsultacji Pastwo-Strona informuje Trybuna o szczeglnych wymogach jego
prawa krajowego.
Artyku 92
Tymczasowe aresztowanie

1. W nagych wypadkach Trybuna moe zgosi wniosek o tymczasowe aresztowanie

osoby poszukiwanej na czas potrzebny do przedstawienia wniosku o dostarczenie wraz z
zaczonymi dokumentami wymienionymi w artykule 91.
2. Wniosek o tymczasowe aresztowanie przekazywany jest za porednictwem
jakiegokolwiek rodka umoliwiajcego przenoszenie treci w formie pisemnej i powinien
zawiera:
(a) informacje zawierajce opis osoby poszukiwanej, w sposb pozwalajcy na jej
identyfikacj, oraz informacje dotyczce jej przypuszczalnego miejsca pobytu;
(b) zwize wskazanie zbrodni, z powodu ktrych osoba jest poszukiwana, oraz faktw
skadajcych si na ich opis, w tym - w miar moliwoci - dat oraz miejsce popenienia
zbrodni;
(c) stwierdzenie istnienia nakazu aresztowania lub orzeczenia skazujcego osob
poszukiwan; i
(d) owiadczenie, i wniosek o dostarczenie osoby poszukiwanej zostanie przekazany.
3. Osoba, wobec ktrej zastosowano tymczasowe aresztowanie, moe zosta zwolniona,
jeeli Pastwo wezwane nie otrzyma wniosku o dostarczenie oraz zaczonych dokumentw
wymienionych w artykule 91 w terminie przewidzianym w Reguach Procesowych i
Dowodowych. Jednake taka osoba moe si zgodzi na dostarczenie jej Trybunaowi przed
upywem tego terminu, jeeli pozwala na to prawo Pastwa wezwanego. W takim przypadku
Pastwo wezwane dostarcza t osob Trybunaowi w moliwie najkrtszym czasie.
4. Zwolnienie osoby poszukiwanej stosownie do ustpu 3 nie stoi na przeszkodzie
pniejszemu aresztowaniu i dostarczeniu tej osoby, jeeli wniosek o dostarczenie tej osoby,
wraz z zaczonymi dokumentami, zostanie zoony w pniejszym terminie.
Artyku 93
Inne formy wsppracy

1. Pastwa-Strony zgodnie z postanowieniami niniejszej czci oraz na podstawie

przepisw prawa krajowego wykonuj wnioski Trybunau o nastpujc pomoc prawn w
zwizku z postpowaniem karnym:
(a) ustalenie tosamoci i miejsca pobytu osb oraz miejsca przechowywania przedmiotw;
(b) przeprowadzenie dowodw, w tym zezna pod przysig, oraz przedstawienie dowodw,
w tym opinii biegych i sprawozda, niezbdnych dla Trybunau;
(c) przesuchiwanie osb, przeciwko ktrym toczy si postpowanie karne;
(d) dorczanie dokumentw, w tym dokumentw sdowych;
(e) uatwianie osobom dobrowolnego stawienia si przed Trybunaem w charakterze
wiadkw lub biegych;
(f) czasowe przekazywanie osb, przewidziane w ustpie 7;
(g) ogldziny miejsc i terenw, w tym ekshumacje, oraz ogldziny miejsc pochwku;
(h) przeprowadzanie przeszukania i zajcia;
(i) dostarczanie akt i dokumentw, w tym akt i dokumentw urzdowych;
(j) ochrona pokrzywdzonych i wiadkw oraz zabezpieczanie dowodw;
(k) identyfikacja, odnalezienie i zabezpieczenie lub zajcie korzyci, majtku i aktyww oraz
narzdzi przestpstwa dla celw ewentualnego przepadku, jednake bez uszczerbku dla
nabytych w dobrej wierze praw osb trzecich; i
(l) jakikolwiek inny rodzaj pomocy, ktry nie jest zabroniony przez prawo Pastwa
wezwanego, a ktrego celem jest uatwienie cigania i osdzenia zbrodni podlegajcych
jurysdykcji Trybunau.
2. Trybuna jest uprawniony do udzielenia gwarancji wiadkowi lub biegemu
stawiajcemu si przed Trybunaem, i nie bdzie wobec niego wszczte ani prowadzone

postpowanie karne, nie bdzie zatrzymany ani poddany adnym ograniczeniom wolnoci
osobistej przez Trybuna z powodu jakichkolwiek dziaa lub zaniecha, poprzedzajcych
opuszczenie przez t osob Pastwa wezwanego.
3. Jeeli wykonanie pomocy prawnej okrelonej we wniosku przedoonym na podstawie
ustpu 1 jest zabronione w Pastwie wezwanym na podstawie powszechnie obowizujcych
fundamentalnych zasad prawnych, Pastwo wezwane niezwocznie konsultuje si z
Trybunaem w celu rozstrzygnicia tej kwestii. W czasie konsultacji naley rozway, czy
pomoc prawna moe zosta wykonana w inny sposb lub pod pewnymi warunkami. Jeeli po
odbyciu konsultacji kwestii tej nie mona rozstrzygn, Trybuna zmienia wniosek w zakresie,
w jakim jest to konieczne.
4. Zgodnie z artykuem 72 Pastwo-Strona moe odmwi, w caoci lub w czci,
wykonania wniosku o pomoc prawn tylko wtedy, gdy wniosek dotyczy udostpnienia
dokumentu lub ujawnienia dowodu zwizanego z jego bezpieczestwem narodowym.
5. Zanim Pastwo wezwane odmwi wykonania wniosku o pomoc prawn zoonego na
podstawie ustpu 1 (l), Pastwo to rozwaa, czy pomoc prawna moe zosta udzielona pod
pewnymi warunkami, w pniejszym terminie lub w inny sposb, z zastrzeeniem, e, o ile
Trybuna lub Prokurator wyrazi zgod na udzielenie pomocy prawnej pod pewnymi
warunkami, Trybuna lub Prokurator jest nimi zwizany.
6. Jeeli wezwane Pastwo-Strona odmwi wykonania wniosku, niezwocznie informuje o
tym Trybuna lub Prokuratora, podajc powody odmowy.
7. (a) Trybuna moe da czasowego przekazania osoby pozbawionej wolnoci w celu
dokonania identyfikacji lub przesuchania lub uzyskania innej pomocy. Osoba ta moe zosta
przekazana po spenieniu nastpujcych warunkw:
(i) osoba ta dobrowolnie i wiadomie wyrazia zgod na przekazanie; i
(ii) Pastwo wezwane zgadza si na przekazanie na warunkach uzgodnionych przez to
Pastwo i Trybuna.
(b) Osoba przekazana pozostaje pozbawiona wolnoci. Kiedy cele przekazania zostay
osignite, Trybuna niezwocznie odsya osob przekazan Pastwu wezwanemu.
8. (a) Trybuna zapewnia poufno otrzymanych dokumentw i informacji, chyba e
przemawiaj przeciwko temu wzgldy postpowania przygotowawczego bd innego
postpowania wskazane we wniosku.
(b) W razie koniecznoci Pastwo wezwane moe przekaza Prokuratorowi dokumenty lub
informacje z zastrzeeniem poufnoci. W takim przypadku Prokurator moe wykorzysta
przekazane informacje i dokumenty jedynie w celu uzyskania nowych dowodw.
(c) Pastwo wezwane moe z wasnej inicjatywy lub na wniosek Prokuratora wyrazi zgod
na ujawnienie tych dokumentw lub informacji. W takim przypadku mog by one uyte
jako dowody w sprawie zgodnie z postanowieniami czci V i VI oraz Reguami
Procesowymi i Dowodowymi.
9. (a) (i) W razie otrzymania przez Pastwo-Stron konkurencyjnych wnioskw, innych
ni o dostarczenie lub ekstradycj, od Trybunau i innego pastwa dziaajcego na podstawie
zobowizania midzynarodowego Pastwo-Strona dokada wszelkich stara, aby, w
konsultacji z Trybunaem i innym pastwem, wykona oba wnioski, w razie koniecznoci
poprzez odroczenie wykonania jednego z wnioskw lub wykonanie jednego z nich pod
pewnymi warunkami.
(ii) W razie niepowodzenia powyszego, konkurencyjne wnioski zostaj rozpatrzone
zgodnie z zasadami okrelonymi w artykule 90.
(b) Jeeli jednak wniosek Trybunau dotyczy informacji, przedmiotw lub osb pozostajcych
pod kontrol pastwa trzeciego lub organizacji midzynarodowej na mocy umowy
midzynarodowej, Pastwo wezwane informuje o tym Trybuna, ktry kieruje swj
wniosek do pastwa trzeciego lub organizacji midzynarodowej.
10. (a) Trybuna moe, na wniosek Pastwa-Strony prowadzcego postpowanie
przygotowawcze lub sdowe z powodu czynu, ktry stanowi zbrodni podlegajc jurysdykcji

Trybunau lub ktry stanowi powane przestpstwo wedug prawa Pastwa wzywajcego,
wsppracowa z Pastwem wzywajcym i udzieli mu pomocy prawnej.
(b) (i) Pomoc przewidziana w punkcie (a) obejmuje, inter alia:
a. przekazanie owiadcze, dokumentw lub innego rodzaju dowodw
zgromadzonych w trakcie postpowania przygotowawczego lub rozprawy
prowadzonej przez Trybuna; i
b. przesuchanie osoby aresztowanej na mocy postanowienia Trybunau.
(ii) W przypadku pomocy udzielanej na podstawie punktu (b)(i)a.:
a. jeeli dokumenty lub dowody innego rodzaju zostay zgromadzone przy pomocy
Pastwa, takie przekazanie wymaga zgody tego Pastwa;
b. jeeli owiadczenia, dokumenty i innego rodzaju dowody zostay dostarczone
przez wiadka lub biegego, przekazanie podlega postanowieniom artykuu 68.
(c) Trybuna moe na warunkach okrelonych w niniejszym ustpie udzieli pomocy prawnej
przewidzianej w niniejszym ustpie pastwu, ktre nie jest Stron niniejszego statutu.
Artyku 94
Odroczenie wykonania
przygotowawcze

wniosku

ze

wzgldu

na

toczce

si

postpowanie

1. Jeeli niezwoczne wykonanie wniosku mogoby zakca prowadzone postpowanie

karne w innej sprawie ni ta, do ktrej odnosi si wniosek, Pastwo wezwane moe odroczy
wykonanie wniosku na czas uzgodniony z Trybunaem. Jednake odroczenie nie moe trwa
duej, ni jest to konieczne do zakoczenia wspomnianego postpowania karnego w
Pastwie wezwanym. Przed podjciem decyzji o odroczeniu Pastwo wezwane rozwaa, czy
pomoc nie moe by udzielona niezwocznie pod pewnymi warunkami.
2. Jeeli zostanie podjta decyzja o odroczeniu na podstawie ustpu 1, Prokurator moe
da zabezpieczenia dowodw w oparciu o artyku 93 ustp 1 (j).
Artyku 95
Odroczenie wykonania wniosku ze wzgldu na sprzeciw w sprawie dopuszczalnoci

Jeeli Trybuna rozpatruje sprzeciw w sprawie dopuszczalnoci na podstawie artykuu 18

lub 19, Pastwo wezwane moe odroczy wykonanie wniosku na podstawie niniejszej czci
do czasu wydania przez Trybuna decyzji w sprawie dopuszczalnoci, chyba e Trybuna
zarzdzi, e Prokurator moe zbiera dowody na podstawie artykuu 18 lub 19.
Artyku 96
Tre wniosku o udzielenie innych form pomocy na podstawie artykuu 93

1. Wniosek o udzielenie innych form pomocy okrelonych w artykule 93 sporzdza si na

pimie. W nagych wypadkach wniosek moe zosta przekazany za porednictwem
jakiegokolwiek rodka umoliwiajcego przenoszenie treci w formie pisemnej, pod
warunkiem i wniosek zostanie potwierdzony drog, o ktrej mowa w artykule 87 ustp 1
(a).

2. Wniosek powinien, tam gdzie ma to zastosowanie, zawiera lub by poparty przez:

(a) zwize przedstawienie celu, jakiemu ma suy wniosek i dana pomoc, wcznie ze
wskazaniem podstawy prawnej i uzasadnieniem wniosku;
(b) moliwie szczegow informacj o miejscu pobytu lub tosamoci osoby lub miejsca,
ktre maj by odnalezione lub ktrych tosamo ma by ustalona w celu udzielenia
danej pomocy;
(c) zwize przedstawienie faktw lecych u podstaw wniosku;
(d) powody i szczegy procedur i wymogw, ktre maj by zastosowane;
(e) takie informacje, ktre mog by wymagane na podstawie prawa Pastwa wezwanego w
celu wykonania wniosku; i
(f) wszelkie inne informacje istotne dla udzielenia danej pomocy.
3. Na wniosek Trybunau Pastwo-Strona odbywa konsultacje z Trybunaem dotyczce
zarwno spraw oglnych, jak i kwestii szczegowych, dotyczcych wymogw prawa
krajowego Pastwa-Strony, ktre mog mie zastosowanie na podstawie ustpu 2 (e).
Podczas tych konsultacji Pastwo-Strona informuje Trybuna o szczeglnych wymogach
swego prawa krajowego.
4. Postanowienia niniejszego artykuu stosuje si rwnie do wniosku o pomoc
skierowanego do Trybunau.
Artyku 97
Konsultacje

Jeeli Pastwo-Strona otrzyma na podstawie niniejszej czci wniosek, ktry stwarza

problemy mogce utrudni lub uniemoliwi jego wykonanie, Pastwo to niezwocznie
konsultuje si z Trybunaem w celu rozwizania tej kwestii. Problemy te mog obejmowa,
inter alia:
(a) brak informacji wystarczajcych do wykonania wniosku;
(b) w przypadku wniosku o dostarczenie, fakt, e pomimo dooenia wszelkich stara nie
mona ustali miejsca pobytu osoby poszukiwanej albo e w wyniku przeprowadzonego
postpowania stwierdzono, i osoba zlokalizowana w Pastwie wezwanym ponad wszelk
wtpliwo nie jest osob wskazan we wniosku; lub
(c) fakt, e wykonanie wniosku w jego aktualnej formie wymagaoby od Pastwa
wezwanego naruszenia istniejcych zobowiza traktatowych zacignitych wobec
innego pastwa.
Artyku 98
Wsppraca w odniesieniu do uchylenia immunitetu i zgody na dostarczenie

1. Trybuna nie moe wystpi z wnioskiem o dostarczenie lub pomoc, ktry wymagaby
od Pastwa wezwanego dziaania niezgodnego z jego zobowizaniami wynikajcymi z prawa
midzynarodowego w odniesieniu do immunitetu Pastwa, immunitetu dyplomatycznego
osoby lub majtku Pastwa trzeciego, chyba e Trybuna wczeniej uzyska zgod Pastwa
trzeciego na uchylenie immunitetu.
2. Trybuna nie moe wystpi z wnioskiem o dostarczenie, ktry wymagaby od Pastwa
wezwanego dziaania niezgodnego z jego zobowizaniami wynikajcymi z umw
midzynarodowych, zgodnie z ktrymi wymagana jest zgoda Pastwa wysyajcego na

dostarczenie Trybunaowi jakiejkolwiek osoby, chyba e Trybuna wczeniej

wspprac z Pastwem wysyajcym w celu uzyskania zgody na dostarczenie.

podj

Artyku 99
Wykonanie wnioskw na podstawie artykuu 93 i 96

1. Wnioski o wspprac s wykonywane zgodnie ze stosown procedur przewidzian w

prawie Pastwa wezwanego i, o ile nie jest to zabronione przez to prawo, w sposb
okrelony we wniosku, wcznie z zastosowaniem procedury wskazanej we wniosku lub
zezwoleniem osobom wymienionym we wniosku na obecno i udzielanie pomocy przy
wykonywaniu wniosku.
2. W przypadku wniosku niecierpicego zwoki, dokumenty lub dowody sporzdzone w
odpowiedzi na wniosek przesyane s na dane Trybunau w trybie pilnym.
3. Odpowiedzi Pastwa wezwanego przekazuje si w ich oryginalnym jzyku i formie.
4. Z zastrzeeniem postanowie innych artykuw niniejszej czci, jeeli jest to
konieczne dla skutecznego wykonania wniosku, ktry moe zosta wykonany bez
zastosowania rodkw przymusu, w tym w szczeglnoci dobrowolnego przesuchania osoby
lub przeprowadzenia dowodu z osoby nawet bez obecnoci organw Pastwa wezwanego,
jeeli jest to niezbdne dla wykonania wniosku, albo ogldzin terenu publicznego lub innego
miejsca publicznego. Prokurator moe wykona taki wniosek bezporednio na terytorium
Pastwa w sposb nastpujcy:
(a) jeeli wezwane Pastwo-Strona jest pastwem, wobec ktrego istnieje podejrzenie, e
na jego terytorium zostaa popeniona zbrodnia i orzeczono o dopuszczalnoci zgodnie z
artykuem 18 lub 19, Prokurator moe bezporednio wykona taki wniosek po
przeprowadzeniu wszelkich moliwych konsultacji z wezwanym Pastwem-Stron;
(b) w innych przypadkach Prokurator moe wykona taki wniosek po przeprowadzeniu
konsultacji z wezwanym Pastwem-Stron i po uwzgldnieniu wszystkich rozsdnych
warunkw i uwag przedstawionych przez to Pastwo-Stron. Jeeli Pastwo-Strona
napotyka trudnoci z wykonaniem wniosku zgodnie z niniejszym punktem, niezwocznie
konsultuje si z Trybunaem w celu rozwizania tej kwestii.
5. Postanowienia zezwalajce osobie przesuchiwanej przez Trybuna na podstawie
artykuu 72 na powoywanie si na ograniczenia suce zapobieganiu ujawnianiu informacji
poufnych zwizanych z bezpieczestwem narodowym stosuje si take do wykonania
wnioskw o pomoc na podstawie niniejszego artykuu.
Artyku 100
Koszty

1. Zwyke koszty zwizane z wykonaniem wnioskw na terytorium Pastwa wezwanego

ponosi to Pastwo, z wyjtkiem nastpujcych kosztw, ktre ponosi Trybuna:
(a) koszty zwizane z podr i zapewnieniem bezpieczestwa wiadkom i biegym lub
przekazaniem osoby pozbawionej wolnoci na podstawie artykuu 93;
(b) koszty tumaczenia i przepisywania;
(c) koszty podry i utrzymania sdziw, Prokuratora, zastpcw Prokuratora, Sekretarza,
zastpcy Sekretarza i personelu kadego organu Trybunau;
(d) koszty opinii lub raportu biegego sporzdzonych na danie Trybunau;

(e) koszty zwizane z transportem osoby dostarczanej do Trybunau przez Pastwo, na

terytorium ktrego ona przebywaa; i
(f) po uzgodnieniu - wszelkie nadzwyczajne koszty spowodowane wykonaniem wniosku.
2. Postanowienia ustpu 1 stosuje si odpowiednio do wnioskw pochodzcych od
Pastw-Stron i skierowanych do Trybunau. W takim przypadku Trybuna ponosi zwyke
koszty wykonania.
Artyku 101
Zasada specjalnoci

1. Osoba dostarczona Trybunaowi na podstawie niniejszego statutu nie bdzie cigana,

ukarana ani pozbawiona wolnoci z powodu czynu popenionego przed dostarczeniem,
innego ni czyn, ktry wypenia znamiona zbrodni stanowicych podstaw dostarczenia jej
Trybunaowi.
2. Trybuna moe domaga si od pastwa, ktre dostarczyo osob Trybunaowi,
zrzeczenia si wymogw ustpu 1 i, w razie koniecznoci, Trybuna dostarczy dodatkowych
informacji zgodnie z artykuem 91. Pastwa-Strony s wadne dokona takiego zrzeczenia na
rzecz Trybunau i doo w tym celu wszelkich stara.
Artyku 102
Wyjanienie poj

W rozumieniu niniejszego statutu:

(a) "dostarczenie" oznacza wydanie osoby Trybunaowi przez pastwo, w trybie
przewidzianym niniejszym statutem;
"ekstradycja" oznacza wydanie osoby przez jedno pastwo drugiemu pastwu na podstawie
traktatu, konwencji lub ustawodawstwa krajowego.
CZ X. WYKONANIE

Artyku 103
Rola pastw w wykonywaniu kary pozbawienia wolnoci

1. (a) Kara pozbawienia wolnoci jest wykonywana w Pastwie wyznaczonym przez

Trybuna z listy pastw, ktre zadeklaroway Trybunaowi wol przyjcia osb skazanych.
(b) Skadajc deklaracj woli przyjcia osb skazanych, pastwo moe zastrzec warunki
takiego przyjcia, o ile Trybuna wyrazi na nie zgod i s one zgodne z niniejsz czci.
(c) Pastwo wyznaczone w konkretnej sprawie niezwocznie informuje Trybuna, czy
akceptuje decyzj Trybunau.
2. (a) Pastwo wykonania zawiadamia Trybuna o wszelkich okolicznociach, wcznie z
wystpieniem jakichkolwiek warunkw uzgodnionych na podstawie ustpu 1, ktre mogyby
istotnie rzutowa na warunki i dugo pozbawienia wolnoci. Trybuna powinien zosta

poinformowany z co najmniej 45-dniowym wyprzedzeniem o wszelkich tego typu znanych

lub przewidywanych okolicznociach. W tym czasie Pastwo wykonania nie podejmuje
adnych krokw, ktre mogyby naruszy jego zobowizania wynikajce z artykuu 110.
(b) Jeeli Trybuna nie moe przysta na warunki okrelone w punkcie (a), zawiadamia
Pastwo wykonania i postpuje zgodnie z artykuem 104 ustp 1.
3. Trybuna, wyznaczajc w granicach swobodnego uznania pastwo w oparciu o ustp
1, bierze pod uwag nastpujce okolicznoci:
(a) zasad, e Pastwa-Strony powinny dzieli odpowiedzialno za wykonanie kary
pozbawienia wolnoci, zgodnie z zasad susznego podziau przewidzian w Reguach
Procesowych i Dowodowych;
(b) stosowanie szeroko akceptowanych standardw midzynarodowego prawa traktatowego
regulujcych traktowanie winiw;
(c) opini osoby skazanej;
(d) obywatelstwo osoby skazanej;
(e) wszelkie inne czynniki dotyczce okolicznoci zbrodni, osoby skazanej oraz efektywnego
wykonania kary, ktre mog mie znaczenie dla wyznaczenia Pastwa wykonania.
4. Jeeli adne pastwo nie zostanie wyznaczone na podstawie ustpu 1, kar
pozbawienia wolnoci wykonuje si w wizieniu udostpnionym przez Pastwo przyjmujce,
zgodnie z warunkami ustalonymi w porozumieniu w sprawie siedziby, o ktrym mowa w
artykule 3 ustp 2. W takim przypadku koszty wynikajce z wykonania kary pozbawienia
wolnoci ponosi Trybuna.
Artyku 104
Zmiana w wyznaczeniu Pastwa wykonania

1. Trybuna moe w kadej chwili postanowi o przekazaniu osoby skazanej do wizienia

w innym pastwie.
2. Osoba skazana moe w kadej chwili zwraca si do Trybunau o przekazanie jej z
Pastwa wykonania.
Artyku 105
Wykonanie wyroku

1. Z uwzgldnieniem warunkw, ktre pastwo zastrzego zgodnie z artykuem 103

ustp 1 (b), wyrok skazujcy na kar pozbawienia wolnoci wie Pastwo-Stron, ktre w
adnym przypadku nie moe go zmieni.
2. Wycznie Trybuna ma prawo rozpatrywa odwoania od wyrokw i wnioski o
wznowienie postpowania. Pastwo-Strona nie bdzie utrudnia skadania takich skarg przez
osob skazan.
Artyku 106
Nadzorowanie wykonania kary i warunkw pozbawienia wolnoci

1. Wykonywanie kary pozbawienia wolnoci podlega nadzorowi Trybunau i powinno by

zgodne z szeroko przyjtymi standardami midzynarodowego prawa traktatowego
regulujcymi traktowanie winiw.
2. Warunki wykonywania kary pozbawienia wolnoci s regulowane przez prawo Pastwa
wykonania i musz by zgodne z szeroko przyjtymi standardami midzynarodowego prawa
traktatowego regulujcymi traktowanie winiw; w adnym razie warunki te nie mog by
lepsze lub gorsze od tych, w jakich przebywaj winiowie skazani za podobne przestpstwa
w Pastwie wykonania.
3. Porozumiewanie si osoby skazanej z Trybunaem powinno by poufne i odbywa si
bez przeszkd.
Artyku 107
Przekazanie osoby po odbyciu kary

1. Po odbyciu kary osoba, ktra nie jest obywatelem Pastwa wykonania, moe, zgodnie
z prawem Pastwa wykonania, zosta przekazana do pastwa, ktre jest zobowizane do jej
przyjcia, lub do innego pastwa, ktre wyrazi zgod na jej przyjcie, biorc pod uwag
opinie osoby, ktra ma zosta przekazana do tego pastwa, chyba e Pastwo wykonania
zezwoli tej osobie na pozostanie na swoim terytorium.
2. Jeeli adne z pastw nie ponosi kosztw wynikajcych z przekazania osoby do
innego pastwa na podstawie ustpu 1, koszty te ponosi Trybuna.
3. Z zastrzeeniem postanowie artykuu 108 Pastwo wykonania moe rwnie,
stosownie do swojego prawa wewntrznego, wyda lub w inny sposb przekaza osob do
pastwa, ktre domagao si wydania lub przekazania osoby w celu przeprowadzenia
postpowania karnego lub wykonania kary.
Artyku 108
Ograniczenie cigania lub karania za inne przestpstwa

1. Osoba skazana pozbawiona wolnoci w Pastwie wykonania nie moe by cigana,

ukarana lub podlega ekstradycji do pastwa trzeciego z powodu czynu popenionego przed
przekazaniem tej osoby Pastwu wykonania, chyba e na takie ciganie, ukaranie lub
ekstradycj wyrazi zgod Trybuna na wniosek Pastwa wykonania.
2. Trybuna orzeka w tej kwestii po wysuchaniu osoby skazanej.
3. Ustpu 1 nie stosuje si, jeeli osoba skazana, po odbyciu penego wymiaru kary
wymierzonej przez Trybuna, dobrowolnie pozostaje przez okres duszy ni 30 dni na
terytorium Pastwa wykonania lub powraca na terytorium tego pastwa po jego
opuszczeniu.
Artyku 109
Wykonywanie orzecze grzywny i przepadku

1. Pastwa-Strony wykonuj orzeczenia grzywny oraz przepadku wydane przez Trybuna

na podstawie czci VII, zgodnie z procedur przewidzian w prawie wewntrznym, nie
naruszajc nabytych w dobrej wierze praw osb trzecich.
2. Jeeli Pastwo-Strona nie moe wykona orzeczenia przepadku, podejmuje rodki w
celu odzyskania rwnowartoci majtku, korzyci lub aktyww objtych wydanym przez
Trybuna orzeczeniem przepadku, nie naruszajc nabytych w dobrej wierze praw osb
trzecich.
3. Majtek lub korzyci ze sprzeday nieruchomoci lub, tam gdzie jest to waciwe, ze
sprzeday innych przedmiotw, uzyskane przez Pastwo-Stron w wyniku wykonania wyroku
Trybunau, przekazuje si Trybunaowi.
Artyku 110
Zmniejszenie wymiaru kary

1. Pastwo wykonania nie moe zwolni osoby przed upywem okresu kary wymierzonej
przez Trybuna.
2. Wycznie Trybuna ma uprawnienie do orzekania o zmniejszeniu wymiaru kary i
orzeka w tej kwestii po wysuchaniu osoby skazanej.
3. Jeeli osoba odbya dwie trzecie wymierzonej kary lub 25 lat w przypadku kary
doywocia, Trybuna dokonuje oceny wyroku pod ktem ewentualnego zmniejszenia jej
wymiaru. Taka ocena wyroku nie moe mie miejsca przed upywem wskazanych okresw.
4. Dokonujc oceny na podstawie ustpu 3, Trybuna moe zmniejszy wymiar kary,
jeeli stwierdzi, e zachodzi przynajmniej jedna z nastpujcych okolicznoci:
(a) wczenie wyraona i podtrzymywana ch wsppracy osoby z Trybunaem w
prowadzonych postpowaniach przygotowawczych;
(b) dobrowolna pomoc osoby w umoliwieniu wykonania wyrokw i orzecze Trybunau w
innych sprawach, a w szczeglnoci pomoc w zlokalizowaniu przedmiotw objtych
orzeczeniami grzywny, przepadku lub naprawienia szkody, ktre mog by
spoytkowane dla dobra pokrzywdzonych; lub
(c) inne czynniki wskazujce na wyran i znaczc zmian okolicznoci usprawiedliwiajc
zmniejszenie wymiaru kary przewidziane w Reguach Procesowych i Dowodowych.
5. Jeeli po przeprowadzeniu pierwszej oceny kary na podstawie ustpu 3 Trybuna
stwierdzi brak podstaw do zmniejszenia wymiaru kary, dokonuje dalszych ocen wyroku w
takich odstpach czasowych i z zastosowaniem takich kryteriw, jakie przewidziane s w
Reguach Procesowych i Dowodowych.
Artyku 111
Ucieczka

Jeeli osoba skazana zbiegnie z wizienia i opuci Pastwo wykonania, pastwo to moe,
po przeprowadzeniu konsultacji z Trybunaem, zoy wniosek o wydanie tej osoby przez
pastwo, w ktrym si ona znajduje, na podstawie istniejcych porozumie dwustronnych
lub wielostronnych, lub moe zwrci si do Trybunau o wystpienie z wnioskiem o
dostarczenie osoby na podstawie czci IX. Trybuna moe wskaza, aby osoba zostaa
przekazana pastwu, w ktrym odbywaa kar, lub innemu pastwu wyznaczonemu przez
Trybuna.

CZ XI. ZGROMADZENIE PASTW-STRON

Artyku 112
Zgromadzenie Pastw-Stron

1. Tworzy si Zgromadzenie Pastw-Stron niniejszego statutu. Kade Pastwo-Strona

ma w Zgromadzeniu jednego przedstawiciela, ktremu mog towarzyszy zastpcy i
doradcy. Inne pastwa, ktre podpisay niniejszy statut lub Akt Kocowy, mog mie status
obserwatorw w Zgromadzeniu.
2. Zgromadzenie Pastw-Stron:
(a) rozpatruje i przyjmuje zalecenia Komisji Przygotowawczej;
(b) sprawuje nadzr nad Prezydium, Prokuratorem oraz Sekretarzem w zakresie
administracji Trybunau;
(c) rozpatruje sprawozdania z dziaalnoci Biura utworzonego na podstawie ustpu 3 oraz
podejmuje w zwizku z tym odpowiednie dziaania;
(d) rozpatruje oraz uchwala budet Trybunau;
(e) decyduje zgodnie z artykuem 36 o zmianie liczby sdziw;
(f) rozpatruje zgodnie z artykuem 87 ustp 5 i 7 kwestie dotyczce braku wsppracy;
(g) peni inne funkcje stosownie do postanowie niniejszego statutu oraz Regu Procesowych
i Dowodowych.
3. (a) Zgromadzenie Pastw-Stron posiada Biuro skadajce si z Prezesa, dwch
wiceprezesw oraz 18 czonkw wybieranych przez Zgromadzenie na trzyletni kadencj.
(b) Biuro ma charakter reprezentatywny, biorc pod uwag w szczeglnoci sprawiedliwy
podzia geograficzny oraz odpowiedni reprezentacj wiatowych systemw prawnych.
(c) Biuro odbywa posiedzenia tak czsto, jak to jest konieczne, ale nie rzadziej ni raz na
rok. Biuro wspomaga Zgromadzenie Pastw-Stron w wykonywaniu jego obowizkw.
4. Zgromadzenie Pastw-Stron moe w razie koniecznoci utworzy organy pomocnicze,
w tym niezaleny mechanizm nadzorczy dla kontroli, oceny oraz badania Trybunau w celu
podniesienia sprawnoci jego dziaania i usprawnienia gospodarki.
5. Prezes Trybunau, Prokurator i Sekretarz oraz ich przedstawiciele mog uczestniczy
w posiedzeniach Zgromadzenia Pastw-Stron oraz Biura.
6. Posiedzenia Zgromadzenia Pastw-Stron odbywaj si w siedzibie Trybunau lub w
gwnej siedzibie Organizacji Narodw Zjednoczonych raz do roku, a jeli okolicznoci tego
wymagaj, odbywaj si specjalne posiedzenia. Z wyjtkiem przypadkw przewidzianych w
niniejszym statucie, posiedzenia specjalne Zgromadzenia mog by zwoane przez Biuro z
wasnej inicjatywy lub na wniosek jednej trzeciej Pastw-Stron.
7. Kade Pastwo-Strona posiada jeden gos. Naley czyni wszelkie wysiki w celu
podejmowania decyzji przez Zgromadzenie i Biuro w drodze konsensusu. Jeeli konsensusu
nie mona osign, to z wyjtkiem, kiedy statut nie stanowi inaczej:
(a) decyzje dotyczce kwestii merytorycznych musz zosta podjte przez wikszo dwch
trzecich obecnych i gosujcych Pastw-Stron, z tym zastrzeeniem, e bezwzgldna
wikszo Pastw-Stron stanowi quorum,
(b) decyzje dotyczce spraw proceduralnych s podejmowane zwyk wikszoci obecnych
i gosujcych Pastw-Stron.
8. Pastwo-Strona, ktre zalega z patnoci skadek na poczet wydatkw Trybunau, nie
ma prawa gosu w Zgromadzeniu Pastw-Stron i w Biurze, jeeli suma zalegych kwot jest
rwna lub wysza od wysokoci skadek nalenych za dwa ostatnie lata. Zgromadzenie
Pastw-Stron moe jednak wyrazi zgod na udzia Pastwa-Strony w gosowaniu w

Zgromadzeniu oraz w Biurze, o ile uzna, i brak patnoci jest spowodowany okolicznociami
niezalenymi od Pastwa-Strony.
9. Zgromadzenie Pastw-Stron przyjmuje wasny regulamin.
10. Urzdowymi i roboczymi jzykami Zgromadzenia s jzyki obowizujce na
Zgromadzeniu Oglnym Organizacji Narodw Zjednoczonych.
CZ XII. SPRAWY FINANSOWE

Artyku 113
Regulacje finansowe

O ile przepisy szczeglne nie stanowi inaczej, wszelkie sprawy finansowe dotyczce
Trybunau oraz posiedze Zgromadzenia Pastw-Stron, w tym jego Biura i organw
pomocniczych, s regulowane przez niniejszy statut oraz regulaminy i przepisy finansowe
przyjte przez Zgromadzenie Pastw-Stron.
Artyku 114
Wydatki

Wydatki Trybunau i Zgromadzenia Pastw-Stron, w tym Biura i organw pomocniczych,

pokrywane s z funduszy Trybunau.
Artyku 115
Fundusze Trybunau oraz Zgromadzenia Pastw-Stron

Wydatki Trybunau i Zgromadzenia Pastw-Stron, w tym Biura i organw pomocniczych,

przewidziane w budecie przyjtym przez Zgromadzenie Pastw-Stron, pokrywane s z
nastpujcych rde:
(a) ustalonych skadek wpacanych przez Pastwa-Strony;
(b) funduszy przydzielonych przez Organizacj Narodw Zjednoczonych, po uzyskaniu zgody
Zgromadzenia Oglnego, w szczeglnoci w zwizku z wydatkami spowodowanymi
przedstawieniem spraw Trybunaowi przez Rad Bezpieczestwa.
Artyku 116
Dobrowolne dotacje

Z zastrzeeniem artykuu 115, jako dodatkowe fundusze Trybuna moe przyjmowa i

wykorzystywa dobrowolne dotacje od Rzdw, organizacji midzynarodowych, osb

indywidualnych, przedsibiorstw oraz innych podmiotw, stosownie do odpowiednich

kryteriw przyjtych przez Zgromadzenie Pastw-Stron.
Artyku 117
Ustalanie wysokoci skadek

Skadki Pastw-Stron s ustalane wedug uzgodnionej skali wzorowanej na skali

przyjtej przez Organizacj Narodw Zjednoczonych przy ustalaniu jej zwykego budetu i
dostosowane zgodnie z zasadami, na ktrych ta skala jest oparta.
Artyku 118
Audyt roczny

Akta, ksigi i rachunki Trybunau, wraz z rocznym sprawozdaniem finansowym,

podlegaj corocznemu badaniu przez niezalenego audytora.

CZ XIII. POSTANOWIENIA KOCOWE

Artyku 119
Rozstrzyganie sporw

1. Spory dotyczce funkcji sdowych Trybunau rozstrzyga sam Trybuna.

2. Kady inny spr pomidzy dwoma lub wicej Pastwami-Stronami dotyczcy
interpretacji lub stosowania niniejszego statutu, o ile nie zosta rozstrzygnity w cigu trzech
miesicy w drodze negocjacji, jest przedstawiany Zgromadzeniu Pastw-Stron.
Zgromadzenie moe stara si rozstrzygn spr bd te przyj zalecenia co do dalszych
sposobw rozstrzygnicia sporu, w tym skierowania sprawy do Midzynarodowego Trybunau
Sprawiedliwoci, stosownie do postanowie statutu tego Trybunau.
Artyku 120
Zastrzeenia

Do niniejszego statutu nie mog by czynione adne zastrzeenia.

Artyku 121
Poprawki

1. Po upywie siedmiu lat od wejcia w ycie niniejszego statutu kade Pastwo-Strona

moe zaproponowa poprawki do niego. Tekst proponowanej poprawki przedstawia si
Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodw Zjednoczonych, ktry niezwocznie
komunikuje zaproponowan poprawk wszystkim Pastwom-Stronom.
2. Nie wczeniej ni trzy miesice po notyfikacji Zgromadzenie Pastw-Stron na swoim
nastpnym posiedzeniu, wikszoci obecnych i gosujcych, decyduje, czy przyj
poprawk. Zgromadzenie moe rozpatrzy proponowan poprawk bezporednio lub zwoa
Konferencj Rewizyjn, jeeli uzasadnia to charakter problemu.
3. Jeeli przyjcie poprawki podczas Zgromadzenia Pastw-Stron lub na Konferencji
Rewizyjnej jest niemoliwe w drodze konsensusu, wymagana jest wikszo dwch trzecich
gosw Pastw-Stron.
4. Z zastrzeeniem ustpu 5 poprawka wchodzi w ycie w stosunku do wszystkich
Pastw-Stron po upywie roku od zoenia Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodw
Zjednoczonych dokumentw ratyfikacji lub przyjcia przez siedem smych Pastw-Stron.
5. Kada poprawka do artykuw 5, 6, 7 i 8 niniejszego statutu wchodzi w ycie w
stosunku do tych Pastw-Stron, ktre j przyjy, w cigu jednego roku po zoeniu
dokumentw ratyfikacji lub przyjcia. Jeli chodzi o Pastwo-Stron, ktre nie przyjo
poprawki, Trybuna nie moe wykonywa jurysdykcji w stosunku do zbrodni objtej t
poprawk, jeeli zostaa popeniona przez obywatela tego Pastwa-Strony lub na jego
terytorium.
6. Jeeli zgodnie z ustpem 4 poprawka zostaa przyjta przez siedem smych PastwStron, Pastwo-Strona, ktre nie przyjo tej poprawki, moe wypowiedzie niniejszy statut
ze skutkiem natychmiastowym, niezalenie od artykuu 127 ustp 1, ale z zastrzeeniem
artykuu 127 ustp 2, poprzez zoenie zawiadomienia nie pniej ni w cigu jednego roku
od wejcia w ycie tej poprawki.
7. Sekretarz Generalny Organizacji Narodw Zjednoczonych zawiadamia wszystkie
Pastwa-Strony o poprawce przyjtej na posiedzeniu Zgromadzenia Pastw-Stron lub na
Konferencji Rewizyjnej.
Artyku 122
Poprawki dotyczce postanowie o charakterze instytucjonalnym

1. Poprawki do postanowie niniejszego statutu majcych wycznie instytucjonalny

charakter, to jest: artykuu 35, artykuu 36 ustpy 8 i 9, artykuu 37, artykuu 38, artykuu
39 ustp 1 (dwa pierwsze zdania), 2 i 4, artykuu 42 ustpy 4-9, artykuu 43 ustpy 2 i 3
oraz artykuu 44, 46, 47 i 49 mog by zgoszone w kadej chwili, niezalenie od artykuu
121 ustp 1, przez kade Pastwo-Stron. Tekst proponowanej poprawki przedstawia si
Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodw Zjednoczonych lub innej osobie
upowanionej przez Zgromadzenie Pastw-Stron, ktra niezwocznie komunikuje zgoszon
poprawk wszystkim Pastwom-Stronom oraz innym uczestnikom Zgromadzenia PastwStron.
2. Poprawki przewidziane w tym artykule, co do ktrych nie osignito konsensusu, s
przyjmowane przez Zgromadzenie Pastw-Stron lub przez Konferencj Rewizyjn
wikszoci dwch trzecich Pastw Stron. Poprawki te wchodz w ycie w stosunku do
wszystkich Pastw-Stron sze miesicy po ich przyjciu przez Zgromadzenie lub
Konferencj.

Artyku 123
Rewizja statutu

1. Po upywie siedmiu lat od wejcia w ycie statutu Sekretarz Generalny Organizacji

Narodw Zjednoczonych zwouje Konferencj Rewizyjn w celu rozwaenia poprawek do
niniejszego statutu. Taka rewizja moe obejmowa w szczeglnoci list zbrodni
wymienionych w artykule 5. Konferencja jest otwarta dla uczestniczcych w Zgromadzeniu
Pastw-Stron na takich samych warunkach.
2. Nastpna Konferencja Rewizyjna moe zosta zwoana w dowolnym czasie na wniosek
Pastwa-Strony, w celu okrelonym w ustpie 1, przez Sekretarza Generalnego Organizacji
Narodw Zjednoczonych po uzyskaniu aprobaty wikszoci Pastw-Stron.
3. Postanowienia artykuu 121 ustpy 3-7 stosuje si odpowiednio do przyjcia oraz
wejcia w ycie poprawek do statutu rozpatrywanych na Konferencji Rewizyjnej.
Artyku 124
Postanowienia przejciowe

Niezalenie od artykuu 12 ustpy 1 i 2 kade pastwo, stajc si stron niniejszego

statutu, moe owiadczy, e przez okres siedmiu lat od wejcia w ycie niniejszego statutu
w stosunku do tego pastwa pastwo to nie uznaje jurysdykcji Trybunau w odniesieniu do
kategorii zbrodni wymienionych w artykule 8, jeeli istnieje podejrzenie, e zbrodnia zostaa
popeniona przez jego obywateli lub na jego terytorium. Owiadczenie zoone na podstawie
niniejszego artykuu moe zosta w kadej chwili cofnite. Postanowienia niniejszego
artykuu podlegaj rewizji na Konferencji Rewizyjnej zwoanej na podstawie artykuu 123
ustp 1.
Artyku 125
Podpisanie, ratyfikacja, przyjcie, zatwierdzenie lub przystpienie

1. Niniejszy statut jest otwarty do podpisu dla wszystkich pastw w Rzymie, w siedzibie
Organizacji Narodw Zjednoczonych do Spraw Wyywienia i Rolnictwa, dnia 17 lipca 1998 r.
Nastpnie Statut bdzie otwarty do podpisu w Rzymie, w Ministerstwie Spraw Zagranicznych
Woch, do dnia 17 padziernika 1998 r. Po tym terminie Statut bdzie otwarty do podpisu w
Nowym Yorku, w siedzibie Organizacji Narodw Zjednoczonych, do dnia 31 grudnia 2000 r.
2. Niniejszy statut podlega ratyfikacji, przyjciu lub zatwierdzeniu przez podpisujce
pastwa. Dokumenty ratyfikacji, przyjcia lub zatwierdzenia skada si Sekretarzowi
Generalnemu Organizacji Narodw Zjednoczonych.
3. Niniejszy statut jest otwarty do przystpienia dla wszystkich pastw. Dokumenty
przystpienia skada si Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodw Zjednoczonych.
Artyku 126
Wejcie w ycie

1. Niniejszy statut wchodzi w ycie pierwszego dnia miesica po upywie szedziesiciu

dni od dnia zoenia Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodw Zjednoczonych
szedziesitego dokumentu ratyfikacji, przyjcia, zatwierdzenia lub przystpienia.
2. W stosunku do kadego pastwa, ktre dokona ratyfikacji, przyjcia, zatwierdzenia
lub przystpienia do niniejszego statutu po zoeniu szedziesitego dokumentu
ratyfikacyjnego, przyjcia, zatwierdzenia lub przystpienia, niniejszy statut wejdzie w ycie
pierwszego dnia miesica po upywie szedziesiciu dni od dnia zoenia przez to pastwo
dokumentu ratyfikacji, przyjcia, zatwierdzenia lub przystpienia.
Artyku 127
Wypowiedzenie

1. Pastwo-Strona moe wypowiedzie niniejszy statut w drodze pisemnego

zawiadomienia Sekretarza Generalnego Organizacji Narodw Zjednoczonych. Wypowiedzenie
staje si skuteczne po upywie jednego roku od daty otrzymania zawiadomienia, chyba e w
zawiadomieniu okrelono dat pniejsz.
2. Wypowiedzenie nie zwalnia pastwa z jego zobowiza wynikajcych z niniejszego
statutu, kiedy byo ono jego Stron, w tym zobowiza finansowych. Wypowiedzenie nie
narusza obowizku wsppracy z Trybunaem w zwizku z prowadzonymi ledztwami oraz
postpowaniami, w odniesieniu do ktrych Pastwo skadajce wypowiedzenie byo
zobowizane wsppracowa oraz ktre zostay wszczte przed dat, w ktrej wypowiedzenie
stao si skuteczne, jak rwnie nie stoi na przeszkodzie rozpatrywaniu sprawy, ktra bya
ju przez Trybuna rozpatrywana przed dat, w ktrej wypowiedzenie stao si skuteczne.
Artyku 128
Tekst autentyczny

Orygina niniejszego statutu, ktrego teksty w jzyku arabskim, chiskim, angielskim,

francuskim, rosyjskim i hiszpaskim s jednakowo autentyczne, zostanie zoony do
depozytu Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodw Zjednoczonych, ktry przekae
uwierzytelnione odpisy niniejszego statutu wszystkim pastwom.
Na dowd czego niej podpisani, naleycie w tym celu upowanieni przez swoje Rzdy,
podpisali niniejszy statut.
Sporzdzono w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r.

Po zapoznaniu si z powyszym statutem, w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

owiadczam, e:
- zosta on uznany za suszny zarwno w caoci, jak i kade z postanowie w nim
zawartych,

- jest on przyjty, ratyfikowany i potwierdzony wraz z nastpujc deklaracj: "W

odniesieniu do artykuu 87 ustp 2 statutu Rzeczpospolita Polska owiadcza, e
wnioski o wspprac skadane przez Trybuna oraz zaczone dokumenty sporzdzane
bd w jzyku polskim.",
- bdzie on niezmiennie zachowywany.
Na dowd czego wydany zosta akt niniejszy, opatrzony pieczci Rzeczypospolitej
Polskiej.
Dano w Warszawie dnia 9 padziernika 2001 r.