De correlatie tussen de zonneactiviteit en

0
de levensduur van het D
meson
Onderzoeksvoorstel

A.H.J. Schuringa
A. Gnaydin

Calandlyceum, Technasium
Pieter Calandlaan 182
Postbus 96051 (postadres)
1006 EB Amsterdam

Contact:
Tel

(A.H.J. Schuringa)
(A. Gnaydin)

Email

114248@leerling.calandlyceum.nl
(A.H.J. Schuringa)
110216@leerling.calandlyceum.nl
(A. Gnaydin)

Datum

Oktober 2014

Opgesteld voor
Jacco de Vries, NIKHEF
de
Rutger Gast, docent 6
klas O&O
Calandlyceum, Technasium

0
HetonderzoekenvandeinvloedvandezonneactiviteitopdelevensduurvanhetD
meson
1van15

0
HetonderzoekenvandeinvloedvandezonneactiviteitopdelevensduurvanhetD
meson
2van15

1.

Inhoudsopgave
1. Inhoudsopgave
2. Samenvatting
3. Probleemschets
3.1.
Opdachtgever
3.2.
NIKHEF
3.3.
DeOpleiding
4. Doel
5. Onderzoeksvragen
5.1.
De
Hoofdvraag
5.2.
DeDeelvragen
6. Onderzoeksaanpak
7. Planning
8. Referenties
8.1.
Acknowledgements
9. Begrippen
Bijlagen

0
HetonderzoekenvandeinvloedvandezonneactiviteitopdelevensduurvanhetD
meson
3van15

2.

Samenvatting

Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat de zonneactiviteit van invloed

is op de vervalsnelheid van verschillende atomen. In dit onderzoek zal
worden gekeken of de zonneactiviteit van invloed is op de levensduur van
0
een subatomair deeltje, het D
meson.
Er zal gewerkt worden in de programmeertaal Python, het CERN-programma
ROOT zal gebruikt worden en verschillende fits zullen worden uitgevoerd. Na
elke grote vooruitgang in het onderzoek zal een klein verslag opgesteld
worden die samen met de opdrachtgever en de begeleider doorgenomen en
gecontroleerd wordt.

0
HetonderzoekenvandeinvloedvandezonneactiviteitopdelevensduurvanhetD
meson
4van15

3.

Probleemschets

In 2010 vond Peter Sturrock dat het verval van radioactieve deeltjes
benvloed wordt door de activiteit van de zon. Hij had verschillende deeltjes
gevonden, silicon-32 en radium-226, waarvan de vervalsnelheid verschilde,
gelijk met het verschil op dat moment in de activiteit van de zon. De
vervalsnelheid lijkt dus niet altijd hetzelfde te zijn, terwijl hier bij veel
onderzoek wel vanuit wordt gegaan, bijvoorbeeld bij het vaststellen van de
leeftijd van archeologische vondsten waarbij koolstof-14 wordt gebruikt. De
bevindingen die zijn gedaan door het rekenen met koolstof-14 zouden
herzien moeten worden. Daarnaast zijn er nog vele andere invloeden die de
zon uitoefent op processen op aarde. Zo zou al onze elektronica uit kunnen
vallen in het geval er een grote zonne-uitbarsting komt en zou het
magnetische veld van de aarde verstoord kunnen worden.
Dit zijn echter onderzoeken die alleen zijn gedaan met deeltjes op
atoomniveau. Er is dus nog altijd onderzoek te doen naar de invloed van de
zonneactiviteit op deeltjes kleiner dan atomen.
In dit onderzoek wordt onderzocht of de activiteit van de zon van invloed is
0
0
op de levensduur van het D
meson. Het D
meson ontstaat op het moment
0
dat twee protonen in de LHCb van de CERN op elkaar botsen. Het D
meson
werd voor het eerst waargenomen in 1976. Het is een zwaar meson en
bevat een quark en een antiquark, een antideeltje. Ook heeft het een erg
korte levensduur, het vervalt in het pion en het kaon. Het pion en het kaon
ontstaan echter ook bij de botsing van de protonen,
0
tegelijk met het D
meson.
De deeltjes die tot nu toe zijn geobserveerd hebben
een plaats in het standaardmodel gekregen. Er zijn 47
soorten elementaire deeltjes volgens het
standaardmodel. Er kunnen samengestelde deeltjes
ontstaan zodra de elementaire deeltjes met elkaar
combineren, wat overigens bij sommige deeltjes
voorkomt. De samengestelde elementaire deeltjes verklaren de honderden
verschillende deeltjessoorten. Bijna alle experimenten komen overeen met
het standaardmodel. Toch vinden de meeste deeltjesfysici dat het
standaardmodel incompleet is en dat er een fundamenteel theorie op
ontdekking wacht. Laatst is er een nog een boson bijgekomen. Het Higgs
boson zorgt ervoor dat alle andere deeltjes massa krijgen.
0
HetonderzoekenvandeinvloedvandezonneactiviteitopdelevensduurvanhetD
meson
5van15

3.1. Opdachtgever
De opdrachtgever en tevens de expert van dit onderzoek is Jacco de Vries.
Jacco heeft Natuurkunde en Sterrenkunde gestudeerd aan de Universiteit
Utrecht. Hierna heeft hij een master gedaan in de Deeltjes- en
Astrodeeltjesfysica. Op dit moment is Jacco PhD op de NIKHEF. Hij doet
onderzoek aan het verval van het B meson.
Via Rob Knegjens, gepromoveerd en wonende in Duitsland, zijn wij in
contact gekomen met Jacco de Vries. In eerste instantie was het de
bedoeling Rob Knegjens als opdrachtgever te krijgen, maar vanwege de
woonplaats van Rob werd besloten dit toch niet te doen. Rob heeft een mail
gestuurd naar verschillende PhDs in Nederland. Jacco de Vries was erg
enthousiast onze opdrachtgever te zijn. Jacco was vanaf dat moment de
opdrachtgever.

3.2. NIKHEF
NIKHEF staat voor Nationaal Instituut voor Kernfysica en
Hoge-Energiefysica. Het instituut bestaat uit een samenwerking tussen de
FOM, de UvA, de VU, de Radboud Universiteit Nijmegen en Universiteit
Utrecht.
Op dit moment wordt op de NIKHEF onderzoek gedaan aan de elementaire
deeltjes. Dit wordt gedaan met data van bijvoorbeeld de CERN. Ook wordt
onderzoek gedaan naar deeltjes en straling afkomstig uit de ruimte, de
astrodeeltjesfysica.

3.3. De Opleiding
Hoe kun je uiteindelijk in dit werk of onderzoek terecht komen? Hiervoor
moet een reeks studies worden gedaan:
- Bachelor Natuur- en Sterrenkunde
- Master Particle and Astroparticle Physics
Hierna kan promotieonderzoek gedaan worden, waarna je de hoogste
academische graad hebt krijgt.

0
HetonderzoekenvandeinvloedvandezonneactiviteitopdelevensduurvanhetD
meson
6van15

4.

Doel

Het doel van dit onderzoek is om een duidelijk antwoord te krijgen op de

vraag of de activiteit van de zon van invloed is op de levensduur van
0
bepaalde deeltjes, zoals het D
meson waar in dit geval het onderzoek aan
wordt verricht. Indien er niet wordt gevonden dat de levensduur van het
deeltje onder invloed staat van de zonneactiviteit, kan dit betekenen dat de
zonneactiviteit op een groter niveau, bijvoorbeeld atoom-niveau, van invloed
is. Er zijn ook sub-doelen om het hoofddoel te kunnen halen:
-

De afwijking van de massa/levensduur bepalen

Vertrouwd raken met Python
Vertrouwd raken met Linux
Masterclass volgen
Vertrouwd raken met de ntuple (de verkregen data)
Een massa fit kunnen uitvoeren
Een levensduur fit kunnen uitvoeren
Data over de zonneactiviteit verkrijgen

Indien er een tijdsgebrek is zal het onderzoek zich moeten beperken. Er zal
dan geen tijd zijn om de fits te maken. Er is afgesproken met de expert dat
die de fits in dat geval zal maken.
Indien er tijd over is en alle hoofdpunten zijn gedaan zal geprobeerd worden
zo veel mogelijk data te vergelijken om een zo betrouwbaar mogelijk
resultaat te krijgen.

0
HetonderzoekenvandeinvloedvandezonneactiviteitopdelevensduurvanhetD
meson
7van15

5.

Onderzoeksvragen

Voor dit onderzoek is een vraag opgesteld waar het onderzoek op gefocust
wordt en er zijn verschillende deelvragen opgesteld om te helpen met het
beantwoorden van de belangrijkste vraag, de hoofdvraag.

5.1. De hoofdvraag van ons onderzoek is als volgt:

0
Heeft de zonneactiviteit invloed op de levensduur van het D
meson?

5.2. De deelvragen van van ons onderzoek zijn als volgt:

0
Wat is de massa van het D
meson?
0
Wat is de levensduur van het D
meson?
0
Hoeveel kan de massa/levensduur van het D
meson verschillen per
meting?
0
Hoe zou de zonneactiviteit de levensduur van het D
meson kunnen
benvloeden?
In hoeverre word de levensduur benvloed?

0
HetonderzoekenvandeinvloedvandezonneactiviteitopdelevensduurvanhetD
meson
8van15

6.

Onderzoeksaanpak

Voor dit onderzoek zullen verschillende dingen gedaan moeten worden. Een
onderzoeksvoorstel wordt als eerste opgesteld om de opdrachtgever en
andere genteresseerden goed en duidelijk te laten weten wat er precies
gaat gebeuren tijdens het onderzoek. Ter voorbereiding van het onderzoek
0
wordt een masterclass gevolgd over het D
meson. In deze masterclass
0
wordt het Dmeson gezocht. Ook zal Linux samen met ROOT en python
genstalleerd moeten worden. Nadat de masterclass is afgerond zal een klein
verslag worden gemaakt, van enkele paginas, met de resultaten van de
masterclass en eventuele vragen die optraden bij het uitvoeren. Samen met
de opdrachtgever zal dit doorgenomen worden.
Na de voorbereidingen zal er begonnen worden met het onderzoek. Door
middel van het programma ROOT zal geprobeerd worden de achtergrond
van de ntuple weg te filteren.
Nadat de meeste achtergrond is weggefilterd zal ruwe data overblijven van
0
0
het D
meson. Om te weten of we de goede deeltjes, de D
mesonen, te
pakken hebben en hoeveel deeltjes we hebben zal een massafit uitgevoerd
worden. Een massafit houdt in dat er een grafiek over de grafiek verkregen
uit de data gelegd zal worden. Deze grafiek die er overheen gelegd wordt zal
worden aangepast zodat hij zo goed mogelijk overlapt met de verkregen
data. Alles wat vervolgens buiten de massafit valt zal zeer waarschijnlijk
achtergrond zijn. Na de massafit zal hetzelfde gedaan worden met de
levensduur van de verkregen data, er zal een levensduurfit gedaan worden.
Over de drie bovenstaande stappen zullen drie korte verslagen van ongeveer
3 paginas worden ingeleverd. De opdrachtgever, evenals de begeleider en
de docent, zullen in dit verslag op de hoogte worden gesteld van de
voortgang van het onderzoek, hoe het betreffende onderdeel waarvoor het
korte verslag is opgesteld is verlopen en wat de volgende stappen zijn. De
verslagen zullen samen met de opdrachtgever doorgenomen worden,
gecontroleerd worden en eventuele vragen kunnen gesteld worden.
Als de bovenstaande stappen van het onderzoek zijn uitgevoerd zal de data
0
die is verkregen over de levensduur van het D
meson per maand
vergeleken worden met de activiteit van de zon per maand. Het resultaat zal
besproken worden met de opdrachtgever en gecontroleerd worden. Hierna
wordt een onderzoeksverslag opgesteld waarin het proces van het onderzoek
wordt beschreven en de resultaten worden uitgelegd.
0
HetonderzoekenvandeinvloedvandezonneactiviteitopdelevensduurvanhetD
meson
9van15

7.

Planning

Hieronder een globale planning, als bijlage de gedetailleerde planning:

September
Linux, ROOT, Python installeren/leren - 30 september
Het besturingsprogramma Linux, samen met ROOT wordt genstalleerd
op eigen computer. Scripttaal python moet geleerd worden.
Verantwoordelijk: Auke Schuringa en Alparslan Gunaydin.
Oktober
Presentatie Onderzoeksvoorstel - 3 oktober
Een presentatie zal vrijdag 3 oktober gehouden worden waarin het
onderzoeksvoorstel wordt behandeld aan de hand van een powerpoint.
Het doel is de aanwezigen op de hoogte stellen van de details van het
project de activiteiten rondom het project. Verantwoordelijk: Auke
Schuringa.
Masterclass - 3 oktober
De masterclass die hier gedaan wordt is de masterclass die Jacco de
Vries zelf ook heeft gegeven. Een rapport van enkele paginas zal na
de masterclass ingeleverd worden. Het rapport zal met de
opdrachtgever doorgenomen worden en eventuele vragen kunnen
besproken worden. Verantwoordelijk: Alparslan Gunaydin.
CERN-reis - 10 oktober
Auke Schuringa, Alparslan Gnaydin en de begeleider Anton van den
Berg zullen zeven tot en met tien oktober een reis hebben naar de
CERN.
Achtergrond ntuple verwijderen - 30 oktober
Met de genstalleerde programmas en wat programmeerkennis zal
geprobeerd worden zo goed mogelijk achtergrond te verwijderen uit de
data die is verkregen voor het onderzoek. Na verwijderen van de
achtergrond zal een rapport van drie tot vier paginas opgesteld
worden waarin wordt uitgelegd hoe de achtergrond is verwijderd en
waarom bepaalde beslissingen zijn genomen voor het verwijderen van
de achtergrond data. Ook zullen de resultaten met de opdrachtgever
doorgenomen worden voor controle op fouten. Verantwoordelijk:
Alparslan Gunaydin en Auke Schuringa
November
Uitvoeren massafit - 28 november
Een massafit zal in november uitgevoerd worden om te een indicatie te
krijgen van het aantal deeltjes waarmee we te maken hebben en te
0
HetonderzoekenvandeinvloedvandezonneactiviteitopdelevensduurvanhetD
meson
10van15

onderzoeken of we de goede deeltjes hebben verkregen na het

verwijderen van de achtergrond. De resultaten zullen ter controle met
de opdrachtgever doorgenomen worden en een verslag van drie tot
vier paginas zal opgesteld worden over het proces van het uitvoeren
van de massafit. Verantwoordelijk: Alparslan Gunaydin en Auke
Schuringa.
December
Uitvoeren levensduurfit - 29 december
Een levensduurfit zal als laatste fit uitgevoerd worden om de
0
gemiddelde levensduur van de D
mesonen te verkrijgen, zodat die
later vergeleken kan worden met de zonneactiviteit. Na de
levensduurfit zullen de resultaten met de opdrachtgever doorgenomen
worden en gecontroleerd worden op eventuele fouten. Daarnaast zal
een verslag opgesteld worden van drie tot vier paginas waarin het
proces van het uitvoeren van de levensduurfit besproken zal worden.
Verantwoordelijk: Alparslan Gunaydin
Januari
Vergelijken verkregen data met zonneactiviteit - 29 januari
0
De data over de levensduur van het D
meson die is verkregen zal
vergeleken worden met de data van de zonneactiviteit op de
momenten van de verkregen data. Een verslag van drie tot vier
paginas zal opgesteld worden en de resultaten zullen met de
opdrachtgever doorgenomen worden te controle. Verantwoordelijk:
Auke Schuringa
Februari
Onderzoeksverslag - 27 februari
In februari, wanneer het hele onderzoek afgerond is, zal er begonnen
worden aan het onderzoeksverslag. Dit onderzoeksverslag zal enkele
tientallen paginas zijn en het hele proces van het onderzoek bevatten,
alsook een uitgebreide beschrijving van het verkregen resultaat en
eventuele opvolgende onderzoeken in kader van dit onderzoek.
Verantwoordelijk: Auke Schuringa
Maart
Eindpresentatie - 15 maart
Een eindpresentatie zal gegeven worden waarin kort en bondig het
onderzoeksverslag wordt besproken. Bij de presentatie kunnen
genteresseerden een kopie van het onderzoeksverslag krijgen.
Verantwoordelijk: Auke Schuringa
0
HetonderzoekenvandeinvloedvandezonneactiviteitopdelevensduurvanhetD
meson
11van15

8.

Referenties

http://web.archive.org/web/20140922110207/http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/pa
rticles/dmeson.html
http://web.archive.org/web/20140922110405/http://lhcb-public.web.cern.ch/lhcb-public/en/L
HCb-outreach/masterclasses/ENinstructions.pdf
http://web.archive.org/web/20140922110953/http://wetenschap.infonu.nl/natuurverschijnsel
en/73328-het-gevaar-van-een-zonnestorm-op-aarde.html
http://web.archive.org/web/20140925141022/http://news.stanford.edu/news/2010/august/su
n-082310.html
Arxiv. (2010, 24 juni).
Power Spectrum Analysis of BNL Decay-Rate Data
. Geraadpleegd op 25
september 2014, van
http://arxiv.org/abs/1006.4848

8.1. Acknowledgements
Linkedin. (z.d.).
Rutger Robert Gast.
Geraadpleegd op 8 april 2014, van
http://nl.linkedin.com/pub/rutger-robert-gast/27/406/641
Linkedin. (z.d.).
Jacco de Vries.
Geraadpleegd op 11 september 2014, van
http://nl.linkedin.com/pub/jacco-de-vries/26/387/698
Linkedin. (z.d.).
Anton van den Berg.
Geraadpleegd op 29 september 2014, van
http://nl.linkedin.com/pub/anton-van-den-berg/27/a4/879

0
HetonderzoekenvandeinvloedvandezonneactiviteitopdelevensduurvanhetD
meson
12van15

9.

Begrippen

Verschillende begrippen die zijn gebruik in het onderzoeksvoorstel worden

hieronder verder uitgelegd.
ROOT
Dit is het programma van de CERN waarmee grote hoeveelheden data
geanalyseerd kunnen worden. Het programma zal bij dit onderzoek
uitgeprobeerd worden in de masterclass om vertrouwt te geraken met
het programma. Ook zal het programma ROOT gebruikt gaan worden
om zoveel mogelijk achtergrond weg te filteren uit de ntuple.
Ntuple
Ntuple is de data die voor het onderzoek is verkregen van de
opdrachtgever/expert.
Massafit
Een massafit wordt uitgevoerd om te weten of we het goede deeltje,
0
0
het D
meson, te pakken hebben. Ook wordt het aantal D
mesonen
bepaalt en het aantal achtergrond deeltjes die nog niet zijn
weggefilterd.
Levensduurfit
Een levensduurfit wordt gedaan om de levensduur te krijgen van het
0
0
D
meson over de periode waarvan de data van het D
meson is
verkregen.
Meson
Een meson is een deeltje dat kleiner is dan een atoom. Het meson
bestaat uit een quark en een antiquark. Onder de mesonen horen
onder andere het pion en het kaon.
Python
Python is een programmeertaal.
Linux
Linux is een besturingssysteem net zoals Windows, Ubuntu en OS X.
Kaon
Een kaon is een subatomair deeltje. Het bestaat uit twee quarks. Dit
0
deeltje (plus een pion) ontstaat als een D
meson uit elkaar valt.
Pion
Een pion is een subatomaire deeltje. Het bestaat uit twee quarks en
het heeft drie varianten: positief, negatief en ongeladen. Dit deeltje
0
(plus een kaon) ontstaat als een D
meson uit elkaar valt.
0
HetonderzoekenvandeinvloedvandezonneactiviteitopdelevensduurvanhetD
meson
13van15

Quark en anti-quark
Quarks zijn subatomaire deeltjes en er bestaan zes soorten quarks.
Elke generatie van subatomaire deeltjes een paar. De drie paren worden
aangeduid door up, down, charm, strange, top en bottom. Voor elke quark
bestaat er ook een anti-quark, met een tegengestelde lading.

0
HetonderzoekenvandeinvloedvandezonneactiviteitopdelevensduurvanhetD
meson
14van15

Bijlagen
Vanaf de volgende pagina,
de bijlagen

0
HetonderzoekenvandeinvloedvandezonneactiviteitopdelevensduurvanhetD
meson
15van15